Hartelijk dank voor de aanschaf van de SHARP wetenschappelijke
calculator EL-520WG.
Zie de achterkant van de Engelstalige handleiding voor de
rekenvoorbeelden (inclusief enkele formules en tabellen). De
nummers rechts naast de titels verwijzen naar de
voorbeelden.
Lees de gebruiksaanwijzing zorgvuldig door en bewaar deze op
een handige plaats voor eventuele naslag in de toekomst.
Opmerkingen betreffende de bediening
• Steek de calculator niet in de achterzak van uw broek, want de
calculator kan breken wanneer u erop gaat zitten. Het display is
gemaakt van glas en is zeer kwetsbaar.
• Houd de calculator uit de buurt van hoge temperaturen zoals
op het dashboard van de auto of in de buurt van een
verwarmingsradiator en stel het apparaat ook niet aan hoge
vochtigheid of veel stof bloot.
• Omdat dit product niet waterbestendig is mag het niet gebruikt
of bewaard worden waar vloeistoffen, bijv. water, erop kunnen
spatten. Regendruppels, waternevel, sap, koffie, stoom, zweet,
enz. zullen storingen veroorzaken.
• De calculator kan met een zachte, droge doek worden
schoongemaakt. Gebruik geen oplosmiddelen of een natte doek.
• Laat de calculator niet vallen en druk er ook niet met geweld op.
• Gooi lege batterijen nooit in vuur.
• Houd de batterijen buiten het bereik van kinderen.
• Dit product, evenals de accessoires, kan gewijzigd worden als
gevolg van doorgevoerde verbeteringen, zonder voorafgaande
kennisgeving.
ATTENTIE
• SHARP beveelt u ten zeerste aan om een schriftelijke notitie
te maken van al uw belangrijke gegevens. In bijna alle
apparaten met een elektronisch geheugen is het onder
bepaalde omstandigheden mogelijk dat de gegevens gewist
worden of gewijzigd. SHARP kan niet aansprakelijk worden
gesteld indien gegevens verloren gaan of onbruikbaar worden
als gevolg van een foutief gebruik van het apparaat,
reparaties, defecten, vervangen van de batterijen of gebruik
van het apparaat nadat de batterijen leeg zijn, of om welke
andere reden dan ook.
• SHARP kan niet aansprakelijk worden gesteld voor directe of
indirecte financiële verliezen of beschadigingen veroorzaakt
door een verkeerd gebruik en/of defect van dit product en de
bijbehorende randapparatuur, tenzij deze aansprakelijkheid
wettelijk erkend is.
♦ Druk alleen in de volgende gevallen met het puntje van een
balpen of iets dergelijks op de RESET schakelaar (aan de
achterkant van het apparaat). Gebruik geen voorwerp met een
breekbare of erg scherpe punt. Bij indrukken van de RESET
schakelaar worden alle gegevens uit het geheugen gewist.
• Wanneer u de calculator de eerste maal gebruikt.
• Na het vervangen van de batterijen.
• Om het geheugen volledig te wissen.
• Als zich een abnormale situatie voordoet en geen van de
toetsen meer werkt.
Als de calculator defect is, dient u deze uitsluitend door een
SHARP dealer, een erkend SHARP servicecentrum of een SHARP
reparatiecentrum te laten repareren.
Opbergtasje
DISPLAY
Vergelijkingdisplay
→
Mantisse
• Tijdens het gebruik worden niet alle symbolen op het display
aangegeven.
• Bepaalde inactieve symbolen kunnen zichtbaar zijn wanneer
onder een schuine hoek naar het apparaat wordt gekeken.
• Alleen de symbolen die verband houden met de beschreven
functies worden op het display en in de rekenvoorbeelden van
deze gebruiksaanwijzing getoond.
: Verschijnt als de vergelijking niet volledig op het display
kan worden aangegeven. Druk op <
rest (verborgen gedeelte) te zien.
←Symbool
Exponent
/
> om de
xy/rθ: Geeft aan waarin de uitkomst wordt uitgedrukt bij
berekeningen met complexe getallen.
: Geeft aan dat er boven/onder de weergegeven gegevens
nog andere gegevens zijn die zichtbaar gemaakt kunnen
worden. Druk op [/] om naar boven/onder te
gaan.
2ndF : Verschijnt als @ wordt ingedrukt.
HYP: Geeft aan dat h is ingedrukt en dat de hyperbool-
ALPHA : Verschijnt als K (STAT VAR), O of R wordt
FIX/SCI/ENG: Geeft de notatie aan die gebruikt wordt om een
functies gebruikt kunnen worden. Als @H wordt
ingedrukt, verschijnen de symbolen “2ndF HYP”, waarmee
wordt aangegeven dat de omgekeerde hyperbool-functies
gebruikt kunnen worden.
ingedrukt.
waarde weer te geven.
DEG/RAD/GRAD: Geeft hoekmaten aan.
: Verschijnt wanneer de statistiek-functie gekozen is.
M:Geeft aan dat er een waarde in het onafhankelijke
i: Geeft aan dat een imaginair getal wordt aangegeven bij
geheugen is vastgelegd.
: Verschijnt wanneer de calculator een hoek toont als
uitkomst van een complexe berekening.
berekeningen met complexe getallen.
ALVORENS DE CALCULATOR IN GEBRUIK TE NEMEN
Benaming van de toetsen in deze gebruiksaanwijzing
De toetsen worden als volgt aangegeven:
Voor aangeven van ex: @e
Voor aangeven van ln : I
Voor aangeven van F : Kü
Voor de functies die in oranje opschrift boven de toetsen staan,
dient u eerst op @ te drukken voordat u op de toets drukt. Voor
het opgeven van het geheugen drukt u eerst op K. De nummers
voor de invoerwaarde worden niet aangegeven als toetsen, maar
als normale getallen.
In- en uitschakelen
Druk op ª om de calculator in te schakelen en op @F
om de calculator uit te schakelen.
Wissen van de invoer en de geheugens
BedieningInvoerMA-F, X, YSTAT*
(Display)ANS STAT VAR*
ª×××
@c
Kiezen van de gebruiksstand
@∏00*
@∏10*
3
4
×
×
RESET schakelaar
: Wissen× : Behouden
*1Statistiek-gegevens (ingevoerde gegevens).
2
x¯, sx, σx, n, Σx, Σx2, ¯y, sy, σy, Σy, Σy2, Σxy, r, a, b, c.
*
3
Alle variabelen zijn gewist.
*
4
Deze toetscombinatie werkt hetzelfde als de RESET schakelaar.
*
[Geheugenwistoets]
Druk op @∏ om het menu te laten
verschijnen.
• Om alle variabelen (M, A-F, X, Y, ANS, STAT VAR) te wissen,
drukt u op 00 of 0®.
• Om de calculator terug te stellen, drukt u op 10 of
1®.
Bij het terugstellen van de calculator worden alle gegevens die in
het geheugen zijn vastgelegd gewist en worden alle instellingen
teruggezet op de standaardinstellingen.
1
2
Invoeren en corrigeren van de vergelijking
[Cursortoetsen]
• Druk op < of > om de cursor te verplaatsen. U kunt ook
terugkeren naar de vergelijking nadat u de uitkomst hebt gekregen
door indrukken van > (<). Zie de volgende paragraaf
voor het gebruik van de [ en ] toetsen.
• Zie ‘SET UP menu’ voor het gebruik van de cursor in het SET UP
menu.
[Invoegmodus en overschrijfmodus op het vergelijkingdisplay]
• Druk op @‘ voor het omschakelen tussen de twee
bewerkingsfuncties: invoegmodus (standaardinstelling) en
overschrijfmodus. Een driehoekje geeft aan dat het cijfer op de
plaats van de cursor wordt ingevoegd, terwijl een rechthoekje
aangeeft dat de bestaande gegevens worden overschreven
wanneer u nieuwe gegevens invoert.
• Om een cijfer in de invoegmodus in te voegen, brengt u de cursor
naar de plaats meteen achter het punt waar het cijfer moet
worden ingevoegd en dan voert u het cijfer in. In de overschrijfmodus worden de gegevens onder de cursor overschreven door
het cijfer dat u invoert.
• De ingestelde modus blijft gehandhaafd totdat de volgende
RESET wordt uitgevoerd.
[Verwijdertoets]
• Om een cijfer/functie te verwijderen, brengt u de cursor naar het
cijfer/functie die u wilt verwijderen en dan drukt u op d. Als de
cursor aan de rechterkant van een vergelijking staat, werkt de
d toets als een backspace-toets.
Meerregelige playback-functie
In de normale gebruiksstand kunnen vroegere vergelijkingen worden
opgeroepen. Hieronder vallen tevens de eindinstructies van de
vergelijkingen zoals “=”; maximaal kunnen er 142 tekens in het
geheugen worden vastgelegd. Wanneer het geheugen vol is, worden
de oudste gegevens het eerst gewist. Druk op [ om de vorige
vergelijking en de uitkomst op het display weer te geven. Druk
nogmaals op [ om vergelijkingen ervoor op te roepen (wanneer
u bij een vroegere vergelijking bent, drukt u op ] om de
vergelijkingen weer in de normale volgorde te zien). Door op
@[ te drukken gaat u rechtstreeks terug naar de oudste
vergelijking die in het geheugen is vastgelegd.
• Om een vergelijking te bewerken nadat deze is opgeroepen,
drukt u op > (<).
• Het meerregelig geheugen wordt gewist wanneer u een van de
volgende bedieningen uitvoert: @c, @F (inclusief
de automatische uitschakelfunctie), omschakelen van de gebruiksstand, geheugen wissen (@∏), RESET, @`, K
(R)?, berekening met constante, kettingberekening,
omrekenen van hoekmaat, omrekenen van coördinaten, N-grondtal omrekening, opslag van numerieke waarden in de tijdelijke
geheugens en het onafhankelijke geheugen.
Prioriteitsvolgorde bij het uitvoeren van berekeningen
De berekeningen worden in de volgende volgorde uitgevoerd:
Q Breuken (1
voorafgaand argument (x-1, x2, n!, enz.) R Yx,
vermenigvuldiging van een geheugenwaarde (2Y, enz.) Y Functies
die gevolgd worden door hun argument (sin, cos, enz.) U Ingesloten
vermenigvuldiging van een functie (2sin30, enz.) I
P +, – { AND } OR, XOR, XNOR q =, M+, M–, ⇒M, |DEG,
|RAD, |GRAD, DATA, CD, →rθ, →xy en andere instructies die
eindigen met een berekening
• Indien haakjes gebruikt worden, hebben de berekeningen tussen
haakjes voorrang boven alle andere berekeningen.
• de knipperende cursor te verplaatsen met >< en dan
op ® (= toets) te drukken, of
• op de cijfertoets te drukken die overeenkomt met het gewenste
menu-onderdeel.
of op het scherm wordt aangegeven, drukt u op [ of
• Als
] om het vorige/volgende menuscherm te zien.
• Druk op ª om het SET UP menu te verlaten.
[Kiezen van de notatie op het display en het aantal decimaalplaatsen]
Er zijn vier verschillende notatiesystemen voor het aangeven van
de berekeningsuitkomsten: drijvend decimaalteken, vast
decimaalteken, wetenschappelijke notatie en technische notatie.
• Wanneer het FIX, SCI of ENG symbool wordt getoond, kan het
aantal decimaalplaatsen (TAB) op een willekeurige plaats tussen
0 en 9 worden ingesteld. De waarde op het display wordt
overeenkomstig de instelling afgerond en weergegeven.
[Instellen van het drijvend-decimaalteken getallensysteem in
de wetenschappelijke notatie]
Er zijn twee instellingen voor het aangeven van het drijvend
decimaalteken: NORM1 (standaardinstelling) en NORM2. Bij beide
instellingen wordt een getal buiten een vooraf ingesteld bereik
automatisch in de wetenschappelijke notatie weergegeven:
• NORM1: 0.000000001 ≤
• NORM2: 0.01 ≤
x ≤ 9999999999
x ≤ 9999999999
Instellen van de hoekmaat
Bij deze calculator kan gekozen worden uit de volgende drie
hoekmaten (graden, radialen en gradiënten):
Druk op
@G
WETENSCHAPPELIJKE BEREKENINGEN
• Druk op m0 om over te schakelen naar de normale
gebruiksstand.
• Druk in elk voorbeeld op ª om het display te wissen. En als
de FIX, SCI of ENG indicator wordt aangegeven, kunt u deze
verwijderen door ‘NORM1’ te selecteren in het SET UP menu.
Basisrekenkunde
• Het haakje sluiten ) voor het = teken of ; kan
weggelaten worden.
Berekeningen met constanten
• Bij berekeningen met constanten wordt de opteller een constante.
Aftrekken en delen gebeuren op dezelfde wijze. Bij vermenigvuldigen wordt het vermenigvuldigtal een constante.
• In berekeningen met constanten worden de constanten als K
aangegeven.
Functies
• Zie de rekenvoorbeelden voor iedere functie.
•Stel de hoekmaat in voordat u begint met de berekeningen.
Aselect-functie
De aselect-functie heeft vier instellingen voor gebruik in de normale
gebruiksstand en de statistiek-gebruiksstand. (Deze functie kan
niet geselecteerd worden tijdens gebruik van de N-grondtal functie.)
Om meerdere aselecte getallen achter elkaar op te roepen, drukt u
op ®. Druk op ª om de functie te verlaten.
• De opgeroepen pseudo-aselecte getallenserie wordt in geheugen
Y opgeslagen. Elk aselect getal is gebaseerd op een getallenserie.
[Aselecte getallen]
Een pseudo-aselect getal bestaande uit drie significante cijfers van
0 tot 0.999 kan worden opgeroepen door op @`0®
te drukken.
[Dobbelsteen-aselectfunctie]
Om het gooien met een dobbelsteen na te bootsen voor een
aselecte integer tussen 1 en 6, drukt u op @`1®.
