Bosch GDS 30 User Manual [ru]

Robert Bosch GmbH

Power Tools Division
70745 Leinfelden-Echterdingen

www.bosch-pt.com

1 609 929 M74 (2007.10) PS / 120

GDS 24 Professional
GDS 30 Professional

pl Instrukcją oryginalną
cs Původním návodem k

používání

sk Pôvodný návod na použitie
hu Eredeti használati utasítás

ru Одлинник руководства по

эксплуатации

uk Оригінальна інструкція з

експлуатації

ro Instrucţiuni de folosire

originale

bg Оригинално ръководство

за експлоатация

sr Originalno uputstvo za rad
sl Izvirna navodila
hr Originalne upute za rad

et Algupärane kasutusjuhend
lv Instrukcijām oriģinālvalodā
lt Originali instrukcija

2 |

Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Strona 4

Česky . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Strana 13

Slovensky . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Strana 21

Magyar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Oldal 29

Русский . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Страница 37

Українська . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Сторінка 46

Română . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pagina 54

Български . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Страница 62

Srpski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Strana 70

Slovensko. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stran 78

Hrvatski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stranica 86

Eesti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lehekülg 94

Latviešu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lappuse 102

Lietuviškai . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Puslapis 110

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

3 |

2

1

3

7 654

GDS 24 Professional
GDS 30 Professional

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

4 | Polski

pl

Ogólne przepisy bezpieczeń­stwa dla elektronarzędzi

Należy przeczytać wszyst-

Błędy w przestrzeganiu poniższych wskazówek
mogą spowodować porażenie prądem, pożar
i/lub ciężkie obrażenia ciała.

Należy starannie przechowywać wszystkie
przepisy i wskazówki bezpieczeństwa dla dal­szego zastosowania.

Użyte w poniższym tekście pojęcie „elektronarzę-
dzie“ odnosi się do elektronarzędzi zasilanych
energią elektryczną z sieci (z przewodem zasilają­cym) i do elektronarzędzi zasilanych akumulato­rami (bez przewodu zasilającego).

1) Bezpieczeństwo miejsca pracy
a) Stanowisko pracy należy utrzymywać

w czystości i dobrze oświetlone. Niepo-

rządek w miejscu pracy lub nieoświetlona
przestrzeń robocza mogą być przyczyną
wypadków.

b) Nie należy pracować tym elektronarzę-

dziem w otoczeniu zagrożonym wybu­chem, w którym znajdują się np. łatwo­palne ciecze, gazy lub pyły. Podczas pracy

elektronarzędziem wytwarzają się iskry,
które mogą spowodować zapłon.

c) Podczas użytkowania urządzenia zwrócić

uwagę na to, aby dzieci i inne osoby
postronne znajdowały się w bezpiecznej
odległości. Odwrócenie uwagi może

spowodować utratę kontroli nad
narzędziem.

2) Bezpieczeństwo elektryczne
a) Wtyczka elektronarzędzia musi pasować

do gniazda. Nie wolno zmieniać wtyczki
w jakikolwiek sposób. Nie wolno używać
wtyków adapterowych w przypadku elek­tronarzędzi z uziemieniem ochronnym.

Niezmienione wtyczki i pasujące gniazda
zmniejszają ryzyko porażenia prądem.

kie wskazówki i przepisy.

b) Należy unikać kontaktu z uziemionymi po-

wierzchniami jak rury, grzejniki, piece
i lodówki. Ryzyko porażenia prądem jest

większe, gdy ciało użytkownika jest uzie­mione.

c) Urządzenie należy zabezpieczyć przed

deszczem i wilgocią. Przedostanie się

wody do elektronarzędzia podwyższa
ryzyko porażenia prądem.

d) Nigdy nie należy używać przewodu do

innych czynności. Nigdy nie należy nosić
elektronarzędzia, trzymając je za prze­wód, ani używać przewodu do zawiesze­nia urządzenia; nie wolno też wyciągać
wtyczki z gniazdka pociągając za prze­wód. Przewód należy chronić przed wyso­kimi temperaturami, należy go trzymać
z dala od oleju, ostrych krawędzi lub
ruchomych części urządzenia. Uszkodzo-

ne lub splątane przewody zwiększają
ryzyko porażenia prądem.

e) W przypadku pracy elektronarzędziem

pod gołym niebem, należy używać prze­wodu przedłużającego, dostosowanego
również do zastosowań zewnętrznych.

Użycie właściwego przedłużacza (dostoso­wanego do pracy na zewnątrz) zmniejsza
ryzyko porażenia prądem.

f) Jeżeli nie da się uniknąć zastosowania

elektronarzędzia w wilgotnym otoczeniu,
należy użyć wyłącznika ochronnego różni­cowo-prądowego. Zastosowanie wyłączni-

ka ochronnego różnicowo-prądowego
zmniejsza ryzyko porażenia prądem.

3) Bezpieczeństwo osób
a) Podczas pracy z elektronarzędziem na-

leży zachować ostrożność, każdą czyn­ność wykonywać uważnie i z rozwagą. Nie
należy używać elektronarzędzia, gdy jest
się zmęczonym lub będąc pod wpływem
narkotyków, alkoholu lub lekarstw.

Moment nieuwagi przy użyciu elektrona­rzędzia może stać się przyczyną
poważnych urazów ciała.

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Polski | 5

b) Należy nosić osobiste wyposażenie

ochronne i zawsze okulary ochronne. No-

szenie osobistego wyposażenia ochron-

– maski przeciwpyłowej, obuwia

nego
z podeszwami przeciwpoślizgowymi,
kasku ochronnego lub środków ochrony
słuchu (w zależności od rodzaju i zastoso­wania elektronarzędzia)

– zmniejsza ryzyko

obrażeń ciała.

c) Należy unikać niezamierzonego urucho-

mienia narzędzia. Przed włożeniem wty­czki do gniazdka i/lub podłączeniem do
akumulatora, a także przed podniesie­niem lub przeniesieniem elektronarzę­dzia, należy upewnić się, że elektronarzę­dzie jest wyłączone. Trzymanie palca na

wyłączniku podczas przenoszenia elektro­narzędzia lub podłączenie do prądu
włączonego narzędzia, może stać się przy­czyną wypadków.

d) Przed włączeniem elektronarzędzia, na-

leży usunąć narzędzia nastawcze lub klu­cze. Narzędzie lub klucz, znajdujący się

w ruchomych częściach urządzenia mogą
doprowadzić do obrażeń ciała.

e) Należy unikać nienaturalnych pozycji

przy pracy. Należy dbać o stabilną pozy­cję przy pracy i zachowanie równowagi.

W ten sposób możliwa będzie lepsza kon­trola elektronarzędzia w nieprzewidzia­nych sytuacjach.

f) Należy nosić odpowiednie ubranie. Nie

należy nosić luźnego ubrania ani biżuterii.
Włosy, ubranie i rękawice należy trzymać
z daleka od ruchomych części. Luźne

ubranie, biżuteria lub długie włosy mogą
zostać wciągnięte przez ruchome części.

g) Jeżeli istnieje możliwość zamontowania

urządzeń odsysających i wychwytujących
pył, należy upewnić się, że są one
podłączone i będą prawidłowo użyte.

Użycie urządzenia odsysającego pył może
zmniejszyć zagrożenie pyłami.

4) Prawidłowa obsługa i eksploatacja elektro­narzędzi

a) Nie należy przeciążać urządzenia. Do pra-

cy używać należy elektronarzędzia, które
są do tego przewidziane. Odpowiednio

dobranym elektronarzędziem pracuje się
w danym zakresie wydajności lepiej i bez­pieczniej.

b) Nie należy używać elektronarzędzia,

którego włącznik/wyłącznik jest uszko­dzony. Elektronarzędzie, którego nie

można włączyć lub wyłączyć jest niebez­pieczne i musi zostać naprawione.

c) Przed regulacją urządzenia, wymianą

osprzętu lub po zaprzestaniu pracy narzę­dziem, należy wyciągnąć wtyczkę
z gniazda i/lub usunąć akumulator. Ten

środek ostrożności zapobiega niezamierzo­nemu włączeniu się elektronarzędzia.

d) Nieużywane elektronarzędzia należy

przechowywać w miejscu niedostępnym
dla dzieci. Nie należy udostępniać narzę­dzia osobom, które go nie znają lub nie
przeczytały niniejszych przepisów.

Używane przez niedoświadczone osoby
elektronarzędzia są niebezpieczne.

e) Konieczna jest należyta konserwacja

elektronarzędzia. Należy kontrolować,
czy ruchome części urządzenia działają
bez zarzutu i nie są zablokowane, czy
części nie są pęknięte lub uszkodzone
w taki sposób, który miałby wpływ na
prawidłowe działanie elektronarzędzia.
Uszkodzone części należy przed użyciem
urządzenia oddać do naprawy. Wiele

wypadków spowodowanych jest przez
niewłaściwą konserwację elektronarzędzi.

f) Należy stale dbać o ostrość i czystość na-

rzędzi tnących. O wiele rzadziej dochodzi

do zakleszczenia się narzędzia tnącego,
jeżeli jest ono starannie utrzymane. Zad­bane narzędzia łatwiej się też prowadzi.

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

6 | Polski

g) Elektronarzędzia, osprzęt, narzędzia

pomocnicze itd. należy używać zgodnie
z niniejszymi zaleceniami. Uwzględnić
należy przy tym warunki i rodzaj wykony­wanej pracy. Niezgodne z przeznaczeniem

użycie elektronarzędzia może doprowadzić
do niebezpiecznych sytuacji.

5) Serwis
a) Naprawę elektronarzędzia należy zlecić

jedynie wykwalifikowanemu fachowcowi
i przy użyciu oryginalnych części zamien­nych. To gwarantuje, że bezpieczeństwo

urządzenia zostanie zachowane.

Szczególne przepisy bezpie­czeństwa dla urządzenia

f Nie wolno używać elektronarzędzia z uszko-

dzonym przewodem. Nie należy dotykać usz­kodzonego przewodu; w przypadku uszko­dzenia przewodu podczas pracy, należy wy­ciągnąć wtyczkę z gniazda. Uszkodzone prze-

wody podwyższają ryzyko porażenia prądem.

f Elektronarzędzie należy trzymać podczas

pracy mocno w obydwu rękach i zapewnić
bezpieczną pozycję pracy. Elektronarzędzie

prowadzone jest bezpieczniej w obydwu
rękach.

f Należy zabezpieczyć obrabiany przedmiot.

Zamocowanie obrabianego przedmiotu
w urządzeniu mocującym lub imadle jest bez­pieczniejsze niż trzymanie go w ręku.

f Przed odłożeniem elektronarzędzia, należy

poczekać, aż znajdzie się ono w bezruchu.

