Yamaha WX5 User Manual [nl]

Nederlandstalige Handleiding

VOORZORGSMAATREGELEN

LEES ALLES ZORGVULDIG DOOR VOOR U VERDER GAAT

* Bewaar deze voorzorgsmaatregelen op een veilige plaats voor later.

WAARSCHUWING

Volg altijd de algemene voorzorgsmaatregelen op die hieronder worden opgesomd om te voorkomen dat u gewond raakt of zelfs sterft als gevolg
van elektrische schokken, kortsluiting, schade, brand of andere gevaren. De voorzorgsmaatregelen houden in, maar zijn niet beperkt tot:

• Open het instrument niet, haal de interne onderdelen niet uit elkaar en
modificeer het instrument niet. Het instrument bevat geen door de
gebruiker te vervangen onderdelen. Als het instrument stuk schijnt te
zijn, stop dan met het gebruiken van het instrument en laat het nakijken
door gekwalificeerd Yamaha personeel.

• Stel het instrument niet bloot aan regen, gebruik het niet in de buurt van
water of natte omstandigheden, plaats geen voorwerpen op het instru­ment die vloeistoffen bevatten die in de openingen kunnen vallen.

• Als het snoer van de adaptor beschadigd is of stuk gaat, als er plotse­ling geluidsverlies is in het instrument, of als er plotseling een geur of
rook uit het instrument komt, moet u het instrument onmiddellijk uitzet­ten, de stekker uit het stopcontact halen en het instrument na laten
kijken door gekwalificeerd Yamaha personeel.

• Gebruik alleen de gespecificeerde adaptor (PA-3B of aanverwante,
door Yamaha aangeraden) adaptor. Het gebruik van een verkeerde
adaptor kan schade veroorzaken aan het instrument, te wijten aan
oververhitting.

• Haal altijd de stekker uit het stopcontact voor u het instrument schoon­maakt. Haal nooit een stekker uit het stopcontact als u natte handen
hebt.

• Controleer zo nu en dan de stroomstekker, en verwijder stof en viezig­heid die zich verzamelt op de stekker.

PAS OP!

Volg altijd de algemene voorzorgsmaatregelen op die hieronder worden opgesomd om te voorkomen dat u gewond raakt of zelfs sterft als gevolg
van elektrische schokken, kortsluiting, schade, brand of andere gevaren. De voorzorgsmaatregelen houden in, maar zijn niet beperkt tot:

• Plaats het stroomsnoer niet in de buurt van warmtebronnen zoals ver­warming en kachels, verbuig of beschadig het snoer niet, plaats geen
zware voorwerpen op het snoer, leg het snoer uit de weg, zodat nie­mand er op trapt, er over kan struikelen en zodat er geen zware voor­werpen over heen kunnen rollen.

• Als u de stekker uit het stopcontact haalt moet u altijd aan de stekker
trekken, nooit aan het snoer. Aan het snoer trekken kan het beschadi­gen.

• Sluit het instrument niet aan op een stopcontact die een T-Plug bevat.
Dit kan resulteren in een verminderde geluidskwaliteit en het stopcon­tact oververhitten.

• Haal de adaptor uit het stopcontact als u het lange tijd niet gebruikt, of
tijdens onweer.

• De batterijen moeten in het instrument zitten volgens de +/- polariteit
markeringen. Doet u dit verkeerd kan oververhitting, brand of lekkende
batterijen het resultaat zijn.

• Vervang batterijen altijd tesamen. Meng geen oude en nieuwe batte­rijen. Meng ook geen verschillende soorten batterijen zoals alkaline en
mangaan batterijen, batterijen van verschillende merken, of verschil­lende typen batterijen van dezelfde fabrikant, aangezien dit kan resulte­ren in oververhitting, brand of lekkende batterijen.

• Werp oude batterijen niet in een vuur.

• Laadt geen onoplaadbare batterijen op.

• Als het instrument voor langere tijd niet wordt gebruikt, verwijder dan de
batterijen om mogelijke lekkage van de batterijen te voorkomen.

• Houdt de batterijen ver verwijderd van kinderen.

• Voordat u het instrument aansluit op andere elektronische componen­ten moet u alle betreffende apparatuur uitzetten. Voordat u alle betref­fende apparatuur aanzet moet u alle volumes op minimum zetten.

• Stel het instrument niet bloot aan overdreven schokken of stof, extreme
koude of warme omstandigheden (zoals in direct zonlicht, bij de verwar­ming of in de auto) om verkleuren te voorkomen aan het paneel of
schade aan de interne elektronica.

• Gebruik het instrument niet in de buurt van elektrische produkten zoals
televisies, radio's of speakers, aangezien deze interferentie kunnen
veroorzaken die de prestaties van de andere apparatuur kunnen beïn­vloeden.

• Plaats het instrument niet op een onstabiele plek waar deze kan vallen.

• Verwijder alle kabels alvorens het instrument te verplaatsen.

• Gebruik bij het schoonmaken van het instrument een droge, schone
doek. Gebruik geen oplosmiddelen, schoonmaakmiddelen of chemi­sche schoonmaakdoekjes. Plaats daarbij geen voorwerpen van vinyl op
het instrument aangezien deze het paneel en het toetsenbord kunnen
verkleuren.

• Verwijder alle kabels, aangesloten adaptor en andere kabels alvorens
het instrument te verplaatsen.

• Leun niet op, en plaats geen zware voorwerpen op het instrument, ga
voorzichtig om met de knoppen, schakelaars en aansluitingen.

• Gebruik het instrument niet te lang op een niet comfortabel geluids­niveau aangezien dit permanent gehoorverlies op kan leveren. Als u
gehoorverlies constateert of geruis in uw oren, neem dan contact op
met een K.N.O.-arts.

Yamaha kan niet verantwoordelijk worden gesteld voor schade die is te wijten

aan onzorgvuldig gebruik of modificaties die zijn aangebracht aan het instrument,

of data die kwijt is geraakt of vernietigd.

Doe het instrument altijd uit als u het niet gebruikt.
Gooi batterijen niet zo maar weg, maar volg de lokale regels omtrent het

weggooien van batterijen.

3

Gefeliciteerd!

Uw Yamaha WX5 is een geavanceerde Wind MIDI Controller die wind MIDI control naar
nieuwe hoogten van uitvoering en bespeelbaarheid brengt. Met nauwkeurige en gevoelige
wind and lip sensors, keuze uit een enk el-riet of blokfluit-type mondstukken en een scala v an
fingering modes, maakt de WX5 de uitdrukkingsvaardigheid van wind control toegankelijker
als ooit tevoren. Het is in dien mate bespeelbaar dat beginners zich in een relatief korte tijd
kunnen bekwamen, terwijl het ervaren blazers v an een nieuw medium voorziet en v an enorm
uitgebreidere sonische mogelijkheden in een vertrouwde vorm. De WX5 voorziet u tevens
van uitdrukkingsvolle besturing en nuances die gewoon niet beschikbaar zijn op k e yboards
of andere MIDI controllers. Hoewel de WX5 uitstekend te gebruiken is met vrijwel iedere
MIDI toongenerator of synthesizer, is deze gecombineeerd met een geavanceerde
toongenerator als de Yamaha VL70-m Virtual Acoustic Tone Generator in staat tot een enorme
diepte en toonsubtiliteit die met de beste akoestische instrumenten kunnen wedijveren.

Neem deze handleiding door om vertrouwd te raken met de vele functies en kenmerken van de WX5
en bewaar dit boek op een veilige plek voor later naslagwerk. .

Inhoud

De WX5 Knoppen & Aansluitingen ................................... 6

Opstellen ................................................................................. 8

Stroomvoorziening ........................................................... 8

Adaptor ........................................................................... 8

Batterijen......................................................................... 8

Het Aansluiten op een Toongenerator ......................... 9

Het Aansluiten op een Toongenerator met een WX

Aansluiting ...................................................................... 9

Het Aansluiten op een Standaard MIDI Toongenerator .. 9

Voorbereidingen voor het Spelen ............................ 10

De Stroom Inschakelen ................................................ 10

Een Mondstuk Selecteren............................................. 10

Een Lip Mode Selecteren: Tight Lip of Loose Lip ......... 10

Over de Wind en Lip Sensors.......................................11

Het gebruik van de Setup Knop ...................................... 20

Sensitivity (Software Wind Gain) .................................. 20

Octaaf Transpose ......................................................... 21

Audition Functie On/Off ................................................ 21

Setup Schakelaar Instellingen ........................................ 22

Wind en Lip Sensor Aanpassing ..................................... 25

Wind Zero & Wind Gain Aanpassing ............................ 25

Lip Zero & Lip Gain Aanpassing ................................... 26

Stemmen ............................................................................... 27

● Toongenerator Instelling ....................................................... 27

Onderhoud ............................................................................ 28

Algemene Speeltechnieken ........................................ 12

Fingering Modes ........................................................... 12

Oktaaf Shift ................................................................... 13

Pitch Bend Wiel ............................................................ 13

Key Hold ....................................................................... 14

Program Change Knop .................................................. 16

Voices Wijzigen............................................................. 16

Bank Nummer Transmissie........................................... 17

MIDI Zendkanaal Wijzigen............................................ 18

Parameter Reset........................................................... 18

Mono/Poly & Portamento Schakeling ........................... 19

4

MIDI Systeem Opstelling Voorbeelden .......................... 29

V oetpedaal.................................................................... 29

Sequencer Opname & Afspelen ................................... 29

In de Problemen? (Troubleshooting) ............................ 30

Index ....................................................................................... 31

WX5 Fingering .......................................................................... 32

MIDI Data Formaat .................................................................... 38

WX5 Specificaties .................................................................... 40

Toets Handeling Lijst / MIDI Boodschap Toewijzingen... 41

De Belangrijkste Kenmerken van de WX5

Realistische blaasinstrument klank en bespeelbaarheid
bieden een ongekend expressieve besturing.

Een indeling van 16 toetsen die vergelijkbaar is met die
van een standaard saxofoon en een keuze uit vier finger­ing modes, maken de WX5 erg toegankelijk voor vrijwel
alle blazers. Beginners kunnen een fingering mode
selecteren die zij het gemakkelijkst vinden.

Met een WX5, een toongenerator en een hoofdtelefoon
kunt u wanneer en waar dan ook spelen zonder u zorgen
te hoeven maken over overlast voor de buren.

Speciale aansluiting en kabel bieden een direkte
aansluiting met de Yamaha WX-serie toongenerators als
de VL70-m Virtual Acoustic Toongenerator.

Door middel van de ingebouwde MIDI uitgang kan de
WX5 direkt op iedere standaard MIDI toongenerator of
synthesizer worden aangesloten zonder dat er een ex­tern MIDI interface nodig is.

De hoge-resolutie windsensor bereikt precies de breath
response voor een mooie, natuurlijke velocity/volume
besturing. Vijf gevoeligheidsinstellingen bieden een
optimale response voor alle Spelers.

Een gevoelige lipsensor biedt lipbesturing van de
toonhoogte (pitch) en andere parameters als het in
combinatie met het riet (saxofoon-type) mondstuk wordt
gebruikt.

Een door de duim bestuurbaar pitch-bend wiel biedt
praktische pitch bend besturing als ofwel het riet (saxofoon
type) of het blokfluit mondstuk wordt gebruikt.

Octaaf toetsen maken het mogelijk om de toonhoogte
over een bereik van ±3-octaven te variëren.

Met het versturen van MIDI program changes kunt u
voices direct op de WX5 selecteren.

Vier key-hold knop modes - normal, follow, portamento,
en sustain - bieden een scala van expressieve besturings
opties.

De ingebouwde LED display biedt lip-zero aanpassing.
Stabiele, nauwkeurige respons sluit valse triggering en

afwijkende noten uit.

De illustraties in deze handleiding zijn alleen voor educatieve
doeleinden en kunnen afwijken van uw werkelijke instrument.

❖ Inhoud van het pakket

Kijk, nadat u het WX5-pakket heeft geopend of alle onderstaande onderdelen aanwezig zijn.

Kapje voor Mondstuk (bevestigd)

* Verwijder het kapje van het

mondstuk voor u gaat spelen.

Mondstuk (bevestigd)

Riet (saxofoon soort).

WX5

Handleiding

Mondstuk

Zonder riet (blokfluit-type).

Recorder Cream

WX Kabel

Riem

Hoes

5

De WX5 Knoppen & Aansluitingen

1 Mondstuk

De WX5 bezit twee mondstukken: een saxofoon-type mondstuk
met riet, en een blokfluit-type mondstuk zonder riet. Op de WX5
is het saxofoon-type mondstuk bevestigd. Zie het “Onderhoud”
hoofdstuk op pag. 28 over het verwijderen en verwisselen hiervan.

33

3

33

1

2

4

@

WIND GAIN

WIND ZERO

Vel
Win
Win

LIP
LIP
LIP

LIP+

nrm fix

B/C EXP

nrm hrd

tht loos

nrm wide

P/B M/W

off on

LIP GAIN
LIP ZERO

VOL

A C
B Fl
off on
off on
PB gen
MW filt

2 LED 1 Indicators
3 LED 2 Indicators

Gezien vanaf de toetsenkant van het instrument (zoals in de
illustratie), geeft de LED indicator rechts de lipsensorstatus en de
LED indicator links de wind sensorstatus weer. Zie pag. 11 voor
details.

6

4 Toetsen

Trns
Fing

Fast
Hi ct

7

Whl

Dit zijn de toetsen om de WX5 te bespelen. De eigenlijke
vingerzetting hangt af van het geselecteerde vingerzettingstype met
de setup schakelaars (pag. 12, 30).

5 Batterijklep

8

Batterijen kunnen geplaatst of verwijderd worden na het
verwijderen van deze klep (pag. 8).

6 Sensor Gain Knoppen

Deze vier knoppen passen de gain en het zero punt van de wind-

9

en lipsensors aan. De bovenste drie knoppen kunnen aangepast
worden met een kleine gewone (minus) schroevendraaier en de
LIP ZERO knop kan met de vinger aangepast worden. Zie pag.25
voor afstellingsdetails.

0

7 Setup Schakelaars

!

#

De DIP schakelaars onder de schakelaarklep bepalen vele van
de basis functies van de WX5 - bijv . fingering, breath en lip respons,
de grondtoon van het instrument, en meer. Zie pag. 22 voor de­tails.

$

8 Oktaaf Toetsen

Met deze toetsen kunt u de toonhoogte van het instrument met

POWER

5

OFF

+ –

MIDI OUT
WX OUT

ON DC IN 12V

%

^

&

*

(

)

één, twee of drie oktaven verhogen of verlagen terwijl u speelt.
Zie pag. 13 voor details.

9 Ring voor Riem

De bijgeleverde riem kan aan deze ring bevestigd worden. Zie
“Het Bevestigen van de Riem” hieronder.

0 Setup Knop

In combinatie met andere WX5 besturingsknoppen, kan met
de Setup Knop de software voor wind gain, oktaaf transpose, en
andere instellingen onder het spelen gewijzigd worden. Details op
pag. 20.

! Duimhaak

Met deze haak kunt u het instrument met de duim van de
rechterhand ondersteunen terwijl u speelt. Zie “Plaatsing van de
Duimhaak” hieronder.

6

De WX5 Knoppen & Aansluitingen

@ Pitch Bend Wiel

Met het WX5 pitch bend wiel kunnen net als het pitch bend
wiel op toetsenbordsynthesizers, soepele op- en neerwaartse pitch
bends geproduceerd worden. Details op pag. 13.

# Key Hold Knop

De Key Hold knop bestuurt elk van de vier toegewezen key
hold functies, inclusief sustain. Details op pag. 14.

$ Program Change Knop

Met de Program Change knop kunt u, in combinatie met de
andere toetsen op het instrument, MIDI program change nummers
verzenden naar de aangesloten toongenerator om voices direkt
vanaf de WX5 te wijzigen. Details op pag. 16.

% Aan/Uit Knop

Zet de WX5 aan of uit.

^ DC IN 12V Aansluiting

Als u een Yamaha PA-3B Adaptor gebruikt om de WX5 van
stroom te voorzien, moet de kabel van de adaptor hierin aangesloten
worden. Details op pag. 8.

& MIDI OUT Aansluiting

Als u geen WX kabel gebruikt (onder), gebruik dan deze
aansluiting om de WX5 op een MIDI toongenerator of synthesizer
aan te sluiten met een standaard MIDI kabel. Details op pag. 9.

* WX OUT Aansluiting

Met deze aansluiting kan de WX5 direkt aangesloten worden
op compatibele Yamaha toongenerators (zoals de VL70-m) met
een WX IN aansluiting via de bijgeleverde WX kabel. Details op
pag. 9.

❖ Het Bevestigen van de Riem

Als u de bijbeleverde riem met de WX5 wilt
gebruiken, bevestig de haak van de riem dan aan de
ring voor de riem zoals getoond in de illustratie.

❖ Het Plaatsen van de Duimhaak

De duimhaak rust op de duim van uw
rechterhand terwijl u speelt, om op die wijze het in­strument te ondersteunen en stabiliseren. De
duimhaak kan om een maximum aan gemak en
bespeelbaarheid te verkrijgen, verplaats worden naar
behoefte door hem los te schroeven met een smalle
kruisschroevedraaier, als getoond in de illustratie, en
de schroef op de gewensde positie weer vast te zetten.
Forceer niets als u de schroef van de duimhaak
aandraait.

( Kabelhouder

Klemt de kabel van de adaptor en de MIDI of WX kabel vast
die zijn aangesloten op de WX5, ter voorkoming van accidentele
loskoppeling.

) Watergoot

Ademvocht en opgespaard water kunnen via deze opening
weglopen - blokkeer deze opening daarom niet.

7

Opstellen

Aangezien de WX5 een MIDI controller is, kan het alleen in combinatie met een MIDI toongenerator geluid produceren. Yamaha
beveelt VL70-m of een MU-serie XG toongenerator aan, maar in principe kan iedere MIDI toongenerator gebruikt worden.

WX-Compatibele Toongenerators

Als de WX5 aangesloten is op een WX-compatibele toongenerator zoals de VL70-m met de toegeleverde WX kabel (de toon­generator moet van een WX IN aansluiting zijn voorzien) wordt de WX5 van stroom voorzien via de WX kabel en is er geen
andere stroomvoorziening nodig. Dit houdt in dat er geen extra kabel op het instrument hoeft te worden aangesloten en er ook
geen extra gewicht is van batterijen.

Standaard MIDI Toongenerators

Als u de WX5 in combinatie met een standaard MIDI toongenerator of synthesizer gebruikt, moeten deze op elkaar aangesloten
worden met een niet bijgeleverde MIDI kabel (te verkrijgen bij uw muziekinstrument handelaar). In dit geval zult u ofwel een
extra Yamaha PA-3B Adaptor of zes SUM-4 batterijen moeten gebruiken om van stroom te worden voorzien. Zie
“Stroomvoorziening”hieronder.

Stroomvoorziening

Het aansluiten van stroom of het plaatsen van batterijen zoals in dit gedeelte wordt beschreven is alleen
nodig als u de WX5 met een MIDI kabel op een standaard MIDI toongenerator wilt aansluiten.

Adaptor

Gebruik alleen een Yamaha PA-3B AC Adaptor om
de WX5 op een stopcontact aan te sluiten.

1

Sluit de DC output kabel van de PA-3B op de DC IN

12V aansluiting van de WX5.

2

Stop de PA-3B in een stopcontact.

POWER

OFF

ON DC IN 12V

+ –

MIDI OUT

WX OUT

3

Klem eerst de kabel van de adaptor en vervolgens een

MIDI kabel in de kabelklem op de WX5.

DC IN 12V

Batterijen

1

Open de batterijklep met een muntstuk en verwijder
de klep vervolgens zoals wordt getoond in de volgende
illustratie.

2

Plaats vervolgens zes nieuwe SUM-4 batterijen als
getoond wordt in de volgende illustratie (let op de
polarisatie).

3

Plaats en sluit de batterijklep.

• Als de batterijen bijna op zijn, knipperen de LED indi­cators en vervormt het geluid of neemt het volume af.
Vervang de batterijen op tijd om afname van de
geluidskwaliteit te voorkomen.

• Als er een adaptor op de WX5 is aangeloten, zijn de
geplaatste batterijen automatisch niet in gebruik.

• Vervang altijd alle z es de batterijen tegelijkertijd. Plaats
nooit nieuwe met oude batterijen, verschillende soorten
batterijen (i.e. standaard en alkaline), of verschillende
merken batterijen door elkaar.

Waarschuwing

• Gebruik alleen eenYamaha PA-3B AC Adaptor voor

PAS OP!

stroomvoorziening. Het gebruik van andere adaptors
doet de garantie verlopen en kan de WX5
beschadigen.

8

Het Aansluiten op een Toongenerator

Opstellen

Het Aansluiten op een Toongenerator met
een WX Aansluiting

De Yamaha VL70-m V irtual Acoustic Toongenerator
is speciaal ontworpen voor de Yamaha WX-serie Wind
MIDI Controllers en wordt aanbevolen voor gebruik met
de WX5 om zo optimaal gebruik te kunnen maken van
zijn uitgebreide mogelijkheden.

Sluit de bijgeleverde WX kabel aan op de WX OUT
aansluiting van de WX5 en op de WX IN aansluiting op
de VL70-m om de WX5 op de VL70-m aan te sluiten.
Andere aansluitingen zijn niet nodig (de VL70-m voorziet
de WX5 van stroom via de WX kabel).

WX5

VL70-m WX IN aansluiting

WX OUT

WX kabel

WX IN BREATH

PHONES

POWER/VOL

HOST SELECT “MIDI” schakelaar

PART MIDI BANK/PGM# VOL EXP PANREV CHO VAR KEY

PUSH ON/OFF

VIRTUAL ACOUSTIC TONE GENERATOR

WX5 Aansluiting

Sluit het uiteinde van de WX kabel met de schroef­ring aan op de WX5. Plaats de aansluiting met de pijl op
de kabel aan de bovenkant en draai de schroefring
vervolgens aan voor de stevigheid. Klem tenslotte de kabel
in de kabelklem voor extra veiligheid.

VL70-m Aansluiting

Sluit het uiteinde van de VL70-m kabel met de
uitsteeksels precies aan op het patroon van de VL70-m
WX IN aansluiting en zet hem stevig vast. Zet de HOST
SELECTschakelaar op het VL70-m achterpaneel op
“MIDI” en stel de VL70-m breath mode in op BC/WX
(zie de VL70-m handleiding voor details).

N.B.

• De WX5 kan ook rechtstreeks aangesloten worden op
de Yamaha WT11 Wind Toongenerator met de WX
kabel.

MIDI/

PART

PLAY EDIT

ALL

WX

UTIL

EFFECT

ENTER

SELECT

BC/WX
VELOCITY
TOUCH EG

BREATH

MODE

EXIT

VALUE

VOICE
VL-XG

Het Aansluiten op een Standaard MIDI
Toongenerator

Sluit, behalve de adaptor of de batterijen zoals
beschreven op pag. 8, de MIDI OUT aansluiting van de
WX5 aan op de MIDI IN aansluiting van de toongenerator
of synthesizer met een standaard MIDI kabel (apart
verkrijgbaar).

WX5

MIDI

kabel

MIDI OUT

Het kan noodzakelijk zijn om, alvorens met WX5 een
standaard MIDI toongenerator te kunnen besturen,
verscheidene instellingen op de toongenerator te maken.
Zie uw toongenerator’s handleiding of het “Toongene­rator Instellingen” gedeelte van deze handleiding (pag.

27) voor details.

Stel de SW1-1(Vel), SW1-2(Win), en SW1-3(Win)
DIP schakelaars (pag. 22) als volgt in om u van een goed
breath volume en timbre control te verzekeren.

Schakelaar Instelling
SW1-1(Vel) ON
SW1-2(Win) ON
SW1-3(Win) OFF

N.B.

• Om optimaal gebruik te kunnen maken van de
uitgebreide mogelijkheden van de WX5, is het
raadzaam om een toongenerator te gebruiken die MIDI
Breath Controller control change data kan ontvangen
(control change nummer 2). Breath control is uitermate
geschikt om het volume and timbre te besturen door
middel van ‘ademdruk’ (breath pressure) en er kunnen
ook een scala van andere effecten mee bereikt worden.

• Als u een XG toongenerator gebruikt, is de toon­generator’s Assignab le Controller parameter ingesteld
op het ontvangen van breath controller data, maar het
overschakelen v an de WX5’ s “Wind Controller to MIDI
Data” instellingen op “Expression” (pag. 22) kan in
sommige gevallen betere resultaten ople veren voor het
volume control.

• De WX5 kan ook op eenMIDI toongenerator worden
aangesloten met de WX kabel en een extraYamaha
BT7 Power Box.

MIDI toongenerator

9

Voorbereidingen voor het Spelen

Stroom Inschakelen

Of u de WX5 van stroom voorziet door de WX kabel
aan te sluiten op een VL70-m toongenerator, ofwel met
een adaptor of batterijen, u zet de WX5 aan door de
POWER schuifknop naar “ON” te schuiven. Zet de WX5
uit door de POWER knop naar “OFF” te schuiven.

POWER

OFF

ON DC IN 12V

+ –

MIDI OUT

WX OUT

N.B.

• De LED indicators branden, afhankelijk van de setup
schuifknop instellingen (pag. 10) en sensor aanpassing
(pag. 25), niet als u het instrument aanzet.

Een Mondstuk Selecteren

De WX5 is uitgerust met twee verschillende
mondstukken. Selecteer het type dat het best bij uw
speelstijl of bij de muziekstijl die u gaat spelen past.

N.B.

• Pas bij het verwisselen van mondstuk goed op dat u
de cantilever in het mondstuk niet verbuigt of op
andere wijze beschadigd.

Lip Mode Selecteren: Tight Lip of Loose Lip

De WX5 bezit twee basis speelmodes: Tight Lip en
Loose Lip, welke hieronder wordt beschreven. Selecteer
de mode die het best bij uw speelstijl past.

N.B.

■ Tight Lip

De tight lip mode, hetgeen de wijze is waarop de meeste
akoestische enkele-rietinstrumenten worden bespeeld,
houdt in dat een bepaalde hoeveelheid “bijt” (druk van
de lippen) wordt uitgeoefend op het riet terwijl er op
normale toonhoogte wordt gespeeld. Een toenemende
druk op het riet verhoogt de toonhoogte en een afnemende
druk op het riet (en/of de bijt verplaatsen naar het topje
van het mondstuk) verlaagt de toonhoogte. Met de Tight
Lip mode moet de juiste toonhoogte bepaald worden op
het gehoor van de speler, maar het is waarschijnlijk de
beste keuze voor spelers die ervaring hebben met enkele­rietinstrumenten.

Bend Omlaag Normale Toonhoogte Bend Omhoog

• De Tight Lip of Loose Lip mode wordt ingesteld met
de setup schakelaars, zoals beschreven wordt op pag.

22.

• De WX5 wordt geleverd met de geselecteerdeTight
Lip mode.

Riet Mondstuk (Saxofoon Type)

Dit mondstuk is voorzien van een riet waarmee de
toonhoogte bestuurd wordt met uw “bijt”. Dit mondstuk
biedt bespeelbaarheid en expressieve bestuurbaarheid die
in principe gelijkwaardig zijn aan een saxofoon of clari­net.

Mondstuk zonder Riet (Blokfluit Type)

Dit mondstuk heeft geen riet en kan dus ook niet met de
lippen bestuurd worden. Dit mondstuk laat zich bespelen
als een blokfluit.

Zet de lip mode, als u het mondstuk zonder riet gebruikt, op
“Loose Lip” met de setup schakelaars, zoals beschreven
wordt op pag. 22.

N.B.

• De WX5 wordt geleverd met een bevestigd Riet
Mondstuk.

N.B.

Opwaartse T oonhoogte BendNeerwaartse T oonhoogte Bend

• Het lipbereik (het totale verschil dat door wijziging van
de druk van de lippen bereikt kan worden) en het soort
effect dat door de druk van de lippen wordt
voortgebracht (pitch of modulatie) kan met de Lip
Range en Lip Data setup schakelaars aangepast
worden zoals beschreven wordt op pag. 22, 23.

10

Voorbereidingen voor het Spelen

■ Loose Lip

In de loose lip mode wordt geen druk (of heel weinig druk)
op het riet toegepast als er normaal gespeeld wordt. Druk
die op het riet wordt uitgeoefend verhoogt de toonhoogte.
In de loose lip mode kan alleen opwaartse toonhoogte
bend worden toegepast, maar de hoeveelheid opwaartse
pitch bend dat kan worden toegepast is groter als de
beschikbare hoeveelheid in tight lip mode.

Normale
Toonhoogte

N.B.

• Selecteer altijd de Loose Lip mode als u het mondstuk
zonder riet gebruikt.

• Het lipbereik (het totale verschil dat door wijziging van
de druk van de lippen bereikt kan worden) en het soort
effect dat door de druk van de lippen wordt
voortgebracht (pitch of modulatie) kan met de Lip
Range en Lip Data setup schakelaars aangepast
worden zoals beschreven wordt op pag. 22, 23.

Bend Omhoog

Opwaartse T oonhoogte Bend

Over de Wind en Lip Sensors

De WX5 bezit twee sensors - wind en lip - die voor

optimale bespeelbaarheid aangepast kunnen worden (pag.

25).

N.B.

• De WX5 wordt geleverd inTight Lip mode en beide
sensors zijn voor “gemiddelde” speelcondities
aangepast.

● LED1 (Lip Sensor Data)

LED 1 reageert als volgt in de Tight Lip mode met de
oorspronkelijke fabrieksinstellingen:

LED Aan : Riet open (naar beneden gebogen).
LED Uit : Riet in het midden (geen buiging).
LED Aan : Riet gesloten (naar boven gebogen).

In de Loose Lip mode reageert LED 1 als volgt:

LED Uit :
LED Aan : Riet gesloten (naar boven gebogen).

Riet helemaal open (pitch bend data “0”).

Als flute fingering wordt geselecteerd (pag. 12) reageert
LED 1 als volgt (in deze mode wordt de Tight/Loose Lip
instelling genegeerd):

LED Uit : Riet helemaal open (pitch als fingered).
LED Aan : Riet gesloten (pitch één oktaaf hoger als fin-

gered pitch).

● LED 2 (Wind Sensor Data)

LED Aan : Ademgestuurd (het geluid wordt voortgebracht

als de WX5 aangesloten is op een toongene­rator).

LED Uit : Geen ademdruk (er wordt geen geluid

voortgebracht door de toongenerator die is
aangesloten op de WX5)

N.B.

• Beide LED indicators knipperen als de batterijen (indien
gebruikt) bijna op zijn. Vervang in dat geval alle zes
batterijen zo snel mogelijk met nieuwe.

■ De LED Indicators

De WX5 bezit twee LED indicators die de status van de
wind en lip sensors aangeven. Vanaf de voorzijde gezien
(waar de toetsen zich bevinden) is de rechter indicator
“LED 1”, en de linker indicator “LED 2”.

LED 2 LED 1

❖ Over ‘Tongen’

“Tongen” is een techniek waarmee aan noten toegevoegd
wordt en waarmee noten snel herhaalt worden. In plaats
van gewoon in het mondstuk te blazen, wordt het puntje
van de tong gebruikt alsof u “tu” zegt aan het begin van een
noot. Dit vereist enige oefening, maar de extra verkregen
expressieve vaardigheid maakt het de moeite waard. Zie
een blokfluit, fluit of saxofoon leerboek voor details over
deze techniek.
Aangezien alle andere speeltechnieken die op de WX5
gebruikt kunnen worden - adem- en lipbesturing - in
principe dezelfde zijn als degene die gebruikt worden bij
akoestische blaasinstrumenten, is het raadzaam om eens in
leerboeken van blaasinstrumenten te kijken.

11

Algemene Speeltechnieken

Fingering Modes

Zie de uitleg van iedere mode hieronder en de fingering
lijsten op pag. 32, om te bepalen welke fingering mode
het beste is voor u.

* De fingering mode wordt ingesteld met de setup schakelaars,
* De WX5 wordt geleverd in de Saxofoon(a) fingering mode.

■ Saxofoon(a)

Deze is in principe hetzelfde als de saxofoon
vingerzetting, alleen blijft de vingerzetting bij alle oktaven
hetzelfde (u moet de oktaaftoetsen gebruiken om van
oktaaf te wijzigen) en is daarom gemakkelijk te leren.

■ Saxofoon(b)

Deze mode is hetzelfde als Saxophone(a), maar bezit extra
triltoetsfuncties om snelle passages mogelijk te maken.
Deze mode is ideaal voor spelers die al ervaring hebben
met de WX11.

■ Saxofoon(c)

Deze mode is een variatie op de Saxophone(a) fingering
mode en biedt saxophone-type alternatieve fingerings.
Hoewel alternate fingerings dezelfde noten voortbrengen,
produceren ze kleine variaties in toonhoogte en timbre
hetgeen voor muzikale effecten gebruikt kan worden. De
Saxofoon (c) fingering mode imiteert deze effecten.

* Als u de Saxof oon(c) mode gebruikt, stel het toongenerator

■ Fluit

Aangezien deze mode lijkt op de vingerzetting van de
fluit, is deze ideaal voor spelers die al gewend zijn aan
de vingerzetting voor fluit. In plaats van een continue
pitch bend in reactie op druk van de lippen, springt de
toonhoogte één oktaaf omhoog als er druk van de lippen
wordt uitgeoefend. De Lip Mode instelling (pag. 11)
wordt genegeerd als Flute fingering wordt geselecteerd.

Hoge D# T oets
Hoge D Toets

B
A#

A

G

G#
LAGE B

Hele-toon T rill
Halve-toon T rill

F

E
F#
D

D#
C

[Up 2] Octaaf toets
[Up 1] Octaaf toets

[Down 1] Octaaf toets
[Down 2] Octaaf toets

Speeltoetsen

Pitch Bend Wheel

Setup Knop

WIND GAIN

WIND ZERO

Vel
Win
Win

LIP
LIP
LIP

LIP+

nrm fix

B/C EXP

nrm hrd

tht loos

nrm wide

P/B M/W

off on

OFF

+ –

LIP GAIN
LIP ZERO

VOL

POWER

MIDI OUT
WX OUT

Trns
Fing

Fast
Hi ct

Whl

A C
B Fl
off on
off on
PB gen
MW filt

ON DC IN 12V

De WX5 biedt een keuze uit vier fingering modes.

zoals beschreven wordt op pag. 23.

pitch bend bereik dan in op “2” (±200 honderdsten).

12

❖ De Hele Toon en Halve Toon Triltoetsen

Het indrukken van de hele toon triltoets verhoogt de
toonhoogte met een hele toon boven de huidige zetting.
Het indrukken van de halve toon triltoets verhoogt de
toonhoogte met een halve toon boven de huidige zetting.

Van Octaaf Veranderen

Met de oktaaftoetsen kunt u onder het spelen de
toonhoogte met één, twee of drie oktaven als volgt
verhogen of verlagen:

[Up 2] Oktaaftoets 3 oktaven omhoog
[Up 1] + [Up 2] Oktaaftoetsen 2 oktaven omhoog
[Up 1] Oktaaftoets 1 oktaven omhoog
[Down 1] Oktaaftoets 1 oktaven omlaag
[Down 1] + [Down 2] Oktaaftoetsen 2 oktaven omlaag
[Down 2] Oktaaftoets 3 oktaven omlaag

Pitch Bend Wiel

Het WX5 pitch bend wiel maakt het mogelijk om

vloeiende opwaartse en neerwaartse bends voort te
brengen over een groter bereik als mogelijk is met lip
besturing. Het naar boven rollen van het wiel (in de
richting van het mondstuk) geeft een opwaartse pitch
bend en het naar beneden rollen van het wiel geeft een
neerwaartse pitch bend.

