Bosch GDS 24 User Manual [ru]

Robert Bosch GmbH

Power Tools Division 70745 Leinfelden-Echterdingen

www.bosch-pt.com

1 609 929 M74 (2007.10) PS / 120

GDS 24 Professional GDS 30 Professional

pl Instrukcją oryginalną cs Původním návodem k

používání

sk Pôvodný návod na použitie hu Eredeti használati utasítás

ru Одлинник руководства по

эксплуатации

uk Оригінальна інструкція з

експлуатації

ro Instrucţiuni de folosire

originale

bg Оригинално ръководство

за експлоатация

sr Originalno uputstvo za rad sl Izvirna navodila hr Originalne upute za rad

et Algupärane kasutusjuhend lv Instrukcijām oriģinālvalodā lt Originali instrukcija

2 |

Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Strona 4

Česky . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Strana 13

Slovensky . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Strana 21

Magyar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Oldal 29

Русский . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Страница 37

Українська . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Сторінка 46

Română . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pagina 54

Български . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Страница 62

Srpski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Strana 70

Slovensko. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stran 78

Hrvatski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stranica 86

Eesti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lehekülg 94

Latviešu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lappuse 102

Lietuviškai . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Puslapis 110

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

3 |

7 654

GDS 24 Professional GDS 30 Professional

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

4 | Polski

Ogólne przepisy bezpieczeństwa dla elektronarzędzi

Należy przeczytać wszyst-

Błędy w przestrzeganiu poniższych wskazówek mogą spowodować porażenie prądem, pożar i/lub ciężkie obrażenia ciała.

Należy starannie przechowywać wszystkie przepisy i wskazówki bezpieczeństwa dla dalszego zastosowania.

Użyte w poniższym tekście pojęcie „elektronarzę- dzie“ odnosi się do elektronarzędzi zasilanych energią elektryczną z sieci (z przewodem zasilającym) i do elektronarzędzi zasilanych akumulatorami (bez przewodu zasilającego).

1) Bezpieczeństwo miejsca pracy a) Stanowisko pracy należy utrzymywać

w czystości i dobrze oświetlone. Niepo-

rządek w miejscu pracy lub nieoświetlona przestrzeń robocza mogą być przyczyną wypadków.

b) Nie należy pracować tym elektronarzę-

dziem w otoczeniu zagrożonym wybuchem, w którym znajdują się np. łatwopalne ciecze, gazy lub pyły. Podczas pracy

elektronarzędziem wytwarzają się iskry, które mogą spowodować zapłon.

c) Podczas użytkowania urządzenia zwrócić

uwagę na to, aby dzieci i inne osoby postronne znajdowały się w bezpiecznej odległości. Odwrócenie uwagi może

spowodować utratę kontroli nad narzędziem.

2) Bezpieczeństwo elektryczne a) Wtyczka elektronarzędzia musi pasować

do gniazda. Nie wolno zmieniać wtyczki w jakikolwiek sposób. Nie wolno używać wtyków adapterowych w przypadku elektronarzędzi z uziemieniem ochronnym.

Niezmienione wtyczki i pasujące gniazda zmniejszają ryzyko porażenia prądem.

kie wskazówki i przepisy.

b) Należy unikać kontaktu z uziemionymi po-

wierzchniami jak rury, grzejniki, piece i lodówki. Ryzyko porażenia prądem jest

większe, gdy ciało użytkownika jest uziemione.

c) Urządzenie należy zabezpieczyć przed

deszczem i wilgocią. Przedostanie się

wody do elektronarzędzia podwyższa ryzyko porażenia prądem.

d) Nigdy nie należy używać przewodu do

innych czynności. Nigdy nie należy nosić elektronarzędzia, trzymając je za przewód, ani używać przewodu do zawieszenia urządzenia; nie wolno też wyciągać wtyczki z gniazdka pociągając za przewód. Przewód należy chronić przed wysokimi temperaturami, należy go trzymać z dala od oleju, ostrych krawędzi lub ruchomych części urządzenia. Uszkodzo-

ne lub splątane przewody zwiększają ryzyko porażenia prądem.

e) W przypadku pracy elektronarzędziem

pod gołym niebem, należy używać przewodu przedłużającego, dostosowanego również do zastosowań zewnętrznych.

Użycie właściwego przedłużacza (dostosowanego do pracy na zewnątrz) zmniejsza ryzyko porażenia prądem.

f) Jeżeli nie da się uniknąć zastosowania

elektronarzędzia w wilgotnym otoczeniu, należy użyć wyłącznika ochronnego różnicowo-prądowego. Zastosowanie wyłączni-

ka ochronnego różnicowo-prądowego zmniejsza ryzyko porażenia prądem.

3) Bezpieczeństwo osób a) Podczas pracy z elektronarzędziem na-

leży zachować ostrożność, każdą czynność wykonywać uważnie i z rozwagą. Nie należy używać elektronarzędzia, gdy jest się zmęczonym lub będąc pod wpływem narkotyków, alkoholu lub lekarstw.

Moment nieuwagi przy użyciu elektronarzędzia może stać się przyczyną poważnych urazów ciała.

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Polski | 5

b) Należy nosić osobiste wyposażenie

ochronne i zawsze okulary ochronne. No-

szenie osobistego wyposażenia ochron-

– maski przeciwpyłowej, obuwia

nego z podeszwami przeciwpoślizgowymi, kasku ochronnego lub środków ochrony słuchu (w zależności od rodzaju i zastosowania elektronarzędzia)

– zmniejsza ryzyko

obrażeń ciała.

c) Należy unikać niezamierzonego urucho-

mienia narzędzia. Przed włożeniem wtyczki do gniazdka i/lub podłączeniem do akumulatora, a także przed podniesieniem lub przeniesieniem elektronarzędzia, należy upewnić się, że elektronarzędzie jest wyłączone. Trzymanie palca na

wyłączniku podczas przenoszenia elektronarzędzia lub podłączenie do prądu włączonego narzędzia, może stać się przyczyną wypadków.

d) Przed włączeniem elektronarzędzia, na-

leży usunąć narzędzia nastawcze lub klucze. Narzędzie lub klucz, znajdujący się

w ruchomych częściach urządzenia mogą doprowadzić do obrażeń ciała.

e) Należy unikać nienaturalnych pozycji

przy pracy. Należy dbać o stabilną pozycję przy pracy i zachowanie równowagi.

W ten sposób możliwa będzie lepsza kontrola elektronarzędzia w nieprzewidzianych sytuacjach.

f) Należy nosić odpowiednie ubranie. Nie

należy nosić luźnego ubrania ani biżuterii. Włosy, ubranie i rękawice należy trzymać z daleka od ruchomych części. Luźne

ubranie, biżuteria lub długie włosy mogą zostać wciągnięte przez ruchome części.

g) Jeżeli istnieje możliwość zamontowania

urządzeń odsysających i wychwytujących pył, należy upewnić się, że są one podłączone i będą prawidłowo użyte.

Użycie urządzenia odsysającego pył może zmniejszyć zagrożenie pyłami.

4) Prawidłowa obsługa i eksploatacja elektronarzędzi

a) Nie należy przeciążać urządzenia. Do pra-

cy używać należy elektronarzędzia, które są do tego przewidziane. Odpowiednio

dobranym elektronarzędziem pracuje się w danym zakresie wydajności lepiej i bezpieczniej.

b) Nie należy używać elektronarzędzia,

którego włącznik/wyłącznik jest uszkodzony. Elektronarzędzie, którego nie

można włączyć lub wyłączyć jest niebezpieczne i musi zostać naprawione.

c) Przed regulacją urządzenia, wymianą

osprzętu lub po zaprzestaniu pracy narzędziem, należy wyciągnąć wtyczkę z gniazda i/lub usunąć akumulator. Ten

środek ostrożności zapobiega niezamierzonemu włączeniu się elektronarzędzia.

d) Nieużywane elektronarzędzia należy

przechowywać w miejscu niedostępnym dla dzieci. Nie należy udostępniać narzędzia osobom, które go nie znają lub nie przeczytały niniejszych przepisów.

Używane przez niedoświadczone osoby elektronarzędzia są niebezpieczne.

e) Konieczna jest należyta konserwacja

elektronarzędzia. Należy kontrolować, czy ruchome części urządzenia działają bez zarzutu i nie są zablokowane, czy części nie są pęknięte lub uszkodzone w taki sposób, który miałby wpływ na prawidłowe działanie elektronarzędzia. Uszkodzone części należy przed użyciem urządzenia oddać do naprawy. Wiele

wypadków spowodowanych jest przez niewłaściwą konserwację elektronarzędzi.

f) Należy stale dbać o ostrość i czystość na-

rzędzi tnących. O wiele rzadziej dochodzi

do zakleszczenia się narzędzia tnącego, jeżeli jest ono starannie utrzymane. Zadbane narzędzia łatwiej się też prowadzi.

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

6 | Polski

g) Elektronarzędzia, osprzęt, narzędzia

pomocnicze itd. należy używać zgodnie z niniejszymi zaleceniami. Uwzględnić należy przy tym warunki i rodzaj wykonywanej pracy. Niezgodne z przeznaczeniem

użycie elektronarzędzia może doprowadzić do niebezpiecznych sytuacji.

5) Serwis a) Naprawę elektronarzędzia należy zlecić

jedynie wykwalifikowanemu fachowcowi i przy użyciu oryginalnych części zamiennych. To gwarantuje, że bezpieczeństwo

urządzenia zostanie zachowane.

Szczególne przepisy bezpieczeństwa dla urządzenia

f Nie wolno używać elektronarzędzia z uszko-

dzonym przewodem. Nie należy dotykać uszkodzonego przewodu; w przypadku uszkodzenia przewodu podczas pracy, należy wyciągnąć wtyczkę z gniazda. Uszkodzone prze-

wody podwyższają ryzyko porażenia prądem.

f Elektronarzędzie należy trzymać podczas

pracy mocno w obydwu rękach i zapewnić bezpieczną pozycję pracy. Elektronarzędzie

prowadzone jest bezpieczniej w obydwu rękach.

f Należy zabezpieczyć obrabiany przedmiot.

Zamocowanie obrabianego przedmiotu w urządzeniu mocującym lub imadle jest bezpieczniejsze niż trzymanie go w ręku.

f Przed odłożeniem elektronarzędzia, należy

poczekać, aż znajdzie się ono w bezruchu.

Narzędzie robocze może się zablokować i doprowadzić do utraty kontroli nad elektronarzędziem.

Opis funkcjonowania

Należy przeczytać wszystkie wskazówki i przepisy. Błędy w przestrze-

ganiu poniższych wskazówek mogą spowodować porażenie prądem, pożar i/lub ciężkie obrażenia ciała.

Należy otworzyć rozkładaną stronę z rysunkiem urządzenia i pozostawić ją rozłożoną podczas czytania instrukcji obsługi.

Użycie zgodne z przeznaczeniem

Elektronarzędzie przeznaczone jest do wkręcania i wykręcania śrub, jak również do dokręcania i odkręcania nakrętek w podanym zakresie wymiarów i parametrów roboczych.

Przedstawione graficznie komponenty

Numeracja przedstawionych graficznie komponentów odnosi się do schematu elektronarzędzia na stronach graficznych.

1 Uchwyt do zawieszenia 2 Uchwyt dodatkowy 3 Gniazdo gwintowane do zamocowania

uchwytu dodatkowego

4 Włącznik/wyłącznik 5 Przełącznik kierunku obrotów

6 Uchwyt końcówek bit

7 Narzędzie robocze

Przedstawiony na rysunkach lub opisany osprzęt nie wchodzi w skład wyposażenia standardowego.

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Dane techniczne

Polski | 7

Wkrętarka udarowa GDS 24

Professional

Numer katalogowy Znamionowa moc pobierania Moc wyjściowa Prędkość obrotowa bez obciążenia

W800920 W400500

min

0 601 434 1.. 0 601 435 1..

-1

GDS 30 Professional

1260 1260

maks. moment obrotowy twardego/miękkiego wkręcania wg ISO 5393

Bieg w prawo/w lewo maks. średnica śrub/wkrętów Uchwyt narzędziowy Ciężar odpowiednio do EPTA-Procedure 01/2003 Klasa ochrony

Dane aktualne są dla napięcia znamionowego [U] 230/240 V. W przypadku niższych napięć, a także modeli specyficznych dla danego kraju, dane te mogą się różnić.

Należy zwracać uwagę na numer katalogowy na tabliczce znamionowej nabytego elektronarzędzia. Nazwy handlowe poszczczególnych elektronarzędzi mogą się różnić.

Deklaracja zgodności

Oświadczamy z pełną odpowiedzialnością, że produkt, przedstawiony w „Dane techniczne“, odpowiada wymaganiom następujących norm i dokumentów normatywnych: EN 60745 2004/108/EU, 98/37/EU (do 28.12.2009), 2006/42/EU (od 29.12.2009).

Dokumentacja techniczna: Robert Bosch GmbH, PT/ESC, D-70745 Leinfelden-Echterdingen

Dr. Egbert Schneider Senior Vice President Engineering

– zgodnie z wymaganiami dyrektyw:

Dr. Eckerhard Strötgen Head of Product Certification

Nm 600/300 1000/500

z z

M 24 M 30

¾"  1"

kg 5,7 7,3

/ II / II

Informacja na temat hałasu i wibracji

Wartości pomiarowe wyznaczone zgodnie z EN 60745.

Określony wg skali A poziom hałasu emitowanego przez urządzenie wynosi standardowo: poziom ciśnienia akustycznego 100 dB(A); poziom mocy akustycznej 113 dB(A). Niepewność pomiaru K= 3 dB.

Stosować środki ochrony słuchu!

Wartości łączne drgań (suma wektorowa dla trzech składowych kierunkowych) wyznaczone zgodnie z normą EN 60745: Dokręcanie śrub i nakrętek o maksymalnie dopuszczalnej wielkości: wartość emisji drgań

=4 m/s2, błąd pomiaru K=0,5 m/s2.

Podany w niniejszej instrukcji poziom drgań

30.10.2007, Robert Bosch GmbH, Power Tools Division D-70745 Leinfelden-Echterdingen

pomierzony został zgodnie z określoną przez normę EN 60745 procedurą pomiarową i może zostać użyty do porównywania elektronarzędzi. Można go też użyć do wstępnej oceny ekspozycji na drgania.

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

8 | Polski

Podany poziom drgań jest reprezentatywny dla podstawowych zastosowań elektronarzędzia. Jeżeli elektronarzędzie użyte zostanie do innych zastosowań lub z innymi narzędziami roboczymi, a także jeśli nie będzie wystarczająco konserwowane, poziom drgań może odbiegać od podanego. Podane powyżej przyczyny mogą spowodować podwyższenie ekspozycji na drgania podczas całego czasu pracy. Aby dokładnie ocenić ekspozycję na drgania, trzeba wziąć pod uwagę także okresy, gdy urządzenie jest wyłączone, lub gdy jest wprawdzie włączone, ale nie jest używane do pracy. W ten sposób łączna (obliczana na pełny wymiar czasu pracy) ekspozycja na drgania może okazać się znacznie niższa. Należy wprowadzić dodatkowe środki bezpieczeństwa, mające na celu ochronę operatora przed skutkami ekspozycji na drgania, np.: Konserwacja elektronarzędzia i narzędzi roboczych, zabezpieczenie odpowiedniej temperatury rąk, ustalenie kolejności operacji roboczych.

Montaż

Wymiana narzędzi

f Przed wszystkimi pracami przy elektro-

narzędziu należy wyciągnąć wtyczkę z gniazda.

f Wkładając narzędzie robocze należy zwrócić

uwagę, aby jego trzpień był mocno osadzony na uchwycie narzędziowym. Trzpień niedo-

statecznie mocno nasadzonego na uchwyt narzędziowy narzędzia roboczego może się zsunąć i operator utraci nad nim kontrolę.

Nasunąć narzędzie robocze 7 na trzpień kwadratowy uchwytu narzędziowego 6.

Praca

Sposób funkcjonowania

Uchwyt montażu końcówek 6 wraz z końcówką roboczą napędzany jest silnikiem elektrycznym przez przekładnię i mechanizm udarowy.

Proces pracy dzieli się na dwie fazy: Wkręcanie i dokręcanie (mechanizm udarowy w akcji).

Uruchomienie mechanizmu udarowego wywoływane jest utknięciem śruby, stanowiącym obciążenie dla silnika. Mechanizm udarowy zamienia w ten sposób siłę silnika w równomierne udary obrotowe. Przy wykręcaniu śrub proces ten przebiega w odwrotnej kolejności.

Uruchomienie

f Należy zwrócić uwagę na napięcie sieci!

Napięcie źródła prądu musi zgadzać się z danymi na tabliczce znamionowej elektronarzędzia. Elektronarzędzia przeznaczone do pracy pod napięciem 230 V można przyłączać również do sieci 220 V.

Ustawianie kierunku obrotów f Uruchamiać przełącznik obrotów 5 tylko

podczas bezruchu elektronarzędzia.

Za pomocą przełącznika obrotów 5 można zmienić kierunek obrotów elektronarzędzia.

Obroty w prawo:Przestawić przełącznik zmiany kierunku obrotów 5 aż do oporu w dół (R).

Obroty w lewo:Przestawić przełącznik zmiany kierunku obrotów 5 aż do oporu w górę (L).

Włączanie/wyłączanie

W celu uruchomienia elektronarzędzia, należy wcisnąć włącznik/wyłącznik 4 i przytrzymać go w tej pozycji.

W celu wyłączenia należy puścić włącznik/wy- łącznik 4.

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Polski | 9

Ustawianie prędkości obrotowej

Prędkość obrotowa włączonego elektronarzędzia może być regulowana bezstopniowo, w zależności od siły nacisku na włącznik/wyłącznik 4.

Lekki nacisk na włącznik/wyłącznik 4 oznacza niską prędkość obrotową. Wraz ze zwiększającym się naciskiem prędkość obrotowa rośnie.

Wskazówki dotyczące pracy

f Urządzenie należy używać jedynie z uchwy-

tem dodatkowym 2.

f Nie należy przykładać włączonego elektro-

narzędzia do nakrętki/śruby. Obracające się

narzędzia robocze mogą ześlizgnąć się z nakrętki lub z łba śruby.

Moment obrotowy uzależniony jest od czasu trwania udaru. Maksymalnie osiągnięty moment obrotowy wynika ze wszystkich osiągniętych przez ruchy udarowe pojedynczych momentów obrotowych. Maksymalny moment obrotowy może zostać osiągnięty po udarze trwającym 6- 10 sekund. Po tym czasie moment dokręcania podwyższa się już tylko minimalnie. Obudowa przekładni ogrzewa się za to w sposób wyczuwalny.

Wskazówka: Efektem nadmiernego ogrzania jest podwyższone zużycie wszystkich części mechanizmu udarowego i podwyższone zapotrzebowanie na środki smarne.

Czas trwania udaru należy ustalić oddzielnie dla każdego wymaganego momentu obrotowego dokręcania. Rzeczywiście osiągnięty moment obrotowy dokręcania należy stale kontrolować za pomocą klucza dynamometrycznego.

Połączenia śrubowe twarde, sprężynujące lub miękkie

Momenty obrotowe osiągnięte w jednym cyklu udarów i pomierzone podczas próbnego wkręcania należy nanieść do diagramu efekcie otrzyma się krzywą przebiegu momentu obrotowego. Wysokość krzywej odpowiada maksymalnemu momentowi obrotowemu, a jej nachylenie odpowiada czasowi, w jakim zostanie on osiągnięty.

Przebieg momentu obrotowego zależny jest od następujących czynników:

– Wytrzymałość śrub/nakrętek – Rodzaj podłoża (podkładka, sprężyna

talerzowa, uszczelka)

– Wytrzymałość materiału przeznaczonego do

ześrubowania

– Ilość/rodzaj smaru na połączeniu śrubowym Zgodnie z powyższym rozróżnić można

następujące rodzaje połączeń: – Osadzenie twarde ma miejsce w przypadku

łączenia metalu z metalem przy użyciu podkładek. Po stosunkowo krótkim czasie udaru osiągany jest maksymalny moment obrotowy (stromy przebieg krzywej charakterystycznej). Zbyt długi czas udaru szkodzi tylko maszynie.