Narzędzie robocze może się zablokować
i doprowadzić do utraty kontroli nad elektro­narzędziem.

Opis funkcjonowania

Należy przeczytać wszystkie wska­zówki i przepisy. Błędy w przestrze-

ganiu poniższych wskazówek mogą
spowodować porażenie prądem,
pożar i/lub ciężkie obrażenia ciała.

Należy otworzyć rozkładaną stronę z rysunkiem
urządzenia i pozostawić ją rozłożoną podczas
czytania instrukcji obsługi.

Użycie zgodne z przeznaczeniem

Elektronarzędzie przeznaczone jest do wkręcania
i wykręcania śrub, jak również do dokręcania i
odkręcania nakrętek w podanym zakresie
wymiarów i parametrów roboczych.

Przedstawione graficznie komponenty

Numeracja przedstawionych graficznie kompo­nentów odnosi się do schematu elektronarzędzia
na stronach graficznych.

1 Uchwyt do zawieszenia
2 Uchwyt dodatkowy
3 Gniazdo gwintowane do zamocowania

uchwytu dodatkowego

4 Włącznik/wyłącznik
5 Przełącznik kierunku obrotów

6 Uchwyt końcówek bit

7 Narzędzie robocze

Przedstawiony na rysunkach lub opisany osprzęt nie
wchodzi w skład wyposażenia standardowego.

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Dane techniczne

Polski | 7

Wkrętarka udarowa GDS 24

Professional

Numer katalogowy
Znamionowa moc pobierania
Moc wyjściowa
Prędkość obrotowa bez obciążenia

W800920
W400500

min

0 601 434 1.. 0 601 435 1..

-1

GDS 30
Professional

1260 1260

maks. moment obrotowy twardego/miękkiego
wkręcania wg ISO 5393

Bieg w prawo/w lewo
maks. średnica śrub/wkrętów
Uchwyt narzędziowy
Ciężar odpowiednio do EPTA-Procedure 01/2003
Klasa ochrony

Dane aktualne są dla napięcia znamionowego [U] 230/240 V. W przypadku niższych napięć, a także modeli
specyficznych dla danego kraju, dane te mogą się różnić.

Należy zwracać uwagę na numer katalogowy na tabliczce znamionowej nabytego elektronarzędzia. Nazwy handlowe
poszczczególnych elektronarzędzi mogą się różnić.

Deklaracja zgodności

Oświadczamy z pełną odpowiedzialnością, że
produkt, przedstawiony w „Dane techniczne“,
odpowiada wymaganiom następujących norm
i dokumentów normatywnych:
EN 60745
2004/108/EU, 98/37/EU (do 28.12.2009),
2006/42/EU (od 29.12.2009).

Dokumentacja techniczna:
Robert Bosch GmbH, PT/ESC,
D-70745 Leinfelden-Echterdingen

Dr. Egbert Schneider
Senior Vice President
Engineering

– zgodnie z wymaganiami dyrektyw:

Dr. Eckerhard Strötgen
Head of Product
Certification

Nm 600/300 1000/500

z z

M 24 M 30

¾"  1"

kg 5,7 7,3

/ II / II

Informacja na temat hałasu i wibracji

Wartości pomiarowe wyznaczone zgodnie
z EN 60745.

Określony wg skali A poziom hałasu emitowa­nego przez urządzenie wynosi standardowo: po­ziom ciśnienia akustycznego 100 dB(A); poziom
mocy akustycznej 113 dB(A). Niepewność
pomiaru K= 3 dB.

Stosować środki ochrony słuchu!

Wartości łączne drgań (suma wektorowa dla
trzech składowych kierunkowych) wyznaczone
zgodnie z normą EN 60745:
Dokręcanie śrub i nakrętek o maksymalnie
dopuszczalnej wielkości: wartość emisji drgań

=4 m/s2, błąd pomiaru K=0,5 m/s2.

a

h

Podany w niniejszej instrukcji poziom drgań

30.10.2007, Robert Bosch GmbH, Power Tools Division
D-70745 Leinfelden-Echterdingen

pomierzony został zgodnie z określoną przez
normę EN 60745 procedurą pomiarową i może
zostać użyty do porównywania elektronarzędzi.
Można go też użyć do wstępnej oceny ekspozycji
na drgania.

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

8 | Polski

Podany poziom drgań jest reprezentatywny dla
podstawowych zastosowań elektronarzędzia.
Jeżeli elektronarzędzie użyte zostanie do innych
zastosowań lub z innymi narzędziami roboczymi,
a także jeśli nie będzie wystarczająco konserwo­wane, poziom drgań może odbiegać od poda­nego. Podane powyżej przyczyny mogą spowo­dować podwyższenie ekspozycji na drgania
podczas całego czasu pracy.
Aby dokładnie ocenić ekspozycję na drgania,
trzeba wziąć pod uwagę także okresy, gdy urzą­dzenie jest wyłączone, lub gdy jest wprawdzie
włączone, ale nie jest używane do pracy. W ten
sposób łączna (obliczana na pełny wymiar czasu
pracy) ekspozycja na drgania może okazać się
znacznie niższa.
Należy wprowadzić dodatkowe środki bez­pieczeństwa, mające na celu ochronę operatora
przed skutkami ekspozycji na drgania, np.: Kon­serwacja elektronarzędzia i narzędzi roboczych,
zabezpieczenie odpowiedniej temperatury rąk,
ustalenie kolejności operacji roboczych.

Montaż

Wymiana narzędzi

f Przed wszystkimi pracami przy elektro-

narzędziu należy wyciągnąć wtyczkę z gnia­zda.

f Wkładając narzędzie robocze należy zwrócić

uwagę, aby jego trzpień był mocno osadzony
na uchwycie narzędziowym. Trzpień niedo-

statecznie mocno nasadzonego na uchwyt na­rzędziowy narzędzia roboczego może się
zsunąć i operator utraci nad nim kontrolę.

Nasunąć narzędzie robocze 7 na trzpień
kwadratowy uchwytu narzędziowego 6.

Praca

Sposób funkcjonowania

Uchwyt montażu końcówek 6 wraz z końcówką
roboczą napędzany jest silnikiem elektrycznym
przez przekładnię i mechanizm udarowy.

Proces pracy dzieli się na dwie fazy:
Wkręcanie i dokręcanie (mechanizm udarowy w
akcji).

Uruchomienie mechanizmu udarowego
wywoływane jest utknięciem śruby, stanowiącym
obciążenie dla silnika. Mechanizm udarowy
zamienia w ten sposób siłę silnika w
równomierne udary obrotowe. Przy wykręcaniu
śrub proces ten przebiega w odwrotnej
kolejności.

Uruchomienie

f Należy zwrócić uwagę na napięcie sieci!

Napięcie źródła prądu musi zgadzać się z da­nymi na tabliczce znamionowej elektrona­rzędzia. Elektronarzędzia przeznaczone do
pracy pod napięciem 230 V można
przyłączać również do sieci 220 V.

Ustawianie kierunku obrotów
f Uruchamiać przełącznik obrotów 5 tylko

podczas bezruchu elektronarzędzia.

Za pomocą przełącznika obrotów 5 można
zmienić kierunek obrotów elektronarzędzia.

Obroty w prawo:Przestawić przełącznik zmiany
kierunku obrotów 5 aż do oporu w dół (R).

Obroty w lewo:Przestawić przełącznik zmiany
kierunku obrotów 5 aż do oporu w górę (L).

Włączanie/wyłączanie

W celu uruchomienia elektronarzędzia, należy
wcisnąć włącznik/wyłącznik 4 i przytrzymać go w
tej pozycji.

W celu wyłączenia należy puścić włącznik/wy-
łącznik 4.

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Polski | 9

Ustawianie prędkości obrotowej

Prędkość obrotowa włączonego
elektronarzędzia może być regulowana
bezstopniowo, w zależności od siły nacisku na
włącznik/wyłącznik 4.

Lekki nacisk na włącznik/wyłącznik 4 oznacza
niską prędkość obrotową. Wraz ze zwiększaj­ącym się naciskiem prędkość obrotowa rośnie.

Wskazówki dotyczące pracy

f Urządzenie należy używać jedynie z uchwy-

tem dodatkowym 2.

f Nie należy przykładać włączonego elektro-

narzędzia do nakrętki/śruby. Obracające się

narzędzia robocze mogą ześlizgnąć się z na­krętki lub z łba śruby.

Moment obrotowy uzależniony jest od czasu
trwania udaru. Maksymalnie osiągnięty moment
obrotowy wynika ze wszystkich osiągniętych
przez ruchy udarowe pojedynczych momentów
obrotowych. Maksymalny moment obrotowy
może zostać osiągnięty po udarze trwającym 6-
10 sekund. Po tym czasie moment dokręcania
podwyższa się już tylko minimalnie.
Obudowa przekładni ogrzewa się za to w sposób
wyczuwalny.

Wskazówka: Efektem nadmiernego ogrzania jest
podwyższone zużycie wszystkich części
mechanizmu udarowego i podwyższone
zapotrzebowanie na środki smarne.

Czas trwania udaru należy ustalić oddzielnie dla
każdego wymaganego momentu obrotowego
dokręcania. Rzeczywiście osiągnięty moment
obrotowy dokręcania należy stale kontrolować za
pomocą klucza dynamometrycznego.

Połączenia śrubowe twarde, sprężynujące lub
miękkie

Momenty obrotowe osiągnięte w jednym cyklu
udarów i pomierzone podczas próbnego
wkręcania należy nanieść do diagramu
efekcie otrzyma się krzywą przebiegu momentu
obrotowego. Wysokość krzywej odpowiada
maksymalnemu momentowi obrotowemu, a jej
nachylenie odpowiada czasowi, w jakim zostanie
on osiągnięty.

Przebieg momentu obrotowego zależny jest od
następujących czynników:

– Wytrzymałość śrub/nakrętek
– Rodzaj podłoża (podkładka, sprężyna

talerzowa, uszczelka)

– Wytrzymałość materiału przeznaczonego do

ześrubowania

– Ilość/rodzaj smaru na połączeniu śrubowym
Zgodnie z powyższym rozróżnić można

następujące rodzaje połączeń:
– Osadzenie twarde ma miejsce w przypadku

łączenia metalu z metalem przy użyciu
podkładek. Po stosunkowo krótkim czasie
udaru osiągany jest maksymalny moment
obrotowy (stromy przebieg krzywej
charakterystycznej). Zbyt długi czas udaru
szkodzi tylko maszynie.

