Parkside XQ310 User Manual

Last Information Update · Stan informacji · Információk állása Stanje informacij · Stav informací · Stav informácií · Stanje informacija Stand der Informationen: 07 / 2008 · Ident.-No.: XQ310072008-4
Art. Nr.: 23503
Kompernaß GmbH
Burgstraße 21 D-44867 Bochum
SCHWINGSCHLEIFER
Bedienungs- und Sicherheitshinweise
SZLIFIERKA KĄTOWA
Wskazówki dotyczące obsługi i bezpieczeństwa
REZGŐCSISZOLÓ
Kezelési és biztonsági utalások
NIHAJNI BRUSILNIK
Navodila za upravljanje in varnostna opozorila
VIBRAČNÍ BRUSKA
Pokyny pro obsluhu a bezpečnostní pokyny
VIBRAČNÁ BRÚSKA
Pokyny pre obsluhu a bezpečnostné pokyny
VIBRACIJSKA BRUSILICA
Upute za posluživanje i za Vašu sigurnost
ORBITAL SANdER
Operation and Safety Notes
Orbital SANDER
X Q 3 1 0
Before reading, unfold the page containing the illustrations and familiarise yourself with all functions of the device.
Przed przeczytaniem proszę rozłożyć stronę z ilustracjami, a następnie proszę zapoznać się z wszystkimi funkcjami urządzenia.
Olvasás előtt kattintson az ábrát tartalmazó oldalra és végezetül ismerje meg a készülék mindegyik funkcióját.
Pred branjem stran s slikami odprite navzven in se nato seznanite z vsemi funkcijami naprave.
Před čtením si otevřete stranu s obrázky a potom se seznamte se všemi funkcemi přístroje.
Pred čítaním si odklopte stranu s obrázkami a potom sa oboznámte so všetkými funkciami prístroja.
Prije nego što pročitate tekst, otvorite stranicu sa slikama i upoznajte se na osnovu toga sa svim funkcijama uređaja.
Klappen Sie vor dem Lesen die Seite mit den Abbildungen aus und machen Sie sich anschließend mit allen Funktionen des Gerätes vertraut.
GB Operation and Safety Notes Page 5 PL Wskazówki dotyczące obsługi i bezpieczeństwa Strona 15 HU Kezelési és biztonsági utalások Oldal 25 SI Navodila za upravljanje in varnostna opozorila Stran 35 CZ Pokyny pro obsluhu a bezpečnostní pokyny Strana 43 SK Pokyny pre obsluhu a bezpečnostné pokyny Strana 51 HR Upute za posluživanje i za Vašu sigurnost Stranica 61 DE / AT Bedienungs- und Sicherheitshinweise Seite 71
5
6
9
10
11
4
1 2
6
7
3
A
B C
9
D E F
12
78
5 GB
Table of Content
Introduction
Intended use ..................................................................................................................Page 6
Features .........................................................................................................................Page 6
Delivery contents ..........................................................................................................Page 6
Technical Data ..............................................................................................................Page 7
General safety advice
1. Workplace safety .....................................................................................................Page 7
2.
Electrical safety ........................................................................................................Page 7
3. Personal safety .........................................................................................................Page 8
4.
Careful handling and use of electrical power tools ..............................................Page 8
Appliance-specific Safety Instructions ........................................................................Page 9
Original ancillaries / and accessories ........................................................................Page 10
Operation
Operation ......................................................................................................................Page 10
Switching On and Off ..................................................................................................Page 10
Setting the oscillation speed ........................................................................................Page 10
Attaching a sanding pad .............................................................................................Page 10
Vacuuming dust .............................................................................................................Page 10
Instructions, tips and tricks ...........................................................................................Page 11
Maintenance and Cleaning .......................................................................Page 11
Disposal ......................................................................................................................Page 12
Information
Service centre ...............................................................................................................Page 12
Warranty .......................................................................................................................Page 12
Conformity Declaration / Manufacturer .....................................................................Page 13
6 GB
Orbital sander XQ 310
Q
Introduction
Before using the appliance for the first time
familiarize yourself with all functions of
the appliance and inform yourself about the correct handling of electrical tools. Please read the following operating instructions carefully. Retain these instructions for future reference. Additionally, pass them on to whoever might acquire the appli­ance at a future date.
Q
Intended use
The oscillating sander is suited for dry sanding of wood, plastics and paints. Any other use or modifi­cation is considered improper use and involves sig­nificant accident risks. The manufacturer declines to accept responsibility for damage(s) arising out of usage contrary to the instructions specified below. The appliance is not meant for commercial use.
Q
Features
1
ON / OFF switch
2
Locking button for the ON / OFF switch
3
Release button
4
Dust collection box
5
Adapter (captive)
6
Clamping bars
7
Tensioning lever
8
Sanding plate
9
Sanding Pad
10
Oscillation speed selection
11
Grip surface
12
Reducer
Q
Delivery contents
1 Orbital sander XQ 310 15 Sanding pads (5 x grit 60 / 120 / 180),
see Fig. F 1 Dust collection box 1 Reducer, see Fig. D 1 Operating manual
Introduction
The following pictograms are used in these operating instructions / on the device:
Read instruction manual!
Wear hearing protection, dust protection mask, protective glasses and protective gloves.
Observe caution and safety notes! Safety class II
Caution – electric shock! Danger to life!
Keep children away from electrical power tools!
Risk of explosion!
Risk of loss of life by electric shock from damaged mains lead or mains plug!
Risk of fire!
Protect electrical power tools from moisture!
n
0
No load speed Dust hazard!
V
~
Volt (AC)
Dispose packaging and appliance in an environmentally-friendly way!
W
Watts (Effective power)
7 GB
Q
Technical Data
Nominal voltage: 230 V ~ 50 Hz Nominal power: 310 W Idle speed: n
0
6,000 - 11,000 rpm Idle oscillation speed: max. approx. 22,000 rpm Oscillation circle: 2.1 mm Sanding paper size max.: approx. 280 x 115 mm Protection class: II /
Noise and vibration data:
Values determined in accordance with EN 60745 The sound pressure level (A-weighted) of the device is typically 71 dB(A). Uncertainty K = 3 dB. The sound level while working can exceed 85 dB (A).
Wear ear protection!
Evaluated acceleration, typical:
Hand / arm vibration a
h
= 2,149 m / s
2
Uncertainty K = 1,5 m / s
2
WARNING!
