TELESKOP ASTRONOMICZNY
Sky-Watcher 1309 EQ-2
1
CZĘŚCI SKŁADOWE TELESKOPU
1. Okular
2. Wyciąg okularowy
3. Obejma z mocowaniem lusterka wtórnego
4. Koło deklinacji
5. Montaż paralaktyczny (tzw. równikowy)
6. Gałka mikroruchów osi rektascensji
7. Pręt przeciwwagi
8. Przeciwwaga
9. Statyw
10.Tacka na akcesoria (nie pokazano na schemacie)
11.Platforma montażu paralaktycznego
12.Śruba regulacji wysokości
13.Koło rektascensji
14.Gałka mikroruchów osi deklinacji
15.Tylna pokrywa tubusa z śrubami kolimacyjnymi
16.Tuba optyczna
17.Obejmy tubusa
18.Szukacz
2
Dane techniczne:
Sky-Watcher 1309 EQ-2
ogniskowa
900 mm
światłosiła
1/7
średnica zwierciadła głównego
130 mm
największe użytkowe powiększenie
260 x
rozdzielczość fotograficzna
250 linie/mm
zasięg
13,3
długość tubusa
84 cm
statyw
aluminiowy trójnóg
okulary
1 ¼” 20mm i 10 mm
szukacz
6x30
montaż
paralaktyczny
WSTĘP
Gratulujemy zakupu i witamy w świecie astronomii Sky-Watcher!
Teleskop astronomiczny Sky-Watcher 1309 EQ-2 to wysokiej jakości,
ekonomiczny teleskop ze znakomitym systemem optycznym oraz stabilnym
montażem paralaktycznym EQ-2 wyposażonym w mikroruchy. Pozwala to na
łatwe i precyzyjne obserwacje wielu obiektów astronomicznych – planet,
mgławic, gromad gwiazd, galaktyk i wielu, wielu innych.
Jeśli jesteś początkującym miłośnikiem astronomii, niektóre terminy i nazwy
części teleskopu opisane w tej instrukcji mogą być dla Ciebie nowością. Ta
instrukcja została tak zaprojektowana, abyś poznał prawidłowy sposób
użytkowania Twojego teleskopu w systemie Newton’a. Aby uzyskać pomoc w
składaniu teleskopu, poświęć trochę czasu na przejrzenie tej instrukcji oraz
schematu części wyszczególnionych na rysunku na poprzedniej stronie.
UWAGA!!!
- Nigdy nie patrz bezpośrednio na Słońce gołym okiem ani przez
teleskop, chyba, że korzystasz z odpowiedniego filtra słonecznego.
Inaczej spowodujesz trwałe i nieodwracalne uszkodzenie wzroku.
- Nigdy nie używaj swojego teleskopu do rzutowania obrazu Słońca na
jakąkolwiek powierzchnię. Nagromadzenie ciepła wewnątrz może
uszkodzić teleskop i wszelkie zamocowane do niego akcesoria.
- Nigdy nie zostawiaj teleskopu bez opieki, zwłaszcza, gdy w pobliżu są
dzieci. Odnosi się to również do dorosłych, którzy mogą nie być
zaznajomieni z właściwymi procedurami obsługi Twojego teleskopu.
- Nigdy nie używaj filtra słonecznego zakładanego na okular ani klina
Herschela. Pod wpływem ciepła nagromadzonego wewnątrz mogą one
pęknąć, rozsypać się na kawałki lub uszkodzić Twój teleskop.
3
- Zawsze zakrywaj swój szukacz (o ile jest założony) podczas
użytkowania bezpiecznego filtra słonecznego. Chociaż szukacz jest mały,
ma wystarczającą zdolność zbierania światła, aby spowodować trwale i
nieodwracalne uszkodzenie wzroku. Smuga światła rzutowana przez
szukacz jest wystarczająco gorąca, aby poparzyć skórę albo podpalić
ubranie.
SKŁADANIE TELESKOPU
1. W skład teleskopu wchodzą następujące części:
a) statyw z rozpórkami
b) tuba optyczna z obejmami
c) głowica montażu paralaktycznego
d) dwa okulary 1 ¼ cala
e) szukacz
f) przeciwwaga
g) pręt przeciwwagi
h) dwa pokrętła mikroruchów
i) tacka na akcesoria
2. Składanie należy rozpocząć od przygotowania statywu: rozłóż nogi (9) i rozsuń
je na pożądana wysokość. Zablokuj każdą nogę śrubą blokującą wysokość nóg
statywu.
3. Zamontuj stolik na akcesoria (10) przykręcając go śrubą do rozpórek nóg
statywu.
