Bosch GBH 4-32 DFR User Manual

Samenvatting van onderzoek

Prestatietoets

Rapportnummer:
Geldig tot:

060-DTM-2012-02278-S

augustus 2015

bosch gbh 4-32 dfr combihamer voor
sds-plus met stofafzuigtelescoop en
bosch gas 50 m stofzuiger

Van Mourik Broekmanweg 6
Postbus 49
2600 AA Delft

TNO.NL/stofvrijwerken
F 088 86 63023
T 088 86 63410

Het kwaliteitssysteem van
TNO is gecertificeerd
overeenkomstig ISO 9001.

Opdrachtgever:

Robert Bosch B.V.
Konijnenberg 60
4825 BD Breda

Alle rechten voorbehouden.
Niets uit dit rapport mag worden
vermenigvuldigd en/of openbaar
gemaakt door middel van druk,
fotokopie, microfilm of op welke andere
wijze dan ook, zonder voorafgaande
schriftelijke toestemming van TNO.

Indien dit rapport in opdracht werd
uitgebracht, wordt voor de rechten en
verplichtingen van opdrachtgever en
opdrachtnemer verwezen naar de
Algemene Voorwaarden voor
onderzoeksopdrachten aan TNO, dan
wel de betreffende ter zake tussen de
partijen gesloten overeenkomst.
Het ter inzage geven van het TNO­rappor t aan direc t belanghebbenden is
toegestaan.

© 2012 TNO

TNO richt zich de laatste jaren intensief op innovaties van gereedschappen, processen en
werkplekinrichtingen in de industriële werkomgeving. De belangrijkste doelstelling is het realiseren
van stofarme productieprocessen en -middelen. Naast de bouwnijverheid zijn ook de metaalindustrie,
de vliegtuigindustrie en de houtindustrie speerpunten voor product-/procesontwikkeling. In deze
trajecten wordt samengewerkt met werkgeversorganisaties, vakbonden, overheid, werkgevers,
werknemers en fabrikanten/producenten. TNO heeft een instrument ontwikkeld waarmee een
proces/gereedschap wordt beoordeeld op functionaliteit in de praktijk. De bedoelde TNO
Prestatietoets beschrijft innovatieve productieprocessen en productiemiddelen. Bij het gebruik van
deze processen/gereedschappen zullen de relevante publieke/private grenswaarden van schadelijke
stoffen (zoals kwartsstof, houtstof (hardhout), zeswaardig chroom en andere) in de dagelijkse
praktijk in de ademzone van de werknemers niet worden overschreden.

De Inspectie SZW heeft deze TNO Prestatietoets expliciet in hun interne “Instructie Inspectie
SZW” opgenomen. Citaat: “Indien u besluit om de werkzaamheden uit te voeren met de
maatregelen zoals staan aangegeven in een TNO Prestatietoets zoals vermeld op de website
van TNO (www.tno.nl/stofvrijwerken) beschouw ik de blootstelling als doeltreffend beheerst”.

Dit betekent voor de werkgevers dat zij éénduidig kunnen communiceren met de inspecteurs van
de Inspectie SZW en er geen aanvullende blootstellingsmetingen behoeven te worden overlegd. De
werkgevers en werknemers krijgen hiermee een objectief beoordelingsinstrument in handen voor
een juiste afweging bij een komende investering. Ook innovatieve producenten/leveranciers van
productieprocessen en -middelen (gereedschappen) kunnen zich kwalitatief onderscheiden.

Toetsingscriteria

De blootstelling aan schadelijke stoffen in de ademzone van de werknemer op de werkplek wordt
beoordeeld. De volgende norm wordt toegepast:

- blootstelling aan betreffende stof: publieke/private Grenswaarde Stoffen op de Werkplek
(GSW) (zie website http://www.ser.nl/nl/taken/adviserende/grenswaarden.aspx).

Projectomschrijving TNO Prestatietoets

TNO heeft onderzoek verricht naar de emissie van respirabel kwarts tijdens (boor)werkzaamheden
in kalkzandsteen met een Bosch GBH 4-32 DFR combihamer met een los monteerbare
stofafzuigtelescoop aangesloten op een Bosch GAS 50 M stofzuiger.

Specificaties Bosch gereedschapsysteem.

Het geteste systeem bestaat uit een Bosch GBH 4-32 DFR combihamer voor SDS-plus (of
gelijkwaardig*), voorzien van een Bosch 1618190006 stofafzuigtelescoop, aangesloten op een
Bosch GAS 50 M stofzuiger met papieren stofzak 2605411163 en een 5 meter afzuigslang met een

**

diameter van 35 mm (2.607.002.164) (of gelijkwaardig

). In figuur 1 is het complete systeem

afgebeeld.

*

Combihamers worden als gelijkwaardig beschouwd wanneer de stofproductie lager dan of gelijk is aan het
geteste type. Het toerental, het aantal slagen per minuut, de diameter van de gebruikte boor en de slag­energie zijn hiervoor maatgevend.

