Casio FX-83MS, FX-300MS, FX-82MS User Manual [nl]

fx-82MS
fx-83MS
fx-85MS
fx-270MS
fx-300MS
fx-350MS

Gebruiksaanwijzing

D

http://world.casio.com/edu_e/

CASIO ELECTRONICS CO., LTD.
Unit 6, 1000 North Circular Road,
London NW2 7JD, U.K.

NEDERLANDS

Ver wi jderen en
terugplaatsen van het
deksel van de calculator

•Voordat u begint .....1

Houd het deksel zoals aangegeven in de afbeelding en
trek het toestel uit het deksel.

• Nadat u klaar bent .....2

Houd het deksel zoals aangegeven in de afbeelding en
trek het toestel uit het deksel.

• Schuif het toestel altijd met de kant van het toetsenbord
als eerste. Nooit het deksel inschuiven met de kant met
de display als eerste.

.....1

.....2

D-1

Veiligheidsmaatregelen

Zorg ervoor de volgende veiligheidsmaatregelen
aandachtig door te lezen alvorens deze calculator te
gebruiken. Berg deze gebruiksaanwijzing op voor latere
naslag.

LET OP

Dit symbool wordt gebruikt om informatie aan te geven
die, indien zij genegeerd wordt, kan leiden tot materiële
schade.

Batterijen

• Mocht u de batterijen uit de calculator halen, berg ze

dan op een veilige plaats op waar er geen gevaar
bestaat dat kleine kinderen ze kunnen pakken en per
ongeluk inslikken.

• Houd batterijen buiten bereik van kinderen. Mochten

ze per ongeluk ingeslikt worden, raadpleeg dan
onmiddellijk een arts.

•Probeer batterijen nooit op te laden, uit elkaar te halen

en laat ze geen kortsluiting maken. Stel de batterijen
nooit bloot aan open vuur en probeer ze niet als afval
te verbranden.

•Bij verkeerd gebruik van de batterijen kunnen ze

vloeistof gaan lekken die schade kan aanrichten bij
alles waarmee ze in aanraking komt en tevens het
gevaar op brand en persoonlijk letsel met zich
meebrengen.

• Let er altijd op dat de positieve
kant van de batterij bij inleggen in de juiste richting
wijzen.

•Verwijder de batterijen als u de calculator voor lang­ere tijd niet gaat gebruiken (fx-82MS/fx-83MS/fx­270MS/fx-350MS).

• Gebruik enkel de batterijen die in deze gebruiksaan­wijzing vermeld worden.

k en negatieve l

D-2

Als afval weggooien van de calculator

• Gooi de calculator nooit weg door hem als afval te
verbranden. Hierdoor kunnen namelijk bepaalde
componenten plotseling barsten en het gevaar op
brand en letsel met zich meebrengen.

• De displays en afbeeldingen (zoals de toetsmarkeringen)
in de gebruiksaanwijzing zijn enkel bedoeld ter illustratie
en kunnen ietwat afwijken van de werkelijkheid.

• De inhoud van deze gebruiksaanwijzing kan zonder
berichtgeving vooraf worden gewijzigd.

•In geen geval kan CASIO Computer Co., Ltd. aansprakel­ijk worden gesteld voor speciale of incidentele schade
of voor schade als gevolg van gebruik of ten gevolge
van de aankoop van deze materialen. Daarenboven kan
CASIO Computer Co., Ltd. in geen geval aansprakelijk
worden gesteld voor welke eis dan ook door het gebruik
van deze materialen door derden.

Voorzorgsmaatregelen voor
het hanteren van de batterij

•Vergeet niet de 5 toets van de calculator in te
drukken alvorens hem voor de eerste keer in gebruik
te nemen.

• Zelfs als calculator normaal gebruikt wordt, dient u
de batterij minstens eens in de drie jaar te vervangen
bij model fx-83MS/fx-85MS/fx-270MS/fx-300MS/fx­350MS en minstens eens in de twee jaar bij model
fx-82MS.

Lege batterijen kunnen gaan lekken en schade
toebrengen aan de calculator. Laat een lege batterij nooit
in de calculator zitten.

• De batterij die met dit toestel meegeleverd wordt,
raakt langzamerhand leeg tijdens het vervoer van de
fabriek en opslag. Daardoor kan het nodig zijn dat
de meegeleverde batterij eerder vervangen dient te
worden dan de normale verwachte levensduur van
de batterij.

D-3

•Bij een lage batterijspanning kan de geheugeninhoud
door de war raken of geheel verloren gaan. Houd
altijd geschreven notities bij van alle belangrijke data.

•Vermijd het gebruik en het opbergen op plaatsen die
blootstaan aan extreme temperaturen.

Lage temperaturen kunnen een trage reactie van de dis­play of zelfs totaal uitblijven van een reactie veroorzaken,
waardoor ook de levensduur van de batterijen wordt
verkort. Laat de calculator niet staan in het zonlicht, bij
een venster, bij een kachel of op andere plaatsen waar
hoge temperaturen mogelijk kunnen optreden. Hitte kan
verkleuring en verbuigen van het plastic veroorzaken en
schade toebrengen aan de interne circuits.

•Vermijd het gebruik en het opslaan op plaatsen waar
veel stof is of een hoge vochtigheidsgraad heerst.

Laat de calculator nooit op een plaats staan waar hij nat
kan worden of waar hij blootstaat aan veel vocht of stof.
Hierdoor kunnen de interne circuits namelijk beschadigd
worden.

• Laat de calculator nooit vallen en stel hem niet bloot
aan harde stoten.

•Probeer de calculator nooit te buigen.

Draag de calculator niet mee in uw broekzak of andere
nauwe kledingstukken waardoor de calculator mogelijk
gaat buigen.

•Probeer de calculator nooit uit elkaar te halen.

•Druk nooit met een balpen of ander scherp voorwerp
op de toetsen van de calculator.

• Reinig de buitenkant van het toestel met een zachte,
droge doek.

Mocht de calculator heel vuil worden, maak hem dan
schoon met een doek bevochtigd met een milde
oplossing van water en een neutraal schoonmaakmiddel
(zeepsop o.i.d.). Wring overmatig water geheel uit
alvorens de calculator af te vegen. Gebruik nooit
verfverdunner, benzine of andere vluchtige
reinigingsmiddelen om de calculator te reinigen. Hierdoor
kunnen de opgedrukte markeringen uitgewist worden en
kan ook schade aan de behuizing worden aangericht.

D-4

Inhoudsopgave

Verwijderen en terugplaatsen van het

deksel van de calculator......................... 1

Veiligheidsmaatregelen .......................... 2

Voorzorgsmaatregelen voor het

hanteren van de batterij.......................... 3

Tweeregelige display .............................. 7

Alvorens te beginnen met het

uitvoeren van de berekeningen... .......... 7

kFuncties ................................................................. 7

kInvoercapaciteit ..................................................... 8

kMaken van correcties tijdens het invoeren ............ 9

kHerhalingsfunctie ................................................... 9

kFoutvinder ............................................................ 10

kMeervoudige opdrachten ..................................... 10

kExponentiële aanduiding ..................................... 10

kSymbolen voor decimale punt

en scheidingsteken ............................................... 11

kTe rugstellen van de calculator .............................. 11

Basisberekeningen ............................... 12

kRekenkundige berekeningen ............................... 12

kBreukbewerkingen ............................................... 12

kBerekeningen van percentages ........................... 14

kBerekeningen met graden,

minuten en seconden .......................................... 15

kFIX, SCI, RND ..................................................... 15

Geheugenberekening ........................... 16

kAntwoordgeheugen ............................................. 16

kAchtereenvolgende berekeningen ....................... 17

kOnafhankelijk geheugen ...................................... 17

kVa riabelen ............................................................ 18

D-5

Berekeningen met wetenschappelijke

functies .................................................. 18

kTrigonometrische/invers trigonometrische

functies ................................................................ 18

kHyperbolische/invers hyperbolische functies ....... 19

kGewone en natuurlijke logaritmes/

antilogaritmen ...................................................... 19

kVierkantswortels, derdemachtswortels, wortels,

kwadraten, derdemachten, omgekeerden,
faculteiten, willekeurige getallen,

en permutaties/combinaties ................................. 20

kHoekeenheid conversies ..................................... 21

kOmrekeningen van coördinaten (Pol (

r,



)) ............................................................ 21

Rec (

kBerekeningen met bouwkundenotatie ................. 22

π

x, y),

Statistische berekeningen.................... 22

Standaarddeviatie ................................................... 22

Regressieberekeningen .......................................... 25

Technische informatie .......................... 30

kMocht u problemen ondervinden...... ................... 30

kFoutmeldingen ..................................................... 30

kVo lgorde van de bewerkingen ............................. 32

kNesten ................................................................. 33

kInvoerbereik ......................................................... 33

Stroomvoorziening ............................... 36

Technische gegevens ........................... 39

D-6

Tweeregelige display

De tweeregelige display maakt het mogelijk de
rekenformule en het antwoord tegelijkertijd te checken.

• De eerste regel toont de rekenformule.

• De tweede regel toont het antwoord.

Een komma wordt na elke drie cijfers getoond wanneer
het integer gedeelte van de mantisse meer dan drie cijfers
heeft.

Alvorens te beginnen met
het uitvoeren van de
berekeningen…

k Functies

Voordat u de calculator aanzet, dient u eerst de juiste
functie in te schakelen zoals aangegeven in de
onderstaande tabel.

Om dit type berekening

uit te voeren: bediening uit

Basis rekenkundige
berekeningen

Standaarddeviatie F 2 SD

Regressieberekeningen

•Bij vaker dan eenmaal indrukken van de F t oets worden
aanvullende instelschermen (setup) verkregen. Deze
instelschermen worden in het hoofdstuk van deze
gebruiksaanwijzing beschreven waar ze feitelijk gebruikt
worden om de instelling van de calculator te veranderen.

Voer deze toets-

F 1 COMP

F 3 REG

D-7

Om deze functie
in te schakelen

:

•In deze gebruiksaanwijzing wordt de naam van de functie
die u dient in te schakelen om de beschreven
berekeningen uit te voeren aangegeven in de hoofdtitel
van elk hoofdstuk.

Voorbeeld:

Statistische
berekeningen

SD

REG

Opmerking!

•Druk op A B 2 (Mode) = om de rekenfunctie en
de instellingen terug te stellen op de oorspronkelijke de­faults die hieronder worden aangegeven.

Rekenfunctie: COMP
Hoekeenheid: Deg
Formaat met exponentiële aanduiding: Norm 1
Formaat met aanduiding van breuken: a
Aanduiding van decimalen: Dot (Punt)

• Functie-indicators verschijnen in het bovenste gedeelte
van de display.

• Zorg ervoor de huidige rekenfunctie (SD, REG, COMP)
te checken en de instelling van de hoekeenheid (Deg,
Rad, Gra) voordat u een berekening begint.

b

/c

k Invoercapaciteit

• Het geheugengebied dat gebruikt wordt voor het invoeren
van berekeningen kan 79 “stappen” bevatten. Eén stap
wordt in beslag genomen telkens bij indrukken van een
cijfertoets of een rekenkundige bewerkingstoetsen (

,, -, \ ). Een A of p toetsbewerking neemt geen

stap in beslag zodat het invoeren van A D bijvoorbeeld
maar één stap in beslag neemt.

• Eén bepaalde berekening kan maximaal 79 stappen in
beslag nemen. Bij invoeren van de 73ste stap van een
berekening, verandert het uiterlijk van de cursor van “_”
naar “k” om u te laten weten dat er nog slechts weinig
plaats in het geheugen over is. Mocht u meer dan 79
stappen willen invoeren, dan dient u de berekening in
twee of meer gedeelten te verdelen.

•Bij indrukken van de
resultaat opgeroepen dat u dan kunt gebruiken bij een
volgende berekening. Zie “Antwoordgeheugen” voor
meer informatie aangaande de

g toets wordt het laatst verkregen

g toets.

D-8

+,

k Maken van correcties tijdens het

invoeren

•Verplaats de cursor m.b.v. de e en r toetsen naar de
gewenste plaats.

•Druk op de
huidige cursorpositie uit te wissen.

•Druk de
te veranderen. Bij invoeren van iets terwijl de invoegcur­sor in de display te zien is, wordt ingevoerd op de plaats
van de invoegcursor.

• Door op de
wordt teruggegaan naar de normale cursor.

[ toets om het nummer of de functie op de

A K toetsen in om naar een invoegcursor t

A K toetsen of op de = toets te drukken

k Herhalingsfunctie

•Telkens wanneer u een berekening uitvoert, slaat de
herhalingsfunctie de rekenformule en het resultaat op in
het herhalingsgeheugen. Door op de
worden zowel de formule als het resultaat verkregen van
de berekening die u het laatst uitvoerde. Door de
toets nogmaals in te drukken worden oude berekeningen
(nieuw-naar-oud) stuk voor stuk doorlopen.

•Bij indrukken van de
herhalingsgeheugen berekening in de display staat,
wordt overgeschakeld naar het bewerkingsscherm.

• Door indrukken van de
beëindigen van een berekening, wordt het
bewerkingsscherm voor die berekening verkregen.

•Bij indrukken van de
niet uitgewist, zodat u zelfs na indrukken van de
de laatste berekening kunt oproepen.

• De capaciteit van het herhalingsgeheugen is 128 byte
voor opslag van zowel expressies als resultaten.

• Het herhalingsgeheugen wordt gewist door één van de
volgende handelingen.
Wanneer u op de
Wanneer u functies en instellingen terugstelt door
indrukken van de
Wanneer u van de ene naar de andere rekenfunctie
omschakelt.
Wanneer u de calculator uitschakelt.

e of r toets terwijl een

e of r toets onmiddellijk na

t toets wordt de herhalingstoets

5 toets drukt.

A B 2 (of 3) = toetsen.

D-9

[ toets te drukken

[

t toets

k Foutvinder

•Bij indrukken van de r of e toets na optreden van
een fout, wordt de berekening getoond met de cursor op
de plaats waar de fout plaatsvond.

k Meervoudige opdrachten

Een meervoudige opdracht is een expressie die gevormd
wordt door twee of meer kleinere expressies die door een
dubbele punt (:) worden verenigd.

• Voorbeeld: Om 2 + 3 op te tellen en het resultaat te
vermenigvuldigen met 4

=

2+3

Ans×4

20.

5.

Disp

2

+ 3 p \ g - 4 =

k Exponentiële aanduiding

Deze calculator kan maximaal 10 cijfers laten zien. Grotere
waarden worden automatisch getoond met exponentiële
notatie. Bij decimale waarden kunt u tussen twee formaten
kiezen waarmee bepaald wordt wanneer exponentiële
notatie gebruikt wordt.

•Druk om het formaat van de exponentiële aanduiding te
veranderen een aantal malen op de
het hieronder getoonde instelscherm voor het formaat
van de exponentiële aanduiding bereikt.

F toets totdat u

Fix Sci Nor

1

2

•Druk op de
dat verschijnt op de 1 toets om Norm 1 of op de 2
toets om Norm 2 in te stellen.

3 toets. Druk bij het formaatkeuzescherm

m

3

uNorm 1

Bij Norm 1 wordt exponentiële notatie automatisch gebruikt
voor integers met meer dan 10 cijfers en decimale waarden
met meer dan twee decimale plaatsen.

D-10

uNorm 2

Bij Norm 2 wordt exponentiële notatie automatisch gebruikt
voor integers met meer dan 10 cijfers en decimale waarden
met meer dan negen decimale plaatsen.

•Alle voorbeelden in deze gebruiksaanwijzing tonen
berekeningen die gemaakt zijn met het Norm 1 formaat.

k Symbolen voor decimale punt en

scheidingsteken

U kunt het display instelscherm (Disp) gebruiken om de
symbolen te specificeren die u wilt gebruiken voor de
decimale punt en het scheidingsteken bij elke drie cijfers.

• Om de instelling van het symbool voor de decimale punt
en het scheidingsteken te veranderen drukt u een aantal
malen op de
instelscherm bereikt.

F toets totdat u het hieronder getoonde

Disp

1

•Toon het keuzescherm.

1 r

•Druk op de cijfertoets (
de te gebruiken instelling.

1(Dot): Punt als decimale punt; komma als

2(Comma): Komma als decimale punt; punt als

k Terugstellen van de calculator

•Voer de volgende toetsbewerking uit wanneer u de
rekenfunctie en instelling samen met het
herhalingsgeheugen en variabelen wilt terugstellen.

A B 3(All) =

1 of 2) die overeenkomt met

scheidingsteken

scheidingsteken

D-11

Basisberekeningen

COMP

k Rekenkundige berekeningen

Schakel de COMP functie in m.b.v. de F toets
wanneer u basis berekeningen wilt uitvoeren.

COMP .............................................................

F 1

• Negatieve waarden binnen berekeningen dienen binnen
haakjes te staan. Zie “Volgorde van de bewerkingen”
voor details.

•Het is niet nodig om de negatieve exponent binnen
haakjes te zetten.

sin 2,34  10

• Voorbeeld 1: 3(510

–5

→ S 2.34 e D 5

–9

) 

1,510

–8

3 - 5 e D 9 =

• Voorbeeld 2: 5(97)  805 - R 9 + 7 T =

•Alle T bewerkingen voor de = toets kunnen worden
overgeslagen.

k Breukbewerkingen

uBerekeningen met breuken

•Waarden worden automatisch in het decimale formaat
getoond wanneer het totale aantal cijfers van een breuk­waarde (integer + teller + noemer + scheidingstekens)
meer dan 10 bedraagt.

• Voorbeeld 1:  

2
3

2 C 3 + 1 C 5 =

• Voorbeeld 2: 3  1 

• Voorbeeld 3:  2 C 4 =

2
4

13

1

15

5

2

1
4

3

3 C 1 C 4 +
1 C 2 C 3 =

1
2

13 15.

11

4

12

4 11 12.

00

00

D-12

• Voorbeeld 4: 1,6 

1
2

2,1

1 C 2 + 1.6 =

• Resultaten van berekeningen waar breuken en decimale
waarden gemengd worden zijn altijd decimaal.

uOmrekening decimale waarden ↔

breuken

•Gebruik de onderstaande bewerking om rekenresutaten
tussen decimale waarden en breukwaarden om te
rekenen.

•Merk op dat omrekeningen wel 2 seconden kunnen
duren.

• Voorbeeld 1: 2,75 2 (Decimaal → Breuk)

• Voorbeeld 2: ↔ 0,5 (Breuk ↔ Decimaal)

3
4

11

 A B

4

1
2

1 C 2 =

2.75

=

C

C

C

2.75

2 3 4.

11 4.

1 2.

0.5

1 2.

00

00

00

uOmrekening gemengde breuk ↔

oneigenlijke breuk

5

• Voorbeeld: 1 ↔

•U kunt het display instelscherm (Disp) gebruiken om het
aanduidformaat te specificeren wanneer het resultaat van
een breukberekening groter is dan één.

•Druk een aantal malen op de
hieronder getoonde instelscherm bereikt om het formaat
van breukaanduiding te veranderen.

2
3

1

C 2 C 3 =

3

A B

A B

q toets totdat u het

D-13

1 2 3.

5 3.

1 2 3.

00

00

00

00

00

Disp

1

•Toon het keuzescherm.

1

•Druk op de cijfertoets (
de te gebruiken instelling.

b

1(a

/c): Gemengde breuk

2(d/c): Oneigenlijke breuk

•Een foutlezing treedt op wanneer u een gemengde breuk
probeert in te voeren terwijl het (d/c) aanduidformaat
ingesteld is.

k Berekeningen van percentages

• Voorbeeld 1: Om 12% van 1500 te berekenen

• Voorbeeld 2: Om te berekenen welk percentage 660 is
van 880

• Voorbeeld 3: Om 15% toe te voegen aan 2500

• Voorbeeld 4: Om 25% korting te krijgen van 3500

• Voorbeeld 5: Om de som van 168, 98 en 734 met een
korting van 20% te berekenen

* Zoals hier wordt getoond, als u de huidige waarde in het

antwoordgeheugen wilt gebruiken in een berekening met
een prijsverhoging of een prijsverlaging, dan dient u de
waarde in het antwoordgeheugen toe te wijzen aan een
variabele die u dan dient u te gebruiken in de berekening
met de prijsverhoging of prijsverlagin. Dit komt doordat
de berekening die wordt uitgevoerd bij indrukken van
een resultaat opslaat in het antwoordgeheugen voordat
de

, toets wordt ingedrukt.

1 of 2) die overeenkomt met

(180)

1500 - 12 A v

(75%)

660 \ 880 A v

(2875)

2500 - 15 A v +

(2625)

3500 - 25 A v ,

(800)

168 + 98 + 734 = g A j 1

p 1 - 20 A v ,

*

v

D-14

• Voorbeeld 6: Als 300 gram wordt toegevoegd aan een
testmonster dat oorspronkelijk 500 gram woog, wat is
dan de gewichtsverhoging in procenten?

300 + 500 A v

• Voorbeeld 7: Wat is het percentage verandering wanneer
een waarde wordt verhoogd van 40 naar 46? En wat is
het percentage bij verhogen naar 48?

(160%)

(15%, 20%)

46 , 40 A v

e e e e e e 8 =

k Berekeningen met graden, minuten en

seconden

•U kunt sexagesimale berekeningen uitvoeren m.b.v.
graden (uren), minuten en seconden en zodoende
omrekenen tussen sexagesimale en decimale waarden.

• Voorbeeld 1: Om de decimale waarde 2,258 om te
rekenen naar een sexagesimale waarde en weer terug
naar een decimale waarde

2.258

=

A O

I

• Voorbeeld 2: Om de volgende berekening uit te voeren:
12°34’56”  3,45

12 I 34 I 56 I - 3.45 =

2.258

2°15°28.8

2.258

43°24°31.2

k FIX, SCI, RND

•Druk een aantal malen op de F toets totdat u het
hieronder getoonde instelscherm bereikt om de
instellingen voor het aantal decimale plaatsen, het aantal
significante cijfers of het formaat van de exponentiële
notatie te veranderen.

Fix Sci Nor

1

2

•Druk op de cijfertoets (
met het instel-item dat u wilt veranderen.

1, 2 of 3) die overeenkomt

D-15

m

3

1

(Fix): Aantal decimale plaatsen

2

(Sci): Aantal significante cijfers

3

(Norm): Exponentiële aanduidformaat

• Voorbeeld 1: 200  7  14 

200

(Specificeert drie
decimale plaatsen)

(Interne berekening wordt
voortgezet met 12 cijfers.)

\ 7 - 14 =

.....

F

1

200

\ 7 =

- 14 =

(Fix)

3

400.

400.000

28.571

400.000

FIX

00

00

Het volgende voert dezelfde berekening uit met het
gespecificeerde aantal decimale plaatsen.

00

200 \ 7 =

(Intern afronden) A Q

- 14 =

.....

3(Norm) 1 toetsen om de Fix

•Druk op de

F

28.571

28.571

399.994

00

specificatie te wissen.

• Voorbeeld 2: 1  3, aangeduid resultaat met twee
significante cijfers (Sci 2)

.....

F

2

•Druk op de F

(Sci)

2 1 \ 3 =

.....

3(Norm) 1 toetsen om de Sci

3.3

SCI

–01

specificatie te wissen.

00

00

00

Geheugenberekening

COMP

Schakel de COMP functie in m.b.v. de F toets
wanneer u berekening m.b.v. het geheugen wilt
uitvoeren.

COMP .............................................................

F 1

k Antwoordgeheugen

•Telkens wanneer u op de = toets drukt na het invoeren
van waarden of een expressie, worden de berekende
resultaten automatisch doorgegeven aan het
antwoordgeheugen dat dan het resultaat opslaat.

D-16

• Naast de bewerking met de
automatische geheugen ook bijgewerkt met een nieuw
resultaat telkens wanneer u de
toets, de A { toetsen of de A j toetsen gevolgd
door een letter (A t/m F, of M, X of Y).

•U kunt de inhoud van het antwoordgeheugen oproepen
door op de

• Het antwoordgeheugen kan maximaal 12 cijfers voor de
mantisse en twee cijfers voor de exponent opslaan.

•De inhoud van het antwoordgeheugen wordt niet
bijgewerkt door één van de bovenstaande toets­bewerkingen als die in een foutlezing resulteert.

g toets te drukken.

= toets wordt het

A v toetsen, de |

k Achtereenvolgende berekeningen

•U kunt het rekenresultaat dat op het moment aangegeven
wordt in de display (en ook opgeslagen is in het
antwoordgeheugen) gebruiken als de eerste waarde van
de volgende berekening. Merk op dat bij indrukken van
een bewerkingstoets terwijl een resultaat in de display
getoond wordt, de getoonde waarde verandert naar Ans
hetgeen aangeeft dat de waarde op het moment wordt
getoond is het antwoordgeheugen.

•Het resultaat van een berekening kan ook gebruikt
worden met een navolgende functie van Type A (

–1

x

, x!, DRG'), +, –, ^(xy), x, , , nPr en nCr.

2

x

, x3,

k Onafhankelijk geheugen

•Waarden kunnen direct worden ingevoerd in het
geheugen, toegevoegd aan het geheugen of afgetrokken
van het geheugen. Het onafhankelijk geheugen is handig
voor het berekenen van cumulatieve totalen.

•Het onafhankelijke geheugen gebruikt hetzelfde
geheugengebied als variabele M.

•Voer

0 A j 3(M+) in om het onafhankelijke

geheugen te wissen.

• Voorbeeld:

23  9 
53  6 

) 45  2 

(Totaal)

32
47
90

–11

23 + 9 A j 3 (M+)

45 - 2 A {

D-17

53 , 6 |

0 3(M+)

k Variabelen

•Er zijn negen variabelen (A tot en met F, M, X en Y) die
gebruikt kunnen worden voor het opslaan van data,
constanten, resultaten en andere waarden.

•Volg de hiervolgende bewerking om data uit te wissen
die toegewezen is aan alle negen variabelen:

1. Deze bewerking wist alle data uit die toegewezen

was aan variabele A.

•Voer de volgende toetsbewerking uit wanneer u de
waarden wilt wissen die toegewezen zijn aan alle
variabelen.

A B 1(Mcl) =

• Voorbeeld: 193,2  23 

193,2  28 

8,4

6,9

193.2 A j 1 \ 23 =

0 A j

p 1 \ 28 =

Berekeningen met

COMP

wetenschappelijke functies

Schakel de COMP functie in m.b.v. de F toets wanneer
u wetenschappelijke functies wilt uitvoeren.

COMP .............................................................

• Bepaalde typen berekeningen kunnen een lange tijd
vergen om uitgevoerd te worden.

•Wacht tot het resultaat in de display verschijnt voordat u
begint met de volgende berekening.

•

π

= 3,14159265359

k Trigonometrische/invers

trigonometrische functies

•Druk een aantal malen op de F toets totdat u het
hieronder getoonde instelscherm bereikt om de default
(vaste) hoekeenheid (graden, radialen, gradiënten) te
veranderen.

D-18

F 1

Deg Rad Gra

1

2

•Druk op de cijfertoets ( 1, 2 of 3 ) die overeenkomt
met de hoekeenheid die u wilt gebruiken.

π

(90° =

radialen = 100 gradiënten)

2

• Voorbeeld 1: sin 63°5241 

3

0,897859012

q

.....

1(Deg)

S 63 I 52 I 41 I =

• Voorbeeld 2: cos

π

(

rad)

3

0,5

q

.....

2(Rad)

W R A x \ 3 T =

q

π

4

.....

2 (Rad)

)

• Voorbeeld 3: cos

1

2



2

0,25

π(rad)( (rad)

A V R L 2 \ 2 T = g \ A x =

• Voorbeeld 4: tan1 0,741 

36,53844577

q

°

.....

1(Deg)

A g 0.741 =

k Hyperbolische/invers hyperbolische

functies

• Voorbeeld 1: sinh 3,6 

• Voorbeeld 2: sinh1 30 

18,28545536

M S 3.6 =

4,094622224

M A j 30 =

k Gewone en natuurlijke logaritmes/

antilogaritmen

• Voorbeeld 1: log 1,23 

0,089905111

D-19

R 1.23 =

90) =

• Voorbeeld 2: In 90 (= log

ln e 

1

• Voorbeeld 3: e

• Voorbeeld 4: 10

• Voorbeeld 5: 2

• Voorbeeld 6: (2)4 

10



22026,46579

1,5



31,6227766

3



0,125

16

e

4,49980967

T p P =

A U 10 =

A Q 1.5 =

2 W D 3 =

R D 2 T W

T 90 =

4

=

• Negatieve waarden binnen berekeningen dienen binnen
haakjes te staan. Zie “Volgorde van de bewerkingen”
voor details.

k Vierkantswortels, derdemachtswortels,

wortels, kwadraten, derdemachten,
omgekeerden, faculteiten,

π

willekeurige getallen,

en

permutaties/combinaties

• Voorbeeld 1: 2  3  5 

• Voorbeeld 2:35  3 27 

A D 5 + A D R D 27 T =

7

• Voorbeeld 3:

• Voorbeeld 4: 123  302 

• Voorbeeld 5: 123 

• Voorbeeld 6: 

• Voorbeeld 7: 8! 

• Voorbeeld 8: Om een willekeurig getal te genereren
tussen 0,000 en 0,999

(

De bovenstaande waarde is enkel een voorbeeld. Resultaten verschillen telkens.

• Voorbeeld 9: 3π 

123 ( = 123 ) 

1728

1

1  1
3 4

40320

9,424777961

5,287196909

L 2 + L 3 - L 5 =

–1,290024053

1
7

1,988647795

7 A H 123 =

1023

123 + 30 K =

12 N =

12

3

R

a , 4 a T a =

8 A f =

A M =

3 A x =

D-20

0.664

00

)

• Voorbeeld 10: Om te bepalen hoeveel verschillende
waarden van vier cijfers kunnen worden verkregen met
de nummers 1 tot en met 7.

•Cijfers kunnen niet meer dan eens worden gebruikt

voor hetzelfde nummer van vier cijfers (1234 is
toegestaan, maar 1123 is niet toegestaan)

• Voorbeeld 11: Om te bepalen hoeveel verschillende
groepen met vier leden kunnen worden verkregen van
een groep bestaande uit 10 personen

(840)

7 A m 4 =

(210)

10 n 4 =

k Hoekeenheid conversies

•Druk op de A v toetsen om het volgende menu te
verkrijgen.

D R G

1

2

3

• Door op de
aangegeven waarde omgezet in een corresponderende
hoekeenheid.

• Voorbeeld: Om 4,25 radialen om te zetten in graden

1, 2 of 3 toets te drukken wordt de

.....

q

4.25

1(Deg)

A v 2

(R)

=

r

4 . 2 5

243.5070629

k Omrekeningen van coördinaten

(Pol (x, y), Rec (r,

• Rekenresultaten worden automatisch toegewezen aan
de variabelen E en F.

• Voorbeeld 1: Om poolcoördinaten (r2, 60°) om te
zetten naar rechte coördinaten (x, y) (Deg)

x 

1

y 

1,732050808

θ

))

A F 2 P 60 T =

D-21

0 o

•Druk op 0 n om de waarde van x en op 0 o om de
waarde van

• Voorbeeld 2: Om rechte coördinaten (1,
naar poolcoördinaten (r,

r 

θ



•Druk op 0 n om de waarde van r en op 0 o om de
waarde van

y te verkrijgen.

2

1,047197551



te verkrijgen.



) (Rad)

f 1 P L 3 T =

3) om te zetten

0 o

k Berekeningen met bouwkundenotatie

• Voorbeeld 1: Om 56.088 meters om te rekenen naar
kilometers

→

56,088

• Voorbeeld 2: Om 0,08125 gram om te rekenen naar
milligrammen

81,25

→

10

10

(km)

(mg)

3

–3

56088 = J

0.08125 = J

Statistische
berekeningen

Standaarddeviatie

Gebruik de F toets om de SD functie in te schakelen
wanneer u statistische berekeningen met standaard­deviatie wilt uitvoeren.

SD ...................................................................

•Tijdens de SD functie en de REG functie werkt de |
toets als de S toets.

• Begin bij het invoeren van data altijd met de bewerking

A B 1

wissen.

•Voer data in volgens de volgende datareeks.
<

x-data> S

(Scl) = om het statistische geheugen te

D-22

SD

REG

SD

F 2

•Ingevoerde data wordt gebruikt om waarden te
berekenen voor n, Σx, Σx2, o, σn en σn-1 die u kunt
oproepen met de hier vermelde toetsbewerkingen.

Om dit type waarde op te roepen: Voer deze toetsbewerking uit

Σx

2

A U 1

:

Σx A U 2

n A U 3

o A X 1

σn A X 2

σn-1 A X 3

• Voorbeeld: σn1, σn, o, n, Σx en Σx2 te berekenen voor
de volgende data: 55, 54, 51, 55, 53, 53, 54, 52

Tijdens de SD functie:

A B 1

Tel k ens bij indrukken van de S toets om de ingevoerde data te registreren,

(Scl) = (Stat clear)

S

55

wordt het aantal data dat tot dat punt ingevoerd is,

aangegeven in de display (n waarde).

n=

SD

1.

54 S 51 S 55 S

53 S S 54 S 52 S

Monster standaarddeviatie (σn1) =

Bevolkingsstandaarddeviatie (σn) =

Rekenkundig gemiddelde (o) =

Aantal data (n) =

Som van waarden (Σx) =

Som van kwadraat van waarden (Σx2) =

8

427

53,375

1,407885953

1,316956719

22805

A X 3 =
A X 2 =
A X 1 =
A U 3 =
A U 2 =
A U 1 =

Voorzorgsmaatregelen bij het invoeren van data

•Bij tweemaal indrukken van de S S toets wordt
dezelfde data tweemaal ingevoerd.

•U kunt data ook meerdere malen invoeren met de

A

G toetsen. Om bijvoorbeeld de data “110” tien maal in

te voeren, drukt u bijvoorbeeld op 110

•U kunt de bovenstaande toetsbewerking in elke
gewenste volgorde uitvoeren en niet noodzakelijkerwijs
in de hier boven getoonde.

A G 10 S.

D-23

•Tijdens het invoeren van data of nadat het invoeren van
data voltooid is, kunt u de [ en ] toetsen gebruiken
om door u ingevoerde data heen te bladeren. Als u het
meervoudig invoeren van dezelfde data m.b.v.
uitvoerde om de frequentie van de data (aantal data
items) te specificeren zoals hierboven beschreven, dan
worden zowel het data item als een apart scherm voor
de datafrequentie (Freq) getoond wanneer u door de data
bladert.

•U kunt dan zo nodig de data bewerken. Voer de nieuwe
waarde in en druk dan op de
te vervangen door nieuwe. Dat houdt ook in dat als u
een andere bewerking (berekening, oproepen van
resultaat van statistische berekening, enz.) wilt uitvoeren
dan dient u altijd eerst op de
datadisplay te verlaten.

• Door op de
veranderen van de waarde in de display wordt de
ingevoerde waarde geregistreerd als een nieuw data item
terwijl de oude waarde zo wordt gelaten.

• Een datawaarde die getoond wordt m.b.v. de
toetsen kan gewist worden door op de A U toetsen te
drukken. Door een datawaarde te wissen worden alle
waarden die erop volgen één plaats doorgeschoven.

• Geregistreerde datawaarden worden gewoonlijk in het
rekengeheugen opgeslagen. De “Data Full (data vol)”
boodschap verschijnt en u kunt niet meer data invoeren
als er geen plaats meer over is in het geheugen om data
op te slaan. Mocht dit gebeuren druk dan op de
om het onderstaande scherm te verkrijgen.

S toets te drukken i.p.v. op de = toets na

= toets om de oude data

t toets te drukken om de

A G

[ en ]

= toets

Ed i tOFFESC

1

Druk op de
zonder de zojuist ingevoerde waarde te registreren.
Druk op de
te registreren zonder hem in het geheugen op te slaan.
Mocht u dit echter doen dan kunt u de data die u heeft
ingevoerd niet meer tonen of bewerken.

•Druk op de
heeft ingevoerd.

2 toets om het invoeren van data te verlaten

1 toets om de waarde die u zojuist invoerde

A U toetsen om data te wissen die u net

2

D-24

• Na invoeren van statistische data tijdens de SD functie
of de REG functie kunt u afzonderlijke data niet meer
aanduiden of bewerken na uitvoeren van de volgende
bewerkingen.
Veranderen naar een andere functie
Veranderen van het type regressie (Lin, Log, Exp, Pwr,
Inv, Quad)

Regressieberekeningen

Gebruik de F toets om de REG functie in te schakelen
wanneer u statistische berekeningen met regressie wilt
uitvoeren.

REG ................................................................

•Tijdens de SD functie en de REG functie werkt de |
toets als de S toets.

•Bij het inschakelen van de REG functie worden schermen
verkregen zoals de onderstaande.

REG

F 3

Lin Log Exp

1

2

3

re

Pwr InvQuad

1

2

•Druk op de cijfertoets (
met het type regressie dat u wilt gebruiken.

1 (Lin)

:Lineaire regressie

2 (Log)

: Logaritmische regressie

3 (Exp)

r 1 (Pwr)
r 2 (Inv)
r 3 (Quad)

• Begin bij het invoeren van data altijd met de bewerking

A B 1

wissen.

•Voer data in volgens de volgende datareeks.
<

x-data> P <y-data> S

:Exponentiële regressie
:Machtsregressie

:Inverse regressie

: Kwadratische regressie

(Scl) = om het statistische geheugen te

3

1, 2, 3) die correspondeert

D-25

•De waarden die geproduceerd worden door
regressieberekening hangen af van de ingevoerde
waarden en resultaten kunnen worden opgeroepen m.b.v.
de toetsbewerkingen die getoond worden in de
navolgende tabel.

Om dit type waarde op te roepen: Voer deze toetsbewerking uit:

Σx

2

A U 1

Σx A U 2
n A U 3

2

Σy

A U r 1

Σy A U r 2
Σxy A U r 3

o A X 1

xσ

n

xσ

n-1

p

yσ

n

yσ

Regressiecoëfficiënt A A X r r 1
Regressiecoëfficiënt B A X r r 2
Alleen niet-kwadratische regressie

Correlatiecoëfficiënt

n-1 A X r 3

A X 2
A X 3
A X r 1
A X r 2

r A X r r 3

m A X r r r 1
n

• De volgende tabel toont de toetsbewerkingen die u dient
te gebruiken om resultaten op te roepen voor
kwadratische regressie.

Om dit type waarde op te roepen: Voer deze toetsbewerking uit:

Regressiecoëfficiënt C A X r r 3

3

Σx
Σx2y A U r r 2

4

Σx

m

1

m

2

n

A X r r r 2

A U r r 1

A U r r 3

A X r r r 1
A X r r r 2
A X r r r 3

D-26

• De waarden in de bovenstaande tabellen kunnen binnen
expressies gebruikt worden op dezelfde manier als
wanneer u variabelen gebruikt.

uLineaire regressie

•De regressieformule voor lineaire regressie is:

y = A + Bx.

• Voorbeeld: Luchtdruk tegen temperatuur

Temperatuur Luchtdruk

10°C 1003 hPa
15°C 1005 hPa
20°C 1010 hPa
25°C 1011 hPa
30°C 1014 hPa

Voer lineaire regressie uit om
de termen en de
correlatiecoëfficiënt van de
regressieformule te bepalen
voor de aangegeven data.
Gebruik deze formule
vervolgens om te schatten wat
de luchtdruk is bij –5°C en de
temperatuur bij 1000 hPa.
Bereken tenslotte de
determinatie coëfficiënt (

2

r

) en

de monster covariantie

.

Tijdens de REG functie:

(Lin)

1
A B 1

(Scl) = (Stat clear)

10 P1003 S

Tel k ens bij indrukken van de S toets om de ingevoerde data te registreren,

wordt het aantal data dat tot dat punt ingevoerd is,

aangegeven in de display (n waarde).

REG

n=

1.

15 P 1005 S

20 P1010 S 25 P 1011 S

30 P 1014 S

Regressiecoëfficiënt A =

Regressiecoëfficiënt B =

Correlatiecoëfficiënt r =

Luchtdruk bij 5°C =

997,4

0,56

0,982607368

994,6

A X r r 1 =
A X r r 2 =
A X r r 3 =

E D 5 F A X r r r 2 =

D-27

Temperatuur bij 1000 hPa =

4,642857143

1000 A X r r r 1 =

Determinatie coëfficiënt =

0,965517241

A X r r 3 K =

Monster covariantie =

35

E A U r 3 ,

A U 3 - A X 1 -

A X r 1 F \

E A U 3 , 1 F =

uLogaritmische, exponentiële, machts en

inverse regressie

•Gebruik dezelfde toetsbewerkingen als bij lineaire
regressie om resultaten op te roepen voor deze typen
regressie.

• Het volgende toont de regressieformules voor elk type
regressie.

Logaritmische regressie y  A  B
Exponentiële regressie y  A
Machtsregressie y  A
Inverse regressie y  A  B

ⴢ

In x

x

B

·

ⴢ

e

(In y  In A + Bx)

B

ⴢ

x

(In y  In A + BIn x)

ⴢ 1/x

uKwadratische regressie

• De regressieformule voor kwadratische regressie is:

y = A + Bx + Cx

• Voorbeeld:

x

i

29 1,6
50 23,5

74 38,0
103 46,4
118 48,0

2

.

Voer kwadratische regressie uit om de

y

i

termen van de regressieformule te
bepalen voor de aangegeven data.
Gebruik deze formule vervolgens om
te schatten wat de waarden zijn voor

n (geschatte waarde van y) bij xi = 16

en

m (geschatte waarde van x) bij yi =

20.

D-28

Tijdens de REG functie:

(Quad)

r 3

A B 1

(Scl) = (Stat clear)

29

P 1.6 S 50 P 23.5 S

74 P 38.0 S 103 P 46.4 S

118 P 48.0 S

Regressiecoëfficiënt A =

Regressiecoëfficiënt B =

Regressiecoëfficiënt C =

–35,59856934

1,495939413

– 6,71629667 10

A X r r 1 =
A X r r 2 =

–3

A X r r 3 =

n wanneer xi is 16 =

m1 wanneer yi is 20 =

m2 wanneer yi is 20 =

–13,38291067

47,14556728

175,5872105

16 A X r r r 3 =
20 A X r r r 1 =
20 A X r r r 2 =

Voorzorgsmaatregelen bij het invoeren van data

•Bij tweemaal indrukken van de S S toets wordt

dezelfde data tweemaal ingevoerd.

•U kunt data ook meerdere malen invoeren met de

A

G toetsen. Om bijvoorbeeld de data “20 en 30” vijf maal

in te voeren, drukt u bijvoorbeeld op 20 P 30 A G 5

S.

•U kunt de bovenstaande toetsbewerking in elke gewenste
volgorde uitvoeren en niet noodzakelijkerwijs in de hier
boven getoonde.

•Voorzorgsmaatregelen bij het bewerken van data invoer
voor standaarddeviatie zijn ook van toepassing voor
regressieberekeningen.

• Gebruik de variabelen A tot en met F, X en Y niet voor
het opslaan van data bij het uitvoeren van statistische
berekeningen. Deze variabelen worden namelijk gebruikt
voor het tijdelijke geheugen van de statistisch
berekeningen zodat eventuele data die u er in
opgeslagen heeft mogelijk vervangen wordt door andere
waarden tijdens het uitvoeren van statistische
berekeningen.

•Inschakelen van de REG functie en selecteren van een
regressietype (Lin, Log, Exp, Pwr, Inv, Quad) wist de
variabelen A tot en met F, X en Y. Door over te schakelen
van het ene type regressie naar aan ander type zal deze
variabelen ook wissen.

D-29

Technische informatie

k Mocht u problemen ondervinden......

Mochten de resultaten van een berekening niet zijn wat u
verwachtte of wanneer een foutlezing optreedt, voer dan
de volgende stappen uit.

1. Druk op de

functies en instellingen terug te stellen.

2. Controleer de formule waarmee u werkt om na te gaan

dat hij klopt.

3. Schakel de juiste functie in en probeer de berekeningen

opnieuw uit te voeren.

Mochten de bovenstaande stappen het probleem niet
oplossen, druk dan op de
een zelf-controle uit en wist alle data die opgeslagen is in
het geheugen mochten enige onregelmatigheden
optreden. Let erop dat u altijd een geschreven kopie van
alle belangrijke data bijhoudt.

k Foutmeldingen

De calculator werkt niet wanneer een foutmelding op het
scherm aangegeven staat. Druk op de
fout te corrigeren of druk op de
berekening te verkrijgen en het probleem op die manier te
verhelpen. Zie “Foutvinder” voor details.

Math ERROR

• Oorzaak

• Het rekenresultaat valt buiten het toegestane reken-

bereik.

• Poging om een functieberekening uit te voeren met een

waarde die buiten het toegestane bereik valt.

• Poging om een onlogische bewerking uit te voeren

(delen door nul, enz.)

A B 2(Mode) = toetsen om alle

5 toets. De calculator voert nu

t toets om de

e of r toets om de

D-30

•Handeling

• Ga de invoerwaarden na en zorg ervoor dat ze alle

binnen het toegestane bereik vallen. Schenk in het
bijzonder aandacht aan waarden in de geheugen­gebieden die u in gebruik heeft.

Stack ERROR

• Oorzaak

• De capaciteit van de numerieke nesting wordt over-

schreden.

•Handeling

•Vereenvoudig de berekening. De numerieke nesting

heeft 10 niveau’s en de bewerkingsnesting heeft 24
niveau’s.

• Splits de berekening op in twee of meer aparte delen.

Syntax ERROR

• Oorzaak

• Poging om een niet-toegestane wiskundige bewerking

uit te voeren.

•Handeling

•Druk op de

verkrijgen met de cursor op de plaats waar de fout zich
bevindt. Breng de nodige correcties aan.

e of r toets om de berekening te

Arg ERROR

• Oorzaak

• Onjuist gebruik van een argument.

•Handeling

•Druk op de

waar de fout zich bevindt. Breng de nodige correcties
aan.

e of r toets om de plaats te verkrijgen

D-31

k Volgorde van de bewerkingen

Bewerkingen worden uitgevoerd in de hiervolgende
volgorde van prioriteit.

1 Omrekenen van coördinaten: Pol (x, y), Rec (r, θ
2 Type A functies:

Bij deze functies wordt de waarde ingevoerd en
vervolgens de functietoets ingedrukt.

3

x

, x2, x1, x!,

m, m

1

Hoekeenheid conversies (DRG')

3 Machten en wortels:

b

4 a

/c

, m2, n

° ’ ”

^ (xy),

x

5 Afgekorte vermenigvuldigingen voor π, e (natuurlijk

logaritme), een geheugen-naam of variabele naam: 2
3

e, 5A, πA, enz.

6 Type B functies:

Bij deze functies wordt de functietoets ingedrukt en
vervolgens de waarde ingevoerd.

, 3, log, In, ex, 10x, sin, cos, tan, sin1, cos1,

1

tan

, sinh, cosh, tanh, sinh1, cosh1, tanh1, ()

7 Afgekorte vermenigvuldigingen voor Type B functies:

2

3, Alog2, enz.

8 Permutaties en combinaties:

nPr, nCr

9 , 
0 , 

• Bewerkingen met dezelfde prioriteit worden uitgevoerd
van rechts naar links.

x

e

In 120 → ex{In( 120)}

• Andere bewerkingen worden uitgevoerd van links naar
rechts.

• Bewerkingen binnen haakjes worden als eerste
uitgevoerd.

•Wanneer een berekening een argument bevat met een
negatief getal dan dient het negatieve getal zich tussen
haakjes te bevinden. Het min-teken wordt behandeld als
een Type B functie zodat u dus extra moet oppassen
met Type A functies met een hoge prioriteit en met
bewerkingen met machten of wortels.

–2

4

= 16

4

= –16

Voorbeeld: ( –2)

)

π,

D-32

k Nesten

Deze calculator heeft geheugengebieden die “nesten”
worden genoemd om tijdelijk waarden (numeriek nest) en
opdrachten (opdrachtnest) op te slaan overeenkomstig hun
prioriteit tijdens de berekening. Het numerieke nest heeft
10 en het opdrachtnest 24 niveau’s. Een nestfout (Stack
ERROR) treedt op wanneer u een berekening probeert uit
te voeren die zo complex is dat de capaciteit van nesting
wordt overschreden.

• Voorbeeld:

3

2

1

1 2 3 4 5 6

45

7

Numeriek nest Opdrachtnest

1

2

2

3

3

4

4

5

5

4



1

(

2

(

3



4

5



(

6



7

• Berekeningen worden uitgevoerd in volgorde als
aangeduid in “Volgorde van de bewerkingen”. Opdrachten
en waarden worden uit het nest gewist terwijl de
berekening uitgevoerd wordt.

k Invoerbereik

Interne cijfers: 12
Nauwkeurigheid*: In de regel is de nauwkeurigheid ±1

bij het 10de cijfer.

D-33

Functies

sinx DEG 0 x 4,499999999

Invoerbereik

10

10

RAD 0 x 785398163,3
GRA 0 x 4,999999999

cosx DEG 0 x 4,500000008

10

10

10

10

RAD 0 x 785398164,9
GRA 0 x 5,000000009

10

10

tanx DEG Hetzelfde als bij sinx, behalve wanneer

x= (2n-1)90.

RAD Hetzelfde als bij sin

x, behalve wanneer

x= (2n-1)π/2.

GRA Hetzelfde als bij sin

x= (2n-1)100.

x

0 x 1

x
x 0 x 9,999999999

0 x 230,2585092

x 0 x 4,99999999910

x 1 x 4,99999999910

sin

cos

tan

sinhx

coshx

sinh

cosh

–1

–1

–1

–1

–1

tanhx 0 x 9,99999999910

–1

tanh

x 0 x 9,99999999910

logx/lnx 0 x 9,99999999910

10x–9,999999999

x

e

–9,999999999

x 0 x  1 

2

x

x 1

1/x x 1

3

x x 1

x!0 x 

n  110

0

nPr

1 {n!/(n–r)!}  110

100

10

50

10

100

10

;

x G

100

10

69 (

x is een integer)

10

, 0 r  n (n, r zijn integers)

x, behalve wanneer

99

10

99

99

99

–1

99

1099 x  99,99999999

1099 x  230,2585092

0

100

D-34

Functies

n  110

0

nCr

1 [n!/{r!(n–r)!}]  110

x, y 9,99999999910

Pol(x, y)

(x2+y2) 9,99999999910
0 r 9,99999999910

Rec(r, )

θ: Hetzelfde als sinx
a, b, c  110

°’ ”

0  b, c
x110

Invoerbereik

10

, 0 r  n (n, r zijn integers)

100

100

49

99

99

100

Decimaal ↔ Sexagesimale omrekening
0°0°0° x 999999°59°

x0: –110
x0: y0

^(xy)

x0: yn, (n is een integer)

Echter: –110

y0: x G 0, –110
y0: x0

x

y

y0: x2n1, (n G 0; n is een integer)

Echter: –110

To taal van integer, teller en noemer dient minder

a b/c

dan 10 cijfers te zijn (inclusief scheidingstekens)

SD x 110

(REG) y 110

n 110

100

ylogx100

1

2

n+1

100

ylogx100

100

1

n

100

 1/x logy100

50

xn, yn, o, p : n G 0

50

xn–1, yn–1, A, B, r :

100

n G 0, 1

1/x logy100

*Voor een enkele berekening is de berekeningsfout ±1

bij het 10de cijfer. (Bij een exponentiële aanduiding is
de berekeningsfout ±1 bij het laatste significante cijfer.)
Fouten zijn accumulatief bij achtereenvolgende
berekeningen hetgeen er ook de oorzaak van is dat ze
groot kunnen worden. (Dit is ook het geval voor interne
achtereenvolgende berekeningen die uitgevoerd worden
in het geval van ^(

y

x

), xy, x!, 3 , nPr, nCr, enz.)
In de buurt van het enkelvoudige punt (singular point)
van een functie en bij het buigpunt zijn fouten
accumulatief en kunnen dus grote afwijkingen vertonen.

D-35

Stroomvoorziening

Het type batterij dat u dient te gebruiken hangt af van het
modelnummer van uw calculator.

fx-85MS/fx-300MS

Het TWO WAY POWER systeem accepteert twee
stroombronnen, nl. een zonnecel en een knoopbatterij van
het type G13 (LR44). Gewoonlijk kunnen calculators met
een zonnecel enkel werken wanneer het omringende licht
vrij goed is. Het TWO WAY POWER systeem stelt u echter
in staat de calculator te blijven gebruiken zolang er genoeg
licht is om het resultaat in de display te lezen.

uVervangen van de batterij

Eén van de volgende symptomen duidt er op dat de
batterijspanning laag is en de batterij dient te worden
vervangen.

•De cijfers in de display zijn moeilijk te lezen op plaatsen
waar weinig licht is.

•Er verschijnt niets in de display wanneer u op de
toets drukt.

uDe batterij vervangen

1 Verwijder de zes schroeven

die het deksel aan de
achterkant op zijn plaats
houden en verwijder het
deksel aan de achterkant.

2 Verwijder de oude batterij.
3 Veeg de zijden van de nieuwe

batterij af met een droge,
zachte doek en leg hem in de
calculator met de positieve
kant

naar boven (zodat u

k

hem kunt zien).

4 Plaats het deksel aan de achterkant weer terug en maak

het vast met de zes schroeven.

5 Druk op de

niet deze stap over te slaan.

5 toets en schakel de spanning in. Vergeet

Schroef Schroef

D-36

5

fx-83MS/fx-270MS/fx-350MS

Deze calculator werkt op een enkele knoopbatterij van het
type G13 (LR44).

uVervangen van de batterij

Donkere cijfers in de display van de calculator duiden
erop dat de batterijspanning laag is. Als u de calculator
blijft gebruiken terwijl de batterijspanning laag is, kan dit
leiden tot verkeerde werking. Vervang de batterij zo snel
mogelijk wanneer de cijfers in de display donker worden.

uDe batterij vervangen

1 Druk op de A i toetsen om

de spanning uit te schakelen.

2 Verwijder de schroef die het

deksel van batterijvak op zijn
plaats houdt en verwijder het
deksel aan de achterkant.

3 Verwijder de oude batterij.

4 Veeg de zijden van de nieuwe

batterij af met een droge, zachte
doek en leg hem in de calculator
met de positieve kant
boven (zodat u hem kunt zien).

5 Plaats het deksel aan de

achterkant weer terug en maak
het vast met de schroef.

6 Druk op de

de spanning in.

5 toets en schakel

k

naar

Schroef

fx-82MS

Deze calculator werkt op een enkele batterij maat AA.

uVervangen van de batterij

Duistere cijfers in de display van de calculator duiden
erop dat de batterijspanning laag is. Als u de calculator
blijft gebruiken terwijl de batterijspanning laag is, kan dit
leiden tot verkeerde werking. Vervang de batterij zo snel
mogelijk wanneer de cijfers in de display duister worden.

D-37

u De batterij vervangen

1 Druk op de A i toetsen om

de spanning uit te schakelen.

2 Verwijder de zes schroeven

die het deksel aan de
achterkant op zijn plaats
houden en verwijder het
deksel aan de achterkant.

3 Verwijder de oude batterij.

4 Leg een nieuwe batterij in het

toestel met de positieve
negatieve
juiste richting.

5 Plaats het deksel aan de

achterkant weer terug en
maak het vast met de zes
schroeven.

6 Druk op de

kanten in de

l

5 toets en schakel de spanning in.

Schroef Schroef

en

k

Automatisch uitschakelen van de stroom

De spanning van de calculator wordt automatisch
uitgeschakeld als u voor ca. zes minuten geen bewerking
uitvoert. Mocht dit gebeuren druk dan op de de
om de spanning opnieuw in te schakelen.

5 toets

D-38

Technische gegevens

Stroomvoorziening:

fx-82MS: Enkele batterij maat AA (R6P (SUM-3))
fx-83MS/fx-270MS/fx-350MS:

fx-85MS/fx-300MS:

Levensduur van de batterij:

fx-82MS: Ca. 17.000 uur doorlopende aanduiding van

fx-83MS/fx-270MS/fx-350MS:

fx-85MS/fx-300MS:

Afmetingen:

fx-82MS: 18,6 (H)
fx-83MS/fx-85MS/fx-270MS/fx-300MS/fx-350MS:

Gewicht:

fx-82MS: 125 g inclusief batterij
fx-83MS/fx-85MS/fx-270MS/fx-300MS/fx-350MS:

Stroomverbruik: 0,0002 W

Enkele knoopbatterij type G13 (LR44)

Zonnecel en enkele knoopbatterij type G13
(LR44)

de knipperende cursor.
Ca. 2 jaar wanneer de spanning
uitgeschakeld blijft.

Ca. 9.000 uur doorlopende aanduiding van
de knipperende cursor.
Ca. 3 jaar wanneer de spanning
uitgeschakeld blijft.

Ca. 3 jaar (bij 1 uur gebruik per dag).

 85 (B)  156 (D) mm

12,2 (H)

 85 (B)  155 (D) mm

100 g inclusief batterij

Bedrijfstemperatuur: 0°C tot 40°C

D-39

CASIO COMPUTER CO., LTD.

6-2, Hon-machi 1-chome

Shibuya-ku, Tokyo 151-8543, Japan

SA0311-D Printed in China

CA 310127-001