[Muntstuk-aselectfunctie]
Om het opgooien van een muntstuk na te bootsen voor een aselecte
0 (kop) of 1 (munt), drukt u op @`2®.
[Integer-aselectfunctie]
Om een aselecte integer tussen 0 en 99 op te roepen, drukt u op
@`3®.
Het omrekenen naar de getallenstelsels gebeurt als volgt:
@ê (“
î (“
”, “ ” en “ ” verdwijnen)
“
Opmerking: De hexadecimale getallen A – F worden ingevoerd
In het binaire, pentale, octale en hexadecimale getallenstelsel
kunnen uitsluitend gehele getallen worden ingevoerd. Wanneer
een decimaal getal met een gebroken gedeelte in een binair,
pentaal, octaal of hexadecimaal getal wordt omgerekend, wordt
het gebroken gedeelte afgerond. Als het resultaat van een binaire,
pentale, octale of hexadecimale berekening een gebroken
gedeelte bevat, wordt dit eveneens afgerond. In het binaire,
pentale, octale en hexadecimale stelsel worden negatieve getallen
aangegeven als een complement.
Tijdberekeningen, decimale en sexagesimale
berekeningen
Omrekenen tussen decimale en sexagesimale getallen is mogelijk,
en bij gebruik van sexagesimale getallen kan er worden
omgerekend naar de seconden- en minutennotatie. Bovendien
kunnen de vier basisrekenfuncties en geheugen-berekeningen
worden uitgevoerd in het sexagesimale stelsel.
De notatie voor sexagesimaal is als volgt:
Omrekenen van coördinaten
• Kies de gewenste hoekmaat alvorens met de berekening te
beginnen.
Omrekenen van hoekmaten
Telkens wanneer @g worden ingedrukt, verandert de
hoekmaat in de vastgestelde volgorde.
Geheugen-berekeningen
GebruiksstandANSMA-F, X, Y
NORMAL
STAT××
CPLX×
: Beschikbaar × : Niet beschikbaar
[Tijdelijke geheugens (A-F, X en Y)]
Druk op O en op een variabele-toets om een waarde in het
geheugen vast te leggen.
Druk op R en op een variabele-toets om een waarde uit het
geheugen op te roepen.
Om een variabele in een vergelijking te zetten, drukt u op K en
dan op de gewenste variabele-toets.
[Onafhankelijk geheugen (M)]
Dit geheugen heeft alle mogelijkheden van de tijdelijke geheugens,
maar kan tevens een waarde optellen bij of aftrekken van een
bestaande geheugenwaarde.
Druk op ªOM om het onafhankelijke geheugen (M) te
wissen.
[Laatste-uitkomst geheugen (ANS)]
Het resultaat van een berekening dat verkregen wordt door
indrukken van = of het resultaat van iedere andere instructie
die eindigt met een berekening, wordt automatisch vastgelegd in het
laatste-uitkomst geheugen.
Opmerking:
• De uitkomsten van de onderstaande functies worden automatisch
in de geheugens X of Y vastgelegd waar ze de bestaande
waarden vervangen.
•Aselect-functie ...... Geheugen Y
• →rθ, →xy ................ Geheugen X (r of x), Geheugen Y (θ of y)
• Gebruik R of K om de waarde die in het geheugen is
vastgelegd, tot 14 cijfers, op te roepen.
Ketenberekeningen
•U kunt de uitkomst verkregen in een bepaalde berekening weer
in de volgende berekening gebruiken. De uitkomst kan niet
opgeroepen worden wanneer er naderhand meerdere instructies
zijn ingevoerd.
• Bij gebruik van de postfixfuncties (¿, sin, enz.) is een
ketenberekening mogelijk zelfs wanneer de vorige uitkomst met
de ª toets is gewist.
Breukberekeningen
Deze calculator kan basisberekeningen en geheugen-berekeningen
met breuken uitvoeren, en omrekeningen tussen een decimaalgetal
en een breuk.
• Wanneer er meer dan 10 cijfers moeten worden weergegeven,
wordt het getal in een decimaal getal omgezet en weergegeven.
• Het resultaat van de berekening wordt automatisch in geheugen
X en Y vastgelegd.
•
Berekeningen met natuurconstanten
Zie de beknopte bedieningsinstructies en de Nederlandstalige
handleiding op de achterkant. Een natuurconstante wordt
opgeroepen door op ß te drukken en daarna het nummer van
de constante op te geven door invoeren van een 2-cijferig getal.
De opgeroepen constante verschijnt op het display met het door
de gebruiker ingestelde aantal decimaalplaatsen.
Natuurconstanten kunnen worden opgeroepen in de normale
gebruiksstand (mits het binaire, pentale, octale of hexadecimale
stelsel niet gekozen is), of de statistiek-stand.
Opmerking: Natuurconstanten en metrische omrekeningen zijn
Nr.Constante
01 Lichtsnelheid in vacuüm
02 Newton gravitatieconstante
03 Standaard gravitatieversnelling
04 Rustmassa van een elektron
05 Rustmassa van een proton
06 Rustmassa van een neutron
07 Muon-massa
08 Verhouding atoommassa-
Binaire, pentale, octale, decimale en
hexadecimale berekeningen (N-grondtal)
Deze calculator kan omrekeningen uitvoeren tussen de N-grondtal
getallen. De vier basisrekenfuncties, berekeningen met haakjes en
geheugen-berekeningen zijn mogelijk, alsmede de logische
bewerkingen AND, OR, NOT, NEG, XOR en XNOR met binaire,
pentale, octale en hexadecimale getallen.
” verschijnt), @û (“ ” verschijnt), @
” verschijnt), @ì (“ ” verschijnt), @í (“ ”,
door indrukken van de toetsen ß, ™, L,÷, l, en I. De getallen verschijnen als
volgt op het display:
A → ï, B → ∫, C → ó, D → ò, E → ô, F → ö
gradenseconden
minuten
↔
Rechthoekige
coördinaten
Waarde voor r of x: Geheugen X•Waarde voor θ of y: Geheugen Y
gebaseerd op de 2002 CODATA aanbevolen waarden
of de 1995 editie van de “Guide for the Use of the
International System of Units (SI)” uitgegeven door
de NIST (National Institute of Standards and
Technology) of op de ISO-specificaties.
eenheid/kilogram
Magnetisch moment van een elektron
Magnetisch moment van een proton
Magnetisch moment van een neutron
Magnetisch moment van een muon
een proton
Poolcoördinaten
Nr.Constante
28 Constante van Avogadro
29 Molair volume van ideaal gas
van een proton
36 Josephson constante
37 Elektronvolt
38 Celsius temperatuur
39 Astronomie-eenheid
40 Parsec
41 Molaire massa van koolstof-12
42
Constante van Planck boven 2 pi
43 Hartree energie
44 Geleidend quantum
45 Inverse fijnstructuur constante
46
Proton-elektron massaverhouding
47 Molaire massaconstante
48 Compton golflengte van
een neutron
49 Eerste stralingsconstante
50 Tweede stralingsconstante
51 Karakteristieke impedantie
van een vacuüm
52 Standaard atmosfeer
Omrekenen van metrische waarden
Zie de beknopte bedieningsinstructies en de Nederlandstalige
handleiding op de achterkant. Eenheid-omrekeningen kunnen
worden uitgevoerd in de normale gebruiksstand (mits het binaire,
pentale, octale of hexadecimale stelsel niet gekozen is), en de
statistiek-stand.
Nr.Opmerkingen
1in: inch
2cm: centimeter
3ft: foot
4m : meter
5yd: yard
6m : meter
7 mile: mijl
8km: kilometer
Berekeningen kunnen worden uitgevoerd in de normale
gebruiksstand (behalve N-grondtal) met de volgende 9 typen
prefixen.
PrefixBedieningEenheid
k (kilo)@∑0010
M (Mega)@∑0110
G (Giga)@∑0210
T (Tera)@∑0310
m (milli)@∑0410
µ (micro)@∑0510
n (nano)@∑0610
p(pico)@∑0710
f(femto)@∑0810
3
6
9
12
–3
–6
–9
–12
–15
Modificatiefunctie
De uitkomsten worden intern in de wetenschappelijke notatie
verkregen met maximaal 14 cijfers voor de mantisse. Op het
display worden de resultaten echter aangegeven in het formaat
dat gekozen is voor de display-uitlezing en met het ingestelde
aantal decimaalplaatsen. Dit betekent dat het interne resultaat
kan verschillen van het resultaat dat op het display wordt
aangegeven. Met behulp van de modificatiefunctie kan de interne
waarde worden veranderd in de waarde die op het display wordt
aangegeven, zodat de aangegeven waarde ongewijzigd in verdere
bewerkingen gebruikt kan worden.
STATISTIEK-BEREKENINGEN
Druk op m1 om de statistiek-stand te kiezen. De
onderstaande zeven statistiek-berekeningen kunnen worden
uitgevoerd. Voor het kiezen van de gewenste subfunctie dient de
corresponderende cijfertoets te worden ingedrukt.
Om de statistiek-subfunctie te veranderen, moet u de statistiekgebruiksstand opnieuw kiezen (druk op m1) en dan de
vereiste subfunctie kiezen.
0 (SD): Statistiek-berekeningen met één variabele
1 (LINE) : Berekening van lineaire regressie
2 (QUAD) : Berekening van kwadratische regressie
3 (EXP): Berekening van exponentiële regressie
4 (LOG) : Berekening van logaritmische regressie
5 (PWR) : Berekening van potentie-regressie
6 (INV): Berekening van inverse regressie
Bij iedere statistiekfunctie kunnen de volgende berekeningen
worden gemaakt (zie de hiernavolgende tabel):
Statistiek-berekening met één variabele
Waarden voor Q en waarden voor normale waarschijnlijkheidsrekening.
Berekening van lineaire regressie
Statistiek-berekeningen aangegeven in Q en W, en schatting
voor y bij een gegeven x (schatting y´) en schatting voor x bij
een gegeven y (schatting x´).
Berekening van exponentiële regressie, logaritmische
regressie, potentie-regressie en inverse regressie
Waarden voor Q en W. Schatting voor y bij een gegeven x en
schatting voor x bij een gegeven y. (Aangezien de calculator
iedere formule in een lineaire regressieformule omzet alvorens
met de berekening wordt begonnen, worden alle statistieken,
behalve de coëfficiënten a en b, verkregen op basis van de
omgezette gegevens en niet de ingevoerde gegevens.)
Berekening van kwadratische regressie
Waarden voor Q en W en coëfficiënt a, b, c in de kwadratische
regressieformule (y = a + bx + cx
berekeningen kunnen geen correlatiecoëfficiënten (r) worden
berekend.) Wanneer er twee x´ waarden zijn, drukt u op
@≠.
Bij het uitvoeren van berekeningen met a, b en c kan slechts één
numerieke waarde vastgehouden worden.
¯
xGemiddelde van steekproeven (x gegevens)
sxStandaard-afwijking van steekproeven (x gegevens)
σ
xStandaard-afwijking van populatie (x gegevens)
Q
nAantal steekproeven
Σ
xSom van steekproeven (x gegevens)
Σ
x2Som van kwadraten van steekproeven (x gegevens)
¯
yGemiddelde van steekproeven (y gegevens)
syStandaard-afwijking van steekproeven (y gegevens)
σ
yStandaard-afwijking van populatie (y gegevens)
Σ
ySom van steekproeven (y gegevens)
WΣy2Som van kwadraten van steekproeven (y gegevens)
Σ
xySom van producten van steekproeven (x, y)
rCorrelatiecoëfficiënt
aCoëfficiënt van regressievergelijking
bCoëfficiënt van regressievergelijking
cCoëfficiënt van kwadratische regressievergelijking
• Gebruik K en R om een STAT variabele-berekening uit te
voeren.
2
). (Bij kwadratische regressie
Invoeren en corrigeren van gegevens
De ingevoerde gegevens blijven in het geheugen bewaard totdat
@c wordt gekozen of een gebruiksstand. Zorg dat het
geheugen gewist is voordat u nieuwe gegevens invoert.
[Invoeren van gegevens]
Gegevens met één variabele
Gegeven
Gegeven & frequentie
dezelfde gegevens)
Gegevens met twee variabelen
Gegeven
Gegeven
meervoudige invoer van dezelfde gegevens x en y.)
• Maximaal kunnen er 100 gegevensitems worden ingevoerd. Bij
gegevens met één variabele wordt een gegevensitem zonder
frequentietoewijzing als één gegevensitem geteld, terwijl een
item waaraan een frequentie is toegewezen als een set van twee
gegevensitems wordt opgeslagen. Bij gegevens met twee variabelen wordt een set gegevensitems zonder frequentietoewijzing
als twee gegevensitems geteld, terwijl een set items met
frequentietoewijzing als een set van drie gegevensitems wordt
opgeslagen.
[Corrigeren van gegevens]
Corrigeren voordat op k is gedrukt, meteen na het invoeren van
de gegevens:
Wis de verkeerde gegevens met ª en voer dan de juiste
gegevens in.
Corrigeren nadat op k is gedrukt:
Gebruik [] om de voorheen ingevoerde gegevens te
laten verschijnen.
Druk op ] om de gegevens in oplopende volgorde weer te
geven (eerst de oudste). Om de gegevens in aflopende volgorde
weer te geven (eerst de laatste), moet u op de [ toets
drukken.
Elk item wordt aangegeven met ‘Xn=’, ‘Yn=’ of ‘Nn=’ (n is het
sequentiële getal van de gegevensset).
Geef het gegevensitem weer dat gewijzigd moet worden, voer
de juiste waarde in en druk dan op k. Met & kunt u de
waarden van de gegevensset in een keer corrigeren.
• Om een gegevensset te verwijderen, geeft u een item weer van
de gegevensset die u wilt verwijderen en drukt dan op @J.
De gegevensset zal verwijderd worden.