4. Umieść głowicę montażu paralaktycznego (5) na statywie wkładając dolną
część montażu w otwór na platformie statywu (11). Od spodu przewlecz śrubę
wraz z podkładką i wkręć ją w gwintowany otwór na spodzie głowicy montażu.
5. Wkręć w głowicę montażu dwie śruby blokujące (12) ustawienie skali
szerokości geograficznej do momentu, aż śruby zetkną się z montażem i
zablokują jego położenie.
6. Zamocuj przeciwwagi: wkręć pręt przeciwwagi (7) w gwintowany otwór w osi
deklinacji montażu. Odkręć nakrętkę zabezpieczającą z drugiego końca pręta
przeciwwagi i zdejmij podkładkę. Poluzuj śrubę na przeciwwadze, nasuń
przeciwwagę (8) na pręt i dokręć śrubę blokującą. Nałóż podkładkę i zakręć
nakrętkę zabezpieczającą.
7. Zamontuj pokrętła mikroruchów (6 i 14). Są one
skonstruowane w postaci elastycznych wężyków
zakończonych gałkami, pokręcanie którymi pozwala na
łatwe i dokładne nakierowywanie teleskopu na obiekty.
Chromowane końcówki pokręteł mikroruchów należy
nałożyć na końcówki wałków napędu montażu i zablokować
wkrętem (patrz rys. 1., obok). Pokrętło mikroruchów z
dłuższym wężykiem powinno zostać podłączone do osi
rektascencji, a drugie, krótsze do osi deklinacji.
4
8. Odkręć nakrętki motylkowe z obejm tubusa (17) i umieść tubę na montażu
paralaktycznym (5), tak, aby mocowanie tuby wsunęło się w zaczep. Końcówka
tubusa z wyciągiem okularowym po prawidłowym zamontowaniu tubusa powinna
się znajdować nad mocowaniem pręta przeciwwagi. Nakręć z powrotem nakrętki
obejm tubusa i zaciśnij dokręcając motylki, aby tubus pewnie się trzymał.
9. Zdejmij plastikową zakrywkę na końcu wyciągu okularowego, poluzuj śrubkę
blokującą i zainstaluj w wyciągu okular 20mm (1) wkładając go w otwór wyciągu
chromowaną końcówką. Zablokuj okular dokręcając śrubkę.
10. Zamontuj szukacz na tubusie teleskopu: usuń nakrętki mocujące podstawkę
szukacza, dopasuj ją do mocowania i dokręć z powrotem śrubami. Szukacz
powinien być skierowany dużą soczewką w stronę otworu tuby optycznej
teleskopu.
11. Zdejmij zakrywkę otworu tuby optycznej teleskopu.
UŻYTKOWANIE TELESKOPU
MONTAŻ SZUKACZA
Szukacz 6x30 (powiększenie 6x, średnica obiektywu 30mm) montowany jest w
obejmie na tubusie teleskopu.
1. Wykręć dwie śrubki znajdujące się na spodzie tubie optycznej teleskopu
(patrz rys. 5).
2. Otwory na podstawie mocowania szukacza zrównaj z otworami na tubusie
teleskopu.
3. Za pomocą wcześniej wykręconych śrub przykręć mocowanie szukacza do
tubusa teleskopu.
Zamontowane obejmy mocowania szukacza wraz z śrubkami regulacyjnymi
pozwalają ustawić go w pożądanej pozycji i unieruchomić wkrętem blokującym.
OBSERWACJE
A. NAKIEROWYWANIE TELESKOPU NA OBIEKTY
Teleskop można nakierowywać na obiekty w dwóch osiach:
1. Ruch w osi deklinacji (północ-południe): przy dużych zmianach położenia
należy zluzować śrubę blokującą koła nastawczego deklinacji, zmienić
położenie tubusa i gdy teleskop jest wycelowany w pobliże miejsca, w
które pragniemy go skierować, przykręcić śrubę. Przy małych i
precyzyjnych ruchach należy skorzystać z pokręteł mikroruchów. Pokrętło
mikroruchów deklinacji ma zakres około 30° i po dojściu do końca zakresu
regulacji nie wolno kontynuować jej, gdyż można w ten sposób
uszkodzić mechanizm regulacyjny. W takim przypadku należy
poluzować śrubę blokującą koła nastawczego deklinacji, zmienić położenie
tubusa i gdy teleskop minie miejsce, w które chcemy spojrzeć, należy
5
zablokować śrubę i rozpocząć regulację pokrętłami mikroruchów w
przeciwnym kierunku.
2. Ruch w osi rektascencji (wschód-zachód): przy dużych zmianach położenia
należy zluzować śrubę blokującą koła nastawczego rektascencji, zmienić
położenie tubusa i gdy teleskop jest wycelowany w pobliże miejsca, w
które pragniemy go skierować, przykręcić śrubę. Przy małych i
precyzyjnych ruchach należy skorzystać z pokręteł mikroruchów. W
przeciwieństwie do osi deklinacji pokrętło mikroruchów rektascencji ma
pełny zakres regulacji (360°).
B. WYWAŻENIE TELESKOPU W OSI REKTASCENCJI.
Wyważenie teleskopu jest bardzo ważne dla zapewnienia płynnego i stabilnego
sterowania teleskopem, zwłaszcza, gdy teleskop jest wyposażony w napęd.
1. Aby wyważyć (zbalansować) teleskop w osi rektascencji należy ustawić
przeciwwagę na pręcie równoległym do podłoża (patrz rys. 5). Zluzuj
śrubę blokującą koło nastawcze rektascencji i sprawdź czy tubus się sam
przechyla. Jeśli tak, to ustaw przeciwwagę na pręcie (pręt podczas
balansowania powinien być równoległy do ziemi) w takiej pozycji, aby
tubus nie przechylał się i pozostawał nieruchomy. Po ustawianiu zablokuj
przeciwwagę na pręcie dokręcając śrubę.
C. WYWAŻENIE TELESKOPU W OSI DEKLINACJI.
Ustaw teleskop tak, aby tuba optyczna znajdowała się “z boku” montażu i
statywu (patrz rys. 6). Zablokuj teleskop w osi rektascencji i zluzuj obejmy
tubusa, aby mógł się on przesuwać w przód i tył.
Zobacz, w która stronę przesuwa się tuba. Zluzuj śrubę blokującą koła
nastawczego deklinacji i ustaw tubę tak, aby zarówno sama tuba, jak i cały
teleskop pozostawał w bezruchu i nie przechylał się.
6
ORIENTACJA OBRAZU
Obraz widziany przez teleskop w systemie Newton’a jest odwrócony zarówno
prawo-lewo, jak i góra-dół (patrz rys. 7). Dodatkowo jeszcze jest on obrócony o
wartość kąta pomiędzy płaszczyzną ziemi (podłoża), a wyciągiem okularowym, w
którym jest okular. Dlatego teleskopy Newtona są najlepsze do obserwacji
astronomicznych, gdzie orientacja obrazu nie mam takiego znaczenia, jak w
przypadku obserwacji ziemskich.
USTAWIANIE OSTROŚCI
Ustawienia ostrości dokonuje się za pomocą gałki umieszczonej poniżej
mocowania okularu:
1. Patrząc przez okular pokręcaj gałką regulacji ostrości, aż uzyskasz ostry
obraz.
2. Chcąc ustawić ostrość na obiekt będący bliżej niż ten, na który była
ustawiona ostrość poprzednio musisz przekręcić gałką regulacji ostrości
przeciwnie do ruchu wskazówek zegara. Obracając gałką regulacji ostrości
zgodnie z ruchem wskazówek zegara ustawisz ostrość dla obiektów
położonych dalej niż obiekt obserwowany dotychczas.
3. Aby uzyskać naprawdę ostry obraz nigdy nie prowadź obserwacji przez
szyby (np. w oknach) lub nad obiektami i przedmiotami wytwarzającymi
ciepło (np. rozgrzany dach, asfalt), gdyż wymusza to ruch powietrza
uniemożliwiający ustawienie ostrości.
PODSTAWY ASTRONOMII
Do tego momentu instrukcja mówiła o budowie i podstawowych zasadach
działania twojego teleskopu. Jednak, aby lepiej je rozumieć, musisz się trochę
dowiedzieć na temat nocnego nieba. Ten rozdział mówi o astronomii
obserwacyjnej w ogólności i zawiera informacje o nocnym niebie i nastawianiu na
oś biegunową.
7
UKŁAD WSPÓŁRZĘDNYCH NIEBIESKICH
Aby pomóc sobie w odnajdywaniu obiektów na niebie, astronomowie używają
system współrzędnych niebieskich podobny do współrzędnych geograficznych na
Ziemi. Ma on bieguny, linie długości i szerokości oraz równik. W niezbyt długich
odcinkach czasu są one stałe względem gwiazd.
Równik niebieski opisuje 360 stopni wokół Ziemi i oddziela północną półkulę
niebieską od południowej. Tak jak równik na naszej planecie, przypisana jest mu
wartość zero stopni. Na Ziemi byłaby to szerokość geograficzna. Jednak na niebie
mówi się o deklinacji – w skrócie DEC. Linie deklinacji są nazywane zgodnie z
odległością kątową – poniżej i powyżej równika niebieskiego. Dzieli się je na
stopnie, minuty łuku oraz sekundy łuku. Odczyty deklinacji na południe od
równika mają znak minus (-) przed współrzędną, a te na północ od równika
niebieskiego albo nie mają znaku albo poprzedza je znak plus (+).
Niebieski odpowiednik długości nazywamy rektascencją, w skrócie R.A. Tak jak
na Ziemi linie te biegną od bieguna do bieguna i są ułożone w równych
odstępach, co 15 stopni. Chociaż linie długości są ułożne według odległości
kątowych, są także miernikiem czasu. Każda główna linia długości różni się od
kolejnej o godzinę. Ponieważ Ziemia obraca się raz w ciągu 24 godzin, w sumie
są 24 linie. W związku z tym współrzędne w rektascensji są oznaczone w
jednostkach czasu. Zaczynają się od arbitralnego punktu w konstelacji Ryb
oznaczonego jako 0 godzin, 0 minut, 0 sekund. Wszystkie pozostałe punkty są
oznaczone według tego jak daleko (albo jak długo) zalegają za tą współrzędną,
podczas gdy przechodzi ona nad głową poruszając się na zachód.
Rys. 8 Sfera niebieska widziana z zewnątrz – pokazana jest rektascencja i deklinacja.
RUCH GWIAZD
Dzienny ruch Słońca na sferze niebieskiej jest znany nawet najbardziej
przypadkowym obserwatorom. To jednak nie Słońce się porusza jak
przypuszczali dawni astronomowie, ale Ziemia. Jej obrót powoduje, że gwiazdy
zakreślają na niebie wielkie koła. Ich rozmiar zależy od tego, w jakiej części
nieba znajduje się gwiazda. Gwiazdy w pobliżu równika niebieskiego tworzą
8
największe koła wschodząc na wschodzie i zachodząc na zachodzie. Idąc w
stronę bieguna niebieskiego, czyli punktu, wokół którego wydają się krążyć
gwiazdy na półkuli północnej te koła stają się coraz mniejsze. Gwiazdy z
umiarkowanych szerokości niebieskich wschodzą na północnym wschodzie a
zachodzą na północnym zachodzie. Gwiazdy na wysokich szerokościach
niebieskich są zawsze ponad horyzontem i są zwane okołobiegunowymi,
ponieważ nigdy nie wschodzą i nigdy nie zachodzą. Nigdy jednak nie zobaczysz
jak gwiazda zakreśla pełne koło, ponieważ podczas dnia światło Słońca zagłusza
światło gwiazd. Jednak część kolistego ruchu w tej okolicy nieba można zobaczyć
ustawiając na trójnogu kamerę i otwierając migawkę na kilka godzin. Na
wywołanym filmie będzie widać półkola wokół bieguna (ten opis ruchów gwiazd
odnosi się także do półkuli południowej z tym, że wszystkie gwiazdy na południe
od równika niebieskiego poruszają się wokół południowego bieguna
niebieskiego).
Wszystkie gwiazdy wydają się krążyć wokół biegunów niebieskich (patrz rys. 9),
jednak wygląd tego ruchu różni się w zależności od tego, na jaką część nieba
patrzysz. Blisko północnego bieguna gwiazdy zakreślają rozpoznawalne koła
wycentrowane na biegun (1). Gwiazdy blisko bieguna także podążają po kolistych
torach wokół bieguna. Jednak nie widać całego koła ze względu na to, że zasłania
horyzont. Dlatego widać to tak, że wschodzą na wschodzie i zachodzą na
zachodzie (2). Patrząc w stronę przeciwnego bieguna, gwiazdy podążają w
przeciwnym kierunku, zakreślając koło wokół przeciwnego bieguna (3).
Rys. 9. Ruch gwiazd na niebie.
9
NASTAWIANIE NA BIEGUN
Nastawienie na oś biegunową to proces, w którym oś rotacji teleskopu (zwana
osią biegunową) jest wyrównywana (ustawiana równolegle) do osi rotacji Ziemi.
Po wyrównaniu teleskop z mechanizmem zegarowym będzie śledził gwiazdy w
miarę jak przesuwają się po niebie. Dzięki temu obiekty obserwowane przez
teleskop wydają się być stacjonarne (nie będą dryfować poza pole widzenia).
Jeśli nie będziemy używać mechanizmu zegarowego to wszystkie obiekty na
niebie (zarówno w nocy jak i w dzień) powoli przedryfują poza pole widzenia. Ten
ruch jest spowodowany obracaniem się Ziemi.
ODNAJDOWANIE PÓŁNOCNEGO BIEGUNA NIEBIESKIEGO
Na każdej półkuli jest punkt na niebie, wokół którego wydają się krążyć
wszystkie gwiazdy. Takie punkty nazywamy biegunami niebieskimi, a ich nazwy
pochodzą od półkuli, na której się znajdują. Na przykład na północnej półkuli
wszystkie gwiazdy krążą wokół północnego bieguna niebieskiego. Gdy oś
biegunowa teleskopu jest skierowana na biegun, staje się równoległa do osi
obrotu Ziemi.
Wiele metod wyrównywania biegunowego wymaga, abyś wiedział jak znaleźć
biegun niebieski identyfikując gwiazdy na tym obszarze. Na północnej półkuli
odnajdywanie bieguna nie jest trudne. Na szczęście jest gwiazda widoczna gołym
okiem oddalona od niego o mniej niż jeden stopień. Tą gwiazdą jest Gwiazda
Polarna na końcu dyszla Małego Wozu. Ponieważ Mały Wóz (prawie tożsamy z
Wielką Niedźwiedzicą) nie jest szczególnie jasną konstelacją na niebie, może być
trudno go zlokalizować z rejonów miejskich. Jeśli tak jest, użyj dwóch gwiazd z
tyłu Wielkiego Wozu jako wskazówek.
Narysuj przechodzącą przez nie
umowną linię skierowaną w stronę
Małego Wozu. Zobaczysz wtedy, że
wskazują na Gwiazdę Polarną (zob. rys.
11). Ustawienie Wielkiego Wozu zmienia
się w ciągu roku albo inaczej na to
patrząc – w ciągu nocy (zob. rys. 10).
Gdy Wielki Wóz jest nisko na niebie (np.
blisko horyzontu) może być trudno go
zlokalizować. W takich przypadkach
skorzystaj z Kasjopei (zob. rys. 11).
Obserwatorzy na południowej półkuli nie
są takimi szczęśliwcami. Gwiazdy wokół
południowego bieguna nie są tak jasne,
jak te wokół północnego. Najbliższa
gwiazda, która jest stosunkowo jasna,
to Sigma Octantis. Jest ona na granicy
widzialności gołym okiem (jasność 5.5) i
jest oddalona od bieguna o około 59
minut łuku.
Rys. 10 Ustawienie Wielkiego Wozu
zmienia się w ciągu roku albo inaczej na to
patrząc – w ciągu nocy.
10
Definicja: Północny biegun niebieski jest punktem, wokół którego wydają się
krążyć wszystkie gwiazdy. Jego odpowiednikiem na półkuli południowej jest
południowy biegun niebieski.
Rys. 11. Dwie gwiazdy z przodu Wielkiego Wozu wskazują na Gwiazdę Polarną, która jest
odległa o mniej niż jeden stopień od prawdziwego (północnego) bieguna niebieskiego.
Kasjopeja, konstelacja w kszałcie litery „W”, jest po przeciwnej stronie bieguna względem
Wielkiego Wozu. Północny biegun niebieski jest oznaczony znakiem „+”.
NAKIEROWYWANIE TELESKOPU NA GWIAZDĘ POLARNĄ
Wiedząc już, gdzie znajduje się gwiazda polarna należy nakierować na nią
teleskop. Najłatwiej to zrobić z wykorzystaniem skali szerokości geograficznej.
Wykorzystuje się tu zależność pomiędzy szerokością geograficzną punktu, z
którego prowadzi się obserwacje, a kątem, pod jakim biegun niebieski północny
znajduje się ponad horyzontem. Otóż wartości te są sobie równe. Na przykład
stojąc na biegunie północnym (szerokość geograficzna +90°) biegun niebieski
północny, który ma deklinację +90°, znajduje się w dokładnie nad głową
obserwatora. Przesunąwszy się o jeden stopień na południe biegun niebieski
północny nie jest już nad głowa obserwatora, lecz przesunął się jeden stopień w
stronę północnego horyzontu. Chcąc się przesunąć o 1° szerokości geograficznej
należy pokonać odległość około 111 kilometrów. Dlatego też przyjmuje się, że
kąt nachylenia bieguna niebieskiego jest równy szerokości geograficznej punktu,
z którego prowadzimy obserwacje. W Polsce ustawiamy teleskop dla 52°
szerokości geograficznej.
Po ustawieniu skali szerokości geograficznej dla danego punktu obserwacji mamy
pewność, że tuba teleskopu jest skierowana pod właściwym katem ponad
horyzont.
Tuba teleskopu powinna być ustawiona równolegle do osi biegunowej montażu.
W tym celu poluzuj śrubę blokującą w deklinacji (DEC.) i ustaw tubus równolegle
11
do osi biegunowej teleskopu. W tej pozycji koło nastawcze deklinacji powinno
wskazywać +90° (patrz rys 12).
Rys. 12. Głowica montażu paralaktycznego.
Oś biegunowa powinna skierowana na północ. Wstępnego ustawienia teleskopu
można dokonać w dzień, gdy łatwiej jest z powodu światła dziennego, a dopiero
w nocy dokonać ewentualnych korekt.
W nocy dla ustalenia teleskopu w kierunku północnym należy kierować się na
Gwiazdą Polarną. Znajduje się ona mniej niż jeden stopień od osi bieguna
północnego i pozwala, choć nie perfekcyjnie, to łatwo i wystarczająco dokładnie
ustawić (wyrównać) teleskop (patrz rys. 13.). W tym celu użyj szukacza i
pokręteł mikroruchów – Gwiazda Polarna powinna znajdować się w centrum pola
widzenia szukacza.
Rys. 13. Wyrównywanie teleskopu do osi biegunowej Ziemi.
Należy pamiętać, aby podczas ustawiania nie poruszać teleskopu w osi
R.A i DEC., których skale powinny wskazywać wartość +90°.
12
POWIĘKSZENIA
Powiększenie teleskopu zależy od długości ogniskowej okulara użytego do
obserwacji i od długości ogniskowej teleskopu.
Teleskop Sky-Watcher 1309 EQ-2 posiada ogniskową o długości 900 mm. W
skład zestawu akcesoriów wchodzą okulary o ogniskowej 20mm i 10mm. Aby
obliczyć powiększenie uzyskiwane w takim zestawie należy długość ogniskowej
teleskopu podzielić przez długość ogniskowej okularu także wyrażoną w
milimetrach. W tym przypadku powiększenie dla okularu 20mm wynosi:
900mm/20mm = 45x
Dla okularu 10mm powiększenie wynosi:
900mm/10mm = 90x
Analogicznie można wyliczać powiększenia dla innych zastosowanych okularów.
UWAGA!!!
Wielkość powiększenia możliwego do uzyskania na każdym teleskopie ma swoje
granice. Są one spowodowane prawami fizyki i zdolnościami ludzkiego oka.
Najbardziej użyteczne powiększenia dla teleskopu Sky-Watcher 1309 EQ-2 są w
przedziale 25x – 180x. Większe powiększenia mają sens przy obserwacjach
astronomicznych Księżyca lub planet i są w bardzo dużej mierze zdeterminowane
przejrzystością atmosfery (tzw. seeing). Warto także wiedzieć, że przy dużych
powiększeniach nastepuje spadek kontrastu, dlatego też obserwacje warto
rozpoczynać od mniejszych powiększeń – wtedy obraz jest jaśniejszy i bardziej
kontrastowy. Maksymalne użyteczne powiększenia dla teleskopu Sky-Watcher
1309 EQ-2 wynosi około 260x.
OKREŚLANIE POLA WIDZENIA
Określenie pola widzenia jest ważne, gdy potrzebujesz znać rozmiary kątowe
obserwowanego obiektu. Aby obliczyć aktualne pole widzenia podziel pole
widzenia okularu (podawane w specyfikacji okularu) przez powiększenie.
Dla przykładu używając okularu 20mm, którego pole widzenia wynosi 45°, a
uzyskiwane powiększenie to 45x. Pole widzenia teleskopu to 1°:
Pole widzenia = 45°/45 = 1°
13
OBSERWACJE NIEBA
Gdy już wyregulujesz swój teleskop, jesteś gotowy do obserwacji. W tym
rozdziale znajdują się wskazówki do obserwacji wizualnych zarówno dla obiektów
Układu Słonecznego, jak i mgławicowych oraz ogólny opis warunków obserwacji,
które mogą je utrudnić.
Obserwacje Księżyca
Często zdarza się, że kusi nas, aby oglądać
Księżyc, gdy jest w pełni. W tym czasie półkula,
którą widzimy jest w pełni oświetlona i jej
światło może być przytłaczające. Poza tym
podczas tej fazy tarcza jest bardzo mało
kontrastowa albo całkowicie pozbawiona
kontrastu.
Jednym z najlepszych momentów na obserwacje
Księżyca są fazy pośrednie (około pierwszej i ostatniej kwadry). Długie cienie
ujawniają wiele szczegółów na powierzchni Księżyca. Przy małym powiększeniu
będziesz mógł uchwycić w polu widzenia większą część tarczy. Opcjonalny
reduktor/korektor pozwala oglądać zapierające dech w piersiach widoki całego
dysku, jeśli użyjemy go z okularem o małym powiększeniu. Aby dostrzec więcej
szczegółów przejdź na wyższe powiększenie używając okulara o krótszej
ogniskowej.
Wskazówki do obserwacji Księżyca
Aby zwiększyć kontrast i wydobyć szczegóły księżycowej powierzchni, użyj
filtrów. Żółty filtr dobrze działa, jeśli chcesz zwiększyć kontrast, podczas gdy filtr
neutralnej gęstości lub polaryzujący zmniejszy ogólną jasność powierzchni i
poświatę.
Obserwowanie planet
Wśród innych fascynujących celów jest pięć
planet widocznych gołym okiem. Możesz
zobaczyć jak Wenus zmienia fazy podobnie
jak Księżyc. Mars ujawni dużo szczegółów
powierzchniowych oraz jedną, jeśli nie dwie,
czapę polarną. Będziesz mógł zobaczyć pasy
chmur na Jowiszu oraz Wielką Czerwoną
Plamę (o ile jest widoczna w czasie, gdy
obserwujesz). Dodatkowo będziesz mógł
zobaczyć jak księżyce Jowisza okrążają tą
olbrzymią planetę. Saturn, ze swoimi
pięknymi pierścieniami, jest łatwo widoczny
przy umiarkowanym powiększeniu.
14
Wskazówki do obserwacji planet
Pamiętaj, że warunki atmosferyczne są zwykle czynnikiem, który ogranicza
to, jak wiele będzie widocznych szczegółów na planecie. Unikaj więc
obserwacji planet gdy są nisko nad horyzontem albo gdy są bezpośrednio
nad źródłem wypromieniowującym ciepło, takim jak dach albo komin.
Zobacz także fragment “warunki seeingu” w dalszej części tego rozdziału.
Aby zwiększyć kontrast i wydobyć szczegóły na powierzchni planet, używaj
filtrów okularowych.
Obserwacje Słońca
Chociaż wielu amatorów astronomii wydaje się nie zauważać tej dziedziny,
obserwacje Słońca dostarczają zarówno satysfakcji jak i dobrej zabawy.
Ponieważ Słońce jest bardzo jasne, należy przedsięwziąć specjalne środki
ostrożności podczas obserwacji naszej dziennej gwiazdy, aby nie uszkodzić
wzroku albo teleskopu.
Nigdy nie rzutuj obrazu Słońca przez nasz teleskop. Ze względu na bardzo
złożony system optyczny, wewnątrz tubusa nagromadziłyby się wtedy ogromne
ilości ciepła. To może uszkodzić teleskop i wszelkie przymocowane do niego
akcesoria.
Dla bezpiecznego oglądania Słońca używaj filtra, który redukuje jego światło
powodując, że łatwo je oglądać. Z filtrem możesz zobaczyć, jak plamy słoneczne
przesuwają się po tarczy oraz pochodnie, które są jasnymi obszarami widzianymi
blisko krawędzi tarczy Słońca.
Wskazówki do obserwacji Słońca
najlepszym czasem na obserwacje Słońca jest wczesny ranek lub późne
popołudnie gdy powietrze jest chłodniejsze.
aby wyśrodkować Słońce bez patrzenia w okular, przesuwaj teleskop do
momentu aż cień jego tubusa uformuje okrągły kształt.
Obserwacje obiektów głębokiego nieba
Obiekty mgławicowe czy też obiekty głębokiego nieba to te, które znajdują się
poza granicami naszego Układu Słonecznego. Są to gromady gwiazd, mgławice
planetarne, mgławice dyfuzyjne, gwiazdy podwójne oraz inne galaktyki poza
naszą Drogą Mleczną. Większość z nich ma duże rozmiary kątowe. Tak więc, aby
je oglądać wystarczą małe lub średnie powiększenia. Wizualnie są za słabe, aby
ujawnić kolor widoczny na fotografiach o długim czasie ekspozycji. Zamiast tego
wyglądają na czarnobiałe. Ze względu na małą jasność powierzchniową należy je
obserwować z ciemnego stanowiska. Zanieczyszczenie światłem wokół wielkich
ośrodków miejskich zagłusza większość mgławic sprawiając, że są trudne, jeśli
nie niemożliwe do obserwacji. Filtry redukcji zanieczyszczenia światłem
pomagają zmniejszyć jasność tła zwiększając kontrast.
15
Warunki atmosferyczne
Warunki atmosferyczne mają wpływ na to, co widzisz przez teleskop podczas
sesji obserwacyjnej. Składają się na nie: przejrzystość, rozjaśnienie nieba i
seeing. Rozumienie warunków atmosferycznych i ich wpływu na obserwacje
pomoże ci zobaczyć więcej przez Twój teleskop.
Przejrzystość
Na przejrzystość atmosfery mają wpływ chmury, wilgoć oraz inne unoszące się
cząstki. Grube chmury typu cumulus są całkowicie nieprzeźroczyste, podczas gdy
cirrusy mogą być cienkie, pozwalając, aby przeszło przez nie światło
najjaśniejszych gwiazd. Zamglone niebo pochłania więcej światła niż czyste
sprawiając, że słabsze obiekty są trudniej widoczne i redukując kontrast
jaśniejszych obiektów. Aerozole wyrzucane do atmosfery przez erupcje
wulkaniczne także wpływają na przejrzystość. Idealne warunki są wtedy, gdy
niebo jest czarne jak atrament.
Rozjaśnienie nieba
Ogólne rozjaśnienie nieba przez Księżyc, zorze, naturalne świecenie powietrza
oraz zanieczyszczenie światłem znacznie wpływają na przejrzystość. Podczas gdy
nie jest to problem w przypadku jaśniejszych gwiazd i planet, rozjaśnione niebo
redukuje kontrast rozległych mgławic sprawiając, że obserwacje stają się trudne,
jeśli nie niemożliwe. Aby zmaksymalizować efekty swoich obserwacji, ogranicz
oglądanie obiektów mgławicowych do bezksiężycowych nocy z dala od nieba
zanieczyszczonego światłem występującego wokół wielkich obszarów miejskich.
Filtry LPR zwiększają możliwości oglądania obiektów mgławicowych z
zanieczyszczonych obszarów blokując niepożądane światło i przepuszczając
jednocześnie światło od niektórych obiektów głębokiego nieba. Z drugiej jednak
strony, planety i gwiazdy można obserwować z rejonów zanieczyszczonych
światłem lub, gdy nie ma Księżyca.
Seeing
Seeing to inaczej stabilność atmosfery i ma bezpośredni wpływ na ilość
szczegółów widocznych w obiektach rozciągłych. Powietrze w naszej atmosferze
działa jak soczewka, która ugina i zniekształca dochodzące promienie słoneczne.
Stopień ugięcia zależy od gęstości powietrza. Warstwy o różnej temperaturze
mają różne gęstości i w związku z tym inaczej uginają światło. Promienie
świetlne z tego samego obiektu docierają lekko przesunięte tworząc niedoskonały
lub rozmazany obraz. Te zakłócenia atmosferyczne zmieniają się zależnie od
czasu i miejsca. Rozmiar komórek powietrza w porównaniu do twojej apertury
określa jakość seeingu. Przy dobrym seeingu są widoczne drobne szczegóły na
jaśniejszych planetach takich jak Jowisz i Mars a gwiazdy są malutkimi
punkcikami. Przy słabym seeingu obrazy są zamglone, a gwiazdy wyglądają jak
krople.
16
KONSERWACJA TELESKOPU
Przy odpowiednim użytkowaniu i dbałości Twój teleskop nie wymaga specjalnych
zabiegów konserwacyjnych. Oto kilka wskazówek jak zadbać o Twój teleskop:
1. Jeśli nie używasz teleskopu, zawsze zakładaj ochronne zakrywki na
okulary i obiektyw – uchronisz w ten sposób optykę teleskopu przed
kurzem i innymi zabrudzeniami.
2. Niewielka ilość kurzu na optyce nie wymaga czyszczenia. Jeśli jednak jest
go więcej usuń brud przy pomocy sprężonego powietrza i/lub czystego
delikatnego pędzelka. Zabrudzenia w postaci plam, odcisków palców
radzimy usuwać przy pomocy specjalnych preparatów czyszczących
będących w ofercie Delta Optical np. płynu Optical Wonder i/lub flamastra
do czyszczenia optyki Lens Pen.
3. W przypadku poważniejszych zabrudzeń, zwłaszcza wewnętrznych
elementów optyki teleskopu, radzimy czyszczenie zlecić profesjonalnym
firmom – skontaktować się z serwisem lub miejscem zakupu produktu.
KOLIMACJA
Kolimacja (ustawienie, wyrównanie systemu optycznego) jest dokonywana
fabrycznie przed wysyłką teleskopu. Jednakże czasami pod wpływem silnych
wstrząsów może nastąpić rozkolimowanie (rozregulowanie) systemu optycznego.
W celu sprawdzenia poprawności kolimacji należy spojrzeć przez wyciąg
okularowy (bez włożonego okulara). Oto widok, który powinieneś zobaczyć:
Jeśli odbicie Twojego oka nie jest widoczne w centrum, teleskop wymaga
kolimacji. Do tego celu służą specjalne śrubki znajdujące się w denku tuby
optycznej (15).
Loading...