**

Stofzuigers worden als gelijkwaardig beschouwd met gelijkwaardige tot hoogwaardiger specificaties t.o.v.

het geteste type. De capaciteit, stofopvang, filterreiniging en recirculatie zijn hiervoor maatgevend.

De rapportage die ten grondslag lig t aan deze samenvatting
bevindt zich ter inzage bij de opdrachtgever en is geregistreerd
onder nummer: 060-DTM-2012-02278

Rapportnummer:

060-DTM-2012-02278- S

Geldig tot:

augustus 2015

Bladnummer:

2 van 7

Paraaf:

Bosch GBH 4-32 DFR SDS-max combihamer Bosch GAS 50 M stofzuiger

Bosch 1618190006 afzuigtelescoop

Figuur 1. Het complete gereedschapsysteem

De rapportage die ten grondslag lig t aan deze samenvatting
bevindt zich ter inzage bij de opdrachtgever en is geregistreerd
onder nummer: 060-DTM-2012-02278

Rapportnummer:

060-DTM-2012-02278- S

Geldig tot:

augustus 2015

Bladnummer:

3 van 7

Paraaf:

In tabel 1 zijn de specificaties van de Bosch SDS-plus combihamer (of gelijkwaardig) vermeld die in
combinatie met de Bosch GAS 50 M stofzuiger kunnen worden gebruikt. In tabel 2 staan de
technische gegevens van het gebruikte stofzuigsysteem (of gelijkwaardig) vermeld.

Tabel 1. Technische specificaties Bosch combihamers

Kenmerken GBH 2-20 D GBH 2-24 DF GBH 2-28 DFV GBH 3-28 DFR GBH 4-32 DFR

Opgenomen vermogen [W] 650 790 850 800 900

Spanning [V] 230 230 230 230 230

Boorhouder SDS-plus SDS-plus SDS-plus SDS-plus SDS-plus

-1

Onbelast toerental [min

Slagen per minuut [min-1] 0 - 4.980 0 - 4.700 0 - 4.000 0 - 4.000 0 - 3.600

Maximale slagenergie (EPTA) [J] 1,7 2,7 3,2 3,1 4,2

Netto gewicht (EPTA) [kg] 2,3 2,9 3,1 3,6 4,7

] 0 - 1.300 0 - 950 0 - 900 0 - 900 0 - 800

Tabel 2. Technische specifiacties Bosch stofzuigers

Kenmerken GAS 15 L GAS 50 M

Filterklasse L M

Opgenomen vermogen [W] 1.200 1.200

Maximale volumestroom [m³/uur] 223 ¹ 140 ²

Maximale onderdruk [mbar] 215 ¹ 225 ²

Filteroppervlak [cm²] 2.800 8.600

Reservoirvolume [l] 15 50

Afmetingen (L x B x H) [mm] 440 x 376 x 482 -

Gewicht [kg ] 6,0 15,8

¹ aan de ventilator; ² aan het slangeinde

De rapportage die ten grondslag lig t aan deze samenvatting
bevindt zich ter inzage bij de opdrachtgever en is geregistreerd
onder nummer: 060-DTM-2012-02278

Rapportnummer:

060-DTM-2012-02278- S

Geldig tot:

augustus 2015

Bladnummer:

4 van 7

Paraaf:

TNO Prestatietoets

De belangrijkste specifieke testomstandigheden zijn vermeld in tabel 3.

Tabel 3. Testomstandigheden “Worst Case”

Materiaalsoort: kalkzandsteen CVK L100/198
Percentage respirabel kwarts in kalkzandsteen: 25%

Bronsterkte: 131 gaten per 60 minuten “verticaal boren”
(1048 gaten per 8-urige werkdag)
Productie: 100% inschakeltijd
Blootstellingtijd werknemer: 8-urige werkdag

Boordiameter: 14 mm
Boordiepte: 70 mm

Verspreidingsrichting stof: loodrecht op afzuiging
Snelheid verspaning: < 1 m/s

Testresultaten

Concentratie

Situatie

Grenswaarde
GSW TGG-8u

100% inschakeltijd

“Zwaar gebruik” 0,014

“Licht gebruik” 0,003

Buitenlucht -

Praktijk -

respirabel kwarts­stof in mg/m³

0,075

0,025
0,038
0,021

Compartimentering afzuigsysteem: “volledig”

Afzuigcapaciteit stofzuiger met slang en afzuigset:
65 m³/uur (begin meting) tot 52 m³/uur (einde meting)

Filterrendement: 99,9% (M)
Reinigingssysteem stofzuiger: handmatig

Stofopvang in gesloten, papieren stofzak
Stoffilters “open”

Lengte afzuigslang: 5 m
Diameter afzuigslang: 34 mm

0,10

0,08

0,06

0,04

0,02

Concentratie respirabel kwarts (mg/m³)

0,00

GSW TGG- 8u (0,075 mg/m³)

0,028

0,014

0,003

8 uur 4 uur 1 uur

Toetsing blootstelling respirabel kwarts aan grenswaarde

De rapportage die ten grondslag lig t aan deze samenvatting
bevindt zich ter inzage bij de opdrachtgever en is geregistreerd
onder nummer: 060-DTM-2012-02278