– Osadzenie sprężynujące ma miejsce, gdy

łączony jest metal z metalem, jednak przy
użyciu podkładek sprężystych, sprężyn
talerzowych, rozpórek lub śrub/nakrętek z
gniazdem stożkowym, a także przy
zastosowaniu przedłużek.

– Osadzenie miękkie ma miejsce w przypadku

łączenia np. metalu z drewnem lub w
przypadku podłożenia podkładki ołowiowej
lub z włókniny.

W przypadku połączeń sprężynowych lub
miękkich, maksymalny moment obrotowy
dokręcania jest mniejszy niż w przypadku
połączeń twardych. Konieczny jest też
zdecydowanie dłuższy czas udaru.

– w

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

10 | Polski

Ustalanie czasu trwania udaru

W diagramach (przykłady) ukazano moment
obrotowy dokręcania śruby [Nm], uzależniony od
czasu trwania udaru [s]:

n wkręcanie twarde
o wkręcanie miękkie.

Podane wartości są wartościami średnimi i
różnią się w zależności od rodzaju zastosowania.
Moment obrotowy dokręcania należy stale
kontrolować za pomocą klucza
dynamometrycznego.

Wykres dla GDS 24

[Nm]

1

2

[s]

Osiągnięcie najwyższego momentu obrotowego
następuje:

– dla wkręceń twardych, po ok. 10 sekundach

trwania udaru

– dla wkręceń miękkich, po ok. 22 sekundach

trwania udaru

Wykres dla GDS 30

[Nm]

1

2

[s]

Osiągnięcie najwyższego momentu obrotowego
następuje:

– dla wkręceń twardych, po ok. 6 sekundach

trwania udaru

– dla wkręceń miękkich, po ok. 26 sekundach

trwania udaru

Wartości maksymalne momenty obrotowe
dokręcania śrub, dostępnych w handlu,
wyszczególnione zostały w poniższej tabelce.

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Polski | 11

Wartości dla maksymalnych momentów obrotowych dokręcania śrub

Wartości podane w Nm, obliczone z pola przekroju śruby; wykorzystanie granicy plastyczności w 90 %

μ

(przy współczynniku tarcia
klucza dynamometrycznego.

= 0,12). Konieczna jest stała kontrola momentu dokręcania za pomocą

ges

Klasy

Śruby standardowe Śruby wysokiej
wytrzymałości
wg DIN 267

3.6 4.6 5.6 4.8 6.6 5.8 6.8 6.9 8.8 10.9 12.9

M 8
M 10
M 12
M 14
M 16
M 18
M 20
M 22

M 24

M 27
M 30

6.57 8.7 11 11.6 13.1 14.6 17.5 19.7 23 33 39
13 17.5 22 23 26 29 35 39 47 65 78

22.6 30 37.6 40 45 50 60 67 80 113 135
36 48 60 65 72 79 95 107 130 180 215
55 73 92 98 110 122 147 165 196 275 330
75 101 126 135 151 168 202 227 270 380 450

107 143 178 190 214 238 286 320 385 540 635
145 190 240 255 290 320 385 430 510 715 855
185 245 310 325 370 410 490 455 650 910 1100
275 365 455 480 445 605 725 815 960 1345 1615
370 495 615 650 740 820 990 1110 1300 1830 2200

Przykłady ustalania czasu trwania udaru
(GDS 30)

Śruba M 24 o klasie wytrzymałości 8.8 = moment
obrotowy dokręcania śruby 650 Nm

Na podstawie wykresu GDS 30 czas trwania
udaru przy 650 Nm wynosi 0,8 sekund. (Wykres
dla GDS 30 zob. str. 10)

wytrzymałości z
naprężeniem wstępnym

Wskazówki

Średnica trzpienia drążków skrętnych jest
dokładnie wykalibrowana i zmniejszona. Dzięki
temu mają one działanie ograniczające moment
obrotowy. Drążek skrętny należy włożyć między
wkrętarkę udarową a końcówkę wkręcającą.
Żelazna reguła dla tego rodzaju pracy to:
średnica rdzenia śruby = średnica czynna drążka
skrętnego. Optymalny czas trwania udaru można
ustalić za pomocą próbnych wkręceń.

W punkcie ciężkości elektronarzędzia
umieszczony został uchwyt do zawieszania 1, na
którym elektronarzędzie można zawiesić.

Za pomocą specjalnej kątnicy (osprzęt) można
zmienić pozycję rękojeści.

W przypadku temperatury otoczenia, znajdującej
się poniżej temperatury zamarzania,
elektronarzędzie należy uruchomić na ok 3 min.
na biegu jałowym, co zwiększy wydajność
smarowania wewnątrz elektronarzędzia.

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

12 | Polski

Konserwacja i serwis

Konserwacja i czyszczenie

f Przed wszystkimi pracami przy elektro-

narzędziu należy wyciągnąć wtyczkę z gnia­zda.

f Aby zapewnić bezpieczną i wydajną pracę,

elektronarzędzie i szczeliny wentylacyjne
należy utrzymywać w czystości.

Jeśli urządzenie, mimo dokładnej i wszechstron­nej kontroli produkcyjnej ulegnie kiedykolwiek
awarii, naprawę powinien przeprowadzić auto­ryzowany serwis elektronarzędzi firmy Bosch.

Przy wszystkich zgłoszeniach oraz zamówieniach
części zamiennych konieczne jest podanie
10-cyfrowego numeru katalogowego elektro­narzędzia zgodnie z danymi na tabliczce
znamionowej.

Obługa klienta oraz doradztwo
techniczne

Ze wszystkimi pytaniami, dotyczącymi naprawy
i konserwacji nabytego produktu oraz dostępu
do części zamiennych prosimy zwracać się do
punktów obsługi klienta. Rysunki techniczne oraz
informacje o częściach zamiennych można
znaleźć pod adresem:

www.bosch-pt.com

Zespół doradztwa technicznego firmy Bosch
służy pomocą w razie pytań związanych z zaku­pem produktu, jego zastosowaniem oraz regu­lacją urządzeń i osprzętu.

Polska

Robert Bosch Sp. z o.o.
Serwis Elektronarzędzi
Ul. Szyszkowa 35/37
02-285 Warszawa
Tel.: [phone]
Faks: [phone]
E-Mail: [e-mail]
Infolinia Działu Elektronarzędzi:
[phone]
(w cenie połączenia lokalnego)
E-Mail: [e-mail]
www.bosch.pl

Usuwanie odpadów

Elektronarzędzia, osprzęt i opakowanie należy
poddać utylizacji zgodnie z obowiązującymi zasa­dami ochrony środowiska.

Tylko dla państw należących do UE:

Nie należy wyrzucać elektronarzę­dzi do odpadów domowych!
Zgodnie z europejską wytyczną
2002/96/EG o starych, zużytych
narzędziach elektrycznych i ele-

ktronicznych i jej stosowania
w prawie krajowym, wyeliminowane, niezdatne
do użycia elektronarzędzia należy zbierać osobno
i doprowadzić do ponownego użytkowania
zgodnego z zasadami ochrony środowiska.

Zastrzega się prawo dokonywania zmian.

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Česky | 13

cs

Všeobecná varovná upozornění
pro elektronářadí

VAROVÁNÍ

dodržování varovných upozornění a pokynů
mohou mít za následek úder elektrickým
proudem, požár a/nebo těžká poranění.

Všechna varovná upozornění a pokyny do
budoucna uschovejte.

Ve varovných upozorněních použitý pojem
„elektronářadí“ se vztahuje na elektronářadí
provozované na el. síti (se síťovým kabelem) a na
elektronářadí provozované na akumulátoru
(bez síťového kabelu).

1) Bezpečnost pracovního místa
a) Udržujte Vaše pracovní místo čisté a

dobře osvětlené. Nepořádek nebo

neosvětlené pracovní oblasti mohou vést k
úrazům.

b) S elektronářadím nepracujte v prostředí

ohroženém explozí, kde se nacházejí
hořlavé kapaliny, plyny nebo prach.

Elektronářadí vytváří jiskry, které mohou
prach nebo páry zapálit.

c) Děti a jiné osoby udržujte při použití

elektronářadí daleko od Vašeho
pracovního místa. Při rozptýlení můžete

ztratit kontrolu nad strojem.

2) Elektrická bezpečnost
a) Připojovací zástrčka elektronářadí musí

lícovat se zásuvkou. Zástrčka nesmí být
žádným způsobem upravena. Společně s
elektronářadím s ochranným uzemněním
nepoužívejte žádné adaptérové zástrčky.

Neupravené zástrčky a vhodné zásuvky
snižují riziko úderu elektrickým proudem.

b) Zabraňte kontaktu těla s uzemněnými

povrchy, jako např. potrubí, topení,
sporáky a chladničky. Je-li Vaše tělo

uzemněno, existuje zvýšené riziko úderu
elektrickým proudem.

c) Chraňte stroj před deštěm a vlhkem.

Vniknutí vody do elektronářadí zvyšuje
nebezpečí úderu elektrickým proudem.

Čtěte všechna varovná upo­zornění a pokyny. Zanedbání při

d) Dbejte na účel kabelu, nepoužívejte jej k

nošení či zavěšení elektronářadí nebo k
vytažení zástrčky ze zásuvky. Udržujte
kabel daleko od tepla, oleje, ostrých hran
nebo pohyblivých dílů stroje. Poškozené

nebo spletené kabely zvyšují riziko úderu
elektrickým proudem.

e) Pokud pracujete s elektronářadím venku,

použijte pouze takové prodlužovací
kabely, které jsou způsobilé i pro
venkovní použití. Použití prodlužovacího

kabelu, jež je vhodný pro použití venku,
snižuje riziko úderu elektrickým proudem.

f) Pokud se nelze vyhnout provozu elektro-

nářadí ve vlhkém prostředí, použijte
proudový chránič. Nasazení proudového

chrániče snižuje riziko úderu elektrickým
proudem.

3) Bezpečnost osob
a) Buďte pozorní, dávejte pozor na to, co

děláte a přistupujte k práci s elektro­nářadím rozumně. Nepoužívejte žádné
elektronářadí pokud jste unaveni nebo
pod vlivem drog, alkoholu nebo léků.