– Osadzenie sprężynujące ma miejsce, gdy

łączony jest metal z metalem, jednak przy użyciu podkładek sprężystych, sprężyn talerzowych, rozpórek lub śrub/nakrętek z gniazdem stożkowym, a także przy zastosowaniu przedłużek.

– Osadzenie miękkie ma miejsce w przypadku

łączenia np. metalu z drewnem lub w przypadku podłożenia podkładki ołowiowej lub z włókniny.

W przypadku połączeń sprężynowych lub miękkich, maksymalny moment obrotowy dokręcania jest mniejszy niż w przypadku połączeń twardych. Konieczny jest też zdecydowanie dłuższy czas udaru.

– w

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

10 | Polski

Ustalanie czasu trwania udaru

W diagramach (przykłady) ukazano moment obrotowy dokręcania śruby [Nm], uzależniony od czasu trwania udaru [s]:

n wkręcanie twarde o wkręcanie miękkie.

Podane wartości są wartościami średnimi i różnią się w zależności od rodzaju zastosowania. Moment obrotowy dokręcania należy stale kontrolować za pomocą klucza dynamometrycznego.

Wykres dla GDS 24

[Nm]

[s]

Osiągnięcie najwyższego momentu obrotowego następuje:

– dla wkręceń twardych, po ok. 10 sekundach

trwania udaru

– dla wkręceń miękkich, po ok. 22 sekundach

trwania udaru

Wykres dla GDS 30

[Nm]

[s]

Osiągnięcie najwyższego momentu obrotowego następuje:

– dla wkręceń twardych, po ok. 6 sekundach

trwania udaru

– dla wkręceń miękkich, po ok. 26 sekundach

trwania udaru

Wartości maksymalne momenty obrotowe dokręcania śrub, dostępnych w handlu, wyszczególnione zostały w poniższej tabelce.

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Polski | 11

Wartości dla maksymalnych momentów obrotowych dokręcania śrub

Wartości podane w Nm, obliczone z pola przekroju śruby; wykorzystanie granicy plastyczności w 90 %

(przy współczynniku tarcia klucza dynamometrycznego.

= 0,12). Konieczna jest stała kontrola momentu dokręcania za pomocą

ges

Klasy

Śruby standardowe Śruby wysokiej wytrzymałości wg DIN 267

3.6 4.6 5.6 4.8 6.6 5.8 6.8 6.9 8.8 10.9 12.9

M 8 M 10 M 12 M 14 M 16 M 18 M 20 M 22

M 24

M 27 M 30

6.57 8.7 11 11.6 13.1 14.6 17.5 19.7 23 33 39 13 17.5 22 23 26 29 35 39 47 65 78

22.6 30 37.6 40 45 50 60 67 80 113 135 36 48 60 65 72 79 95 107 130 180 215 55 73 92 98 110 122 147 165 196 275 330 75 101 126 135 151 168 202 227 270 380 450

107 143 178 190 214 238 286 320 385 540 635 145 190 240 255 290 320 385 430 510 715 855 185 245 310 325 370 410 490 455 650 910 1100 275 365 455 480 445 605 725 815 960 1345 1615 370 495 615 650 740 820 990 1110 1300 1830 2200

Przykłady ustalania czasu trwania udaru (GDS 30)

Śruba M 24 o klasie wytrzymałości 8.8 = moment obrotowy dokręcania śruby 650 Nm

Na podstawie wykresu GDS 30 czas trwania udaru przy 650 Nm wynosi 0,8 sekund. (Wykres dla GDS 30 zob. str. 10)

wytrzymałości z naprężeniem wstępnym

Wskazówki

Średnica trzpienia drążków skrętnych jest dokładnie wykalibrowana i zmniejszona. Dzięki temu mają one działanie ograniczające moment obrotowy. Drążek skrętny należy włożyć między wkrętarkę udarową a końcówkę wkręcającą. Żelazna reguła dla tego rodzaju pracy to: średnica rdzenia śruby = średnica czynna drążka skrętnego. Optymalny czas trwania udaru można ustalić za pomocą próbnych wkręceń.

W punkcie ciężkości elektronarzędzia umieszczony został uchwyt do zawieszania 1, na którym elektronarzędzie można zawiesić.

Za pomocą specjalnej kątnicy (osprzęt) można zmienić pozycję rękojeści.

W przypadku temperatury otoczenia, znajdującej się poniżej temperatury zamarzania, elektronarzędzie należy uruchomić na ok 3 min. na biegu jałowym, co zwiększy wydajność smarowania wewnątrz elektronarzędzia.

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

12 | Polski

Konserwacja i serwis

Konserwacja i czyszczenie

f Przed wszystkimi pracami przy elektro-

narzędziu należy wyciągnąć wtyczkę z gniazda.

f Aby zapewnić bezpieczną i wydajną pracę,

elektronarzędzie i szczeliny wentylacyjne należy utrzymywać w czystości.

Jeśli urządzenie, mimo dokładnej i wszechstronnej kontroli produkcyjnej ulegnie kiedykolwiek awarii, naprawę powinien przeprowadzić autoryzowany serwis elektronarzędzi firmy Bosch.

Przy wszystkich zgłoszeniach oraz zamówieniach części zamiennych konieczne jest podanie 10-cyfrowego numeru katalogowego elektronarzędzia zgodnie z danymi na tabliczce znamionowej.

Obługa klienta oraz doradztwo techniczne

Ze wszystkimi pytaniami, dotyczącymi naprawy i konserwacji nabytego produktu oraz dostępu do części zamiennych prosimy zwracać się do punktów obsługi klienta. Rysunki techniczne oraz informacje o częściach zamiennych można znaleźć pod adresem:

www.bosch-pt.com

Zespół doradztwa technicznego firmy Bosch służy pomocą w razie pytań związanych z zakupem produktu, jego zastosowaniem oraz regulacją urządzeń i osprzętu.

Polska

Robert Bosch Sp. z o.o. Serwis Elektronarzędzi Ul. Szyszkowa 35/37 02-285 Warszawa Tel.: +48 (022) 715 44 60 Faks: +48 (022) 715 44 41 E-Mail: bsc@pl.bosch.com Infolinia Działu Elektronarzędzi: +48 (801) 100 900 (w cenie połączenia lokalnego) E-Mail: elektronarzedzia.info@pl.bosch.com www.bosch.pl

Usuwanie odpadów

Elektronarzędzia, osprzęt i opakowanie należy poddać utylizacji zgodnie z obowiązującymi zasadami ochrony środowiska.

Tylko dla państw należących do UE:

Nie należy wyrzucać elektronarzędzi do odpadów domowych! Zgodnie z europejską wytyczną 2002/96/EG o starych, zużytych narzędziach elektrycznych i ele-

ktronicznych i jej stosowania w prawie krajowym, wyeliminowane, niezdatne do użycia elektronarzędzia należy zbierać osobno i doprowadzić do ponownego użytkowania zgodnego z zasadami ochrony środowiska.

Zastrzega się prawo dokonywania zmian.

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Česky | 13

Všeobecná varovná upozornění pro elektronářadí

VAROVÁNÍ

dodržování varovných upozornění a pokynů mohou mít za následek úder elektrickým proudem, požár a/nebo těžká poranění.

Všechna varovná upozornění a pokyny do budoucna uschovejte.

Ve varovných upozorněních použitý pojem „elektronářadí“ se vztahuje na elektronářadí provozované na el. síti (se síťovým kabelem) a na elektronářadí provozované na akumulátoru (bez síťového kabelu).

1) Bezpečnost pracovního místa a) Udržujte Vaše pracovní místo čisté a

dobře osvětlené. Nepořádek nebo

neosvětlené pracovní oblasti mohou vést k úrazům.

b) S elektronářadím nepracujte v prostředí

ohroženém explozí, kde se nacházejí hořlavé kapaliny, plyny nebo prach.

Elektronářadí vytváří jiskry, které mohou prach nebo páry zapálit.

c) Děti a jiné osoby udržujte při použití

elektronářadí daleko od Vašeho pracovního místa. Při rozptýlení můžete

ztratit kontrolu nad strojem.

2) Elektrická bezpečnost a) Připojovací zástrčka elektronářadí musí

lícovat se zásuvkou. Zástrčka nesmí být žádným způsobem upravena. Společně s elektronářadím s ochranným uzemněním nepoužívejte žádné adaptérové zástrčky.

Neupravené zástrčky a vhodné zásuvky snižují riziko úderu elektrickým proudem.

b) Zabraňte kontaktu těla s uzemněnými

povrchy, jako např. potrubí, topení, sporáky a chladničky. Je-li Vaše tělo

uzemněno, existuje zvýšené riziko úderu elektrickým proudem.

c) Chraňte stroj před deštěm a vlhkem.

Vniknutí vody do elektronářadí zvyšuje nebezpečí úderu elektrickým proudem.

Čtěte všechna varovná upozornění a pokyny. Zanedbání při

d) Dbejte na účel kabelu, nepoužívejte jej k

nošení či zavěšení elektronářadí nebo k vytažení zástrčky ze zásuvky. Udržujte kabel daleko od tepla, oleje, ostrých hran nebo pohyblivých dílů stroje. Poškozené

nebo spletené kabely zvyšují riziko úderu elektrickým proudem.

e) Pokud pracujete s elektronářadím venku,

použijte pouze takové prodlužovací kabely, které jsou způsobilé i pro venkovní použití. Použití prodlužovacího

kabelu, jež je vhodný pro použití venku, snižuje riziko úderu elektrickým proudem.

f) Pokud se nelze vyhnout provozu elektro-

nářadí ve vlhkém prostředí, použijte proudový chránič. Nasazení proudového

chrániče snižuje riziko úderu elektrickým proudem.

3) Bezpečnost osob a) Buďte pozorní, dávejte pozor na to, co

děláte a přistupujte k práci s elektronářadím rozumně. Nepoužívejte žádné elektronářadí pokud jste unaveni nebo pod vlivem drog, alkoholu nebo léků.

Moment nepozornosti při použití elektronářadí může vést k vážným poraněním.

b) Noste osobní ochranné pomůcky a vždy

ochranné brýle. Nošení osobních ochran-

ných pomůcek jako maska proti prachu, bezpečnostní obuv s protiskluzovou podrážkou, ochranná přilba nebo sluchátka, podle druhu nasazení elektronářadí, snižují riziko poranění.

c) Zabraňte neúmyslnému uvedení do pro-

vozu. Přesvědčte se, že je elektronářadí vypnuté dříve než jej uchopíte, ponesete či připojíte na zdroj proudu a/nebo akumulátor. Máte-li při nošení elektronářadí

prst na spínači nebo pokud stroj připojíte ke zdroji proudu zapnutý, pak to může vést k úrazům.

d) Než elektronářadí zapnete, odstraňte

seřizovací nástroje nebo šroubováky.

Nástroj nebo klíč, který se nachází v otáčivém dílu stroje, může vést k poranění.

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

14 | Česky

e) Vyvarujte se abnormálního držení těla.

Zajistěte si bezpečný postoj a udržujte vždy rovnováhu. Tím můžete elektronářadí

v neočekávaných situacích lépe kontrolovat.

f) Noste vhodný oděv. Nenoste žádný volný

oděv nebo šperky. Vlasy, oděv a rukavice udržujte daleko od pohybujících se dílů.

Volný oděv, šperky nebo dlouhé vlasy mohou být zachyceny pohybujícími se díly.

g) Lze-li namontovat odsávací či zachycující

přípravky, přesvědčte se, že jsou připojeny a správně použity. Použití odsávání

prachu může snížit ohrožení prachem.

4) Svědomité zacházení a používání elektronářadí

a) Stroj nepřetěžujte. Pro svou práci

použijte k tomu určené elektronářadí. S

vhodným elektronářadím budete pracovat v udané oblasti výkonu lépe a bezpečněji.

b) Nepoužívejte žádné elektronářadí, jehož

spínač je vadný. Elektronářadí, které nelze

zapnout či vypnout je nebezpečné a musí se opravit.

c) Než provedete seřízení stroje, výměnu

dílů příslušenství nebo stroj odložíte, vytáhněte zástrčku ze zásuvky a/nebo odstraňte akumulátor. Toto preventivní

opatření zabrání neúmyslnému zapnutí elektronářadí.

d) Uchovávejte nepoužívané elektronářadí

mimo dosah dětí. Nenechte stroj používat osobám, které se strojem nejsou seznámeny nebo nečetly tyto pokyny.

Elektronářadí je nebezpečné, je-li používáno nezkušenými osobami.

e) Pečujte o elektronářadí svědomitě.

Zkontrolujte, zda pohyblivé díly stroje bezvadně fungují a nevzpřičují se, zda díly nejsou zlomené nebo poškozené tak, že je omezena funkce elektronářadí. Poškozené díly nechte před nasazením stroje opravit. Mnoho úrazů má příčinu ve

špatně udržovaném elektronářadí.

f) Řezné nástroje udržujte ostré a čisté.

Pečlivě ošetřované řezné nástroje s ostrými řeznými hranami se méně vzpřičují a dají se lehčeji vést.

g) Používejte elektronářadí, příslušenství,

nasazovací nástroje apod. podle těchto pokynů. Respektujte přitom pracovní podmínky a prováděnou činnost. Použití

elektronářadí pro jiné než určující použití může vést k nebezpečným situacím.

5) Servis a) Nechte Vaše elektronářadí opravit pouze

kvalifikovaným odborným personálem a pouze s originálními náhradními díly. Tím

bude zajištěno, že bezpečnost stroje zůstane zachována.

Podle typu stroje specifikované bezpečnostní pokyny

f Nepoužívejte elektronářadí s poškozeným

kabelem. Pokud se kabel během práce poškodí, pak se jej nedotýkejte a vytáhněte síťovou zástrčku. Poškozené kabely zvyšují

riziko elektrického úderu.

f Elektronářadí držte při práci pevně oběma

rukama a zajistěte si bezpečný postoj.

Oběma rukama je elektronářadí vedeno bezpečněji.

f Zajistěte obrobek. Obrobek pevně uchycený

upínacím přípravkem nebo svěrákem je držen bezpečněji než Vaší rukou.

f Než jej odložíte, počkejte až se elektronářadí

zastaví. Nasazovací nástroj se může vzpříčit a

vést ke ztrátě kontroly nad elektronářadím.

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Česky | 15

Funkční popis

Čtěte všechna varovná upozornění a pokyny. Zanedbání při dodržování

varovných upozornění a pokynů mohou mít za následek úraz elektrickým proudem, požár a/nebo těžká poranění.

Vyklopte prosím odklápěcí stranu se zobrazením stroje a nechte tuto stranu během čtení návodu k obsluze otevřenou.

Určující použití

Elektronářadí je určeno k zašroubování a povolování šroubů a též k utažení a povolení matic pokaždé v uvedeném rozsahu rozměrů.

Zobrazené komponenty

Číslování zobrazených komponent se vztahuje na zobrazení elektronářadí na grafické straně.

1 Závěsné oko 2 Přídavná rukojeť 3 Závitové pouzdro pro přídavnou rukojeť 4 Spínač 5 Přepínač směru otáčení

6 Nástrojový držák

7 Nasazovací nástroj

Zobrazené nebo popsané příslušenství nepatří do standardní dodávky.

Informace o hluku a vibracích

Měřené hodnoty byly zjištěny podle EN 60745. Hodnocená hladina hluku stroje A činí typicky:

hladina akustického tlaku 100 dB(A); hladina akustického výkonu 113dB(A). Nepřesnost K=3 dB.

Noste chrániče sluchu!

Celkové hodnoty vibrací (vektorový součet tří os) zjištěny podle EN 60745: Utahování šroubů a matic maximálně přípustné velikosti: hodnota emise vibrací a nepřesnost K= 0,5 m/s

V těchto pokynech uvedená úroveň vibrací byla změřena podle měřících metod normovaných v EN 60745 a může být použita pro vzájemné porovnání elektronářadí. Hodí se i pro předběžný odhad zatížení vibracemi. Uvedená úroveň vibrací reprezentuje hlavní použití elektronářadí. Pokud ovšem bude elektronářadí nasazeno pro jiná použití, s odlišnými nasazovacími nástroji nebo s nedostatečnou údržbou, může se úroveň vibrací lišit. To může zatíženi vibracemi po celou pracovní dobu zřetelně zvýšit. Pro přesný odhad zatížení vibracemi by měly být zohledněny i doby, v nichž je stroj vypnutý nebo sice běží, ale fakticky není nasazen. To může zatíženi vibracemi po celou pracovní dobu zřetelně zredukovat. Stanovte dodatečná bezpečnostní opatření k ochraně obsluhy před účinky vibrací jako např.: údržba elektronářadí a nasazovacích nástrojů, udržování teplých rukou, organizace pracovních procesů.

=4 m/s2,

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

16 | Česky

Technická data

Rázový utahovák GDS 24

Professional

Objednací číslo Jmenovitý příkon Výstupní výkon Otáčky naprázdno

W 800 920 W 400 500

min

0 601 434 1.. 0 601 435 1..

-1

GDS 30 Professional

1260 1260

max. kroutící moment tvrdý/měkký šroubový spoj podle ISO 5393

Chod vpravo/vlevo max. průměr šroubu Nástrojový držák Hmotnost podle EPTA-Procedure 01/2003 Třída ochrany

Údaje platí pro jmenovité napětí [U] 230/240 V. Při nižších napětích a provedení specifických pro jednotlivé země se tyto údaje mohou lišit.

Dbejte prosím objednacího čísla na typovém štítku Vašeho elektronářadí. Obchodní označení jednotlivých elektronářadí se mohou měnit.

Prohlášení o shodě

Nm 600/300 1000/500

z z

M 24 M 30

¾"  1"

kg 5,7 7,3

/ II / II

Montáž

Prohlašujeme v plné naší zodpovědnosti, že v odstavci „Technická data“ popsaný výrobek je v souladu s následujícími normami nebo normativními dokumenty: EN 60745 podle ustanovení směrnic 2004/108/ES, 98/37/ES (do

28.12.2009), 2006/42/ES (od 29.12.2009). Technická dokumentace u:

Robert Bosch GmbH, PT/ESC, D-70745 Leinfelden-Echterdingen

Dr. Egbert Schneider Senior Vice President Engineering

Dr. Eckerhard Strötgen Head of Product Certification

Výměna nástroje

f Před každou prací na elektronářadí

vytáhněte zástrčku ze zásuvky.

f Dbejte při nasazování nástroje na to, aby

nástroj pevně seděl na nástrojovém držáku.

Pokud není nástroj pevně spojený s nástrojovým držákem, pak se může opět uvolnit a již jej nelze kontrolovat.

Nasazovací nástroj 7 nastrčte na čtyřhran nástrojového držáku 6.

30.10.2007, Robert Bosch GmbH, Power Tools Division D-70745 Leinfelden-Echterdingen

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Česky | 17

Provoz

Funkce

Nástrojový držák 6 s nástrojem je poháněn elektromotorem přes převodovku a rázový mechanizmus.

Pracovní proces se dělí do dvou fází: Šroubování a utahování (rázový mechanizmus v akci).

Rázový mechanizmus nasadí, jakmile šroubový spoj běží ztuha a motor je tudíž zatížený. Rázový mechanizmus přeměňuje sílu motoru na rovnoměrné točivé údery. Při povolování šroubů nebo matic probíhá tento proces obráceně.

Uvedení do provozu

f Dbejte síťového napětí! Napětí zdroje prou-

du musí souhlasit s údaji na typovém štítku elektronářadí. Elektronářadí označené 230 V smí být provozováno i na 220 V.

Nastavení směru otáčení f Přepínač směru otáčení 5 ovládejte jen za

stavu klidu elektronářadí.

Pomocí přepínače směru otáčení 5 můžete změnit směr otáčení elektronářadí.

Chod vpravo: Posuňte přepínač směru otáčení 5 až na doraz dolů (R).

Chod vlevo: Posuňte přepínač směru otáčení 5 až na doraz nahoru (L).

Zapnutí – vypnutí

Pro uvedení do provozu stlačte spínač 4 a podržte jej stlačený.

Pro vypnutí spínač 4 uvolněte.

Nastavení počtu otáček

Počet otáček zapnutého elektronářadí můžete plynule regulovat podle toho, jak dalece stlačíte spínač 4.

Lehký tlak na spínač 4 způsobí nízký počet otáček. S rostoucím tlakem se počet otáček zvyšuje.

Pracovní pokyny

f Používejte Vaše elektronářadí pouze s

přídavnou rukojetí 2.

f Na matici/šroub nasaďte jen vypnuté

elektronářadí. Otáčející se nástroje mohou

sklouznout.

Kroutící moment je závislý na době rázů. Maximální dosažený kroutící moment je výsledkem součtu všech, rázy dosažených, jednotlivých kroutících momentů. Maximální kroutící moment se dosáhne po době úderů 6-10 sekund. Po této době se utahovací moment zvyšuje jen minimálně. Naproti tomu se citelně zahřívá těleso převodovky.

Upozornění: Následky přílišného zahřátí jsou vyšší opotřebení na všech dílech rázového mechnizmu a vyšší spotřeba mazacího prostředku.

Dobu úderů je nutno pro každý potřebný utahovací moment zjistit. Skutečně dosažený utahovací moment je třeba neustále kontrolovat pomocí momentového klíče.

Šroubové spoje s tvrdým, pružným nebo měkkým uložením

Budou-li při pokusu ve sledu rázů dosažené kroutící momenty změřeny a zaneseny do diagramu, získá se křivka průběhu kroutícího momentu. Výška křivky odpovídá maximálně dosaženému kroutícímu momentu, strmost ukazuje, v které chvíli ho bylo dosaženo.

Průběh kroutícího momentu závisí na následujících faktorech:

– Pevnost šroubů/matic – Druh podkladu (podložka, talířová pružina,

těsnění)

– Pevnost sešroubovaných materiálů – Mazací poměry na šroubovém spoji

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

18 | Česky

Adekvátně vyplývají následující případy použití: – Tvrdé uložení je dáno u přišroubování kovu na

kov při použití plochých podložek. Po relativně krátké době rázů je dosaženo maximálního kroutícího momentu (strmý průběh charakteristiky). Zbytečně dlouhá doba rázů jen poškozuje stroj.

– Pružné uložení je dáno u přišroubování kovu

na kov, avšak při použití pružných podložek, talířových pružin, čepů nebo šroubů/matic s kuželovým uložením a též při použití prodloužení.

– Měkké uložení je dáno u přišroubování např.

kovu na dřevo nebo při použití olověných nebo fíbrových podložek.

U pružného resp. měkkého uložení je maximální utahovací moment nižší než u tvrdého uložení. Rovněž je zapotřebí výrazně delší doba rázů.

Zjištění doby rázů

Diagramy (příklady) ukazují utahovací moment [Nm] v závislosti na době rázů [s]:

n pro tvrdé uložení o pro měkké uložení.

Údaje jsou průměrné hodnoty a liší se podle případu použití. Pro kontrolu je třeba utahovací moment neustále ověřovat pomocí momentového klíče.

Diagram pro GDS 24

[Nm]

[s]

Nejvyšší utahovací moment byl dosažen: – pro tvrdé uložení po ca. 10 sekundách doby

rázů

– pro měkké uložení po ca. 22 sekundách doby

rázů

Diagram pro GDS 30

[Nm]

[s]

Nejvyšší utahovací moment byl dosažen: – pro tvrdé uložení po ca. 6 sekundách doby

rázů

– pro měkké uložení po ca. 26 sekundách doby

rázů

Směrné hodnoty pro maximální utahovací momenty obvyklých šroubů můžete převzít z následující tabulky.

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Směrné hodnoty pro maximální utahovací momenty šroubů

Údaje v Nm, vypočteno z průřezu napětí; využití meze kluzu 90 % (při součiniteli tření kontrolu neustále kontrolujte utahovací moment momentovým klíčem.

Česky | 19

=0,12). Pro

ges

Třídy pevnosti podle

Standardní šrouby Vysokopevnostní

DIN 267

3.6 4.6 5.6 4.8 6.6 5.8 6.8 6.9 8.8 10.9 12.9

M 8 M 10 M 12 M 14 M 16 M 18 M 20 M 22

M 24

M 27 M 30

6.57 8.7 11 11.6 13.1 14.6 17.5 19.7 23 33 39 13 17.5 22 23 26 29 35 39 47 65 78

22.6 30 37.6 40 45 50 60 67 80 113 135 36 48 60 65 72 79 95 107 130 180 215 55 73 92 98 110 122 147 165 196 275 330 75 101 126 135 151 168 202 227 270 380 450

Příklad pro zjištění doby rázů (GDS 30)

Šroub M 24 s třídou pevnosti 8.8 = utahovací moment 650 Nm

Z diagramu GDS 30 vychází při 650 Nm doba rázů 0,8 sekundy. (Diagram pro GDS 30 viz strana 18)

šrouby

Tipy

Torzní tyče mají dřík s přesně kalibrovaným, redukovaným průměrem. Účinkují proto jako omezující utahovací moment. Torzní tyč se nastrčí mezi rázový utahovák a bit. Jako empirický vzorec pro použití platí: průměr jádra šroubu = účinný průměr torzní tyče. Doba rázů se zjistí šroubovacími pokusy.

Pro zavěšení je v těžišti elektronářadí umístěno závěsné oko 1.

Pomocí úhelníku (příslušenství) můžete změnit polohu rukojeti.

Při teplotách pod bodem mrazu byste měli provozovat elektronářadí nejprve ca. 3 minuty naprázdno, aby se zlepšil výkon mazání v elektronářadí.

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

20 | Česky

Údržba a servis

Údržba a čištění

f Před každou prací na elektronářadí

vytáhněte zástrčku ze zásuvky.

f Udržujte elektronářadí a větrací otvory čisté,

abyste pracovali dobře a bezpečně.

Pokud dojde i přes pečlivou výrobu a náročné kontroly k poruše stroje, svěřte provedení opravy autorizovanému servisnímu středisku pro elektronářadí firmy Bosch.

Při všech dotazech a objednávkách náhradních dílů nezbytně prosím uvádějte 10-místné objednací číslo podle typového štítku elektronářadí.

Zákaznická a poradenská služba

Zákaznická služba zodpoví Vaše dotazy k opravě a údržbě Vašeho výrobku a též k náhradním dílům. Explodované výkresy a informace k náhradním dílům naleznete i na:

www.bosch-pt.com

Tým poradenské služby Bosch Vám rád pomůže při otázkách ke koupi, používání a nastavení výrobků a příslušenství.

Czech Republic

Robert Bosch odbytová s.r.o. Bosch Service Center PT K Vápence 1621/16 692 01 Mikulov Tel.: +420 (519) 305 700 Fax: +420 (519) 305 705 E-Mail: servis.naradi@cz.bosch.com www.bosch.cz

Zpracování odpadů

Elektronářadí, příslušenství a obaly by měly být dodány k opětovnému zhodnocení nepoškozujícímu životní prostředí.

Pouze pro země EU:

Nevyhazujte elektronářadí do domovního odpadu! Podle evropské směrnice 2002/96/ES o starých elektrických a elektronických zařízeních a jejím

prosazení v národních zákonech musí být neupotřebitelné elektronářadí rozebrané shromážděno a dodáno k opětovnému zhodnocení nepoškozujícímu životní prostředí.

Změny vyhrazeny.

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Slovensky | 21

Všeobecné výstražné upozornenia a bezpečnostné pokyny

POZOR

pokyny. Zanedbanie dodržiavania Výstražných upozornení a pokynov uvedených v nasledujúcom texte môže mať za následok zásah elektrickým prúdom, spôsobiť požiar a/alebo ťažké poranenie.

Tieto Výstražné upozornenia a bezpečnostné pokyny starostlivo uschovajte na budúce použitie.

Pojem „ručné elektrické náradie“ používaný v nasledujúcom texte sa vzťahuje na ručné elektrické náradie napájané zo siete (s prívodnou šnúrou) a na ručné elektrické náradie napájané akumulátorovou batériou (bez prívodnej šnúry).

1) Bezpečnosť na pracovisku a) Pracovisko vždy udržiavajte čisté a dobre

b) Týmto náradím nepracujte v prostredí

c) Nedovoľte deťom a iným nepovolaným

2) Elektrická bezpečnosť a) Zástrčka prívodnej šnúry ručného

Prečítajte si všetky Výstražné upozornenia a bezpečnostné

osvetlené. Neporiadok a neosvetlené

priestory pracoviska môžu mať za následok pracovné úrazy.

ohrozenom výbuchom, v ktorom sa nachádzajú horľavé kvapaliny, plyny alebo horľavý prach. Ručné elektrické

náradie vytvára iskry, ktoré by mohli prach alebo pary zapáliť.

osobám, aby sa počas používania ručného elektrického náradia zdržiavali v blízkosti pracoviska. Pri odpútaní pozornosti zo

strany inej osoby môžete stratiť kontrolu nad náradím.

elektrického náradia musí pasovať do použitej zásuvky. Zástrčku v žiadnom prípade nijako nemeňte. S uzemneným elektrickým náradím nepoužívajte ani žiadne zástrčkové adaptéry. Nezmenené

zástrčky a vhodné zásuvky znižujú riziko zásahu elektrickým prúdom.

b) Vyhýbajte sa telesnému kontaktu s

uzemnenými povrchovými plochami, ako sú napr. rúry, vykurovacie telesá, sporáky a chladničky. Keby by bolo Vaše telo

uzemnené, hrozí zvýšené riziko zásahu elektrickým prúdom.

c) Chráňte elektrické náradie pred účinkami

dažďa a vlhkosti. Vniknutie vody do

ručného elektrického náradia zvyšuje riziko zásahu elektrickým prúdom.

d) Nepoužívajte prívodnú šnúru mimo urče-

ný účel na nosenie ručného elektrického náradia, ani na jeho zavesenie a zástrčku nevyberajte zo zásuvky ťahaním za prívodnú šnúru. Zabezpečte, aby sa sieťová šnúra nedostala do blízkosti horúceho telesa, ani do kontaktu s olejom, s ostrými hranami alebo pohybujúcimi sa súčiastkami ručného elektrického náradia.

Poškodené alebo zauzlené prívodné šnúry zvyšujú riziko zásahu elektrickým prúdom.

e) Keď pracujete s ručným elektrickým

náradím vonku, používajte len také predlžovacie káble, ktoré sú schválené aj na používanie vo vonkajších priestoroch.

Použitie predlžovacieho kábla, ktorý je vhodný na používanie vo vonkajšom prostredí, znižuje riziko zásahu elektrickým prúdom.

f) Ak sa nedá vyhnúť použitiu ručného

elektrického náradia vo vlhkom prostredí, použite ochranný spínač pri poruchových prúdoch. Použitie ochranného spí-

nača pri poruchových prúdoch znižuje riziko zásahu elektrickým prúdom.

3) Bezpečnosť osôb a) Buďte ostražitý, sústreďte sa na to, čo

robíte a k práci s ručným elektrickým náradím pristupujte s rozumom. Nepracujte s ručným elektrickým náradím nikdy vtedy, keď ste unavený, alebo keď ste pod vplyvom drog, alkoholu alebo liekov.

Malý okamih nepozornosti môže mať pri používaní náradia za následok vážne poranenia.

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

22 | Slovensky

b) Noste osobné ochranné pomôcky a

používajte vždy ochranné okuliare.

Nosenie osobných ochranných pomôcok, ako je ochranná dýchacia maska, bezpečnostná pracovná obuv. ochranná prilba alebo chrániče sluchu, podľa druhu ručného elektrického náradia a spôsobu jeho použitia znižujú riziko poranenia.

c) Vyhýbajte sa neúmyselnému uvedeniu

ručného elektrického náradia do činnosti. Pred zasunutím zástrčky do zásuvky a/alebo pred pripojením akumulátora, pred chytením alebo prenášaním ručného elektrického náradia sa vždy presvedčte sa, či je ručné elektrické náradie vypnuté.

Ak budete mať pri prenášaní ručného elektrického náradia prst na vypínači, alebo ak ručné elektrické náradie pripojíte na elektrickú sieť zapnuté, môže to mať za následok nehodu.

d) Skôr ako náradie zapnete, odstráňte z

neho nastavovacie náradie alebo kľúče na skrutky. Nastavovací nástroj alebo kľúč,

ktorý sa nachádza v rotujúcej časti ručného elektrického náradia, môže spôsobiť vážne poranenia osôb.

e) Vyhýbajte sa abnormálnym polohám tela.

Zapezpečte si pevný postoj, a neprestajne udržiavajte rovnováhu. Takto

budete môcť ručné elektrické náradie v neočakávaných situáciách lepšie kontrolovať.

f) Pri práci noste vhodný pracovný odev.

Nenoste široké odevy a nemajte na sebe šperky. Vyvarujte sa toho, aby so Vaše vlasy, odev a rukavice dostali do blízkosti rotujúcich súčiastok náradia. Voľný odev,

dlhé vlasy alebo šperky môžu byť zachytené rotujúcimi časťami ručného elektrického náradia.

g) Ak sa dá na ručné elektrické náradie na-

montovať odsávacie zariadenie a zariadenie na zachytávanie prachu, presvedčte sa, či sú dobre pripojené a správne používané. Používanie odsávacieho zaria-

denia a zariadenia na zachytávanie prachu znižuje riziko ohrozenia zdravia prachom.

4) Starostlivé používanie ručného elektrického náradia a manipulácia s ním

a) Ručné elektrické náradie nikdy nepreťa-

žujte. Používajte také elektrické náradie, ktoré je určené pre daný druh práce.

Pomocou vhodného ručného elektrického náradia budete pracovať lepšie a bezpečnejšie v uvedenom rozsahu výkonu náradia.

b) Nepoužívajte nikdy také ručné elektrické

náradie, ktoré má pokazený vypínač.

Náradie, ktoré sa už nedá zapnúť alebo vypnúť, je nebezpečné a treba ho zveriť do opravy odborníkovi.

c) Skôr ako začnete náradie nastavovať

alebo prestavovať, vymieňať príslušenstvo alebo skôr, ako odložíte náradie, vždy vytiahnite zástrčku sieťovej šnúry zo zásuvky. Toto preventívne opatrenie zabra-

ňuje neúmyselnému spusteniu ručného elektrického náradia.

d) Nepoužívané ručné elektrické náradie

uschovávajte tak, aby bolo mimo dosahu detí. Nedovoľte používať pneumatické náradie osobám, ktoré s ním nie sú dôverne oboznámené, alebo ktoré si neprečítali tieto Pokyny. Ručné elektrické

náradie je nebezpečné vtedy, keď ho používajú neskúsené osoby.

e) Ručné elektrické náradie starostlivo oše-

trujte. Kontrolujte, či pohyblivé súčiastky bezchybne fungujú alebo či neblokujú, či nie sú zlomené alebo poškodené niektoré súčiastky, ktoré by mohli negatívne ovplyvňovať správne fungovanie ručného elektrického náradia. Pred použitím náradia dajte poškodené súčiastky vymeniť.

Veľa nehôd bolo spôsobených nedostatočnou údržbou elektrického náradia.

f) Rezné nástroje udržiavajte ostré a čisté.

Starostlivo ošetrované rezné nástroje s ostrými reznými hranami majú menšiu tendenciu k zablokovaniu a ľahšie sa dajú viesť.

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Slovensky | 23

g) Používajte ručné elektrické náradie,

príslušenstvo, nastavovacie nástroje a pod. podľa týchto výstražných upozornení a bezpečnostných pokynov. Pri práci zohľadnite konkrétne pracovné podmienky a činnosť, ktorú budete vykonávať.

Používanie ručného elektrického náradia na iný účel ako na predpísané použitie môže viesť k nebezpečným situáciám.

5) Servisné práce a) Ručné elektrické náradie dávajte opra-

vovať len kvalifikovanému personálu, ktorý používa originálne náhradné súčiastky. Tým sa zabezpečí, že bezpeč-

nosť náradia zostane zachovaná.

Bezpečnostné pokyny špecifické pre dané náradie

f Nepoužívajte ručné elektrické náradie, ktoré

má poškodenú prívodnú šnúru. Nedotýkajte sa poškodenej prívodnej šnúry a v prípade, že sa kábel počas práce s náradím poškodí, ihneď vytiahnite zástrčku zo zásuvky.

Poškodené prívodné šnúry zvyšujú riziko zásahu elektrickým prúdom.

f Pri práci držte ručné elektrické náradie

pevne oboma rukami a zabezpečte si stabilný postoj. Pomocou dvoch rúk sa ručné

elektrické náradie ovláda bezpečnejšie.

f Zabezpečte obrobok. Obrobok upnutý pomo-

cou upínacieho zariadenia alebo zveráka je bezpečnejší ako obrobok pridržiavaný rukou.

f Počkajte na úplné zastavenie ručného

elektrického náradia, až potom ho odložte.

Pracovný nástroj sa môže zaseknúť a môže zapríčiniť stratu kontroly nad ručným elektrickým náradím.

Popis fungovania

Prečítajte si všetky Výstražné upozornenia a bezpečnostné pokyny.

Zanedbanie dodržiavania Výstražných upozornení a pokynov uvedených v nasledujúcom texte môže mať za následok zásah elektrickým prúdom, spôsobiť požiar a/alebo ťažké poranenie.

Vyklopte si láskavo vyklápaciu stranu s obrázkami produktu a nechajte si ju vyklopenú po celý čas, keď čítate tento Návod na používanie.

Používanie podľa určenia

Toto ručné elektrické náradie je v uvedenom rozmerovom rozsahu určené na zaskrutkovávanie a uvoľňovanie skrutiek ako aj na uťahovanie a uvoľňovanie matíc.

Vyobrazené komponenty

Číslovanie jednotlivých komponentov sa vzťahuje na vyobrazenie elektrického náradia na grafickej strane tohto Návodu na používanie.

1 Závesné oko 2 Prídavná rukoväť 3 Závit pre prídavnú rukoväť 4 Vypínač 5 Prepínač smeru otáčania

6 Upínací mechanizmus

7 Pracovný nástroj

Zobrazené alebo popísané príslušenstvo nepatrí do základnej výbavy produktu.

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

24 | Slovensky

Technické údaje

Impulzový skrutkovač GDS 24

Professional

Vecné číslo Menovitý príkon Výkon Počet voľnobežných obrátok

W 800 920 W 400 500

min

0 601 434 1.. 0 601 435 1..

-1

GDS 30 Professional

1260 1260

max. krútiaci moment tvrdé/mäkké ukončenie skrutkovania podľa ISO 5393

Pravobežný/ľavobežný chod max. skrutkovací priemer Skľučovadlo Hmotnosť podľa EPTA-Procedure 01/2003 Trieda ochrany

Údaje platia pre menovité napätie [U] 230/240 V. V prípade nižšieho napätia a pri vyhotoveniach špecifických pre niektorú krajinu sa môžu tieto údaje odlišovať.

Všimnite si láskavo vecné číslo na typovom štítku svojho ručného elektrického náradia. Obchodné názvy jednotlivých produktov sa môžu odlišovať.

Vyhlásenie o konformite

Na vlastnú zodpovednosť vyhlasujeme, že dole popísaný výrobok „Technické údaje“ sa zhoduje s nasledujúcimi normami alebo normatívnymi dokumentami: EN 60745 podľa ustanovení smerníc 2004/108/EG, 98/37/EG (do

28.12.2009), 2006/42/EG (od 29.12.2009). Súbor technickej dokumentácie sa nachádzajú na

adrese: Robert Bosch GmbH, PT/ESC, D-70745 Leinfelden-Echterdingen

Dr. Egbert Schneider Senior Vice President Engineering

Dr. Eckerhard Strötgen Head of Product Certification

Nm 600/300 1000/500

z z

M 24 M 30

¾"  1"

kg 5,7 7,3

/ II / II

Informácia o hlučnosti/vibráciách

Namerané hodnoty zisťované na základe normy EN 60745.

Hodnotená hodnota hladiny hluku A tohto náradia je typicky: Akustický tlak 100 dB(A); Hodnota hladiny akustického tlaku 113 dB(A). Nepresnosť merania K=3 dB.

Používajte chrániče sluchu!

Celkové hodnoty vibrácií (súčet vektorov troch smerov) zisťované podľa normy EN 60745: Uťahovanie skrutiek a matíc s maximálnou prípustnou veľkosťou: Hodnota emisie vibrácií

=4 m/s2, nepresnosť merania K= 0,5 m/s2.

30.10.2007, Robert Bosch GmbH, Power Tools Division D-70745 Leinfelden-Echterdingen

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Slovensky | 25

Úroveň kmitov uvedená v týchto pokynoch bola nameraná podľa meracieho postupu uvedeného v norme EN 60745 a možno ju používať na vzájomné porovnávanie rôznych typov ručného elektrického náradia medzi sebou. Hodí sa aj na predbežný odhad zaťaženia vibráciami. Uvedená hladina vibrácií reprezentuje hlavné druhy používania tohto ručného elektrického náradia. Avšak v takých prípadoch, keď sa toto ručné elektrické náradie použije na iné druhy použitia, s odlišnými pracovnými nástrojmi alebo sa podrobuje nedostatočnej údržbe, môže sa hladina zaťaženia vibráciami od týchto hodnôt odlišovať. To môže výrazne zvýšiť zaťaženie vibráciami počas celej pracovnej doby. Na presný odhad zaťaženia vibráciami počas určitého časového úseku práce s náradím treba zohľadniť doby, počas ktorých je ručné elektrické náradie vypnuté alebo doby, keď náradie síce beží, ale v skutočnosti sa nepoužíva. To môže výrazne redukovať zaťaženie vibráciami počas celej pracovnej doby. Na ochranu osoby pracujúcej s náradím pre účinkami zaťaženia vibráciami vykonajte ďalšie bezpečnostné opatrenia, ako sú napríklad: údržba ručného elektrického náradia a používaných pracovných nástrojov, zabezpečenie zachovania teploty rúk, organizácia jednotlivých pracovných úkonov.

Montáž

Výmena nástroja

f Pred každou prácou na ručnom elektrickom

náradí vytiahnite zástrčku náradia zo zásuvky.

f Pri vkladaní pracovného nástroja dávajte

pozor na to, aby bol pracovný nástroj v skľučovadle dobre upevnený. Ak by pracovný

nástroj nebol pevne spojený so skľučovadlom (s upínacím mechanizmom), mohol by sa uvoľniť a už by sa stal nekontrolovateľným.

Pracovný nástroj 7 nasuňte na štvorhran upínacieho mechanizmu 6.

Prevádzka

Spôsob činnosti

Upínacia hlava 6 s pracovným nástrojom je poháňaná cez prevodovku a impulzový mechanizmus pomocou elektromotora.

Pracovný úkon je rozčlenený do dvoch fáz: Skrutkovanie a uťahovanie (impulzový mechanizmus v činnosti).

Impulzový mechanizmus začína pracovať v okamihu, keď je skrutkové spojenie doskrutkované, a tým sa motor viac zaťaží. Impulzový mechanizmus pritom premieňa silu motora na rovnomerné otočné impulzy. Pri uvoľňovaní skrutiek a matíc sa tento pracovný úkon vykonáva v opačnom poradí.

Uvedenie do prevádzky

f Všimnite si napätie siete! Napätie zdroja

prúdu musí mať hodnotu zhodnú s údajmi na typovom štítku ručného elektrického náradia. Výrobky označené pre napätie 230 V sa smú používať aj s napätím 220 V.

Nastavenie smeru otáčania f S prepínačom smeru otáčania 5 manipulujte

len vtedy, keď je náradie vypnuté.

Pomocou prepínača smeru otáčania 5 môžete prepínať smer otáčania ručného elektrického náradia.

Pravobežný chod: Prepínač smeru otáčania 5 posuňte až na doraz smerom dole (R).

Ľavobežný chod: Prepínač smeru otáčania 5 posuňte až na doraz smerom hore (L).

Zapínanie/vypínanie

Ak chcete ručné elektrické náradie zapnúť, stlačte vypínač 4 a držte ho stlačený.

Na vypnutie ručného elektrického náradia uvoľnite vypínač 4.

Nastavenie počtu obrátok

Počet obrátok zapnutého ručného elektrického náradia môžete plynulo regulovať podľa toho, do akej miery stláčate vypínač 4.

Mierny tlak na vypínač 4 vyvolá nízky počet obrátok. Pri zvýšení tlaku sa počet obrátok zvýši.

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

26 | Slovensky

Pokyny na používanie

f Používajte ručné elektrické náradie iba s

prídavnou rukoväťou 2.

f Na skrutku/maticu prikladajte ručné

elektrické náradie iba vo vypnutom stave.

Otáčajúce sa pracovné nástroje by sa mohli zošmyknúť.

Krútiaci moment je závislý od doby trvania impulzov. Maximálny dosiahnutý krútiaci moment vyplýva zo súčtu všetkých jednotlivých krútiacich momentov dosiahnutých impulzami. Maximálny krútiaci moment sa dosiahne po trvaní uťahovacích impulzov v trvaní 6-10 sekúnd. Po tejto dobe sa už uťahovací moment zvyšuje iba minimálne. Avšak teplota telesa prevodovky sa badateľne zvýši.

Upozornenie: Následkom nadmierneho zohriatia je zvýšené opotrebovanie všetkých súčiastok príklepového mechanizmu ako aj vysoká potreba mastiaceho prostriedku.

Dobu trvania uťahovacích impulzov treba zistiť pre každý požadovaný uťahovací moment. Skutočne dosiahnutý uťahovací moment treba v každom prípade zisťovať pomocou momentového kľúča.

Skrutkové spojenia s tvrdým, pružným alebo s mäkkým podkladom

Ako odmeriate krútiace momenty dosiahnuté pri skúške a nanesiete ich do grafu, dostanete krivku priebehu krútiacich momentov. Výška krivky zodpovedá maximálne dosiahnuteľnému krútiacemu momentu, strmosť krivky ukazuje, za aký čas ho možno dosiahnuť.

Priebeh krútiaceho momentu závisí od nasledujúcich faktorov:

– pevnosť skrutiek/matíc – druh podložky/podkladu (okrúhla podložka,

tanierová pružina, tesnenie)

– pevnosť zoskrutkovávaného materiálu – mastiace pomery skrutkového spoja

Z toho potom vyplývajú nasledujúce prípady použitia:

– Tvrdé spojenie je dané pri skrutkových

spojoch kovu na kov s použitím podložiek. Maximálny krútiaci moment sa dosiahne po relatívne krátkom čase rotačných impulzov (strmý priebeh charakteristiky). Zbytočne dlhá doba impulzového uťahovania iba poškodzuje náradie.

– Pružné spojenie je dané pri skrutkových

spojoch kovu na kov, avšak s použitím pružných podložiek, tanierových podložiek, svorníkov alebo skrutiek / matíc s kónickým sedlom ako aj pri použití predlžovacích elementov.

– Mäkké spojenie je dané pri skrutkových

spojeniach napr. kovu na drevo, alebo pri použití olovených alebo fibrových podložiek ako podkladu.

Pri pružných resp. mäkkých spojeniach je maximálny uťahovací moment menší ako pri tvrdom spojení. Takisto je na dosiahnutie rovnakého uťahovacieho momentu potrebná dlhšia doba impulzového uťahovania.

Zistenie doby rázového uťahovania

Na grafoch (príklady) je zobrazený uťahovací moment [Nm] v závislosti od dĺžky trvania rázov [s]:

n pre tvrdé spojenie o pre mäkké spojenie.

Uvedené údaje sú stredné hodnoty a podľa prípadu použitia sa odlišujú. Skutočne dosiahnutý uťahovací moment treba v každom prípade skontrolovať pomocou momentového kľúča.

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Slovensky | 27

Graf pre GDS 24

[Nm]

[s]

Maximálny uťahovací moment sa dosiahne: – pre tvrdé spojenie po cca 10 sekundách

rázového uťahovania

– pre mäkké spojenie po cca 22 sekundách

rázového uťahovania

Graf pre GDS 30

[Nm]

Maximálny uťahovací moment sa dosiahne: – pre tvrdé spojenie po cca 6 sekundách

rázového uťahovania

– pre mäkké spojenie po cca 26 sekundách

rázového uťahovania

Orientačné hodnoty pre maximálne uťahovacie momenty bežne predávaných skrutiek môžete nájsť v nasledujúcej tabuľke.

Orientačné hodnoty na dosiahnutie maximálnych uťahovacích momentov skrutiek

Údaje prepočítané v jednotkách Nm z priebehu napätia; využitie hranice prieťažnosti 90 % (pri

hodnote trenia

= 0,12). Skutočne dosiahnutý uťahovací moment treba v každom prípade

ges

skontrolovať pomocou momentového kľúča.

[s]

Triedy pevnosti podľa normy DIN 267

Štandardné skrutky Skrutky s vysokou

pevnosťou

3.6 4.6 5.6 4.8 6.6 5.8 6.8 6.9 8.8 10.9 12.9

M 8 M 10 M 12 M 14 M 16 M 18 M 20 M 22

M 24

M 27 M 30

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

6.57 8.7 11 11.6 13.1 14.6 17.5 19.7 23 33 39 13 17.5 22 23 26 29 35 39 47 65 78

22.6 30 37.6 40 45 50 60 67 80 113 135 36 48 60 65 72 79 95 107 130 180 215 55 73 92 98 110 122 147 165 196 275 330 75 101 126 135 151 168 202 227 270 380 450

28 | Slovensky

Príklad na zistenie doby rázového uťahovania (GDS 30)

Skrutka M 24 s triedou pevnosti 8.8 = uťahovací moment skrutky 650 Nm

Z grafu pre GDS 30 vychádza pri 650 Nm doba trvania rázového užahovania v dĺžke 0,8 sekundy.(Graf pre GDS 30 pozri strana 27)

Tipy

Torzné tyče majú stopky s presne kalibrovaným zúženým priemerom. Vďaka tomu obmedzujú krútiaci moment. Torzná tyč sa zaradí medzi impulzový skrutkovač a skrutkovací hrot. Ako orientačné pravidlo pre používanie platí: Jadro závitu skrutky = účinný priemer torznej tyče. Potrebná doba trvania rázového uťahovania sa zisťuje pomocou praktických skúšok.

Aby ste mohli toto ručné elektrické náradie zavesiť, má v ťažisku umiestnený závesný strmienok 1.

Pomocou uholníka (príslušenstvo) môžete zmeniť polohu rukoväte.

Pri teplotách okolo bodu mrazu treba nechať ručné elektrické náradie bežať cca 3 minúty na voľnobeh, aby sa dosiahol zlepšený mastiaci výkon v ručnom elektrickom náradí.

Údržba a servis

Údržba a čistenie

f Pred každou prácou na ručnom elektrickom

náradí vytiahnite zástrčku náradia zo zásuvky.

f Ručné elektrické náradie a jeho vetracie

štrbiny udržiavajte vždy v čistote, aby ste mohli pracovať kvalitne a bezpečne.

Ak by prístroj napriek starostlivej výrobe a kontrole predsa len prestal niekedy fungovať, treba dať opravu vykonať autorizovanej servisnej opravovni elektrického náradia Bosch.

Pri všetkých dopytoch a objednávkach náhradných súčiastok uvádzajte bezpodmienečne 10-miestne vecné číslo uvedené na typovom štítku výrobku.

Sevisné stredisko a poradenská služba pre zákazníkov

Servisné stredisko Vám odpovie na otázky týkajúce sa opravy a údržby Vášho produktu ako aj náhradných súčiastok. Rozložené obrázky a informácie k náhradným súčiastkam nájdete aj na web-stránke:

www.bosch-pt.com

Tím poradenskej služby pre zákazníkov Bosch Vám rád pomôže aj pri problémoch týkajúcich sa kúpy a nastavenia produktov a príslušenstva.

Slovakia

Tel.: +421 (02) 48 703 800 Fax: +421 (02) 48 703 801 E-Mail: servis.naradia@sk.bosch.com www.bosch.sk

Likvidácia

Ručné elektrické náradie, príslušenstvo a obal treba dať na recykláciu šetriacu životné prostredie.

Len pre krajiny EÚ:

Neodhadzujte ručné elektrické náradie do komunálneho odpadu! Podľa Európskej smernice 2002/96/EG o starých elektrických a elektronických výrobkoch a podľa

jej aplikácií v národnom práve sa musia už nepoužiteľné elektrické produkty zbierať separovane a dať na recykláciu zodpovedajúcu ochrane životného prostredia.

Zmeny vyhradené.

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

Magyar | 29

Általános biztonsági előírások az elektromos kéziszerszámokhoz

FIGYELMEZTETÉS

tetést és előírást. A következőkben leírt előírások betartásának elmulasztása áramütésekhez, tűzhöz és/vagy súlyos testi sérülésekhez vezethet.

Kérjük a későbbi használatra gondosan őrizze meg ezeket az előírásokat.

Az alább alkalmazott „elektromos kéziszerszám” fogalom a hálózati elektromos kéziszerszámokat (hálózati csatlakozó kábellel) és az akkumulátoros elektromos kéziszerszámokat (hálózati csatlakozó kábel nélkül) foglalja magában.

1) Munkahelyi biztonság a) Tartsa tisztán és jól megvilágított állapot-

ban a munkahelyét. A rendetlenség és a

megvilágítatlan munkaterület balesetekhez vezethet.

b) Ne dolgozzon a berendezéssel olyan

robbanásveszélyes környezetben, ahol éghető folyadékok, gázok vagy porok vannak. Az elektromos kéziszerszámok

szikrákat keltenek, amelyek a port vagy a gőzöket meggyújthatják.

c) Tartsa távol a gyerekeket és az idegen

személyeket a munkahelytől, ha az elektromos kéziszerszámot használja.

Ha elvonják a figyelmét, elvesztheti az uralmát a berendezés felett.

2) Elektromos biztonsági előírások a) A készülék csatlakozó dugójának bele kell

illeszkednie a dugaszolóaljzatba. A csatlakozó dugót semmilyen módon sem szabad megváltoztatni. Védőföldeléssel ellátott készülékekkel kapcsolatban ne használjon csatlakozó adaptert.

A változtatás nélküli csatlakozó dugók és a megfelelő dugaszoló aljzatok csökkentik az áramütés kockázatát.

Olvassa el az összes biztonsági figyelmez-

b) Kerülje el a földelt felületek, mint például

csövek, fűtőtestek, kályhák és hűtőgépek megérintését. Az áramütési veszély

megnövekszik, ha a teste le van földelve.

c) Tartsa távol az elektromos kéziszerszá-

mot az esőtől vagy nedvességtől. Ha víz

hatol be egy elektromos kéziszerszámba, ez megnöveli az áramütés veszélyét.

d) Ne használja a kábelt a rendeltetésétől

eltérő célokra, vagyis a szerszámot soha ne hordozza vagy akassza fel a kábelnél fogva, és sohase húzza ki a hálózati csatlakozó dugót a kábelnél fogva. Tartsa távol a kábelt hőforrásoktól, olajtól, éles élektől és sarkaktól és mozgó gépalkatrészektől. Egy megrongálódott vagy csomók-

kal teli kábel megnöveli az áramütés veszélyét.

e) Ha egy elektromos kéziszerszámmal a

szabad ég alatt dolgozik, csak szabadban való használatra engedélyezett hosszabbítót használjon. A szabadban való hasz-

nálatra engedélyezett hosszabbító használata csökkenti az áramütés veszélyét.

f) Ha nem lehet elkerülni az elektromos

kéziszerszám nedves környezetben való használatát, alkalmazzon egy hibaáramvédőkapcsolót. Egy hibaáram-védőkap-

csoló alkalmazása csökkenti az áramütés kockázatát.

3) Személyi biztonság a) Munka közben mindig figyeljen, ügyeljen

arra, amit csinál és meggondoltan dolgozzon az elektromos kéziszerszámmal. Ha fáradt, ha kábítószerek vagy alkohol hatása alatt áll, vagy orvosságokat vett be, ne használja a berendezést. Egy

pillanatnyi figyelmetlenség a szerszám használata közben komoly sérülésekhez vezethet.

Bosch Power Tools 1 609 929 M74 | (24.10.07)

30 | Magyar

b) Viseljen személyi védőfelszerelést és

mindig viseljen védőszemüveget.

A személyi védőfelszerelések, mint porvédő álarc, csúszásbiztos védőcipő, védősapka és fülvédő használata az elektromos kéziszerszám használata jellegének megfelelően csökkenti a személyi sérülések kockázatát.

c) Kerülje el a készülék akaratlan üzembe

helyezését. Győződjön meg arról, hogy az elektromos kéziszerszám ki van kapcsolva, mielőtt bedugná a csatlakozó dugót a dugaszolóaljzatba, csatlakoztatná az akkumulátor-csomagot, és mielőtt felvenné és vinni kezdené az elektromos kéziszerszámot. Ha az elektromos kéziszerszám

felemelése közben az ujját a kapcsolón tartja, vagy ha a készüléket bekapcsolt állapotban csatlakoztatja az áramforráshoz, ez balesetekhez vezethet.

d) Az elektromos kéziszerszám bekap-

csolása előtt okvetlenül távolítsa el a beállítószerszámokat vagy csavarkulcsokat. Az elektromos kéziszerszám forgó

részeiben felejtett beállítószerszám vagy csavarkulcs sérüléseket okozhat.

e) Ne becsülje túl önmagát. Kerülje el a

normálistól eltérő testtartást, ügyeljen arra, hogy mindig biztosan álljon és az egyensúlyát megtartsa. Így az elektromos

kéziszerszám felett váratlan helyzetekben is jobban tud uralkodni.

f) Viseljen megfelelő ruhát. Ne viseljen bő

ruhát vagy ékszereket. Tartsa távol a haját, a ruháját és a kesztyűjét a mozgó részektől. A bő ruhát, az ékszereket és a

hosszú hajat a mozgó alkatrészek magukkal ránthatják.

g) Ha az elektromos kéziszerszámra fel

lehet szerelni a por elszívásához és összegyűjtéséhez szükséges berendezéseket, ellenőrizze, hogy azok megfelelő módon hozzá vannak kapcsolva a készülékhez és rendeltetésüknek megfelelően működnek. A porgyűjtő berendezések

használata csökkenti a munka során keletkező por veszélyes hatását.

4) Az elektromos kéziszerszámok gondos kezelése és használata

a) Ne terhelje túl a berendezést. A munká-

jához csak az arra szolgáló elektromos kéziszerszámot használja. Egy alkalmas

elektromos kéziszerszámmal a megadott teljesítménytartományon belül jobban és biztonságosabban lehet dolgozni.

b) Ne használjon olyan elektromos kéziszer-

számot, amelynek a kapcsolója elromlott.

Egy olyan elektromos kéziszerszám, amelyet nem lehet sem be-, sem kikapcsolni, veszélyes és meg kell javíttatni.

c) Húzza ki a csatlakozó dugót a dugaszoló-

aljzatból és/vagy az akkumulátor-csomagot az elektromos kéziszerszámból, mielőtt az elektromos kéziszerszámon beállítási munkákat végez, tartozékokat cserél vagy a szerszámot tárolásra elteszi. Ez

az elővigyázatossági intézkedés meggátolja a szerszám akaratlan üzembe helyezését.

d) A használaton kívüli elektromos kéziszer-

számokat olyan helyen tárolja, ahol azokhoz gyerekek nem férhetnek hozzá. Ne hagyja, hogy olyan személyek használják az elektromos kéziszerszámot, akik nem ismerik a szerszámot, vagy nem olvasták el ezt az útmutatót. Az elektromos kézi-

szerszámok veszélyesek, ha azokat gyakorlatlan személyek használják.

e) A készüléket gondosan ápolja. Ellenőriz-

ze, hogy a mozgó alkatrészek kifogástalanul működnek-e, nincsenek-e beszorulva, és nincsenek-e eltörve vagy megrongálódva olyan alkatrészek, amelyek hatással lehetnek az elektromos kéziszerszám működésére. A berendezés megrongálódott részeit a készülék használata előtt javíttassa meg. Sok olyan baleset történik,

amelyet az elektromos kéziszerszám nem kielégítő karbantartására lehet visszavezetni.

f) Tartsa tisztán és éles állapotban a vágó-

szerszámokat. Az éles vágóélekkel rendel-

kező és gondosan ápolt vágószerszámok ritkábban ékelődnek be és azokat könnyebben lehet vezetni és irányítani.

1 609 929 M74 | (24.10.07) Bosch Power Tools

+ 89 hidden pages