Przeglądanie zawartości
komputera za pomocą
Cover Flow.
www.apple.com/pl/maco sx
Pomoc Macintosha
finder
Znów na moim Macu
Dostęp do plików na Macu
w domu przez Internet
— z każdego miejsca.
www.apple.com/pl/macosx
Pomoc Macintosha
.mac
Spaces
Wolne biurko poprzez
porządkowanie okien
w różnych przestrzeniach.
www.apple.com/pl/macosx
Pomoc Macintosha
spaces
Time Machine
Automatyczna archiwizacja
plików na zewnętrznym
dysku twardym.
www.apple.com/pl/macosx
Pomoc Macintosha
time machine
iMovie
Zbierz wszystkie nagrania wideo w jednej
bibliotece. Stworzenie i udostępnienie
filmu zajmie kilka minut.
www.apple.com/pl/ilife/imovie
Pomoc iMoviefilm
iPhoto
Uporządkuj zdjęcia za pomocą
Zdarzeń i opublikuj w Galerii
WWW jednym kliknięciem.
www.apple.com/pl/ilife/iphoto
Pomoc iPhoto
zdjęcie
GarageBand
Tworzysz muzykę ustawiając muzyków
na wirtualnej scenie. Teraz twoje
utwory mogą brzmieć naprawdę
profesjonalnie.
www.apple.com/pl/ilife/garageband
Pomoc GarageBand
nagranie
iWeb
Możesz tworzyć wspaniałe
strony WWW ze zdjęciami,
filmami, blogami, podcastami
i dynamicznymi widgetami.
www.apple.com/pl/ilife/iweb
Pomoc iWeb
witryna
Spis treści
Rozdział 1: Rozpakuj, skonfiguruj, używaj
9
Przygotowanie i konfiguracja komputera Mac Pro
17
Usypianie i wyłączanie komputera Mac Pro
Rozdział 2: Życie z komputerem Mac Pro
22
Podstawowe elementy na przedniej ściance Mac Pro
24
Funkcje klawiatury Apple
27
Gniazda na tylnej ściance komputera Mac Pro
29
Pozostałe gniazda na tylnej ściance
31
Wewnętrzne możliwości rozbudowy
33
Uzyskiwanie odpowiedzi na pytania
Rozdział 3: Dobre rzeczy mogą być lepsze
39
Otwieranie komputera Mac Pro
43
Instalacja pamięci
51
Instalacja wewnętrznych napędów
61
Instalacja kart PCI Express
65
Wymiana wewnętrznej baterii podtrzymującej
Spis treści
5
Rozdział 4: Problem – poznaj jego rozwiązanie
70
Problemy z komputerem Mac Pro
73
Problemy z oprogramowaniem
74
Aktualizacja oprogramowania
74
Problemy z bezprzewodową komunikacją AirPort
75
Problemy z monitorem
78
Problemy z połączeniem z Internetem
81
Używanie programu Apple Hardware Test
82
Ponowna instalacja oprogramowania dołączonego do twojego komputera
83
Maksymalizacja szybkości transmisji przez Ethernet
84
Więcej informacji, serwis i pomoc
86
Odszukanie numeru seryjnego produktu
Rozdział 5: Co znajduje się w środku
88
Dane techniczne
Rozdział 6: Rzeczy nie mniej ważne
98
Ważne informacje o bezpieczeństwie
99
Konserwacja
10 2
Podstawy ergonomii
10 4
Zagrożenie uszkodzenia słuchu
10 4
Apple oraz środowisko
10 5
Regulatory Compliance Information
6
Spis treści
1
1
Rozpakuj, skonfiguruj, używaj
www.apple.com/pl/macpro
Pomoc MacintoshaAsystent migracji
Twój komputer Mac Pro został zbudowany w oparciu o najnowsze technologie
komputerowe, w tym zaawansowaną technologię wielordzeniowego procesora 64bitowego, bardzo szybką pamięć FB-DIMM, karty graficzne oraz rozszerzające PCI
Express, a także wewnętrzną pamięć masową, a wszystko to ukryte w obudowie
z anodyzowanego aluminium, zapewniającej łatwy dostęp do wszystkich
komponentów wewnętrznych.
Ważne:
Przeczytaj uważnie wszystkie instrukcje instalacji (oraz informacje dotyczące
bezpieczeństwa zaczynające się na stronie 97), zanim zaczniesz używać komputera
Mac Pro.
Zanim zaczniesz, zdejmij folię ochronną z obudowy Mac Pro oraz z wewnętrznej strony
bocznej ścianki. Informacje o tym, jak otworzyć boczną ściankę, znajdziesz w części
„Otwieranie komputera Mac Pro” na stronie 39.
Wszyscy jednak powinni przejrzeć informacje, które zawiera Rozdział 2 „Życie
z komputerem Mac Pro”,, aby poznać nowe cechy komputera Mac Pro.
Wiele odpowiedzi na pytania można znaleźć w Mac Pro, w Pomocy Macintosha.
Informacje o tym, jak skorzystać z Pomocy Macintosha znajdziesz w rozdziale
„Uzyskiwanie odpowiedzi na pytania” na stronie 33.
Apple może publikować nowe wersje oraz uaktualnienia oprogramowania
systemowego, co może powodować, że niektóre ilustracje w tym podręczniku mogą
się różnić od tego, co widać na ekranie.
8Rozdział 1
Rozpakuj, skonfiguruj, używaj
Przygotowanie i konfiguracja komputera Mac Pro
Mac Pro został zaprojektowany w sposób, który pozwala na jego szybkie
skonfigurowanie i rozpoczęcie pracy. Na kolejnych stronach znajdziesz instrukcje,
dzięki którym możesz szybko zacząć pracować na komputerze.
Krok 1: Ustaw komputer Mac Pro i monitor
Zawsze podnoś komputer Mac Pro za oba uchwyty używając odpowiednich metod
podnoszenia. Jeśli twój monitor jest ciężki, do podniesienia go i ustawienia również
użyj odpowiedniej techniki podnoszenia. Ustaw komputer Mac Pro oraz monitor
w następujący sposób:
Â
Oba urządzenia powinny stać na mocnej, płaskiej powierzchni.
Â
Przewody zasilające nie są przyciskane do ścian ani innych obiektów.
Â
Przepływ powietrza z przodu, z tyłu i pod komputerem Mac Pro i monitorem nie jest
zablokowany.
Â
Tacka napędu optycznego komputera ma miejsce z przodu na otwarcie.
Jedynym sposobem całkowitego wyłączenia komputera Mac Pro oraz monitora jest
odłączenie ich przewodów zasilających od prądu. Upewnij się, że przewody zasilające
komputer Mac Pro oraz monitor są łatwo dostępne i można je odłączyć, gdy zajdzie
taka potrzeba.
Rozdział 1
Rozpakuj, skonfiguruj, używaj
9
Krok 2: Podłącz przewód zasilający
Włóż do końca przewód zasilający do gniazda zasilania na tylnej ściance komputera
Mac Pro, po czym podłącz drugi koniec przewodu do uziemionego gniazdka z prądem
lub uziemionej listwy zasilającej.
Gniazdo zasilania
Wtyczka przewodu
zasilającego
10Rozdział 1
Rozpakuj, skonfiguruj, używaj
Krok 3: Podłącz monitor
Podłącz monitor w sposób pokazany na poniższym rysunku. W zależności od monitora,
do podłączenia może być jeden lub więcej przewodów. Dodatkowe informacje na
temat podłączania monitora znajdziesz w jego instrukcji obsługi.
Gniazda monitorów
Gniazdo USB
Gniazdo FireWire 400
Kabel monitora
Do gniazdek DVI na tylnej ściance twojego komputera Mac Pro możesz podłączyć dwa
monitory ze złączami DVI (Digital Visual Interface).
Rozdział 1
Rozpakuj, skonfiguruj, używaj
11
Do każdego z dwóch gniazdek możesz podłączyć monitor Apple Cinema Display.
Gniazdo
DVI monitora
Przejściówka
Gniazda DVI monitorów
DVI do VGA
Złącze VGA
na przewodzie
monitora
Możesz również podłączać monitory ze złączem ADC (Apple Display Connector)
lub VGA za pomocą następujących przejściówek:
Â
Aby podłączyć monitor VGA do gniazda DVI, użyj przejściówki Apple DVI-VGA Display
Adapter, dołączonej do twojego komputera Mac Pro.
Â
Aby podłączyć monitor ADC do gniazda DVI, użyj przejściówki Apple DVI-ADC Display
Adapter (nie jest zawarta w zestawie).
Aby kupić przejściówkę Apple DVI-ADC Display Adapter, skontaktuj się z
autoryzowanym sprzedawcą Apple, odwiedź Apple Store lub internetowy sklep Apple
pod adresem www.apple.com/pl/store.
12Rozdział 1
Rozpakuj, skonfiguruj, używaj
Krok 4: Podłącz przewód Ethernet
Aby uzyskać dostęp do sieci Internet lub do sieci lokalnej, podłącz jeden koniec
przewodu Ethernet do jednego z gniazdek gigabit Ethernet na tylnej ściance twojego
komputera Mac Pro. Podłącz drugi koniec przewodu do modemu DSL, modemu
kablowego lub do sieci Ethernet.
Gniazda Gigabit
Ethernet
Rozdział 1
Rozpakuj, skonfiguruj, używaj
13
Krok 5: Podłącz klawiaturę i mysz
Podłącz przewód klawiatury do jednego z gniazd USB (d
) w komputerze Mac Pro lub
w monitorze. Podłącz przewód myszy Mighty Mouse do gniazdka USB w klawiaturze.
Podłącz mysz do gniazda
USB na klawiaturze
MyszKlawiatura
14Rozdział 1
Rozpakuj, skonfiguruj, używaj
Jeśli przewód klawiatury jest za krótki, użyj przewodu przedłużającego, dołączonego
do komputera Mac Pro.
Przedłużacz przewodu klawiatury Apple
Używanie bezprzewodowej klawiatury i myszy
Jeśli do twojego komputera Mac Pro była dołączona bezprzewodowa klawiatura i mysz
Apple, wykonaj instrukcje dołączone do klawiatury i myszy, aby przygotować oba
urządzenia do pracy.
Krok 6: Włącz
Naciśnij przycisk włączania (®
komputer
Mac Pro
) z tyłu komputera Mac Pro, aby go włączyć. Jeśli twój
monitor musi być włączony oddzielnie, włącz go używając jego przycisku włączania.
Krok 7: Użyj Asystenta ustawień
Gdy po raz pierwszy uruchamiasz komputer Mac Pro, otworzy się program Asystent
ustawień. Pomaga on użytkownikowi wprowadzić informacje o połączeniu
z Internetem oraz skonfigurować pocztę elektroniczną i konto użytkownika komputera
Mac Pro. Jeśli masz już Maca, Asystent ustawień pomoże automatycznie przenieść pliki,
programy i inne informacje z twojego poprzedniego Maca na nowy komputer Mac Pro.
Rozdział 1
Rozpakuj, skonfiguruj, używaj
15
Krok 8: Dostosuj biurko i ustaw preferencje
Wygląd biurka możesz szybko zmienić za pomocą Preferencji systemowych. Z paska
menu wybierz Apple (
) > Preferencje systemowe. Preferencje systemowe stanowią
centrum dowodzenia dla większości ustawień komputera Mac Pro oraz monitora. Aby
uzyskać więcej informacji, otwórz Pomoc Macintosha i znajdź hasło „Preferencje
systemowe” lub hasła dla określonych preferencji.
Potrzebujesz pomocy?
Jeśli nie widzisz nic na ekranie lub sądzisz, że komputer Mac Pro nie uruchomił się
prawidłowo, sprawdź poniższe punkty:
Â
Czy Mac Pro jest podłączony do źródła prądu? Jeśli jest podłączony do listwy
zasilającej, czy listwa jest włączona?
Â
Czy przewód zasilający jest prawidłowo podłączony do gniazda na tylnej ściance
komputera Mac Pro?
Â
Czy przewody klawiatury i myszy są prawidłowo podłączone?
Â
Czy monitor jest włączony? Czy jasność i kontrast monitora są prawidłowo
ustawione? Jeśli twój monitor ma przyciski sterowania jasnością, nareguluj jasność.
Â
Jeśli nadal nic nie widzisz na ekranie, uruchom ponownie komputer Mac Pro. Wciśnij
i przytrzymaj przycisk włączania (®
sekund, aż komputer wyłączy się. Wciśnij przycisk włączania (®
uruchomić komputer.
Â
Jeśli ujrzysz na ekranie migający znak zapytania lub serię mignięć diody kontrolnej,
przeczytaj Rozdział 4 „Problem – poznaj jego rozwiązanie” na stronie 69.
16Rozdział 1
Rozpakuj, skonfiguruj, używaj
) w komputerze Mac Pro przez około 5 lub 6
), aby ponownie
Usypianie i wyłączanie komputera Mac Pro
Po zakończeniu pracy możesz uśpić lub wyłączyć komputer Mac Pro.
Usypianie
Gdy nie będziesz używać komputera Mac Pro choćby przez krótki czas, uśpij go. Gdy
Mac Pro jest uśpiony, ekran monitora jest czarny. Możesz szybko obudzić komputer
Mac Pro ze snu i pominąć proces uruchamiania.
Aby uśpić komputer Mac Pro, wykonaj jedną z poniższych czynności:
Â
Wybierz Apple (
Â
Wciśnij przycisk włączania (®
dialogowym, jakie się pojawi kliknij w przycisk Uśpij.
Â
Wybierz menu Apple (
i ustaw czas usypiania.
Aby obudzić komputer Mac Pro ze snu, wykonaj jedną z poniższych czynności:
Â
Wciśnij dowolny klawisz klawiatury.
Â
Kliknij myszą.
Â
Naciśnij przycisk włączania (®
komputera
) > Śpij.
Mac Pro
) znajdujący się z przodu komputera Mac Pro i w oknie
) > Preferencje systemowe, kliknij w Oszczędny komputer
) z przodu komputera Mac Pro.
Rozdział 1
Rozpakuj, skonfiguruj, używaj
17
Wyłączanie
komputera
Mac Pro
Jeśli nie będziesz używać komputera Mac Pro przez co najmniej jeden dzień, wyłącz go.
Aby włączyć komputer Mac Pro, wykonaj jedną z następujących czynności:
Â
Wybierz Apple (
Â
Wciśnij przycisk włączania (®
) > Wyłącz…
) znajdujący się z przodu komputera Mac Pro i w oknie
dialogowym, jakie się pojawi kliknij w przycisk Wyłącz.
PAMIĘTAJ:
Nie wyłączaj komputera Mac Pro przez wyłączenie listwy zasilającej, ani
przez wyciągnięcie przewodu zasilającego komputera Mac Pro z gniazdka (chyba,
że nie możesz wyłączyć komputera Mac Pro w inny sposób). Twoje pliki lub
oprogramowanie systemowe mogą zostać uszkodzone, jeśli komputer Mac Pro
będzie wyłączany w nieprawidłowy sposób.
PAMIĘTAJ:
Wyłącz komputer Mac Pro, jeśli chcesz go przenosić. Przenoszenie
komputera z wirującym twardym dyskiem może spowodować uszkodzenie twardego
dysku i w efekcie utratę danych lub uniemożliwienie uruchomienia komputera
z twardego dysku.
18Rozdział 1
Rozpakuj, skonfiguruj, używaj
2
2 Życie z komputerem Mac Pro
www.apple.com/pl/macpro
Pomoc Macintoshagniazda
Przeczytaj informacje o cechach i gniazdach komputera Mac Pro.
Na witrynie Apple www.apple.com/pl można znaleźć odsyłacze do najnowszych
wiadomości z Apple, darmowych plików do pobrania oraz katalogów oprogramowania
i dodatkowego wyposażenia dla komputera Mac Pro.
Na stronach pomocy technicznej Apple (www.apple.com/pl/support) znajdują się też
instrukcje obsługi i informacje techniczne dotyczące wszystkich produktów Apple.
Rozdział 2 Życie z komputerem Mac Pro21
Podstawowe elementy na przedniej ściance Mac Pro
Napęd optyczny
Drugi napęd optyczny
22Rozdział 2 Życie z komputerem Mac Pro
(opcjonalny)
®
Przycisk
włączania
Gniazdo
FireWire 800
Dioda kontrolna
f
Gniazdo słuchawek
Gniazda USB 2.0 (2)
Gniazdo FireWire 400
Napęd optyczny
Twój Mac Pro ma napęd SuperDrive DVD+R DL/DVD±RW/CD-RW, który może
odczytywać płyty CD-ROM, Photo CD, Audio CD i DVD. Umożliwia również zapisywanie
muzyki, dokumentów i innych plików na płytach CD-R, CD-RW, DVD±R, DVD±RW
i DVD+R Double Layer (DL). Aby otworzyć napęd, wciśnij klawisz Wysuwania płyty (
klawiaturze Apple. Jeśli twój Mac Pro ma drugi napęd optyczny, wciśnij klawisze Opcja
i Wysuwania płyty (
Przycisk włączania
®
Wciśnij ten przycisk, aby włączyć komputer Mac Pro, uśpić go lub obudzić ze snu. Aby
ponownie uruchomić komputer, wciśnij i przytrzymaj ten przycisk przez 5 do 6 sekund,
aż Mac Pro wyłączy się, po czym wciśnij go ponownie, aby włączyć komputer.
Gniazda FireWire 400 i 800
H
Umożliwiają podłączanie do komputera Mac Pro urządzeń FireWire, takich jak cyfrowe
kamery wideo (DV), skanery i zewnętrzne twarde dyski. Urządzenia FireWire możesz
podłączać i odłączać bez konieczności ponownego uruchamiania komputera. FireWire
400 zapewnia szybkość transmisji 400 megabitów na sekundę (Mbit/s). FireWire 800
zapewnia szybkość transmisji do 800 Mbit/s.
Gniazda USB 2.0
d
Umożliwiają podłączanie do komputera Mac Pro urządzeń ze złączami USB, takich jak
klawiatury, myszy, drukarki, skanery, iPody, głośniki, mikrofony i koncentratory. Twój
monitor również może mieć gniazdka USB.
Gniazdo słuchawkowe
f
Podłącz słuchawki do komputera Mac Pro przez gniazdo słuchawkowe minijack.
Dioda kontrolna
Białe światło oznacza, że Mac Pro jest włączony, natomiast pulsujące światło oznacza,
że jest uśpiony.
C), aby go otworzyć.
Rozdział 2 Życie z komputerem Mac Pro23
C) na
Funkcje klawiatury Apple
Escape
Zmniejsz jasność
Zwiększ jasność
Exposé
Dashboard
Przewiń do przodu
Wycisz
Zmniejsz głośność
Zwiększ głośność
Wysuwanie płyty
Duże litery
24Rozdział 2 Życie z komputerem Mac Pro
Funkcja
Graj/Pauza
Przewiń do tyłu
Gniazdo USB
(po obu bokach)
Klawisz Escape (esc)
Wciśnij jednocześnie klawisze Escape (esc) oraz Command (
Front Row. Wciśnij klawisz Escape (esc), aby zamknąć program Front Row.
Klawisze jasności (F1, F2)
Zwiększa ( ) lub zmniejsza ( ) jasność ekranu Apple.
Klawisz Exposé - wszystkie okna (F3)
Klawisz Exposé zapewnia szybki dostęp do otwartych okien.
Klawisz Dashboard (F4)
Otwórz Dashboard, aby uzyskać dostęp do widgetów.
Wyłączanie dźwięku (F10)
—
Wyłącza dźwięk we wbudowanych głośnikach lub w podłączonych słuchawkach.
Klawisze głośności (F11, F12)
-
Zwiększa (
–) lub zmniejsza (-) głośność dźwięku pochodzącego z głośników lub
gniazda słuchawek w komputerze Mac Pro.
Klawisz wysuwania płyty z napędu
C
Naciśnięcie i przytrzymanie klawisza Wysuwanie płyty (
z napędu.
C) powoduje wysunięcie płyty
Rozdział 2 Życie z komputerem Mac Pro25
x), aby otworzyć program
Klawisz funkcyjny (fn)
Wciśnij i przytrzymaj, aby aktywować specjalne działania przypisane klawiszom
funkcyjnym (F1 do F19).
Aby dowiedzieć się, jak przystosować klawisze funkcyjne, wybierz
Pomoc > Pomoc Macintosha i poszukaj hasła „klawisze funkcyjne”.
Klawisze sterowania multimediami (F7, F8, F9)
’
Przewijanie do przodu (
]) utworu, filmu lub pokazu slajdów.
(
Klawisz Duże litery
Wciśnij klawisz Duże litery, aby przełączyć wielkość liter i wpisywać duże litery.
Dwa gniazda USB 2.0
d
Podłącz mysz i synchronizuj iPhone, iPoda lub kamerę cyfrową.
26Rozdział 2 Życie z komputerem Mac Pro
‘), odtwarzanie lub wstrzymywanie (’) lub przewijanie do tyłu
Gniazda na tylnej ściance komputera Mac Pro
Gniazdo
zasilania
¥
Dźwignia
blokady
d
Gniazda
USB 2.0 (3)
H
Gniazdo
FireWire 400
H
Gniazdo
FireWire 800
Gniazda Gigabit
G
Ethernet (2)
Rozdział 2 Życie z komputerem Mac Pro27
Gniazdo zasilania
Do tego gniazda podłącz przewód zasilający znajdujący się w zestawie z komputerem
Mac Pro. Nie używaj zwykłych przewodów i przedłużaczy.
Dźwignia blokady
¥
Podnieś dźwignię, aby otworzyć boczną ściankę i uzyskać dostęp do wewnętrznych
komponentów komputera Mac Pro. Jeśli pracujesz wewnątrz komputera Mac Pro
i dźwignia jest opuszczona, napęd optyczny i twardy dysk są zablokowane na swoich
miejscach. Do dźwigni możesz zamontować zamek bezpieczeństwa, który uniemożliwi
dostęp i zabezpieczy wewnętrzne komponenty. Możesz też założyć na dźwignię lub
przez uchwyty i podstawki specjalny kabel zabezpieczający, który będzie chronił
komputer Mac Pro.
Gniazdka USB 2.0
d
Umożliwiają podłączanie do komputera Mac Pro urządzeń ze złączami USB, takich jak
klawiatury, myszy, drukarki, skanery, iPody, głośniki, mikrofony i koncentratory. Twój
monitor również może mieć gniazdka USB.
Gniazda FireWire 400 i 800
H
Gniazdo FireWire 400 zapewnia szybkość transmisji do 400 Mbit/s. FireWire 800
zapewnia szybkość transmisji do 800 Mbit/s.
Dwa gniazdka Gigabit Ethernet z obsługą dużych pakietów (jumbo frame)
G
Umożliwiają podłączanie komputera Mac Pro do szybkich sieci Ethernet w celu uzyskania
dostępu do Internetu lub zasobów sieciowych, takich jak drukarki i serwery oraz do
udostępniania informacji przez sieć (należy używać przewodów CAT 5e).
28Rozdział 2 Życie z komputerem Mac Pro
Pozostałe gniazda na tylnej ściance
Gniazda kart
rozszerzających
PCI Express
Gniazdo DVI
£
monitora 1
Gniazdo DVI
£
monitora 2
Gniazdo optycznego
cyfrowego wyjścia dźwięku
Gniazdo optycznego
cyfrowego wejścia dźwięku
,
Gniazdo liniowego
wejścia dźwięku
Gniazdo liniowego
-
wyjścia dźwięku
Rozdział 2 Życie z komputerem Mac Pro29
Gniazda kart rozszerzających PCI Express (3)
Możesz rozbudować komputer Mac Pro instalując karty PCI (Peripheral Component
Interconnect) Express w zakrytych gniazdach oznaczonych numerami 2, 3 i 4.
Gniazda DVI do podłączania monitorów
£
Umożliwiają podłączanie monitorów wyposażonych w złącze DVI (Digital Visual
Interface). Do każdego z dwóch gniazdek możesz podłączać monitory Apple Cinema 20,
23 lub 30 cali. Możesz także podłączyć monitor mający gniazdko typu VGA używając
przejściówki Apple DVI do VGA dołączonej do komputera Mac Pro.
Optyczne cyfrowe gniazda wyjścia i wejścia dźwięku
Umożliwiają podłączanie magnetofonów, tunerów, cyfrowych instrumentów i systemów
kina domowego z dźwiękiem wielokanałowym 5.1 za pomocą standardowych
przewodów TOSLINK lub przewodów światłowodowych z plastikową lub nylonową
wtyczką 3,5 mm. Za pomocą przewodów TOSLINK i protokołu S/PDIF (Sony/Philips
Digital Interface) możesz transmitować dźwięk stereo lub dźwięk wielokanałowy 5.1.
Analogowe gniazdo wejścia dźwięku (wejście liniowe)
,
Służy do podłączania zasilanych mikrofonów, odtwarzaczy MP3 i CD oraz innych
urządzeń z wyjściem analogowym.