DANE TECHNICZNE ..........................................................38
Urządzenie to spełnia wymagania normy 89/336/EEC
z uwzględnieniem poprawek 93/ 68/ EEC.
Kalkulatory naukowe
WPROWADZENIE
Miło nam, że wybraliście Państwo kalkulator naukowy SHARP
EL-506R lub SHARP EL-546R. Niniejsza instrukcja ma za
zadanie pomóc w zapoznaniu się z tym urządzeniem. Należy
ją zachować do dalszego wykorzystania.
Uwaga:
• Informacje podane w poniższej instrukcji odnoszą się do
obydwu modeli kalkulatorów, chyba że zostanie to
określone inaczej.
Zasady użytkowania
W celu zapewnienia bezawaryjnego działania urządzenia,
należy stosować się do poniższych zasad:
1. Nie należy nosić kalkulatora w tylnej kieszeni spodni.
2. Nie należy narażać urządzenia na działanie
ekstremalnych temperatur.
3. Należy chronić kalkulator przed upuszczeniem lub
nadmiernym uciskiem.
4. Obudowę urządzenia należy czyścić wyłącznie przy
pomocy suchej, miękkiej ściereczki.
! Przycisk RESET należy używać wyłącznie w następujących
sytuacjach:
• Przed pierwszym użyciem kalkulatora
• Po wymianie baterii;
• W celu wykasowania całej zawartości pamięci;
• W przypadku wystąpienia nienormalnych warunków lub
przerwania działania wszystkich przycisków.
Jeżeli kalkulator wymaga naprawy, należy dokonać jej
wyłącznie u przedstawiciela firmy SHARP, w serwisie SHARP
lub w serwisie autoryzowanym przez SHARP.
Obudowa ochronna
Kalkulator jest wyposażony w obudowę chroniącą przyciski
oraz wyświetlacz, kiedy urządzenie nie jest używane.
1. Nacisnąć tylny koniec kalkulatora, a następnie przesunąć
urządzenie do przodu.
str. 2
EL-506R/EL-546R
Kalkulatory naukowe
str. 1
EL-506R/EL-546R
2. Przekręcić kalkulator w celu włożenia go do obudowy.
• Należy zawsze zamykać kalkulator w obudowie, kiedy nie
jest on używany. W tym celu należy wykonać opisane
powyżej czynności w odwrotnej kolejności.
Jeśli obudowa odczepi się od
kalkulatora, należy ją ponownie
przyczepić wykonując kolejno
operacje przedstawione na
rysunku obok:
WYŚWIETLACZ
Równanie
(Podczas normalnego działania nie wszystkie komunikaty
i symbole są wyświetlane.) Jeżeli wyświetlana wartość zawiera
się w przedziale ±0.000000001 - ± 9999999999, na
wyświetlaczu widnieje tylko mantysa. W innych przypadkach
następuje automatyczne przełączenie na system notacji
naukowej. Istnieje możliwość wyboru systemu notacji
w zależności od rodzaju przeprowadzanych obliczeń.
Kalkulatory naukowe
Wprowadzone równanie jest wyświetlane w środkowej części
wyświetlacza.
Poniżej przedstawiono znaczenie symboli i komunikatów
pojawiających się w górnej części wyświetlacza.
"#:
θ
:
xy r
2ndF:
EL-506R/EL-546R
Pojawia się na wyświetlaczu, jeżeli całe równanie
lub wynik nie mogą zostać wyświetlone.
Wskazuje na typ wyniku w obliczaniach na liczbach
zespolonych.
Komunikat ten pojawia się na wyświetlaczu po
naciśnięciu przycisku drugiej funkcji [2ndF]. Oznacza
on, że uaktywniona jest druga funkcja przycisku
przedstawiona na klawiaturze w kolorze żółtym.
ALPHA
:
Komunikat oznaczający, że może zostać
przeprowadzona operacja wprowadzenia i
wyświetlania zawartości pamięci lub operacja
wyświetlania danych statystycznych.
FIX SCI ENG:
DEG RAD GRAD:
M:
? :
Komunikaty systemów notacji.
Komunikaty jednostek miary kąta.
Komunikat ten pojawia się na wyświetlaczu po
włączeniu trybu podstawienia.
Komunikat ten pojawia się na wyświetlaczu po
włączeniu trybu obliczeń statystycznych
Komunikat oznaczający, że w pamięci niezależnej
jest przechowywana wartość liczbowa.
Wskazuje, że kalkulator oczekuje na
wprowadzenie wartości liczbowej w trybie
podstawienia.
Komunikat oznaczający, że wyświetlany jest kąt
(jako wynik obliczeń na liczbach zespolonych)
Komunikat oznaczający, że wyświetlana jest część
urojona liczby zespolonej.
∠ :
i :
str. 4
Mantysa Wykładnik
str. 3
Kalkulatory naukowe
EL-506R/EL-546R
Symbole
PRZECZYTAĆ PRZED ROZPOCZĘCIEM UŻYTKOWANIA
KALKULATORA
Notacja przycisków użyta w instrukcji
W niniejszej instrukcji użyta została następująca notacja
przycisków.
x
e E
ln
x
Jak przedstawiono powyżej, w przypadku użycia drugiej funkcji
[ln]
x
[2ndF][e ]
[E]
[2ndF][ALPHA][
X]
Przycisk logarytmu
Przycisk funkcji e
x
Przycisk cyfry E w systemie
szesnastkowym
Przycisk obliczeń z użyciem
pamięci
po przycisku [2ndF], w niniejszej instrukcji przedstawiona
zostanie tylko druga funkcja. Zostanie to zapisane jako
naciśnięcie przycisków [2ndF][druga funkcja], co oznacza, że
najpierw należy nacisnąć przycisk [2ndF], a następnie przycisk
wybranej drugiej funkcji. Pierwsza funkcja (lub cyfra), która
widnieje na przycisku, nie zostanie w takim wypadku
przedstawiona. Wprowadzane cyfry nie są przedstawiane
w instrukcji jako przyciski, lecz jako cyfry.
Włączanie i wyłączanie zasilania
W celu włączenia zasilania należy nacisnąć przycisk [ON/C].
W celu wyłączenia zasilania należy nacisnąć przyciski
[2ndF][OFF].
Sposoby kasowania liczb lub działań
Istnieją trzy metody kasowania liczb lub działań:
[ON/C] Naciśnięcie tego przycisku powoduje
wykasowanie wszystkich wartości oraz funkcji
i wzorów obliczeń. (Nie dotyczy to
współczynników układu równań liniowych z
trzema niewiadomymi, danych statystycznych
oraz zawartości pamięci
w standardowym trybie pracy).
[2ndF][CA
]
Naciśnięcie tych przycisków powoduje wykasowanie
wszystkich wartości z wyjątkiem zawartości
wszystkich pamięci niezależnych w
standardowym trybie pracy. Powoduje też
skasowanie zawartości pamięci statystycznych.
[RESET] Naciśnięcie tego przycisku powoduje wykasowanie
Kalkulatory naukowe
wszystkich wartości i pamięci.
EL-506R/EL-546R
str. 5
Edycja równania
• Nacisnąć przycisk [!] lub przycisk ["] w celu
przesunięcia kursora (by wyświetlić równanie po
obliczeniu wyniku, należy nacisnąć przycisk [!] lub
przycisk ["]);
• Jeżeli zachodzi potrzeba usunięcia cyfry, należy
przesunąć kursor tak, aby znalazł się pod cyfrą, która ma
zostać skasowana, a następnie nacisnąć przycisk [DEL];
Wykonanie tej operacji powoduje usunięcie cyfry lub
znaku, w miejscu ustawienia kursor.
• Jeżeli zachodzi potrzeba wstawienia cyfry między cyfry
istniejące, należy przesunąć kursor tak, aby znalazł się na
następnym polu za cyfrą, przed którą ma zostać wstawiona
nowa cyfra, a następnie wprowadzić cyfrę.
Funkcja powtarzania
Kalkulator wyposażono w funkcję pozwalającą wyświetlić
wprowadzone wcześniej równanie. W pamięci można zapisać
równania o długości do 142 znaków zakończone znakiem
końca obliczeń (np. =). Po zapełnieniu pamięci, zapisane w
niej równania są kasowane począwszy od najstarszego.
Naciśnięcie przycisku [#] pozwala wyświetlić poprzednie
równanie, a [$] - kolejne. Dodatkowo, naciśnięcie [2ndF][#]
pozwala wyświetlić najstarsze równanie.
• Zawartość pamięci równań jest kasowana po naciśnięciu
przycisków [2ndF][CA], RESET oraz po konwersji
wartości pomiędzy różnymi układami liczbowymi.
str. 6
Kalkulatory naukowe
EL-506R/EL-546R
Priorytety operacji
Obliczenia są przeprowadzane w następującej kolejności:
1. ∠
2. Funkcje poprzedzone argumentem (x
x
x
,
3. Y
Y
-1
2
, x , n!, itp.)
4. Mnożenie wartości przechowywanej w pamięci (2Y itp.)
5. Funkcje po których następuje argument (sin, cos itp.)
6. Mnożenie funkcji (2sin30 itp.)
7. nCr, nPr
8. ×, ÷
9. +, -
10. AND
11. OR, XOR, XNOR
12. =, M+, M-, ⇒M, "DEG, "RAD, "GRAD, DATA, CD,
→rθ, →xy, % oraz inne operacje kończące obliczenia.
• W przypadku użycia nawiasów, wyrażenia zamknięte
nawiasami mają pierwszeństwo przed innymi obliczeniami.
USTAWIENIE POCZĄTKOWE
Wybór trybu pracy
Kalkulator może pracować w jednym z 4 opisanych poniżej
trybów pracy. W celu wyboru trybu pracy należy nacisnąć
przyciski [2ndF][MODE], a następnie podać numer
odpowiadający wybranemu trybowi pracy.
[0] Standardowy tryb pracy:
Tryb ten jest używany podczas wykonywania operacji
arytmetycznych, podstawiania arytmetycznego, oraz
obliczeń z udziałem funkcji.
[1] Tryb obliczeń na liczbach zespolonych:
Tryb ten jest używany podczas wykonywania obliczeń
na liczbach zespolonych.
[2] Tryb 3-VLE:
Tryb ten jest używany podczas rozwiązywania układu
równań liniowych z trzema niewiadomymi.
Tryb obliczeń statystycznych: [3]
Tryb ten jest używany do przeprowadzania obliczeń
statystycznych.
Po zmianie trybu pracy kasowana jest zawartość pamięci
tymczasowych, dane statystyczne, pamięć ostatniego wyniku.
Kalkulatory naukowe
EL-506R/EL-546R
str. 7
Wybór systemu notacji
Kalkulator umożliwia wybór jednego z czterech systemów
notacji wyświetlanych wartości.
FIX System ustalonej liczby miejsc po przecinku
dziesiętnym:
Wyświetlana liczba posiada ustaloną przez użytkownika
liczbę miejsc po przecinku dziesiętnym. Jeżeli wybrany
jest ten sposób prezentacji liczb, na wyświetlaczu
widnieje komunikat FIX.
SCI System notacji naukowej:
Liczba jest wyświetlana w notacji naukowej. Jeżeli
wybrany jest ten sposób prezentacji liczb, na
wyświetlaczu widnieje komunikat SCI. Mantysa wartości
jest wyświetlana z określoną liczbą cyfr znaczących.
ENG System notacji inżynierskiej:
Liczba jest wyświetlana w notacji inżynierskiej. Jeżeli
wybrany jest ten sposób prezentacji liczb, na
wyświetlaczu widnieje komunikat ENG. Mantysa
wartości jest wyświetlana z określoną liczbą miejsc po
przecinku dziesiętnym. Oprócz mantysy wyświetlany jest
wykładnik będący wielokrotnością 3.
System zmiennoprzecinkowy:
Liczba jest wyświetlana ze zmienną ilością miejsc po
przecinku dziesiętnym. Jeżeli wybrany jest ten sposób
prezentacji danych, na wyświetlaczu nie widnieje żaden
• Wartości poza zakresem 0.000000001 ≤ x ≤ 9999999999
wyświetlane są w notacji naukowej.
str. 8
Kalkulatory naukowe
Określenie jednostek miary kąta
Kalkulator umożliwia ustawienie jednej z trzech jednostek
miary kąta:
Stopnie (°)
Radiany (rad)
Grady (g) Na wyświetlaczu pojawia się komunikat GRAD
W celu określenia jednostek miary kąta należy nacisnąć
Na wyświetlaczu pojawia się komunikat DEG
Na wyświetlaczu pojawia się komunikat RAD
przyciski [2ndF][DRG]. Każde naciśnięcie przycisków
[2ndF][DRG] powoduje wybór jednostek miary kąta w sekwencji
DEG → RAD → GRAD → DEG itd.
EL-506R/EL-546R
OBLICZENIA NAUKOWE
• Nacisnąć przyciski [2ndF][MODE][0] wprowadzić
standardowy tryb pracy.
• Przed rozpoczęciem obliczeń należy nacisnąć przycisk
[ON/C], by skasować zawartość wyświetlacza.
• Jeżeli na wyświetlaczu widnieje jeden z komunikatów FIX,
SCI lub ENG, należy go usunąć przez naciśnięcie
przycisków [2ndF][FSE] (patrz punkt „Wybór systemu
notacji").
Obliczenia arytmetyczne
45+285+3 =
[ON/C] 45 [+] 285 [÷]
3 [=]
18 6
15 8+−
=
[ ( ] 18 [+] 6 [ )] [÷]
[ ( ] 15 [ -] 8[=] *
1
42×(-5) + 120= 42 [×] [+/-] 5
(42 [×] 5 [+/-])
3
(5×10 ) + 5 [Exp] 3 [÷]
-3
) =
(4×10
34 =
+ 57
45 + 57
=
68 × 25 = 68 [×] 25 [=] *
68 × 40 =
*1 Możliwe jest pominięcie nawiasów [ ) ] jeśli występują one
tuż przed znakiem [ =] lub [M+].
Kalkulatory naukowe
EL-506R/EL-546R
[+] 120 [=]
4 [Exp] 3 [+/-] [=]
34 [+] 57 [=] *
45 [=]
2
3
40 [=]
str. 9
*2 Dodawany czynnik staje się stałą. Odejmowanie i
dodawanie przeprowadzane są w ten sam sposób.
*3 Mnożna staje się stałą.
Podczas obliczeń wykorzystujących czynniki stałe na
wyświetlaczu widoczny jest symbol K.
Funkcje
• Przed rozpoczęciem obliczeń należy wybrać jednostkę
miary kątów (patrz punkt „Wybór jednostek miary kątów”).
o
sin 60 =
π
rad =
cos [ ]
4
-1
tan
1=[9]
• Wyniki obliczeń wartości funkcji trygonometrycznych
odwrotnych wyświetlane są w następującym zakresie:
Obliczenia wartości różniczek i całek możliwe są tylko w trybie
obliczeń standardowych. Podczas wprowadzania wartości x w
obliczeniach różniczek oraz początku przedziału podczas
obliczania całek można podawać tylko wartości liczbowe niemożliwe jest korzystanie z wyrażeń, np. 2 . Możliwe jest
jednak wielokrotne wykorzystywanie tego samego wyrażenia,
wykonując dla niego obliczenia przy zmieniających się warunkach.
• Podczas wykonywania obliczeń, kasowana jest zawartość
pamięci X.
432
d/dx(x -0.5x +6x
*1
x =2
*2
dx =0.0002
[ON/C][2ndF][ALPHA][X]
x
[y
]4[-]0.5[2ndF][ALPHA]
x
[x][y ]3[+]6[2ndF][ALPHA]
dx=0.001 [2ndF][d/dx]2[=][=]
[=]3[=]0.001[=]
8
2
(x -5)dx
∫
2
*3
n =100
n=10
*1 Wartość x - punkt różniczkowania
[2ndF][ALPHA][x][x
['dx]2[=]8[=][=]
Kalkulatory naukowe
EL-506R/EL-546R
str. 11
*2 Przedział. Jeśli wielkość przedziału nie zostanie
określona, jako x≠0 przyjęta zostanie wartość x×10 , jako
x=0 wartość 10 (od punktu różniczkowania).
-4
*3 Podprzedziały. Jeśli liczna podprzedziałów nie zostanie
określona, wartością domyślną będzie n=100.
Obliczenia różniczek i całek prowadzone są w oparciu o
poniższe wzory. Z tego powodu, w niektórych przypadkach,
niemożliwe może być uzyskanie poprawnych wyników.
Obliczanie wartości całek (wzór Simpson'a):
1
S= h{f(a)+4{f(a+h)+f(a+3h)+......+f(a+(N-1)h)}
3
+2{f(a+2h)+ff(a+4h)+......+f(a+(N-2)h)+f(b)}
Obliczanie wartości różniczki:
dx
x(f)
(f−−+
2
f(x)=
Obliczanie wartości całek
dx
Obliczenia wartości całek wymagają
dłuższego czasu (zależnego od liczby
podprzedziałów) Podczas wykonywania
obliczeń wyświetlany jest komunikat
"Calculating!" (Liczę!). By przerwać
obliczenia, należy nacisnąć przycisk [ON/C].
Dodatkowo, że przy liczeniu całek funkcji
okresowych i funkcji o szybko
zmieniających się wartościach obliczenia
będą obarczone dużym błędem.
W przypadku funkcji o szybko
zmieniających się wartościach należy
podzielić przedział całkowania na jak
największą liczbę podprzedziałów.
W przypadku funkcji okresowych, których wartości zmieniają
się z dodatnich na ujemne, należy rozdzielić funkcje na
przedziały, w których funkcja przyjmuje wartości dodatnie i
EL-506R/EL-546R
-1
]
-1
] [=]
×
-1
] [=]
[x][x
2
][-]5
[=][=][=]10[=]
dx
)
2
0.309523809
-2024.984375
6.447419591
2
2
]x=3
130.500003
-4
=
h
=
n2N
≤≤
4.
24.
720.
10.
125.
30.
625.
280.
50.
138.
138.
−
)ab(
N
bxa
ujemne. Pozwoli to zwiększyć dokładność obliczeń i skróci
ich czas.
str. 12
Kalkulatory naukowe
Liczby losowe
Naciśnięcie przycisków [2ndF][RANDOM][=] powoduje
wygenerowanie trzycyfrowej liczby pseudolosowej. W celu
generacji następnej liczby losowej należy nacisnąć przycisk
[=]. Operację tą można przeprowadzić zarówno w
standardowym trybie pracy jak i w trybie obliczeń
statystycznych.
• Liczby losowe wykorzystują pamięć Y. Każda liczba
losowa jest generowana na podstawie wartości
przechowywanej w pamięci Y (seria liczb pseudolosowych).
Obliczenia z wykorzystywaniem pamięci
Kalkulator posiada jedną pamięć niezależną (M), jedną pamięć
ostatniego wyniku oraz sześć pamięci tymczasowych (A - D, X, Y).
Kalkulator EL-506R ma także pamięć wzorów (F1 i F2)
pozwalającą na zapisywanie wprowadzanych wyrażeń.
Tryb pracy ANS M, F1, F2 A-D, X, Y
Standardowy ( ( (
Liczby zespolone ( ( ×
3-VLE ×× ×
Obliczenia stat. ( × ×
(: dostępna ×: niedostępna
Pamięci tymczasowe (A - D, X, Y)
Pamięci tymczasowe A - D, X oraz Y są dostępne
w standardowym trybie pracy. Mogą one być traktowane jak
zmienne a zapisana w nich wartość może być wykorzystywana
w równaniach.
Kalkulatory naukowe
EL-506R/EL-546R
str. 13
[STO][A] - [D], [X], [Y]:
Wprowadzenie wyświetlanej wartości do określonej
pamięci tymczasowej (A - D, X, Y).
Wyświetlanie wartości przechowywanej w pamięci
tymczasowej (wybranej przez naciśnięcie odpowiedniego
przycisku literowego).
• Zawartość pamięci tymczasowej zostaje skasowana
w momencie zmiany trybu pracy lub w momencie
wprowadzenia do niej wartości zerowej.
Pamięć niezależna (M)
Pamięć niezależna jest dostępna w standardowym trybie
pracy.
[STO][M]:
Wykasowanie zawartości pamięci niezależnej oraz
wprowadzenie do niej wyświetlanej wartości.
[RCL][M] lub [2ndF][ALPHA][M][=]:
Wyświetlanie wartości przechowywanej w pamięci
niezależnej.
[M+]:
Dodanie wyświetlanej wartości do wartości przechowywanej
w pamięci niezależnej.
[2ndF][M-]:
Odjęcie wyświetlanej wartości od wartości przechowywanej w
pamięci niezależnej.
• Naciśnięcie przycisków 0 [STO][M] powoduje wykasowanie
zawartości pamięci niezależnej (wprowadzenie do niej
wartości zerowej).
Pamięć ostatniego wyniku
Pamięć ostatniego wyniku jest dostępna w standardowym
trybie pracy oraz w trybie obliczeń statystycznych i w trybie
obliczeń na liczbach zespolonych.
-1
EL-506R/EL-546R
90.
1.570796327
100.
90.
53.13010235
0.927295218
59.03344706
53.13010235
Wynik obliczeń otrzymany po naciśnięciu przycisku [=] lub
innego przycisku kończącego obliczenia zostaje
automatycznie wprowadzony do pamięci ostatniego wyniku.
[2ndF][ANS]:
Wyświetlanie zawartości pamięci ostatniego wyniku.
• Zawartość pamięci ostatniego wyniku zostaje
wykasowana
w momencie zmiany trybu pracy.
str. 14
Kalkulatory naukowe
EL-506R/EL-546R
Pamięci wzorów (F1 i F2) (tylko w kalkulatorze EL-506R)
W każdej pamięci wzorów można zapisać wyrażenie o
długości 80 znaków. Tak jak w przypadku zapisywania w
pamięciach liczb, po zapisaniu w pamięci F1/F2 nowego
wyrażenia, stary wzór zostaje skasowany.
Uwaga:
Wyniki obliczeń z udziałem podanych poniżej funkcji zostają
automatycznie wprowadzone do pamięci X lub pamięci Y.
Z tego powodu, podczas używania tych funkcji należy zwrócić
uwagę na pamięć X i pamięć Y.