Moment nepozornosti při použití elektro­nářadí může vést k vážným poraněním.

b) Noste osobní ochranné pomůcky a vždy

ochranné brýle. Nošení osobních ochran-

ných pomůcek jako maska proti prachu,
bezpečnostní obuv s protiskluzovou pod­rážkou, ochranná přilba nebo sluchátka,
podle druhu nasazení elektronářadí, snižují
riziko poranění.

c) Zabraňte neúmyslnému uvedení do pro-

vozu. Přesvědčte se, že je elektronářadí
vypnuté dříve než jej uchopíte, ponesete
či připojíte na zdroj proudu a/nebo aku­mulátor. Máte-li při nošení elektronářadí

prst na spínači nebo pokud stroj připojíte
ke zdroji proudu zapnutý, pak to může vést
k úrazům.

d) Než elektronářadí zapnete, odstraňte

seřizovací nástroje nebo šroubováky.

Nástroj nebo klíč, který se nachází v otá­čivém dílu stroje, může vést k poranění.

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

14 | Česky

e) Vyvarujte se abnormálního držení těla.

Zajistěte si bezpečný postoj a udržujte
vždy rovnováhu. Tím můžete elektronářadí

v neočekávaných situacích lépe
kontrolovat.

f) Noste vhodný oděv. Nenoste žádný volný

oděv nebo šperky. Vlasy, oděv a rukavice
udržujte daleko od pohybujících se dílů.

Volný oděv, šperky nebo dlouhé vlasy
mohou být zachyceny pohybujícími se díly.

g) Lze-li namontovat odsávací či zachycující

přípravky, přesvědčte se, že jsou připo­jeny a správně použity. Použití odsávání

prachu může snížit ohrožení prachem.

4) Svědomité zacházení a používání
elektronářadí

a) Stroj nepřetěžujte. Pro svou práci

použijte k tomu určené elektronářadí. S

vhodným elektronářadím budete pracovat
v udané oblasti výkonu lépe a bezpečněji.

b) Nepoužívejte žádné elektronářadí, jehož

spínač je vadný. Elektronářadí, které nelze

zapnout či vypnout je nebezpečné a musí
se opravit.

c) Než provedete seřízení stroje, výměnu

dílů příslušenství nebo stroj odložíte,
vytáhněte zástrčku ze zásuvky a/nebo
odstraňte akumulátor. Toto preventivní

opatření zabrání neúmyslnému zapnutí
elektronářadí.

d) Uchovávejte nepoužívané elektronářadí

mimo dosah dětí. Nenechte stroj používat
osobám, které se strojem nejsou
seznámeny nebo nečetly tyto pokyny.

Elektronářadí je nebezpečné, je-li
používáno nezkušenými osobami.

e) Pečujte o elektronářadí svědomitě.

Zkontrolujte, zda pohyblivé díly stroje
bezvadně fungují a nevzpřičují se, zda díly
nejsou zlomené nebo poškozené tak, že je
omezena funkce elektronářadí.
Poškozené díly nechte před nasazením
stroje opravit. Mnoho úrazů má příčinu ve

špatně udržovaném elektronářadí.

f) Řezné nástroje udržujte ostré a čisté.

Pečlivě ošetřované řezné nástroje s
ostrými řeznými hranami se méně vzpřičují
a dají se lehčeji vést.

g) Používejte elektronářadí, příslušenství,

nasazovací nástroje apod. podle těchto
pokynů. Respektujte přitom pracovní
podmínky a prováděnou činnost. Použití

elektronářadí pro jiné než určující použití
může vést k nebezpečným situacím.

5) Servis
a) Nechte Vaše elektronářadí opravit pouze

kvalifikovaným odborným personálem a
pouze s originálními náhradními díly. Tím

bude zajištěno, že bezpečnost stroje
zůstane zachována.

Podle typu stroje specifikované
bezpečnostní pokyny

f Nepoužívejte elektronářadí s poškozeným

kabelem. Pokud se kabel během práce
poškodí, pak se jej nedotýkejte a vytáhněte
síťovou zástrčku. Poškozené kabely zvyšují

riziko elektrického úderu.

f Elektronářadí držte při práci pevně oběma

rukama a zajistěte si bezpečný postoj.

Oběma rukama je elektronářadí vedeno
bezpečněji.

f Zajistěte obrobek. Obrobek pevně uchycený

upínacím přípravkem nebo svěrákem je držen
bezpečněji než Vaší rukou.

f Než jej odložíte, počkejte až se elektronářadí

zastaví. Nasazovací nástroj se může vzpříčit a

vést ke ztrátě kontroly nad elektronářadím.

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Česky | 15

Funkční popis

Čtěte všechna varovná upozornění
a pokyny. Zanedbání při dodržování

varovných upozornění a pokynů
mohou mít za následek úraz elek­trickým proudem, požár a/nebo
těžká poranění.

Vyklopte prosím odklápěcí stranu se zobrazením
stroje a nechte tuto stranu během čtení návodu k
obsluze otevřenou.

Určující použití

Elektronářadí je určeno k zašroubování a
povolování šroubů a též k utažení a povolení
matic pokaždé v uvedeném rozsahu rozměrů.

Zobrazené komponenty

Číslování zobrazených komponent se vztahuje na
zobrazení elektronářadí na grafické straně.

1 Závěsné oko
2 Přídavná rukojeť
3 Závitové pouzdro pro přídavnou rukojeť
4 Spínač
5 Přepínač směru otáčení

6 Nástrojový držák

7 Nasazovací nástroj

Zobrazené nebo popsané příslušenství nepatří do
standardní dodávky.

Informace o hluku a vibracích

Měřené hodnoty byly zjištěny podle EN 60745.
Hodnocená hladina hluku stroje A činí typicky:

hladina akustického tlaku 100 dB(A); hladina
akustického výkonu 113dB(A). Nepřesnost
K=3 dB.

Noste chrániče sluchu!

Celkové hodnoty vibrací (vektorový součet tří os)
zjištěny podle EN 60745:
Utahování šroubů a matic maximálně přípustné
velikosti: hodnota emise vibrací a
nepřesnost K= 0,5 m/s

V těchto pokynech uvedená úroveň vibrací byla
změřena podle měřících metod normovaných v
EN 60745 a může být použita pro vzájemné
porovnání elektronářadí. Hodí se i pro předběžný
odhad zatížení vibracemi.
Uvedená úroveň vibrací reprezentuje hlavní
použití elektronářadí. Pokud ovšem bude
elektronářadí nasazeno pro jiná použití, s
odlišnými nasazovacími nástroji nebo s
nedostatečnou údržbou, může se úroveň vibrací
lišit. To může zatíženi vibracemi po celou
pracovní dobu zřetelně zvýšit.
Pro přesný odhad zatížení vibracemi by měly být
zohledněny i doby, v nichž je stroj vypnutý nebo
sice běží, ale fakticky není nasazen. To může
zatíženi vibracemi po celou pracovní dobu
zřetelně zredukovat.
Stanovte dodatečná bezpečnostní opatření k
ochraně obsluhy před účinky vibrací jako např.:
údržba elektronářadí a nasazovacích nástrojů,
udržování teplých rukou, organizace pracovních
procesů.

2

.

=4 m/s2,

h

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

16 | Česky

Technická data

Rázový utahovák GDS 24

Professional

Objednací číslo
Jmenovitý příkon
Výstupní výkon
Otáčky naprázdno

W 800 920
W 400 500

min

0 601 434 1.. 0 601 435 1..

-1

GDS 30
Professional

1260 1260

max. kroutící moment tvrdý/měkký šroubový spoj
podle ISO 5393

Chod vpravo/vlevo
max. průměr šroubu
Nástrojový držák
Hmotnost podle EPTA-Procedure 01/2003
Třída ochrany

Údaje platí pro jmenovité napětí [U] 230/240 V. Při nižších napětích a provedení specifických pro jednotlivé země se
tyto údaje mohou lišit.

Dbejte prosím objednacího čísla na typovém štítku Vašeho elektronářadí. Obchodní označení jednotlivých
elektronářadí se mohou měnit.

Prohlášení o shodě

Nm 600/300 1000/500

z z

M 24 M 30

¾"  1"

kg 5,7 7,3

/ II / II

Montáž

Prohlašujeme v plné naší zodpovědnosti, že v
odstavci „Technická data“ popsaný výrobek je v
souladu s následujícími normami nebo
normativními dokumenty: EN 60745 podle
ustanovení směrnic 2004/108/ES, 98/37/ES (do

28.12.2009), 2006/42/ES (od 29.12.2009).
Technická dokumentace u:

Robert Bosch GmbH, PT/ESC,
D-70745 Leinfelden-Echterdingen

Dr. Egbert Schneider
Senior Vice President
Engineering

Dr. Eckerhard Strötgen
Head of Product
Certification

Výměna nástroje

f Před každou prací na elektronářadí

vytáhněte zástrčku ze zásuvky.

f Dbejte při nasazování nástroje na to, aby

nástroj pevně seděl na nástrojovém držáku.

Pokud není nástroj pevně spojený s nástro­jovým držákem, pak se může opět uvolnit a již
jej nelze kontrolovat.

Nasazovací nástroj 7 nastrčte na čtyřhran
nástrojového držáku 6.

30.10.2007, Robert Bosch GmbH, Power Tools Division
D-70745 Leinfelden-Echterdingen

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Česky | 17

Provoz

Funkce

Nástrojový držák 6 s nástrojem je poháněn
elektromotorem přes převodovku a rázový
mechanizmus.

Pracovní proces se dělí do dvou fází:
Šroubování a utahování (rázový mechanizmus v
akci).

Rázový mechanizmus nasadí, jakmile šroubový
spoj běží ztuha a motor je tudíž zatížený. Rázový
mechanizmus přeměňuje sílu motoru na
rovnoměrné točivé údery. Při povolování šroubů
nebo matic probíhá tento proces obráceně.

Uvedení do provozu

f Dbejte síťového napětí! Napětí zdroje prou-

du musí souhlasit s údaji na typovém štítku
elektronářadí. Elektronářadí označené 230 V
smí být provozováno i na 220 V.

Nastavení směru otáčení
f Přepínač směru otáčení 5 ovládejte jen za

stavu klidu elektronářadí.

Pomocí přepínače směru otáčení 5 můžete
změnit směr otáčení elektronářadí.

Chod vpravo: Posuňte přepínač směru otáčení 5
až na doraz dolů (R).

Chod vlevo: Posuňte přepínač směru otáčení 5
až na doraz nahoru (L).

Zapnutí – vypnutí

Pro uvedení do provozu stlačte spínač 4 a
podržte jej stlačený.

Pro vypnutí spínač 4 uvolněte.

Nastavení počtu otáček

Počet otáček zapnutého elektronářadí můžete
plynule regulovat podle toho, jak dalece stlačíte
spínač 4.

Lehký tlak na spínač 4 způsobí nízký počet
otáček. S rostoucím tlakem se počet otáček
zvyšuje.