• Om een nieuwe gegevensset toe te voegen, drukt u op ª,
voert dan de waarden in en drukt daarna op k.
k
x&x&
k (Voor meervoudige invoer van
Gegeven
yk
Gegeven
y&
frequentie
k (Voor
Statistiek-formules
TypeRegressieformule
Lineairy = a + bx
Exponentieely = a • e
Logaritmischy = a + b • ln x
Potentiey = a • x
Inversy = a + b —
Kwadratischy = a + bx + cx
In de volgende gevallen treedt een fout op in de statistiek-formules:
• als de absolute waarde van het tussenresultaat of het eindresul-
taat gelijk is aan of groter is dan 1 × 10
• als de noemer nul is.
• als geprobeerd wordt de vierkantswortel van een negatief getal
te berekenen.
• als er geen oplossing bestaat in de kwadratische regressieberekening.
bx
b
1
x
2
100
.
Normale waarschijnlijkheidsrekening
•P(t), Q(t) en R(t) nemen altijd een positieve waarde aan, ook als t
< 0 is, aangezien deze functies hetzelfde principe volgen als dat
wat gebruikt wordt bij de oplossing voor een gebied.
De waarden voor P(t), Q(t) en R(t) worden met zes decimaalplaatsen aangegeven.
BEREKENINGEN MET COMPLEXE GETALLEN
Voor het optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen met
complexe getallen, drukt u op m2 om de stand voor
complexe getallen te kiezen.
De resultaten van berekeningen met complexe getallen kunnen op
twee manieren worden weergegeven:
Q @}: Rechthoekige coördinaten (verschijnt xy.)
W @{: Poolcoördinaten (verschijnt
r
θ
.)
Invoeren van complexe getallen
Q Rechthoekige coördinaten
x-coördinaat
x-coördinaat
of
W Poolcoördinaten
r
Ö
r: absolute waardeθ: argument
• Bij het overschakelen naar een andere stand wordt het imaginaire
deel gewist van een complex getal dat in het onafhankelijke
geheugen (M) is vastgelegd.
• Een complex getal uitgedrukt in rechthoekige coördinaten met de
y-waarde gelijk aan nul, of uitgedrukt in poolcoördinaten met de
hoek gelijk aan nul, wordt beschouwd als een reëel getal.
• Druk op @∑0 om terug te keren naar de complexe
conjugatie van het opgegeven complexe getal.
θ
+
y-coördinaat
+Ü
Ü
y-coördinaat
FOUTEN EN REKENBEREIKEN
Fouten
Een fout treedt op als een bewerking de rekenbereiken overschrijdt
of als u probeert een niet toegestane berekening uit te voeren.
Indien een fout optreedt, drukt u op < (of >) zodat de
cursor automatisch terugkeert naar de plaats in de vergelijking
waar de fout optrad. Bewerk de vergelijking of druk op ª om de
vergelijking te wissen.
Foutcodes en typen fouten
Syntaxis-fout (Error 1):
• Er werd geprobeerd een ongeldige bewerking uit te voeren.
Vb. 2 @{
Rekenfout (Error 2):
• De absolute waarde van het tussen- of eindresultaat is gelijk aan of
groter dan 10
• Er werd geprobeerd door nul te delen (of de uitkomst van een
tussenberekening was nul).
• De rekenbereiken werden overschreden tijdens het uitvoeren van de
berekening.
Capaciteitsfout (Error 3):
• Het aantal beschikbare buffers werd overschreden (er zijn 10 buffers*
voor numerieke waarden en 24 buffers voor rekeninstructies).
* 5 buffers in de statistiek-stand.
• Het aantal gegevensitems heeft 100 overschreden in de statistiekgebruiksstand.
Vergelijking is te lang (Error 4):
• De vergelijking heeft de maximum invoerbuffer (142 tekens)
overschreden.
Een vergelijking moet minder dan 142 tekens bevatten.
100
.
Rekenbereiken
• Binnen de onderstaande bereiken is deze calculator tot op
±1 nauwkeurig in het minst significante cijfer van de
mantisse. Bij het uitvoeren van continue berekeningen
accumuleren de fouten waardoor de nauwkeurigheid
afneemt. (Dit geldt ook voor y
continue berekeningen intern worden uitgevoerd.)
Tevens zal de rekenfout accumuleren en groter worden in de
buurt van inflectiepunten en enkelvoudige punten van
functies.
•Rekenbereiken
–99
~ ±9.999999999×1099 en 0.
±10
Als de absolute waarde van een invoergegeven of het tussen- of
eindresultaat van een berekening minder dan 10
waarde als 0 beschouwd in de berekeningen en op het display.
x, x
¿
,
n!, e
x
, ln, enz. waar
–99
is, wordt de
VERVANGEN VAN DE BATTERIJEN
Opmerkingen betreffende het vervangen van de
batterijen
Wanneer u de batterijen niet op de juiste wijze behandelt, kan dit
lekkage of ontploffing van de batterijen tot gevolg hebben. Neem
de volgende punten in acht:
• Vervang beide batterijen altijd tegelijk.
• Gebruik geen oude en nieuwe batterij naast elkaar.
• Gebruik altijd het juiste type batterij.
• Plaats de batterijen in de juiste richting, zoals aangegeven in de
calculator.
Aangezien de batterijen reeds in de fabriek in de calculator zijn
•
aangebracht, is het mogelijk dat deze een kortere levensduur
hebben dan aangegeven in de technische gegevens.
Opmerkingen betreffende het wissen van het geheugen
Wanneer de batterij wordt vervangen, zal de inhoud van het
geheugen worden gewist. Het geheugen kan ook gewist worden
wanneer de calculator defect is of als deze gerepareerd wordt.
Maak altijd een notitie van belangrijke informatie die in het
geheugen is opgeslagen, zodat deze informatie niet verloren gaat
wanneer het geheugen per ongeluk gewist zou worden.
Wanneer moeten de batterijen vervangen worden
Vervang de batterijen als het display zelfs bij geringe lichtsterkte
een slecht contrast heeft of als er niets op het display verschijnt bij
indrukken van de ª toets.
Let op
• Wanneer de vloeistof van een lekkende batterij per ongeluk in uw
ogen terechtkomt, kan dit ernstig letsel veroorzaken. Mocht dit
gebeuren, spoel uw ogen dan met schoon water en roep meteen
de hulp van een arts in.
• Wanneer de vloeistof van een lekkende batterij op uw huid of
kleren terechtkomt, moet u de betreffende plaats meteen met
schoon water afspoelen.
• Als u het apparaat langere tijd niet denkt te gebruiken, neemt u
de batterijen uit het apparaat en bergt deze op een veilige plaats
op, om beschadigingen veroorzaakt door lekkende batterijen te
voorkomen.
• Laat uitgeputte batterijen niet in het apparaat zitten.
•Steek geen gedeeltelijk opgebruikte batterijen in het apparaat en
gebruik ook niet verschillende typen batterijen door elkaar.
• Houd de batterijen uit de buurt van kinderen.
• Laat de batterijen niet in de calculator zitten wanneer deze uitgeput
zijn. De batterijen kunnen gaan lekken en beschadiging
veroorzaken.
• Bij verkeerde behandeling kunnen de batterijen ontploffen.
Gooi de batterijen niet in vuur, daar deze kunnen ontploffen.
•
Procedure voor het vervangen van de batterijen
1. Druk op @F om de calculator uit te schakelen.
2. Verwijder de twee schroeven. (Afb. 1)
3. Schuif het dekseltje van de batterijhouder een stukje weg en til
het dan omhoog om te verwijderen.
4. Verwijder de oude batterijen door deze met een balpen of een
ander spits voorwerp naar buiten te werken. (Afb. 2)
5. Plaats twee nieuwe batterijen. Plaats de batterijen met de “+”
kant naar boven.
6. Breng het dekseltje van de batterijhouder en de schroeven weer
aan.
7. Druk op de RESET schakelaar (aan de achterzijde).
• Controleer of de onderstaande indicatie op het display verschijnt.
Is dit niet het geval, dan moeten de batterijen verwijderd en dan
opnieuw aangebracht worden. Controleer vervolgens nogmaals
of de indicatie op het display verschijnt.
(Afb. 1)(Afb. 2)
Automatische uitschakelfunctie
De calculator wordt automatisch uitgeschakeld als gedurende 10
minuten geen toets wordt ingedrukt. Dit om verspilling van batterijenergie te voorkomen.
Bedrijfstemperatuur: 0°C – 40°C
Buitenafmetingen:79,6 mm (B) × 154,5 mm (D) × 13,2 mm (H)
Gewicht:Ca. 97 gram (inclusief batterijen)
Toebehoren:Batterijen × 2 (in calculator), gebruiksaanwij-
met complexe getallen, statistiek-berekeningen
enz.
24 berekeningen 8 numerieke waarden
(5 numerieke waarden in de statistiek en
complexe-getallen gebruiksstand)
3 V ¶ (gelijkstroom):
Backup-batterijen
(Alkalibatterijen (LR44 of gelijkwaardig) × 2)
zing, blad beknopte bedieningsinstructies en
opbergtasje
VOOR VERDERE INFORMATIE BETREFFENDE DE
WETENSCHAPPELIJKE CALCULATOR
Breng een bezoek aan onze website.
http://sharp-world.com/calculator/
EL-520WG_DUTCH_1
1234567890.,
1234567890.,
1234567890.,
1234567890.,
1234567890.,
1234567890.,
/
SHARP CORPORATION
STAT
MEM RESET
0 1
FSE TA B
0
DEG (°)
GRAD (g)
RAD (rad)
P (x,y )
X
Y
0
y
x
P (r,θ )
X
Y
0
r
θ
PRINTED IN CHINA / GEDRUKT IN CHINA
WETENSCHAPPELIJKE CALCULATOR
GEBRUIKSAANWIJZING
EL-520WG
MODEL
NEDERLANDS
04LGK (TINSZ0807EHZZ)
INLEIDING
Hartelijk dank voor de aanschaf van de SHARP wetenschappelijke
calculator EL-520WG.
Zie de achterkant van de Engelstalige handleiding voor de
rekenvoorbeelden (inclusief enkele formules en tabellen). De
nummers rechts naast de titels verwijzen naar de
voorbeelden.
Lees de gebruiksaanwijzing zorgvuldig door en bewaar deze op
een handige plaats voor eventuele naslag in de toekomst.
Opmerkingen betreffende de bediening
• Steek de calculator niet in de achterzak van uw broek, want de
calculator kan breken wanneer u erop gaat zitten. Het display is
gemaakt van glas en is zeer kwetsbaar.
• Houd de calculator uit de buurt van hoge temperaturen zoals
op het dashboard van de auto of in de buurt van een
verwarmingsradiator en stel het apparaat ook niet aan hoge
vochtigheid of veel stof bloot.
• Omdat dit product niet waterbestendig is mag het niet gebruikt
of bewaard worden waar vloeistoffen, bijv. water, erop kunnen
spatten. Regendruppels, waternevel, sap, koffie, stoom, zweet,
enz. zullen storingen veroorzaken.
• De calculator kan met een zachte, droge doek worden
schoongemaakt. Gebruik geen oplosmiddelen of een natte doek.
• Laat de calculator niet vallen en druk er ook niet met geweld op.
• Gooi lege batterijen nooit in vuur.
• Houd de batterijen buiten het bereik van kinderen.
• Dit product, evenals de accessoires, kan gewijzigd worden als
gevolg van doorgevoerde verbeteringen, zonder voorafgaande
kennisgeving.
ATTENTIE
• SHARP beveelt u ten zeerste aan om een schriftelijke notitie
te maken van al uw belangrijke gegevens. In bijna alle
apparaten met een elektronisch geheugen is het onder
bepaalde omstandigheden mogelijk dat de gegevens gewist
worden of gewijzigd. SHARP kan niet aansprakelijk worden
gesteld indien gegevens verloren gaan of onbruikbaar worden
als gevolg van een foutief gebruik van het apparaat,
reparaties, defecten, vervangen van de batterijen of gebruik
van het apparaat nadat de batterijen leeg zijn, of om welke
andere reden dan ook.
• SHARP kan niet aansprakelijk worden gesteld voor directe of
indirecte financiële verliezen of beschadigingen veroorzaakt
door een verkeerd gebruik en/of defect van dit product en de
bijbehorende randapparatuur, tenzij deze aansprakelijkheid
wettelijk erkend is.
♦ Druk alleen in de volgende gevallen met het puntje van een
balpen of iets dergelijks op de RESET schakelaar (aan de
achterkant van het apparaat). Gebruik geen voorwerp met een
breekbare of erg scherpe punt. Bij indrukken van de RESET
schakelaar worden alle gegevens uit het geheugen gewist.
• Wanneer u de calculator de eerste maal gebruikt.
• Na het vervangen van de batterijen.
• Om het geheugen volledig te wissen.
• Als zich een abnormale situatie voordoet en geen van de
toetsen meer werkt.
Als de calculator defect is, dient u deze uitsluitend door een
SHARP dealer, een erkend SHARP servicecentrum of een SHARP
reparatiecentrum te laten repareren.
Opbergtasje
DISPLAY
Vergelijkingdisplay
→
Mantisse
• Tijdens het gebruik worden niet alle symbolen op het display
aangegeven.
• Bepaalde inactieve symbolen kunnen zichtbaar zijn wanneer
onder een schuine hoek naar het apparaat wordt gekeken.
• Alleen de symbolen die verband houden met de beschreven
functies worden op het display en in de rekenvoorbeelden van
deze gebruiksaanwijzing getoond.
: Verschijnt als de vergelijking niet volledig op het display
kan worden aangegeven. Druk op <
rest (verborgen gedeelte) te zien.
←Symbool
Exponent
/
> om de
xy/rθ: Geeft aan waarin de uitkomst wordt uitgedrukt bij
berekeningen met complexe getallen.
: Geeft aan dat er boven/onder de weergegeven gegevens
nog andere gegevens zijn die zichtbaar gemaakt kunnen
worden. Druk op [/] om naar boven/onder te
gaan.
2ndF : Verschijnt als @ wordt ingedrukt.
HYP: Geeft aan dat h is ingedrukt en dat de hyperbool-
ALPHA : Verschijnt als K (STAT VAR), O of R wordt
FIX/SCI/ENG: Geeft de notatie aan die gebruikt wordt om een
functies gebruikt kunnen worden. Als @H wordt
ingedrukt, verschijnen de symbolen “2ndF HYP”, waarmee
wordt aangegeven dat de omgekeerde hyperbool-functies
gebruikt kunnen worden.
ingedrukt.
waarde weer te geven.
DEG/RAD/GRAD: Geeft hoekmaten aan.
: Verschijnt wanneer de statistiek-functie gekozen is.
M:Geeft aan dat er een waarde in het onafhankelijke
i: Geeft aan dat een imaginair getal wordt aangegeven bij
geheugen is vastgelegd.
: Verschijnt wanneer de calculator een hoek toont als
uitkomst van een complexe berekening.
berekeningen met complexe getallen.
ALVORENS DE CALCULATOR IN GEBRUIK TE NEMEN
Benaming van de toetsen in deze gebruiksaanwijzing
De toetsen worden als volgt aangegeven:
Voor aangeven van ex: @e
Voor aangeven van ln : I
Voor aangeven van F : Kü
Voor de functies die in oranje opschrift boven de toetsen staan,
dient u eerst op @ te drukken voordat u op de toets drukt. Voor
het opgeven van het geheugen drukt u eerst op K. De nummers
voor de invoerwaarde worden niet aangegeven als toetsen, maar
als normale getallen.
In- en uitschakelen
Druk op ª om de calculator in te schakelen en op @F
om de calculator uit te schakelen.
Wissen van de invoer en de geheugens
BedieningInvoerMA-F, X, YSTAT*
(Display)ANS STAT VAR*
ª×××
@c
Kiezen van de gebruiksstand
@∏00*
@∏10*
3
4
×
×
RESET schakelaar
: Wissen× : Behouden
*1Statistiek-gegevens (ingevoerde gegevens).
2
x¯, sx, σx, n, Σx, Σx2, ¯y, sy, σy, Σy, Σy2, Σxy, r, a, b, c.
*
3
Alle variabelen zijn gewist.
*
4
Deze toetscombinatie werkt hetzelfde als de RESET schakelaar.
*
[Geheugenwistoets]
Druk op @∏ om het menu te laten
verschijnen.
• Om alle variabelen (M, A-F, X, Y, ANS, STAT VAR) te wissen,
drukt u op 00 of 0®.
• Om de calculator terug te stellen, drukt u op 10 of
1®.
Bij het terugstellen van de calculator worden alle gegevens die in
het geheugen zijn vastgelegd gewist en worden alle instellingen
teruggezet op de standaardinstellingen.
1
2
Invoeren en corrigeren van de vergelijking
[Cursortoetsen]
• Druk op < of > om de cursor te verplaatsen. U kunt ook
terugkeren naar de vergelijking nadat u de uitkomst hebt gekregen
door indrukken van > (<). Zie de volgende paragraaf
voor het gebruik van de [ en ] toetsen.
• Zie ‘SET UP menu’ voor het gebruik van de cursor in het SET UP
menu.
[Invoegmodus en overschrijfmodus op het vergelijkingdisplay]
• Druk op @‘ voor het omschakelen tussen de twee
bewerkingsfuncties: invoegmodus (standaardinstelling) en
overschrijfmodus. Een driehoekje geeft aan dat het cijfer op de
plaats van de cursor wordt ingevoegd, terwijl een rechthoekje
aangeeft dat de bestaande gegevens worden overschreven
wanneer u nieuwe gegevens invoert.
• Om een cijfer in de invoegmodus in te voegen, brengt u de cursor
naar de plaats meteen achter het punt waar het cijfer moet
worden ingevoegd en dan voert u het cijfer in. In de overschrijfmodus worden de gegevens onder de cursor overschreven door
het cijfer dat u invoert.
• De ingestelde modus blijft gehandhaafd totdat de volgende
RESET wordt uitgevoerd.
[Verwijdertoets]
• Om een cijfer/functie te verwijderen, brengt u de cursor naar het
cijfer/functie die u wilt verwijderen en dan drukt u op d. Als de
cursor aan de rechterkant van een vergelijking staat, werkt de
d toets als een backspace-toets.
Meerregelige playback-functie
In de normale gebruiksstand kunnen vroegere vergelijkingen worden
opgeroepen. Hieronder vallen tevens de eindinstructies van de
vergelijkingen zoals “=”; maximaal kunnen er 142 tekens in het
geheugen worden vastgelegd. Wanneer het geheugen vol is, worden
de oudste gegevens het eerst gewist. Druk op [ om de vorige
vergelijking en de uitkomst op het display weer te geven. Druk
nogmaals op [ om vergelijkingen ervoor op te roepen (wanneer
u bij een vroegere vergelijking bent, drukt u op ] om de
vergelijkingen weer in de normale volgorde te zien). Door op
@[ te drukken gaat u rechtstreeks terug naar de oudste
vergelijking die in het geheugen is vastgelegd.
• Om een vergelijking te bewerken nadat deze is opgeroepen,
drukt u op > (<).
• Het meerregelig geheugen wordt gewist wanneer u een van de
volgende bedieningen uitvoert: @c, @F (inclusief
de automatische uitschakelfunctie), omschakelen van de gebruiksstand, geheugen wissen (@∏), RESET, @`, K
(R)?, berekening met constante, kettingberekening,
omrekenen van hoekmaat, omrekenen van coördinaten, N-grondtal omrekening, opslag van numerieke waarden in de tijdelijke
geheugens en het onafhankelijke geheugen.
Prioriteitsvolgorde bij het uitvoeren van berekeningen
De berekeningen worden in de volgende volgorde uitgevoerd:
Q Breuken (1
voorafgaand argument (x-1, x2, n!, enz.) R Yx,
vermenigvuldiging van een geheugenwaarde (2Y, enz.) Y Functies
die gevolgd worden door hun argument (sin, cos, enz.) U Ingesloten
vermenigvuldiging van een functie (2sin30, enz.) I
P +, – { AND } OR, XOR, XNOR q =, M+, M–, ⇒M, |DEG,
|RAD, |GRAD, DATA, CD, →rθ, →xy en andere instructies die
eindigen met een berekening
• Indien haakjes gebruikt worden, hebben de berekeningen tussen
haakjes voorrang boven alle andere berekeningen.
• de knipperende cursor te verplaatsen met >< en dan
op ® (= toets) te drukken, of
• op de cijfertoets te drukken die overeenkomt met het gewenste
menu-onderdeel.
of op het scherm wordt aangegeven, drukt u op [ of
• Als
] om het vorige/volgende menuscherm te zien.
• Druk op ª om het SET UP menu te verlaten.
[Kiezen van de notatie op het display en het aantal decimaalplaatsen]
Er zijn vier verschillende notatiesystemen voor het aangeven van
de berekeningsuitkomsten: drijvend decimaalteken, vast
decimaalteken, wetenschappelijke notatie en technische notatie.
• Wanneer het FIX, SCI of ENG symbool wordt getoond, kan het
aantal decimaalplaatsen (TAB) op een willekeurige plaats tussen
0 en 9 worden ingesteld. De waarde op het display wordt
overeenkomstig de instelling afgerond en weergegeven.
[Instellen van het drijvend-decimaalteken getallensysteem in
de wetenschappelijke notatie]
Er zijn twee instellingen voor het aangeven van het drijvend
decimaalteken: NORM1 (standaardinstelling) en NORM2. Bij beide
instellingen wordt een getal buiten een vooraf ingesteld bereik
automatisch in de wetenschappelijke notatie weergegeven:
• NORM1: 0.000000001 ≤
• NORM2: 0.01 ≤
x ≤ 9999999999
x ≤ 9999999999
Instellen van de hoekmaat
Bij deze calculator kan gekozen worden uit de volgende drie
hoekmaten (graden, radialen en gradiënten):
Druk op
@G
WETENSCHAPPELIJKE BEREKENINGEN
• Druk op m0 om over te schakelen naar de normale
gebruiksstand.
• Druk in elk voorbeeld op ª om het display te wissen. En als
de FIX, SCI of ENG indicator wordt aangegeven, kunt u deze
verwijderen door ‘NORM1’ te selecteren in het SET UP menu.
Basisrekenkunde
• Het haakje sluiten ) voor het = teken of ; kan
weggelaten worden.
Berekeningen met constanten
• Bij berekeningen met constanten wordt de opteller een constante.
Aftrekken en delen gebeuren op dezelfde wijze. Bij vermenigvuldigen wordt het vermenigvuldigtal een constante.
• In berekeningen met constanten worden de constanten als K
aangegeven.
Functies
• Zie de rekenvoorbeelden voor iedere functie.
•Stel de hoekmaat in voordat u begint met de berekeningen.
Aselect-functie
De aselect-functie heeft vier instellingen voor gebruik in de normale
gebruiksstand en de statistiek-gebruiksstand. (Deze functie kan
niet geselecteerd worden tijdens gebruik van de N-grondtal functie.)
Om meerdere aselecte getallen achter elkaar op te roepen, drukt u
op ®. Druk op ª om de functie te verlaten.
• De opgeroepen pseudo-aselecte getallenserie wordt in geheugen
Y opgeslagen. Elk aselect getal is gebaseerd op een getallenserie.
[Aselecte getallen]
Een pseudo-aselect getal bestaande uit drie significante cijfers van
0 tot 0.999 kan worden opgeroepen door op @`0®
te drukken.
[Dobbelsteen-aselectfunctie]
Om het gooien met een dobbelsteen na te bootsen voor een
aselecte integer tussen 1 en 6, drukt u op @`1®.
[Muntstuk-aselectfunctie]
Om het opgooien van een muntstuk na te bootsen voor een aselecte
0 (kop) of 1 (munt), drukt u op @`2®.
[Integer-aselectfunctie]
Om een aselecte integer tussen 0 en 99 op te roepen, drukt u op
@`3®.
Het omrekenen naar de getallenstelsels gebeurt als volgt:
@ê (“
î (“
”, “ ” en “ ” verdwijnen)
“
Opmerking: De hexadecimale getallen A – F worden ingevoerd
In het binaire, pentale, octale en hexadecimale getallenstelsel
kunnen uitsluitend gehele getallen worden ingevoerd. Wanneer
een decimaal getal met een gebroken gedeelte in een binair,
pentaal, octaal of hexadecimaal getal wordt omgerekend, wordt
het gebroken gedeelte afgerond. Als het resultaat van een binaire,
pentale, octale of hexadecimale berekening een gebroken
gedeelte bevat, wordt dit eveneens afgerond. In het binaire,
pentale, octale en hexadecimale stelsel worden negatieve getallen
aangegeven als een complement.
Tijdberekeningen, decimale en sexagesimale
berekeningen
Omrekenen tussen decimale en sexagesimale getallen is mogelijk,
en bij gebruik van sexagesimale getallen kan er worden
omgerekend naar de seconden- en minutennotatie. Bovendien
kunnen de vier basisrekenfuncties en geheugen-berekeningen
worden uitgevoerd in het sexagesimale stelsel.
De notatie voor sexagesimaal is als volgt:
Omrekenen van coördinaten
• Kies de gewenste hoekmaat alvorens met de berekening te
beginnen.
Omrekenen van hoekmaten
Telkens wanneer @g worden ingedrukt, verandert de
hoekmaat in de vastgestelde volgorde.
Geheugen-berekeningen
GebruiksstandANSMA-F, X, Y
NORMAL
STAT××
CPLX×
: Beschikbaar × : Niet beschikbaar
[Tijdelijke geheugens (A-F, X en Y)]
Druk op O en op een variabele-toets om een waarde in het
geheugen vast te leggen.
Druk op R en op een variabele-toets om een waarde uit het
geheugen op te roepen.
Om een variabele in een vergelijking te zetten, drukt u op K en
dan op de gewenste variabele-toets.
[Onafhankelijk geheugen (M)]
Dit geheugen heeft alle mogelijkheden van de tijdelijke geheugens,
maar kan tevens een waarde optellen bij of aftrekken van een
bestaande geheugenwaarde.
Druk op ªOM om het onafhankelijke geheugen (M) te
wissen.
[Laatste-uitkomst geheugen (ANS)]
Het resultaat van een berekening dat verkregen wordt door
indrukken van = of het resultaat van iedere andere instructie
die eindigt met een berekening, wordt automatisch vastgelegd in het
laatste-uitkomst geheugen.
Opmerking:
• De uitkomsten van de onderstaande functies worden automatisch
in de geheugens X of Y vastgelegd waar ze de bestaande
waarden vervangen.
•Aselect-functie ...... Geheugen Y
• →rθ, →xy ................ Geheugen X (r of x), Geheugen Y (θ of y)
• Gebruik R of K om de waarde die in het geheugen is
vastgelegd, tot 14 cijfers, op te roepen.
Ketenberekeningen
•U kunt de uitkomst verkregen in een bepaalde berekening weer
in de volgende berekening gebruiken. De uitkomst kan niet
opgeroepen worden wanneer er naderhand meerdere instructies
zijn ingevoerd.
• Bij gebruik van de postfixfuncties (¿, sin, enz.) is een
ketenberekening mogelijk zelfs wanneer de vorige uitkomst met
de ª toets is gewist.
Breukberekeningen
Deze calculator kan basisberekeningen en geheugen-berekeningen
met breuken uitvoeren, en omrekeningen tussen een decimaalgetal
en een breuk.
• Wanneer er meer dan 10 cijfers moeten worden weergegeven,
wordt het getal in een decimaal getal omgezet en weergegeven.
• Het resultaat van de berekening wordt automatisch in geheugen
X en Y vastgelegd.
•
Berekeningen met natuurconstanten
Zie de beknopte bedieningsinstructies en de Nederlandstalige
handleiding op de achterkant. Een natuurconstante wordt
opgeroepen door op ß te drukken en daarna het nummer van
de constante op te geven door invoeren van een 2-cijferig getal.
De opgeroepen constante verschijnt op het display met het door
de gebruiker ingestelde aantal decimaalplaatsen.
Natuurconstanten kunnen worden opgeroepen in de normale
gebruiksstand (mits het binaire, pentale, octale of hexadecimale
stelsel niet gekozen is), of de statistiek-stand.
Opmerking: Natuurconstanten en metrische omrekeningen zijn
Nr.Constante
01 Lichtsnelheid in vacuüm
02 Newton gravitatieconstante
03 Standaard gravitatieversnelling
04 Rustmassa van een elektron
05 Rustmassa van een proton
06 Rustmassa van een neutron
07 Muon-massa
08 Verhouding atoommassa-
Binaire, pentale, octale, decimale en
hexadecimale berekeningen (N-grondtal)
Deze calculator kan omrekeningen uitvoeren tussen de N-grondtal
getallen. De vier basisrekenfuncties, berekeningen met haakjes en
geheugen-berekeningen zijn mogelijk, alsmede de logische
bewerkingen AND, OR, NOT, NEG, XOR en XNOR met binaire,
pentale, octale en hexadecimale getallen.
” verschijnt), @û (“ ” verschijnt), @
” verschijnt), @ì (“ ” verschijnt), @í (“ ”,
door indrukken van de toetsen ß, ™, L,÷, l, en I. De getallen verschijnen als
volgt op het display:
A → ï, B → ∫, C → ó, D → ò, E → ô, F → ö
gradenseconden
minuten
↔
Rechthoekige
coördinaten
Waarde voor r of x: Geheugen X•Waarde voor θ of y: Geheugen Y
gebaseerd op de 2002 CODATA aanbevolen waarden
of de 1995 editie van de “Guide for the Use of the
International System of Units (SI)” uitgegeven door
de NIST (National Institute of Standards and
Technology) of op de ISO-specificaties.
eenheid/kilogram
Magnetisch moment van een elektron
Magnetisch moment van een proton
Magnetisch moment van een neutron
Magnetisch moment van een muon
een proton
Poolcoördinaten
Nr.Constante
28 Constante van Avogadro
29 Molair volume van ideaal gas
van een proton
36 Josephson constante
37 Elektronvolt
38 Celsius temperatuur
39 Astronomie-eenheid
40 Parsec
41 Molaire massa van koolstof-12
42
Constante van Planck boven 2 pi
43 Hartree energie
44 Geleidend quantum
45 Inverse fijnstructuur constante
46
Proton-elektron massaverhouding
47 Molaire massaconstante
48 Compton golflengte van
een neutron
49 Eerste stralingsconstante
50 Tweede stralingsconstante
51 Karakteristieke impedantie
van een vacuüm
52 Standaard atmosfeer
Omrekenen van metrische waarden
Zie de beknopte bedieningsinstructies en de Nederlandstalige
handleiding op de achterkant. Eenheid-omrekeningen kunnen
worden uitgevoerd in de normale gebruiksstand (mits het binaire,
pentale, octale of hexadecimale stelsel niet gekozen is), en de
statistiek-stand.
Nr.Opmerkingen
1in: inch
2cm: centimeter
3ft: foot
4m : meter
5yd: yard
6m : meter
7 mile: mijl
8km: kilometer
Berekeningen kunnen worden uitgevoerd in de normale
gebruiksstand (behalve N-grondtal) met de volgende 9 typen
prefixen.
PrefixBedieningEenheid
k (kilo)@∑0010
M (Mega)@∑0110
G (Giga)@∑0210
T (Tera)@∑0310
m (milli)@∑0410
µ (micro)@∑0510
n (nano)@∑0610
p(pico)@∑0710
f(femto)@∑0810
3
6
9
12
–3
–6
–9
–12
–15
Modificatiefunctie
De uitkomsten worden intern in de wetenschappelijke notatie
verkregen met maximaal 14 cijfers voor de mantisse. Op het
display worden de resultaten echter aangegeven in het formaat
dat gekozen is voor de display-uitlezing en met het ingestelde
aantal decimaalplaatsen. Dit betekent dat het interne resultaat
kan verschillen van het resultaat dat op het display wordt
aangegeven. Met behulp van de modificatiefunctie kan de interne
waarde worden veranderd in de waarde die op het display wordt
aangegeven, zodat de aangegeven waarde ongewijzigd in verdere
bewerkingen gebruikt kan worden.
STATISTIEK-BEREKENINGEN
Druk op m1 om de statistiek-stand te kiezen. De
onderstaande zeven statistiek-berekeningen kunnen worden
uitgevoerd. Voor het kiezen van de gewenste subfunctie dient de
corresponderende cijfertoets te worden ingedrukt.
Om de statistiek-subfunctie te veranderen, moet u de statistiekgebruiksstand opnieuw kiezen (druk op m1) en dan de
vereiste subfunctie kiezen.
0 (SD): Statistiek-berekeningen met één variabele
1 (LINE) : Berekening van lineaire regressie
2 (QUAD) : Berekening van kwadratische regressie
3 (EXP): Berekening van exponentiële regressie
4 (LOG) : Berekening van logaritmische regressie
5 (PWR) : Berekening van potentie-regressie
6 (INV): Berekening van inverse regressie
Bij iedere statistiekfunctie kunnen de volgende berekeningen
worden gemaakt (zie de hiernavolgende tabel):
Statistiek-berekening met één variabele
Waarden voor Q en waarden voor normale waarschijnlijkheidsrekening.
Berekening van lineaire regressie
Statistiek-berekeningen aangegeven in Q en W, en schatting
voor y bij een gegeven x (schatting y´) en schatting voor x bij
een gegeven y (schatting x´).
Berekening van exponentiële regressie, logaritmische
regressie, potentie-regressie en inverse regressie
Waarden voor Q en W. Schatting voor y bij een gegeven x en
schatting voor x bij een gegeven y. (Aangezien de calculator
iedere formule in een lineaire regressieformule omzet alvorens
met de berekening wordt begonnen, worden alle statistieken,
behalve de coëfficiënten a en b, verkregen op basis van de
omgezette gegevens en niet de ingevoerde gegevens.)
Berekening van kwadratische regressie
Waarden voor Q en W en coëfficiënt a, b, c in de kwadratische
regressieformule (y = a + bx + cx
berekeningen kunnen geen correlatiecoëfficiënten (r) worden
berekend.) Wanneer er twee x´ waarden zijn, drukt u op
@≠.
Bij het uitvoeren van berekeningen met a, b en c kan slechts één
numerieke waarde vastgehouden worden.
¯
xGemiddelde van steekproeven (x gegevens)
sxStandaard-afwijking van steekproeven (x gegevens)
σ
xStandaard-afwijking van populatie (x gegevens)
Q
nAantal steekproeven
Σ
xSom van steekproeven (x gegevens)
Σ
x2Som van kwadraten van steekproeven (x gegevens)
¯
yGemiddelde van steekproeven (y gegevens)
syStandaard-afwijking van steekproeven (y gegevens)
σ
yStandaard-afwijking van populatie (y gegevens)
Σ
ySom van steekproeven (y gegevens)
WΣy2Som van kwadraten van steekproeven (y gegevens)
Σ
xySom van producten van steekproeven (x, y)
rCorrelatiecoëfficiënt
aCoëfficiënt van regressievergelijking
bCoëfficiënt van regressievergelijking
cCoëfficiënt van kwadratische regressievergelijking
• Gebruik K en R om een STAT variabele-berekening uit te
voeren.
2
). (Bij kwadratische regressie
Invoeren en corrigeren van gegevens
De ingevoerde gegevens blijven in het geheugen bewaard totdat
@c wordt gekozen of een gebruiksstand. Zorg dat het
geheugen gewist is voordat u nieuwe gegevens invoert.
[Invoeren van gegevens]
Gegevens met één variabele
Gegeven
Gegeven & frequentie
dezelfde gegevens)
Gegevens met twee variabelen
Gegeven
Gegeven
meervoudige invoer van dezelfde gegevens x en y.)
• Maximaal kunnen er 100 gegevensitems worden ingevoerd. Bij
gegevens met één variabele wordt een gegevensitem zonder
frequentietoewijzing als één gegevensitem geteld, terwijl een
item waaraan een frequentie is toegewezen als een set van twee
gegevensitems wordt opgeslagen. Bij gegevens met twee variabelen wordt een set gegevensitems zonder frequentietoewijzing
als twee gegevensitems geteld, terwijl een set items met
frequentietoewijzing als een set van drie gegevensitems wordt
opgeslagen.
[Corrigeren van gegevens]
Corrigeren voordat op k is gedrukt, meteen na het invoeren van
de gegevens:
Wis de verkeerde gegevens met ª en voer dan de juiste
gegevens in.
Corrigeren nadat op k is gedrukt:
Gebruik [] om de voorheen ingevoerde gegevens te
laten verschijnen.
Druk op ] om de gegevens in oplopende volgorde weer te
geven (eerst de oudste). Om de gegevens in aflopende volgorde
weer te geven (eerst de laatste), moet u op de [ toets
drukken.
Elk item wordt aangegeven met ‘Xn=’, ‘Yn=’ of ‘Nn=’ (n is het
sequentiële getal van de gegevensset).
Geef het gegevensitem weer dat gewijzigd moet worden, voer
de juiste waarde in en druk dan op k. Met & kunt u de
waarden van de gegevensset in een keer corrigeren.
• Om een gegevensset te verwijderen, geeft u een item weer van
de gegevensset die u wilt verwijderen en drukt dan op @J.
De gegevensset zal verwijderd worden.
• Om een nieuwe gegevensset toe te voegen, drukt u op ª,
voert dan de waarden in en drukt daarna op k.
k
x&x&
k (Voor meervoudige invoer van
Gegeven
yk
Gegeven
y&
frequentie
k (Voor
Statistiek-formules
TypeRegressieformule
Lineairy = a + bx
Exponentieely = a • e
Logaritmischy = a + b • ln x
Potentiey = a • x
Inversy = a + b —
Kwadratischy = a + bx + cx
In de volgende gevallen treedt een fout op in de statistiek-formules:
• als de absolute waarde van het tussenresultaat of het eindresul-
taat gelijk is aan of groter is dan 1 × 10
• als de noemer nul is.
• als geprobeerd wordt de vierkantswortel van een negatief getal
te berekenen.
• als er geen oplossing bestaat in de kwadratische regressieberekening.
bx
b
1
x
2
100
.
Normale waarschijnlijkheidsrekening
•P(t), Q(t) en R(t) nemen altijd een positieve waarde aan, ook als t
< 0 is, aangezien deze functies hetzelfde principe volgen als dat
wat gebruikt wordt bij de oplossing voor een gebied.
De waarden voor P(t), Q(t) en R(t) worden met zes decimaalplaatsen aangegeven.
BEREKENINGEN MET COMPLEXE GETALLEN
Voor het optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen met
complexe getallen, drukt u op m2 om de stand voor
complexe getallen te kiezen.
De resultaten van berekeningen met complexe getallen kunnen op
twee manieren worden weergegeven:
Q @}: Rechthoekige coördinaten (verschijnt xy.)
W @{: Poolcoördinaten (verschijnt
r
θ
.)
Invoeren van complexe getallen
Q Rechthoekige coördinaten
x-coördinaat
x-coördinaat
of
W Poolcoördinaten
r
Ö
r: absolute waardeθ: argument
• Bij het overschakelen naar een andere stand wordt het imaginaire
deel gewist van een complex getal dat in het onafhankelijke
geheugen (M) is vastgelegd.
• Een complex getal uitgedrukt in rechthoekige coördinaten met de
y-waarde gelijk aan nul, of uitgedrukt in poolcoördinaten met de
hoek gelijk aan nul, wordt beschouwd als een reëel getal.
• Druk op @∑0 om terug te keren naar de complexe
conjugatie van het opgegeven complexe getal.
θ
+
y-coördinaat
+Ü
Ü
y-coördinaat
FOUTEN EN REKENBEREIKEN
Fouten
Een fout treedt op als een bewerking de rekenbereiken overschrijdt
of als u probeert een niet toegestane berekening uit te voeren.
Indien een fout optreedt, drukt u op < (of >) zodat de
cursor automatisch terugkeert naar de plaats in de vergelijking
waar de fout optrad. Bewerk de vergelijking of druk op ª om de
vergelijking te wissen.
Foutcodes en typen fouten
Syntaxis-fout (Error 1):
• Er werd geprobeerd een ongeldige bewerking uit te voeren.
Vb. 2 @{
Rekenfout (Error 2):
• De absolute waarde van het tussen- of eindresultaat is gelijk aan of
groter dan 10
• Er werd geprobeerd door nul te delen (of de uitkomst van een
tussenberekening was nul).
• De rekenbereiken werden overschreden tijdens het uitvoeren van de
berekening.
Capaciteitsfout (Error 3):
• Het aantal beschikbare buffers werd overschreden (er zijn 10 buffers*
voor numerieke waarden en 24 buffers voor rekeninstructies).
* 5 buffers in de statistiek-stand.
• Het aantal gegevensitems heeft 100 overschreden in de statistiekgebruiksstand.
Vergelijking is te lang (Error 4):
• De vergelijking heeft de maximum invoerbuffer (142 tekens)
overschreden.
Een vergelijking moet minder dan 142 tekens bevatten.
100
.
Rekenbereiken
• Binnen de onderstaande bereiken is deze calculator tot op
±1 nauwkeurig in het minst significante cijfer van de
mantisse. Bij het uitvoeren van continue berekeningen
accumuleren de fouten waardoor de nauwkeurigheid
afneemt. (Dit geldt ook voor y
continue berekeningen intern worden uitgevoerd.)
Tevens zal de rekenfout accumuleren en groter worden in de
buurt van inflectiepunten en enkelvoudige punten van
functies.
•Rekenbereiken
–99
~ ±9.999999999×1099 en 0.
±10
Als de absolute waarde van een invoergegeven of het tussen- of
eindresultaat van een berekening minder dan 10
waarde als 0 beschouwd in de berekeningen en op het display.
x, x
¿
,
n!, e
x
, ln, enz. waar
–99
is, wordt de
VERVANGEN VAN DE BATTERIJEN
Opmerkingen betreffende het vervangen van de
batterijen
Wanneer u de batterijen niet op de juiste wijze behandelt, kan dit
lekkage of ontploffing van de batterijen tot gevolg hebben. Neem
de volgende punten in acht:
• Vervang beide batterijen altijd tegelijk.
• Gebruik geen oude en nieuwe batterij naast elkaar.
• Gebruik altijd het juiste type batterij.
• Plaats de batterijen in de juiste richting, zoals aangegeven in de
calculator.
Aangezien de batterijen reeds in de fabriek in de calculator zijn
•
aangebracht, is het mogelijk dat deze een kortere levensduur
hebben dan aangegeven in de technische gegevens.
Opmerkingen betreffende het wissen van het geheugen
Wanneer de batterij wordt vervangen, zal de inhoud van het
geheugen worden gewist. Het geheugen kan ook gewist worden
wanneer de calculator defect is of als deze gerepareerd wordt.
Maak altijd een notitie van belangrijke informatie die in het
geheugen is opgeslagen, zodat deze informatie niet verloren gaat
wanneer het geheugen per ongeluk gewist zou worden.
Wanneer moeten de batterijen vervangen worden
Vervang de batterijen als het display zelfs bij geringe lichtsterkte
een slecht contrast heeft of als er niets op het display verschijnt bij
indrukken van de ª toets.
Let op
• Wanneer de vloeistof van een lekkende batterij per ongeluk in uw
ogen terechtkomt, kan dit ernstig letsel veroorzaken. Mocht dit
gebeuren, spoel uw ogen dan met schoon water en roep meteen
de hulp van een arts in.
• Wanneer de vloeistof van een lekkende batterij op uw huid of
kleren terechtkomt, moet u de betreffende plaats meteen met
schoon water afspoelen.
• Als u het apparaat langere tijd niet denkt te gebruiken, neemt u
de batterijen uit het apparaat en bergt deze op een veilige plaats
op, om beschadigingen veroorzaakt door lekkende batterijen te
voorkomen.
• Laat uitgeputte batterijen niet in het apparaat zitten.
•Steek geen gedeeltelijk opgebruikte batterijen in het apparaat en
gebruik ook niet verschillende typen batterijen door elkaar.
• Houd de batterijen uit de buurt van kinderen.
• Laat de batterijen niet in de calculator zitten wanneer deze uitgeput
zijn. De batterijen kunnen gaan lekken en beschadiging
veroorzaken.
• Bij verkeerde behandeling kunnen de batterijen ontploffen.
Gooi de batterijen niet in vuur, daar deze kunnen ontploffen.
•
Procedure voor het vervangen van de batterijen
1. Druk op @F om de calculator uit te schakelen.
2. Verwijder de twee schroeven. (Afb. 1)
3. Schuif het dekseltje van de batterijhouder een stukje weg en til
het dan omhoog om te verwijderen.
4. Verwijder de oude batterijen door deze met een balpen of een
ander spits voorwerp naar buiten te werken. (Afb. 2)
5. Plaats twee nieuwe batterijen. Plaats de batterijen met de “+”
kant naar boven.
6. Breng het dekseltje van de batterijhouder en de schroeven weer
aan.
7. Druk op de RESET schakelaar (aan de achterzijde).
• Controleer of de onderstaande indicatie op het display verschijnt.
Is dit niet het geval, dan moeten de batterijen verwijderd en dan
opnieuw aangebracht worden. Controleer vervolgens nogmaals
of de indicatie op het display verschijnt.
(Afb. 1)(Afb. 2)
Automatische uitschakelfunctie
De calculator wordt automatisch uitgeschakeld als gedurende 10
minuten geen toets wordt ingedrukt. Dit om verspilling van batterijenergie te voorkomen.
Bedrijfstemperatuur: 0°C – 40°C
Buitenafmetingen:79,6 mm (B) × 154,5 mm (D) × 13,2 mm (H)
Gewicht:Ca. 97 gram (inclusief batterijen)
Toebehoren:Batterijen × 2 (in calculator), gebruiksaanwij-
met complexe getallen, statistiek-berekeningen
enz.
24 berekeningen 8 numerieke waarden
(5 numerieke waarden in de statistiek en
complexe-getallen gebruiksstand)
3 V ¶ (gelijkstroom):
Backup-batterijen
(Alkalibatterijen (LR44 of gelijkwaardig) × 2)
zing, blad beknopte bedieningsinstructies en
opbergtasje
VOOR VERDERE INFORMATIE BETREFFENDE DE
WETENSCHAPPELIJKE CALCULATOR
Breng een bezoek aan onze website.
http://sharp-world.com/calculator/
EL-520WG_DUTCH_1
1234567890.,
1234567890.,
1234567890.,
1234567890.,
1234567890.,
1234567890.,
/
SHARP CORPORATION
STAT
MEM RESET
0 1
FSE TA B
0
DEG (°)
GRAD (g)
RAD (rad)
P (x,y )
X
Y
0
y
x
P (r,θ )
X
Y
0
r
θ
PRINTED IN CHINA / GEDRUKT IN CHINA
WETENSCHAPPELIJKE CALCULATOR
GEBRUIKSAANWIJZING
EL-520WG
MODEL
NEDERLANDS
04LGK (TINSZ0807EHZZ)
INLEIDING
Hartelijk dank voor de aanschaf van de SHARP wetenschappelijke
calculator EL-520WG.
Zie de achterkant van de Engelstalige handleiding voor de
rekenvoorbeelden (inclusief enkele formules en tabellen). De
nummers rechts naast de titels verwijzen naar de
voorbeelden.
Lees de gebruiksaanwijzing zorgvuldig door en bewaar deze op
een handige plaats voor eventuele naslag in de toekomst.
Opmerkingen betreffende de bediening
• Steek de calculator niet in de achterzak van uw broek, want de
calculator kan breken wanneer u erop gaat zitten. Het display is
gemaakt van glas en is zeer kwetsbaar.
• Houd de calculator uit de buurt van hoge temperaturen zoals
op het dashboard van de auto of in de buurt van een
verwarmingsradiator en stel het apparaat ook niet aan hoge
vochtigheid of veel stof bloot.
• Omdat dit product niet waterbestendig is mag het niet gebruikt
of bewaard worden waar vloeistoffen, bijv. water, erop kunnen
spatten. Regendruppels, waternevel, sap, koffie, stoom, zweet,
enz. zullen storingen veroorzaken.
• De calculator kan met een zachte, droge doek worden
schoongemaakt. Gebruik geen oplosmiddelen of een natte doek.
• Laat de calculator niet vallen en druk er ook niet met geweld op.
• Gooi lege batterijen nooit in vuur.
• Houd de batterijen buiten het bereik van kinderen.
• Dit product, evenals de accessoires, kan gewijzigd worden als
gevolg van doorgevoerde verbeteringen, zonder voorafgaande
kennisgeving.
ATTENTIE
• SHARP beveelt u ten zeerste aan om een schriftelijke notitie
te maken van al uw belangrijke gegevens. In bijna alle
apparaten met een elektronisch geheugen is het onder
bepaalde omstandigheden mogelijk dat de gegevens gewist
worden of gewijzigd. SHARP kan niet aansprakelijk worden
gesteld indien gegevens verloren gaan of onbruikbaar worden
als gevolg van een foutief gebruik van het apparaat,
reparaties, defecten, vervangen van de batterijen of gebruik
van het apparaat nadat de batterijen leeg zijn, of om welke
andere reden dan ook.
• SHARP kan niet aansprakelijk worden gesteld voor directe of
indirecte financiële verliezen of beschadigingen veroorzaakt
door een verkeerd gebruik en/of defect van dit product en de
bijbehorende randapparatuur, tenzij deze aansprakelijkheid
wettelijk erkend is.
♦ Druk alleen in de volgende gevallen met het puntje van een
balpen of iets dergelijks op de RESET schakelaar (aan de
achterkant van het apparaat). Gebruik geen voorwerp met een
breekbare of erg scherpe punt. Bij indrukken van de RESET
schakelaar worden alle gegevens uit het geheugen gewist.
• Wanneer u de calculator de eerste maal gebruikt.
• Na het vervangen van de batterijen.
• Om het geheugen volledig te wissen.
• Als zich een abnormale situatie voordoet en geen van de
toetsen meer werkt.
Als de calculator defect is, dient u deze uitsluitend door een
SHARP dealer, een erkend SHARP servicecentrum of een SHARP
reparatiecentrum te laten repareren.
Opbergtasje
DISPLAY
Vergelijkingdisplay
→
Mantisse
• Tijdens het gebruik worden niet alle symbolen op het display
aangegeven.
• Bepaalde inactieve symbolen kunnen zichtbaar zijn wanneer
onder een schuine hoek naar het apparaat wordt gekeken.
• Alleen de symbolen die verband houden met de beschreven
functies worden op het display en in de rekenvoorbeelden van
deze gebruiksaanwijzing getoond.
: Verschijnt als de vergelijking niet volledig op het display
kan worden aangegeven. Druk op <
rest (verborgen gedeelte) te zien.
←Symbool
Exponent
/
> om de
xy/rθ: Geeft aan waarin de uitkomst wordt uitgedrukt bij
berekeningen met complexe getallen.
: Geeft aan dat er boven/onder de weergegeven gegevens
nog andere gegevens zijn die zichtbaar gemaakt kunnen
worden. Druk op [/] om naar boven/onder te
gaan.
2ndF : Verschijnt als @ wordt ingedrukt.
HYP: Geeft aan dat h is ingedrukt en dat de hyperbool-
ALPHA : Verschijnt als K (STAT VAR), O of R wordt
FIX/SCI/ENG: Geeft de notatie aan die gebruikt wordt om een
functies gebruikt kunnen worden. Als @H wordt
ingedrukt, verschijnen de symbolen “2ndF HYP”, waarmee
wordt aangegeven dat de omgekeerde hyperbool-functies
gebruikt kunnen worden.
ingedrukt.
waarde weer te geven.
DEG/RAD/GRAD: Geeft hoekmaten aan.
: Verschijnt wanneer de statistiek-functie gekozen is.
M:Geeft aan dat er een waarde in het onafhankelijke
i: Geeft aan dat een imaginair getal wordt aangegeven bij
geheugen is vastgelegd.
: Verschijnt wanneer de calculator een hoek toont als
uitkomst van een complexe berekening.
berekeningen met complexe getallen.
ALVORENS DE CALCULATOR IN GEBRUIK TE NEMEN
Benaming van de toetsen in deze gebruiksaanwijzing
De toetsen worden als volgt aangegeven:
Voor aangeven van ex: @e
Voor aangeven van ln : I
Voor aangeven van F : Kü
Voor de functies die in oranje opschrift boven de toetsen staan,
dient u eerst op @ te drukken voordat u op de toets drukt. Voor
het opgeven van het geheugen drukt u eerst op K. De nummers
voor de invoerwaarde worden niet aangegeven als toetsen, maar
als normale getallen.
In- en uitschakelen
Druk op ª om de calculator in te schakelen en op @F
om de calculator uit te schakelen.
Wissen van de invoer en de geheugens
BedieningInvoerMA-F, X, YSTAT*
(Display)ANS STAT VAR*
ª×××
@c
Kiezen van de gebruiksstand
@∏00*
@∏10*
3
4
×
×
RESET schakelaar
: Wissen× : Behouden
*1Statistiek-gegevens (ingevoerde gegevens).
2
x¯, sx, σx, n, Σx, Σx2, ¯y, sy, σy, Σy, Σy2, Σxy, r, a, b, c.
*
3
Alle variabelen zijn gewist.
*
4
Deze toetscombinatie werkt hetzelfde als de RESET schakelaar.
*
[Geheugenwistoets]
Druk op @∏ om het menu te laten
verschijnen.
• Om alle variabelen (M, A-F, X, Y, ANS, STAT VAR) te wissen,
drukt u op 00 of 0®.
• Om de calculator terug te stellen, drukt u op 10 of
1®.
Bij het terugstellen van de calculator worden alle gegevens die in
het geheugen zijn vastgelegd gewist en worden alle instellingen
teruggezet op de standaardinstellingen.
1
2
Invoeren en corrigeren van de vergelijking
[Cursortoetsen]
• Druk op < of > om de cursor te verplaatsen. U kunt ook
terugkeren naar de vergelijking nadat u de uitkomst hebt gekregen
door indrukken van > (<). Zie de volgende paragraaf
voor het gebruik van de [ en ] toetsen.
• Zie ‘SET UP menu’ voor het gebruik van de cursor in het SET UP
menu.
[Invoegmodus en overschrijfmodus op het vergelijkingdisplay]
• Druk op @‘ voor het omschakelen tussen de twee
bewerkingsfuncties: invoegmodus (standaardinstelling) en
overschrijfmodus. Een driehoekje geeft aan dat het cijfer op de
plaats van de cursor wordt ingevoegd, terwijl een rechthoekje
aangeeft dat de bestaande gegevens worden overschreven
wanneer u nieuwe gegevens invoert.
• Om een cijfer in de invoegmodus in te voegen, brengt u de cursor
naar de plaats meteen achter het punt waar het cijfer moet
worden ingevoegd en dan voert u het cijfer in. In de overschrijfmodus worden de gegevens onder de cursor overschreven door
het cijfer dat u invoert.
• De ingestelde modus blijft gehandhaafd totdat de volgende
RESET wordt uitgevoerd.
[Verwijdertoets]
• Om een cijfer/functie te verwijderen, brengt u de cursor naar het
cijfer/functie die u wilt verwijderen en dan drukt u op d. Als de
cursor aan de rechterkant van een vergelijking staat, werkt de
d toets als een backspace-toets.
Meerregelige playback-functie
In de normale gebruiksstand kunnen vroegere vergelijkingen worden
opgeroepen. Hieronder vallen tevens de eindinstructies van de
vergelijkingen zoals “=”; maximaal kunnen er 142 tekens in het
geheugen worden vastgelegd. Wanneer het geheugen vol is, worden
de oudste gegevens het eerst gewist. Druk op [ om de vorige
vergelijking en de uitkomst op het display weer te geven. Druk
nogmaals op [ om vergelijkingen ervoor op te roepen (wanneer
u bij een vroegere vergelijking bent, drukt u op ] om de
vergelijkingen weer in de normale volgorde te zien). Door op
@[ te drukken gaat u rechtstreeks terug naar de oudste
vergelijking die in het geheugen is vastgelegd.
• Om een vergelijking te bewerken nadat deze is opgeroepen,
drukt u op > (<).
• Het meerregelig geheugen wordt gewist wanneer u een van de
volgende bedieningen uitvoert: @c, @F (inclusief
de automatische uitschakelfunctie), omschakelen van de gebruiksstand, geheugen wissen (@∏), RESET, @`, K
(R)?, berekening met constante, kettingberekening,
omrekenen van hoekmaat, omrekenen van coördinaten, N-grondtal omrekening, opslag van numerieke waarden in de tijdelijke
geheugens en het onafhankelijke geheugen.
Prioriteitsvolgorde bij het uitvoeren van berekeningen
De berekeningen worden in de volgende volgorde uitgevoerd:
Q Breuken (1
voorafgaand argument (x-1, x2, n!, enz.) R Yx,
vermenigvuldiging van een geheugenwaarde (2Y, enz.) Y Functies
die gevolgd worden door hun argument (sin, cos, enz.) U Ingesloten
vermenigvuldiging van een functie (2sin30, enz.) I
P +, – { AND } OR, XOR, XNOR q =, M+, M–, ⇒M, |DEG,
|RAD, |GRAD, DATA, CD, →rθ, →xy en andere instructies die
eindigen met een berekening
• Indien haakjes gebruikt worden, hebben de berekeningen tussen
haakjes voorrang boven alle andere berekeningen.
• de knipperende cursor te verplaatsen met >< en dan
op ® (= toets) te drukken, of
• op de cijfertoets te drukken die overeenkomt met het gewenste
menu-onderdeel.
of op het scherm wordt aangegeven, drukt u op [ of
• Als
] om het vorige/volgende menuscherm te zien.
• Druk op ª om het SET UP menu te verlaten.
[Kiezen van de notatie op het display en het aantal decimaalplaatsen]
Er zijn vier verschillende notatiesystemen voor het aangeven van
de berekeningsuitkomsten: drijvend decimaalteken, vast
decimaalteken, wetenschappelijke notatie en technische notatie.
• Wanneer het FIX, SCI of ENG symbool wordt getoond, kan het
aantal decimaalplaatsen (TAB) op een willekeurige plaats tussen
0 en 9 worden ingesteld. De waarde op het display wordt
overeenkomstig de instelling afgerond en weergegeven.
[Instellen van het drijvend-decimaalteken getallensysteem in
de wetenschappelijke notatie]
Er zijn twee instellingen voor het aangeven van het drijvend
decimaalteken: NORM1 (standaardinstelling) en NORM2. Bij beide
instellingen wordt een getal buiten een vooraf ingesteld bereik
automatisch in de wetenschappelijke notatie weergegeven:
• NORM1: 0.000000001 ≤
• NORM2: 0.01 ≤
x ≤ 9999999999
x ≤ 9999999999
Instellen van de hoekmaat
Bij deze calculator kan gekozen worden uit de volgende drie
hoekmaten (graden, radialen en gradiënten):
Druk op
@G
WETENSCHAPPELIJKE BEREKENINGEN
• Druk op m0 om over te schakelen naar de normale
gebruiksstand.
• Druk in elk voorbeeld op ª om het display te wissen. En als
de FIX, SCI of ENG indicator wordt aangegeven, kunt u deze
verwijderen door ‘NORM1’ te selecteren in het SET UP menu.
Basisrekenkunde
• Het haakje sluiten ) voor het = teken of ; kan
weggelaten worden.
Berekeningen met constanten
• Bij berekeningen met constanten wordt de opteller een constante.
Aftrekken en delen gebeuren op dezelfde wijze. Bij vermenigvuldigen wordt het vermenigvuldigtal een constante.
• In berekeningen met constanten worden de constanten als K
aangegeven.
Functies
• Zie de rekenvoorbeelden voor iedere functie.
•Stel de hoekmaat in voordat u begint met de berekeningen.
Aselect-functie
De aselect-functie heeft vier instellingen voor gebruik in de normale
gebruiksstand en de statistiek-gebruiksstand. (Deze functie kan
niet geselecteerd worden tijdens gebruik van de N-grondtal functie.)
Om meerdere aselecte getallen achter elkaar op te roepen, drukt u
op ®. Druk op ª om de functie te verlaten.
• De opgeroepen pseudo-aselecte getallenserie wordt in geheugen
Y opgeslagen. Elk aselect getal is gebaseerd op een getallenserie.
[Aselecte getallen]
Een pseudo-aselect getal bestaande uit drie significante cijfers van
0 tot 0.999 kan worden opgeroepen door op @`0®
te drukken.
[Dobbelsteen-aselectfunctie]
Om het gooien met een dobbelsteen na te bootsen voor een
aselecte integer tussen 1 en 6, drukt u op @`1®.
[Muntstuk-aselectfunctie]
Om het opgooien van een muntstuk na te bootsen voor een aselecte
0 (kop) of 1 (munt), drukt u op @`2®.
[Integer-aselectfunctie]
Om een aselecte integer tussen 0 en 99 op te roepen, drukt u op
@`3®.
Het omrekenen naar de getallenstelsels gebeurt als volgt:
@ê (“
î (“
”, “ ” en “ ” verdwijnen)
“
Opmerking: De hexadecimale getallen A – F worden ingevoerd
In het binaire, pentale, octale en hexadecimale getallenstelsel
kunnen uitsluitend gehele getallen worden ingevoerd. Wanneer
een decimaal getal met een gebroken gedeelte in een binair,
pentaal, octaal of hexadecimaal getal wordt omgerekend, wordt
het gebroken gedeelte afgerond. Als het resultaat van een binaire,
pentale, octale of hexadecimale berekening een gebroken
gedeelte bevat, wordt dit eveneens afgerond. In het binaire,
pentale, octale en hexadecimale stelsel worden negatieve getallen
aangegeven als een complement.
Tijdberekeningen, decimale en sexagesimale
berekeningen
Omrekenen tussen decimale en sexagesimale getallen is mogelijk,
en bij gebruik van sexagesimale getallen kan er worden
omgerekend naar de seconden- en minutennotatie. Bovendien
kunnen de vier basisrekenfuncties en geheugen-berekeningen
worden uitgevoerd in het sexagesimale stelsel.
De notatie voor sexagesimaal is als volgt:
Omrekenen van coördinaten
• Kies de gewenste hoekmaat alvorens met de berekening te
beginnen.
Omrekenen van hoekmaten
Telkens wanneer @g worden ingedrukt, verandert de
hoekmaat in de vastgestelde volgorde.
Geheugen-berekeningen
GebruiksstandANSMA-F, X, Y
NORMAL
STAT××
CPLX×
: Beschikbaar × : Niet beschikbaar
[Tijdelijke geheugens (A-F, X en Y)]
Druk op O en op een variabele-toets om een waarde in het
geheugen vast te leggen.
Druk op R en op een variabele-toets om een waarde uit het
geheugen op te roepen.
Om een variabele in een vergelijking te zetten, drukt u op K en
dan op de gewenste variabele-toets.
[Onafhankelijk geheugen (M)]
Dit geheugen heeft alle mogelijkheden van de tijdelijke geheugens,
maar kan tevens een waarde optellen bij of aftrekken van een
bestaande geheugenwaarde.
Druk op ªOM om het onafhankelijke geheugen (M) te
wissen.
[Laatste-uitkomst geheugen (ANS)]
Het resultaat van een berekening dat verkregen wordt door
indrukken van = of het resultaat van iedere andere instructie
die eindigt met een berekening, wordt automatisch vastgelegd in het
laatste-uitkomst geheugen.
Opmerking:
• De uitkomsten van de onderstaande functies worden automatisch
in de geheugens X of Y vastgelegd waar ze de bestaande
waarden vervangen.
•Aselect-functie ...... Geheugen Y
• →rθ, →xy ................ Geheugen X (r of x), Geheugen Y (θ of y)
• Gebruik R of K om de waarde die in het geheugen is
vastgelegd, tot 14 cijfers, op te roepen.
Ketenberekeningen
•U kunt de uitkomst verkregen in een bepaalde berekening weer
in de volgende berekening gebruiken. De uitkomst kan niet
opgeroepen worden wanneer er naderhand meerdere instructies
zijn ingevoerd.
• Bij gebruik van de postfixfuncties (¿, sin, enz.) is een
ketenberekening mogelijk zelfs wanneer de vorige uitkomst met
de ª toets is gewist.
Breukberekeningen
Deze calculator kan basisberekeningen en geheugen-berekeningen
met breuken uitvoeren, en omrekeningen tussen een decimaalgetal
en een breuk.
• Wanneer er meer dan 10 cijfers moeten worden weergegeven,
wordt het getal in een decimaal getal omgezet en weergegeven.
• Het resultaat van de berekening wordt automatisch in geheugen
X en Y vastgelegd.
•
Berekeningen met natuurconstanten
Zie de beknopte bedieningsinstructies en de Nederlandstalige
handleiding op de achterkant. Een natuurconstante wordt
opgeroepen door op ß te drukken en daarna het nummer van
de constante op te geven door invoeren van een 2-cijferig getal.
De opgeroepen constante verschijnt op het display met het door
de gebruiker ingestelde aantal decimaalplaatsen.
Natuurconstanten kunnen worden opgeroepen in de normale
gebruiksstand (mits het binaire, pentale, octale of hexadecimale
stelsel niet gekozen is), of de statistiek-stand.
Opmerking: Natuurconstanten en metrische omrekeningen zijn
Nr.Constante
01 Lichtsnelheid in vacuüm
02 Newton gravitatieconstante
03 Standaard gravitatieversnelling
04 Rustmassa van een elektron
05 Rustmassa van een proton
06 Rustmassa van een neutron
07 Muon-massa
08 Verhouding atoommassa-
Binaire, pentale, octale, decimale en
hexadecimale berekeningen (N-grondtal)
Deze calculator kan omrekeningen uitvoeren tussen de N-grondtal
getallen. De vier basisrekenfuncties, berekeningen met haakjes en
geheugen-berekeningen zijn mogelijk, alsmede de logische
bewerkingen AND, OR, NOT, NEG, XOR en XNOR met binaire,
pentale, octale en hexadecimale getallen.
” verschijnt), @û (“ ” verschijnt), @
” verschijnt), @ì (“ ” verschijnt), @í (“ ”,
door indrukken van de toetsen ß, ™, L,÷, l, en I. De getallen verschijnen als
volgt op het display:
A → ï, B → ∫, C → ó, D → ò, E → ô, F → ö
gradenseconden
minuten
↔
Rechthoekige
coördinaten
Waarde voor r of x: Geheugen X•Waarde voor θ of y: Geheugen Y
gebaseerd op de 2002 CODATA aanbevolen waarden
of de 1995 editie van de “Guide for the Use of the
International System of Units (SI)” uitgegeven door
de NIST (National Institute of Standards and
Technology) of op de ISO-specificaties.
eenheid/kilogram
Magnetisch moment van een elektron
Magnetisch moment van een proton
Magnetisch moment van een neutron
Magnetisch moment van een muon
een proton
Poolcoördinaten
Nr.Constante
28 Constante van Avogadro
29 Molair volume van ideaal gas
van een proton
36 Josephson constante
37 Elektronvolt
38 Celsius temperatuur
39 Astronomie-eenheid
40 Parsec
41 Molaire massa van koolstof-12
42
Constante van Planck boven 2 pi
43 Hartree energie
44 Geleidend quantum
45 Inverse fijnstructuur constante
46
Proton-elektron massaverhouding
47 Molaire massaconstante
48 Compton golflengte van
een neutron
49 Eerste stralingsconstante
50 Tweede stralingsconstante
51 Karakteristieke impedantie
van een vacuüm
52 Standaard atmosfeer
Omrekenen van metrische waarden
Zie de beknopte bedieningsinstructies en de Nederlandstalige
handleiding op de achterkant. Eenheid-omrekeningen kunnen
worden uitgevoerd in de normale gebruiksstand (mits het binaire,
pentale, octale of hexadecimale stelsel niet gekozen is), en de
statistiek-stand.
Nr.Opmerkingen
1in: inch
2cm: centimeter
3ft: foot
4m : meter
5yd: yard
6m : meter
7 mile: mijl
8km: kilometer
Berekeningen kunnen worden uitgevoerd in de normale
gebruiksstand (behalve N-grondtal) met de volgende 9 typen
prefixen.
PrefixBedieningEenheid
k (kilo)@∑0010
M (Mega)@∑0110
G (Giga)@∑0210
T (Tera)@∑0310
m (milli)@∑0410
µ (micro)@∑0510
n (nano)@∑0610
p(pico)@∑0710
f(femto)@∑0810
3
6
9
12
–3
–6
–9
–12
–15
Modificatiefunctie
De uitkomsten worden intern in de wetenschappelijke notatie
verkregen met maximaal 14 cijfers voor de mantisse. Op het
display worden de resultaten echter aangegeven in het formaat
dat gekozen is voor de display-uitlezing en met het ingestelde
aantal decimaalplaatsen. Dit betekent dat het interne resultaat
kan verschillen van het resultaat dat op het display wordt
aangegeven. Met behulp van de modificatiefunctie kan de interne
waarde worden veranderd in de waarde die op het display wordt
aangegeven, zodat de aangegeven waarde ongewijzigd in verdere
bewerkingen gebruikt kan worden.
STATISTIEK-BEREKENINGEN
Druk op m1 om de statistiek-stand te kiezen. De
onderstaande zeven statistiek-berekeningen kunnen worden
uitgevoerd. Voor het kiezen van de gewenste subfunctie dient de
corresponderende cijfertoets te worden ingedrukt.
Om de statistiek-subfunctie te veranderen, moet u de statistiekgebruiksstand opnieuw kiezen (druk op m1) en dan de
vereiste subfunctie kiezen.
0 (SD): Statistiek-berekeningen met één variabele
1 (LINE) : Berekening van lineaire regressie
2 (QUAD) : Berekening van kwadratische regressie
3 (EXP): Berekening van exponentiële regressie
4 (LOG) : Berekening van logaritmische regressie
5 (PWR) : Berekening van potentie-regressie
6 (INV): Berekening van inverse regressie
Bij iedere statistiekfunctie kunnen de volgende berekeningen
worden gemaakt (zie de hiernavolgende tabel):
Statistiek-berekening met één variabele
Waarden voor Q en waarden voor normale waarschijnlijkheidsrekening.
Berekening van lineaire regressie
Statistiek-berekeningen aangegeven in Q en W, en schatting
voor y bij een gegeven x (schatting y´) en schatting voor x bij
een gegeven y (schatting x´).
Berekening van exponentiële regressie, logaritmische
regressie, potentie-regressie en inverse regressie
Waarden voor Q en W. Schatting voor y bij een gegeven x en
schatting voor x bij een gegeven y. (Aangezien de calculator
iedere formule in een lineaire regressieformule omzet alvorens
met de berekening wordt begonnen, worden alle statistieken,
behalve de coëfficiënten a en b, verkregen op basis van de
omgezette gegevens en niet de ingevoerde gegevens.)
Berekening van kwadratische regressie
Waarden voor Q en W en coëfficiënt a, b, c in de kwadratische
regressieformule (y = a + bx + cx
berekeningen kunnen geen correlatiecoëfficiënten (r) worden
berekend.) Wanneer er twee x´ waarden zijn, drukt u op
@≠.
Bij het uitvoeren van berekeningen met a, b en c kan slechts één
numerieke waarde vastgehouden worden.
¯
xGemiddelde van steekproeven (x gegevens)
sxStandaard-afwijking van steekproeven (x gegevens)
σ
xStandaard-afwijking van populatie (x gegevens)
Q
nAantal steekproeven
Σ
xSom van steekproeven (x gegevens)
Σ
x2Som van kwadraten van steekproeven (x gegevens)
¯
yGemiddelde van steekproeven (y gegevens)
syStandaard-afwijking van steekproeven (y gegevens)
σ
yStandaard-afwijking van populatie (y gegevens)
Σ
ySom van steekproeven (y gegevens)
WΣy2Som van kwadraten van steekproeven (y gegevens)
Σ
xySom van producten van steekproeven (x, y)
rCorrelatiecoëfficiënt
aCoëfficiënt van regressievergelijking
bCoëfficiënt van regressievergelijking
cCoëfficiënt van kwadratische regressievergelijking
• Gebruik K en R om een STAT variabele-berekening uit te
voeren.
2
). (Bij kwadratische regressie
Invoeren en corrigeren van gegevens
De ingevoerde gegevens blijven in het geheugen bewaard totdat
@c wordt gekozen of een gebruiksstand. Zorg dat het
geheugen gewist is voordat u nieuwe gegevens invoert.
[Invoeren van gegevens]
Gegevens met één variabele
Gegeven
Gegeven & frequentie
dezelfde gegevens)
Gegevens met twee variabelen
Gegeven
Gegeven
meervoudige invoer van dezelfde gegevens x en y.)
• Maximaal kunnen er 100 gegevensitems worden ingevoerd. Bij
gegevens met één variabele wordt een gegevensitem zonder
frequentietoewijzing als één gegevensitem geteld, terwijl een
item waaraan een frequentie is toegewezen als een set van twee
gegevensitems wordt opgeslagen. Bij gegevens met twee variabelen wordt een set gegevensitems zonder frequentietoewijzing
als twee gegevensitems geteld, terwijl een set items met
frequentietoewijzing als een set van drie gegevensitems wordt
opgeslagen.
[Corrigeren van gegevens]
Corrigeren voordat op k is gedrukt, meteen na het invoeren van
de gegevens:
Wis de verkeerde gegevens met ª en voer dan de juiste
gegevens in.
Corrigeren nadat op k is gedrukt:
Gebruik [] om de voorheen ingevoerde gegevens te
laten verschijnen.
Druk op ] om de gegevens in oplopende volgorde weer te
geven (eerst de oudste). Om de gegevens in aflopende volgorde
weer te geven (eerst de laatste), moet u op de [ toets
drukken.
Elk item wordt aangegeven met ‘Xn=’, ‘Yn=’ of ‘Nn=’ (n is het
sequentiële getal van de gegevensset).
Geef het gegevensitem weer dat gewijzigd moet worden, voer
de juiste waarde in en druk dan op k. Met & kunt u de
waarden van de gegevensset in een keer corrigeren.
• Om een gegevensset te verwijderen, geeft u een item weer van
de gegevensset die u wilt verwijderen en drukt dan op @J.
De gegevensset zal verwijderd worden.
• Om een nieuwe gegevensset toe te voegen, drukt u op ª,
voert dan de waarden in en drukt daarna op k.
k
x&x&
k (Voor meervoudige invoer van
Gegeven
yk
Gegeven
y&
frequentie
k (Voor
Statistiek-formules
TypeRegressieformule
Lineairy = a + bx
Exponentieely = a • e
Logaritmischy = a + b • ln x
Potentiey = a • x
Inversy = a + b —
Kwadratischy = a + bx + cx
In de volgende gevallen treedt een fout op in de statistiek-formules:
• als de absolute waarde van het tussenresultaat of het eindresul-
taat gelijk is aan of groter is dan 1 × 10
• als de noemer nul is.
• als geprobeerd wordt de vierkantswortel van een negatief getal
te berekenen.
• als er geen oplossing bestaat in de kwadratische regressieberekening.
bx
b
1
x
2
100
.
Normale waarschijnlijkheidsrekening
•P(t), Q(t) en R(t) nemen altijd een positieve waarde aan, ook als t
< 0 is, aangezien deze functies hetzelfde principe volgen als dat
wat gebruikt wordt bij de oplossing voor een gebied.
De waarden voor P(t), Q(t) en R(t) worden met zes decimaalplaatsen aangegeven.
BEREKENINGEN MET COMPLEXE GETALLEN
Voor het optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen met
complexe getallen, drukt u op m2 om de stand voor
complexe getallen te kiezen.
De resultaten van berekeningen met complexe getallen kunnen op
twee manieren worden weergegeven:
Q @}: Rechthoekige coördinaten (verschijnt xy.)
W @{: Poolcoördinaten (verschijnt
r
θ
.)
Invoeren van complexe getallen
Q Rechthoekige coördinaten
x-coördinaat
x-coördinaat
of
W Poolcoördinaten
r
Ö
r: absolute waardeθ: argument
• Bij het overschakelen naar een andere stand wordt het imaginaire
deel gewist van een complex getal dat in het onafhankelijke
geheugen (M) is vastgelegd.
• Een complex getal uitgedrukt in rechthoekige coördinaten met de
y-waarde gelijk aan nul, of uitgedrukt in poolcoördinaten met de
hoek gelijk aan nul, wordt beschouwd als een reëel getal.
• Druk op @∑0 om terug te keren naar de complexe
conjugatie van het opgegeven complexe getal.
θ
+
y-coördinaat
+Ü
Ü
y-coördinaat
FOUTEN EN REKENBEREIKEN
Fouten
Een fout treedt op als een bewerking de rekenbereiken overschrijdt
of als u probeert een niet toegestane berekening uit te voeren.
Indien een fout optreedt, drukt u op < (of >) zodat de
cursor automatisch terugkeert naar de plaats in de vergelijking
waar de fout optrad. Bewerk de vergelijking of druk op ª om de
vergelijking te wissen.
Foutcodes en typen fouten
Syntaxis-fout (Error 1):
• Er werd geprobeerd een ongeldige bewerking uit te voeren.
Vb. 2 @{
Rekenfout (Error 2):
• De absolute waarde van het tussen- of eindresultaat is gelijk aan of
groter dan 10
• Er werd geprobeerd door nul te delen (of de uitkomst van een
tussenberekening was nul).
• De rekenbereiken werden overschreden tijdens het uitvoeren van de
berekening.
Capaciteitsfout (Error 3):
• Het aantal beschikbare buffers werd overschreden (er zijn 10 buffers*
voor numerieke waarden en 24 buffers voor rekeninstructies).
* 5 buffers in de statistiek-stand.
• Het aantal gegevensitems heeft 100 overschreden in de statistiekgebruiksstand.
Vergelijking is te lang (Error 4):
• De vergelijking heeft de maximum invoerbuffer (142 tekens)
overschreden.
Een vergelijking moet minder dan 142 tekens bevatten.
100
.
Rekenbereiken
• Binnen de onderstaande bereiken is deze calculator tot op
±1 nauwkeurig in het minst significante cijfer van de
mantisse. Bij het uitvoeren van continue berekeningen
accumuleren de fouten waardoor de nauwkeurigheid
afneemt. (Dit geldt ook voor y
continue berekeningen intern worden uitgevoerd.)
Tevens zal de rekenfout accumuleren en groter worden in de
buurt van inflectiepunten en enkelvoudige punten van
functies.
•Rekenbereiken
–99
~ ±9.999999999×1099 en 0.
±10
Als de absolute waarde van een invoergegeven of het tussen- of
eindresultaat van een berekening minder dan 10
waarde als 0 beschouwd in de berekeningen en op het display.
x, x
¿
,
n!, e
x
, ln, enz. waar
–99
is, wordt de
VERVANGEN VAN DE BATTERIJEN
Opmerkingen betreffende het vervangen van de
batterijen
Wanneer u de batterijen niet op de juiste wijze behandelt, kan dit
lekkage of ontploffing van de batterijen tot gevolg hebben. Neem
de volgende punten in acht:
• Vervang beide batterijen altijd tegelijk.
• Gebruik geen oude en nieuwe batterij naast elkaar.
• Gebruik altijd het juiste type batterij.
• Plaats de batterijen in de juiste richting, zoals aangegeven in de
calculator.
Aangezien de batterijen reeds in de fabriek in de calculator zijn
•
aangebracht, is het mogelijk dat deze een kortere levensduur
hebben dan aangegeven in de technische gegevens.
Opmerkingen betreffende het wissen van het geheugen
Wanneer de batterij wordt vervangen, zal de inhoud van het
geheugen worden gewist. Het geheugen kan ook gewist worden
wanneer de calculator defect is of als deze gerepareerd wordt.
Maak altijd een notitie van belangrijke informatie die in het
geheugen is opgeslagen, zodat deze informatie niet verloren gaat
wanneer het geheugen per ongeluk gewist zou worden.
Wanneer moeten de batterijen vervangen worden
Vervang de batterijen als het display zelfs bij geringe lichtsterkte
een slecht contrast heeft of als er niets op het display verschijnt bij
indrukken van de ª toets.
Let op
• Wanneer de vloeistof van een lekkende batterij per ongeluk in uw
ogen terechtkomt, kan dit ernstig letsel veroorzaken. Mocht dit
gebeuren, spoel uw ogen dan met schoon water en roep meteen
de hulp van een arts in.
• Wanneer de vloeistof van een lekkende batterij op uw huid of
kleren terechtkomt, moet u de betreffende plaats meteen met
schoon water afspoelen.
• Als u het apparaat langere tijd niet denkt te gebruiken, neemt u
de batterijen uit het apparaat en bergt deze op een veilige plaats
op, om beschadigingen veroorzaakt door lekkende batterijen te
voorkomen.
• Laat uitgeputte batterijen niet in het apparaat zitten.
•Steek geen gedeeltelijk opgebruikte batterijen in het apparaat en
gebruik ook niet verschillende typen batterijen door elkaar.
• Houd de batterijen uit de buurt van kinderen.
• Laat de batterijen niet in de calculator zitten wanneer deze uitgeput
zijn. De batterijen kunnen gaan lekken en beschadiging
veroorzaken.
• Bij verkeerde behandeling kunnen de batterijen ontploffen.
Gooi de batterijen niet in vuur, daar deze kunnen ontploffen.
•
Procedure voor het vervangen van de batterijen
1. Druk op @F om de calculator uit te schakelen.
2. Verwijder de twee schroeven. (Afb. 1)
3. Schuif het dekseltje van de batterijhouder een stukje weg en til
het dan omhoog om te verwijderen.
4. Verwijder de oude batterijen door deze met een balpen of een
ander spits voorwerp naar buiten te werken. (Afb. 2)
5. Plaats twee nieuwe batterijen. Plaats de batterijen met de “+”
kant naar boven.
6. Breng het dekseltje van de batterijhouder en de schroeven weer
aan.
7. Druk op de RESET schakelaar (aan de achterzijde).
• Controleer of de onderstaande indicatie op het display verschijnt.
Is dit niet het geval, dan moeten de batterijen verwijderd en dan
opnieuw aangebracht worden. Controleer vervolgens nogmaals
of de indicatie op het display verschijnt.
(Afb. 1)(Afb. 2)
Automatische uitschakelfunctie
De calculator wordt automatisch uitgeschakeld als gedurende 10
minuten geen toets wordt ingedrukt. Dit om verspilling van batterijenergie te voorkomen.