The vibration level given in these instructions has been measured in accordance with a standardised measurement procedure specified in EN 60745 and can be used to compare devices. Different uses of the device give rise to different vibration levels and in many cases they may exceed the values given in these instructions. It is easy to underestimate the vibration load if the electrical power tool is used regularly in particular circumstances.
Note: If you wish to make an accurate assessment of the vibration loads experienced during a particular period of working, you should also take into account the intervening periods of time when the device is switched off or is running but is not actually in use. This can result in a much lower vibration load over the whole of the period of working.
General safety advice
WARNING!
Read all the safety advice and instructions! Failure to observe the safety advice and instructions may result in electric shock, fire and / or serious injury.
KEEP ALL THE SAFETY ADVICE AND INSTRUCTIONS IN A SAFE PLACE FOR FUTURE REFERENCE!
1. Workplace safety
a) Keep your working area clean and
clutter-free. Untidy or poorly lit working
areas can lead to accidents.
b)
Do not work with the device
in potentially explosive envi­ronments in which there
are inflammable liquids, gases or
dusts. Electrical power tools create sparks,
which can ignite dusts or fumes.
c)
Keep children and other
people
away while you are
operating
the electrical tool.
Distractions can cause you to lose control of
the device.
2. Electrical safety
To avoid danger to life from
electric shock:
a)
The mains plug on the device must match the mains socket. The plug must not be modified in any way. Do not use an adapter plug with devices fitted with a protective earth. Unmodified plugs and
matching sockets reduce the risk of electric shock.
b) Avoid touching earthed surfaces such
as pipes, radiators, ovens and refrig­erators with any part of your body.
There is an increased risk of electric shock if your body is earthed.
Introduction / General safety advice
8 GB
c) Keep the device away from
rain or moisture. Water entering
an electrical device increases the risk of electric shock. d)
Do not use the mains lead for
any purpose for which it was
not intended, e.g. to carry the device, to hang up the device or to
pull the mains plug out of the mains socket. Keep the mains lead away from heat, oil, sharp edges or moving parts of the device. Damaged or tangled
mains leads increase the risk of electric shock.
e) When working outdoors with an elec-
trical power tool always use extension cables that are also approved for use outdoors. The use of an extension cable suitable
for outdoor use reduces the risk of electric shock.
f) Use a residual current device (RCD)
for protection if operating the electri­cal power tool in a moist environment is unavoidable. The use of an RCD reduces
the risk of electric shock.
3. Personal safety
a) Remain alert at all times, watch what
you are doing and always proceed with caution. Do not use the device if you are tired or under the influence of drugs, alcohol or medication.
One moment of carelessness when using the device can lead to serious injury.
b)
Wear personal protective
equipment and always wear
safety glasses. The wearing of
personal protective equipment such as dust
masks, non-slip safety shoes, safety helmets or ear protectors, appropriate to the type of elec­trical power tool used and work undertaken, reduces the risk of injury.
c) Avoid unintentional operation of
the device. Check that the electrical power tool is switched off before you connect it to the mains, pick it up or carry it. Accidents can happen if
you carry the device with your finger on the ON / OFF switch or with the device switched on.
d) Remove any setting tools or spanners
before you switch the device on. A tool or spanner left attached to a rotating part of a device can lead to injury.
e) Avoid placing your body in an un-
natural position. Keep proper footing and balance at all times. By doing this you will be in a better position to control the device in unforeseen circumstances.
f) Wear suitable clothing. Do not wear
loose clothing or jewellery. Keep your hair, clothing and gloves clear of mov­ing parts. Loose clothing, jewellery or long
hair can become trapped in moving parts.
g) If vacuum dust extraction and collec-
tion devices are fitted do not forget to check that they are properly connected and correctly used. The use of these devices
reduces the hazard presented by dust.
4. Careful handling and use of electrical power tools
a) Do not overload the device. Always
use an electrical power tool that is intended for the task you are under­taking. By using the right electrical power
tool for the job you will work more safely and achieve a better result.
b) Do not use an electrical power tool if
its switch is defective. An electrical power tool that can no longer be switched on and off is dangerous and must be repaired.
c) Pull the mains plug out of the socket
before you make any adjustments to t
he device, change accessories or whe
n
the device is put away. This precaution
is intended to prevent you from unintentionally starting the device.
d) When not in use always ensure that
electrical power tools are kept out of reach of children. Do not let anyone use the device if he or she is not fa­miliar with it or has not read the
General safety advice
9 GB
instructions and advice. Electrical power tools are dangerous when they are used by inexperienced people.
e) Look after the device carefully. Check
that moving parts are working prop­erly and move freely. Check for any parts that are broken or damaged enough to detrimentally affect the functioning of the device. Have dam­aged parts repaired before you use the device. Many accidents have their origins
in poorly maintained electrical power tools.
f) Use the electrical power tool, accesso-
ries, inserted tools etc. in accordance with these instructions and advice, and the stipulations drawn up for this particular type of device. In doing this, take into account the working conditions and the task in hand. The
use of electrical power tools for purposes other than those intended can lead to dangerous situations.
Appliance-specific Safety
Instructions
To avoid the risk of injury or fire as well as health risks:
J When working outdoors, connect the appli-
ance via a residual current circuit-breaker with a maximum breaking current of 30 mA.
J Only use an extension cord certified for use
outdoors.
J Secure the workpiece firmly. Use clamps / vices
to firmly hold the workpiece. It is thus better secured than just with your hand.
J Never support your hands next to or in front of
the device or on the surface being worked as there is a risk of injury in the event of slipping.
J In case of danger, immediately pull the power
plug from the socket.
J Always run the power cord away from the
appliance to the rear.
J
DANGER OF FIRE FROM FLYING SPARKS! Abrading metal creates
flying sparks. For this reason, always
make sure that nobody is placed in any danger
and that there are no inflammable materials near the working area.
J
WARNING!
NOXIOUS FUMES!
Any harmful / noxious dusts generated from
sanding represent a risk to the health of the person operating the device and to anyone near the work area.
J
WARNING!
DUST HAZARD!
When sanding
wood and in particular when work
ing
on materials that give rise to dusts that are haz-
ardous to health, the sander must be connected to a suitable external dust extraction device.
Wear protective glasses and a dust
mask!
J Ensure sufficient ventilation when working on
plastics, paints, lacquers, etc.
J Do not soak materials or surfaces to be worked
with liquids containing solvents.
J Avoid sanding of lead-based paints or other
materials that are hazardous to health.
J Material containing asbestos may not be worked
on. Asbestos is considered a carcinogen.
J The appliance is designed for dry surface
sanding of wood, plastic, metal and smoothing compounds as well as painted surfaces.
J Never work on moistened materials or wet
surfaces.
J Always hold the appliance firmly with two
hands while working (see also Fig. D, E).
J Always switch off the appliance and allow
the sanding pad
9
to come to a stop before
setting down the oscillating sander.
J Always pull the power plug out of the socket
for all work pauses, before any work on the appliance (e.g. changing the sanding paper) and when not in use.
J The appliance must always be kept clean, dry
and free of oil or lubricating greases.
J Always stay alert! Always pay attention to
what you are doing and act with common sense. Never use the appliance when you are distracted or don’t feel well.
General safety advice
10 GB
Q
Original ancillaries / and
accessories
J Only use accessories and tools that are specified
in the operating instructions. The use of tools and accessories other than those recommended in the operating instructions could lead to an increased risk of personal injury for you.
Q
Operation
Q
Operation
Take note of the mains voltage! The voltage must agree with the information on the type plate of the appliance (appliances that are designated as 230 V can also be connected to 220 V).
Q
Switching On and Off
Switching on intermittent function:
j Press the ON / OFF switch
1
.
Switching off intermittent function:
j Release the ON / OFF switch
1
.
Switching on continuous operation :
j Press the ON / OFF switch
1
, hold it pressed
and press the locking button
2
.
Switching off continuous operation:
j Press the ON / OFF switch
1
then release it
again.
Q
Setting the oscillation speed
You can set the desired oscillation speed as needed with the oscillation speed selector
10
. The required oscillation speed depends on the material being worked and can be determined through practical tests.
Q
Attaching a sanding pad
WARNING!
Before performing work on the appliance, always disconnect the power. Note: Before attaching a new sanding pad
9
,
remove dust and dirt from the sanding plate
8
.
1. Open the two tensioning levers
7
by pushing
them up to clamp in a new sanding pad
9
or
when switching the sanding pads
9
for the
use with different material.
2. Slide the sanding pad
9
at one end under the
clamping bar
6
above the sanding plate
8
and clamp it tightly by pressing the tensioning lever
7
back down.
3. Do the same at the other end. Make certain
that the sanding pad
9
rests firmly against the
sanding plate
8
. See also Fig. B and C.
4. IMPORTANT! To ensure that vacuuming of
dust through the sanding plate
8
is guaranteed,
the holes in the sanding pad
9
and the sand-
ing plate
8
must match up.
Various materials require different grit values. You can read which grit value is best suited for which work in our recommendations under “Tips and tricks”.
Q
Vacuuming dust
WARNING!
FIRE HAZARD!
A risk of fire exists when working with electrical appliances that have a dust
collection box
4
or can be attached to a vacuum cleaner via an external suction adapter! Under unfavourable conditions, such as flying sparks, grinding of metal or metal remnants in wood, the wood dust in the dust sack (or in the dust bag of a vacuum cleaner) can ignite. This can happen especially if the wood dust has paint particles on it or is mixed with other chemical substances and the sanded material is hot after extensive working. You should therefore avoid overheating of products being sanded as well as the appliance and always empty the dust collection box
4
or the dust bag
of the vacuum cleaner before work pauses.
General safety advice / Operation
11 GB
Wear a dust mask!
Vacuuming dust with the dust collection box
Attach the dust collection box:
j Slide the dust collection box 4 onto the
adapter
5
on the rear of the appliance.
Remove the dust collection box:
j Press the release button
3
and pull the dust
collection box
4
off the appliance.
Note: Always empty the dust collection box
4
in due time and shake any remaining dust out; this will ensure optimal vacuum performance.
Attaching the dust removal device to an external vacuum:
When using a vacuum cleaner to remove the dust, slide the suction hose of an appropriate vacuum cleaner (e.g. industrial vacuum cleaner) into the adapter
5
– see Fig. D.
Note: If necessary, use the reducer
12
and insert
it into the adapter
5
.
Removing:
j Pull the hose from the adapter
5
, or from the
reducer
12
, as the case might be.
Q
Instructions, tips and tricks
j Always hold the appliance firmly with two
hands while working (see also Fig. D, E).
j Move the oscillating sander parallel, in flat
circles or alternating between lengthwise and side-to-side motions.
j Do not press down with the oscillating sander.
The sanding pads become clogged, which reduces the sanding performance.
j Clean the sanding pad
9
occasionally with
the vacuum cleaner.
j The removal performance and therefore the
result of your work are determined by the correct selection of the speed and sanding pad
9
grit.
j Never sand different materials with the same
sanding pad
9
(e.g. wood then metal).
The following table offers some values, which are for information only and may simplify the selection of a sanding pad
9
.
Wood Sanding Pad / Grit Sanding of wood 40 - 240
Pre-sanding, e.g. of rough, unplaned beams and boards
40, 60
Surface sanding 80, 100, 120 Fine sanding of hard
woods
180, 240
Paints / Lacquers Sanding Pad / Grit Sanding of paint /
lacquer coats or base coats such as filler and smoothing com­pound
40 - 320
Sanding off paint 40, 60 Sanding off primer
coats
80, 100, 120
Final sanding of base coats before painting
180, 240, 320
Q
Maintenance and Cleaning
WARNING!
Before performing any work on
the appliance, disconnect the power plug.
j Clean the appliance regularly, preferably
always immediately after use.
j Do not use any sharp objects for cleaning the
appliance. Never permit fluids to permeate inside the appliance.
j Use a cloth to clean the casing. Never use pet-
rol, solvents or cleansers that damage plastics.
Operation / Maintenance and cleaning
12 GB
A vacuum cleaner is required for thorough cleaning of the appliance.
j Ventilation openings must never be obstructed. j Remove adhering sanding dust with a brush.
Q
Disposal
The packaging is made from environ-
mentally-friendly material and can be disposed off at your local recycling plant.
Do not dispose of electrical
appliances in normal household refuse!
According to European Directive 2002 / 96 / EC for used electrical and electronic appliances and its adoption into national laws, worn-out electrical tools must be collected separately and subjected to an environmentally friendly recycling procedure.
Your local communal or municipal authorities can provide information on how to dispose of the worn­out appliance.
Q
Information
Q
Service centre
J
WARNING!
Have your device
repaired only by qualified specialist personnel using original manufacturer parts only. This will ensure that your device
remains safe to use.
J
WARNING!
If the plug or mains
lead needs to be replaced, always have the replacement carried out by the manufacturer or its service centre.
This will ensure that your device remains safe to use.
Q
Warranty
This appliance is guaranteed for 3 years from the date of purchase. It has been care­fully produced and meti-culously checked before delivery. Please keep your receipt as proof of purchase. Contact your service centre by telephone in case of questions pertaining to the warranty. Your goods can be transmitted free of cost only in this man­ner. This warranty applies only to the initial purchaser and is non-transferable.
The warranty covers only material or manufactur­ing faults, not normal wear or damage to fragile parts such as switches or rechargeable batteries. The appliance is intended solely for private, not commercial, use.
If this product has been subjected to improper or inappropriate handling, abuse, or interventions not carried out by one of our authorised sales and service outlets, the warranty will be considered void. This warranty does not affect your statutory rights.
GB
DES Ltd Units 14-15 Bilston Industrial Estate Oxford Street Bilston (Great Britain) WV14 7EG Tel.: 0870 / 787-6177 Fax: 0870 / 787-6168 e-mail: support.uk@kompernass.com
IE
Kompernass Service Ireland c/o Irish Connection 41 Harbour View Howth, Co. Dublin (Ireland) Tel 087-99 62 077 Fax: 18398056 e-mail: support.ie@kompernass.com
Maintenance and cleaning / Disposal / Information
13 GB
Q
Conformity Declaration /
Manufacturer
We, Kompernaß GmbH, Burgstr. 21, D-44867 Bochum, Germany, hereby declare that this product complies with the requirements of the following EC directives:
EC machine guideline (98 / 37 / EG)
EC Low Voltage Directive (2006 / 95 / EEG)
EMC (Electromagnetic Compatibility) (2004 / 108 / EG)
Type / Appliance Designation:
Parkside Orbital sander XQ 310
Bochum, 31.07.2008
Hans Kompernaß
- Managing Director-
Subject to technical changes in the course of further developments.
Information
14
Sicherheit / Bedienung
15 PL
Wstęp
Przeznaczenie...........................................................................................................Strona 16
Wyposażenie ............................................................................................................Strona 16
Zakres dostawy ........................................................................................................Strona 17
Dane techniczne .......................................................................................................Strona 17
Wskazówki ogólne dotyczące bezpieczeństwa
1. Bezpieczeństwo miejsca pracy ...........................................................................Strona 17
2.
Bezpieczeństwo elektryczne ...............................................................................Strona 18
3. Bezpieczeństwo osób ..........................................................................................Strona 18
4.
Staranne obchodzenie się i użytkowanie narzędzi elektrycznych .................Strona 19
Wskazówki bezpieczeństwa dotyczące urządzenia ...........................................Strona 19
Oryginalne akcesoria i części zamienne ...............................................................Strona 20
Obsługa
Praca ..........................................................................................................................Strona 20
Włączanie i wyłączanie ..........................................................................................Strona 20
Ustawienie prędkości oscylacji ...............................................................................Strona 21
Przymocowanie tarczy oscylacyjnej ......................................................................Strona 21
Odsysanie pyłu .........................................................................................................Strona 21
Wskazówki, porady i zalecenia podczas pracy ...................................................Strona 22
Konserwacja i czyszczenie ....................................................................Strona 22
Utylizacja ..............................................................................................................Strona 22
Informacje
Punkt serwisowy .......................................................................................................Strona 23
Gwarancja ................................................................................................................Strona 23
Deklaracja zgodności / Producent ..........................................................................Strona 24
Spis zawartości
16 PL
Szlifierka oscylacyjna XQ 310
Q
Wstęp
Przed pierwszym uruchomieniem urzą-
dzenia zapoznaj się z jego funkcjami
oraz ogólnymi zasadami prawidłowej obsługi elektronarzędzi. Przeczytaj niniejszą instrukcję obsługi. Instrukcję obsługi przechowuj zawsze w bezpiecznym miejscu. W przypadku przekazania urządzenia następnej osobie, nie zapomnij dołą­czyć również instrukcji obsługi.
Q
Przeznaczenie
Szlifierka oscylacyjna jest przeznaczona do szlifo­wania na sucho powierzchni drewnianych, plasti­kowych oraz pokrytych lakierem. Jakiekolwiek inne użycie lub zmiany urządzenia uważane są za nie­zgodne z przeznaczeniem i kryją w sobie poważ-
ne niebezpieczeństwo wypadku. Producent nie bie­rze na siebie żadnej odpowiedzialności w przypadku powstania szkody, wynikającej z użytkowania urządzenia w sposób całkowicie niezgodny z przeznaczeniem. Urządzenie nie jest przeznaczone do celów przemysłowych.
Q
Wyposażenie
1
WŁĄCZNIK / WYŁĄCZNIK
2
Blokada WŁĄCZNIKA / WYŁĄCZNIKA
3
Przycisk zwalniający blokadę
4
Pojemnik zbiorczy na pył
5
Końcówka (przymocowana na stałe)
6
Listwy zaciskowe
7
Dźwignia mocująca
8
Płyta cierna
9
Tarcza cierna
10
Nastawianie prędkości oscylacyjnej
11
Nakładka
12
Redukcja
Wstęp
W niniejszej instrukcji obsługi urządzenia zastosowano następujące piktogramy:
Przeczytać instrukcję obsługi!
Nosić ochronniki słuchu, maskę pyłochronną, okulary ochronne i rękawice ochronne.
Przestrzegaj wskazówek ostrzegawczych i bezpieczeństwa!
Klasa bezpieczeństwa II
Ostrzeżenie przed porażeniem prądem elektrycznym! Zagrożenie dla życia!
Dzieci trzymać z daleka od narzędzia elektrycznego!
Niebezpieczeństwo wybuchu!
Niebezpieczeństwo utraty życia wsku­tek porażenia prądem elektrycznym w przypadku uszkodzonego kabla siecio­wego lub uszkodzonej wtyczki sieciowej!
Niebezpieczeństwo pożaru!
Chronić narzędzie elektryczne przed wilgocią!
n
0
Liczba obrotów biegu luzem Zagrożenie pyłem!
V
~
Volt (Napięcie przemienne)
Opakowanie i urządzenie przekaż do utylizacji zgodnie z przepisami o ochronie środowiska!
W
Watt (Moc skuteczna)
17 PL
Q
Zakres dostawy
1 szlifierka oscylacyjna XQ 310 15 tarcz ciernych (5 x ziarnistość
60 / 120 / 180), patrz ilustracja F 1 pojemnik zbiorczy na pył 1 redukcja, patrz ilustracja D 1 instrukcja obsługi
Q
Dane techniczne
Napięcie nominalne: 230 V ~ 50 Hz Pobór nominalny: 310 W Obroty na biegu jałowym: n
0
6000 - 11000 obr./min Prędkość oscylacyjna na biegu jałowym: maks. około 22000 obr./min Zasięg oscylacyjny: 2,1 mm Wymiary papieru ściernego maks.: około 280 x 115 mm Klasa ochrony: II /
Informacje dotyczące hałasu i wibracji:
Wartości pomiarowe wyznaczone zgodnie z EN 60745. Poziom ciśnienia hałasu urządzenia według oceny A wynosi 71 dB (A). Niepewność po­miaru K = 3 dB. Poziom hałasu podczas pracy może przekroczyć 85 dB (A).
Zakładać ochronniki słuchu!
Określone przyśpieszenie, typowe:
Przenoszenie wibracji a
h
= 2,149 m / s
2
Niepewność K = 1,5 m / s
2
OSTRZEŻENIE!
Podany w niniejszych in­strukcjach poziom drgań wyznaczony został za pomocą metody pomiarowej określonej w normie EN 60745 i może zostać użyty do porównania urządzeń. Poziom wibracji będzie się różnił w zależności od zastosowania elektronarzędzia i w niektórych przypadkach może przekroczyć wartość podaną w niniejszej instrukcji. Obciążenie drganiami może
być mniej uciążliwe, jeśli elektronarzędzie będzie regularnie trzymane w ten sposób.
Wskazówka: Celem dokładnego oszacowania obciążenia wibracjami w okresie określonego okresu czasu pracy należy uwzględnić również te okresy, w których urządzenie jest wyłączone lub wprawdzie jest włączone, ale w rzeczywistości nie pracuje. Może to przyczynić się do znacznej redukcji ob­ciążenia wibracjami w całym okresie czasu pracy.
Wskazówki ogólne
dotyczące bezpieczeństwa
OSTRZEŻENIE!
Przeczytaj wszystkie wska­zówki dotyczące bezpieczeństwa oraz instrukcje! Zaniedbania w przestrzeganiu wskazówek doty­czących bezpieczeństwa oraz w przestrzeganiu instrukcji mogą spowodować porażenie prądem elektrycznym, pożar i / lub ciężkie obrażenia ciała.
PRZECHOWUJ NA PRZYSZŁOŚĆ WSZYSTKIE WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA ORAZ INSTRUKCJE!
1. Bezpieczeństwo miejsca pracy
a) Utrzymuj swój obszar roboczy w
stanie czystym i posprzątanym. Nie-
porządek i nieoświetlone obszary robocze mogą prowadzić do wypadków.
b)
Nie pracuj przy użyciu urzą-
dzenia w otoczeniu zagro­żonym eksplozją, w którym
znajdują się palne ciecze, gazy lub
pyły. Urządzenia elektryczne wytwarzają
iskry, które mogą zapalić pył lub pary.
c)
Podczas użytkowania urzą-
dzenia elektrycznego trzymaj dzieci i inne osoby z daleka
od urządzenia. Przy odchyleniu możesz
stracić kontrolę nad urządzeniem.
Wstęp / Wskazówki ogólne dotyczące bezpieczeństwa
18 PL
2. Bezpieczeństwo elektryczne
Unikaj niebezpieczeństwa
utraty życia wskutek porażenia prądem elektrycznym:
a) Wtyk sieciowy urządzenia musi paso-
wać do wtykowego gniazdka siecio­wego. W żaden sposób nie wolno zmieniać wtyku sieciowego urządze­nia. Nie używaj żadnych wtyków adapterowych razem z urządzeniami wyposażonymi w uziemienie ochron­ne. Niezmienione wtyki sieciowe i pasujące
wtykowe gniazdka sieciowe zmniejszają ryzyko porażenia prądem elektrycznym.
b) Unikaj kontaktu fizycznego z po-
wierzchniami uziemionymi takimi jak powierzchnie rur, grzejników, kuchni elektrycznych i lodówek. Istnie-
je podwyższone niebezpieczeństwo porażenia prądem elektrycznym, gdy twoje ciało jest uziemione.
c)
Trzymaj urządzenie z daleka
od deszczu i wilgoci. Wniknięcie wody do urządzenia elektrycznego
zwiększa ryzyko porażenia prądem elektrycznym.
d) Nie używaj kabla sieciowego
w sposób sprzeczny z jego przeznaczeniem, tj. do no-
szenia urządzenia, zawieszania urzą
dzenie lub do wyciągania wtyku sie­ciowego z wtykowego gniazdka sieciowego. Trzymaj kabel z daleka od gorąca, oleju, ostrych krawędzi lub poruszających się części urządzeń.
Uszkodzone lub poplątane kable zwiększają ryzyko porażenia prądem elektrycznym.
e)
Gdy pracujesz z urządzeniem elek-
trycznym na dworze używaj wyłącznie przedłużaczy, które są dopuszczone również do pracy na dworze. Użycie
przedłużacza przystosowanego do stosowania na dworze zmniejsza ryzyko porażenia prądem elektrycznym.
f) Jeśli praca elektronarzędzia w oto-
czeniu wilgotnym jest nie do uniknię-
cia, należy zastosować wyłącznik prądu uszkodzeniowego. Zastosowanie
wyłącznika prądu uszkodzeniowego zapobiega niebezpieczeństwu porażenia prądem elek­trycznym.
3. Bezpieczeństwo osób
a) Bądź stale uważny, zwracaj uwagę
na to co robisz i postępuj rozsądnie w trakcie pracy z narzędziem elek­trycznym. Nie używaj narzędzia, gdy jesteś zmęczony lub znajdujesz się pod wpływem narkotyków, alko­holu lub lekarstw. Chwila nieuwagi przy
użytkowaniu urządzenia może prowadzić do poważnych obrażeń ciała.
b)
Noś osobiste wyposażenie
ochronne i zawsze okulary ochronne. Noszenie osobistego
wyposażenia ochronnego takiego jak maska
przeciwpyłowa, buty antypoślizgowe, kask ochronny lub ochrona słuchu stosownie do sposobu użytkowania narzędzia elektrycznego zmniejsza ryzyko obrażeń ciała.
c)
Unikaj niezamierzonego uruchomienia. Upewnij się, że narzędzie elektryczne jest wyłączone zanim podłączysz je do zasilania prądowego, uchwycisz je lub będziesz je przenosił. Jeżeli pod-
czas przenoszenia urządzenia będziesz trzymał palec na przełączniku WŁĄCZ / WYŁĄCZ. lub jeżeli urządzenie jest włączone, to może to prowadzić do nieszczęśliwych wypadków.
d) Usuń narzędzia do nastawiania
urządzenia lub klucze płaskie zanim włączysz urządzenie. Narzędzie lub klucz,
który znajduje się w obracającej się części urządzenia może prowadzić do obrażeń ciała.
e) Unikaj nienormalnej postawy ciała.
Zadbaj o pewne stanowisko i w każdej chwili utrzymuj równowagę. Dzięki temu będziesz mógł lepiej kontrolować urządzenie, zwłasz­cza w nieoczekiwanych sytuacjach.
f) Noś odpowiednią odzież. Nie noś
obszernej odzieży ani biżuterii. Trzy-
Wskazówki ogólne dotyczące bezpieczeństwa
19 PL
maj włosy, odzież i rękawice z daleka od poruszających się części. Luźna odzież,
biżuteria lub długie włosy mogą zostać uchwy­cone przez poruszające się części.
g) Jeżeli zostaną zamontowane urzą-
dzenia do odsysania i wychwytywa­nia pyłu, to upewnij się, że są one podłączone i że będą prawidłowo używane. Używanie tych urządzeń zmniejsza
zagrożenie wywoływane pyłem.
4. Staranne obchodzenie się i użytkowanie narzędzi elektrycznych
a) Nie przeciążaj urządzenia. Używaj
do swojej pracy przeznaczonego do niej narzędzia elektrycznego. Za
pomocą odpowiedniego narzędzia elektrycz­nego pracujesz lepiej i bezpieczniej w danym zakresie robót.
b) Nie używaj żadnego narzędzia elek-
trycznego, którego przełącznik jest uszkodzony. Narzędzie elektryczne, które
nie daje się już więcej włączyć lub wyłączyć, jest niebezpieczne i musi zostać naprawione.
c) Wyciągnij wtyk sieciowy z wtyko-
wego gniazda sieciowego zanim dokonasz nastaw urządzenia, wymienisz części osprzętu lub odło­żysz urządzenie. Ten środek ostrożności
zapobiega niezamierzonemu startowi urzą­dzenia.
d) Przechowuj nieużywane narzędzia
elektryczne poza zasięgiem dzieci. Nie pozwól na użytkowanie urzą­dzenia osobom, które nie są z nim obznajomione lub nie przeczytały niniejszych instrukcji. Narzędzia elek-
tryczne są niebezpieczne, gdy są używane przez osoby niedoświadczone.
e) Pielęgnuj starannie urządzenie.
Sprawdź, czy ruchome części urzą­dzenia funkcjonują nienagannie i nie zakleszczają się, czy części urządze­nia nie są złamane lub uszkodzone
w takim stopniu, że funkcjonowanie urządzenia jest uszczuplone. Zleć naprawę uszkodzonych części przed użyciem urządzenia. Przyczyną wielu
wypadków są źle konserwowane narzędzia elektryczne.
f) Używaj narzędzia elektrycznego,
osprzętu, narzędzi wymiennych itp. odpowiednio do niniejszych instrukcji i w taki sposób, jaki jest zalecany dla tego specjalnego typu urządzenia.
Uwzględniaj przy tym warunki robocze i wyko­nywane czynności. Użycie narzędzi elektrycz­nych do innych zastosowań niż to przewidziano może prowadzić do niebezpiecznych sytuacji.
Wskazówki bezpieczeń-
stwa dotyczące urządzenia
By uniknąć zagrożenia odniesienia ob­rażeń oraz poparzenia, jak również po­zostałych zdarzeń prowadzących do utraty zdrowia:
J Podczas pracy na zewnątrz podłącz urządze-
nie poprzez wyłącznik prądowy różnicowy o maksymalnym prądzie wyzwalającym 30 mA.
J Używaj wyłącznie przedłużaczy certyfikowa-
nych do stosowania na wolnym powietrzu.
J Zabezpiecz przedmiot obrabiany. Do przymo-
cowania przedmiotu obrabianego użyj dostęp­nych przyrządów mocujących / imadła. W ten sposób przedmiot obrabiany jest unierucho­miony pewniej, niż przy użyciu siły rąk.
J W żadnym wypadku nie opieraj rąk obok
urządzenia lub przed nim i obrabianą po­wierzchnią, gdyż w razie obsunięcia się urzą­dzenia powstaje zagrożenie odniesieniem ob­rażeń.
J W sytuacji zagrożenia natychmiast wyciągnij
wtyczkę sieciową z gniazdka zasilania.
J Kabel sieciowy prowadź zawsze za urządze-
niem.
J ZAGROŻENIE POŻAROWE
WSKUTEK WYRZUCANIA ISKIER! Gdy szlifowane są metale
powstaje wyrzut iskier. Dlatego też należy
Wskazówki ogólne dotyczące bezpieczeństwa
20 PL
bezwzględnie zwracać uwagę na to, żeby nie zostały zagrożone żadne osoby oraz żeby w pobliżu obszaru roboczego nie znajdowały się żadne palne materiały.
J
OSTRZEŻENIE!
TRUJĄCE OPARY!
Powstające przy obróbce szkodliwe / trujące pyły stanowią zagrożenie zdrowotne dla osoby obsługującej urządzenie lub osób znajdujących się w pobliżu.
J
OSTRZEŻENIE!
ZAGROŻENIE PYŁEM! Przy dłuż-
szej obróbce drewna, a zwłaszcza,
gdy obrabiane będą materiały, w przypadku
których powstają szkodliwe dla zdrowia pyły podłączaj urządzenie do odpowiedniego ze­wnętrznego urządzenia odsysającego pył. Przy obróbce tworzyw sztucznych, farb, lakierów itp. należy zadbać o wystarczające napowietrzanie.
Noś okulary ochronne i maskę
przeciwpyłową!
J Podczas obróbki tworzyw sztucznych, po-
wierzchni pokrytych farbą lub lakierem zapew­nij odpowiednią wentylację.
J Obrabianych materiałów lub powierzchni nie
nasączaj cieczami zawierającymi rozpuszczal­niki.
J Unikaj szlifowania powierzchni pokrytych far-
bą zawierającą ołów lub innych materiałów szkodliwych dla zdrowia.
J Obróbka materiału zawierającego azbest jest
zabroniona. Azbest jest uważany za materiał wywołujący raka.
J Urządzenie jest przeznaczone do szlifowania
i na sucho powierzchni drewnianych, plastiko­wych, metalowych oraz pokrytych masą szpa­chlową bądź lakierem.
J Nie używać urządzenia do obróbki wilgotnych
materiałów ani mokrych powierzchni.
J Urządzenie podczas pracy trzymać zawsze
pewnie oburącz (patrz również ilustracja D, E).
J Przed odłożeniem urządzenia zawsze naj-
pierw go wyłączyć i odczekać, aż tarcza się zatrzyma
9
.
J Podczas przerw w pracy, a w szczególności
przy wykonywaniu jakiś czynności przy urzą­dzeniu (jak np. zmiana tarczy ciernej) oraz gdy urządzenie nie jest używane, zawsze wy­ciągaj wtyczkę sieciową z gniazdka zasilania.
J Pamiętaj, aby urządzenie było zawsze czyste,
suche oraz aby nie było wysmarowane olejem lub smarem.
J Pamiętaj zawsze o zachowaniu ostrożności!
Należy zawsze zastanowić się nad tym, co Państwo zamierzają zrobić i postępować z rozsądkiem. W żadnym razie nie należy uży­wać urządzenia, gdy nie mogą się Państwo skoncentrować lub źle się Państwo czują.
Q
Oryginalne akcesoria
i części zamienne
J Korzystaj zawsze z akcesoriów i dodatkowego
sprzętu, podanego w instrukcji użytkowania. Ko­rzystanie z innych narzędzi lub akcesoriów, niż podano w instrukcji obsługi może doprowa­dzić do obrażeń.
Q
Obsługa
Q
Praca
Przestrzegaj danych dotyczących napięcia zasilania. Napięcie musi być zgodne z informacją o dopusz­czalnym zasilaniu podaną na tabliczce znamionowej (urządzenia z oznaczeniem na tabliczce znamiono­wej 230 V, można przyłączać również do napięcia 220 V).
Q
Włączanie i wyłączanie
Włączenie trybu chwilowego:
j Naciśnij WŁĄCZNIK / WYŁĄCZNIK
1
.
Wyłączenie trybu chwilowego:
j Puść WŁĄCZNIK / WYŁĄCZNIK
1
.
Włączenie trybu ciągłego:
j Naciśnij WŁĄCZNIK / WYŁĄCZNIK
1
,
przytrzymaj i naciśnij blokadę
2
.
Wyłączenie trybu ciągłego:
j Naciśnij WŁĄCZNIK / WYŁĄCZNIK
1
i puść go.
Wskazówki ogólne dotyczące bezpieczeństwa / Obsługa
21 PL
Q
Ustawienie prędkości oscylacji
Wybraną prędkość oscylacji można nastawić po­krętłem regulacji obrotów
10
. Wymagana pręd­kość oscylacji zależy od obrabianego materiału i można ją określić poprzez przeprowadzenie prak­tycznej próby.
Q
Przymocowanie tarczy
oscylacyjnej
OSTRZEŻENIE!
Przed wykonywaniem ja­kichkolwiek czynności przy urządzeniu zawsze wy­ciągnij wtyczkę sieciową z gniazdka zasilania. Wskazówka: Przed zamocowaniem nowej tarczy ciernej
9
oczyścić płytę cierną 8 z pyłu i brudu.
1. Podnieść obie dźwignie mocujące
7
, by zało-
żyć nową tarczę cierną
9
lub zmienić tarczę
9
na właściwą do obróbki innego materiału.
2. Tarczę cierną
9
przeciągnąć od jednego końca
pod otwartą listwą zaciskową
6
przez po-
wierzchnię płyty ciernej
8
i zablokować, doci-
skając ponownie dźwignię mocującą
7
.
3. Przy drugim końcu postąpić w ten sam sposób.
Zwrócić uwagę, by tarcza cierna
9
przylega-
ła mocno do płyty ciernej
8
. Patrz również
ilustracja B i C.
4. UWAGA! By umożliwić odprowadzanie pyłu
przez płytę cierną
8
, otwory w tarczy ciernej
9
i płycie ciernej 8 muszą się ze sobą po-
krywać.
Do obróbki poszczególnych materiałów potrzebne są tarcze o różnych ziarnistościach. Sposób dobie­rania ziarnistości tarczy do materiału przedstawio­no w rozdziale ze wskazówkami »Porady i zalece­nia«.
Q
Odsysanie pyłu
OSTRZEŻENIE!
NIEBEZPIE-
CZEŃSTWO POŻARU! Przy używaniu
urządzeń elektrycznych wyposażonych
w pojemnik zbiorczy na pył
4
lub połączonych
do odkurzacza poprzez urządzenie do odciągu pyłów istnieje zagrożenie pożarowe! W niekorzyst­nych warunkach, takich jak iskrzenie przy szlifowaniu metalu lub metalowych części znajdujących się w drewnie, może dojść do zapalenia się pyłów drew­na w worku na pył (lub w worku do odkurzacza). Może do tego dojść szczególnie wtedy gdy pył drzewny będzie posiadał pozostałości lakieru lub innych substancji chemicznych i szlifowana po­wierzchnia na skutek długiej pracy nagrzeje się do wysokiej temperatury. Z tego powodu unikaj za­wsze przegrzania szlifowanej powierzchni oraz sa­mego urządzenia, a także opróżniaj pojemnik zbiorczy na pył
4
lub worek odkurzacza przed
przerwami w pracy.
Noś zawsze maskę
przeciwpyłową!
Odciąg pyłu przy wykorzystaniu pojemnika zbiorczego na pył
Zakładanie pojemnika zbiorczego:
j Nasuń pojemnik zbiorczy na pył
4
na
końcówkę
5
z tyłu urządzenia.
Zdejmowanie pojemnika zbiorczego:
j Naciśnij przycisk zwalniający
3
i i wyciągnij
pojemnik zbiorczy
4
z urządzenia.
Wskazówka: Regularne opróżnianie pojemnika zbiorczego na pył R pozwala na optymalne odcią­ganie pyłu
4
.
Przyłączenie urządzenie do odciągania pyłu:
Nasuń wąż odpowiedniego urządzenia do odciągu pyłu (np. odkurzacza warsztatowego) na końcówkę
5
– patrz ilustracja D.
Wskazówka: W razie potrzeby użyj redukcji
12
,
nakładając ją na końcówkę
5
.
Zdejmowanie:
j Ściągnij wąż urządzenia do odciągu pyłu
z końcówki
5
, ewentualnie z redukcji 12.
Obsługa
22 PL
Q
Wskazówki, porady
i zalecenia podczas pracy
j Urządzenie podczas pracy trzymać zawsze
pewnie oburącz (patrz również ilustracja D, E).
j Szlifierkę oscylacyjną należy prowadzić po po-
wierzchni równolegle, płasko po okręgach lub naprzemian wzdłuż i w poprzek.
j Nie dociskać zbyt mocno szlifierki do obrabia-
nej powierzchni. Tarcze cierne zatykają się przez to, co powoduje pogorszenie wydajności szlifowania.
j Od czasu do czasu wyczyść odkurzaczem tar-
czę cierną
9
.
j Dobierając prawidłowo prędkość oscylacji i
ziarnistość tarczy ciernej
9
zapewnia się wła­ściwe usuwanie materiału ciernego, a tym sa­mym również rezultat pracy.
j Tej samej tarczy ciernej
9
nie stosuj nigdy do szlifowania różnych materiałów (jak np. naj­pierw drewna, a potem metalu).
W tabeli poniżej pokazano dane pomocne w dobraniu właściwej tarczy ciernej
9
.
Drewno Tarcza cierna /
Ziarnistość
Obróbka drewna 40 - 240
Szlifowanie wstępne np. surowych, nie­obrobionych belek i desek
40, 60
Szlifowanie po­wierzchni czołowych
80, 100, 120
Szlifowanie precyzyjne twardego drewna
180, 240
Farba / Lakier Tarcza cierna /
Ziarnistość
Obróbka war­stwy naniesionej farby lub lakieru lub podkładów, jak np. wypełnia­cze i szpachla
40 - 320
Ścieranie warstwy farby 40, 60 Szlifowanie farby do
wymalowań podkła­dowych
80, 100, 120
Szlifowanie końcowe podkładów przed lakierowaniem
180, 240, 320
Q
Konserwacja i czyszczenie
OSTRZEŻENIE!
Przed wykonywaniem ja­kichkolwiek czynności przy urządzeniu zawsze wy­ciągnij wtyczkę sieciową z gniazdka zasilania.
j Urządzenie czyść regularnie, najlepiej zaraz
po zakończeniu pracy.
j Do czyszczenia urządzenia nie używaj ostrych
przedmiotów. Do wnętrza obudowy nie może przedostać się ciecz.
j Do czyszczenia obudowy używaj szmatki. Ni-
gdy nie używaj do czyszczenia urządzenia benzyny, rozpuszczalników ani środków czysz­czących, które działają na tworzy sztuczne. W celu starannego wyczyszczenia urządzenia należy użyć odkurzacz.
j Otwory wentylacyjne muszą być zawsze
otwarte.
j Przyklejony pył ze szlifowania usuwaj za po-
mocą pędzla.
Q
Utylizacja
Opakowanie urządzenia jest wykonane
z materiałów przyjaznych dla środowi­ska naturalnego, które można usunąć poprzez lokalne miejsca zbiórki materia­łów do recyklingu.
Nie wyrzucaj elektronarzędzi
razem z innymi śmieciami!
Zgodnie z Dyrektywą Europejską 2002 / 96 / WE o zużytych urządzeniach elektrycznych i elektro­nicznych i zastosowaniem jej w prawie krajowym
Obsługa / Konserwacja i czyszczenie / Utylizacja
23 PL
Utylizacja / Informacje
zużyte elektronarzędzia muszą być składowane oddzielnie z przeznaczeniem do ponownego prze­tworzenia w sposób przyjazny dla środowiska.
Skontaktuj się z najbliższym urzędem gminy w celu uzyskania informacji na temat możliwości utylizacji urządzenia.
Q
Informacje
Q
Punkt serwisowy
J
OSTRZEŻENIE!
Urządzenie odda­wać do naprawy tylko wykwalifiko­wanemu personelowi fachowemu i tylko z użyciem oryginalnych części zamiennych. To sposób na zapewnienie
bezpieczeństwa urządzenia.
J
OSTRZEŻENIE!
Wymianę wtyczki lub przewodu zasilającego należy zlecać zawsze wytwórcy urządzenia lub jego służbie serwisowej. Ten sposób
gwarantuje zapewnienie bezpieczeństwa urzą­dzenia.
Q
Gwarancja
Okres gwarancji dla tego urządzenia wynosi 3 lata od daty zakupu. Urządze­nie zostało starannie wyprodukowane i dokładnie sprawdzone przed dostawą. Należy zachować paragon kasowy jako potwierdzenie zakupu. Chcąc skorzystać z gwarancji należy skontaktować się telefonicznie z Państwa placówką ser­wisową. Tylko wtedy można zagwaran­tować bezpłatne wysłanie Państwa artykułu.Niniejsza gwarancja dotyczy tylko pierwszego nabywcy i nie może być przenoszona na inne osoby.
Gwarancja obejmuje tylko wady materiałowe i produkcyjne, nie dotyczy jednak części ulegających zuźyciu lub uszkodzeń kruchych części, np. prze­łczników ani akumulatorów. Produkt przeznaczony jest wyłcznie do uźytku domowego, a nie do zasto­sowań przemysłowych i profesjonalnych.
Gwarancja wygasa w razie niewłaściwego lub nie­zgodnego z instrukcją użycia, zastosowania prze­mocy lub w przypadku ingerencji, nie podjźtych przez autoryzowaną placówkź serwisową. Niniejsza gwarancja nie narusza Państwa praw ustawowych.
PL
Kompernass Service Polska ul, Strycharska 4 26-600 Radom (Poland) Tel. 048-3609140 Fax. 048-3846538 e-mail: support.pl@kompernass.com
Loading...
+ 56 hidden pages