Rapportnummer:

060-DTM-2012-02278- S

Geldig tot:

augustus 2015

Bladnummer:

5 van 7

Paraaf:

Conclusie

V

e

r

a

n

t

w

o

o

r

d

e

i

n

s

c

h

a

k

e

l

t

i

j

d

p

e

r

8

u

r

i

g

e

w

e

r

k

d

a

g

8

uur

S

t

o

f

v

r

i

j

W

e

r

k

e

n

8

uur

Geen maatregelen

100% inschakeltijd (1048 boorgaten/ 8u)

0

2

4

6

8

Verantwoorde inschakeltijd per 8-urige werkdag

Zwaar gebruik (524 boorgaten/ 8u)

Licht gebruik (131 boorgaten/ 8u)

TNO heeft de blootstelling aan respirabel kwarts gemeten bij het gebruik van de Bosch
GBH 4-32 DFR combihamer voor SDS-plus, voorzien van een Bosch 1618190006 stofafzuig­telescoop, aangesloten op een Bosch GAS 50 M stofzuiger met papieren stofzak en 5 meter,
34 mm afzuigslang.

Bij een inschakeltijd van 100% (8 uur gebruik per 8-urige werkdag) bedraagt de blootstelling bij
boren in kalkzandsteen gemiddeld 0,028 mg/m³. Deze waarde ligt ruim onder de wettelijk
grenswaarde voor respirabel kwarts van 0,075 mg/m³ (GSW TGG-8h) en daarmee voldoet het
gereedschapsysteem aan de geldende norm voor blootstelling aan respirabel kwarts.

TNO definieert naast “100% inschakeltijd” ook de volgende praktijkreferenties:

- zwaar gebruik: 4 uur boren per 8-urige werkdag

- licht gebruik: 1 uur boren per 8-urige werkdag
Ook in deze situaties wordt er voldaan aan de eisen voor een stofvrije werkplek.

TNO hanteert een massafractie van 25% voor respirabel kwarts in kalkzandsteen. Voor beton en
baksteen wordt 15% aangehouden. Dit betekent dat met het geteste gereedschapsysteem langer
mag worden geboord in beton of baksteen. Ook bij het boren in beton of baksteen blijft de
blootstelling onder de wettelijke grenswaarde.

In de onderstaande labels zijn de prestaties van het totale systeem weergegeven. In het ronde label
is de verantwoorde inschakeltijd in uren per 8-urige werkdag van de combihamer met afzuigsysteem
aangegeven. In het rechthoekige label zijn de verschillende praktijksituaties nader gespecificeerd.
Groen geeft een gebruik aan onder de betreffende grenswaarde gedurende een 8-urige werkdag.

Label bij boren in kalkzandsteen

Referentie: 100% inschakeltijd (8 uur boren/dag)

De rapportage die ten grondslag lig t aan deze samenvatting
bevindt zich ter inzage bij de opdrachtgever en is geregistreerd
onder nummer: 060-DTM-2012-02278

Rapportnummer:

060-DTM-2012-02278- S

Geldig tot:

augustus 2015

Bladnummer:

6 van 7

Paraaf:

Label bij boren in beton/baksteen

V

e

r

a

n

t

w

o

o

r

d

e

i

n

s

c

h

a

k

e

l

t

i

j

d

p

e

r

8

u

r

i

g

e

w

e

r

k

d

a

g

8

uur

S

t

o

f

v

r

i

j

W

e

r

k

e

n

8

uur

Geen maatregelen

100% inschakeltijd (1048 boorgaten/ 8u)

0

2

4

6

8

Verantwoorde inschakeltijd per 8-urige werkdag

Zwaar gebruik (524 boorgaten/ 8u)

Licht gebruik (131 boorgaten/ 8u)

Referentie: 100% inschakeltijd (8 uur boren/dag)

Label stofzuiger gecombineerd met stofafzuigset

5 meter afzuigslang (Ø 34 mm) met papieren stofzak

Filterreiniging

Capaciteit

Recirculatie

Stofopvang

Capaciteit

Filterreiniging

(operationeel)

150 - 200 m³/uur

100 - 150 m³/uur

< 100 m³/uur

Automatische reiniging (mechanisch/luchtpuls)
of vervanging lter

Handmatig

Geen

stofzuiger

Recirculatielucht

Stofopvang

H-classicatie volgens IEC-norm 60335-2-69

M-classicatie volgens IEC-norm 60335-2-69

L-classicatie volgens IEC-norm 60335-2-69

Gesloten systeem

Open systeem (stofbak/stofzak)

N.B. In deze test wordt geen uitspraak gedaan over het langdurig gebruik van stofzuigers.

De rapportage die ten grondslag lig t aan deze samenvatting
bevindt zich ter inzage bij de opdrachtgever en is geregistreerd
onder nummer: 060-DTM-2012-02278

Rapportnummer:

060-DTM-2012-02278- S

Geldig tot:

augustus 2015

Bladnummer:

7 van 7

Paraaf: