Kern ABS-A02 User guide [pl]

KERN & Sohn GmbH

Ziegelei 1
D-72336 Balingen
E-mail: [e-mail]

Tel.: +49-[0]7433- 9933-0
Faks: +49-[0]7433-9933-149
Internet: www.kern-sohn.com

Instrukcja obsługi
Zestaw do oznaczania gęstości dla
wag analitycznych KERN ABJ / ABS

KERN ABS-A02

Wersja 1.0
04/2010
PL

ABS-A02-BA-pl-1010

PL

KERN ABS-A02

Wersja 1.0 04/2010

Instrukcja obsługi
Zestaw do oznaczania gęstości dla wag analitycznych
KERN ABJ / ABS

Spis treści:

1 WPROWADZENIE.......................................................................................................................... 3

1.1 ZAKRES DOSTAWY .................................................................................................................... 3

2 ZASADA OZNACZANIA GĘSTOŚCI ............................................................................................ 5

2.1 WIELKOŚCI WPŁYWAJĄCE I ŹRÓDŁA BŁĘDÓW .............................................................................. 6

3 INSTALACJA ZESTAWU DO OZNACZANIA GĘSTOŚCI........................................................... 7

4 OZNACZANIE GĘSTOŚCI CIAŁ STAŁYCH ................................................................................. 9

4.1 AKTYWACJA FUNKCJI ................................................................................................................ 9

4.2 WPROWADZANIE „GĘSTOŚCI CIECZY POMIAROWEJ” .................................................................. 10

4.3 POMIAR „GĘSTOŚCI CIAŁA STAŁEGO”........................................................................................ 11

4.3.1 Oznaczanie gęstości ciał stałych o gęstości mniejszej niż 1 g/cm3................................. 11

5 OZNACZANIE GĘSTOŚCI CIECZY ............................................................................................ 12

5.1 AKTYWACJA FUNKCJI .............................................................................................................. 12

5.2 OZNACZANIE GĘSTOŚCI WYPORNIKA SZKLANEGO ..................................................................... 13

5.3 WPROWADZANIE OBJĘTOŚCI WYPORNIKA SZKLANEGO .............................................................. 14

5.4 POMIAR „GĘSTOŚCI CIECZY”.................................................................................................... 15

6 WARUNKI PRECYZYJNYCH POMIARÓW ................................................................................ 16

6.1 PRZELICZANIE WYNIKÓW......................................................................................................... 16

6.2 CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA BŁĄD POMIARU............................................................................... 17

6.2.1 Pęcherzyki powietrza....................................................................................................... 17

6.2.2 Próbka ciała stałego ........................................................................................................ 17

6.2.3 Ciecze.............................................................................................................................. 17

6.2.4 Powierzchnia.................................................................................................................... 17

6.2.5 Wypornik szklany do pomiarów cieczy............................................................................ 18

6.3 INFORMACJE OGÓLNE ............................................................................................................. 18

6.3.1 Gęstość / gęstość względna............................................................................................ 18

6.3.2 Dryf wskazania wagi........................................................................................................ 18

7 TABELA GĘSTOŚCI CIECZY ..................................................................................................... 19

8 NIEPEWNOŚĆ POMIARU PRZY OZNACZANIU GĘSTOŚCI CIAŁ STAŁYCH ........................ 20

9 WSKAZÓWKI UŻYTKOWE ......................................................................................................... 21

ABS-A02-BA-pl-1010 2

1 Wprowadzenie

• Aby zapewnić niezawodną i bezproblemową eksploatację, należy
uważnie przeczytać instrukcję obsługi.

• W niniejszej instrukcji opisano tylko prace wykonywane z
zestawem do określania gęstości. Dalsze informacje dotyczące
obsługi wagi znajdują się w instrukcji obsługi dołączonej do każdej
wagi.

1.1 Zakres dostawy

Ö Niezwłocznie po rozpakowaniu należy sprawdzić, czy opakowanie i zestaw do

oznaczania gęstości nie posiadają ewentualnych widocznych uszkodzeń
zewnętrznych.

Ö Upewnić się, czy wszystkie dostępne części są kompletne.

Rys. 1 Zakres dostawy

Nr Oznaczenie Liczba
(1) -1 Uniwersalna szalka wagi (do próbek d > 1 g/cm3) 1
(1) -2 Uniwersalna szalka wagi (do próbek d < 1 g/cm3) 1
(2) Uchwyt szalki wagi 1
(3) Pojemnik szklany 1
(4) Podstawka na pojemnik szklany 1
(5) Termometr 1
(5) -1 Gumowa zatyczka termometru 1
(6) Uchwyt termometru 1
Wypornik szklany, patrz rys. 4 1
Instrukcja obsługi 1

3 ABS-A02-BA-pl-1010

Rys. 2: Zainstalowany zestaw do oznaczania gęstości KERN ABS-A02

Rys. 3: Uniwersalne szalki wagi

A Górna szalka wagi (masa próbki w powietrzu)
B Dolna szalka wagi (masa próbki w cieczy pomiarowej)

Rys. 4: Wypornik szklany

ABS-A02-BA-pl-1010 4

2 Zasada oznaczania gęstości

g

g

g

A

A

Trzy ważne wielkości fizyczne to: objętość i masa ciał, jak również gęstość
substancji. Masa i objętość są ze sobą sprzężone poprzez gęstość:

Gęstość [ ρ ] jest to stosunek masy [ m ] do objętości [ V ].

ρ =

Jednostką gęstości w układzie SI jest kilogram na metr sześcienny (kg/m3).

3

1 kg/m
objętość 1 m

jest równy gęstości jednorodnego ciała, który przy masie 1 kg zajmuje

3

.

Innymi często stosowanymi jednostkami są:

Dzięki zastosowaniu naszego zestawu do oznaczania gęstości w połączeniu z
naszymi wagami KERN ABS/ABJ można szybko i pewnie określić gęstość ciał
stałych oraz cieczy. W sposobie pracy zestawu do oznaczania gęstości
wykorzystywana jest „zasada Archimedesa”:

m
V

,

k

1

m

1

3

,

l

1

cm

3

WYPÓR STANOWI SIŁĘ. DZIAŁA ONA NA CIAŁO ZANURZONE W CIECZY. WYPÓR CIAŁA JEST
WPROST PROPORCJONALNY DO SIŁY CIĘŻKOŚCI WYPARTEJ PRZEZ NIE

WYPORU DZIAŁA PROSTOPADLE DO GÓRY.

cieczy. SIŁA

Dzięki temu obliczenie gęstości odbywa się według następujących wzorów:

Przy oznaczaniu gęstości ciał stałych

Za pomocą naszych wag ciała stałe można ważyć zarówno w powietrzu [ A ], jak
również w wodzie [ B ]. Jeżeli gęstość wypieranego medium [ ρo ] jest znana, gęstość
ciała stałego [ ρ ] oblicza się w następujący sposób:

ρ =

-B

ρ

o

ρ = Gęstość próbki
A = Masa próbki w powietrzu
B = Masa próbki w cieczy pomiarowej

ρo = Gęstość cieczy pomiarowej

5 ABS-A02-BA-pl-1010

Przy oznaczaniu gęstości cieczy

A

Gęstość cieczy określana jest za pomocą wypornika, którego objętość [ V ] jest
znana. Wypornik ważony jest zarówno w powietrzu [ A ], jak również w cieczy
badanej [ B ].
Zgodnie z prawem Archimedesa na ciało zanurzone w cieczy działa siła wyporu [ G ].
Siła ta jest wprost proporcjonalna do siły ciężkości (ciężaru) cieczy wypartej przez
objętość ciała.
Objętość [ V ] ciała zanurzonego jest równa objętości wypartej cieczy.

G = Wypór wypornika

Wypór wypornika =
Masa wypornika w powietrzu [ A ] - Masa wypornika w cieczy badanej [ B ]

A zatem:

ρ = Gęstość cieczy badanej
A = Masa wypornika w powietrzu
B = Masa wypornika w cieczy badanej
V = Objętość wypornika*

* Jeżeli objętość wypornika nie jest znana, można ją oznaczyć poprzez pomiar

gęstości ciała stałego np. w wodzie i obliczyć w następujący sposób.

V = Objętość wypornika
A = Masa wypornika w powietrzu
B = Masa wypornika w wodzie

= Gęstość wody

ρ

W

ρ =

-B

V

2.1 Wielkości wpływające i źródła błędów

Ö Ciśnienie powietrza
Ö Temperatura
Ö Odchyłka objętości wypornika (±0,005 cm3)
Ö Naprężenie powierzchniowe cieczy
Ö Pęcherzyki powietrza
Ö Głębokość zanurzenia szalki na próbki względnie wypornika
Ö Porowatość ciała stałego

ABS-A02-BA-pl-1010 6

3 Instalacja zestawu do oznaczania gęstości

• Jeżeli to konieczne, przed instalacją zestawu do oznaczania gęstości

1. Wyłączyć wagę i odłączyć od zasilania napięciem.

2. Zdjąć standardową płytkę wagi,
pierścień osłonowy i wspornik płytki
wagi.

przeprowadzić wymagane justowanie.

• Przy zainstalowanym zestawie do oznaczania gęstości nie jest możliwe
prawidłowe justowanie.

• W celu justowania należy zdjąć zestaw do oznaczania gęstości i założyć
standardową płytkę wagi.

3. Ostrożnie włożyć uchwyt szalki wagi

4. Podstawkę na pojemnik szklany
umieścić w taki sposób, aby nie
dotykała ona uchwytu szalki wagi.

5. Zawiesić uniwersalną szalkę wagi.
Zwracać przy tym uwagę, wisiała ona
centrycznie w wycięciu uchwytu
szalki wagi.

7 ABS-A02-BA-pl-1010