Pracovní pokyny

f Používejte Vaše elektronářadí pouze s

přídavnou rukojetí 2.

f Na matici/šroub nasaďte jen vypnuté

elektronářadí. Otáčející se nástroje mohou

sklouznout.

Kroutící moment je závislý na době rázů.
Maximální dosažený kroutící moment je
výsledkem součtu všech, rázy dosažených,
jednotlivých kroutících momentů. Maximální
kroutící moment se dosáhne po době úderů 6-10
sekund. Po této době se utahovací moment
zvyšuje jen minimálně.
Naproti tomu se citelně zahřívá těleso
převodovky.

Upozornění: Následky přílišného zahřátí jsou
vyšší opotřebení na všech dílech rázového
mechnizmu a vyšší spotřeba mazacího
prostředku.

Dobu úderů je nutno pro každý potřebný
utahovací moment zjistit. Skutečně dosažený
utahovací moment je třeba neustále kontrolovat
pomocí momentového klíče.

Šroubové spoje s tvrdým, pružným nebo
měkkým uložením

Budou-li při pokusu ve sledu rázů dosažené
kroutící momenty změřeny a zaneseny do
diagramu, získá se křivka průběhu kroutícího
momentu. Výška křivky odpovídá maximálně
dosaženému kroutícímu momentu, strmost
ukazuje, v které chvíli ho bylo dosaženo.

Průběh kroutícího momentu závisí na
následujících faktorech:

– Pevnost šroubů/matic
– Druh podkladu (podložka, talířová pružina,

těsnění)

– Pevnost sešroubovaných materiálů
– Mazací poměry na šroubovém spoji

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

18 | Česky

Adekvátně vyplývají následující případy použití:
– Tvrdé uložení je dáno u přišroubování kovu na

kov při použití plochých podložek. Po
relativně krátké době rázů je dosaženo
maximálního kroutícího momentu (strmý
průběh charakteristiky). Zbytečně dlouhá
doba rázů jen poškozuje stroj.

– Pružné uložení je dáno u přišroubování kovu

na kov, avšak při použití pružných podložek,
talířových pružin, čepů nebo šroubů/matic s
kuželovým uložením a též při použití
prodloužení.

– Měkké uložení je dáno u přišroubování např.

kovu na dřevo nebo při použití olověných
nebo fíbrových podložek.

U pružného resp. měkkého uložení je maximální
utahovací moment nižší než u tvrdého uložení.
Rovněž je zapotřebí výrazně delší doba rázů.

Zjištění doby rázů

Diagramy (příklady) ukazují utahovací moment
[Nm] v závislosti na době rázů [s]:

n pro tvrdé uložení
o pro měkké uložení.

Údaje jsou průměrné hodnoty a liší se podle
případu použití. Pro kontrolu je třeba utahovací
moment neustále ověřovat pomocí
momentového klíče.

Diagram pro GDS 24

[Nm]

1

2

[s]

Nejvyšší utahovací moment byl dosažen:
– pro tvrdé uložení po ca. 10 sekundách doby

rázů

– pro měkké uložení po ca. 22 sekundách doby

rázů

Diagram pro GDS 30

[Nm]

1

2

[s]

Nejvyšší utahovací moment byl dosažen:
– pro tvrdé uložení po ca. 6 sekundách doby

rázů

– pro měkké uložení po ca. 26 sekundách doby

rázů

Směrné hodnoty pro maximální utahovací
momenty obvyklých šroubů můžete převzít z
následující tabulky.

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Směrné hodnoty pro maximální utahovací momenty šroubů

Údaje v Nm, vypočteno z průřezu napětí; využití meze kluzu 90 % (při součiniteli tření
kontrolu neustále kontrolujte utahovací moment momentovým klíčem.

Česky | 19

μ

=0,12). Pro

ges

Třídy pevnosti podle

Standardní šrouby Vysokopevnostní

DIN 267

3.6 4.6 5.6 4.8 6.6 5.8 6.8 6.9 8.8 10.9 12.9

M 8
M 10
M 12
M 14
M 16
M 18
M 20
M 22

M 24

M 27
M 30

6.57 8.7 11 11.6 13.1 14.6 17.5 19.7 23 33 39
13 17.5 22 23 26 29 35 39 47 65 78

22.6 30 37.6 40 45 50 60 67 80 113 135
36 48 60 65 72 79 95 107 130 180 215
55 73 92 98 110 122 147 165 196 275 330
75 101 126 135 151 168 202 227 270 380 450

107 143 178 190 214 238 286 320 385 540 635
145 190 240 255 290 320 385 430 510 715 855
185 245 310 325 370 410 490 455 650 910 1100
275 365 455 480 445 605 725 815 960 1345 1615
370 495 615 650 740 820 990 1110 1300 1830 2200

Příklad pro zjištění doby rázů (GDS 30)

Šroub M 24 s třídou pevnosti 8.8 = utahovací
moment 650 Nm

Z diagramu GDS 30 vychází při 650 Nm doba rázů
0,8 sekundy. (Diagram pro GDS 30 viz strana 18)

šrouby

Tipy

Torzní tyče mají dřík s přesně kalibrovaným,
redukovaným průměrem. Účinkují proto jako
omezující utahovací moment. Torzní tyč se
nastrčí mezi rázový utahovák a bit.
Jako empirický vzorec pro použití platí: průměr
jádra šroubu = účinný průměr torzní tyče. Doba
rázů se zjistí šroubovacími pokusy.

Pro zavěšení je v těžišti elektronářadí umístěno
závěsné oko 1.

Pomocí úhelníku (příslušenství) můžete změnit
polohu rukojeti.

Při teplotách pod bodem mrazu byste měli
provozovat elektronářadí nejprve ca. 3 minuty
naprázdno, aby se zlepšil výkon mazání v
elektronářadí.

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

20 | Česky

Údržba a servis

Údržba a čištění

f Před každou prací na elektronářadí

vytáhněte zástrčku ze zásuvky.

f Udržujte elektronářadí a větrací otvory čisté,

abyste pracovali dobře a bezpečně.

Pokud dojde i přes pečlivou výrobu a náročné
kontroly k poruše stroje, svěřte provedení opravy
autorizovanému servisnímu středisku pro
elektronářadí firmy Bosch.

Při všech dotazech a objednávkách náhradních
dílů nezbytně prosím uvádějte 10-místné objed­nací číslo podle typového štítku elektronářadí.

Zákaznická a poradenská služba

Zákaznická služba zodpoví Vaše dotazy k opravě
a údržbě Vašeho výrobku a též k náhradním
dílům. Explodované výkresy a informace k
náhradním dílům naleznete i na:

www.bosch-pt.com

Tým poradenské služby Bosch Vám rád pomůže
při otázkách ke koupi, používání a nastavení
výrobků a příslušenství.

Czech Republic

Robert Bosch odbytová s.r.o.
Bosch Service Center PT
K Vápence 1621/16
692 01 Mikulov
Tel.: [phone]
Fax: [phone]
E-Mail: [e-mail]
www.bosch.cz

Zpracování odpadů

Elektronářadí, příslušenství a obaly by měly být
dodány k opětovnému zhodnocení nepoškozují­címu životní prostředí.

Pouze pro země EU:

Nevyhazujte elektronářadí do
domovního odpadu!
Podle evropské směrnice
2002/96/ES o starých elektrických
a elektronických zařízeních a jejím

prosazení v národních zákonech
musí být neupotřebitelné elektronářadí
rozebrané shromážděno a dodáno k opětovnému
zhodnocení nepoškozujícímu životní prostředí.

Změny vyhrazeny.

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Slovensky | 21

sk

Všeobecné výstražné upozor­nenia a bezpečnostné pokyny

POZOR

pokyny. Zanedbanie dodržiavania Výstražných
upozornení a pokynov uvedených v nasledujúcom
texte môže mať za následok zásah elektrickým
prúdom, spôsobiť požiar a/alebo ťažké
poranenie.

Tieto Výstražné upozornenia a bezpečnostné
pokyny starostlivo uschovajte na budúce
použitie.

Pojem „ručné elektrické náradie“ používaný v
nasledujúcom texte sa vzťahuje na ručné elek­trické náradie napájané zo siete (s prívodnou
šnúrou) a na ručné elektrické náradie napájané
akumulátorovou batériou (bez prívodnej šnúry).

1) Bezpečnosť na pracovisku
a) Pracovisko vždy udržiavajte čisté a dobre

b) Týmto náradím nepracujte v prostredí

c) Nedovoľte deťom a iným nepovolaným

2) Elektrická bezpečnosť
a) Zástrčka prívodnej šnúry ručného

Prečítajte si všetky Výstražné
upozornenia a bezpečnostné

osvetlené. Neporiadok a neosvetlené

priestory pracoviska môžu mať za následok
pracovné úrazy.

ohrozenom výbuchom, v ktorom sa
nachádzajú horľavé kvapaliny, plyny
alebo horľavý prach. Ručné elektrické

náradie vytvára iskry, ktoré by mohli prach
alebo pary zapáliť.

osobám, aby sa počas používania ručného
elektrického náradia zdržiavali v blízkosti
pracoviska. Pri odpútaní pozornosti zo

strany inej osoby môžete stratiť kontrolu
nad náradím.

elektrického náradia musí pasovať do
použitej zásuvky. Zástrčku v žiadnom
prípade nijako nemeňte. S uzemneným
elektrickým náradím nepoužívajte ani
žiadne zástrčkové adaptéry. Nezmenené

zástrčky a vhodné zásuvky znižujú riziko
zásahu elektrickým prúdom.

b) Vyhýbajte sa telesnému kontaktu s

uzemnenými povrchovými plochami, ako
sú napr. rúry, vykurovacie telesá, sporáky
a chladničky. Keby by bolo Vaše telo

uzemnené, hrozí zvýšené riziko zásahu
elektrickým prúdom.

c) Chráňte elektrické náradie pred účinkami

dažďa a vlhkosti. Vniknutie vody do

ručného elektrického náradia zvyšuje riziko
zásahu elektrickým prúdom.

d) Nepoužívajte prívodnú šnúru mimo urče-

ný účel na nosenie ručného elektrického
náradia, ani na jeho zavesenie a zástrčku
nevyberajte zo zásuvky ťahaním za prí­vodnú šnúru. Zabezpečte, aby sa sieťová
šnúra nedostala do blízkosti horúceho
telesa, ani do kontaktu s olejom, s ostrý­mi hranami alebo pohybujúcimi sa sú­čiastkami ručného elektrického náradia.

Poškodené alebo zauzlené prívodné šnúry
zvyšujú riziko zásahu elektrickým prúdom.

e) Keď pracujete s ručným elektrickým

náradím vonku, používajte len také pred­lžovacie káble, ktoré sú schválené aj na
používanie vo vonkajších priestoroch.

Použitie predlžovacieho kábla, ktorý je
vhodný na používanie vo vonkajšom pro­stredí, znižuje riziko zásahu elektrickým
prúdom.

f) Ak sa nedá vyhnúť použitiu ručného

elektrického náradia vo vlhkom prostre­dí, použite ochranný spínač pri porucho­vých prúdoch. Použitie ochranného spí-

nača pri poruchových prúdoch znižuje
riziko zásahu elektrickým prúdom.

3) Bezpečnosť osôb
a) Buďte ostražitý, sústreďte sa na to, čo

robíte a k práci s ručným elektrickým
náradím pristupujte s rozumom. Nepra­cujte s ručným elektrickým náradím nikdy
vtedy, keď ste unavený, alebo keď ste
pod vplyvom drog, alkoholu alebo liekov.

Malý okamih nepozornosti môže mať pri
používaní náradia za následok vážne
poranenia.

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

22 | Slovensky

b) Noste osobné ochranné pomôcky a

používajte vždy ochranné okuliare.

Nosenie osobných ochranných pomôcok,
ako je ochranná dýchacia maska,
bezpečnostná pracovná obuv. ochranná
prilba alebo chrániče sluchu, podľa druhu
ručného elektrického náradia a spôsobu
jeho použitia znižujú riziko poranenia.

c) Vyhýbajte sa neúmyselnému uvedeniu

ručného elektrického náradia do činnosti.
Pred zasunutím zástrčky do zásuvky
a/alebo pred pripojením akumulátora,
pred chytením alebo prenášaním ručného
elektrického náradia sa vždy presvedčte
sa, či je ručné elektrické náradie vypnuté.

Ak budete mať pri prenášaní ručného
elektrického náradia prst na vypínači,
alebo ak ručné elektrické náradie pripojíte
na elektrickú sieť zapnuté, môže to mať za
následok nehodu.

d) Skôr ako náradie zapnete, odstráňte z

neho nastavovacie náradie alebo kľúče na
skrutky. Nastavovací nástroj alebo kľúč,

ktorý sa nachádza v rotujúcej časti ručného
elektrického náradia, môže spôsobiť vážne
poranenia osôb.

e) Vyhýbajte sa abnormálnym polohám tela.

Zapezpečte si pevný postoj, a ne­prestajne udržiavajte rovnováhu. Takto

budete môcť ručné elektrické náradie v
neočakávaných situáciách lepšie kontro­lovať.

f) Pri práci noste vhodný pracovný odev.

Nenoste široké odevy a nemajte na sebe
šperky. Vyvarujte sa toho, aby so Vaše
vlasy, odev a rukavice dostali do blízkosti
rotujúcich súčiastok náradia. Voľný odev,

dlhé vlasy alebo šperky môžu byť
zachytené rotujúcimi časťami ručného
elektrického náradia.

g) Ak sa dá na ručné elektrické náradie na-

montovať odsávacie zariadenie a zaria­denie na zachytávanie prachu, presvedč­te sa, či sú dobre pripojené a správne
používané. Používanie odsávacieho zaria-

denia a zariadenia na zachytávanie prachu
znižuje riziko ohrozenia zdravia prachom.

4) Starostlivé používanie ručného elektrického
náradia a manipulácia s ním

a) Ručné elektrické náradie nikdy nepreťa-

žujte. Používajte také elektrické náradie,
ktoré je určené pre daný druh práce.

Pomocou vhodného ručného elektrického
náradia budete pracovať lepšie a bezpeč­nejšie v uvedenom rozsahu výkonu náradia.

b) Nepoužívajte nikdy také ručné elektrické

náradie, ktoré má pokazený vypínač.

Náradie, ktoré sa už nedá zapnúť alebo
vypnúť, je nebezpečné a treba ho zveriť do
opravy odborníkovi.

c) Skôr ako začnete náradie nastavovať

alebo prestavovať, vymieňať príslušenst­vo alebo skôr, ako odložíte náradie, vždy
vytiahnite zástrčku sieťovej šnúry zo zá­suvky. Toto preventívne opatrenie zabra-

ňuje neúmyselnému spusteniu ručného
elektrického náradia.

d) Nepoužívané ručné elektrické náradie

uschovávajte tak, aby bolo mimo dosahu
detí. Nedovoľte používať pneumatické
náradie osobám, ktoré s ním nie sú
dôverne oboznámené, alebo ktoré si ne­prečítali tieto Pokyny. Ručné elektrické

náradie je nebezpečné vtedy, keď ho
používajú neskúsené osoby.

e) Ručné elektrické náradie starostlivo oše-

trujte. Kontrolujte, či pohyblivé súčiastky
bezchybne fungujú alebo či neblokujú, či
nie sú zlomené alebo poškodené niektoré
súčiastky, ktoré by mohli negatívne
ovplyvňovať správne fungovanie ručného
elektrického náradia. Pred použitím nára­dia dajte poškodené súčiastky vymeniť.

Veľa nehôd bolo spôsobených nedostatoč­nou údržbou elektrického náradia.

f) Rezné nástroje udržiavajte ostré a čisté.

Starostlivo ošetrované rezné nástroje s
ostrými reznými hranami majú menšiu
tendenciu k zablokovaniu a ľahšie sa dajú
viesť.

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Slovensky | 23

g) Používajte ručné elektrické náradie,

príslušenstvo, nastavovacie nástroje a
pod. podľa týchto výstražných upozor­není a bezpečnostných pokynov. Pri práci
zohľadnite konkrétne pracovné podmien­ky a činnosť, ktorú budete vykonávať.

Používanie ručného elektrického náradia
na iný účel ako na predpísané použitie
môže viesť k nebezpečným situáciám.

5) Servisné práce
a) Ručné elektrické náradie dávajte opra-

vovať len kvalifikovanému personálu,
ktorý používa originálne náhradné
súčiastky. Tým sa zabezpečí, že bezpeč-

nosť náradia zostane zachovaná.

Bezpečnostné pokyny
špecifické pre dané náradie

f Nepoužívajte ručné elektrické náradie, ktoré

má poškodenú prívodnú šnúru. Nedotýkajte
sa poškodenej prívodnej šnúry a v prípade,
že sa kábel počas práce s náradím poškodí,
ihneď vytiahnite zástrčku zo zásuvky.

Poškodené prívodné šnúry zvyšujú riziko
zásahu elektrickým prúdom.

f Pri práci držte ručné elektrické náradie

pevne oboma rukami a zabezpečte si
stabilný postoj. Pomocou dvoch rúk sa ručné

elektrické náradie ovláda bezpečnejšie.

f Zabezpečte obrobok. Obrobok upnutý pomo-

cou upínacieho zariadenia alebo zveráka je
bezpečnejší ako obrobok pridržiavaný rukou.

f Počkajte na úplné zastavenie ručného

elektrického náradia, až potom ho odložte.

Pracovný nástroj sa môže zaseknúť a môže
zapríčiniť stratu kontroly nad ručným
elektrickým náradím.

Popis fungovania

Prečítajte si všetky Výstražné upo­zornenia a bezpečnostné pokyny.

Zanedbanie dodržiavania Výstraž­ných upozornení a pokynov uvede­ných v nasledujúcom texte môže mať
za následok zásah elektrickým
prúdom, spôsobiť požiar a/alebo
ťažké poranenie.

Vyklopte si láskavo vyklápaciu stranu s obrázkami
produktu a nechajte si ju vyklopenú po celý čas,
keď čítate tento Návod na používanie.

Používanie podľa určenia

Toto ručné elektrické náradie je v uvedenom
rozmerovom rozsahu určené na zaskrutkovávanie
a uvoľňovanie skrutiek ako aj na uťahovanie a
uvoľňovanie matíc.

Vyobrazené komponenty

Číslovanie jednotlivých komponentov sa vzťahuje
na vyobrazenie elektrického náradia na grafickej
strane tohto Návodu na používanie.

1 Závesné oko
2 Prídavná rukoväť
3 Závit pre prídavnú rukoväť
4 Vypínač
5 Prepínač smeru otáčania

6 Upínací mechanizmus

7 Pracovný nástroj

Zobrazené alebo popísané príslušenstvo nepatrí do
základnej výbavy produktu.

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

24 | Slovensky

Technické údaje

Impulzový skrutkovač GDS 24

Professional

Vecné číslo
Menovitý príkon
Výkon
Počet voľnobežných obrátok

W 800 920
W 400 500

min

0 601 434 1.. 0 601 435 1..

-1

GDS 30
Professional

1260 1260

max. krútiaci moment tvrdé/mäkké ukončenie
skrutkovania podľa ISO 5393

Pravobežný/ľavobežný chod
max. skrutkovací priemer
Skľučovadlo
Hmotnosť podľa EPTA-Procedure 01/2003
Trieda ochrany

Údaje platia pre menovité napätie [U] 230/240 V. V prípade nižšieho napätia a pri vyhotoveniach špecifických pre
niektorú krajinu sa môžu tieto údaje odlišovať.

Všimnite si láskavo vecné číslo na typovom štítku svojho ručného elektrického náradia. Obchodné názvy jednotlivých
produktov sa môžu odlišovať.

Vyhlásenie o konformite

Na vlastnú zodpovednosť vyhlasujeme, že dole
popísaný výrobok „Technické údaje“ sa zhoduje s
nasledujúcimi normami alebo normatívnymi
dokumentami: EN 60745 podľa ustanovení
smerníc 2004/108/EG, 98/37/EG (do

28.12.2009), 2006/42/EG (od 29.12.2009).
Súbor technickej dokumentácie sa nachádzajú na

adrese:
Robert Bosch GmbH, PT/ESC,
D-70745 Leinfelden-Echterdingen

Dr. Egbert Schneider
Senior Vice President
Engineering

Dr. Eckerhard Strötgen
Head of Product
Certification

Nm 600/300 1000/500

z z

M 24 M 30

¾"  1"

kg 5,7 7,3

/ II / II

Informácia o hlučnosti/vibráciách

Namerané hodnoty zisťované na základe normy
EN 60745.

Hodnotená hodnota hladiny hluku A tohto
náradia je typicky: Akustický tlak 100 dB(A);
Hodnota hladiny akustického tlaku 113 dB(A).
Nepresnosť merania K=3 dB.

Používajte chrániče sluchu!

Celkové hodnoty vibrácií (súčet vektorov troch
smerov) zisťované podľa normy EN 60745:
Uťahovanie skrutiek a matíc s maximálnou
prípustnou veľkosťou: Hodnota emisie vibrácií

=4 m/s2, nepresnosť merania K= 0,5 m/s2.

a

h

30.10.2007, Robert Bosch GmbH, Power Tools Division
D-70745 Leinfelden-Echterdingen

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Slovensky | 25

Úroveň kmitov uvedená v týchto pokynoch bola
nameraná podľa meracieho postupu uvedeného v
norme EN 60745 a možno ju používať na
vzájomné porovnávanie rôznych typov ručného
elektrického náradia medzi sebou. Hodí sa aj na
predbežný odhad zaťaženia vibráciami.
Uvedená hladina vibrácií reprezentuje hlavné
druhy používania tohto ručného elektrického
náradia. Avšak v takých prípadoch, keď sa toto
ručné elektrické náradie použije na iné druhy
použitia, s odlišnými pracovnými nástrojmi alebo
sa podrobuje nedostatočnej údržbe, môže sa
hladina zaťaženia vibráciami od týchto hodnôt
odlišovať. To môže výrazne zvýšiť zaťaženie
vibráciami počas celej pracovnej doby.
Na presný odhad zaťaženia vibráciami počas
určitého časového úseku práce s náradím treba
zohľadniť doby, počas ktorých je ručné elektrické
náradie vypnuté alebo doby, keď náradie síce
beží, ale v skutočnosti sa nepoužíva. To môže
výrazne redukovať zaťaženie vibráciami počas
celej pracovnej doby.
Na ochranu osoby pracujúcej s náradím pre
účinkami zaťaženia vibráciami vykonajte ďalšie
bezpečnostné opatrenia, ako sú napríklad:
údržba ručného elektrického náradia a použí­vaných pracovných nástrojov, zabezpečenie
zachovania teploty rúk, organizácia jednotlivých
pracovných úkonov.

Montáž

Výmena nástroja

f Pred každou prácou na ručnom elektrickom

náradí vytiahnite zástrčku náradia zo
zásuvky.

f Pri vkladaní pracovného nástroja dávajte

pozor na to, aby bol pracovný nástroj v
skľučovadle dobre upevnený. Ak by pracovný

nástroj nebol pevne spojený so skľučovadlom
(s upínacím mechanizmom), mohol by sa
uvoľniť a už by sa stal nekontrolovateľným.

Pracovný nástroj 7 nasuňte na štvorhran
upínacieho mechanizmu 6.

Prevádzka

Spôsob činnosti

Upínacia hlava 6 s pracovným nástrojom je
poháňaná cez prevodovku a impulzový
mechanizmus pomocou elektromotora.

Pracovný úkon je rozčlenený do dvoch fáz:
Skrutkovanie a uťahovanie (impulzový
mechanizmus v činnosti).

Impulzový mechanizmus začína pracovať v
okamihu, keď je skrutkové spojenie
doskrutkované, a tým sa motor viac zaťaží.
Impulzový mechanizmus pritom premieňa silu
motora na rovnomerné otočné impulzy. Pri
uvoľňovaní skrutiek a matíc sa tento pracovný
úkon vykonáva v opačnom poradí.

Uvedenie do prevádzky

f Všimnite si napätie siete! Napätie zdroja

prúdu musí mať hodnotu zhodnú s údajmi na
typovom štítku ručného elektrického
náradia. Výrobky označené pre napätie
230 V sa smú používať aj s napätím 220 V.

Nastavenie smeru otáčania
f S prepínačom smeru otáčania 5 manipulujte

len vtedy, keď je náradie vypnuté.

Pomocou prepínača smeru otáčania 5 môžete
prepínať smer otáčania ručného elektrického
náradia.

Pravobežný chod: Prepínač smeru otáčania 5
posuňte až na doraz smerom dole (R).

Ľavobežný chod: Prepínač smeru otáčania 5
posuňte až na doraz smerom hore (L).

Zapínanie/vypínanie

Ak chcete ručné elektrické náradie zapnúť,
stlačte vypínač 4 a držte ho stlačený.

Na vypnutie ručného elektrického náradia
uvoľnite vypínač 4.

Nastavenie počtu obrátok

Počet obrátok zapnutého ručného elektrického
náradia môžete plynulo regulovať podľa toho, do
akej miery stláčate vypínač 4.

Mierny tlak na vypínač 4 vyvolá nízky počet
obrátok. Pri zvýšení tlaku sa počet obrátok zvýši.

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

26 | Slovensky

Pokyny na používanie

f Používajte ručné elektrické náradie iba s

prídavnou rukoväťou 2.

f Na skrutku/maticu prikladajte ručné

elektrické náradie iba vo vypnutom stave.

Otáčajúce sa pracovné nástroje by sa mohli
zošmyknúť.

Krútiaci moment je závislý od doby trvania
impulzov. Maximálny dosiahnutý krútiaci moment
vyplýva zo súčtu všetkých jednotlivých krútiacich
momentov dosiahnutých impulzami. Maximálny
krútiaci moment sa dosiahne po trvaní
uťahovacích impulzov v trvaní 6-10 sekúnd. Po
tejto dobe sa už uťahovací moment zvyšuje iba
minimálne.
Avšak teplota telesa prevodovky sa badateľne
zvýši.

Upozornenie: Následkom nadmierneho zohriatia
je zvýšené opotrebovanie všetkých súčiastok
príklepového mechanizmu ako aj vysoká potreba
mastiaceho prostriedku.

Dobu trvania uťahovacích impulzov treba zistiť
pre každý požadovaný uťahovací moment.
Skutočne dosiahnutý uťahovací moment treba v
každom prípade zisťovať pomocou
momentového kľúča.

Skrutkové spojenia s tvrdým, pružným alebo s
mäkkým podkladom

Ako odmeriate krútiace momenty dosiahnuté pri
skúške a nanesiete ich do grafu, dostanete krivku
priebehu krútiacich momentov. Výška krivky
zodpovedá maximálne dosiahnuteľnému
krútiacemu momentu, strmosť krivky ukazuje, za
aký čas ho možno dosiahnuť.

Priebeh krútiaceho momentu závisí od
nasledujúcich faktorov:

– pevnosť skrutiek/matíc
– druh podložky/podkladu (okrúhla podložka,

tanierová pružina, tesnenie)

– pevnosť zoskrutkovávaného materiálu
– mastiace pomery skrutkového spoja

Z toho potom vyplývajú nasledujúce prípady
použitia:

– Tvrdé spojenie je dané pri skrutkových

spojoch kovu na kov s použitím podložiek.
Maximálny krútiaci moment sa dosiahne po
relatívne krátkom čase rotačných impulzov
(strmý priebeh charakteristiky). Zbytočne
dlhá doba impulzového uťahovania iba
poškodzuje náradie.

– Pružné spojenie je dané pri skrutkových

spojoch kovu na kov, avšak s použitím
pružných podložiek, tanierových podložiek,
svorníkov alebo skrutiek / matíc s kónickým
sedlom ako aj pri použití predlžovacích
elementov.

– Mäkké spojenie je dané pri skrutkových

spojeniach napr. kovu na drevo, alebo pri
použití olovených alebo fibrových podložiek
ako podkladu.

Pri pružných resp. mäkkých spojeniach je
maximálny uťahovací moment menší ako pri
tvrdom spojení. Takisto je na dosiahnutie
rovnakého uťahovacieho momentu potrebná
dlhšia doba impulzového uťahovania.

Zistenie doby rázového uťahovania

Na grafoch (príklady) je zobrazený uťahovací
moment [Nm] v závislosti od dĺžky trvania rázov
[s]:

n pre tvrdé spojenie
o pre mäkké spojenie.

Uvedené údaje sú stredné hodnoty a podľa
prípadu použitia sa odlišujú. Skutočne
dosiahnutý uťahovací moment treba v každom
prípade skontrolovať pomocou momentového
kľúča.

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Slovensky | 27

Graf pre GDS 24

[Nm]

1

2

[s]

Maximálny uťahovací moment sa dosiahne:
– pre tvrdé spojenie po cca 10 sekundách

rázového uťahovania

– pre mäkké spojenie po cca 22 sekundách

rázového uťahovania

Graf pre GDS 30

[Nm]

Maximálny uťahovací moment sa dosiahne:
– pre tvrdé spojenie po cca 6 sekundách

rázového uťahovania

– pre mäkké spojenie po cca 26 sekundách

rázového uťahovania

Orientačné hodnoty pre maximálne uťahovacie
momenty bežne predávaných skrutiek môžete
nájsť v nasledujúcej tabuľke.

Orientačné hodnoty na dosiahnutie maximálnych uťahovacích momentov skrutiek

Údaje prepočítané v jednotkách Nm z priebehu napätia; využitie hranice prieťažnosti 90 % (pri

μ

hodnote trenia

= 0,12). Skutočne dosiahnutý uťahovací moment treba v každom prípade

ges

skontrolovať pomocou momentového kľúča.

1

2

[s]

Triedy pevnosti podľa
normy DIN 267

Štandardné skrutky Skrutky s vysokou

pevnosťou

3.6 4.6 5.6 4.8 6.6 5.8 6.8 6.9 8.8 10.9 12.9

M 8
M 10
M 12
M 14
M 16
M 18
M 20
M 22

M 24

M 27
M 30

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

6.57 8.7 11 11.6 13.1 14.6 17.5 19.7 23 33 39
13 17.5 22 23 26 29 35 39 47 65 78

22.6 30 37.6 40 45 50 60 67 80 113 135
36 48 60 65 72 79 95 107 130 180 215
55 73 92 98 110 122 147 165 196 275 330
75 101 126 135 151 168 202 227 270 380 450

107 143 178 190 214 238 286 320 385 540 635
145 190 240 255 290 320 385 430 510 715 855
185 245 310 325 370 410 490 455 650 910 1100
275 365 455 480 445 605 725 815 960 1345 1615
370 495 615 650 740 820 990 1110 1300 1830 2200

28 | Slovensky

Príklad na zistenie doby rázového uťahovania
(GDS 30)

Skrutka M 24 s triedou pevnosti 8.8 = uťahovací
moment skrutky 650 Nm

Z grafu pre GDS 30 vychádza pri 650 Nm doba
trvania rázového užahovania v dĺžke 0,8
sekundy.(Graf pre GDS 30 pozri strana 27)

Tipy

Torzné tyče majú stopky s presne kalibrovaným
zúženým priemerom. Vďaka tomu obmedzujú
krútiaci moment. Torzná tyč sa zaradí medzi
impulzový skrutkovač a skrutkovací hrot.
Ako orientačné pravidlo pre používanie platí:
Jadro závitu skrutky = účinný priemer torznej
tyče. Potrebná doba trvania rázového uťahovania
sa zisťuje pomocou praktických skúšok.

Aby ste mohli toto ručné elektrické náradie
zavesiť, má v ťažisku umiestnený závesný
strmienok 1.

Pomocou uholníka (príslušenstvo) môžete
zmeniť polohu rukoväte.

Pri teplotách okolo bodu mrazu treba nechať
ručné elektrické náradie bežať cca 3 minúty na
voľnobeh, aby sa dosiahol zlepšený mastiaci
výkon v ručnom elektrickom náradí.

Údržba a servis

Údržba a čistenie

f Pred každou prácou na ručnom elektrickom

náradí vytiahnite zástrčku náradia zo
zásuvky.

f Ručné elektrické náradie a jeho vetracie

štrbiny udržiavajte vždy v čistote, aby ste
mohli pracovať kvalitne a bezpečne.

Ak by prístroj napriek starostlivej výrobe a
kontrole predsa len prestal niekedy fungovať,
treba dať opravu vykonať autorizovanej servisnej
opravovni elektrického náradia Bosch.

Pri všetkých dopytoch a objednávkach náhrad­ných súčiastok uvádzajte bezpodmienečne
10-miestne vecné číslo uvedené na typovom
štítku výrobku.

Sevisné stredisko a poradenská služba
pre zákazníkov

Servisné stredisko Vám odpovie na otázky
týkajúce sa opravy a údržby Vášho produktu ako
aj náhradných súčiastok. Rozložené obrázky a
informácie k náhradným súčiastkam nájdete aj na
web-stránke:

www.bosch-pt.com

Tím poradenskej služby pre zákazníkov Bosch
Vám rád pomôže aj pri problémoch týkajúcich sa
kúpy a nastavenia produktov a príslušenstva.

Slovakia

Tel.: [phone]
Fax: [phone]
E-Mail: [e-mail]
www.bosch.sk

Likvidácia

Ručné elektrické náradie, príslušenstvo a obal
treba dať na recykláciu šetriacu životné
prostredie.

Len pre krajiny EÚ:

Neodhadzujte ručné elektrické
náradie do komunálneho odpadu!
Podľa Európskej smernice
2002/96/EG o starých elektrických
a elektronických výrobkoch a podľa

jej aplikácií v národnom práve sa
musia už nepoužiteľné elektrické produkty
zbierať separovane a dať na recykláciu
zodpovedajúcu ochrane životného prostredia.

Zmeny vyhradené.

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Magyar | 29

hu

Általános biztonsági előírások
az elektromos kéziszerszá­mokhoz

FIGYELMEZTETÉS

tetést és előírást. A következőkben leírt előírá­sok betartásának elmulasztása áramütésekhez,
tűzhöz és/vagy súlyos testi sérülésekhez vezet­het.

Kérjük a későbbi használatra gondosan őrizze
meg ezeket az előírásokat.

Az alább alkalmazott „elektromos kéziszerszám”
fogalom a hálózati elektromos kéziszerszámokat
(hálózati csatlakozó kábellel) és az akkumulá­toros elektromos kéziszerszámokat (hálózati
csatlakozó kábel nélkül) foglalja magában.

1) Munkahelyi biztonság
a) Tartsa tisztán és jól megvilágított állapot-

ban a munkahelyét. A rendetlenség és a

megvilágítatlan munkaterület balesetekhez
vezethet.

b) Ne dolgozzon a berendezéssel olyan

robbanásveszélyes környezetben, ahol
éghető folyadékok, gázok vagy porok van­nak. Az elektromos kéziszerszámok

szikrákat keltenek, amelyek a port vagy a
gőzöket meggyújthatják.

c) Tartsa távol a gyerekeket és az idegen

személyeket a munkahelytől, ha az elekt­romos kéziszerszámot használja.

Ha elvonják a figyelmét, elvesztheti az
uralmát a berendezés felett.

2) Elektromos biztonsági előírások
a) A készülék csatlakozó dugójának bele kell

illeszkednie a dugaszolóaljzatba. A csatla­kozó dugót semmilyen módon sem
szabad megváltoztatni. Védőföldeléssel
ellátott készülékekkel kapcsolatban ne
használjon csatlakozó adaptert.

A változtatás nélküli csatlakozó dugók és a
megfelelő dugaszoló aljzatok csökkentik az
áramütés kockázatát.

Olvassa el az összes
biztonsági figyelmez-

b) Kerülje el a földelt felületek, mint például

csövek, fűtőtestek, kályhák és hűtőgépek
megérintését. Az áramütési veszély

megnövekszik, ha a teste le van földelve.

c) Tartsa távol az elektromos kéziszerszá-

mot az esőtől vagy nedvességtől. Ha víz

hatol be egy elektromos kéziszerszámba,
ez megnöveli az áramütés veszélyét.

d) Ne használja a kábelt a rendeltetésétől

eltérő célokra, vagyis a szerszámot soha
ne hordozza vagy akassza fel a kábelnél
fogva, és sohase húzza ki a hálózati csat­lakozó dugót a kábelnél fogva. Tartsa
távol a kábelt hőforrásoktól, olajtól, éles
élektől és sarkaktól és mozgó gépalkatré­szektől. Egy megrongálódott vagy csomók-

kal teli kábel megnöveli az áramütés
veszélyét.

e) Ha egy elektromos kéziszerszámmal a

szabad ég alatt dolgozik, csak szabadban
való használatra engedélyezett hosszab­bítót használjon. A szabadban való hasz-

nálatra engedélyezett hosszabbító hasz­nálata csökkenti az áramütés veszélyét.

f) Ha nem lehet elkerülni az elektromos

kéziszerszám nedves környezetben való
használatát, alkalmazzon egy hibaáram­védőkapcsolót. Egy hibaáram-védőkap-

csoló alkalmazása csökkenti az áramütés
kockázatát.

3) Személyi biztonság
a) Munka közben mindig figyeljen, ügyeljen

arra, amit csinál és meggondoltan dol­gozzon az elektromos kéziszerszámmal.
Ha fáradt, ha kábítószerek vagy alkohol
hatása alatt áll, vagy orvosságokat vett
be, ne használja a berendezést. Egy

pillanatnyi figyelmetlenség a szerszám
használata közben komoly sérülésekhez
vezethet.

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

30 | Magyar

b) Viseljen személyi védőfelszerelést és

mindig viseljen védőszemüveget.

A személyi védőfelszerelések, mint
porvédő álarc, csúszásbiztos védőcipő,
védősapka és fülvédő használata az
elektromos kéziszerszám használata
jellegének megfelelően csökkenti a
személyi sérülések kockázatát.

c) Kerülje el a készülék akaratlan üzembe

helyezését. Győződjön meg arról, hogy az
elektromos kéziszerszám ki van kapcsol­va, mielőtt bedugná a csatlakozó dugót a
dugaszolóaljzatba, csatlakoztatná az ak­kumulátor-csomagot, és mielőtt felvenné
és vinni kezdené az elektromos kéziszer­számot. Ha az elektromos kéziszerszám

felemelése közben az ujját a kapcsolón
tartja, vagy ha a készüléket bekapcsolt
állapotban csatlakoztatja az
áramforráshoz, ez balesetekhez vezethet.

d) Az elektromos kéziszerszám bekap-

csolása előtt okvetlenül távolítsa el
a beállítószerszámokat vagy csavarkul­csokat. Az elektromos kéziszerszám forgó

részeiben felejtett beállítószerszám vagy
csavarkulcs sérüléseket okozhat.

e) Ne becsülje túl önmagát. Kerülje el a

normálistól eltérő testtartást, ügyeljen
arra, hogy mindig biztosan álljon és az
egyensúlyát megtartsa. Így az elektromos

kéziszerszám felett váratlan helyzetekben
is jobban tud uralkodni.

f) Viseljen megfelelő ruhát. Ne viseljen bő

ruhát vagy ékszereket. Tartsa távol a
haját, a ruháját és a kesztyűjét a mozgó
részektől. A bő ruhát, az ékszereket és a

hosszú hajat a mozgó alkatrészek
magukkal ránthatják.

g) Ha az elektromos kéziszerszámra fel

lehet szerelni a por elszívásához és össze­gyűjtéséhez szükséges berendezéseket,
ellenőrizze, hogy azok megfelelő módon
hozzá vannak kapcsolva a készülékhez és
rendeltetésüknek megfelelően
működnek. A porgyűjtő berendezések

használata csökkenti a munka során
keletkező por veszélyes hatását.

4) Az elektromos kéziszerszámok gondos
kezelése és használata

a) Ne terhelje túl a berendezést. A munká-

jához csak az arra szolgáló elektromos
kéziszerszámot használja. Egy alkalmas

elektromos kéziszerszámmal a megadott
teljesítménytartományon belül jobban és
biztonságosabban lehet dolgozni.

b) Ne használjon olyan elektromos kéziszer-

számot, amelynek a kapcsolója elromlott.

Egy olyan elektromos kéziszerszám,
amelyet nem lehet sem be-, sem kikapcsol­ni, veszélyes és meg kell javíttatni.

c) Húzza ki a csatlakozó dugót a dugaszoló-

aljzatból és/vagy az akkumulátor-csoma­got az elektromos kéziszerszámból, mi­előtt az elektromos kéziszerszámon beál­lítási munkákat végez, tartozékokat cse­rél vagy a szerszámot tárolásra elteszi. Ez

az elővigyázatossági intézkedés meggátolja
a szerszám akaratlan üzembe helyezését.

d) A használaton kívüli elektromos kéziszer-

számokat olyan helyen tárolja, ahol azok­hoz gyerekek nem férhetnek hozzá. Ne
hagyja, hogy olyan személyek használják
az elektromos kéziszerszámot, akik nem
ismerik a szerszámot, vagy nem olvasták
el ezt az útmutatót. Az elektromos kézi-

szerszámok veszélyesek, ha azokat gyakor­latlan személyek használják.

e) A készüléket gondosan ápolja. Ellenőriz-

ze, hogy a mozgó alkatrészek kifogástala­nul működnek-e, nincsenek-e beszorulva,
és nincsenek-e eltörve vagy megrongálód­va olyan alkatrészek, amelyek hatással
lehetnek az elektromos kéziszerszám
működésére. A berendezés megrongáló­dott részeit a készülék használata előtt
javíttassa meg. Sok olyan baleset történik,

amelyet az elektromos kéziszerszám nem
kielégítő karbantartására lehet visszavezet­ni.

f) Tartsa tisztán és éles állapotban a vágó-

szerszámokat. Az éles vágóélekkel rendel-

kező és gondosan ápolt vágószerszámok
ritkábban ékelődnek be és azokat
könnyebben lehet vezetni és irányítani.

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools