Sharp EL-520WG User Manual [nl]

/
SHARP CORPORATION
STAT
MEM RESET
0 1
FSE TA B
0
DEG (°)
GRAD (g)
RAD (rad)
P (x,y )
X
Y
0
y
x
P (r,θ )
X
Y
0
r
θ
PRINTED IN CHINA / GEDRUKT IN CHINA
WETENSCHAPPELIJKE CALCULATOR
GEBRUIKSAANWIJZING
EL-520WG
MODEL
NEDERLANDS
04LGK (TINSZ0807EHZZ)
INLEIDING
Hartelijk dank voor de aanschaf van de SHARP wetenschappelijke calculator EL-520WG. Zie de achterkant van de Engelstalige handleiding voor de
rekenvoorbeelden (inclusief enkele formules en tabellen). De nummers rechts naast de titels verwijzen naar de voorbeelden.
Lees de gebruiksaanwijzing zorgvuldig door en bewaar deze op een handige plaats voor eventuele naslag in de toekomst.
Opmerkingen betreffende de bediening
• Steek de calculator niet in de achterzak van uw broek, want de calculator kan breken wanneer u erop gaat zitten. Het display is gemaakt van glas en is zeer kwetsbaar.
• Houd de calculator uit de buurt van hoge temperaturen zoals op het dashboard van de auto of in de buurt van een verwarmingsradiator en stel het apparaat ook niet aan hoge vochtigheid of veel stof bloot.
• Omdat dit product niet waterbestendig is mag het niet gebruikt of bewaard worden waar vloeistoffen, bijv. water, erop kunnen spatten. Regendruppels, waternevel, sap, koffie, stoom, zweet, enz. zullen storingen veroorzaken.
• De calculator kan met een zachte, droge doek worden schoongemaakt. Gebruik geen oplosmiddelen of een natte doek.
• Laat de calculator niet vallen en druk er ook niet met geweld op.
• Gooi lege batterijen nooit in vuur.
• Houd de batterijen buiten het bereik van kinderen.
• Dit product, evenals de accessoires, kan gewijzigd worden als gevolg van doorgevoerde verbeteringen, zonder voorafgaande kennisgeving.
ATTENTIE
• SHARP beveelt u ten zeerste aan om een schriftelijke notitie te maken van al uw belangrijke gegevens. In bijna alle apparaten met een elektronisch geheugen is het onder bepaalde omstandigheden mogelijk dat de gegevens gewist worden of gewijzigd. SHARP kan niet aansprakelijk worden gesteld indien gegevens verloren gaan of onbruikbaar worden als gevolg van een foutief gebruik van het apparaat, reparaties, defecten, vervangen van de batterijen of gebruik van het apparaat nadat de batterijen leeg zijn, of om welke andere reden dan ook.
• SHARP kan niet aansprakelijk worden gesteld voor directe of indirecte financiële verliezen of beschadigingen veroorzaakt door een verkeerd gebruik en/of defect van dit product en de bijbehorende randapparatuur, tenzij deze aansprakelijkheid wettelijk erkend is.
Druk alleen in de volgende gevallen met het puntje van een
balpen of iets dergelijks op de RESET schakelaar (aan de achterkant van het apparaat). Gebruik geen voorwerp met een breekbare of erg scherpe punt. Bij indrukken van de RESET schakelaar worden alle gegevens uit het geheugen gewist.
• Wanneer u de calculator de eerste maal gebruikt.
• Na het vervangen van de batterijen.
• Om het geheugen volledig te wissen.
• Als zich een abnormale situatie voordoet en geen van de toetsen meer werkt.
Als de calculator defect is, dient u deze uitsluitend door een SHARP dealer, een erkend SHARP servicecentrum of een SHARP reparatiecentrum te laten repareren.
Opbergtasje
DISPLAY
Vergelijking­display
Mantisse
• Tijdens het gebruik worden niet alle symbolen op het display aangegeven.
• Bepaalde inactieve symbolen kunnen zichtbaar zijn wanneer onder een schuine hoek naar het apparaat wordt gekeken.
• Alleen de symbolen die verband houden met de beschreven functies worden op het display en in de rekenvoorbeelden van deze gebruiksaanwijzing getoond.
: Verschijnt als de vergelijking niet volledig op het display
kan worden aangegeven. Druk op < rest (verborgen gedeelte) te zien.
Symbool
Exponent
/
> om de
xy/rθ: Geeft aan waarin de uitkomst wordt uitgedrukt bij
berekeningen met complexe getallen.
: Geeft aan dat er boven/onder de weergegeven gegevens
nog andere gegevens zijn die zichtbaar gemaakt kunnen worden. Druk op [/] om naar boven/onder te gaan.
2ndF : Verschijnt als @ wordt ingedrukt. HYP : Geeft aan dat h is ingedrukt en dat de hyperbool-
ALPHA : Verschijnt als K (STAT VAR), O of R wordt
FIX/SCI/ENG: Geeft de notatie aan die gebruikt wordt om een
functies gebruikt kunnen worden. Als @H wordt ingedrukt, verschijnen de symbolen “2ndF HYP”, waarmee wordt aangegeven dat de omgekeerde hyperbool-functies gebruikt kunnen worden.
ingedrukt.
waarde weer te geven.
DEG/RAD/GRAD: Geeft hoekmaten aan.
: Verschijnt wanneer de statistiek-functie gekozen is.
M:Geeft aan dat er een waarde in het onafhankelijke
i : Geeft aan dat een imaginair getal wordt aangegeven bij
geheugen is vastgelegd.
: Verschijnt wanneer de calculator een hoek toont als
uitkomst van een complexe berekening.
berekeningen met complexe getallen.
ALVORENS DE CALCULATOR IN GEBRUIK TE NEMEN
Benaming van de toetsen in deze gebruiksaanwijzing
De toetsen worden als volgt aangegeven:
Voor aangeven van ex: @e Voor aangeven van ln : I Voor aangeven van F :
Voor de functies die in oranje opschrift boven de toetsen staan, dient u eerst op @ te drukken voordat u op de toets drukt. Voor het opgeven van het geheugen drukt u eerst op K. De nummers voor de invoerwaarde worden niet aangegeven als toetsen, maar als normale getallen.
In- en uitschakelen
Druk op ª om de calculator in te schakelen en op @F om de calculator uit te schakelen.
Wissen van de invoer en de geheugens
Bediening Invoer M A-F, X, Y STAT*
(Display) ANS STAT VAR*
ª ×× × @c
Kiezen van de gebruiksstand
@∏00* @∏10*
3
4
× ×
RESET schakelaar
: Wissen × : Behouden
*1Statistiek-gegevens (ingevoerde gegevens).
2
, sx, σx, n, Σx, Σx2, ¯y, sy, σy, Σy, Σy2, Σxy, r, a, b, c.
*
3
Alle variabelen zijn gewist.
*
4
Deze toetscombinatie werkt hetzelfde als de RESET schakelaar.
*
[Geheugenwistoets]
Druk op @∏ om het menu te laten verschijnen.
• Om alle variabelen (M, A-F, X, Y, ANS, STAT VAR) te wissen,
drukt u op 00 of 0®.
• Om de calculator terug te stellen, drukt u op 10 of . Bij het terugstellen van de calculator worden alle gegevens die in het geheugen zijn vastgelegd gewist en worden alle instellingen teruggezet op de standaardinstellingen.
1
2
Invoeren en corrigeren van de vergelijking
[Cursortoetsen]
• Druk op < of > om de cursor te verplaatsen. U kunt ook terugkeren naar de vergelijking nadat u de uitkomst hebt gekregen door indrukken van > (<). Zie de volgende paragraaf voor het gebruik van de [ en ] toetsen.
• Zie ‘SET UP menu’ voor het gebruik van de cursor in het SET UP menu.
[Invoegmodus en overschrijfmodus op het vergelijkingdisplay]
• Druk op @‘ voor het omschakelen tussen de twee bewerkingsfuncties: invoegmodus (standaardinstelling) en overschrijfmodus. Een driehoekje geeft aan dat het cijfer op de plaats van de cursor wordt ingevoegd, terwijl een rechthoekje aangeeft dat de bestaande gegevens worden overschreven wanneer u nieuwe gegevens invoert.
• Om een cijfer in de invoegmodus in te voegen, brengt u de cursor naar de plaats meteen achter het punt waar het cijfer moet worden ingevoegd en dan voert u het cijfer in. In de overschrijf­modus worden de gegevens onder de cursor overschreven door het cijfer dat u invoert.
• De ingestelde modus blijft gehandhaafd totdat de volgende RESET wordt uitgevoerd.
[Verwijdertoets]
• Om een cijfer/functie te verwijderen, brengt u de cursor naar het
cijfer/functie die u wilt verwijderen en dan drukt u op d. Als de cursor aan de rechterkant van een vergelijking staat, werkt de d toets als een backspace-toets.
Meerregelige playback-functie
In de normale gebruiksstand kunnen vroegere vergelijkingen worden opgeroepen. Hieronder vallen tevens de eindinstructies van de vergelijkingen zoals “=”; maximaal kunnen er 142 tekens in het geheugen worden vastgelegd. Wanneer het geheugen vol is, worden de oudste gegevens het eerst gewist. Druk op [ om de vorige vergelijking en de uitkomst op het display weer te geven. Druk nogmaals op [ om vergelijkingen ervoor op te roepen (wanneer u bij een vroegere vergelijking bent, drukt u op ] om de vergelijkingen weer in de normale volgorde te zien). Door op @[ te drukken gaat u rechtstreeks terug naar de oudste vergelijking die in het geheugen is vastgelegd.
• Om een vergelijking te bewerken nadat deze is opgeroepen,
drukt u op > (<).
• Het meerregelig geheugen wordt gewist wanneer u een van de
volgende bedieningen uitvoert: @c, @F (inclusief de automatische uitschakelfunctie), omschakelen van de gebruiks­stand, geheugen wissen (@∏), RESET, @`, K (R)?, berekening met constante, kettingberekening, omrekenen van hoekmaat, omrekenen van coördinaten, N-grond­tal omrekening, opslag van numerieke waarden in de tijdelijke geheugens en het onafhankelijke geheugen.
Prioriteitsvolgorde bij het uitvoeren van berekeningen
De berekeningen worden in de volgende volgorde uitgevoerd: Q Breuken (1 voorafgaand argument (x-1, x2, n!, enz.) R Yx, vermenigvuldiging van een geheugenwaarde (2Y, enz.) Y Functies die gevolgd worden door hun argument (sin, cos, enz.) U Ingesloten vermenigvuldiging van een functie (2sin30, enz.) I
P +, – { AND } OR, XOR, XNOR q =, M+, M–, M, |DEG, |RAD, |GRAD, DATA, CD, rθ, →xy en andere instructies die
eindigen met een berekening
• Indien haakjes gebruikt worden, hebben de berekeningen tussen haakjes voorrang boven alle andere berekeningen.
4 enz.) W , technische prefixen E Functies met
l
x
T Ingesloten
¿
nCr, nPr O ×, ÷
INSTELLINGEN VOORAF
Kiezen van de gebruiksstand
m0: Normale gebruiksstand (NORMAL) m1: Statistiek-functie (STAT) m2: Complexe getallen gebruiksstand (CPLX)
SET UP menu
Druk op om het SET UP menu weer te geven.
•U kunt een menu-onderdeel selecteren door:
• de knipperende cursor te verplaatsen met >< en dan
op ® (= toets) te drukken, of
• op de cijfertoets te drukken die overeenkomt met het gewenste
menu-onderdeel.
of op het scherm wordt aangegeven, drukt u op [ of
• Als ] om het vorige/volgende menuscherm te zien.
• Druk op ª om het SET UP menu te verlaten.
[Kiezen van de notatie op het display en het aantal decimaalplaatsen]
Er zijn vier verschillende notatiesystemen voor het aangeven van de berekeningsuitkomsten: drijvend decimaalteken, vast decimaalteken, wetenschappelijke notatie en technische notatie.
• Wanneer het FIX, SCI of ENG symbool wordt getoond, kan het aantal decimaalplaatsen (TAB) op een willekeurige plaats tussen 0 en 9 worden ingesteld. De waarde op het display wordt overeenkomstig de instelling afgerond en weergegeven.
[Instellen van het drijvend-decimaalteken getallensysteem in de wetenschappelijke notatie]
Er zijn twee instellingen voor het aangeven van het drijvend decimaalteken: NORM1 (standaardinstelling) en NORM2. Bij beide instellingen wordt een getal buiten een vooraf ingesteld bereik automatisch in de wetenschappelijke notatie weergegeven:
• NORM1: 0.000000001
• NORM2: 0.01
x ≤ 9999999999
x ≤ 9999999999
Instellen van de hoekmaat
Bij deze calculator kan gekozen worden uit de volgende drie hoekmaten (graden, radialen en gradiënten):
Druk op
@G
WETENSCHAPPELIJKE BEREKENINGEN
• Druk op m0 om over te schakelen naar de normale gebruiksstand.
• Druk in elk voorbeeld op ª om het display te wissen. En als de FIX, SCI of ENG indicator wordt aangegeven, kunt u deze verwijderen door ‘NORM1’ te selecteren in het SET UP menu.
Basisrekenkunde
• Het haakje sluiten ) voor het = teken of ; kan
weggelaten worden.
Berekeningen met constanten
• Bij berekeningen met constanten wordt de opteller een constante. Aftrekken en delen gebeuren op dezelfde wijze. Bij vermenigvuldi­gen wordt het vermenigvuldigtal een constante.
• In berekeningen met constanten worden de constanten als K aangegeven.
Functies
• Zie de rekenvoorbeelden voor iedere functie.
•Stel de hoekmaat in voordat u begint met de berekeningen.
Aselect-functie
De aselect-functie heeft vier instellingen voor gebruik in de normale gebruiksstand en de statistiek-gebruiksstand. (Deze functie kan niet geselecteerd worden tijdens gebruik van de N-grondtal functie.) Om meerdere aselecte getallen achter elkaar op te roepen, drukt u op ®. Druk op ª om de functie te verlaten.
• De opgeroepen pseudo-aselecte getallenserie wordt in geheugen Y opgeslagen. Elk aselect getal is gebaseerd op een getallenserie.
[Aselecte getallen]
Een pseudo-aselect getal bestaande uit drie significante cijfers van 0 tot 0.999 kan worden opgeroepen door op @`0® te drukken.
[Dobbelsteen-aselectfunctie]
Om het gooien met een dobbelsteen na te bootsen voor een aselecte integer tussen 1 en 6, drukt u op @`1®.
[Muntstuk-aselectfunctie]
Om het opgooien van een muntstuk na te bootsen voor een aselecte 0 (kop) of 1 (munt), drukt u op @`2®.
[Integer-aselectfunctie]
Om een aselecte integer tussen 0 en 99 op te roepen, drukt u op @`3®.
Het omrekenen naar de getallenstelsels gebeurt als volgt:
(“ î (“
”, “ ” en “ ” verdwijnen)
Opmerking: De hexadecimale getallen A – F worden ingevoerd
In het binaire, pentale, octale en hexadecimale getallenstelsel kunnen uitsluitend gehele getallen worden ingevoerd. Wanneer een decimaal getal met een gebroken gedeelte in een binair, pentaal, octaal of hexadecimaal getal wordt omgerekend, wordt het gebroken gedeelte afgerond. Als het resultaat van een binaire, pentale, octale of hexadecimale berekening een gebroken gedeelte bevat, wordt dit eveneens afgerond. In het binaire, pentale, octale en hexadecimale stelsel worden negatieve getallen aangegeven als een complement.
Tijdberekeningen, decimale en sexagesimale berekeningen
Omrekenen tussen decimale en sexagesimale getallen is mogelijk, en bij gebruik van sexagesimale getallen kan er worden omgerekend naar de seconden- en minutennotatie. Bovendien kunnen de vier basisrekenfuncties en geheugen-berekeningen worden uitgevoerd in het sexagesimale stelsel. De notatie voor sexagesimaal is als volgt:
Omrekenen van coördinaten
• Kies de gewenste hoekmaat alvorens met de berekening te beginnen.
Omrekenen van hoekmaten
Telkens wanneer @g worden ingedrukt, verandert de hoekmaat in de vastgestelde volgorde.
Geheugen-berekeningen
Gebruiksstand ANS M A-F, X, Y
NORMAL STAT ×× CPLX ×
: Beschikbaar × : Niet beschikbaar
[Tijdelijke geheugens (A-F, X en Y)]
Druk op O en op een variabele-toets om een waarde in het geheugen vast te leggen. Druk op R en op een variabele-toets om een waarde uit het geheugen op te roepen. Om een variabele in een vergelijking te zetten, drukt u op K en dan op de gewenste variabele-toets.
[Onafhankelijk geheugen (M)]
Dit geheugen heeft alle mogelijkheden van de tijdelijke geheugens, maar kan tevens een waarde optellen bij of aftrekken van een bestaande geheugenwaarde. Druk op ªOM om het onafhankelijke geheugen (M) te wissen.
[Laatste-uitkomst geheugen (ANS)]
Het resultaat van een berekening dat verkregen wordt door indrukken van = of het resultaat van iedere andere instructie die eindigt met een berekening, wordt automatisch vastgelegd in het laatste-uitkomst geheugen.
Opmerking:
• De uitkomsten van de onderstaande functies worden automatisch in de geheugens X of Y vastgelegd waar ze de bestaande waarden vervangen.
•Aselect-functie ...... Geheugen Y
rθ, xy ................ Geheugen X (r of x), Geheugen Y (θ of y)
• Gebruik R of K om de waarde die in het geheugen is vastgelegd, tot 14 cijfers, op te roepen.
Ketenberekeningen
•U kunt de uitkomst verkregen in een bepaalde berekening weer in de volgende berekening gebruiken. De uitkomst kan niet opgeroepen worden wanneer er naderhand meerdere instructies zijn ingevoerd.
• Bij gebruik van de postfixfuncties (¿, sin, enz.) is een ketenberekening mogelijk zelfs wanneer de vorige uitkomst met de ª toets is gewist.
Breukberekeningen
Deze calculator kan basisberekeningen en geheugen-berekeningen met breuken uitvoeren, en omrekeningen tussen een decimaalgetal en een breuk.
• Wanneer er meer dan 10 cijfers moeten worden weergegeven, wordt het getal in een decimaal getal omgezet en weergegeven.
• Het resultaat van de berekening wordt automatisch in geheugen X en Y vastgelegd.
Berekeningen met natuurconstanten
Zie de beknopte bedieningsinstructies en de Nederlandstalige handleiding op de achterkant. Een natuurconstante wordt opgeroepen door op ß te drukken en daarna het nummer van de constante op te geven door invoeren van een 2-cijferig getal. De opgeroepen constante verschijnt op het display met het door de gebruiker ingestelde aantal decimaalplaatsen. Natuurconstanten kunnen worden opgeroepen in de normale gebruiksstand (mits het binaire, pentale, octale of hexadecimale stelsel niet gekozen is), of de statistiek-stand.
Opmerking: Natuurconstanten en metrische omrekeningen zijn
Nr. Constante
01 Lichtsnelheid in vacuüm 02 Newton gravitatieconstante 03 Standaard gravitatieversnelling 04 Rustmassa van een elektron 05 Rustmassa van een proton 06 Rustmassa van een neutron 07 Muon-massa 08 Verhouding atoommassa-
09 Elementaire lading 10 Constante van Planck 11 Constante van Boltzmann 12 Magnetische constante 13 Elektrische constante 14 Standaard elektronradius 15 Fijnstructuur-constante 16 Bohrradius 17 Constante van Rydberg 18 Magnetische fluxquantum 19 Bohrmagneton 20 21 Kernmagneton 22 23 24 25 Compton golflengte 26 Compton golflengte van
27 Stefan-Boltzmann constante
Binaire, pentale, octale, decimale en hexadecimale berekeningen (N-grondtal)
Deze calculator kan omrekeningen uitvoeren tussen de N-grondtal getallen. De vier basisrekenfuncties, berekeningen met haakjes en geheugen-berekeningen zijn mogelijk, alsmede de logische bewerkingen AND, OR, NOT, NEG, XOR en XNOR met binaire, pentale, octale en hexadecimale getallen.
” verschijnt), @û (“ ” verschijnt), @
” verschijnt), @ì (“ ” verschijnt), @í (“ ”,
door indrukken van de toetsen ß, ™, L, ÷, l, en I. De getallen verschijnen als volgt op het display:
A ï, B , C ó, D → ò, E ô, F ö
graden seconden
minuten
Rechthoekige coördinaten
Waarde voor r of x: Geheugen X•Waarde voor θ of y: Geheugen Y
gebaseerd op de 2002 CODATA aanbevolen waarden of de 1995 editie van de “Guide for the Use of the International System of Units (SI)” uitgegeven door de NIST (National Institute of Standards and Technology) of op de ISO-specificaties.
eenheid/kilogram
Magnetisch moment van een elektron
Magnetisch moment van een proton Magnetisch moment van een neutron Magnetisch moment van een muon
een proton
Poolcoördinaten
Nr. Constante
28 Constante van Avogadro 29 Molair volume van ideaal gas
(273,15 K, 101,325 kPa) 30 Molaire gasconstante 31 Constante van Faraday 32 Von Klitzing constante 33 Quotiënt elektronlading/massa 34 Circulatiequantum 35 Gyromagnetische verhouding
van een proton 36 Josephson constante 37 Elektronvolt 38 Celsius temperatuur 39 Astronomie-eenheid 40 Parsec 41 Molaire massa van koolstof-12 42
Constante van Planck boven 2 pi 43 Hartree energie 44 Geleidend quantum 45 Inverse fijnstructuur constante 46
Proton-elektron massaverhouding 47 Molaire massaconstante 48 Compton golflengte van
een neutron 49 Eerste stralingsconstante 50 Tweede stralingsconstante 51 Karakteristieke impedantie
van een vacuüm 52 Standaard atmosfeer
Omrekenen van metrische waarden
Zie de beknopte bedieningsinstructies en de Nederlandstalige handleiding op de achterkant. Eenheid-omrekeningen kunnen worden uitgevoerd in de normale gebruiksstand (mits het binaire, pentale, octale of hexadecimale stelsel niet gekozen is), en de statistiek-stand.
Nr. Opmerkingen
1in: inch 2cm: centimeter 3ft: foot 4m : meter 5yd: yard 6m : meter 7 mile : mijl 8km: kilometer
9n mile : zeemijl 10 m : meter 11 acre : acre 12 m2: vierkante meter 13 oz : ounce 14 g : gram 15 lb : pound 16 kg : kilogram 17 °F : graden Fahrenheit 18 °C : graden Celsius 19 gal (US) : 20 l : liter 21 gal (UK) : 22 l : liter
gallon (Verenigde Staten)
gallon (Groot-Brittannië)
Nr. Opmerkingen
23 fl oz(US) : 24 ml : milliliter 25 fl oz(UK) : 26 ml : milliliter 27 J : Joule 28 cal : calorieën 29 J : Joule 30 cal15 : calorieën (15n°C) 31 J : Joule 32 calIT : I.T. calorieën 33 hp : paardekracht 34 W : watt 35 ps : 36 W : watt 37 38 Pa : Pascal 39 atm : atmosfeer 40 Pa : Pascal 41 (1 mmHg = 1 Torr) 42 Pa : Pascal 43 44 J : Joule
fluid ounce (Verenigde Staten)
fluid ounce (Groot-Brittannië)
Franse paardekracht
Berekeningen met technische prefixen
Prefix Bediening Eenheid
k (kilo) @∑00 10 M (Mega) @∑01 10 G (Giga) @∑02 10 T (Tera) @∑03 10 m (milli) @∑04 10 µ (micro) @∑05 10 n (nano) @∑06 10 p(pico) @∑07 10 f(femto) @∑08 10
3
6
9
12
–3
–6
–9
–12
–15
Modificatiefunctie
De uitkomsten worden intern in de wetenschappelijke notatie verkregen met maximaal 14 cijfers voor de mantisse. Op het display worden de resultaten echter aangegeven in het formaat dat gekozen is voor de display-uitlezing en met het ingestelde aantal decimaalplaatsen. Dit betekent dat het interne resultaat kan verschillen van het resultaat dat op het display wordt aangegeven. Met behulp van de modificatiefunctie kan de interne waarde worden veranderd in de waarde die op het display wordt aangegeven, zodat de aangegeven waarde ongewijzigd in verdere bewerkingen gebruikt kan worden.
STATISTIEK-BEREKENINGEN
Druk op m1 om de statistiek-stand te kiezen. De onderstaande zeven statistiek-berekeningen kunnen worden uitgevoerd. Voor het kiezen van de gewenste subfunctie dient de corresponderende cijfertoets te worden ingedrukt. Om de statistiek-subfunctie te veranderen, moet u de statistiek­gebruiksstand opnieuw kiezen (druk op m1) en dan de vereiste subfunctie kiezen.
0 (SD) : Statistiek-berekeningen met één variabele 1 (LINE) : Berekening van lineaire regressie 2 (QUAD) : Berekening van kwadratische regressie 3 (EXP) : Berekening van exponentiële regressie 4 (LOG) : Berekening van logaritmische regressie 5 (PWR) : Berekening van potentie-regressie 6 (INV) : Berekening van inverse regressie
Bij iedere statistiekfunctie kunnen de volgende berekeningen worden gemaakt (zie de hiernavolgende tabel):
Statistiek-berekening met één variabele
Waarden voor Q en waarden voor normale waarschijnlijkheids­rekening.
Berekening van lineaire regressie
Statistiek-berekeningen aangegeven in Q en W, en schatting voor y bij een gegeven x (schatting y´) en schatting voor x bij een gegeven y (schatting x´).
Berekening van exponentiële regressie, logaritmische regressie, potentie-regressie en inverse regressie
Waarden voor Q en W. Schatting voor y bij een gegeven x en schatting voor x bij een gegeven y. (Aangezien de calculator iedere formule in een lineaire regressieformule omzet alvorens met de berekening wordt begonnen, worden alle statistieken, behalve de coëfficiënten a en b, verkregen op basis van de omgezette gegevens en niet de ingevoerde gegevens.)
Berekening van kwadratische regressie
Waarden voor Q en W en coëfficiënt a, b, c in de kwadratische regressieformule (y = a + bx + cx berekeningen kunnen geen correlatiecoëfficiënten (r) worden berekend.) Wanneer er twee x´ waarden zijn, drukt u op @≠.
Bij het uitvoeren van berekeningen met a, b en c kan slechts één numerieke waarde vastgehouden worden.
¯
x Gemiddelde van steekproeven (x gegevens)
sx Standaard-afwijking van steekproeven (x gegevens)
σ
x Standaard-afwijking van populatie (x gegevens)
Q
n Aantal steekproeven
Σ
x Som van steekproeven (x gegevens)
Σ
x2Som van kwadraten van steekproeven (x gegevens)
¯
y Gemiddelde van steekproeven (y gegevens)
sy Standaard-afwijking van steekproeven (y gegevens)
σ
y Standaard-afwijking van populatie (y gegevens)
Σ
y Som van steekproeven (y gegevens)
WΣy2Som van kwadraten van steekproeven (y gegevens)
Σ
xy Som van producten van steekproeven (x, y) r Correlatiecoëfficiënt a Coëfficiënt van regressievergelijking b Coëfficiënt van regressievergelijking c Coëfficiënt van kwadratische regressievergelijking
• Gebruik K en R om een STAT variabele-berekening uit te
voeren.
2
). (Bij kwadratische regressie
Invoeren en corrigeren van gegevens
De ingevoerde gegevens blijven in het geheugen bewaard totdat @c wordt gekozen of een gebruiksstand. Zorg dat het geheugen gewist is voordat u nieuwe gegevens invoert.
[Invoeren van gegevens]
Gegevens met één variabele
Gegeven Gegeven & frequentie
dezelfde gegevens)
Gegevens met twee variabelen
Gegeven Gegeven
meervoudige invoer van dezelfde gegevens x en y.)
• Maximaal kunnen er 100 gegevensitems worden ingevoerd. Bij gegevens met één variabele wordt een gegevensitem zonder frequentietoewijzing als één gegevensitem geteld, terwijl een item waaraan een frequentie is toegewezen als een set van twee gegevensitems wordt opgeslagen. Bij gegevens met twee varia­belen wordt een set gegevensitems zonder frequentietoewijzing als twee gegevensitems geteld, terwijl een set items met frequentietoewijzing als een set van drie gegevensitems wordt opgeslagen.
[Corrigeren van gegevens]
Corrigeren voordat op k is gedrukt, meteen na het invoeren van de gegevens:
Wis de verkeerde gegevens met ª en voer dan de juiste gegevens in.
Corrigeren nadat op k is gedrukt:
Gebruik [] om de voorheen ingevoerde gegevens te laten verschijnen. Druk op ] om de gegevens in oplopende volgorde weer te geven (eerst de oudste). Om de gegevens in aflopende volgorde weer te geven (eerst de laatste), moet u op de [ toets drukken. Elk item wordt aangegeven met ‘Xn=’, ‘Yn=’ of ‘Nn=’ (n is het sequentiële getal van de gegevensset). Geef het gegevensitem weer dat gewijzigd moet worden, voer de juiste waarde in en druk dan op k. Met & kunt u de waarden van de gegevensset in een keer corrigeren.
• Om een gegevensset te verwijderen, geeft u een item weer van de gegevensset die u wilt verwijderen en drukt dan op @J. De gegevensset zal verwijderd worden.
• Om een nieuwe gegevensset toe te voegen, drukt u op ª, voert dan de waarden in en drukt daarna op k.
k
x & x &
k (Voor meervoudige invoer van
Gegeven
y k
Gegeven
y &
frequentie
k (Voor
Statistiek-formules
Type Regressieformule Lineair y = a + bx Exponentieel y = ae Logaritmisch y = a + b • ln x Potentie y = ax
Invers y = a + b
Kwadratisch y = a + bx + cx
In de volgende gevallen treedt een fout op in de statistiek-formules:
• als de absolute waarde van het tussenresultaat of het eindresul-
taat gelijk is aan of groter is dan 1 × 10
• als de noemer nul is.
• als geprobeerd wordt de vierkantswortel van een negatief getal te berekenen.
• als er geen oplossing bestaat in de kwadratische regressie­berekening.
bx
b
1
x
2
100
.
Normale waarschijnlijkheidsrekening
•P(t), Q(t) en R(t) nemen altijd een positieve waarde aan, ook als t < 0 is, aangezien deze functies hetzelfde principe volgen als dat wat gebruikt wordt bij de oplossing voor een gebied. De waarden voor P(t), Q(t) en R(t) worden met zes decimaal­plaatsen aangegeven.
BEREKENINGEN MET COMPLEXE GETALLEN
Voor het optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen met complexe getallen, drukt u op m2 om de stand voor complexe getallen te kiezen. De resultaten van berekeningen met complexe getallen kunnen op twee manieren worden weergegeven:
Q @}: Rechthoekige coördinaten (verschijnt xy.) W @{: Poolcoördinaten (verschijnt
r
θ
.)
Invoeren van complexe getallen
Q Rechthoekige coördinaten
x-coördinaat
x-coördinaat
of
W Poolcoördinaten
r
Ö
r: absolute waarde θ: argument
• Bij het overschakelen naar een andere stand wordt het imaginaire deel gewist van een complex getal dat in het onafhankelijke geheugen (M) is vastgelegd.
• Een complex getal uitgedrukt in rechthoekige coördinaten met de y-waarde gelijk aan nul, of uitgedrukt in poolcoördinaten met de hoek gelijk aan nul, wordt beschouwd als een reëel getal.
• Druk op @∑0 om terug te keren naar de complexe conjugatie van het opgegeven complexe getal.
θ
+
y-coördinaat
Ü
y-coördinaat
FOUTEN EN REKENBEREIKEN
Fouten
Een fout treedt op als een bewerking de rekenbereiken overschrijdt of als u probeert een niet toegestane berekening uit te voeren. Indien een fout optreedt, drukt u op < (of >) zodat de cursor automatisch terugkeert naar de plaats in de vergelijking waar de fout optrad. Bewerk de vergelijking of druk op ª om de vergelijking te wissen.
Foutcodes en typen fouten
Syntaxis-fout (Error 1):
• Er werd geprobeerd een ongeldige bewerking uit te voeren.
Vb. 2 @{
Rekenfout (Error 2):
• De absolute waarde van het tussen- of eindresultaat is gelijk aan of groter dan 10
• Er werd geprobeerd door nul te delen (of de uitkomst van een tussenberekening was nul).
• De rekenbereiken werden overschreden tijdens het uitvoeren van de berekening.
Capaciteitsfout (Error 3):
• Het aantal beschikbare buffers werd overschreden (er zijn 10 buffers* voor numerieke waarden en 24 buffers voor rekeninstructies). * 5 buffers in de statistiek-stand.
• Het aantal gegevensitems heeft 100 overschreden in de statistiek­gebruiksstand.
Vergelijking is te lang (Error 4):
• De vergelijking heeft de maximum invoerbuffer (142 tekens) overschreden. Een vergelijking moet minder dan 142 tekens bevatten.
100
.
Rekenbereiken
Binnen de onderstaande bereiken is deze calculator tot op ±1 nauwkeurig in het minst significante cijfer van de mantisse. Bij het uitvoeren van continue berekeningen accumuleren de fouten waardoor de nauwkeurigheid afneemt. (Dit geldt ook voor y continue berekeningen intern worden uitgevoerd.) Tevens zal de rekenfout accumuleren en groter worden in de buurt van inflectiepunten en enkelvoudige punten van functies.
•Rekenbereiken
–99
~ ±9.999999999×1099 en 0.
±10 Als de absolute waarde van een invoergegeven of het tussen- of eindresultaat van een berekening minder dan 10 waarde als 0 beschouwd in de berekeningen en op het display.
x, x
¿
,
n!, e
x
, ln, enz. waar
–99
is, wordt de
VERVANGEN VAN DE BATTERIJEN
Opmerkingen betreffende het vervangen van de batterijen
Wanneer u de batterijen niet op de juiste wijze behandelt, kan dit lekkage of ontploffing van de batterijen tot gevolg hebben. Neem de volgende punten in acht:
• Vervang beide batterijen altijd tegelijk.
• Gebruik geen oude en nieuwe batterij naast elkaar.
• Gebruik altijd het juiste type batterij.
• Plaats de batterijen in de juiste richting, zoals aangegeven in de
calculator. Aangezien de batterijen reeds in de fabriek in de calculator zijn
aangebracht, is het mogelijk dat deze een kortere levensduur hebben dan aangegeven in de technische gegevens.
Opmerkingen betreffende het wissen van het geheugen
Wanneer de batterij wordt vervangen, zal de inhoud van het geheugen worden gewist. Het geheugen kan ook gewist worden wanneer de calculator defect is of als deze gerepareerd wordt. Maak altijd een notitie van belangrijke informatie die in het geheugen is opgeslagen, zodat deze informatie niet verloren gaat wanneer het geheugen per ongeluk gewist zou worden.
Wanneer moeten de batterijen vervangen worden
Vervang de batterijen als het display zelfs bij geringe lichtsterkte een slecht contrast heeft of als er niets op het display verschijnt bij indrukken van de ª toets.
Let op
• Wanneer de vloeistof van een lekkende batterij per ongeluk in uw ogen terechtkomt, kan dit ernstig letsel veroorzaken. Mocht dit gebeuren, spoel uw ogen dan met schoon water en roep meteen de hulp van een arts in.
• Wanneer de vloeistof van een lekkende batterij op uw huid of kleren terechtkomt, moet u de betreffende plaats meteen met schoon water afspoelen.
• Als u het apparaat langere tijd niet denkt te gebruiken, neemt u de batterijen uit het apparaat en bergt deze op een veilige plaats op, om beschadigingen veroorzaakt door lekkende batterijen te voorkomen.
• Laat uitgeputte batterijen niet in het apparaat zitten.
•Steek geen gedeeltelijk opgebruikte batterijen in het apparaat en gebruik ook niet verschillende typen batterijen door elkaar.
• Houd de batterijen uit de buurt van kinderen.
• Laat de batterijen niet in de calculator zitten wanneer deze uitgeput zijn. De batterijen kunnen gaan lekken en beschadiging veroorzaken.
• Bij verkeerde behandeling kunnen de batterijen ontploffen. Gooi de batterijen niet in vuur, daar deze kunnen ontploffen.
Procedure voor het vervangen van de batterijen
1. Druk op @F om de calculator uit te schakelen.
2. Verwijder de twee schroeven. (Afb. 1)
3. Schuif het dekseltje van de batterijhouder een stukje weg en til het dan omhoog om te verwijderen.
4. Verwijder de oude batterijen door deze met een balpen of een ander spits voorwerp naar buiten te werken. (Afb. 2)
5. Plaats twee nieuwe batterijen. Plaats de batterijen met de “+” kant naar boven.
6. Breng het dekseltje van de batterijhouder en de schroeven weer aan.
7. Druk op de RESET schakelaar (aan de achterzijde).
• Controleer of de onderstaande indicatie op het display verschijnt. Is dit niet het geval, dan moeten de batterijen verwijderd en dan opnieuw aangebracht worden. Controleer vervolgens nogmaals of de indicatie op het display verschijnt.
(Afb. 1) (Afb. 2)
Automatische uitschakelfunctie
De calculator wordt automatisch uitgeschakeld als gedurende 10 minuten geen toets wordt ingedrukt. Dit om verspilling van batterij­energie te voorkomen.
TECHNISCHE GEGEVENS
Rekenfuncties: Wetenschappelijke berekeningen, berekeningen
Interne berekeningen: Mantisse max. 14 cijfers Tijdelijk uitgestelde berekeningen:
Voeding: Zonnecellen (ingebouwd)
Bedrijfstemperatuur: 0°C – 40°C Buitenafmetingen: 79,6 mm (B) × 154,5 mm (D) × 13,2 mm (H) Gewicht: Ca. 97 gram (inclusief batterijen) Toebehoren: Batterijen × 2 (in calculator), gebruiksaanwij-
met complexe getallen, statistiek-berekeningen enz.
24 berekeningen 8 numerieke waarden (5 numerieke waarden in de statistiek en complexe-getallen gebruiksstand)
3 V (gelijkstroom): Backup-batterijen (Alkalibatterijen (LR44 of gelijkwaardig) × 2)
zing, blad beknopte bedieningsinstructies en opbergtasje
VOOR VERDERE INFORMATIE BETREFFENDE DE WETENSCHAPPELIJKE CALCULATOR
Breng een bezoek aan onze website. http://sharp-world.com/calculator/
EL-520WG_DUTCH_1
1234567890.,
1234567890.,
1234567890.,
1234567890.,
1234567890.,
1234567890.,
/
SHARP CORPORATION
STAT
MEM RESET
0 1
FSE TA B
0
DEG (°)
GRAD (g)
RAD (rad)
P (x,y )
X
Y
0
y
x
P (r,θ )
X
Y
0
r
θ
PRINTED IN CHINA / GEDRUKT IN CHINA
WETENSCHAPPELIJKE CALCULATOR
GEBRUIKSAANWIJZING
EL-520WG
MODEL
NEDERLANDS
04LGK (TINSZ0807EHZZ)
INLEIDING
Hartelijk dank voor de aanschaf van de SHARP wetenschappelijke calculator EL-520WG. Zie de achterkant van de Engelstalige handleiding voor de
rekenvoorbeelden (inclusief enkele formules en tabellen). De nummers rechts naast de titels verwijzen naar de voorbeelden.
Lees de gebruiksaanwijzing zorgvuldig door en bewaar deze op een handige plaats voor eventuele naslag in de toekomst.
Opmerkingen betreffende de bediening
• Steek de calculator niet in de achterzak van uw broek, want de calculator kan breken wanneer u erop gaat zitten. Het display is gemaakt van glas en is zeer kwetsbaar.
• Houd de calculator uit de buurt van hoge temperaturen zoals op het dashboard van de auto of in de buurt van een verwarmingsradiator en stel het apparaat ook niet aan hoge vochtigheid of veel stof bloot.
• Omdat dit product niet waterbestendig is mag het niet gebruikt of bewaard worden waar vloeistoffen, bijv. water, erop kunnen spatten. Regendruppels, waternevel, sap, koffie, stoom, zweet, enz. zullen storingen veroorzaken.
• De calculator kan met een zachte, droge doek worden schoongemaakt. Gebruik geen oplosmiddelen of een natte doek.
• Laat de calculator niet vallen en druk er ook niet met geweld op.
• Gooi lege batterijen nooit in vuur.
• Houd de batterijen buiten het bereik van kinderen.
• Dit product, evenals de accessoires, kan gewijzigd worden als gevolg van doorgevoerde verbeteringen, zonder voorafgaande kennisgeving.
ATTENTIE
• SHARP beveelt u ten zeerste aan om een schriftelijke notitie te maken van al uw belangrijke gegevens. In bijna alle apparaten met een elektronisch geheugen is het onder bepaalde omstandigheden mogelijk dat de gegevens gewist worden of gewijzigd. SHARP kan niet aansprakelijk worden gesteld indien gegevens verloren gaan of onbruikbaar worden als gevolg van een foutief gebruik van het apparaat, reparaties, defecten, vervangen van de batterijen of gebruik van het apparaat nadat de batterijen leeg zijn, of om welke andere reden dan ook.
• SHARP kan niet aansprakelijk worden gesteld voor directe of indirecte financiële verliezen of beschadigingen veroorzaakt door een verkeerd gebruik en/of defect van dit product en de bijbehorende randapparatuur, tenzij deze aansprakelijkheid wettelijk erkend is.
Druk alleen in de volgende gevallen met het puntje van een
balpen of iets dergelijks op de RESET schakelaar (aan de achterkant van het apparaat). Gebruik geen voorwerp met een breekbare of erg scherpe punt. Bij indrukken van de RESET schakelaar worden alle gegevens uit het geheugen gewist.
• Wanneer u de calculator de eerste maal gebruikt.
• Na het vervangen van de batterijen.
• Om het geheugen volledig te wissen.
• Als zich een abnormale situatie voordoet en geen van de toetsen meer werkt.
Als de calculator defect is, dient u deze uitsluitend door een SHARP dealer, een erkend SHARP servicecentrum of een SHARP reparatiecentrum te laten repareren.
Opbergtasje
DISPLAY
Vergelijking­display
Mantisse
• Tijdens het gebruik worden niet alle symbolen op het display aangegeven.
• Bepaalde inactieve symbolen kunnen zichtbaar zijn wanneer onder een schuine hoek naar het apparaat wordt gekeken.
• Alleen de symbolen die verband houden met de beschreven functies worden op het display en in de rekenvoorbeelden van deze gebruiksaanwijzing getoond.
: Verschijnt als de vergelijking niet volledig op het display
kan worden aangegeven. Druk op < rest (verborgen gedeelte) te zien.
Symbool
Exponent
/
> om de
xy/rθ: Geeft aan waarin de uitkomst wordt uitgedrukt bij
berekeningen met complexe getallen.
: Geeft aan dat er boven/onder de weergegeven gegevens
nog andere gegevens zijn die zichtbaar gemaakt kunnen worden. Druk op [/] om naar boven/onder te gaan.
2ndF : Verschijnt als @ wordt ingedrukt. HYP : Geeft aan dat h is ingedrukt en dat de hyperbool-
ALPHA : Verschijnt als K (STAT VAR), O of R wordt
FIX/SCI/ENG: Geeft de notatie aan die gebruikt wordt om een
functies gebruikt kunnen worden. Als @H wordt ingedrukt, verschijnen de symbolen “2ndF HYP”, waarmee wordt aangegeven dat de omgekeerde hyperbool-functies gebruikt kunnen worden.
ingedrukt.
waarde weer te geven.
DEG/RAD/GRAD: Geeft hoekmaten aan.
: Verschijnt wanneer de statistiek-functie gekozen is.
M:Geeft aan dat er een waarde in het onafhankelijke
i : Geeft aan dat een imaginair getal wordt aangegeven bij
geheugen is vastgelegd.
: Verschijnt wanneer de calculator een hoek toont als
uitkomst van een complexe berekening.
berekeningen met complexe getallen.
ALVORENS DE CALCULATOR IN GEBRUIK TE NEMEN
Benaming van de toetsen in deze gebruiksaanwijzing
De toetsen worden als volgt aangegeven:
Voor aangeven van ex: @e Voor aangeven van ln : I Voor aangeven van F :
Voor de functies die in oranje opschrift boven de toetsen staan, dient u eerst op @ te drukken voordat u op de toets drukt. Voor het opgeven van het geheugen drukt u eerst op K. De nummers voor de invoerwaarde worden niet aangegeven als toetsen, maar als normale getallen.
In- en uitschakelen
Druk op ª om de calculator in te schakelen en op @F om de calculator uit te schakelen.
Wissen van de invoer en de geheugens
Bediening Invoer M A-F, X, Y STAT*
(Display) ANS STAT VAR*
ª ×× × @c
Kiezen van de gebruiksstand
@∏00* @∏10*
3
4
× ×
RESET schakelaar
: Wissen × : Behouden
*1Statistiek-gegevens (ingevoerde gegevens).
2
, sx, σx, n, Σx, Σx2, ¯y, sy, σy, Σy, Σy2, Σxy, r, a, b, c.
*
3
Alle variabelen zijn gewist.
*
4
Deze toetscombinatie werkt hetzelfde als de RESET schakelaar.
*
[Geheugenwistoets]
Druk op @∏ om het menu te laten verschijnen.
• Om alle variabelen (M, A-F, X, Y, ANS, STAT VAR) te wissen,
drukt u op 00 of 0®.
• Om de calculator terug te stellen, drukt u op 10 of . Bij het terugstellen van de calculator worden alle gegevens die in het geheugen zijn vastgelegd gewist en worden alle instellingen teruggezet op de standaardinstellingen.
1
2
Invoeren en corrigeren van de vergelijking
[Cursortoetsen]
• Druk op < of > om de cursor te verplaatsen. U kunt ook terugkeren naar de vergelijking nadat u de uitkomst hebt gekregen door indrukken van > (<). Zie de volgende paragraaf voor het gebruik van de [ en ] toetsen.
• Zie ‘SET UP menu’ voor het gebruik van de cursor in het SET UP menu.
[Invoegmodus en overschrijfmodus op het vergelijkingdisplay]
• Druk op @‘ voor het omschakelen tussen de twee bewerkingsfuncties: invoegmodus (standaardinstelling) en overschrijfmodus. Een driehoekje geeft aan dat het cijfer op de plaats van de cursor wordt ingevoegd, terwijl een rechthoekje aangeeft dat de bestaande gegevens worden overschreven wanneer u nieuwe gegevens invoert.
• Om een cijfer in de invoegmodus in te voegen, brengt u de cursor naar de plaats meteen achter het punt waar het cijfer moet worden ingevoegd en dan voert u het cijfer in. In de overschrijf­modus worden de gegevens onder de cursor overschreven door het cijfer dat u invoert.
• De ingestelde modus blijft gehandhaafd totdat de volgende RESET wordt uitgevoerd.
[Verwijdertoets]
• Om een cijfer/functie te verwijderen, brengt u de cursor naar het
cijfer/functie die u wilt verwijderen en dan drukt u op d. Als de cursor aan de rechterkant van een vergelijking staat, werkt de d toets als een backspace-toets.
Meerregelige playback-functie
In de normale gebruiksstand kunnen vroegere vergelijkingen worden opgeroepen. Hieronder vallen tevens de eindinstructies van de vergelijkingen zoals “=”; maximaal kunnen er 142 tekens in het geheugen worden vastgelegd. Wanneer het geheugen vol is, worden de oudste gegevens het eerst gewist. Druk op [ om de vorige vergelijking en de uitkomst op het display weer te geven. Druk nogmaals op [ om vergelijkingen ervoor op te roepen (wanneer u bij een vroegere vergelijking bent, drukt u op ] om de vergelijkingen weer in de normale volgorde te zien). Door op @[ te drukken gaat u rechtstreeks terug naar de oudste vergelijking die in het geheugen is vastgelegd.
• Om een vergelijking te bewerken nadat deze is opgeroepen,
drukt u op > (<).
• Het meerregelig geheugen wordt gewist wanneer u een van de
volgende bedieningen uitvoert: @c, @F (inclusief de automatische uitschakelfunctie), omschakelen van de gebruiks­stand, geheugen wissen (@∏), RESET, @`, K (R)?, berekening met constante, kettingberekening, omrekenen van hoekmaat, omrekenen van coördinaten, N-grond­tal omrekening, opslag van numerieke waarden in de tijdelijke geheugens en het onafhankelijke geheugen.
Prioriteitsvolgorde bij het uitvoeren van berekeningen
De berekeningen worden in de volgende volgorde uitgevoerd: Q Breuken (1 voorafgaand argument (x-1, x2, n!, enz.) R Yx, vermenigvuldiging van een geheugenwaarde (2Y, enz.) Y Functies die gevolgd worden door hun argument (sin, cos, enz.) U Ingesloten vermenigvuldiging van een functie (2sin30, enz.) I
P +, – { AND } OR, XOR, XNOR q =, M+, M–, M, |DEG, |RAD, |GRAD, DATA, CD, rθ, →xy en andere instructies die
eindigen met een berekening
• Indien haakjes gebruikt worden, hebben de berekeningen tussen haakjes voorrang boven alle andere berekeningen.
4 enz.) W , technische prefixen E Functies met
l
x
T Ingesloten
¿
nCr, nPr O ×, ÷
INSTELLINGEN VOORAF
Kiezen van de gebruiksstand
m0: Normale gebruiksstand (NORMAL) m1: Statistiek-functie (STAT) m2: Complexe getallen gebruiksstand (CPLX)
SET UP menu
Druk op om het SET UP menu weer te geven.
•U kunt een menu-onderdeel selecteren door:
• de knipperende cursor te verplaatsen met >< en dan
op ® (= toets) te drukken, of
• op de cijfertoets te drukken die overeenkomt met het gewenste
menu-onderdeel.
of op het scherm wordt aangegeven, drukt u op [ of
• Als ] om het vorige/volgende menuscherm te zien.
• Druk op ª om het SET UP menu te verlaten.
[Kiezen van de notatie op het display en het aantal decimaalplaatsen]
Er zijn vier verschillende notatiesystemen voor het aangeven van de berekeningsuitkomsten: drijvend decimaalteken, vast decimaalteken, wetenschappelijke notatie en technische notatie.
• Wanneer het FIX, SCI of ENG symbool wordt getoond, kan het aantal decimaalplaatsen (TAB) op een willekeurige plaats tussen 0 en 9 worden ingesteld. De waarde op het display wordt overeenkomstig de instelling afgerond en weergegeven.
[Instellen van het drijvend-decimaalteken getallensysteem in de wetenschappelijke notatie]
Er zijn twee instellingen voor het aangeven van het drijvend decimaalteken: NORM1 (standaardinstelling) en NORM2. Bij beide instellingen wordt een getal buiten een vooraf ingesteld bereik automatisch in de wetenschappelijke notatie weergegeven:
• NORM1: 0.000000001
• NORM2: 0.01
x ≤ 9999999999
x ≤ 9999999999
Instellen van de hoekmaat
Bij deze calculator kan gekozen worden uit de volgende drie hoekmaten (graden, radialen en gradiënten):
Druk op
@G
WETENSCHAPPELIJKE BEREKENINGEN
• Druk op m0 om over te schakelen naar de normale gebruiksstand.
• Druk in elk voorbeeld op ª om het display te wissen. En als de FIX, SCI of ENG indicator wordt aangegeven, kunt u deze verwijderen door ‘NORM1’ te selecteren in het SET UP menu.
Basisrekenkunde
• Het haakje sluiten ) voor het = teken of ; kan
weggelaten worden.
Berekeningen met constanten
• Bij berekeningen met constanten wordt de opteller een constante. Aftrekken en delen gebeuren op dezelfde wijze. Bij vermenigvuldi­gen wordt het vermenigvuldigtal een constante.
• In berekeningen met constanten worden de constanten als K aangegeven.
Functies
• Zie de rekenvoorbeelden voor iedere functie.
•Stel de hoekmaat in voordat u begint met de berekeningen.
Aselect-functie
De aselect-functie heeft vier instellingen voor gebruik in de normale gebruiksstand en de statistiek-gebruiksstand. (Deze functie kan niet geselecteerd worden tijdens gebruik van de N-grondtal functie.) Om meerdere aselecte getallen achter elkaar op te roepen, drukt u op ®. Druk op ª om de functie te verlaten.
• De opgeroepen pseudo-aselecte getallenserie wordt in geheugen Y opgeslagen. Elk aselect getal is gebaseerd op een getallenserie.
[Aselecte getallen]
Een pseudo-aselect getal bestaande uit drie significante cijfers van 0 tot 0.999 kan worden opgeroepen door op @`0® te drukken.
[Dobbelsteen-aselectfunctie]
Om het gooien met een dobbelsteen na te bootsen voor een aselecte integer tussen 1 en 6, drukt u op @`1®.
[Muntstuk-aselectfunctie]
Om het opgooien van een muntstuk na te bootsen voor een aselecte 0 (kop) of 1 (munt), drukt u op @`2®.
[Integer-aselectfunctie]
Om een aselecte integer tussen 0 en 99 op te roepen, drukt u op @`3®.
Het omrekenen naar de getallenstelsels gebeurt als volgt:
(“ î (“
”, “ ” en “ ” verdwijnen)
Opmerking: De hexadecimale getallen A – F worden ingevoerd
In het binaire, pentale, octale en hexadecimale getallenstelsel kunnen uitsluitend gehele getallen worden ingevoerd. Wanneer een decimaal getal met een gebroken gedeelte in een binair, pentaal, octaal of hexadecimaal getal wordt omgerekend, wordt het gebroken gedeelte afgerond. Als het resultaat van een binaire, pentale, octale of hexadecimale berekening een gebroken gedeelte bevat, wordt dit eveneens afgerond. In het binaire, pentale, octale en hexadecimale stelsel worden negatieve getallen aangegeven als een complement.
Tijdberekeningen, decimale en sexagesimale berekeningen
Omrekenen tussen decimale en sexagesimale getallen is mogelijk, en bij gebruik van sexagesimale getallen kan er worden omgerekend naar de seconden- en minutennotatie. Bovendien kunnen de vier basisrekenfuncties en geheugen-berekeningen worden uitgevoerd in het sexagesimale stelsel. De notatie voor sexagesimaal is als volgt:
Omrekenen van coördinaten
• Kies de gewenste hoekmaat alvorens met de berekening te beginnen.
Omrekenen van hoekmaten
Telkens wanneer @g worden ingedrukt, verandert de hoekmaat in de vastgestelde volgorde.
Geheugen-berekeningen
Gebruiksstand ANS M A-F, X, Y
NORMAL STAT ×× CPLX ×
: Beschikbaar × : Niet beschikbaar
[Tijdelijke geheugens (A-F, X en Y)]
Druk op O en op een variabele-toets om een waarde in het geheugen vast te leggen. Druk op R en op een variabele-toets om een waarde uit het geheugen op te roepen. Om een variabele in een vergelijking te zetten, drukt u op K en dan op de gewenste variabele-toets.
[Onafhankelijk geheugen (M)]
Dit geheugen heeft alle mogelijkheden van de tijdelijke geheugens, maar kan tevens een waarde optellen bij of aftrekken van een bestaande geheugenwaarde. Druk op ªOM om het onafhankelijke geheugen (M) te wissen.
[Laatste-uitkomst geheugen (ANS)]
Het resultaat van een berekening dat verkregen wordt door indrukken van = of het resultaat van iedere andere instructie die eindigt met een berekening, wordt automatisch vastgelegd in het laatste-uitkomst geheugen.
Opmerking:
• De uitkomsten van de onderstaande functies worden automatisch in de geheugens X of Y vastgelegd waar ze de bestaande waarden vervangen.
•Aselect-functie ...... Geheugen Y
rθ, xy ................ Geheugen X (r of x), Geheugen Y (θ of y)
• Gebruik R of K om de waarde die in het geheugen is vastgelegd, tot 14 cijfers, op te roepen.
Ketenberekeningen
•U kunt de uitkomst verkregen in een bepaalde berekening weer in de volgende berekening gebruiken. De uitkomst kan niet opgeroepen worden wanneer er naderhand meerdere instructies zijn ingevoerd.
• Bij gebruik van de postfixfuncties (¿, sin, enz.) is een ketenberekening mogelijk zelfs wanneer de vorige uitkomst met de ª toets is gewist.
Breukberekeningen
Deze calculator kan basisberekeningen en geheugen-berekeningen met breuken uitvoeren, en omrekeningen tussen een decimaalgetal en een breuk.
• Wanneer er meer dan 10 cijfers moeten worden weergegeven, wordt het getal in een decimaal getal omgezet en weergegeven.
• Het resultaat van de berekening wordt automatisch in geheugen X en Y vastgelegd.
Berekeningen met natuurconstanten
Zie de beknopte bedieningsinstructies en de Nederlandstalige handleiding op de achterkant. Een natuurconstante wordt opgeroepen door op ß te drukken en daarna het nummer van de constante op te geven door invoeren van een 2-cijferig getal. De opgeroepen constante verschijnt op het display met het door de gebruiker ingestelde aantal decimaalplaatsen. Natuurconstanten kunnen worden opgeroepen in de normale gebruiksstand (mits het binaire, pentale, octale of hexadecimale stelsel niet gekozen is), of de statistiek-stand.
Opmerking: Natuurconstanten en metrische omrekeningen zijn
Nr. Constante
01 Lichtsnelheid in vacuüm 02 Newton gravitatieconstante 03 Standaard gravitatieversnelling 04 Rustmassa van een elektron 05 Rustmassa van een proton 06 Rustmassa van een neutron 07 Muon-massa 08 Verhouding atoommassa-
09 Elementaire lading 10 Constante van Planck 11 Constante van Boltzmann 12 Magnetische constante 13 Elektrische constante 14 Standaard elektronradius 15 Fijnstructuur-constante 16 Bohrradius 17 Constante van Rydberg 18 Magnetische fluxquantum 19 Bohrmagneton 20 21 Kernmagneton 22 23 24 25 Compton golflengte 26 Compton golflengte van
27 Stefan-Boltzmann constante
Binaire, pentale, octale, decimale en hexadecimale berekeningen (N-grondtal)
Deze calculator kan omrekeningen uitvoeren tussen de N-grondtal getallen. De vier basisrekenfuncties, berekeningen met haakjes en geheugen-berekeningen zijn mogelijk, alsmede de logische bewerkingen AND, OR, NOT, NEG, XOR en XNOR met binaire, pentale, octale en hexadecimale getallen.
” verschijnt), @û (“ ” verschijnt), @
” verschijnt), @ì (“ ” verschijnt), @í (“ ”,
door indrukken van de toetsen ß, ™, L, ÷, l, en I. De getallen verschijnen als volgt op het display:
A ï, B , C ó, D → ò, E ô, F ö
graden seconden
minuten
Rechthoekige coördinaten
Waarde voor r of x: Geheugen X•Waarde voor θ of y: Geheugen Y
gebaseerd op de 2002 CODATA aanbevolen waarden of de 1995 editie van de “Guide for the Use of the International System of Units (SI)” uitgegeven door de NIST (National Institute of Standards and Technology) of op de ISO-specificaties.
eenheid/kilogram
Magnetisch moment van een elektron
Magnetisch moment van een proton Magnetisch moment van een neutron Magnetisch moment van een muon
een proton
Poolcoördinaten
Nr. Constante
28 Constante van Avogadro 29 Molair volume van ideaal gas
(273,15 K, 101,325 kPa) 30 Molaire gasconstante 31 Constante van Faraday 32 Von Klitzing constante 33 Quotiënt elektronlading/massa 34 Circulatiequantum 35 Gyromagnetische verhouding
van een proton 36 Josephson constante 37 Elektronvolt 38 Celsius temperatuur 39 Astronomie-eenheid 40 Parsec 41 Molaire massa van koolstof-12 42
Constante van Planck boven 2 pi 43 Hartree energie 44 Geleidend quantum 45 Inverse fijnstructuur constante 46
Proton-elektron massaverhouding 47 Molaire massaconstante 48 Compton golflengte van
een neutron 49 Eerste stralingsconstante 50 Tweede stralingsconstante 51 Karakteristieke impedantie
van een vacuüm 52 Standaard atmosfeer
Omrekenen van metrische waarden
Zie de beknopte bedieningsinstructies en de Nederlandstalige handleiding op de achterkant. Eenheid-omrekeningen kunnen worden uitgevoerd in de normale gebruiksstand (mits het binaire, pentale, octale of hexadecimale stelsel niet gekozen is), en de statistiek-stand.
Nr. Opmerkingen
1in: inch 2cm: centimeter 3ft: foot 4m : meter 5yd: yard 6m : meter 7 mile : mijl 8km: kilometer
9n mile : zeemijl 10 m : meter 11 acre : acre 12 m2: vierkante meter 13 oz : ounce 14 g : gram 15 lb : pound 16 kg : kilogram 17 °F : graden Fahrenheit 18 °C : graden Celsius 19 gal (US) : 20 l : liter 21 gal (UK) : 22 l : liter
gallon (Verenigde Staten)
gallon (Groot-Brittannië)
Nr. Opmerkingen
23 fl oz(US) : 24 ml : milliliter 25 fl oz(UK) : 26 ml : milliliter 27 J : Joule 28 cal : calorieën 29 J : Joule 30 cal15 : calorieën (15n°C) 31 J : Joule 32 calIT : I.T. calorieën 33 hp : paardekracht 34 W : watt 35 ps : 36 W : watt 37 38 Pa : Pascal 39 atm : atmosfeer 40 Pa : Pascal 41 (1 mmHg = 1 Torr) 42 Pa : Pascal 43 44 J : Joule
fluid ounce (Verenigde Staten)
fluid ounce (Groot-Brittannië)
Franse paardekracht
Berekeningen met technische prefixen
Prefix Bediening Eenheid
k (kilo) @∑00 10 M (Mega) @∑01 10 G (Giga) @∑02 10 T (Tera) @∑03 10 m (milli) @∑04 10 µ (micro) @∑05 10 n (nano) @∑06 10 p(pico) @∑07 10 f(femto) @∑08 10
3
6
9
12
–3
–6
–9
–12
–15
Modificatiefunctie
De uitkomsten worden intern in de wetenschappelijke notatie verkregen met maximaal 14 cijfers voor de mantisse. Op het display worden de resultaten echter aangegeven in het formaat dat gekozen is voor de display-uitlezing en met het ingestelde aantal decimaalplaatsen. Dit betekent dat het interne resultaat kan verschillen van het resultaat dat op het display wordt aangegeven. Met behulp van de modificatiefunctie kan de interne waarde worden veranderd in de waarde die op het display wordt aangegeven, zodat de aangegeven waarde ongewijzigd in verdere bewerkingen gebruikt kan worden.
STATISTIEK-BEREKENINGEN
Druk op m1 om de statistiek-stand te kiezen. De onderstaande zeven statistiek-berekeningen kunnen worden uitgevoerd. Voor het kiezen van de gewenste subfunctie dient de corresponderende cijfertoets te worden ingedrukt. Om de statistiek-subfunctie te veranderen, moet u de statistiek­gebruiksstand opnieuw kiezen (druk op m1) en dan de vereiste subfunctie kiezen.
0 (SD) : Statistiek-berekeningen met één variabele 1 (LINE) : Berekening van lineaire regressie 2 (QUAD) : Berekening van kwadratische regressie 3 (EXP) : Berekening van exponentiële regressie 4 (LOG) : Berekening van logaritmische regressie 5 (PWR) : Berekening van potentie-regressie 6 (INV) : Berekening van inverse regressie
Bij iedere statistiekfunctie kunnen de volgende berekeningen worden gemaakt (zie de hiernavolgende tabel):
Statistiek-berekening met één variabele
Waarden voor Q en waarden voor normale waarschijnlijkheids­rekening.
Berekening van lineaire regressie
Statistiek-berekeningen aangegeven in Q en W, en schatting voor y bij een gegeven x (schatting y´) en schatting voor x bij een gegeven y (schatting x´).
Berekening van exponentiële regressie, logaritmische regressie, potentie-regressie en inverse regressie
Waarden voor Q en W. Schatting voor y bij een gegeven x en schatting voor x bij een gegeven y. (Aangezien de calculator iedere formule in een lineaire regressieformule omzet alvorens met de berekening wordt begonnen, worden alle statistieken, behalve de coëfficiënten a en b, verkregen op basis van de omgezette gegevens en niet de ingevoerde gegevens.)
Berekening van kwadratische regressie
Waarden voor Q en W en coëfficiënt a, b, c in de kwadratische regressieformule (y = a + bx + cx berekeningen kunnen geen correlatiecoëfficiënten (r) worden berekend.) Wanneer er twee x´ waarden zijn, drukt u op @≠.
Bij het uitvoeren van berekeningen met a, b en c kan slechts één numerieke waarde vastgehouden worden.
¯
x Gemiddelde van steekproeven (x gegevens)
sx Standaard-afwijking van steekproeven (x gegevens)
σ
x Standaard-afwijking van populatie (x gegevens)
Q
n Aantal steekproeven
Σ
x Som van steekproeven (x gegevens)
Σ
x2Som van kwadraten van steekproeven (x gegevens)
¯
y Gemiddelde van steekproeven (y gegevens)
sy Standaard-afwijking van steekproeven (y gegevens)
σ
y Standaard-afwijking van populatie (y gegevens)
Σ
y Som van steekproeven (y gegevens)
WΣy2Som van kwadraten van steekproeven (y gegevens)
Σ
xy Som van producten van steekproeven (x, y) r Correlatiecoëfficiënt a Coëfficiënt van regressievergelijking b Coëfficiënt van regressievergelijking c Coëfficiënt van kwadratische regressievergelijking
• Gebruik K en R om een STAT variabele-berekening uit te
voeren.
2
). (Bij kwadratische regressie
Invoeren en corrigeren van gegevens
De ingevoerde gegevens blijven in het geheugen bewaard totdat @c wordt gekozen of een gebruiksstand. Zorg dat het geheugen gewist is voordat u nieuwe gegevens invoert.
[Invoeren van gegevens]
Gegevens met één variabele
Gegeven Gegeven & frequentie
dezelfde gegevens)
Gegevens met twee variabelen
Gegeven Gegeven
meervoudige invoer van dezelfde gegevens x en y.)
• Maximaal kunnen er 100 gegevensitems worden ingevoerd. Bij gegevens met één variabele wordt een gegevensitem zonder frequentietoewijzing als één gegevensitem geteld, terwijl een item waaraan een frequentie is toegewezen als een set van twee gegevensitems wordt opgeslagen. Bij gegevens met twee varia­belen wordt een set gegevensitems zonder frequentietoewijzing als twee gegevensitems geteld, terwijl een set items met frequentietoewijzing als een set van drie gegevensitems wordt opgeslagen.
[Corrigeren van gegevens]
Corrigeren voordat op k is gedrukt, meteen na het invoeren van de gegevens:
Wis de verkeerde gegevens met ª en voer dan de juiste gegevens in.
Corrigeren nadat op k is gedrukt:
Gebruik [] om de voorheen ingevoerde gegevens te laten verschijnen. Druk op ] om de gegevens in oplopende volgorde weer te geven (eerst de oudste). Om de gegevens in aflopende volgorde weer te geven (eerst de laatste), moet u op de [ toets drukken. Elk item wordt aangegeven met ‘Xn=’, ‘Yn=’ of ‘Nn=’ (n is het sequentiële getal van de gegevensset). Geef het gegevensitem weer dat gewijzigd moet worden, voer de juiste waarde in en druk dan op k. Met & kunt u de waarden van de gegevensset in een keer corrigeren.
• Om een gegevensset te verwijderen, geeft u een item weer van de gegevensset die u wilt verwijderen en drukt dan op @J. De gegevensset zal verwijderd worden.
• Om een nieuwe gegevensset toe te voegen, drukt u op ª, voert dan de waarden in en drukt daarna op k.
k
x & x &
k (Voor meervoudige invoer van
Gegeven
y k
Gegeven
y &
frequentie
k (Voor
Statistiek-formules
Type Regressieformule Lineair y = a + bx Exponentieel y = ae Logaritmisch y = a + b • ln x Potentie y = ax
Invers y = a + b
Kwadratisch y = a + bx + cx
In de volgende gevallen treedt een fout op in de statistiek-formules:
• als de absolute waarde van het tussenresultaat of het eindresul-
taat gelijk is aan of groter is dan 1 × 10
• als de noemer nul is.
• als geprobeerd wordt de vierkantswortel van een negatief getal te berekenen.
• als er geen oplossing bestaat in de kwadratische regressie­berekening.
bx
b
1
x
2
100
.
Normale waarschijnlijkheidsrekening
•P(t), Q(t) en R(t) nemen altijd een positieve waarde aan, ook als t < 0 is, aangezien deze functies hetzelfde principe volgen als dat wat gebruikt wordt bij de oplossing voor een gebied. De waarden voor P(t), Q(t) en R(t) worden met zes decimaal­plaatsen aangegeven.
BEREKENINGEN MET COMPLEXE GETALLEN
Voor het optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen met complexe getallen, drukt u op m2 om de stand voor complexe getallen te kiezen. De resultaten van berekeningen met complexe getallen kunnen op twee manieren worden weergegeven:
Q @}: Rechthoekige coördinaten (verschijnt xy.) W @{: Poolcoördinaten (verschijnt
r
θ
.)
Invoeren van complexe getallen
Q Rechthoekige coördinaten
x-coördinaat
x-coördinaat
of
W Poolcoördinaten
r
Ö
r: absolute waarde θ: argument
• Bij het overschakelen naar een andere stand wordt het imaginaire deel gewist van een complex getal dat in het onafhankelijke geheugen (M) is vastgelegd.
• Een complex getal uitgedrukt in rechthoekige coördinaten met de y-waarde gelijk aan nul, of uitgedrukt in poolcoördinaten met de hoek gelijk aan nul, wordt beschouwd als een reëel getal.
• Druk op @∑0 om terug te keren naar de complexe conjugatie van het opgegeven complexe getal.
θ
+
y-coördinaat
Ü
y-coördinaat
FOUTEN EN REKENBEREIKEN
Fouten
Een fout treedt op als een bewerking de rekenbereiken overschrijdt of als u probeert een niet toegestane berekening uit te voeren. Indien een fout optreedt, drukt u op < (of >) zodat de cursor automatisch terugkeert naar de plaats in de vergelijking waar de fout optrad. Bewerk de vergelijking of druk op ª om de vergelijking te wissen.
Foutcodes en typen fouten
Syntaxis-fout (Error 1):
• Er werd geprobeerd een ongeldige bewerking uit te voeren.
Vb. 2 @{
Rekenfout (Error 2):
• De absolute waarde van het tussen- of eindresultaat is gelijk aan of groter dan 10
• Er werd geprobeerd door nul te delen (of de uitkomst van een tussenberekening was nul).
• De rekenbereiken werden overschreden tijdens het uitvoeren van de berekening.
Capaciteitsfout (Error 3):
• Het aantal beschikbare buffers werd overschreden (er zijn 10 buffers* voor numerieke waarden en 24 buffers voor rekeninstructies). * 5 buffers in de statistiek-stand.
• Het aantal gegevensitems heeft 100 overschreden in de statistiek­gebruiksstand.
Vergelijking is te lang (Error 4):
• De vergelijking heeft de maximum invoerbuffer (142 tekens) overschreden. Een vergelijking moet minder dan 142 tekens bevatten.
100
.
Rekenbereiken
Binnen de onderstaande bereiken is deze calculator tot op ±1 nauwkeurig in het minst significante cijfer van de mantisse. Bij het uitvoeren van continue berekeningen accumuleren de fouten waardoor de nauwkeurigheid afneemt. (Dit geldt ook voor y continue berekeningen intern worden uitgevoerd.) Tevens zal de rekenfout accumuleren en groter worden in de buurt van inflectiepunten en enkelvoudige punten van functies.
•Rekenbereiken
–99
~ ±9.999999999×1099 en 0.
±10 Als de absolute waarde van een invoergegeven of het tussen- of eindresultaat van een berekening minder dan 10 waarde als 0 beschouwd in de berekeningen en op het display.
x, x
¿
,
n!, e
x
, ln, enz. waar
–99
is, wordt de
VERVANGEN VAN DE BATTERIJEN
Opmerkingen betreffende het vervangen van de batterijen
Wanneer u de batterijen niet op de juiste wijze behandelt, kan dit lekkage of ontploffing van de batterijen tot gevolg hebben. Neem de volgende punten in acht:
• Vervang beide batterijen altijd tegelijk.
• Gebruik geen oude en nieuwe batterij naast elkaar.
• Gebruik altijd het juiste type batterij.
• Plaats de batterijen in de juiste richting, zoals aangegeven in de
calculator. Aangezien de batterijen reeds in de fabriek in de calculator zijn
aangebracht, is het mogelijk dat deze een kortere levensduur hebben dan aangegeven in de technische gegevens.
Opmerkingen betreffende het wissen van het geheugen
Wanneer de batterij wordt vervangen, zal de inhoud van het geheugen worden gewist. Het geheugen kan ook gewist worden wanneer de calculator defect is of als deze gerepareerd wordt. Maak altijd een notitie van belangrijke informatie die in het geheugen is opgeslagen, zodat deze informatie niet verloren gaat wanneer het geheugen per ongeluk gewist zou worden.
Wanneer moeten de batterijen vervangen worden
Vervang de batterijen als het display zelfs bij geringe lichtsterkte een slecht contrast heeft of als er niets op het display verschijnt bij indrukken van de ª toets.
Let op
• Wanneer de vloeistof van een lekkende batterij per ongeluk in uw ogen terechtkomt, kan dit ernstig letsel veroorzaken. Mocht dit gebeuren, spoel uw ogen dan met schoon water en roep meteen de hulp van een arts in.
• Wanneer de vloeistof van een lekkende batterij op uw huid of kleren terechtkomt, moet u de betreffende plaats meteen met schoon water afspoelen.
• Als u het apparaat langere tijd niet denkt te gebruiken, neemt u de batterijen uit het apparaat en bergt deze op een veilige plaats op, om beschadigingen veroorzaakt door lekkende batterijen te voorkomen.
• Laat uitgeputte batterijen niet in het apparaat zitten.
•Steek geen gedeeltelijk opgebruikte batterijen in het apparaat en gebruik ook niet verschillende typen batterijen door elkaar.
• Houd de batterijen uit de buurt van kinderen.
• Laat de batterijen niet in de calculator zitten wanneer deze uitgeput zijn. De batterijen kunnen gaan lekken en beschadiging veroorzaken.
• Bij verkeerde behandeling kunnen de batterijen ontploffen. Gooi de batterijen niet in vuur, daar deze kunnen ontploffen.
Procedure voor het vervangen van de batterijen
1. Druk op @F om de calculator uit te schakelen.
2. Verwijder de twee schroeven. (Afb. 1)
3. Schuif het dekseltje van de batterijhouder een stukje weg en til het dan omhoog om te verwijderen.
4. Verwijder de oude batterijen door deze met een balpen of een ander spits voorwerp naar buiten te werken. (Afb. 2)
5. Plaats twee nieuwe batterijen. Plaats de batterijen met de “+” kant naar boven.
6. Breng het dekseltje van de batterijhouder en de schroeven weer aan.
7. Druk op de RESET schakelaar (aan de achterzijde).
• Controleer of de onderstaande indicatie op het display verschijnt. Is dit niet het geval, dan moeten de batterijen verwijderd en dan opnieuw aangebracht worden. Controleer vervolgens nogmaals of de indicatie op het display verschijnt.
(Afb. 1) (Afb. 2)
Automatische uitschakelfunctie
De calculator wordt automatisch uitgeschakeld als gedurende 10 minuten geen toets wordt ingedrukt. Dit om verspilling van batterij­energie te voorkomen.
TECHNISCHE GEGEVENS
Rekenfuncties: Wetenschappelijke berekeningen, berekeningen
Interne berekeningen: Mantisse max. 14 cijfers Tijdelijk uitgestelde berekeningen:
Voeding: Zonnecellen (ingebouwd)
Bedrijfstemperatuur: 0°C – 40°C Buitenafmetingen: 79,6 mm (B) × 154,5 mm (D) × 13,2 mm (H) Gewicht: Ca. 97 gram (inclusief batterijen) Toebehoren: Batterijen × 2 (in calculator), gebruiksaanwij-
met complexe getallen, statistiek-berekeningen enz.
24 berekeningen 8 numerieke waarden (5 numerieke waarden in de statistiek en complexe-getallen gebruiksstand)
3 V (gelijkstroom): Backup-batterijen (Alkalibatterijen (LR44 of gelijkwaardig) × 2)
zing, blad beknopte bedieningsinstructies en opbergtasje
VOOR VERDERE INFORMATIE BETREFFENDE DE WETENSCHAPPELIJKE CALCULATOR
Breng een bezoek aan onze website. http://sharp-world.com/calculator/
EL-520WG_DUTCH_1
1234567890.,
1234567890.,
1234567890.,
1234567890.,
1234567890.,
1234567890.,
/
SHARP CORPORATION
STAT
MEM RESET
0 1
FSE TA B
0
DEG (°)
GRAD (g)
RAD (rad)
P (x,y )
X
Y
0
y
x
P (r,θ )
X
Y
0
r
θ
PRINTED IN CHINA / GEDRUKT IN CHINA
WETENSCHAPPELIJKE CALCULATOR
GEBRUIKSAANWIJZING
EL-520WG
MODEL
NEDERLANDS
04LGK (TINSZ0807EHZZ)
INLEIDING
Hartelijk dank voor de aanschaf van de SHARP wetenschappelijke calculator EL-520WG. Zie de achterkant van de Engelstalige handleiding voor de
rekenvoorbeelden (inclusief enkele formules en tabellen). De nummers rechts naast de titels verwijzen naar de voorbeelden.
Lees de gebruiksaanwijzing zorgvuldig door en bewaar deze op een handige plaats voor eventuele naslag in de toekomst.
Opmerkingen betreffende de bediening
• Steek de calculator niet in de achterzak van uw broek, want de calculator kan breken wanneer u erop gaat zitten. Het display is gemaakt van glas en is zeer kwetsbaar.
• Houd de calculator uit de buurt van hoge temperaturen zoals op het dashboard van de auto of in de buurt van een verwarmingsradiator en stel het apparaat ook niet aan hoge vochtigheid of veel stof bloot.
• Omdat dit product niet waterbestendig is mag het niet gebruikt of bewaard worden waar vloeistoffen, bijv. water, erop kunnen spatten. Regendruppels, waternevel, sap, koffie, stoom, zweet, enz. zullen storingen veroorzaken.
• De calculator kan met een zachte, droge doek worden schoongemaakt. Gebruik geen oplosmiddelen of een natte doek.
• Laat de calculator niet vallen en druk er ook niet met geweld op.
• Gooi lege batterijen nooit in vuur.
• Houd de batterijen buiten het bereik van kinderen.
• Dit product, evenals de accessoires, kan gewijzigd worden als gevolg van doorgevoerde verbeteringen, zonder voorafgaande kennisgeving.
ATTENTIE
• SHARP beveelt u ten zeerste aan om een schriftelijke notitie te maken van al uw belangrijke gegevens. In bijna alle apparaten met een elektronisch geheugen is het onder bepaalde omstandigheden mogelijk dat de gegevens gewist worden of gewijzigd. SHARP kan niet aansprakelijk worden gesteld indien gegevens verloren gaan of onbruikbaar worden als gevolg van een foutief gebruik van het apparaat, reparaties, defecten, vervangen van de batterijen of gebruik van het apparaat nadat de batterijen leeg zijn, of om welke andere reden dan ook.
• SHARP kan niet aansprakelijk worden gesteld voor directe of indirecte financiële verliezen of beschadigingen veroorzaakt door een verkeerd gebruik en/of defect van dit product en de bijbehorende randapparatuur, tenzij deze aansprakelijkheid wettelijk erkend is.
Druk alleen in de volgende gevallen met het puntje van een
balpen of iets dergelijks op de RESET schakelaar (aan de achterkant van het apparaat). Gebruik geen voorwerp met een breekbare of erg scherpe punt. Bij indrukken van de RESET schakelaar worden alle gegevens uit het geheugen gewist.
• Wanneer u de calculator de eerste maal gebruikt.
• Na het vervangen van de batterijen.
• Om het geheugen volledig te wissen.
• Als zich een abnormale situatie voordoet en geen van de toetsen meer werkt.
Als de calculator defect is, dient u deze uitsluitend door een SHARP dealer, een erkend SHARP servicecentrum of een SHARP reparatiecentrum te laten repareren.
Opbergtasje
DISPLAY
Vergelijking­display
Mantisse
• Tijdens het gebruik worden niet alle symbolen op het display aangegeven.
• Bepaalde inactieve symbolen kunnen zichtbaar zijn wanneer onder een schuine hoek naar het apparaat wordt gekeken.
• Alleen de symbolen die verband houden met de beschreven functies worden op het display en in de rekenvoorbeelden van deze gebruiksaanwijzing getoond.
: Verschijnt als de vergelijking niet volledig op het display
kan worden aangegeven. Druk op < rest (verborgen gedeelte) te zien.
Symbool
Exponent
/
> om de
xy/rθ: Geeft aan waarin de uitkomst wordt uitgedrukt bij
berekeningen met complexe getallen.
: Geeft aan dat er boven/onder de weergegeven gegevens
nog andere gegevens zijn die zichtbaar gemaakt kunnen worden. Druk op [/] om naar boven/onder te gaan.
2ndF : Verschijnt als @ wordt ingedrukt. HYP : Geeft aan dat h is ingedrukt en dat de hyperbool-
ALPHA : Verschijnt als K (STAT VAR), O of R wordt
FIX/SCI/ENG: Geeft de notatie aan die gebruikt wordt om een
functies gebruikt kunnen worden. Als @H wordt ingedrukt, verschijnen de symbolen “2ndF HYP”, waarmee wordt aangegeven dat de omgekeerde hyperbool-functies gebruikt kunnen worden.
ingedrukt.
waarde weer te geven.
DEG/RAD/GRAD: Geeft hoekmaten aan.
: Verschijnt wanneer de statistiek-functie gekozen is.
M:Geeft aan dat er een waarde in het onafhankelijke
i : Geeft aan dat een imaginair getal wordt aangegeven bij
geheugen is vastgelegd.
: Verschijnt wanneer de calculator een hoek toont als
uitkomst van een complexe berekening.
berekeningen met complexe getallen.
ALVORENS DE CALCULATOR IN GEBRUIK TE NEMEN
Benaming van de toetsen in deze gebruiksaanwijzing
De toetsen worden als volgt aangegeven:
Voor aangeven van ex: @e Voor aangeven van ln : I Voor aangeven van F :
Voor de functies die in oranje opschrift boven de toetsen staan, dient u eerst op @ te drukken voordat u op de toets drukt. Voor het opgeven van het geheugen drukt u eerst op K. De nummers voor de invoerwaarde worden niet aangegeven als toetsen, maar als normale getallen.
In- en uitschakelen
Druk op ª om de calculator in te schakelen en op @F om de calculator uit te schakelen.
Wissen van de invoer en de geheugens
Bediening Invoer M A-F, X, Y STAT*
(Display) ANS STAT VAR*
ª ×× × @c
Kiezen van de gebruiksstand
@∏00* @∏10*
3
4
× ×
RESET schakelaar
: Wissen × : Behouden
*1Statistiek-gegevens (ingevoerde gegevens).
2
, sx, σx, n, Σx, Σx2, ¯y, sy, σy, Σy, Σy2, Σxy, r, a, b, c.
*
3
Alle variabelen zijn gewist.
*
4
Deze toetscombinatie werkt hetzelfde als de RESET schakelaar.
*
[Geheugenwistoets]
Druk op @∏ om het menu te laten verschijnen.
• Om alle variabelen (M, A-F, X, Y, ANS, STAT VAR) te wissen,
drukt u op 00 of 0®.
• Om de calculator terug te stellen, drukt u op 10 of . Bij het terugstellen van de calculator worden alle gegevens die in het geheugen zijn vastgelegd gewist en worden alle instellingen teruggezet op de standaardinstellingen.
1
2
Invoeren en corrigeren van de vergelijking
[Cursortoetsen]
• Druk op < of > om de cursor te verplaatsen. U kunt ook terugkeren naar de vergelijking nadat u de uitkomst hebt gekregen door indrukken van > (<). Zie de volgende paragraaf voor het gebruik van de [ en ] toetsen.
• Zie ‘SET UP menu’ voor het gebruik van de cursor in het SET UP menu.
[Invoegmodus en overschrijfmodus op het vergelijkingdisplay]
• Druk op @‘ voor het omschakelen tussen de twee bewerkingsfuncties: invoegmodus (standaardinstelling) en overschrijfmodus. Een driehoekje geeft aan dat het cijfer op de plaats van de cursor wordt ingevoegd, terwijl een rechthoekje aangeeft dat de bestaande gegevens worden overschreven wanneer u nieuwe gegevens invoert.
• Om een cijfer in de invoegmodus in te voegen, brengt u de cursor naar de plaats meteen achter het punt waar het cijfer moet worden ingevoegd en dan voert u het cijfer in. In de overschrijf­modus worden de gegevens onder de cursor overschreven door het cijfer dat u invoert.
• De ingestelde modus blijft gehandhaafd totdat de volgende RESET wordt uitgevoerd.
[Verwijdertoets]
• Om een cijfer/functie te verwijderen, brengt u de cursor naar het
cijfer/functie die u wilt verwijderen en dan drukt u op d. Als de cursor aan de rechterkant van een vergelijking staat, werkt de d toets als een backspace-toets.
Meerregelige playback-functie
In de normale gebruiksstand kunnen vroegere vergelijkingen worden opgeroepen. Hieronder vallen tevens de eindinstructies van de vergelijkingen zoals “=”; maximaal kunnen er 142 tekens in het geheugen worden vastgelegd. Wanneer het geheugen vol is, worden de oudste gegevens het eerst gewist. Druk op [ om de vorige vergelijking en de uitkomst op het display weer te geven. Druk nogmaals op [ om vergelijkingen ervoor op te roepen (wanneer u bij een vroegere vergelijking bent, drukt u op ] om de vergelijkingen weer in de normale volgorde te zien). Door op @[ te drukken gaat u rechtstreeks terug naar de oudste vergelijking die in het geheugen is vastgelegd.
• Om een vergelijking te bewerken nadat deze is opgeroepen,
drukt u op > (<).
• Het meerregelig geheugen wordt gewist wanneer u een van de
volgende bedieningen uitvoert: @c, @F (inclusief de automatische uitschakelfunctie), omschakelen van de gebruiks­stand, geheugen wissen (@∏), RESET, @`, K (R)?, berekening met constante, kettingberekening, omrekenen van hoekmaat, omrekenen van coördinaten, N-grond­tal omrekening, opslag van numerieke waarden in de tijdelijke geheugens en het onafhankelijke geheugen.
Prioriteitsvolgorde bij het uitvoeren van berekeningen
De berekeningen worden in de volgende volgorde uitgevoerd: Q Breuken (1 voorafgaand argument (x-1, x2, n!, enz.) R Yx, vermenigvuldiging van een geheugenwaarde (2Y, enz.) Y Functies die gevolgd worden door hun argument (sin, cos, enz.) U Ingesloten vermenigvuldiging van een functie (2sin30, enz.) I
P +, – { AND } OR, XOR, XNOR q =, M+, M–, M, |DEG, |RAD, |GRAD, DATA, CD, rθ, →xy en andere instructies die
eindigen met een berekening
• Indien haakjes gebruikt worden, hebben de berekeningen tussen haakjes voorrang boven alle andere berekeningen.
4 enz.) W , technische prefixen E Functies met
l
x
T Ingesloten
¿
nCr, nPr O ×, ÷
INSTELLINGEN VOORAF
Kiezen van de gebruiksstand
m0: Normale gebruiksstand (NORMAL) m1: Statistiek-functie (STAT) m2: Complexe getallen gebruiksstand (CPLX)
SET UP menu
Druk op om het SET UP menu weer te geven.
•U kunt een menu-onderdeel selecteren door:
• de knipperende cursor te verplaatsen met >< en dan
op ® (= toets) te drukken, of
• op de cijfertoets te drukken die overeenkomt met het gewenste
menu-onderdeel.
of op het scherm wordt aangegeven, drukt u op [ of
• Als ] om het vorige/volgende menuscherm te zien.
• Druk op ª om het SET UP menu te verlaten.
[Kiezen van de notatie op het display en het aantal decimaalplaatsen]
Er zijn vier verschillende notatiesystemen voor het aangeven van de berekeningsuitkomsten: drijvend decimaalteken, vast decimaalteken, wetenschappelijke notatie en technische notatie.
• Wanneer het FIX, SCI of ENG symbool wordt getoond, kan het aantal decimaalplaatsen (TAB) op een willekeurige plaats tussen 0 en 9 worden ingesteld. De waarde op het display wordt overeenkomstig de instelling afgerond en weergegeven.
[Instellen van het drijvend-decimaalteken getallensysteem in de wetenschappelijke notatie]
Er zijn twee instellingen voor het aangeven van het drijvend decimaalteken: NORM1 (standaardinstelling) en NORM2. Bij beide instellingen wordt een getal buiten een vooraf ingesteld bereik automatisch in de wetenschappelijke notatie weergegeven:
• NORM1: 0.000000001
• NORM2: 0.01
x ≤ 9999999999
x ≤ 9999999999
Instellen van de hoekmaat
Bij deze calculator kan gekozen worden uit de volgende drie hoekmaten (graden, radialen en gradiënten):
Druk op
@G
WETENSCHAPPELIJKE BEREKENINGEN
• Druk op m0 om over te schakelen naar de normale gebruiksstand.
• Druk in elk voorbeeld op ª om het display te wissen. En als de FIX, SCI of ENG indicator wordt aangegeven, kunt u deze verwijderen door ‘NORM1’ te selecteren in het SET UP menu.
Basisrekenkunde
• Het haakje sluiten ) voor het = teken of ; kan
weggelaten worden.
Berekeningen met constanten
• Bij berekeningen met constanten wordt de opteller een constante. Aftrekken en delen gebeuren op dezelfde wijze. Bij vermenigvuldi­gen wordt het vermenigvuldigtal een constante.
• In berekeningen met constanten worden de constanten als K aangegeven.
Functies
• Zie de rekenvoorbeelden voor iedere functie.
•Stel de hoekmaat in voordat u begint met de berekeningen.
Aselect-functie
De aselect-functie heeft vier instellingen voor gebruik in de normale gebruiksstand en de statistiek-gebruiksstand. (Deze functie kan niet geselecteerd worden tijdens gebruik van de N-grondtal functie.) Om meerdere aselecte getallen achter elkaar op te roepen, drukt u op ®. Druk op ª om de functie te verlaten.
• De opgeroepen pseudo-aselecte getallenserie wordt in geheugen Y opgeslagen. Elk aselect getal is gebaseerd op een getallenserie.
[Aselecte getallen]
Een pseudo-aselect getal bestaande uit drie significante cijfers van 0 tot 0.999 kan worden opgeroepen door op @`0® te drukken.
[Dobbelsteen-aselectfunctie]
Om het gooien met een dobbelsteen na te bootsen voor een aselecte integer tussen 1 en 6, drukt u op @`1®.
[Muntstuk-aselectfunctie]
Om het opgooien van een muntstuk na te bootsen voor een aselecte 0 (kop) of 1 (munt), drukt u op @`2®.
[Integer-aselectfunctie]
Om een aselecte integer tussen 0 en 99 op te roepen, drukt u op @`3®.
Het omrekenen naar de getallenstelsels gebeurt als volgt:
(“ î (“
”, “ ” en “ ” verdwijnen)
Opmerking: De hexadecimale getallen A – F worden ingevoerd
In het binaire, pentale, octale en hexadecimale getallenstelsel kunnen uitsluitend gehele getallen worden ingevoerd. Wanneer een decimaal getal met een gebroken gedeelte in een binair, pentaal, octaal of hexadecimaal getal wordt omgerekend, wordt het gebroken gedeelte afgerond. Als het resultaat van een binaire, pentale, octale of hexadecimale berekening een gebroken gedeelte bevat, wordt dit eveneens afgerond. In het binaire, pentale, octale en hexadecimale stelsel worden negatieve getallen aangegeven als een complement.
Tijdberekeningen, decimale en sexagesimale berekeningen
Omrekenen tussen decimale en sexagesimale getallen is mogelijk, en bij gebruik van sexagesimale getallen kan er worden omgerekend naar de seconden- en minutennotatie. Bovendien kunnen de vier basisrekenfuncties en geheugen-berekeningen worden uitgevoerd in het sexagesimale stelsel. De notatie voor sexagesimaal is als volgt:
Omrekenen van coördinaten
• Kies de gewenste hoekmaat alvorens met de berekening te beginnen.
Omrekenen van hoekmaten
Telkens wanneer @g worden ingedrukt, verandert de hoekmaat in de vastgestelde volgorde.
Geheugen-berekeningen
Gebruiksstand ANS M A-F, X, Y
NORMAL STAT ×× CPLX ×
: Beschikbaar × : Niet beschikbaar
[Tijdelijke geheugens (A-F, X en Y)]
Druk op O en op een variabele-toets om een waarde in het geheugen vast te leggen. Druk op R en op een variabele-toets om een waarde uit het geheugen op te roepen. Om een variabele in een vergelijking te zetten, drukt u op K en dan op de gewenste variabele-toets.
[Onafhankelijk geheugen (M)]
Dit geheugen heeft alle mogelijkheden van de tijdelijke geheugens, maar kan tevens een waarde optellen bij of aftrekken van een bestaande geheugenwaarde. Druk op ªOM om het onafhankelijke geheugen (M) te wissen.
[Laatste-uitkomst geheugen (ANS)]
Het resultaat van een berekening dat verkregen wordt door indrukken van = of het resultaat van iedere andere instructie die eindigt met een berekening, wordt automatisch vastgelegd in het laatste-uitkomst geheugen.
Opmerking:
• De uitkomsten van de onderstaande functies worden automatisch in de geheugens X of Y vastgelegd waar ze de bestaande waarden vervangen.
•Aselect-functie ...... Geheugen Y
rθ, xy ................ Geheugen X (r of x), Geheugen Y (θ of y)
• Gebruik R of K om de waarde die in het geheugen is vastgelegd, tot 14 cijfers, op te roepen.
Ketenberekeningen
•U kunt de uitkomst verkregen in een bepaalde berekening weer in de volgende berekening gebruiken. De uitkomst kan niet opgeroepen worden wanneer er naderhand meerdere instructies zijn ingevoerd.
• Bij gebruik van de postfixfuncties (¿, sin, enz.) is een ketenberekening mogelijk zelfs wanneer de vorige uitkomst met de ª toets is gewist.
Breukberekeningen
Deze calculator kan basisberekeningen en geheugen-berekeningen met breuken uitvoeren, en omrekeningen tussen een decimaalgetal en een breuk.
• Wanneer er meer dan 10 cijfers moeten worden weergegeven, wordt het getal in een decimaal getal omgezet en weergegeven.
• Het resultaat van de berekening wordt automatisch in geheugen X en Y vastgelegd.
Berekeningen met natuurconstanten
Zie de beknopte bedieningsinstructies en de Nederlandstalige handleiding op de achterkant. Een natuurconstante wordt opgeroepen door op ß te drukken en daarna het nummer van de constante op te geven door invoeren van een 2-cijferig getal. De opgeroepen constante verschijnt op het display met het door de gebruiker ingestelde aantal decimaalplaatsen. Natuurconstanten kunnen worden opgeroepen in de normale gebruiksstand (mits het binaire, pentale, octale of hexadecimale stelsel niet gekozen is), of de statistiek-stand.
Opmerking: Natuurconstanten en metrische omrekeningen zijn
Nr. Constante
01 Lichtsnelheid in vacuüm 02 Newton gravitatieconstante 03 Standaard gravitatieversnelling 04 Rustmassa van een elektron 05 Rustmassa van een proton 06 Rustmassa van een neutron 07 Muon-massa 08 Verhouding atoommassa-
09 Elementaire lading 10 Constante van Planck 11 Constante van Boltzmann 12 Magnetische constante 13 Elektrische constante 14 Standaard elektronradius 15 Fijnstructuur-constante 16 Bohrradius 17 Constante van Rydberg 18 Magnetische fluxquantum 19 Bohrmagneton 20 21 Kernmagneton 22 23 24 25 Compton golflengte 26 Compton golflengte van
27 Stefan-Boltzmann constante
Binaire, pentale, octale, decimale en hexadecimale berekeningen (N-grondtal)
Deze calculator kan omrekeningen uitvoeren tussen de N-grondtal getallen. De vier basisrekenfuncties, berekeningen met haakjes en geheugen-berekeningen zijn mogelijk, alsmede de logische bewerkingen AND, OR, NOT, NEG, XOR en XNOR met binaire, pentale, octale en hexadecimale getallen.
” verschijnt), @û (“ ” verschijnt), @
” verschijnt), @ì (“ ” verschijnt), @í (“ ”,
door indrukken van de toetsen ß, ™, L, ÷, l, en I. De getallen verschijnen als volgt op het display:
A ï, B , C ó, D → ò, E ô, F ö
graden seconden
minuten
Rechthoekige coördinaten
Waarde voor r of x: Geheugen X•Waarde voor θ of y: Geheugen Y
gebaseerd op de 2002 CODATA aanbevolen waarden of de 1995 editie van de “Guide for the Use of the International System of Units (SI)” uitgegeven door de NIST (National Institute of Standards and Technology) of op de ISO-specificaties.
eenheid/kilogram
Magnetisch moment van een elektron
Magnetisch moment van een proton Magnetisch moment van een neutron Magnetisch moment van een muon
een proton
Poolcoördinaten
Nr. Constante
28 Constante van Avogadro 29 Molair volume van ideaal gas
(273,15 K, 101,325 kPa) 30 Molaire gasconstante 31 Constante van Faraday 32 Von Klitzing constante 33 Quotiënt elektronlading/massa 34 Circulatiequantum 35 Gyromagnetische verhouding
van een proton 36 Josephson constante 37 Elektronvolt 38 Celsius temperatuur 39 Astronomie-eenheid 40 Parsec 41 Molaire massa van koolstof-12 42
Constante van Planck boven 2 pi 43 Hartree energie 44 Geleidend quantum 45 Inverse fijnstructuur constante 46
Proton-elektron massaverhouding 47 Molaire massaconstante 48 Compton golflengte van
een neutron 49 Eerste stralingsconstante 50 Tweede stralingsconstante 51 Karakteristieke impedantie
van een vacuüm 52 Standaard atmosfeer
Omrekenen van metrische waarden
Zie de beknopte bedieningsinstructies en de Nederlandstalige handleiding op de achterkant. Eenheid-omrekeningen kunnen worden uitgevoerd in de normale gebruiksstand (mits het binaire, pentale, octale of hexadecimale stelsel niet gekozen is), en de statistiek-stand.
Nr. Opmerkingen
1in: inch 2cm: centimeter 3ft: foot 4m : meter 5yd: yard 6m : meter 7 mile : mijl 8km: kilometer
9n mile : zeemijl 10 m : meter 11 acre : acre 12 m2: vierkante meter 13 oz : ounce 14 g : gram 15 lb : pound 16 kg : kilogram 17 °F : graden Fahrenheit 18 °C : graden Celsius 19 gal (US) : 20 l : liter 21 gal (UK) : 22 l : liter
gallon (Verenigde Staten)
gallon (Groot-Brittannië)
Nr. Opmerkingen
23 fl oz(US) : 24 ml : milliliter 25 fl oz(UK) : 26 ml : milliliter 27 J : Joule 28 cal : calorieën 29 J : Joule 30 cal15 : calorieën (15n°C) 31 J : Joule 32 calIT : I.T. calorieën 33 hp : paardekracht 34 W : watt 35 ps : 36 W : watt 37 38 Pa : Pascal 39 atm : atmosfeer 40 Pa : Pascal 41 (1 mmHg = 1 Torr) 42 Pa : Pascal 43 44 J : Joule
fluid ounce (Verenigde Staten)
fluid ounce (Groot-Brittannië)
Franse paardekracht
Berekeningen met technische prefixen
Prefix Bediening Eenheid
k (kilo) @∑00 10 M (Mega) @∑01 10 G (Giga) @∑02 10 T (Tera) @∑03 10 m (milli) @∑04 10 µ (micro) @∑05 10 n (nano) @∑06 10 p(pico) @∑07 10 f(femto) @∑08 10
3
6
9
12
–3
–6
–9
–12
–15
Modificatiefunctie
De uitkomsten worden intern in de wetenschappelijke notatie verkregen met maximaal 14 cijfers voor de mantisse. Op het display worden de resultaten echter aangegeven in het formaat dat gekozen is voor de display-uitlezing en met het ingestelde aantal decimaalplaatsen. Dit betekent dat het interne resultaat kan verschillen van het resultaat dat op het display wordt aangegeven. Met behulp van de modificatiefunctie kan de interne waarde worden veranderd in de waarde die op het display wordt aangegeven, zodat de aangegeven waarde ongewijzigd in verdere bewerkingen gebruikt kan worden.
STATISTIEK-BEREKENINGEN
Druk op m1 om de statistiek-stand te kiezen. De onderstaande zeven statistiek-berekeningen kunnen worden uitgevoerd. Voor het kiezen van de gewenste subfunctie dient de corresponderende cijfertoets te worden ingedrukt. Om de statistiek-subfunctie te veranderen, moet u de statistiek­gebruiksstand opnieuw kiezen (druk op m1) en dan de vereiste subfunctie kiezen.
0 (SD) : Statistiek-berekeningen met één variabele 1 (LINE) : Berekening van lineaire regressie 2 (QUAD) : Berekening van kwadratische regressie 3 (EXP) : Berekening van exponentiële regressie 4 (LOG) : Berekening van logaritmische regressie 5 (PWR) : Berekening van potentie-regressie 6 (INV) : Berekening van inverse regressie
Bij iedere statistiekfunctie kunnen de volgende berekeningen worden gemaakt (zie de hiernavolgende tabel):
Statistiek-berekening met één variabele
Waarden voor Q en waarden voor normale waarschijnlijkheids­rekening.
Berekening van lineaire regressie
Statistiek-berekeningen aangegeven in Q en W, en schatting voor y bij een gegeven x (schatting y´) en schatting voor x bij een gegeven y (schatting x´).
Berekening van exponentiële regressie, logaritmische regressie, potentie-regressie en inverse regressie
Waarden voor Q en W. Schatting voor y bij een gegeven x en schatting voor x bij een gegeven y. (Aangezien de calculator iedere formule in een lineaire regressieformule omzet alvorens met de berekening wordt begonnen, worden alle statistieken, behalve de coëfficiënten a en b, verkregen op basis van de omgezette gegevens en niet de ingevoerde gegevens.)
Berekening van kwadratische regressie
Waarden voor Q en W en coëfficiënt a, b, c in de kwadratische regressieformule (y = a + bx + cx berekeningen kunnen geen correlatiecoëfficiënten (r) worden berekend.) Wanneer er twee x´ waarden zijn, drukt u op @≠.
Bij het uitvoeren van berekeningen met a, b en c kan slechts één numerieke waarde vastgehouden worden.
¯
x Gemiddelde van steekproeven (x gegevens)
sx Standaard-afwijking van steekproeven (x gegevens)
σ
x Standaard-afwijking van populatie (x gegevens)
Q
n Aantal steekproeven
Σ
x Som van steekproeven (x gegevens)
Σ
x2Som van kwadraten van steekproeven (x gegevens)
¯
y Gemiddelde van steekproeven (y gegevens)
sy Standaard-afwijking van steekproeven (y gegevens)
σ
y Standaard-afwijking van populatie (y gegevens)
Σ
y Som van steekproeven (y gegevens)
WΣy2Som van kwadraten van steekproeven (y gegevens)
Σ
xy Som van producten van steekproeven (x, y) r Correlatiecoëfficiënt a Coëfficiënt van regressievergelijking b Coëfficiënt van regressievergelijking c Coëfficiënt van kwadratische regressievergelijking
• Gebruik K en R om een STAT variabele-berekening uit te
voeren.
2
). (Bij kwadratische regressie
Invoeren en corrigeren van gegevens
De ingevoerde gegevens blijven in het geheugen bewaard totdat @c wordt gekozen of een gebruiksstand. Zorg dat het geheugen gewist is voordat u nieuwe gegevens invoert.
[Invoeren van gegevens]
Gegevens met één variabele
Gegeven Gegeven & frequentie
dezelfde gegevens)
Gegevens met twee variabelen
Gegeven Gegeven
meervoudige invoer van dezelfde gegevens x en y.)
• Maximaal kunnen er 100 gegevensitems worden ingevoerd. Bij gegevens met één variabele wordt een gegevensitem zonder frequentietoewijzing als één gegevensitem geteld, terwijl een item waaraan een frequentie is toegewezen als een set van twee gegevensitems wordt opgeslagen. Bij gegevens met twee varia­belen wordt een set gegevensitems zonder frequentietoewijzing als twee gegevensitems geteld, terwijl een set items met frequentietoewijzing als een set van drie gegevensitems wordt opgeslagen.
[Corrigeren van gegevens]
Corrigeren voordat op k is gedrukt, meteen na het invoeren van de gegevens:
Wis de verkeerde gegevens met ª en voer dan de juiste gegevens in.
Corrigeren nadat op k is gedrukt:
Gebruik [] om de voorheen ingevoerde gegevens te laten verschijnen. Druk op ] om de gegevens in oplopende volgorde weer te geven (eerst de oudste). Om de gegevens in aflopende volgorde weer te geven (eerst de laatste), moet u op de [ toets drukken. Elk item wordt aangegeven met ‘Xn=’, ‘Yn=’ of ‘Nn=’ (n is het sequentiële getal van de gegevensset). Geef het gegevensitem weer dat gewijzigd moet worden, voer de juiste waarde in en druk dan op k. Met & kunt u de waarden van de gegevensset in een keer corrigeren.
• Om een gegevensset te verwijderen, geeft u een item weer van de gegevensset die u wilt verwijderen en drukt dan op @J. De gegevensset zal verwijderd worden.
• Om een nieuwe gegevensset toe te voegen, drukt u op ª, voert dan de waarden in en drukt daarna op k.
k
x & x &
k (Voor meervoudige invoer van
Gegeven
y k
Gegeven
y &
frequentie
k (Voor
Statistiek-formules
Type Regressieformule Lineair y = a + bx Exponentieel y = ae Logaritmisch y = a + b • ln x Potentie y = ax
Invers y = a + b
Kwadratisch y = a + bx + cx
In de volgende gevallen treedt een fout op in de statistiek-formules:
• als de absolute waarde van het tussenresultaat of het eindresul-
taat gelijk is aan of groter is dan 1 × 10
• als de noemer nul is.
• als geprobeerd wordt de vierkantswortel van een negatief getal te berekenen.
• als er geen oplossing bestaat in de kwadratische regressie­berekening.
bx
b
1
x
2
100
.
Normale waarschijnlijkheidsrekening
•P(t), Q(t) en R(t) nemen altijd een positieve waarde aan, ook als t < 0 is, aangezien deze functies hetzelfde principe volgen als dat wat gebruikt wordt bij de oplossing voor een gebied. De waarden voor P(t), Q(t) en R(t) worden met zes decimaal­plaatsen aangegeven.
BEREKENINGEN MET COMPLEXE GETALLEN
Voor het optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen met complexe getallen, drukt u op m2 om de stand voor complexe getallen te kiezen. De resultaten van berekeningen met complexe getallen kunnen op twee manieren worden weergegeven:
Q @}: Rechthoekige coördinaten (verschijnt xy.) W @{: Poolcoördinaten (verschijnt
r
θ
.)
Invoeren van complexe getallen
Q Rechthoekige coördinaten
x-coördinaat
x-coördinaat
of
W Poolcoördinaten
r
Ö
r: absolute waarde θ: argument
• Bij het overschakelen naar een andere stand wordt het imaginaire deel gewist van een complex getal dat in het onafhankelijke geheugen (M) is vastgelegd.
• Een complex getal uitgedrukt in rechthoekige coördinaten met de y-waarde gelijk aan nul, of uitgedrukt in poolcoördinaten met de hoek gelijk aan nul, wordt beschouwd als een reëel getal.
• Druk op @∑0 om terug te keren naar de complexe conjugatie van het opgegeven complexe getal.
θ
+
y-coördinaat
Ü
y-coördinaat
FOUTEN EN REKENBEREIKEN
Fouten
Een fout treedt op als een bewerking de rekenbereiken overschrijdt of als u probeert een niet toegestane berekening uit te voeren. Indien een fout optreedt, drukt u op < (of >) zodat de cursor automatisch terugkeert naar de plaats in de vergelijking waar de fout optrad. Bewerk de vergelijking of druk op ª om de vergelijking te wissen.
Foutcodes en typen fouten
Syntaxis-fout (Error 1):
• Er werd geprobeerd een ongeldige bewerking uit te voeren.
Vb. 2 @{
Rekenfout (Error 2):
• De absolute waarde van het tussen- of eindresultaat is gelijk aan of groter dan 10
• Er werd geprobeerd door nul te delen (of de uitkomst van een tussenberekening was nul).
• De rekenbereiken werden overschreden tijdens het uitvoeren van de berekening.
Capaciteitsfout (Error 3):
• Het aantal beschikbare buffers werd overschreden (er zijn 10 buffers* voor numerieke waarden en 24 buffers voor rekeninstructies). * 5 buffers in de statistiek-stand.
• Het aantal gegevensitems heeft 100 overschreden in de statistiek­gebruiksstand.
Vergelijking is te lang (Error 4):
• De vergelijking heeft de maximum invoerbuffer (142 tekens) overschreden. Een vergelijking moet minder dan 142 tekens bevatten.
100
.
Rekenbereiken
Binnen de onderstaande bereiken is deze calculator tot op ±1 nauwkeurig in het minst significante cijfer van de mantisse. Bij het uitvoeren van continue berekeningen accumuleren de fouten waardoor de nauwkeurigheid afneemt. (Dit geldt ook voor y continue berekeningen intern worden uitgevoerd.) Tevens zal de rekenfout accumuleren en groter worden in de buurt van inflectiepunten en enkelvoudige punten van functies.
•Rekenbereiken
–99
~ ±9.999999999×1099 en 0.
±10 Als de absolute waarde van een invoergegeven of het tussen- of eindresultaat van een berekening minder dan 10 waarde als 0 beschouwd in de berekeningen en op het display.
x, x
¿
,
n!, e
x
, ln, enz. waar
–99
is, wordt de
VERVANGEN VAN DE BATTERIJEN
Opmerkingen betreffende het vervangen van de batterijen
Wanneer u de batterijen niet op de juiste wijze behandelt, kan dit lekkage of ontploffing van de batterijen tot gevolg hebben. Neem de volgende punten in acht:
• Vervang beide batterijen altijd tegelijk.
• Gebruik geen oude en nieuwe batterij naast elkaar.
• Gebruik altijd het juiste type batterij.
• Plaats de batterijen in de juiste richting, zoals aangegeven in de
calculator. Aangezien de batterijen reeds in de fabriek in de calculator zijn
aangebracht, is het mogelijk dat deze een kortere levensduur hebben dan aangegeven in de technische gegevens.
Opmerkingen betreffende het wissen van het geheugen
Wanneer de batterij wordt vervangen, zal de inhoud van het geheugen worden gewist. Het geheugen kan ook gewist worden wanneer de calculator defect is of als deze gerepareerd wordt. Maak altijd een notitie van belangrijke informatie die in het geheugen is opgeslagen, zodat deze informatie niet verloren gaat wanneer het geheugen per ongeluk gewist zou worden.
Wanneer moeten de batterijen vervangen worden
Vervang de batterijen als het display zelfs bij geringe lichtsterkte een slecht contrast heeft of als er niets op het display verschijnt bij indrukken van de ª toets.
Let op
• Wanneer de vloeistof van een lekkende batterij per ongeluk in uw ogen terechtkomt, kan dit ernstig letsel veroorzaken. Mocht dit gebeuren, spoel uw ogen dan met schoon water en roep meteen de hulp van een arts in.
• Wanneer de vloeistof van een lekkende batterij op uw huid of kleren terechtkomt, moet u de betreffende plaats meteen met schoon water afspoelen.
• Als u het apparaat langere tijd niet denkt te gebruiken, neemt u de batterijen uit het apparaat en bergt deze op een veilige plaats op, om beschadigingen veroorzaakt door lekkende batterijen te voorkomen.
• Laat uitgeputte batterijen niet in het apparaat zitten.
•Steek geen gedeeltelijk opgebruikte batterijen in het apparaat en gebruik ook niet verschillende typen batterijen door elkaar.
• Houd de batterijen uit de buurt van kinderen.
• Laat de batterijen niet in de calculator zitten wanneer deze uitgeput zijn. De batterijen kunnen gaan lekken en beschadiging veroorzaken.
• Bij verkeerde behandeling kunnen de batterijen ontploffen. Gooi de batterijen niet in vuur, daar deze kunnen ontploffen.
Procedure voor het vervangen van de batterijen
1. Druk op @F om de calculator uit te schakelen.
2. Verwijder de twee schroeven. (Afb. 1)
3. Schuif het dekseltje van de batterijhouder een stukje weg en til het dan omhoog om te verwijderen.
4. Verwijder de oude batterijen door deze met een balpen of een ander spits voorwerp naar buiten te werken. (Afb. 2)
5. Plaats twee nieuwe batterijen. Plaats de batterijen met de “+” kant naar boven.
6. Breng het dekseltje van de batterijhouder en de schroeven weer aan.
7. Druk op de RESET schakelaar (aan de achterzijde).
• Controleer of de onderstaande indicatie op het display verschijnt. Is dit niet het geval, dan moeten de batterijen verwijderd en dan opnieuw aangebracht worden. Controleer vervolgens nogmaals of de indicatie op het display verschijnt.
(Afb. 1) (Afb. 2)
Automatische uitschakelfunctie
De calculator wordt automatisch uitgeschakeld als gedurende 10 minuten geen toets wordt ingedrukt. Dit om verspilling van batterij­energie te voorkomen.
TECHNISCHE GEGEVENS
Rekenfuncties: Wetenschappelijke berekeningen, berekeningen
Interne berekeningen: Mantisse max. 14 cijfers Tijdelijk uitgestelde berekeningen:
Voeding: Zonnecellen (ingebouwd)
Bedrijfstemperatuur: 0°C – 40°C Buitenafmetingen: 79,6 mm (B) × 154,5 mm (D) × 13,2 mm (H) Gewicht: Ca. 97 gram (inclusief batterijen) Toebehoren: Batterijen × 2 (in calculator), gebruiksaanwij-
met complexe getallen, statistiek-berekeningen enz.
24 berekeningen 8 numerieke waarden (5 numerieke waarden in de statistiek en complexe-getallen gebruiksstand)
3 V (gelijkstroom): Backup-batterijen (Alkalibatterijen (LR44 of gelijkwaardig) × 2)
zing, blad beknopte bedieningsinstructies en opbergtasje
VOOR VERDERE INFORMATIE BETREFFENDE DE WETENSCHAPPELIJKE CALCULATOR
Breng een bezoek aan onze website. http://sharp-world.com/calculator/
EL-520WG_DUTCH_1
1234567890.,
1234567890.,
1234567890.,
1234567890.,
1234567890.,
1234567890.,
Loading...
+ 5 hidden pages