Sharp EL-5120 User Manual
PROGRAMOWALNY
KALKULATOR NAUKOWY
EL-5120
INSTRUKCJA OBSŁUGI
SHARP EL-5120
PROGRAMOWALNY KALKULATOR NAUKOWY
ROZDZIAŁ 1
PRZED PIERWSZYM UŻYCIEM
ROZDZIAŁ 2
KLAWIATURA I WYŚWIETLACZ
ROZDZIAŁ 3
INFORMACJE OGÓLNE
ROZDZIAŁ 4
OBLICZENIA
ROZDZIAŁ 5
OBLICZENIA STATYSTYCZNE
ROZDZIAŁ 6
TRYB PODSTAWY N
ROZDZIAŁ 7
ROZWIĄZYWANIE RÓWNAŃ
ROZDZIAŁ 8
PROGRAMOWANIE
ROZDZIAŁ 9
ZASTOSOWANIE KALKULATORA
ZAŁĄCZNIK
Kalkulator naukowy EL-5120 str. 1
SPIS TREŚCI
ROZDZIAŁ 1: PRZED PIERWSZYM UŻYCIEM........................ 6
Pokrywa ochronna ........................................................................................ 7
Konserwacja kalkulatora............................................................................... 8
Przygotowanie kalkulatora do pierwszego użycia ........................................ 9
Tryby pracy ................................................................................................. 10
Krótki przegląd............................................................................................ 11
ROZDZIAŁ 2: KLAWIATURA I WYŚWIETLACZ....................23
Elementy sterujące i części kalkulatora ...................................................... 24
Przyciski kalkulatora ................................................................................... 25
Wyświetlacz ................................................................................................ 26
ROZDZIAŁ 3: INFORMACJE OGÓLNE..................................28
Priorytet ...................................................................................................... 29
Poprawianie błędów.................................................................................... 31
Menu ustawień............................................................................................ 33
Wykorzystanie pamięci ............................................................................... 36
Zerowanie kalkulatora................................................................................. 41
ROZDZIAŁ 4: OBLICZENIA.................................................... 42
Tryb rzeczywisty ......................................................................................... 43
Wykorzystanie ułamków ............................................................................. 44
Funkcje potęgowe....................................................................................... 45
Funkcje logarytmiczne i wykładnicze.......................................................... 46
Funkcje trygonometryczne.......................................................................... 47
Funkcja modyfikacji .................................................................................... 49
Funkcje menu matematycznego................................................................. 50
str. 2 Kalkulator naukowy EL-5120
ROZDZIAŁ 5: OBLICZENIA STATYSTYCZNE...................... 56
Obliczenia statystyczne...............................................................................57
Menu obliczeń statystycznych.....................................................................58
Wprowadzanie i korekta danych .................................................................59
Obliczenia statystyczne z jedną zmienną....................................................61
Obliczenia statystyczne z dwiema zmiennymi ............................................63
ROZDZIAŁ 6: TRYB PODSTAWY N....................................... 67
Obliczenia w trybie podstawy N ..................................................................68
Operacje logiczne........................................................................................ 70
ROZDZIAŁ 7: ROZWIĄZYWANIE RÓWNAŃ......................... 73
Metody rozwiązywania ................................................................................74
Tryb rozwiązywania równań ........................................................................76
Funkcja rachunku różniczkowego ...............................................................80
Tryb rozwiązywania ..................................................................................... 84
Zapisywanie, wczytywanie i kasowanie równań.......................................... 89
ROZDZIAŁ 8: PROGRAMOWANIE ........................................ 91
Programowanie ...........................................................................................92
Tworzenie nowego programu ......................................................................94
Rozkazy programu ......................................................................................98
Edycja programu .......................................................................................104
Komunikaty błędów ...................................................................................105
Przykłady programów ................................................................................106
Kasowanie programów..............................................................................112
Kalkulator naukowy EL-5120
str. 3
ROZDZIAŁ 9: ZASTOSOWANIE KALKULATORA.............. 113 WSKAZÓWKA
Fizyka ....................................................................................................... 114
Obliczenia statystyczne ............................................................................ 120
Budowa dróg............................................................................................. 123
Operacje handlowe................................................................................... 124
Zabawa i loteria ........................................................................................ 126
Obliczenia z wykorzystaniem pamięci ...................................................... 128
ZAŁĄCZNIK ........................................................................... 129
Wymiana baterii ........................................................................................ 130
Menu opcji ................................................................................................ 132
Komunikaty błędów................................................................................... 134
Użyteczne wskazówki odnośnie funkcji rachunku całkowego .................. 136
Użyteczne wskazówki odnośnie trybu rozwiązywania.............................. 137
Informacje techniczne............................................................................... 141
Lista funkcji ............................................................................................... 146
Dane techniczne ....................................................................................... 148
str. 4 Kalkulator naukowy EL-5120
• Materiał zawarty w niniejszym podręczniku podawany jest bez
jakiegokolwiek rodzaju gwarancji lub rękojmi. Spółka SHARP, Corp. nie
bierze żadnej odpowiedzialności za następstwa wynikające z wykorzystania
niniejszych materiałów.
• Spółka SHARP zaleca sporządzanie pisemnych kopii wszystkich ważnych
danych, zapisywanych w pamięci urządzenia. Dane mogą zostać utracone
lub zmienione w określonych warunkach praktycznie w każdej pamięci
elektronicznej. Dlatego SHARP nie bierze żadnej odpowiedzialności za
dane, które zostaną utracone lub zniszczone w wyniku niewłaściwego
używania, napraw, uszkodzeń, zmiany baterii, obsługi urządzenia po
upływie podanej długości życia baterii lub z jakiegokolwiek innej przyczyny.
© 1993 Spółka Sharp
Niniejszy podręcznik zawiera prawnie chronione informacje. Wszelkie prawa
zastrzeżone. Żadna część niniejszego podręcznika nie może być w żaden
sposób reprodukowana ani tłumaczona na inne języki bez uprzedniej, pisemnej
zgody spółki Sharp, Inc.
Kalkulator naukowy EL-5120
str. 5
ROZDZIAŁ 1:
PRZED PIERWSZYM UŻYCIEM
Pokrywa ochronna ............................................................................................ 7
Konserwacja kalkulatora .................................................................................. 8
Przygotowanie kalkulatora do pierwszego użycia......................................... 9
Zerowanie kalkulatora................................................................................... 9
Tryby pracy...................................................................................................... 10
Wybór trybu pracy....................................................................................... 10
Krótki opis poszczególnych trybów pracy ................................................... 10
Krótki przegląd ................................................................................................ 11
Włączanie i wyłączanie kalkulatora ............................................................ 11
Wprowadzanie i obliczanie wyrażeń........................................................... 11
Edycja wyrażenia........................................................................................ 13
Wykorzystanie zmiennych .......................................................................... 15
Wykorzystanie trybu rozwiązywania równań .............................................. 17
Wykorzystanie trybu rozwiązywania ........................................................... 19
Pozostałe cechy kalkulatora ....................................................................... 21
str. 6
Kalkulator naukowy EL-5120
Pokrywa ochronna
Kalkulator dostarczany jest razem z pokrywą chroniącą klawiaturę, gdy nie
jest ona używana.
Przed użyciem kalkulatora pokrywę ochronną należy zdjąć i wsunąć pod spód
kalkulatora, tak jak zostało to przedstawione na ilustracji, aby nie dopuścić do jej
zgubienia.
Gdy kalkulator pozostaje nieużywany, pokrywę należy ponownie wsunąć na
klawiaturę i wyświetlacz, tak jak zostało to przedstawione na ilustracji.
Kalkulator naukowy EL-5120 str. 7
Konserwacja kalkulatora
Przygotowanie kalkulatora do pierwszego użycia
Aby zapewnić bezawaryjną pracę kalkulatora, należy stosować się do
następujących zaleceń.
Nie należy nosić kalkulatora w tylnej kieszeni
spodni, ponieważ przy siadaniu może dojść
do jego uszkodzenia. Wyświetlacz został
wykonany ze szkła i jest szczególnie wrażliwy
na naprężenia.
str. 8 Kalkulator naukowy EL-5120
Kalkulator należy trzymać z dala od wysokich
temperatur, np. nie należy go kłaść za szybą
samochodu lub w pobliżu grzejnika. Należy
unikać pozostawiania go w miejscach o dużej
wilgotności lub zakurzeniu.
Kalkulator należy czyścić miękką i suchą
ściereczką. Nie należy używać do tego celu
rozpuszczalników.
Do naciskania przycisków nie należy używać
ostrych przedmiotów. Nie należy również zbyt
silnie naciskać przycisków.
Przy obsłudze kalkulatora nie należy używać
siły.
Przed pierwszym użyciem kalkulatora należy go wyzerować i ustawić
kontrast wyświetlacza.
Zerowanie kalkulatora.
1. Czubkiem długopisu należy nacisnąć na
przełącznik RESET, znajdujący się z tyłu
urządzenia.
● Jeśli po wykonaniu tej czynności na
wyświetlaczu nie pojawi się
przedstawiony obok komunikat, to
prawdopodobnie nie zostały właściwie
zainstalowane baterie. Zobacz paragraf
„Wymiana baterii” w Załączniku. Po
zainstalowaniu baterii należy powtórzyć
operację zerowania.
2. Nacisnąć przycisk [CL] i następnie
nacisnąć dowolny inny przycisk.
● Na wyświetlaczu pojawi się początkowy
ekran trybu rzeczywistego (REAL
MODE).
3. Nacisnąć przyciski [2ndF] [OPTION] [1]
i przy pomocy przycisków [+] i [−]
ustawić pożądany kontrast wyświetlacza.
Następnie należy nacisnąć przycisk
[QUIT] .
● Dalsze wskazówki, związane z kolejnymi
ustawieniami kalkulatora, można znaleźć
w paragrafie „Menu ustawień” w rozdziale
3.
Kalkulator naukowy EL-5120
str. 9
Tryby pracy
Krótki przegląd
Kalkulator EL-1520 obsługuje cztery tryby pracy, przeznaczone do
wykonywania różnych operacji. Tryby te wybiera się z menu wyboru trybu
(MODE SELECT). Niniejszy paragraf opisuje sposób wybierania danego
trybu oraz czynności, jakie można w nim wykonać.
Wybór trybu pracy
1. Nacisnąć przycisk [MODE] .
● Na wyświetlaczu pojawi się ekran menu.
Kalkulator EL-5120 został wyposażony w
różne tryby pracy do różnych
zastosowań.
2. Nacisnąć przycisk [1], aby wybrać
normalny tryb obliczeń REAL (tryb
rzeczywisty).
● Aby wybrać lub przywołać dany tryb,
należy w czasie wyświetlania ekranu
menu nacisnąć odpowiednią cyfrę.
Krótki opis poszczególnych trybów pracy
Tryb rzeczywisty „REAL” (normalny tryb obliczeń):
Wykonywanie normalnych obliczeń, rozwiązywanie wyrażeń, rachunek
całkowy i obliczenia statystyczne na liczbach rzeczywistych.
Tryb podstawy N „NBASE”:
Wykonywanie operacji na liczbach dwójkowych, ósemkowych, dziesiętnych i
szesnastkowych.
Tryb rozwiązywania „SOLV”:
Obliczanie zmiennych niewiadomych przy wykorzystaniu równań.
Tryb programowania „PROG”:
Tworzenie i uruchamianie programów do automatyzacji obliczeń.
str. 10
Kalkulator naukowy EL-5120
W niniejszym paragrafie zamieszczony został krótki opis podstawowych
operacji arytmetycznych kalkulatora i przedstawione zostały jego
najważniejsze funkcje, np. tryb rozwiązywania. Użytkownik może się tutaj
zapoznać także z przyciskami funkcyjnymi, wyświetlaczem i symbolami
kalkulatora.
Włączanie i wyłączanie kalkulatora
1. Aby włączyć kalkulator, należy nacisnąć
przycisk [ON] , znajdujący się u góry, z
lewej strony klawiatury.
● W celu przedłużenia długości życia baterii
kalkulator wyłącza się automatycznie,
jeśli przez kilka minut nie zostanie
wykonana żadna operacja.
2. Aby wyłączyć kalkulator, należy nacisnąć
OFF
przyciski [2ndF] [ON].
● Aby wykorzystać funkcję lub polecenie,
które zostało zaznaczone nad
przyciskiem w kolorze żółtym, należy
nacisnąć przycisk [2ndF] i następnie
dany przycisk.
Wprowadzanie i obliczanie wyrażeń
Wyrażenia arytmetyczne należy wprowadzać w takiej kolejności, w jakiej
zapisuje się je na papierze. Aby obliczyć wprowadzone wyrażenie, należy
nacisnąć przycisk [ENTER]. Przycisk ten znajduje się po prawej stronie, na dole
klawiatury.
Przycisk [ENTER] ma podobne działanie jak przycisk [=] w prostszych
kalkulatorach.
PRZYKŁAD
Obliczyć następujące wyrażenie:
2
÷ √3 – 7 × -10.5
8
Kalkulator naukowy EL-5120 str. 11
1. Należy nacisnąć następujące przyciski:
[8] [x
2
] [÷] [√] [3] [−]
[7] [×] [(−)] [1] [0] [•] [5]
● Znak „ / ” na wyświetlaczu oznacza
operację [÷] (znak dzielenia), a znak „ ∗ ”
oznacza operację [×] (znak mnożenia).
● Kalkulator został wyposażony w przycisk minus [−] do obliczania różnicy,
oraz przycisk zmiany znaku [(−)] do wprowadzania liczb ujemnych.
● Wyrażenie „√3” wprowadza się w tej samej kolejności, jak przy równaniu
zapisanym na kartce.
● W trakcie wprowadzania liczb i symboli wyrażenie można sprawdzić, aby
poprawić ewentualne błędy.
● Aby naprawić błąd, należy przesunąć kursor przy pomocy przycisków
kursora na odpowiednie miejsce i ponownie wprowadzić błędne dane,
zamazując poprzednie.
2. Nacisnąć przycisk [ENTER] , aby
wyświetlić wynik.
● W czasie obliczania wyniku, w lewym
dolnym rogu wyświetlacza wyświetlany
jest napis BUSY.
● W niniejszym kalkulatorze wyrażenie i wynik wyświetlane są na tym samym
ekranie.
● Jeśli wynik składa się z więcej jak 10 cyfr, to 11 cyfra zostanie zaokrąglona.
● Aby wyświetlić wynik, kursor nie musi się znajdować na końcu wyrażenia.
str. 12
Kalkulator naukowy EL-5120
Edycja wyrażenia
Po wyświetleniu wyniku wyrażenie można przywołać jeszcze raz i zmodyfikować
je. Do tego celu wykorzystuje się przyciski kursora, tak jak przed naciśnięciem
przycisku [ENTER] .
PRZYKŁAD
Przywołać ostatnie wyrażenie i
zmodyfikować je w następujący
sposób:
2
÷ 5.1073 −∗−
8
1. Nacisnąć przycisk [▼] lub [►], aby
przywołać ostatnie wyrażenie.
● Kursor znajduje się na początku
wyrażenia (w tym przypadku na cyfrze
„8”).
● Po naciśnięciu przycisku [▲] lub [◄]
kursor zostanie przesunięty na koniec
ostatniego wyniku, w naszym przykładzie
na znak „=”.
2. Nacisnąć czterokrotnie przycisk [►], aby
przesunąć kursor na pozycję, od której
ma się rozpocząć edycja.
● Kursor przesunął się o cztery pozycje w
prawo i pulsuje teraz na cyfrze „3”.
Kalkulator naukowy
EL-5120 str. 13
INS
3. Nacisnąć przyciski [2ndF] [DEL].
● Spowoduje to zmianę trybu
wprowadzania znaków z „nadpisywania”
na „wstawianie”.
● Po naciśnięciu przycisku [2ndF] w dolnej
części wyświetlacza powinien się pojawić
symbol „2ndF”. Jeśli symbol ten się nie
pojawi, to znaczy, że przycisk nie został
naciśnięty wystarczająco szybko.
● Kształt pulsującego kursora informuje o wybranym trybie wprowadzania
znaków. Trójkąt oznacza „tryb wstawiania”, a prostokątny kursor oznacza
„tryb nadpisywania”.
4. Nacisnąć przycisk [(] i przesunąć kursor
na znak „=”.
● Znak „=” został przesunięty do drugiego
wiersza, ponieważ liczba znaków
przekracza teraz 14.
5. Nacisnąć przycisk [)] i [ENTER] , aby
wyświetlić wynik nowego wyrażenia.
str. 14
Kalkulator naukowy EL-5120
Wykorzystanie zmiennych
We wszystkich trybach pracy dostępnych jest 27 zmiennych (od A do Z oraz θ).
Liczbę, która została przypisana do zmiennej, można przywołać podając nazwę
tej zmiennej lub za pomocą przycisków [2ndF] [STO] .
PRZYKŁAD 1
Przypisać zmiennej R wartość 2 .
3
1. Nacisnąć przyciski [CL] [2] [
y ]
x
[3] oraz [STO] .
● Naciśnięcie przycisku [CL] spowoduje
wyzerowanie wyświetlacza.
● Znaki „2^3” symbolizują liczbę „2 do
potęgi 3”.
● Po naciśnięciu przycisku [STO] automatycznie wyświetlony zostanie
symbol [ALPHA]. Teraz można wprowadzić literę lub symbol θ (zaznaczony
kolorem niebieskim nad przyciskami na klawiaturze).
2. Nacisnąć przycisk [5], aby zapisać wynik
3
2
w zmiennej R.
R
● Zapamiętana liczba zostanie teraz
wyświetlona w następnym wierszu.
● Symbol ALPHA zniknie z wyświetlacza.
Liczby można zapamiętać również bezpośrednio, bez konieczności obliczania
wyników równań.
Kalkulator naukowy
EL-5120 str. 15
RCL
Wprowadzić wyrażenie, które zawiera
zmienną R z ostatniego przykładu (teraz
równą 8).
PRZYKŁAD 2
Obliczyć powierzchnię koła o promieniu R.
1. Nacisnąć przyciski [CL] [2ndF] [E
#
xp] i
następnie przycisk [ALPHA].
● Aby wprowadzić znak, który zaznaczony
jest nad przyciskiem kolorem niebieskim,
najpierw należy nacisnąć przycisk
[ALPHA] . Symbol ALPHA pojawia się w
dolnej części wyświetlacza.
2. Nacisnąć przy ępnie przycisk [x ].
R
cisk [5] i nast
2
● Po wprowadzeniu znaku symbol ALPHA
zniknie z wyświetlacza. Kalkulator
przełączy się z powrotem do trybu
wprowadzania.
3. Nacisnąć przycisk [ENTER], aby
wyświetlić wynik.
Zamiast pośredniego wprowadzania nazwy
zmiennej, jak w powyższym przykładzie,
zmienną można wybrać również
Pośrednio wykorzystana zmienna
bezpośrednio, np. przez przywołanie i
wykorzystanie jej wartości. W tym celu
należy postępować jak wyżej, jednak w
kroku 1 zamiast przycisku [ALPHA] należy
nacisnąć przyciski [×] [2ndF] oraz [STO] .
RCL
Bezpośrednio wykorzystana zmienna
Wynik będzie ten sam.
str. 16 Kalkulator naukowy EL-5120
Wykorzystanie trybu rozwiązywania równań
Aby z tego samego wzoru lub równania
algebraicznego otrzymać więcej jak jedno
rozwiązanie, można wykorzystać opisaną
niżej funkcję, służącą do upraszczania
procesu obliczeń.
PRZYKŁAD
Obliczyć objętość dwóch stożków.
! Wysokość 10 i promień 8 oraz
" Wysokość 8 i promień 9.
1. Nacisnąć przyciski
[CL] [1] [a/b] [3] [2ndF] [Exp]
R H
[APHA] [5][
2
x
] [ALPHA] oraz [a/b],
aby wprowadzić pożądany wzór.
● Wyrażenie „1┌ 3” oznacza ułamek „1
przez 3”.
● Zmienne można wyrażać tylko przy
pomocy wielkich liter.
2. Aby zakończyć wprowadzanie równania,
należy nacisnąć przyciski [2ndF] [√] .
● Kalkulator automatycznie wyszuka w
kolejności alfabetycznej wszystkie
wykorzystane w tym równaniu zmienne i
poprosi o wprowadzenie ich wartości.
● Strzałka ↓ przypomina o tym, że w
równaniu wykorzystane zostały dalsze
zmienne.
Kalkulator naukowy
EL-5120 str. 17
#
3. Nacisnąć przyciski [1] [0], aby
wprowadzić wysokość i następnie przejść
do kolejnej zmiennej.
● Kalkulator poprosi o wprowadzenie
wartości następnej zmiennej.
● Proszę zwrócić uwagę, że zmiennej R została już przypisana wartość 8.
Kalkulator przywoła tę wartość.
● Strzałka ↑ przypomina o tym, że w równaniu tym zostały wykorzystane
także wcześniejsze zmienne.
4. Nacisnąć przycisk [ENTER], aby
zaakceptować liczbę z pamięci i
następnie nacisnąć przycisk [SOLVE] ,
aby wyświetlić wynik.
● Wynik (objętość stożka
wyświetlony w drugim wierszu.
!) zostanie
Objętość stożka !
● Ostatnia wprowadzona zmienna zostanie
wyświetlona w trzecim wierszu.
5. Nacisnąć przycisk [9], aby wprowadzić
promień stożka
".
● Na wyświetlaczu pojawi się ekran
wprowadzania wartości. Wartość
zmiennej R, tj. „8”, należy zastąpić
wartością „9”.
6. Nacisnąć przycisk [ENTER], aby
potwierdzić zmiany. Następnie należy
nacisnąć przycisk [▲], aby przejść do
zmiennej H.
● W tym miejscu nadal zapisana jest
wartość „10” z poprzedniego obliczenia.
7. Nacisnąć przycisk [8], aby wprowadzić
nową wysokość. Następnie nacisnąć
przycisk [SOLVE], aby rozwiązać
równanie.
● Teraz zostanie wyświetlona objętość
stożka
".
Objętość stożka "
str. 18
Kalkulator naukowy EL-5120
Wykorzystanie trybu rozwiązywania
Niewiadome w równaniu można obliczyć przypisując pozostałym zmiennym w
równaniu znane wartości. W celu porównania trybu rozwiązywania z trybem
rozwiązywania równań wykorzystane zostanie to samo wyrażenie, co w
poprzednim przykładzie.
PRZYKŁAD
Jak wysoki jest stożek $, jeśli jego
promień wynosi 9, a objętość odpowiada
objętości stożka
(r = 8, h = 10)?
1. Nacisnąć przycisk [MODE] i naciskając
przycisk [3], wybrać tryb SOLV.
● W ten sposób zostanie wybrany tryb
rozwiązywania.
● W celu przypomnienia, że wybrany został
właśnie ten tryb, w górnej części
wyświetlacza pojawi się napis „SOLVER
MODE”.
● Ponieważ nie zostało jeszcze
wprowadzone równanie, kalkulator
poprosi o jego wprowadzenie.
2. Nacisnąć przyciski [ALPHA] [1] [APHA]
[DATA] i wprowadzić resztę równania.
● Resztę równania należy wprowadzać w
taki sam sposób jak w trybie
rozwiązywania równań. Jednak w tym
przypadku, aby wprowadzić znak
równości, zamiast samego przycisku
[ENTER] należy nacisnąć przyciski
[ALPHA] [DATA] .
Kalkulator naukowy
! z ostatniego przykładu
v
=
EL-5120 str. 19
3. Nacisnąć przycisk [ENTER], aby przejść
do ekranu wprowadzania wartości
zmiennych.
● Proszę zwrócić uwagę, że wartości
przypisane zmiennym w ostatnim
przykładzie zostaną przywołane i
wyświetlone także i w tym równaniu.
Zmienne zapamiętane w trybie
rozwiązywania równań
7. Nacisnąć przycisk [QUIT], aby powrócić
do ekranu wprowadzania wartości
zmiennych.
● Teraz z pamięci przywołana zostanie
również wartość zmiennej V.
8. Nacisnąć przycisk [▲], aby
4. Nacisnąć przyciski [1] [0], aby
wprowadzić wysokość stożka
!.
● W pierwszej kolejności musimy ponownie
znaleźć objętość stożka
!.
5. Nacisnąć przycisk [ENTER], aby
potwierdzić wartość wysokości, a
następnie przyciski [8] [ENTER], aby
wprowadzić wartość promienia.
● Kursor znajduje się teraz na zmiennej V.
zaakceptować wyświetlaną wartość
zmiennej V i następnie nacisnąć przyciski
[9] [ENTER], aby wprowadzić promień
stożka
$.
9. Nacisnąć przyciski [▲] [▲] [SOLVE],
aby wyświetlić wysokość stożka
● Wyświetlona zostanie wysokość stożka
$, który ma taką samą objętość jak
stożek
!.
6. Nacisnąć przycisk [SOLVE], aby
otrzymać wartość V.
● R→ oraz L→ to wartości obliczone
metodą Newtona, służącej do ustalania
dokładności rozwiązania.
● Kalkulator wyszukuje wartości zmiennej,
na której w momencie naciśnięcia
przycisku [SOLVE] znajdował się kursor.
Lewa i prawa strona równania
po podstawieniu znanych
wartości zmiennych
Objętość stożka !
str. 20 Kalkulator naukowy EL-5120
Pozostałe cechy kalkulatora
Kalkulator posiada również inne cechy, które można wykorzystać w różnych
sytuacjach. Poza procedurami obliczeń, wymienionymi w krótkim przeglądzie,
kalkulator może wykonywać również wiele innych funkcji. Poniżej przedstawiona
została lista najważniejszych cech kalkulatora.
●
Obliczenia statystyczne
Obliczenia statystyczne z jedną lub dwiema
zmiennymi z wagą statystyczną. Jako wynik
można wyświetlić wartość średnią, odchylenie
standardowe próbki, odchylenie standardowe
populacji generalnej, sumę danych i sumę
kwadratów danych.
Kalkulator naukowy
EL-5120 str. 21
$.
Wysokość stożka $
● Tryb podstawy N
Wykonywanie operacji na liczbach
dwójkowych, ósemkowych, dziesiętnych i
szesnastkowych. W tym trybie można
dokonać zamiany liczby z dowolnej
podstawy do dowolnej innej podstawy
liczbowej.
●
Rachunek całkowy
Rachunek całkowy wykonywany jest w
oparciu o regułę Simpsona.
●
Programowanie
Kalkulator można zaprogramować, aby
zautomatyzować wybrane procesy
obliczeniowe. Programy można
wykorzystać w trybie rzeczywistym oraz
w trybie podstawy N.
str. 22
Kalkulator naukowy EL-5120
ROZDZIAŁ 2:
KLAWIATURA I WYŚWIETLACZ
Elementy sterujące i części kalkulatora ........................................................24
Przyciski kalkulatora .......................................................................................25
Konwencje przyjęte w niniejszym podręczniku ...........................................25
Wyświetlacz......................................................................................................26
Budowa wyświetlacza .................................................................................26
Znaczenie symboli....................................................................................... 26
Kalkulator naukowy EL-5120 str. 23
Elementy sterujące i części kalkulatora
Wyświetlacz kalkulatora składa się z trzech wierszy, z których każdy
składa się z 16 pozycji, oraz kilku symboli. Każdy 16-pozycyjny wiersz
składa się z matrycy punktów (5
× 5 punktów na znak) dla każdego z 14
znaków oraz dwupozycyjnego wyświetlacza wykładnika.
Klawiatura kalkulatora składa się z: przycisku trybu pracy, przycisku
rozwiązania, przycisków menu, przycisków kursora, przycisków
sterujących i przycisków do edycji, przycisków funkcyjnych oraz
przycisków arytmetycznych.
Wyświetlacz z
matrycą punktów
Symbole *
Przyciski
sterujące i
przyciski do edycji
Przyciski menu
Przycisk trybu
pracy i przycisk
rozwiązania
Przyciski
funkcyjne
Wyświetlacz
wykładników
Przyciski
kursora
Przyciski
numeryczne i
arytmetyczne
* W czasie normalnej pracy nigdy nie są wyświetlane wszystkie symbole na raz.
str. 24 Kalkulator naukowy EL-5120
Przyciski kalkulatora
Istnieją trzy duże grupy funkcji przycisków: pierwsza funkcja !, druga
funkcja " oraz zmienna $.
Konwencje przyjęte w niniejszym podręczniku
W celu wykonania drugiej lub trzeciej funkcji
danego przycisku, które zostały zaznaczone
nad przyciskami kolorem żółtym lub niebieskim,
najpierw należy nacisnąć przycisk [2ndF] lub
[ALPHA].
W niniejszym podręczniku przy opisywaniu
funkcji przycisków zostały przyjęte następujące
konwencje:
PRZYKŁAD
Wprowadzić wyrażenie: πR2 × -10.
Wprowadzić: [
#] [R] [x ] [×] −10
2
● Druga funkcja przycisku oraz operacja
wprowadzania zmiennej, np.
# lub R,
przedstawione zostały w nawiasach
kwadratowych. Do wprowadzenia
wymienionych zmiennych należy
nacisnąć przycisk [2ndF] i następnie
[Exp] (pierwsza funkcja przycisku
#) bądź [APHA] i następnie [5]
(pierwsza funkcja przycisku R). Jeśli jakaś funkcja, podana w nawiasach
kwadratowych, oznaczona została na klawiaturze kolorem żółtym, to
najpierw należy nacisnąć przycisk [2ndF] (żółty przycisk), a następnie
przycisk znajdujący się bezpośrednio pod tą funkcją; natomiast jeśli jakaś
funkcja przedstawiona została na klawiaturze na niebiesko, to najpierw
należy nacisnąć przycisk [ALPHA] (niebieski przycisk), a następnie
przycisk bezpośrednio pod tą funkcją.
● Pierwsze funkcje przycisków, za wyjątkiem przycisków liczbowych, kropki
dziesiętnej i przycisku zmiany znaku, przedstawione zostały w podręczniku
w nawiasach kwadratowych.
Operacja wprowadzania liczby podana została w nawiasach kwadratowych
tylko wtedy, gdy wiąże się ona z wyborem pozycji menu na wyświetlaczu.
Kalkulator naukowy
EL-5120 str. 25
Pierwsza funkcja
Druga funkcja
Zmienna
Wyświetlacz
Niniejszy kalkulator został wyposażony w wyświetlacz, składający się z
trzech wierszy po 16 znaków. Na wyświetlaczu wyświetlana jest większość
równań, ich rozwiązania oraz różne pozycje menu. Na wyświetlaczu
pojawiają się również symbole, opisujące bieżący tryb pracy kalkulatora.
Budowa wyświetlacza
Przy wprowadzaniu wyrażenia, składającego
się maks. z 14 znaków, znaki wyświetlane są
w jednym wierszu na pojedynczych
matrycach punktów. Pozostałe dwa znaki w
wierszu służą do wyświetlania wykładnika,
jeśli wynik działania składa się z więcej jak 10
pozycji. Jeśli długość wyrażenia przekracza
14 znaków, to wyświetlanie wyrażenia
kontynuowane jest w następnym wierszu.
Wynik wyświetlany jest zawsze w kolejnym
wierszu po znaku równości. Znak równości
oznacza koniec wyrażenia.
Znaczenie symboli
Jeśli dane polecenie składa się z więcej jak
14 pozycji, to na wyświetlaczu w trybie
programowania pojawiają się symbole ← lub
→. Przy wprowadzaniu kolejnych znaków
wyświetlany tekst przesuwa się w lewo.
Symbol ← przypomina o tym, że po lewej
stronie znajduje się dlasza część polecenia.
Symbole ↑ oraz ↓ oznaczają, że wyrażenie
lub równanie składa się z więcej jak 3
wierszy. Symbole te przypominają o tym, że
nad lub pod wyświetlaczem dostępna jest
dalsza część programu.
str. 26 Kalkulator naukowy EL-5120
Jeśli wynik nie mieści się w granicy
od –9999999999 do –0.000000001,
oraz od 0.000000001 do 9999999999,
lub jeśli wynosi on 0, to kalkulator
automatycznie przełącza się na
wyświetlanie wyniku w notacji naukowej.
Matryca
punktów (5 × 5)
Wykładnik
Symbol BUSY wyświetlany jest, gdy kalkulator oblicza rozwiązanie.
Symbole
2ndF, HYP lub ALPHA pojawiają się, gdy naciśnięty zostanie przycisk
[2ndF], [HYP] lub [ALPHA]. Symbole te informują o aktywnej funkcji
przycisków.
Kalkulator naukowy EL-5120 str. 27
ROZDZIAŁ 3:
INFORMACJE OGÓLNE
Priorytet ........................................................................................................... 29
Bezpośrednia logika algebraiczna (D.A.L).................................................. 29
Kolejność wykonywania operacji ................................................................ 30
Wykorzystanie nawiasów............................................................................ 30
Obliczanie ................................................................................................... 30
Poprawianie błędów........................................................................................ 31
Przyciski kursora......................................................................................... 31
Przyciski edycji ........................................................................................... 31
Tryby edycji................................................................................................. 32
Menu ustawień ................................................................................................ 33
Widok menu ustawień................................................................................. 33
Jednostki kątowe (stopnie, radiany i gony (grady)) .................................... 33
Format wyświetlania i liczba miejsc dziesiętnych
(system stałoprzecinkowy, zmiennoprzecinkowy,
notacja naukowa i techniczna).................................................................... 34
Odpowiedzi ................................................................................................. 35
Format obliczeń statystycznych.................................................................. 35
Wykorzystanie pamięci................................................................................... 36
Wprowadzanie liter ..................................................................................... 36
Pośrednie wykorzystanie zmiennych globalnych........................................ 36
Pośrednie wykorzystanie zmiennych lokalnych.......................................... 37
Bezpośrednie wykorzystanie zmiennych .................................................... 39
Wykorzystanie pamięci „ostatniego wyniku”............................................... 40
Zerowanie kalkulatora .................................................................................... 41
str. 28
Kalkulator naukowy EL-5120
Priorytet
Kalkulator wykonuje obliczenia zawsze we właściwej kolejności
arytmetycznej, która nie koniecznie odpowiada kolejności wprowadzania
wyrażenia.
Bezpośrednia logika algebraiczna (D.A.L)
Bezpośrednia logika algebraiczna kalkulatora SHARP polega na rozwiązywaniu
wyrażeń zgodnie z następującą kolejnością priorytetów:
PRIORYTET OPERACJA PRZYKŁAD
najwyższy ● działania na ułamkach ½
● funkcje z następującymi po sobie
n!, x , x
2 -1
danymi
● funkcje potęgowe y
x
10
5
● niejawne mnożenie z π lub zmienną 4π, 6R
● funkcje poprzedzające dane
sin 45, √9
● niejawne mnożenie z funkcją 5sin, 2ln
● permutacje i kombinacje 16P3, 16C3
● mnożenie i dzielenie
3 × 4 ÷ 6
● dodawanie i odejmowanie 2 + 3 – 4
● logiczne AND 1100 AND 1011
● logiczne OR, XOR lub XNOR C XNOR 9
● zamiana na współrzędne prostokątne
lub biegunowe
najniższy ● operacje na pamięci lub znak równości
7,15 → θ
10.5, 25 → xy
10⇒R, 2 =
2
Kalkulator naukowy
EL-5120 str. 29
Kolejność wykonywania operacji
Poniżej przedstawiona została kolejność, w jakiej kalkulator wykonuje operacje
przy obliczaniu wyrażenia.
Obliczanie wykonywane jest
w kolejności od
! do %.
Wykorzystanie nawiasów
Kolejność wykonywania obliczeń można zmodyfikować, wprowadzając okrągłe
nawiasy (służą do tego przyciski [(] oraz [)] ). Nawiasy należy podawać w taki
sam sposób, jak na kartce papieru. Wyrażenie wewnątrz nawiasów obliczane
jest zawsze w pierwszej kolejności.
Nawias [)] na końcu wyrażenia można
pominąć, jeśli bezpośrednio po
wprowadzeniu wyrażenia zostanie naciśnięty
przycisk [ENTER] lub [STO], tak jak w
powyższym przykładzie.
Obliczanie
Kalkulator może zapamiętać do 16 następujących po sobie niedokończonych
operacji oraz do ośmiu liczb.
str. 30
Kalkulator naukowy EL-5120
Poprawianie błędów
Błędy można poprawiać na różne sposoby. Wybór używanych do tego
celu przycisków zależy od rodzaju poprawianego błędu.
Przyciski kursora
Błędnie wprowadzone liczby można zmienić przy pomocy przycisków kursora.
PRZYKŁAD
Wprowadzić 123456 i następnie
poprawić na 123459.
1. Nacisnąć przycisk [CL] i wprowadzić
wartość 123456.
2. Wprowadzić: [◄] 9 [ENTER]
Przyciski edycji
Kalkulator udostępnia dwa przyciski, służące do edycji: [DEL] (od „delete” -
oznacza skasować) oraz [BS] (od „backspace” - oznacza cofnięcie).
Naciśnięcie przycisku [DEL] powoduje skasowanie znaku wskazywanego w
danej chwili przez kursor, a naciśnięcie przycisku [BS] powoduje skasowanie
znaku znajdującego się po lewej stronie kursora.
PRZYKŁAD
Wprowadzić wartość 123456 i
następnie poprawić na 1235.
1. Nacisnąć przycisk [CL] i wprowadzić
wartość 123456.
Kalkulator naukowy
EL-5120 str. 31
2. Wprowadzić: [BS] [◄] [◄] [DEL]
[ENTER]
Tryby edycji
Kalkulator udostępnia dwa tryby edycji: tryb
nadpisywania oraz tryb wstawiania.
Domyślnie aktywnym trybem edycji jest
nadpisywanie. Tryb wstawiania można
wybrać naciskając przycisk [INS] .
Aktywny tryb edycji można rozpoznać po
kształcie pulsującego kursora.
PRZYKŁAD
Wprowadzić 123456 i następnie
poprawić na 1239456.
1. Nacisnąć przycisk [CL] i wprowadzić
123456.
2. Wprowadzić: [◄] [◄] [◄] [◄] [INS] 9
[ENTER]
Dane można poprawić także przez
wyzerowanie wyświetlacza, naciskając
przycisk [CL], i ponowne ich wprowadzenie.
str. 32
Kalkulator naukowy EL-5120
Kształt kursora w trybie
nadpisywania
Kształt kursora w trybie
wstawiania.
Menu ustawień
Menu ustawień (SET UP) umożliwia zmianę jednostki kątowej, formatu
wyświetlania liczb, formatu wyświetlania ułamków oraz formatu obliczeń
statystycznych.
Widok menu ustawień
Po naciśnięciu przycisku [SET UP] na
wyświetlaczu pojawi się menu ustawień.
● W menu tym kalkulator wyświetla
wszystkie aktywne w danej chwili opcje
ustawień.
● Aby zmienić wybraną opcję, należy
wprowadzić liczbę, znajdującą się po
lewej stronie tej opcji, albo przeglądać
ekran przy pomocy przycisku [▼] do
czasu, aż pojawi się pożądane podmenu.
● Aby powrócić do poprzedniego ekranu,
należy nacisnąć przycisk [QUIT].
Jednostki kątowe (stopnie, radiany i gony (grady))
Aby przywołać menu ustawiania jednostki
kątowej (DRG), należy w menu ustawień
nacisnąć przycisk [1] . W menu tym można
wybrać jednostki kątowe, używane przez
funkcje trygonometryczne.
● W pierwszym wierszu wyświetlacza
wyświetlany jest tytuł menu oraz aktywne
ustawienie.
● Naciskając przycisk [1], [2] lub [3]
można wybrać stopnie, radiany lub gony.
Pełny okrąg zawiera 360 stopni, 2π
radianów lub 400 gonów.
● Po zmianie opcji kalkulator automatycznie
powraca do wyświetlania menu ustawień.
Kalkulator naukowy
EL-5120 str. 33
Format wyświetlania i liczba miejsc dziesiętnych (system
stałoprzecinkowy, zmiennoprzecinkowy, notacja naukowa i
techniczna)
Aby przywołać menu FSE (z ang.: FixedScientific-Engineering), należy w menu
ustawień nacisnąć przycisk [2] . W menu tym
można wybrać cztery różne formaty
wyświetlania liczb. Przy wprowadzaniu liczb
wybór trybu wyświetlania nie ma znaczenia.
Tryb wyświetlania ma wpływ wyłącznie na
przedstawianie wyników.
● W pierwszym wierszu wyświetlany jest tytuł menu oraz aktywne ustawienie.
● Naciskając przycisk [1], [2], [3] lub [4] można wybrać system
zmiennoprzecinkowy, system stałoprzecinkowy, notację naukową lub
notację techniczną.
● Po wybraniu opcji 2: FIX, 3: SCI lub 4:
ENG pojawi się następnie menu, o
nazwie TAB.
● Naciskając przycisk [1], [2], ... [8] w
menu TAB można wybrać pożądaną
liczbę miejsc dziesiętnych.
W poniższej tabeli przedstawione zostały różnice pomiędzy wszystkimi
formatami wyświetlania. Dla porównania przedstawiany jest wynik obliczenia
1,23435 × 67890.
Format
wyświetlania
Wyświetlany
wynik
Rzeczywisty
wynik
Wyświetlany
wynik przy TAB=2
Rzeczywisty
wynik
1:FLOAT 2:FIX 3:SCI 4:ENG
83810.205 83810.20500 8.381020500 04 83.81020500 03
8.38 × 10
4
83.810205 × 10
4
83.81 03
83.81 × 10
83810.205 5 83810.20
83810.205 83810.21 8.38 04
83810.205 83810.21
8.3810205 × 10
3
3
● Liczba miejsc dziesiętnych wpływa na wyniki operacji modyfikacji [mdf]
(zobacz paragraf „Funkcja modyfikacji” w rozdziale 4).
str. 34 Kalkulator naukowy EL-5120
Odpowiedzi
Aby przywołać menu odpowiedzi (ANS),
należy w menu ustawień nacisnąć przycisk
[3]. W menu tym można wybrać format
wyświetlania wyników w postaci ułamków.
Przy wprowadzaniu liczb wybór trybu
wyświetlania ułamków nie ma znaczenia.
Tryb wyświetlania liczb ma wpływ wyłącznie
na przedstawianie wyników.
● W pierwszym wierszu wyświetlany jest tytuł menu oraz aktywne ustawienie.
● Naciskając przycisk [1], [2] lub [3] można wybrać, czy wynik ma być
wyświetlany w postaci dziesiętnej, jako ułamek mieszany lub jako ułamek
niewłaściwy.
Operacje wprowadzania i edycji ułamków wyjaśnione zostały w paragrafie
„Wykorzystanie ułamków” w rozdziale 4.
Format obliczeń statystycznych
Aby przywołać menu STAT, należy w menu
ustawień nacisnąć przycisk [4]. W menu tym
można ustalić, czy w obliczeniach
statystycznych kalkulator ma używać jednej
czy dwóch zmiennych (STAT x lub STAT xy).
Przy wprowadzaniu liczb wybór trybu
wyświetlania nie ma znaczenia. Tryb
wyświetlania liczb ma wpływ wyłącznie na
przedstawianie wyników.
● W pierwszym wierszu wyświetlacza wyświetlany jest tytuł menu oraz
aktywne ustawienie.
● Naciskając przycisk [1] lub [2] można wybrać jedną lub dwie zmienne.
Bez względu na to, czy wybrana została opcja jednej czy dwóch zmiennych,
wszystkie dane można wprowadzać dodatkowo z wagą statystyczną lub bez
wagi statystycznej.
Kalkulator naukowy
EL-5120 str. 35
Wykorzystanie pamięci
Kalkulator został wyposażony w pamięć zmiennych globalnych (A − Z oraz
θ), pamięć zmiennych lokalnych (maksymalnie dziewięć zmiennych
lokalnych na równanie) oraz pamięć „ostatniego wyniku”, przechowującą
wynik ostatniego obliczenia.
Wprowadzanie liter
Aby możliwe było wprowadzanie liter
(oznaczonych na klawiaturze kolorem
niebieskim), na dole wyświetlacza musi być
wyświetlany symbol ALPHA. Aby go
przywołać, należy nacisnąć przycisk
[ALPHA] .
Pośrednie wykorzystanie zmiennych globalnych
Naciskając przycisk [STO] i następnie A − Z lub θ można przypisać wartości do
zmiennych globalnych.
PRZYKŁAD 1
Przypisać zmiennej globalnej A
wartość 6.
Nacisnąć przyciski [CL] 6 [STO] A .
● W tym przypadku nie ma potrzeby
naciskania przycisku [ALPHA], ponieważ
tryb ten zostanie uaktywniony
automatycznie po naciśnięciu przycisku
[STO].
Aby przywołać zmienną globalną, należy
nacisnąć przycisk [RLC] i następnie A − Z
lub θ.
PRZYKŁAD 2
Przywołać zmienną globalną A.
Wprowadzić: [RCL] A
● Także i w tym przypadku nie ma potrzeby
naciskania przycisku [ALPHA], ponieważ
tryb ten zostanie uaktywniony
automatycznie po naciśnięciu przycisku
[RCL].
str. 36 Kalkulator naukowy EL-5120
Pośrednie wykorzystanie zmiennych lokalnych
Oprócz zmiennych globalnych w danym równaniu lub programie można
wykorzystać również dziewięć zmiennych lokalnych. Wartości zmiennych
lokalnych zapamiętywane są, w odróżnieniu od zmiennych globalnych, razem z
równaniem.
Aby wykorzystać zmienną lokalną, najpierw należy przypisać jej nazwę,
składającą się z dwóch znaków. Pierwszy znak musi być literą - od A do Z lub θ,
a drugi znak musi być cyfrą - od 0 do 9.
PRZYKŁAD
Zapamiętać wartość 1.25 × 10-5 jako
zmienną lokalną A
rzeczywistym) i przywołać tę wartość.
1. Nacisnąć przycisk [VAR] .
● Pojawi się wtedy menu zmiennych.
● Jeśli do tej pory nie zostały jeszcze
wprowadzone żadne zmienne lokalne, to
na wyświetlaczu automatycznie pojawi
się symbol ALPHA, a kalkulator będzie
oczekiwał na wprowadzenie nazwy
zmiennej.
2. Wprowadzić: A 1 [ENTER]
● Symbol → oznacza, że wprowadzanie
nazwy A1 zostało zakończone.
● Aby przypisać nazwę kolejnej zmiennej
lokalnej, należy nacisnąć przycisk [▼],
aby przesunąć kursor na zmienną VAR2.
Następnie należy powtórzyć powyższy
krok.
3. Nacisnąć przycisk [QUIT] .
● Kalkulator powróci do wyświetlania
poprzedniego ekranu.
Kalkulator naukowy EL-5120 str. 37
(w trybie
1
4. Wprowadzić: 1.25 [EXP] –5 [STO]
[VAR] [1]
● W odróżnieniu od zmiennych globalnych
nie ma konieczności wprowadzania litery.
Zmienną lokalną można określić przy
pomocy samej cyfry od 1 do 9. Teraz
można przesunąć strzałkę na wybraną
zmienną i nacisnąć przycisk [ENTER].
5. Wprowadzić: [VAR] [1] [ENTER]
● Przywołana zostanie wartość zmiennej
lokalnej VAR1. Zmienną można
przywołać również przez przesunięcie
strzałki na jej nazwę i naciśnięcie
przycisku [ENTER].
Nazwę zmiennej lokalnej można zmienić w menu zmiennych przez nadpisanie.
Procedura nadawania nazw zmiennym jest w pozostałych trybach pracy
zasadniczo taka sama jak w trybie rzeczywistym, jednak wartości zmiennych
lokalnych wprowadza się w innym kroku. W poniższej tabeli przedstawione
zostały sytuacje, w których należy wprowadzić wartość zmiennej w innych
trybach pracy:
Tryb pracy Wprowadzanie wartości
REAL
Tryb rozwiązywania
równań
NBASE
Tak jak wyżej
Przy wprowadzaniu lub edycji
zmiennych.
Tak jak wyżej.
SOLVER Przy wprowadzaniu lub edycji zmiennych.
PROGRAM
Zamiana aktualnych wartości zmiennych w
programie wykonywana jest przy użyciu
polecenia „Input”.
We wszystkich trybach pracy naciśnięcie przycisku [CA] powoduje skasowanie
równania lub programu razem ze wszystkimi zmiennymi lokalnymi.
str. 38 Kalkulator naukowy EL-5120
Bezpośrednie wykorzystanie zmiennych
W równaniu lub w programie można bezpośrednio wykorzystać zarówno
zmienne globalne jak i zmienne lokalne. Nazwy zmiennych lokalnych należy
dobierać w taki sposób, aby równocześnie dostępne były zmienne X
PRZYKŁAD
Wykorzystanie zmiennych A (= 6) oraz
A
(= 0,0000125) z ostatnich dwóch
1
przykładów:
1/A
– 1000A.
1
1. Nacisnąć przyciski [CL] 1 [a/b].
● Wprowadzić wymienione wyrażenie, tak
jak gdyby było to normalne równanie.
2. Nacisnąć przycisk [VAR].
● Na wyświetlaczu pojawi się menu
zmiennych, jednak kalkulator będzie
pamiętał, co zostało wprowadzone przez
naciśnięciem przycisku [VAR].
3. Wprowadzić: [1] [−] 1000 [A] [ENTER]
● Po wybraniu zmiennej lokalnej kalkulator
automatycznie powróci do wyświetlania
poprzednio wprowadzonych danych i
można kontynuować wprowadzanie
wyrażenia.
● Przy wprowadzaniu zmiennych nie trzeba
naciskać przycisku mnożenia [×],
zmienna musi być jednak mnożnikiem.
Kalkulator naukowy
EL-5120 str. 39
oraz X .
1 2
Wykorzystanie pamięci „ostatniego wyniku”
W pamięci „ostatniego wyniku” (ANS) kalkulator zawsze przechowuje ostatni
wynik obliczenia, który zamieniany jest po każdym naciśnięciu przycisku
[ENTER]. Ostatni wynik można przywołać i wykorzystać w następnym
przykładzie.
PRZYKŁAD
Ustalić pole powierzchni (S = 32π)
oraz objętość stożka (V = 5S),
wykorzystując przy tym pamięć
„ostatniego wyniku”.
1. Wprowadzić: [CL] 3 [
● Kalkulator obliczy teraz pole powierzchni.
● W pamięci ostatniego wyniku zapisana
zostanie wartość 28.27433388.
2. Wprowadzić: [CL] 5 [ANS] [ENTER]
● Kalkulator obliczy teraz objętość.
● Naciśnięcie przycisku [CL] nie kasuje
pamięci „ostatniego wyniku”.
Pamięć „ostatniego wyniku” zostanie skasowana (tzn. ustawiona na 0), jeśli
użytkownik naciśnie przycisk [CA] lub przełącznik RESET, albo zmieni tryb
pracy. Wyłączenie kalkulatora nie powoduje skasowania tej pamięci.
str. 40
2
x
] [π] [ENTER]
Kalkulator naukowy EL-5120
Zerowanie kalkulatora
Aby wyzerować całą pamięć oraz wszystkie zmienne i dane, lub gdy
kalkulator nie reaguje na naciśnięcia przycisków (nawet na naciśnięcie
przycisku [ON] ), należy nacisnąć przełącznik RESET, umieszczony z tyłu
kalkulatora.
W rzadkich przypadkach może się zdarzyć, że w wyniku silnych zakłóceń
elektrycznych lub silnych wstrząsów kalkulator przestanie reagować na
naciśnięcia przycisków. W takim przypadku należy wykonać niżej opisaną
procedurę, powodującą wyzerowanie kalkulatora.
1. Nacisnąć przełącznik RESET.
● Na wyświetlaczu pojawi się komunikat z
prośbą o potwierdzenie zamiaru
wykonania operacji zerowania.
2. Aby wykonać zerowanie, należy nacisnąć
przycisk [CL].
● Spowoduje to wyzerowanie całej pamięci,
wszystkich zmiennych i danych.
● Kalkulator przejdzie do stanu, w jakim
znajdował się przed pierwszym użyciem.
3. Aby anulować operację zerowania,
należy nacisnąć przycisk [QUIT].
● Kalkulator przejdzie do wyświetlania
początkowego ekranu trybu
rzeczywistego.
● Skasowana zostanie pamięć ostatniego
wyniku.
Kalkulator naukowy
EL-5120 str. 41
Przełącznik RESET
ROZDZIAŁ 4:
OBLICZENIA
Tryb rzeczywisty ............................................................................................. 43
Liczba Pi ..................................................................................................... 43
Wykorzystanie ułamków................................................................................. 44
Wprowadzanie i zamiana ułamków ............................................................ 44
Funkcje potęgowe........................................................................................... 45
Funkcje logarytmiczne i wykładnicze ........................................................... 46
Funkcje trygonometryczne ............................................................................ 47
Wybór jednostki kątowej ............................................................................. 47
Sinus, kosinus, tangens.............................................................................. 47
Odwrotne funkcje trygonometryczne .......................................................... 48
Funkcje hiperboliczne ................................................................................. 48
Funkcja modyfikacji........................................................................................ 48
Funkcje menu matematycznego.................................................................... 50
Wartości bezwzględne, liczby całkowite oraz części ułamkowe liczb......... 50
Liczby losowe ............................................................................................. 51
Liczby pseudolosowe (listy liczb losowych) ................................................ 52
Silnie, kombinacje i permutacje .................................................................. 53
Zamiana stopni na DMS i odwrotnie........................................................... 54
Zamiana współrzędnych biegunowych na współrzędne
prostokątne i odwrotnie............................................................................... 55
str. 42 Kalkulator naukowy EL-5120
Tryb rzeczywisty
Tryb rzeczywisty wykorzystywany jest do normalnych obliczeń.
Udostępnia on największą liczbę funkcji. Wiele funkcji opisanych w
niniejszym rozdziale dostępnych jest również w innych trybach pracy.
Aby wybrać tryb rzeczywisty, należy nacisnąć przyciski [MODE] [1] .
Dzięki zastosowaniu bezpośredniej logiki algebraicznej (zobacz paragraf
„Bezpośrednia logika algebraiczna (D.A.L.)” w rozdziale 3) wyrażenia
wprowadza się w takiej samej postaci, jak na kartce papieru.
W trybie rzeczywistym dostępny jest tryb rozwiązywania równań (zobacz
rozdział 7), rachunek całkowy (zobacz rozdział 7), obliczenia statystyczne
(zobacz rozdział 5) oraz podstawowe operacje matematyczne (opisane w
niniejszym rozdziale).
Liczba Pi
Liczba Pi (π) została zapisana w kalkulatorze jako stała. Aby wyświetlić symbol
!, należy nacisnąć przycisk [!]. Przy obliczeniach wykorzystywana jest liczba
3,14159265359, jednak po wykonaniu obliczenia zostanie wyświetlonych tylko
pierwszych 10 cyfr wyniku.
PRZYKŁAD
Porównaj liczbę !
3,141592654
2
2
z liczbą
1. Nacisnąć przyciski [CL] [!] [x
2
]
[ENTER].
● Wynikiem będzie liczba 9,869604401
jako kwadrat liczby 3,14159265359.
2. Wprowadzić: 3,141592654 [x
2
] [ENTER]
● Teraz obliczony zostanie kwadrat liczby
3,141592654 z wynikiem 9,869604404.
Kalkulator naukowy EL-5120
str. 43
Wykorzystanie ułamków
Obliczenia można wykonywać na liczbach dziesiętnych oraz na ułamkach
mieszanych lub niewłaściwych.
Wprowadzanie i zamiana ułamków
Aby wprowadzić ułamek właściwy (np. ½) lub ułamek niewłaściwy (np. 3/2),
najpierw należy wprowadzić licznik. Następnie należy nacisnąć przycisk [a/b] i
wprowadzić mianownik.
Aby wprowadzić ułamek mieszany (np. 2
całkowitą. Następnie należy nacisnąć przycisk [+] i wprowadzić licznik, a na
końcu należy nacisnąć przycisk [a/b] i wprowadzić mianownik.
PRZYKŁAD 1
Obliczyć wyrażenie:
5
/3 + 21/6
Wprowadzić: [CL] 5 [a/b] 3 [+] 2 [+] 1
[a/b] 6 [ENTER]
● Liczba
● Wynik 3 + 5 6 można również zapisać
5
/ wskazywana jest jako 5 3, a
3
1
/ jako 2 + 1 6.
liczba 2
jako 3
6
5
/6.
Menu SET UP umożliwia zamianę między ułamkami dziesiętnymi, mieszanymi i
niewłaściwymi.
PRZYKŁAD 2
Zamienić ostatni wynik, 3 + 5 6 z
postaci ułamka mieszanego na
ułamek niewłaściwy.
Nacisnąć przyciski [3] [3] [QUIT].
● Wynik zostanie teraz przedstawiony w
postaci ułamka niewłaściwego. Również
wszystkie kolejne wyniki będą
wyświetlane jako ułamki niewłaściwe.
str. 44 Kalkulator naukowy EL-5120
2
/3), najpierw należy wprowadzić liczbę
Funkcje potęgowe
Przy pomocy przycisków [x2] , [yx] , [√] , [x√] oraz [x-1] można
wykonywać normalne obliczenia potęgowe i pierwiastkowe.
W poniższej tabeli opisane zostało wykorzystanie wymienionych przycisków do
obliczeń potęgowych i pierwiastkowych.
Funkcja Opis Przykład
Podnosi liczbę do
2
[x ]
kwadratu.
Podnosi liczbę y do
[yx]
potęgi następującej po
niej liczby x.
Oblicza pierwiastek
[√]
kwadratowy liczby.
2
3 [x
[ENTER]
x
4 [y
] 5
[ENTER]
[√] 27
[ENTER]
Oblicza x-ty pierwiastek
następującej po niej
liczby (x jest liczbą, która
[x√]
została wprowadzona
x
√] 243
5 [
[ENTER]
przed naciśnięciem
przycisku pierwiastka).
-1
[x ]
Oblicza wartość odwrotną
do danej liczby.
0.25 [x
[ENTER]
Kalkulator naukowy EL-5120
]
-1
]
Wyświetlacz
str. 45
Loading...