Bend Omhoog

Algemene Speeltechnieken

■

De Pitch Bend Wiel Functie Wijzigen

De functie van de pitch bend in opwaartse en neerwaartse
richting (oftewel de MIDI data die het genereert als het
omhoog of omlaag gedraaid wordt) kan gewijzigd worden
met de Setup en Oktaaf knoppen, terwijl het pitch bend
wiel is helemaal omhoog of omlaag gedraaid wordt, en
wel als volgt:

Pitch bend wiel + Setup Knop + Oktaaftoets

Fing

Win

Fast

LIP
LIP

Hi ct

LIP

Whl

LIP+

nrm fix
B/C EXP

VOL

A C
B Fl

nrm hrd

off on

tht loos

off on

nrm wide

PB gen

P/B M/W

MW filt

off on

Oktaaftoets
[Up 2], [Up 1],
[Down 1], [Down 2]

Pitch Bend Wiel + Setup Knop + [Up 2]

Pitch bend up data
Pitch bend down data

Pitch Bend Wiel + Setup Knop + [Up 1]

Modulatie wiel data
Pitch bend down data

Oktaaftoets

Oktaaftoets

N.B.

Bend Omlaag

• Het gebruik van de nekriem en de duimhaak geeft
het instrument een maximum aan stabiliteit, waardoor
het gemakkelijker is om nauwkeurige pitch bends met
het pitch bend wiel te maken.

• Stel het gewenste pitch bend bereik op de
corresponderende parameter op uw toongenerator in.

• Draai niet aan het pitch bend wiel als u de WX5 aanzet.
Daardoor verplaatst de middenpositie van het wiel
waardoor het instrument vals gaat spelen.

• Pas op dat u de Key Hold knop niet per ongeluk indrukt
als u het Pitch Bend Wiel gebruikt.

Pitch Bend Wiel + Setup

Control change #16 (0 … 127) data
Control change #17 (0 … 127) data

Pitch Bend Wiel + Setup

Brightness up (control change #74) data
Brightness down (control change #74) data

N.B.

• Als brightness control wordt geselecteerd, verstuurt

Knop

Knop

het wiel control change #74 met de waarde 64 in de
middenpositie, waarde 127 in de bovenste positie en
waarde 0 in de onderste positie.

• Volgens GM (General MIDI) specificaties zijn control
change nummers #16 and #17 nergens voor
gereserveerd en voor algemeen gebruik bestemd. U
kunt met het pitch bend wiel iedere beschikbare pa­rameter besturen indien uw toongenerator parameters
toe kan wijzen aan MIDI control nummers. U kunt
bijvoorbeeld met de VL70-m een schreeuw, grom of
andere expressieve parameters toewijzen aan con­trol change numbers #16 and #17, zodat deze met
het WX5 pitch control wiel bestuurd kunnen worden.

+ [Down 1]

+ [Down 2]

Oktaaftoets

Oktaaftoets

13

Algemene Speeltechnieken

WIND GAIN

WIND ZERO

LIP GAIN
LIP ZERO

Vel

Trns

Win

Fing

Win
LIP

Fast

LIP

Hi ct

LIP

Whl

LIP+

nrm fix
B/C EXP

VOL

A C
B Fl

nrm hrd

off on

tht loos

off on

nrm wide

PB gen

P/B M/W

MW filt

[Up 2] Oktaaftoets

[Down 2] Oktaaftoets

off on

[Up 1] Oktaaftoets

[Down 1] Oktaaftoets

Key Hold

Met de Key Hold functie kunt u een specifieke noot
vasthouden terwijl u andere noten speelt, waardoor u dus
meerdere noten tegelijkertijd kunt spelen. U heeft de keuze
uit vier verschillende Key Hold functies - Normal Hold,
Follow Hold, Sustain, en Portamento - die u selecteert
door Key Hold knop ingedrukt te houden en één van de
Oktaaftoetsen in te drukken.

N.B.

■ Normal Hold

Selecteer de Normal Hold mode door de [Down 1]
Oktaaftoets in te drukken terwijl u de Key Hold knop
ingedrukt houdt.
Met Normal Hold kunt u een gespecificeerde noot
vasthouden terwijl u andere noten speelt.

Normal Hold Toepassen

1

Speel een noot op de WX5.

• De Normal Hold en Follow Hold functies zijn
onbruikbaar als u een monofonische toongenerator
gebruikt zoals de VL70-m.

Key Hold knop

OFF + –

MIDI OUT
WX OUT

POWER

ON DC IN 12V

2

Druk, terwijl u een noot speelt, snel op de Key Hold

knop en laat meteen weer los. De noot wordt
vastgehouden.

3

Alle volgende gespeelde noten klinken tegelijk met

de vastgehouden noot.

De V astgehouden Noot Wijzigen

1

Speel een andere noot als de vastgehouden noot.

2

Druk, terwijl u een andere noot speelt, snel op de Key

Hold knop en laat meteen weer los. Deze noot wordt
nu vastgehouden in plaats van de vorige noot.

3

Alle volgende gespeelde noten klinken tegelijk met

de vastgehouden noot.

14

Algemene Speeltechnieken

Druk, terwijl er geen noot gespeeld wordt, op de Key

Hold knop om de Key Hold functie te annuleren.

Er wordt in de Normal Hold mode geen key off
boodschap verzonden naar de toongenerator als de
ademdruk stopt. In plaats daarvan wordt het geluid gestopt
omdat de wind sensor de volume waarde “0” weergeeft.
Afhankelijk van de instellingen van uw toongenerator,
kan de vastgehouden noot zelfs doorklinken als zelfs er
geen ademdruk op de WX5 meer is. Dit is afhankelijk
van het feit of uw toongenerator de MIDI data kan
ontvangen die door de WX5 windsensor gegenereerd
wordt. Als de WX5 bijvoorbeeld wind sensor data
verstuurt als MIDI breath controller data (control change
#02, de standaard fabrieksinstelling) en uw toongenerator
er niet op is ingesteld om dit soort data te ontvangen, zal
het geluid zelfs doorklinken nadat de ademdruk is gestopt.
In dat geval kan het instellen van de WX5 op het versturen
van wind sensor data als system expression of volume
data het probleem oplossen (pag. 22).

N.B.

• De Normal Hold mode wordt automatisch geselecteerd
als de WX5 wordt aangezet..

■ Follow Hold

Selecteer de Follow Hold mode door de [Down 2]
Oktaaftoets in te drukken en tegelijkertijd de Key Hold
knop ingedrukt te houden.
In de Follow Hold mode klinkt er als er een noot wordt
gespeeld een tweede noot na een gespecificeerde interval
na de met de hand gespeelde noot. Volume, timbre, pitch
bend en andere variaties worden simultaan op beide noten
toegepast.

Follow Hold Toepassen

1

Speel een noot op de WX5.

2

Druk, terwijl u een noot speelt, snel op de Key Hold
knop en laat meteen weer los.

3

De volgende gespeelde noot bepaalt de interval die
door de Follow Hold functie vastgehouden moet
worden. Zowel de tweede noot als de noot gespeeld
gedurende stap 1 en 2 hierboven, klinken tegelijk.
Iedere volgende noot klinkt tegelijk met de tweede
noot na een gespecificeerde interval.

De Hold Interval Wijzig en

1

Speel een noot (een tweede noot klinkt na een
gespecificeerde interval ).

2

Druk snel op de Key Hold knop en laat meteen weer
los. De tweede noot stopt met spelen en alleen de met
de hand gespeelde noot weerklinkt.

3

Speel een andere noot om de te behouden interval te
bepalen. Zowel de tweede noot als de noot gespeeld
gedurende stap 1 en 2 hierboven, klinken tegelijk.
Iedere volgende noot klinkt tegelijk met de tweede
noot na een gespecificeerde interval.

Druk op de Key Hold knop als er geen noot gespeeld
wordt om de Key Hold functie te annuleren.

■ Sustain

Selecteer de Sustain mode door op de [Up 2] Oktaafknop
te drukken terwijl u tegelijkertijd de Key Hold knop
ingedrukt houdt.
Als u in deze mode op de Key Hold knop drukt, wordt er
een MIDI sustain boodschap verzonden (control change
#64), die de sustain beurtelings aan en uitzet (de eerste
keer nadat de Key Hold knop wordt ingedrukt, wordt “sus­tain on” verzonden).

■ Portamento

Selecteer de Portamento mode door de [Up 1] Oktaaftoets
in te drukken terwijl u tegelijkertijd de Key Hold knop
ingedrukt houdt.
Als u in deze mode op de Key Hold knop drukt, wordt er
een MIDI portamento boodschap verzonden (control
change #65), die de sustain beurtelings aan en uitzet (de
eerste keer nadat de Key Hold knop wordt ingedrukt,
wordt “portamento on” verstuurt). Portamento geeft een
“glide” effect tussen twee gespeelde noten.

N.B.

• Kijk, als u met de WX5 portamento data wilt versturen,
of uw toongenerator ingesteld is op het ontvangen van
MIDI portamento data. Zie de handleiding van uw
toongenerator voor details.

15

Program Change Knop

Het is mogelijk om met de speeltoetsen en oktaaftoetsen in combinatie met de Program Change knop voices
en andere MIDI functies op uw toongenerator direkt vanaf de WX5 te wijzigen.

N.B.

Hoge D#Toets
Hoge D Toets

1
2
3

4
5
6

• Zie de handleiding van uw toongenerator voor details over de relevante MIDI instellingen en functies.

Voices Wijzigen

■

Program Change Verhogen & Verlagen

Het huidig op uw toongenerator geselecteerde voice­nummer kan verhoogd of verlaagd worden met de hoge
toetsen van de WX5 terwijl u tegelijkertijd de Program
Change knop ingedrukt houdt.

Program Change Knop + Hoge D Toets

B
A#
A

G

G#
Lage B

Hoge toetsen

Verhogen/
Verlagen MIDI
Program Change
Nummer

Speeltoetsen

Direkt Program Change
Nummer Toegang

WIND GAIN

WIND ZERO

Vel
Win
Win

LIP

LIP

LIP

LIP+

nrm fix

B/C EXP

nrm hrd

tht loos

nrm wide

P/B M/W

off on

LIP GAIN
LIP ZERO

VOL

A C
B Fl
off on
off on
PB gen
MW filt

Trns
Fing

Fast
Hi ct

Whl

Verhoogt het huidige voicenummer met één. Houdt de
toets ingedrukt om voortdurend te verhogen.

Program Change Knop + Hoge D

V erlaagt het huidige voicenummer met één. Houdt de toets
ingedrukt om voortdurend te verlagen.

##

# T oets

##

16

7
8

9
0

Hele Toon Trill
Halve Toon Trill

F

E

F#
D

D#
C

Program
Change Knop

OFF

+ –

MIDI OUT
WX OUT

POWER

ON DC IN 12V

N.B.

• Met deze methode kunt u niet het bank select nummer
wijzigen. Zie voor het wijzigen van het bank select
nummer pag. 17.

Program Change Knop

■ Direkt Program Change Toegang

Specifieke program change nummers kunnen direkt vanaf
de WX5 verzonden worden met de speeltoetsen (de num­bers 1 tot en met 0 zijn aan de toetsen toegewezen - zie
bovenstaande illustratie) terwijl u de Program Change
knop tegelijkertijd ingedrukt houdt.

1-cijferig V oorbeeld: Program Change Nummer 003

Druk op de A toets (nummer 3) terwijl u de Program
Change knop ingedrukt houdt. Program change nummer
003 wordt verzonden zodra u de Program Change toets
loslaat.

B
A#
A

Een andere methode is om alle drie de cijfers in de juiste
volgorde in te drukken - [0][0][3]. In dat geval wordt het
program change nummer direkt verzonden nadat het
laatste nummer is ingedrukt.

2-cijferig V oorbeeld: Program Change Nummer 012

Druk op de B toets (nummer 1) en vervolgens op de A #
toets (nummer 2) terwijl u de Program Change knop
ingedrukt houdt. Program change nummer 012 wordt
verstuurd zodra u de Program Change toets loslaat.

3

N.B.

B
A#

A

G

• Met deze methode kunt u niet het bank select nummer
wijzigen. Het gespecificeerde voice nummer in de
huidige bank wordt zo geselecteerd. Zie “Bank Nummer
V ersturen” hieronder om het banknummer te wijzigen.

1
2

4

Bank Nummer Versturen

Het is mogelijk om banken en voices tegelijkertijd te
wijzigen door de bank MSB (Most Significant Bits) en
LSB (Least Significant Bits) nummers te specificeren
voordat u een program change nummer verstuurd.

Toets het 3-cijferige bank select MSB nummer in
terwijl u de Program Change knop en de D# toets
ingedrukt houdt en toets vervolgens het 3-cijferige bank
select LSB nummer in terwijl u de Program Change knop
en de C toets ingedrukt houdt.

Bank Select MSB

B
A#
A

1
2

Een andere methode is om al de drie cijfers in de juiste
volgorde in te drukken - [0][1][2]. In dat geval wordt het
program change nummer direkt verstuurd nadat het laatste
nummer is ingedrukt.

3-cijferig V oorbeeld: Program Change Nummer 124

Druk op de B toets (nummer 1), de A# toets (nummer 2),
en vervolgens de G toets (nummer 4) terwijl u de Pro­gram Change knop ingedrukt houdt. Program change
nummer 124 wordt direkt verzonden nadat het laatste
nummer is ingedrukt.

D#
C

Speeltoets

Bank Select LSB

D#
C

Speeltoets

De gespecificeerde bank select MSB and LSB
nummers worden niet verzonden voordat het volgende
program change nummer wordt verzonden, zoals eerder
wordt beschreven in het voorgaande gedeelte.

17

Program Change Knop

MIDI Kanaal
Nummers
Toegewezen
Speeltoetsen

Hoge D# Toets

1
2

Hoge D Toets

Up 2 Oktaaftoets
Up 1 Oktaaftoets

WIND GAIN

WIND ZERO

Vel
Win
Win

LIP

LIP

LIP
LIP+

nrm fix
B/C EXP

nrm hrd
tht loos
nrm wide
P/B M/W
off on

LIP GAIN
LIP ZERO

VOL

A C
B Fl
off on
off on
PB gen
MW filt

Het MIDI Stuur (transmit) kanaal Wijzigen

Het WX5 MIDI stuurkanaal kan gewijzigd worden
door de gewenste nummers op de speeltoetsen (zie de
illustratie links met kanaalnummer toewijzing) in te
drukken terwijl u de Program Change knop en de Key
Hold knop ingedrukt houdt.

Speeltoetsen

N.B.

Trns
Fing

Fast
Hi ct

Whl

• Het standaard MIDI stuurkanaal is kanaal1.

• Kijk of uw toongenerator ingesteld is op hetzelfde MIDI
kanaal als waar de WX5 op is ingesteld om te v ersturen.

3
4
5

6
7
8

9

10
11

12
13
14
15

16

B
A#

A

G

G#
Lage B

Hele Toon Trill
Halve Toon Trill

F

E
F#
D

D#
C

Down 1 Oktaaftoets
Down 2 Oktaaftoets

Speeltoetsen

Setup Knop

Key Hold Knop

Program Change
Knop

OFF

+ –

MIDI OUT

POWER

WX OUT

Parameter Reset

Alle WX5 parameters kunnen gereset worden naar de
oorspronkelijke standaardwaarden als het instrument
wordt aangezet, door op de Setup knop te drukken terwijl
u de Program Change knop en de Key Hold knop
ingedrukt houdt.

De volgende parameters worden gereset:

• Octave Transpose

• Wind Gain

• MIDI Transmit Channel (stuurkanaal)

• Key Hold

• High Control Key Toggle

• Pitch Bend Wheel Functie

ON DC IN 12V

18

Program Change Knop

Mono/Poly & Portamento Schakeling

Het is mogelijk om MIDI Mono, Poly , en Portamento
mode boodschappen naar uw toongenerator te verzenden
met de Oktaaftoetsen terwijl u de Program Change knop
ingedrukt houdt.

* Zie de handleiding van uw toongenerator voor details over

hoe het reageert op MIDI Mono, Poly , en Portamento mode
boodschappen.

Program Change Knop + Up 2 Oktaaftoets

MIDI “Poly ON” boodschap wordt verzonden.

LIP

Whl

LIP+

nrm fix
B/C EXP

VOL

A C
B Fl

nrm hrd

off on

tht loos

off on

nrm wide

PB gen

P/B M/W

MW filt

off on

POWER

OFF + –

ON DC IN

Program Change Knop+ Down 2 Oktaaftoets

MIDI “Portamento OFF” boodschap wordt verstuurd.

LIP

Whl

LIP+

nrm fix
B/C EXP

VOL

A C
B Fl

nrm hrd

off on

tht loos

off on

nrm wide

PB gen

P/B M/W

MW filt

off on

POWER

OFF

ON DC IN

+ –

N.B.

• Als een “Poly ON” of “Mono ON” boodschap wordt
verstuurd terwijl de Ke y Hold knop w ordt gebruikt om
“Sustain ON” of “P ortamento ON” te versturen, w orden
de vastgehouden noot (held note), sustain, en
portamento functies automatisch uitgezet.

Program Change Knop + Up 1 Oktaaftoets

MIDI “Mono ON” boodschap wordt verzonden.

LIP

Whl

LIP+

nrm fix
B/C EXP

VOL

A C
B Fl

nrm hrd

off on

tht loos

off on

nrm wide

PB gen

P/B M/W

MW filt

off on

POWER

OFF

ON DC IN

+ –

Program Change Knop + Down 1 Oktaaftoets

MIDI “Portamento ON” boodschap wordt verzonden.

LIP

Whl

LIP+

nrm fix
B/C EXP

VOL

A C
B Fl

nrm hrd

off on

tht loos

off on

nrm wide

PB gen

P/B M/W

MW filt

off on

POWER

OFF

+ –

ON DC IN

19

Het Gebruik van de Setup Knop

Een aantal belangrijke WX5 par ameters kunnen naar wens gewijzigd worden met de Setup knop in combinatie
met de Oktaaftoetsen of het PitchBend wiel.

Gevoeligheid (Software Wind Gain)

De software gevoeligheidsinstelling (software wind
gain) van de WX5 kan in vijf niveaus aangepast worden
met de Oktaaftoetsen terwijl u de Setup knop ingedrukt
houdt. De software wind gain instellingen zijn: Soft, Me­dium Soft, Medium, Medium Hard, en Hard. De
standaardinstelling bij het aanzetten van het instrument
“Medium”.

Up 2 Oktaaftoets

Down 2 Oktaaftoets

Setup Knop

Pitch Bend Wiel

WIND GAIN

WIND ZERO

Vel
Win
Win

LIP
LIP
LIP

LIP+

nrm fix
B/C EXP

nrm hrd
tht loos
nrm wide
P/B M/W
off on

LIP GAIN

LIP ZERO

VOL

A C
B Fl
off on
off on
PB gen
MW filt

Trns
Fing

Fast
Hi ct

Whl

Up 1 Oktaaftoets

Down 1 Oktaaftoets

Soft

Medium

Soft

Medium

Medium

Hard

Hard

5 niveaus

Setup Knop + Up 2 Oktaaftoets

De software wind gain instelling springt iedere keer dat
de Up 2 Oktaaftoets wordt ingedrukt één niveau richting

B Fl

“Hard”.

nrm hrd
tht loos
nrm wide
P/B M/W
off on

off on
off on
PB gen
MW filt

Setup Knop + Down 2 Oktaaftoets

De software wind gain instelling springt iedere keer dat de Down
2 Oktaaftoets wordt ingedrukt één niveau richting “Soft”.

B Fl

nrm hrd

off on

tht loos

off on

nrm wide

PB gen

P/B M/W

MW filt

off on

20

OFF

+ –

MIDI OUT
WX OUT

POWER

ON DC IN 12V

Setup Knop + Up 2 en Down 2 Oktaaftoetsen

Reset software wind gain naar “Medium”.

B Fl

nrm hrd

off on

tht loos

off on

nrm wide

PB gen

P/B M/W

MW filt

off on

Het Gebruik van de Setup Knop

N.B.

• De WX5 hardware wind gain voor de wind sensor is
ingesteld als beschreven op pag. 25. Stel zowel de
hardware als software wind gain in voor een optimale
speelbaarheid.

Oktaaf Transponeren

De MIDI nootnummers die verstuurd worden door de
WX5 kunnen per één of twee oktaven naar boven of
beneden getransponeerd worden met de Oktaaftoetsen in
combinatie met de Setup knop.

– 2

– 1

0

+ 1

5 Niveaus

Setup Knop + Up 1 Oktaaftoets

Iedere keer dat de Up 1 Oktaaftoets wordt ingedrukt,
schuiven de MIDI nootnumbers wordt er één oktaaf omhoog
getransponeerd.

nrm hrd
tht loos
nrm wide
P/B M/W
off on

B Fl
off on
off on
PB gen
MW filt

+ 2

Setup Knop + Up 1 en Down 1 Oktaaftoetsen

Reset de oktaaf op “0”.

B Fl

nrm hrd

off on

tht loos

off on

nrm wide

PB gen

P/B M/W

MW filt

off on

Audition Functie On/Off

De toongenerator brengt, als de Audition functie
aanstaat ook geluid voort wanneer er geen ademdruk
wordt toegepast op de WX5. Dit kan handig zijn als u
voices wilt selecteren of de werking van het systeem wilt
checken.

Draai, om de Audition functie aan te zetten, aan het
Pitch Bend wiel terwijl u de Setup knop ingedrukt houdt.
De aangesloten toongenerator brengt geluid voort als u
aan het Pitch Bend wiel draait.

Setup Knop + Down 1 Oktaaftoets

Ieder keer dat de Down 1 Oktaaftoets wordt ingedrukt,
wordt er één oktaaf omlaag getransponeerd.

B Fl

nrm hrd

off on

tht loos

off on

nrm wide

PB gen

P/B M/W

MW filt

off on

Druk nogmaals op de Setup knop om de Audition
functie uit te zetten.

21

Setup Schakelaar Instellingen

De WX5 bezit 16 DIP schakelaars waarmee een groot
aantal belangrijke parameters kunnen worden ingesteld.
Deze schakelaars zijn niet zo zeer voor regelmatig gebruik
bedoeld, maar meer voor het instellen van de WX5 volgens
uw individuele speelwensen. Lees de beschrijving hieronder
aandachtig door voordat u de ingestelde setup schakelaar
instellingen wijzigt.

● V erwijder de rubberen schakelaarklep en wijzig de schakelaar instellingen naar
behoefte met een kleine schroevedraaier of ander vergelijkbaar gereedschap.

● De schakelaars zijn OFF/uit als ze naar links staan en ON/aan als ze naar
rechts staan. De WX5 wordt geleverd met alle schakelaars uit.

1-1
1-2
1-3
1-4
1-5
1-6
1-7
1-8

Vel
Win
Win

LIP
LIP
LIP

LIP+

nrm fix
B/C EXP

nrm hrd
tht loos
nrm wide
P/B M/W
off on

VOL

Trns
Fing

Fast
Hi ct

Whl

A C
B Fl
off on
off on
PB gen
MW filt

2-1
2-2
2-3
2-4
2-5
2-6
2-7
2-8

● Schakelaar 1-1 (Vel) - Velocity

Deze bepaalt of de key-on velocity vaststaat of bestuurd
wordt door de druk van het blazen.

SW 1-1 Instelling
OFF Variabel (vaste tijds-delay)
ON Vast (velocity - 100)

●

Schakelaar 1-2 & 3 (Win) - Wind Sensor naar MIDI Data

Specificeert het type MIDI data via welke de WX5 wind
data wordt verzonden.

SW 1-2 SW 1-3 Instelling
OFF – Breath Controller

(control change #2)
ON OFF Expressie (control change #11)
ON ON Volume (control change #7)

N.B.

•

Zet, als u de WX5 met een toongenerator gebruikt die
geen WX IN aansluiting bezit, de SW1-1(Vel) schakelaar
ON zodat er een vaste velocity waarde wordt verstuurd
en stel de SW1-2(Win) en SW1-3(Win) schakelaars z o in
dat er MIDI expressie control (SW1-2 ON, SW1-3 OFF) of
volume control (SW1-2 ON, SW1-3 ON) w ordt v erstuurd.

● Schakelaar 1-4 (Win) - Wind Curve

Deze bepaalt de verhouding tussen de druk van de adem
en de uitgaande MIDI volume data.

SW 1-4 Instelling
OFF Normaal

ON Hard (vereist behoorlijk ademdruk om het maxi-

mum volume voort te brengen).

● Schakelaar 1-5 (Lip) - Tight Lip/Loose Lip Mode

Selecteert de Tight Lip of Loose Lip speelmode. In de
Tight Lip mode kan de toonhoogte op en neergaan door
middel van druk van de lippen, maar in de Loose Lip
mode kan toonhoogte alleen omhoog gaan door middel
van druk van de lippen (pag. 11)..

SW 1-5 Instelling
OFF Tight Lip
ON Loose Lip

22

● Schakelaar 1-6 (Lip) - Lip Data Bereik

Deze bepaalt het bereik van de data die door lip control
wordt voortgebracht, ook afhankelijk van de instellingen
van Schakelaar 1-7 (Lip Data) hieronder.

SW 1-6 Instelling
OFF Normaal
ON Wijd (een groter bereik)

Als Lip Data is ingesteld op “Pitch Bend”

Tight Lip Mode

Normaal Wijd
Riet Open -16 -64
Midden 0 0
Maximum +32 +63

Loose Lip Mode

Normaal Wijd
Riet Open 0 0
Maximum +32 +63

Als Lip Data is ingesteld op “Modulation Wheel”

Tight Lip Mode

Normaal Wijd

Riet Open 48 0
Midden 64 64
Maximum 96 127

Loose Lip Mode

Normaal Wijd

Riet Open 0 0
Maximum 64 127

Setup Schakelaar Instellingen

● Schakelaar 1-7 (Lip) - Lip Data

Specificeert het type MIDI data via welke de WX5 lip
data wordt verzonden.

SW 1-7 Instelling
OFF Pitch Bend
ON Modulatie Wiel

● Schakelaar 1-8 (Lip+) - Lip + Control Change Data

Deze bepaalt of het MIDI control change nummer #18
(GEN3: general control 3) wel of niet wordt toegevoegd
aan de lip data die verzonden wordt door de WX5.

SW 1-8 Instelling
OFF Geen control change data toegevoegd
ON Control change data toegevoegd

Het control bereik van deze data wordt niet beinvloed
door de instellingen van Schakelaar 1-6 of 1-7. Het gehele
bereik is altijd 0 … 127, als hieronder opgesomd voor de
Tight Lip en Loose Lip modes.

• Tight Lip Mode

Riet Open = 0, Midden = 64, Maximum = 127

• Loose Lip Mode

Riet Open = 0, Maximum = 127

N.B.

• Volgens de GM standard is de control change #18 v oor
“algemene besturing” en niet toegerwezen aan een
specifieke besturing functie. Met de VL70-m Control
Edit functie is het mogelijk om Scream, Growl, of
andere parameters aan dit control change nummer toe
te wijzen, waardoor het mogelijk is om een scala van
expressieve effecten te creëren.

● Schakelaar 2-1 & 2 (Trns) - Transpose

Stelt de “toets” in van de WX5: i.e. de werkelijke
toonhoogte die gespeeld wordt als alle toetsen dicht zijn.

SW 2-1 SW 2-2 Instelling
OFF – C2
ON OFF Bb1
ON ON Eb2

● Schakelaar 2-3 & 4 (Fing) - Fingering

Specificeert de WX5 fingering mode (pag. 12).

SW 2-3 SW 2-4 Instelling
OFF OFF Saxofoon(a)
OFF ON Saxofoon(b)
ON OFF Saxofoon(c)
ON ON Fluit

● Schakelaar 2-5 (Fast) - Snelle Respons

Stelt de snelheid in waarop de WX5 reageert op een
gespeelde noot.
Als deze uitstaat, is het minder waarschijnlijk dat er
bijgeluiden tussen de noten voorkomen. Noten worden
soms niet goed herkent als u snelle stukken speelt. Be­ginnende spelers kunnen deze schakelaar beter uitzetten,
gevorderde spelers die snelle stukken goed kunnen spelen,
bereiken een betere respons als de schakelaar aanstaat.

SW 2-5 Instelling
OFF Langzame respons (minder bijgeluiden)
ON Snelle respons (bijgeluiden kunnen voorkomen)

●

Schakelaar 2-6 (Hi ct) - Hoge D/D

##

# T oetstoewijzing

##

Deze bepaalt of de hoge D en D# toetsen gebruikt worden
als normale speeltoetsen of om control change data te
verzenden.

SW 2-6 Instelling
OFF Normale speeltoets werking
ON Control change data verzenden

Voor het verzenden van control change data, worden door
de D en D# toetsen de volgende control change nummers
en waarden verzonden:

• Hoge D

Druk deze in om control change #81 (GEN6) te verzenden

met waarde 127 en laat deze los om de 0 waarde te
verkrijgen.

• Hoge D

##

#

##

Druk deze in om control change #80 (GEN5) te verzenden

met beurtelings de waarden 0 en 127.

N.B.

• V olgens de GM standaard zijn control change #80 en
#81 voor “algemene besturing” en niet toegewezen aan
specifieke control functies. Met de VL70-m Control Edit
functie is het mogelijk om Scream, Growl, of andere
parameters aan deze control change nummers toe te
wijzen waardoor het mogelijk is om een scala aan
expressieve effecten te creëren.

23

Setup Schakelaar Instellingen

●

Schakelaar 2-7 & 8 (Whl) - Pitch Bend naar MIDI Data

Deze bepaalt de Pitch Bend Wiel control mode (pag. 13)
als het instrument wordt aangezet.

SW 2-7 SW 2-8 Instelling
OFF OFF Mode 1
OFF ON Mode 2
ON OFF Mode 3
ON ON Mode 4

Mode 1

Pitch bend omhoog data
Pitch bend omlaag data

Mode 2

Modulatie wiel data

Mode 3

Mode 4

N.B.

Pitch bend omlaag data

Control change #16 (0 … 127) data
Control change #17 (0 … 127) data

Brightness up (control change #74) data
Brightness down (control change #74) data

• Nadat het instrument is aangezet kunnen deze
instellingen gewijzigd worden met de Setup knop en
oktaaftoetsen zoals beschreven wordt op pag. 13.

24

Wind & Lip Sensor Afstelling

Stel de sensor af na het selecteren van de gewensde speelmode (pag. 10).

3

Wind Zero & Wind Gain Afstelling

Stelt zowel W ind Zero als Wind Gain af om de ideale
verhouding in te stellen tussen ontvangen blaaskracht en
uitgaande MIDI data voor uw speelstijl.

• Wind Gain

Stelt de gevoeligheid in voor de druk van de adem.

• Wind Zero

Stelt de minimum hoeveelheid druk van de adem in die moet

worden toegepast om geluid voort te brengen.

Draai, als de noot gaat klinken, de WIND ZERO knop

tegen de klok in tot dat LED 2 uitgaat en het geluid
stopt.

Volume

Wind Gain

Trn s
Fing

Fast
Hi ct

Whl

Wind Zero

Druk van de
Adem

WIND GAIN
WIND ZERO

WIND GAIN

WIND ZERO

LIP GAIN

LIP ZERO

Vel
Win
Win

LIP
LIP
LIP

LIP+

Controleer voor het afstellen van de wind gain en wind
zero, welk soort MIDI data wordt verstuurd door de WX5
in reactie op adem input, en controleer of uw toonge­nerator ingesteld is op het ontvangen van dat soort data
(pag. 22). Als de WX5 bijvoorbeeld is ingesteld op het
verzenden van Breath Controller data (control change
#02) maar de toongenerator niet op het ontvangen van
Breath Controller data, dan kan de wind sensor niet
afgesteld worden. Het afstellen van de wind gain and wind
zero parameter is equivalent aan het selecteren van het
ideale mondstuk en riet bij een akoestisch blaasinstru­ment, dus maak de afstellingen met zorg.

Afstellings Procedure

1

Selecteer een voice die reageert op breath control en
blaas op de WX5. Voor deze afstelling kunt u beter
een sustained (non-sustain) type voice als orgel, als
een sustain voice zoals piano selecteren.

N.B.

4

Als u geluid wilt voortbrengen met een minimum aan

• Controleer, als er geen geluid klinkt, de aansluitingen
en MIDI kanaal instellingen.

druk van de adem, herhaal dan bovenstaande stap 2
en 3, tot de instellingen naar wens zijn gemaakt.

5

Stel de WIND GAIN knop met een kleine

schroevendraaier af voor een maximum aan
gevoeligheid voor druk van de adem die in de WX5
wordt geblazen. Draai de knop met de knop mee om
de gevoeligheid te verhogen.

6

De WIND ZERO instelling wijzigt enigzins als de

WIND GAIN is afgesteld, vandaar dat u het afstellen
enige malen zal moeten herhalen voor u alles precies
goed krijgt.

2

Draai met een kleine schroevendraaier de WIND
ZERO knop met de klok mee totdat LED 2 brandt en
de noot gaat klinken (pag. 11).

25

Wind & Lip Sensor Afstelling

Lip Zero & Lip Gain Afstelling

De WX5 lip sensor vertaalt de lippendruk op het riet
van de WX5 naar MIDI pitch bend data. Grotere druk
van de lippen verhoogt de toonhoogte. In de Tight Lip
mode echter, is het bereik van de toonhoogte variatie
voortgebracht door druk van de lippen veel kleiner als
dat kan worden voortgebracht met het Pitch Bend Wiel.
De afstellingsprocedures voor de Tight Lip en Loose Lip
modes verschillen, volg dus de juiste afstellingsprocedure
voor de speelmode die u heeft gekozen.

Volg de Loose Lip afstellingsprocedure als u Flute
fingering selecteert (de Tight/Loose Lip instellingen
hebben geen effect op de bespeelbaarheid als Flute fin­gering is geselecteerd).

Tight Lip Mode Afstellingsprocedure

1

Selecteer een voice op uw toongenerator.

2

Speel een noot terwijl u normale druk met uw lippen

op het riet van de WX5 uitoefent.

3

Houdt de LED1 indicator in de gaten en pas de LIP

ZERO knop, als LED1 brandt, zo aan, dat deze uitgaat.

Loose Lip Mode Afstellingsprocedure

1

Speel een noot terwijl u geen druk van uw lippen op

het riet van de WX5 uitoefent en kijk of de LED 1
indicator niet brandt. Stel, als deze wel brandt, de LIP
ZERO knop zo af dat deze uitgaat.

2

Selecteer een voice op uw toongenerator.

3

Speel een noot, aanvankelijk zonder druk op het riet

uit te oefenen, en vermeerder vervolgens geleidelijk
de druk van uw lippen.

4

Stel de LIP ZERO knop zo af dat de toonhoogte gaat

wijzigen op het gewenste moment als de druk van de
lippen toeneemt.

26

4

Stel met een kleine schroevendraaier LIP GAIN knop

af voor optimale lipgevoeligheid. Draai de knop met
de klok mee om de gevoeligheid te vergroten.

5

Herhaal stap 2 tot en met 4 zoveel keer als nodig is tot

de lip zero and lip gain naar uw wens zijn.

N.B.

• Lip sensor afstellingen kunnen alleen gemaakt worden
met het riet (saxofoon type) mondstuk.

5

Stel met een kleine schroevendraaier de LIP GAIN

knop af voor optimale gevoeligheid. Draai de knop
met de klok mee om de gevoeligheid te vergroten.

* Stel, als Flute fingering is geselecteerd (pag. 12), LIP GAIN zo

af dat er normale toonhoogte wordt voortgebracht als het riet
helemaal open staat en één oktaaf omhoog gaat als de juiste
druk van de lippen wordt uitgeoefend.

N.B.

6

Herhaal stap 3 tot en met 5 zoveel keer als nodig is

om de lip zero and lip gain naar wens te krijgen.

N.B.

• De gevoeligheid is groter indien de loose lip mode is
geselecteerd.

• Voor sommige spelers is het beter om lip zero af te
stellen als er lichte druk wordt uitgeoefend op het riet.
Stel af op de wijze die het best bij uw speelstijl past.

Stemmen

Er zijn twee stemmingsmethoden mogelijk met de WX5: Toongenerator Stemmming en Lip Sensor Stemming.

■ T oongenerator Stemming

De meeste toongenerators bezitten een master
stemmingsparameter die wordt gebruikt om het geluid
van de toongenerator te stemmen. Gebruik de Master Tune

N.B.

• Het is praktisch om de Audition functie (pag. 21) te
gebruiken voor geluid tijdens het stemmen.

• De VL70-m bezit ook speciale “WX Lip” en “WX Lip
Lock” parameters die kunnen worden gebruikt voor
optimale stemming en bespeelbaarheid.

parameter in de System Setup Display in de UTILITY
mode om het gehele syteem te stemmen als u een Yamaha
VL70-m of MU-serie toongenerator gebruikt.

Zie de

handleiding van uw toongenerator voor details over stemmen.

■ WX5 Stemming (Lip Sensor Stemming)

VL70-m Display Instelling

Zie pag. 26.

Toongenerator Instellingen

De WX5 verzendt een reeks MIDI boodschappen waarmee de toongeneratorparameters kunnen worden
bestuurd. Om een maximale m uzikaal resultaat uit uw WX5 te krijgen is kennis v an uw toongenerator en
weten hoe deze reageert op door het WX5-syteem verstuurde MIDI data een m ust. Zie de tips hieronder
en de handleiding van uw toongenerator voor details.

■ Pitch Bend

De WX5 Lip Sensor en Pitch Bend Wiel data worden
verstuurd in de vorm van MIDI pitch bend data. Stel het juiste
pitch bend bereik in op uw toongenerator. Een pitch bend bereik
instelling tussen ongeveer 2 en 4 is ideaal voor subtiele
besturing. Probeer een bereik van tussen ongeveer 5 en 7 voor
een brede besturing. Probeer een instelling van 8 of meer voor
meer ‘zwepende’ pitch bends.

■ Velocity

De WX5 verzendt breath attack informatie in de vorm van
MIDI velocity data. Yamaha raadt u echter aan om uw toon­generator’s velocity in te stellen op een vaste waarde om zo
adembesturing van het volume mogelijk te maken. Als veloc­ity echter het enige middel is waarmee u volume en timbre
kunt besturen, dan is het beter om wat velocitygevoeligheid in
te stellen, speciaal als u voices speelt als bass, drums en piano,
die voor hun geluid afhankelijk zijn van de karakteristieken
van de attack.

■ Breath Control

Informatie over ademsterkte wordt door de WX5 verstuurd
in de vorm van MIDI breath control data waarmee voornamelijk
het volume en timbre wordt bestuurd. Stel de breath control
respons van uw toongenerator eerst zo af dat het volledige bereik
wordt gebruikt. Stel het vervolgens opnieuw af voor een
optimaal bereik terwijl u de WX5 bespeelt.

Stel de Breath Mode parameter op “BC/WXin als u een
Yamaha VL70-m gebruikt.

■ Program Change

De WX5 kan MIDI program change data versturen om
voices te wijzigen op uw toongenerator. Kijk of uw toongene­rator is ingesteld op het ontvangen van program change data,
tenzij u van plan bent om alleen maar één voice te spelen en
niet wilt dat deze per ongeluk gewijzigd wordt.

Een Yamaha MFC10 MIDI Foot Controller kan opgesteld
worden om met voetbediening een gespecificeerd aantal voices
te selecteren.

27

Onderhoud

Hoewel de WX5 niet zulk regelmatig onderhoud nodig heeft als akoestische blaasinstrumenten, verzekeren
de onderstaande onderhoudstips u van een blijvend optimaal geluid van de WX5.

● Verwijder en was het mondstuk met gewoon water of

met een aangelengde, neutrale wasmiddeloplossing als
het mondstuk en/of riet vies zijn. Ga over het instru­ment zelf heen met een droge, zachte doek.

Pas op dat u de lipsensor cantilever in de holte van het

mondstuk niet buigt of op andere wijze beschadigt als
u het mondstuk verwijdert of weer plaatst. Draai het
mondstuk lichtjes om het te verwijderen .

Bovenkant van het mondstuk

Cantilever

Mondstuk kan ongeveer zover
gedraaid worden.

● Smeer, om het terugplaatsen van het mondstuk wat

gemakkelijker te maken, wat “Recorder Cream”
(bijgeleverd met de WX5) op de rubberen ring van
het instrument.

● Maak de cantilever en rubberen ring schoon met een

zachte, droge doek. Pas op dat u de cantilever niet
buigt of op andere wijze beschadigd.

PAS OP!

• Onderhoudsprocedures die gewoon zijn voor een
akoestisch blaasinstrument (bijv . de toetsen oliën, pad
verplaatsen, etc.) kunnen schade toe brengen aan de
WX5 en moeten achterwege gelaten worden.

Cantilever

Rubberen ring

Het riet kan met een schroevendraaier verwijderd

worden om het schoon te maken, zoals getoond wordt
in onderstaande illustratie.

28

MIDI Systeem Opstellings Voorbeelden

De WX5 kan met andere MIDI apparaten als alleen de toongenerator gebruikt worden voor uitgebreidere
mogelijkheden.

Voetpedaal

Data van een Yamaha MFC10 MIDI Foot Controller
kunnen aan de MIDI output van de WX5 toegevoegd
worden voor extra bestuurbaarheid.

WX5

MFC10

WX Kabel

Toongenerators

• Er kunnen maximaal 128 MIDI program change
nummers onthouden en verstuurd worden naar de
toongenerator via voetpedalen.

• Er kunnen maximaal 100 types MIDI control change
data onthouden en verstuurd worden naar de
toongenerator.

• Met het MFC10 voetpedaal kan bijna ieder type
constante MIDI control change data verzonden
worden.

Extra voetpedalen

MIDI Kabel

Sequencer Opname & Afspelen

De WX5 kan aangesloten worden op een geïntegreerd
sequencer/toongenerator eenheid, zoals de Yamaha QY70
of QY700, om het opnemen en afspelen van MIDI data
mogelijk te maken.

WX5

QY70/QY700

Multi-timbre toongenerators

MIDI Kabel

• Aangezien de QY70 and QY700 ingebouwde multi-

timbre toongenerators bezitten, is er geen extra equip-

ment nodig voor hoge kwaliteit sequence opname en

afspelen.

• De WX5 kan ook aangesloten worden op een com-

puter met muziek sequencing software voor

geavanceerde sequencing en editing mogelijkheden.

• Er kunnen twee extra voetpedalen aangesloten
worden op de MFC10 en extra, naast het voetpedaal
van de MFC10 gebruikt worden.

29

In de problemen? (Troubleshooting)

PROBLEEM MOGELIJKE OORZAAK/OPLOSSING

• De Loose Lip mode is geselecteerd. Als de Loose Lip mode is
De LED indicators branden niet als het instrument
aanstaat.

Er is geen geluid wanneer er op de WX5 geblazen
wordt.

Het volume is te laag, of het is moeilijk om
voldoende volume te verkrijgen.

geselecteerd branden de LED indicators niet. Dit is normaal.

• Als de Tight Lip mode is geselecteerd, is de lip sensor mogelijkerwijze

niet goed afgesteld. Volg de afstellingsprocedure op pag. 26.

• De wind sensor is niet goed afgesteld. Volg de afstellingsprocedure op

pag. 25.

• De Audition functie staat aan. Zet de Audition function uit volgens de

beschrijvingen op pag. 21.

• De toongenerator staat uit, of zijn MIDI instellingen zijn niet ingesteld op

het gebruik van de WX5. Check uw toongenerator.

• De wind sensor is niet goed afgesteld. Volg de afstellingsprocedure op
pag. 25.

• De gevoeligheid (software wind gain) instelling is te laag. Zie pag. 20.

• Check tevens de voice die u gebruikt en de relevante toongenerator
instellingen.

Er klinkt ook geluid wanneer er niet op de WX5
geblazen wordt.

De toonhoogte wijzigt niet als verwacht als er druk
van de lippen op het riet wordt uitgeoefend.

Het volume wijzigt niet als verwacht als de druk
van het blazen varieert.

• Als de LED2 indicator brandt wanneer er niet geblazen wordt, betekent
dat dat de wind sensor niet goed is afgesteld. Volg de
afstellingsprocedure op pag. 25.

• De Key Hold functie staat aan. Druk op de Key Hold knop om Key Hold
uit te zetten.

• De Audition functie staat aan. Zet de Audition functie uit volgens de
beschrijvingen op pag. 21.

• Als u het mondstuk zonder riet gebruikt, kunt u niet met druk van de
lippen werken. Gebruik het mondstuk met riet (saxofoon type) als u met
lipbesturing wilt spelen.

• De setup schakelaars die over lipsensor werking gaan zijn niet goed in­gesteld. Zie de instructies voor schakelaars 1-6 and 1-7 op pag. 22, 23.

• De voice die u heeft geselecteerd heeft geen pitch control. Gebruik een
voice die is ingesteld op pitch control.

De volumeknopinstellingen van de WX5 en toongenerator zijn niet goed op
elkaar afgestemd. Als de WX5 windsensor is ingesteld op het verzenden v an
breath data als MIDI breath control data (control change #02), dan moet de
toongenerator zijn ingesteld op volume control via dezelfde soort data. Wijzig
ofwel de soort WX5 wind sensor data zodat deze overeenstemt met die van
de toongenerator (pag. 22), of stel de toongenerator in op breath control.

30

Index

A

Aan/Uit Knop .................................. 10

Adaptor............................................. 8

Audition Function ........................... 21

B

Bank Select MSB ........................... 17

Bank Select LSB ............................ 17

Batterijen .......................................... 8

Batterijklep ....................................... 8

Blokfluit........................................... 10

Breath Control ................................ 27

Breath Controller ............................ 22

Brightness ................................ 13, 24

C

Cantilever ....................................... 28

Control change #16........................ 13

Control change #17........................ 13

Control change #80........................ 23

Control change #81........................ 23

D

DC IN 12V Aansluiting...................... 8

DIP schakelaar............................... 22

Duimhaak ......................................... 7

E

Expressie ....................................... 22

F

Fast (snelle) Respons .................... 23

Fingering ........................................ 32

Fingering Modes ............................ 12

Fluit .......................................... 12, 37

Follow Hold (Key Hold)................... 15

Foot Control ................................... 29

G

GM ................................................. 13

Growl (grom) .................................. 13

H

Halve Toon T rill Toets ...................... 12

Hele Toon Trill Toets....................... 12

Hoes................................................. 5

Hoge D Toets ................................. 23

Hoge D# Toets................................ 23

Hoge Toets ..................................... 23

K

Kabelhouder..................................... 8

Key Hold......................................... 14

Key Hold Knop ............................... 14

L

LED Indicators.................................11

LED 1 ..............................................11

LED 2 ..............................................11

Lip Data.......................................... 23

Lip Data Bereik............................... 22

Lip Sensors .............................. 11, 26

LIP GAIN ........................................ 26

LIP ZERO....................................... 26

Loose Lip........................................ 11

M

MIDI cable........................................ 9

MIDI Data Formaat......................... 38

MIDI Foot Controller....................... 29

MIDI OUT Aansluiting....................... 9

MIDI Implementation Chart ............ 39

MIDI Systeem Opstelling................ 29

MIDI Stuur (transmit) Kanaal.......... 18

Modulatie Wiel................................ 13

Mono .............................................. 19

Mondstuk........................................ 10

Mondstuk Omhulsel ......................... 5

monofonische toongenerator ......... 14

N

Normal Hold (Key Hold) ................. 14

O

Oktaaf Toets ................................... 13

Oktaaf Shift .................................... 13

Oktaaf Transpose........................... 21

Onderhoud ..................................... 28

P

Parameter Reset ............................ 18

Pitch Bend................................ 13, 27

Pitch Bend Bereik........................... 13

Pitch Bend Wiel.............................. 13

Poly ................................................ 19

Portamento..................................... 19

Portamento (Key Hold)................... 15

Problemen?, in de (troubleshooting)30

Program Change............................ 16

Program Change Knop .................. 16

R

Recorder Cream............................. 28

Riem................................................. 5

Riem Ring ........................................ 7

Riet................................................. 10

Riet, Mondstuk met

(Saxofoon Type)........................ 10

Riet, Mondstuk zonder

(Blokfluit Type) .......................... 10

S

Saxofoon ........................................ 12

Scream (schreeuw) ........................ 13

Sensitivity ....................................... 20

Sensor............................................ 11

Sensor Gain Controls..................... 25

Setup Knop .................................... 20

Setup Schakelaar........................... 22

Sequencer...................................... 29

Software Wind Gain ....................... 20

Specificaties ................................... 40

Speeltoetsen ............................. 12,32

Standaard MIDI Toongenerator........ 9

Stemmen........................................ 27

Sustain (Key Hold) ......................... 15

T

Tight Lip ......................................... 10

Toetsen...................................... 12,32

Toetstoewijzing............................... 23

Toongenerator ................................ 27

Tonguing......................................... 11

Transpose ...................................... 23

Troubleshooting (in de problemen?) 30

V

Velocity........................................... 27

Volume ........................................... 22

Vingerzetting .................................. 32

Voetpedaal ..................................... 29

W

Watergoot......................................... 7

Wind Curve .................................... 22

WIND GAIN.................................... 25

Wind Sensor............................. 11, 25

WIND ZERO................................... 25

WX Cable ......................................... 9

WX OUT Connector ......................... 9

X

XG .................................................... 9

31

WX5 Vingerzetting

Zie pag. 12 voor meer informatie over de WX5 vingerzettingen.

Saxofoon(a)

● De hele toon trill toets (kant E) en de halve toon trill toets (kant
A#) verhogen de toonhoogte van alle noten met respectievelijk
een hele en een halve toon.

● De cross-hatched toetsen verhogen de toonhoogte van de
reeks bovengetoonde noten met een halve toon op dezelfde
wijze als de halve toon trill toets.

32

Saxofoon(a)
Oktaaf omhoog

8va

WX5 Vingerzetting

8va 8va

8va

33

WX5 Vingerzetting

Saxofoon(b)

● De hele toon trill toets en de halve toon trill toets verhogen de
toonhoogte van alle noten met respectievelijk een hele en een
halve toon.

● De Hoge D# toets en de Hoge D toets verhogen de toonhoogte
van alle noten met respectievelijk een hele en een halve toon.

● De G# toets verhoogt de toonhoogte van alle noten behalve G
… C# (Db) een halve toon.

● De B toets en de C toets verlagen de toonhoogte van alle
noten met respectievelijk een hele en een halve toon.

● De D# toets verhoogt de toonhoogte van alle noten een halve
toon.

34

Saxofoon(b)
Oktaaf omhoog

8va

WX5 Vingerzetting

8va

8va

35

WX5 Vingerzetting

Saxofoon (c)

A A A A A A A

B

B B B B

A

B

E

C

D

E

A

A

B

C

D

A

B

A

A

B

A

A

B

C

B B

B

C

A

B

36

Dit overzicht toont alleen de alternatieve vingerzettingen die extra naast de
Saxofoon(a) vingerzettingen worden aangeboden.

● Alternate fingering variaties worden getoond in A tot en met E.

● Als er meer dan één toets wordt getoond in A tot en met E, druk dan alle getoonde

toetsen tegelijk in.

A

B

D

C

A

B

D

C

Fluit

OCT UP2
OCT UP1

WX5 Vingerzetting

OCT UP2
OCT UP1

OCT UP2
OCT UP1

37

MIDI Data Format

1. VERSTUREN V AN DA T A

1-1.KANAAL VOICE BOODSCHAPPEN

1-1-1. NOTE ON/OFF
STATUS 1001nnnn ($9n)

NOTE No. 0kkkkkkk

k = 10 (Bb-2) - 104 (G#6)
k = 0 (C-2) - 127 (G8)
als Follow Hold aanstaat (ON).

VELOCITY 0vvvvvvv v = 0 Note Off

1-1-2 CONTROL CHANGE
STATUS 1011nnnn ($Bn)

CONTROL No. 0ccccccc
DATA 0vvvvvvv

* Verstuur CONTROL NUMMER
c = 0 BANK SELECT MSB
c = 1 MODULATIE
c = 2 BREATH CONTROLLER
c = 7 VOLUME
c = 11 EXPRESSIE
c = 16 GENERAL CONTROL 1
c = 17 GENERAL CONTROL 2
c = 18 GENERAL CONTROL 3
c = 32 BANK SELECT LSB
c = 64 SUSTAIN
c = 65 PORTAMENTO
c = 74 BRIGHTNESS
c = 80 GENERAL CONTROL 5
c = 81 GENERAL CONTROL 6

2. KANAAL MODE BOODSCHAPPEN

2-1. MONO
ST ATUS 1011nnnn ($Bn)

MONO 01111110 ($7E)
DATA 00000001 m = 1

2-2. POLY
STATUS 1011nnnn ($Bn)

POLY 01111111 ($7F)
DATA 00000000

3. SYSTEEM EXCLUSIVE BOODSCHAP

Niet verstuurd.

4. REALTIME BOODSCHAP

4-1. ACTIVE SENSING
STATUS 11111110 ($FE)
Active sensing wordt onge veer één keer per 150 msec.

verstuurd.

38

1-1-3. PROGRAM CHANGE
STATUS 1100nnnn ($Cn)

PROGRAM No. 0ppppppp p = 0 - 127

1-1-4. PITCH BEND
STATUS 1110nnnn ($En)

LSB 0vvvvvvv
MSB 0vvvvvvv

9-bit verstuur resolutie.

YAMAHA [ Wind MIDI Controller ] Date:17-Nov-1997
Model WX5 MIDI Implementation Chart Version : 1.0
+------------------------------------------------------------------------+
: : Transmitted : Remarks :
: Function ... : : :
:---------------------+---------------------------------+----------------:
:Basic Default : 1 : :
:Channel Changed : 1 - 16 : :
:---------------------+---------------------------------+----------------:
: Default : x : :
:Mode Messages : x : :
: Altered : ************** : :
:---------------------+---------------------------------+----------------:
:Note : 10 - 104 : :
:Number : True voice : ************** : :
:---------------------+---------------------------------+----------------:
:Velocity Note ON : o 9nH,v=1-127 : :
: Note OFF : x 9nH,v=0 : :
:---------------------+---------------------------------+----------------:
:After Key's : x : :
:Touch Ch's : x : :
:---------------------+---------------------------------+----------------:
:Pitch Bender : o *1 :7 bit resolution:
:---------------------+---------------------------------+----------------:
:Control 0,1,2,7,11 : : :
:Change 16,17,18,32 : : :
: 64,65,74,80,81 : o *1 : :
: : : :
: : : :
: : : :
: : : :
: : : :
: : : :
: : : :
: : : :
: : : :
: : : :
:---------------------+---------------------------------+----------------:
:Prog : o 0 - 127 : :
:Change : True # : *********** : :
:---------------------+---------------------------------+----------------:
:System Exclusive : x : :
:---------------------+---------------------------------+----------------:
:System : Song Pos. : x : :
: : Song Sel. : x : :
:common : Tune : x : :
:---------------------+---------------------------------+----------------:
:System :Clock : x : :
:Real Time :Commands : x : :
:---------------------+---------------------------------+----------------:
:Aux :Local ON/OFF : x : :
: :All Notes OFF : x : :
:Mes- :Active Sense : o : :
:sages:Reset : x : :

:---------------------+---------------------------------+----------------:
:Notes: *1 ; assignable :
: :
+------------------------------------------------------------------------+
Mode 1 : OMNI ON, POLY Mode 2 : OMNI ON, MONO o : Yes
Mode 3 : OMNI OFF, POLY Mode 4 : OMNI OFF, MONO x : No

39

WX5 Specificaties

Sensors Wind Sensor, Lip Sensor

Toetsen/Knoppen/Schakelaars

Trim Parameters WIND GAIN, WIND ZERO, LIP GAIN, LIP ZERO

Terminals DC IN 12V Aansluiting, MIDI OUT Aansluiting,

MIDI Verzendkanalen Kanaal 1-16

Stroomvoorzieniing Stroom wordt voorzien door een WX-compatibele toongene-

Stroomverbruik 450 mW (met gebruik van de PA-3B adaptor)

Dimensies 611(L) x 62(B) x 70(H) mm (24-1/6” x 2-1/2” x 2-3/4”)

Gewicht 520g (1 lbs. 2 oz) , exclusief batterijen

16 toetsen, Oktaaftoetsen (Up2, Up1, Down1, Down2), Setup
Knop, Pitch Bend Wiel, Key Hold Knop, Program Change Knop,
Aan/Uit Schakelaar , Setup Schak elaars (16 DIP Schak elaars)

WX OUT Aansluiting

rator aangesloten met een WX kabel.
6 SUM-4(1.5V) batterijen
PA-3B Adaptor

Bijgeleverde Accessories Mondstukken: Saxofoon Type (bevestigd), Blokfluit Type

Mondstuk Omhulsel (bevestigd)
WX Kabel
Riem
Recorder Cream
Hoes
Handleidingl

* Specificaties kunnen gewijzigd worden zonder dat hier vantevoren bericht over wordt gegeven.

40

Toetsen Werking Lijst / MIDI Boodschap Toewijzingen

• Toetsen Werking Lijst ... Deze lijst somt de werking van toetsen op, naast de normale vingerzetting.

Setup Knop Auditie Functie Uit
Setup Knop + Pitch Bend Wiel Auditie Functie Aan
Setup Knop + Oktaaftoets [Up1], [Down1] Oktaaf Transpose
Setup Knop + Oktaaftoets [Up2], [Down2] Sensitivity (Software Wind Gain)
Pitch Bend Wiel + Setup Knop + Oktaaftoets [Up2] Pitch Bend Wiel Function : Pitch Bend Up, Pitch Bend Down
Pitch Bend Wiel + Setup Knop + Oktaaftoets [Up1] Pitch Bend Wiel Function : Modulatie Wiel, Pitch Bend Down
Pitch Bend Wiel + Setup Knop + Oktaaftoets [Down1] Pitch Bend Wiel Function : Control Change #16, 17
Pitch Bend Wiel + Setup Knop + Oktaaftoets [Down2] Pitch Bend Wiel Function : Brightness Up, Brightness Down
Program Change Knop + Oktaaftoets [Up2] Poly Aan
Program Change Knop + Oktaaftoets [Up1] Mono Uit
Program Change Knop + Oktaaftoets [Down1] Portamento Aan
Program Change Knop + Oktaaftoets [Down2] Portamento Uit
Program Change Knop + Speeltoetsen Program Change
Program Change Knop + Hoge D, D# T oetsen Program Change Toename/Afname
Program Change Knop + D# Toets + Speeltoetsen Bank Select MSB
Program Change Knop + C Toets + Speeltoetsen Bank Select LSB
Program Change Knop + Key Hold Knop + Speeltoetsen MIDI Verzendkanaal
Program Change Knop + Key Hold Knop + Setup Knop Parameter Reset
Key Hold Knop + Oktaaftoets [Up2] Sustain
Key Hold Knop + Oktaaftoets [Up1] Portamento
Key Hold Knop + Oktaaftoets [Down1] Normaal Hold
Key Hold Knop + Oktaaftoets [Down2] Follow Hold

• MIDI Boodschap Toewijzingen ... De MIDI boodschappen die verstuurd kunnen worden door sensor, pitch bend wiel, en
toets operation staan in de lijst hieronder opgesomd.

PB MW BC VOL EXP GEN1 GEN2 GEN3 BR GC5 GC6
Lip ❍ ❍
Lip ❍❍
Wind ❍
Wind ❍
Wind ❍
PB ❍
PB ❍❍
PB ❍❍
PB ❍
Hoge Toetsen ❍❍

Als Saxofoon(c)
fingering is geselecteerd

PB = Pitch Bend
MW = Modulation Wheel
BC = Breath Controller
VOL = Volume
EXP = Expression
GEN = General Control
BR = Brightness

❍

❍

41

Copyright

© Yamaha Corporation. Alle rechten zijn voorbehouden.
Er mag geen gedeelte van de Nederlandse Handleiding worden gereproduceerd of uitgegeven in wat voor
vorm dan ook, of op wat voor manier dan ook zonder toestemming van de Yamaha Corporation.