SPIS TREŚCI
WPROWADZENIE................................................................ 2
SPOSÓB POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU
WYSTĄPIENIA NIENORMALNYCH WARUNKÓW............... 3
WYŚWIETLACZ.................................................................... 3
PRZECZYTAĆ PRZED ROZPOCZĘCIEM
UŻYTKOWANIA KALKULATORA ......................................... 5
USTAWIENIE POCZĄTKOWE.............................................. 7
OBLICZENIA NAUKOWE ................................................... 11
Obliczenia arytmetyczne .................................................11
Funkcje ..........................................................................11
Liczby losowe................................................................. 11
Przekształcenia jednostek miary kątów.......................... 12
Obliczenia z użyciem pamięci ........................................12
Obliczenia z udziałem ułamków .....................................13
Systemy liczbowe: dwójkowy, ósemkowy, dziesiętny
i szesnastkowy (N-Base)................................................ 13
Obliczenia czasowe - system dziesiętny i system
sześćdziesiątkowy.......................................................... 14
Przekształcenie współrzędnych...................................... 15
Obliczenia z użyciem stałych fizycznych.........................15
Konwersja liczb w układzie metrycznym..........................17
Funkcja modyfikacji.........................................................18
OBLICZENIA NA LICZBACH ZESPOLONYCH...................19
ROZWIĄZYWANIE UKŁADU RÓWNAŃ LINIOWYCH
Z TRZEMA NIEWIADOMYMI.............................................. 19
OBLICZENIA STATYSTYCZNE.......................................... 21
BŁĘDY I ZAKRES OBLICZEŃ ............................................ 24
FUNKCJE NAUKOWE I FUNKCJE KALKULATORA.......... 25
WYMIANA BATERII ............................................................ 27
DANE TECHNICZNE ..........................................................29
PRZYKŁADY OBLICZEŃ .....................................................30
Urządzenie to spełnia wymagania normy 89/336/EEC
z uwzględnieniem poprawek 93/ 68/ EEC.
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L str. 1
WPROWADZENIE
Miło nam, że wybraliście Państwo kalkulator naukowy SHARP
EL-546L lub SHARP EL-556L. Niniejsza instrukcja ma za
zadanie pomóc w zapoznaniu się z tym urządzeniem. Należy
ją zachować do dalszego wykorzystania.
Uwaga:
• Informacje podane w poniższej instrukcji odnoszą się do
obydwu modeli kalkulatorów, chyba że zostanie to
określone inaczej.
Zasady użytkowania
W celu zapewnienia bezawaryjnego działania urządzenia,
należy stosować się do poniższych zasad:
1. Nie należy nosić kalkulatora w tylnej kieszeni spodni.
2. Nie należy narażać urządzenia na działanie
ekstremalnych temperatur.
3. Należy chronić kalkulator przed upuszczeniem lub
nadmiernym uciskiem.
4. Obudowę urządzenia należy czyścić wyłącznie przy
pomocy suchej, miękkiej ściereczki.
Obudowa ochronna
Kalkulator jest wyposażony w obudowę chroniącą przyciski
oraz wyświetlacz, kiedy urządzenie nie jest używane.
1. Nacisnąć tylny koniec kalkulatora, a następnie przesunąć
urządzenie do przodu.
2. Przekręcić kalkulator w celu włożenia go do obudowy.
str. 2
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
• Należy zawsze zamykać kalkulator w obudowie, kiedy nie
jest on używany. W tym celu należy wykonać opisane
powyżej czynności w odwrotnej kolejności.
SPOSÓB POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA
NIENORMALNYCH WARUNKÓW
Jeżeli kalkulator podczas działania jest narażony na działanie
silnego, zewnętrznego pola elektrycznego lub na silne
uderzenie, może to spowodować przerwanie działania
wszystkich przycisków, łącznie z przyciskiem [ON/C]. W takim
przypadku należy nacisnąć przycisk RESET znajdujący się
z tyłu urządzenia. Należy pamiętać, że po przeprowadzeniu tej
operacji zawartość pamięci zostanie wykasowana.
! Przycisk RESET należy używać wyłącznie
w następujących sytuacjach:
• Po wymianie baterii;
• W celu wykasowania całej zawartości pamięci;
• W przypadku wystąpienia nienormalnych warunków lub
przerwania działania wszystkich przycisków.
Jeżeli kalkulator wymaga naprawy, należy dokonać jej
wyłącznie u przedstawiciela firmy SHARP, w serwisie SHARP
lub w serwisie autoryzowanym przez SHARP.
WYŚWIETLACZ
Symbole
Równanie Mantysa Wykładnik
(Podczas normalnego działania nie wszystkie komunikaty
i symbole są wyświetlane.) Jeżeli wyświetlana wartość zawiera
się w przedziale ±0.000000001 - ± 9999999999, na
wyświetlaczu widnieje tylko mantysa. W innych przypadkach
następuje automatyczne przełączenie na system notacji
naukowej. Istnieje możliwość wyboru systemu notacji
w zależności od rodzaju przeprowadzanych obliczeń.
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L str. 3
Wprowadzone równanie jest wyświetlane w środkowej części
wyświetlacza.
Poniżej przedstawiono znaczenie symboli i komunikatów
pojawiających się w górnej części wyświetlacza.
"#:
xy r
2ndF:
HYP:
ALPHA
:
FIX SCI ENG:
DEG RAD GRAD:
ALGB :
M:
σ:
? :
∠ :
i :
Pojawia się na wyświetlaczu, jeżeli całe równanie
lub wynik nie mogą zostać wyświetlone.
Wskazuje na typ wyniku w obliczaniach na liczbach
θ
:
zespolonych.
Komunikat ten pojawia się na wyświetlaczu po
naciśnięciu przycisku drugiej funkcji [2ndF].
Oznacza on, że uaktywniona jest druga funkcja
przycisku przedstawiona na klawiaturze w kolorze
żółtym.
Komunikat funkcji hiperbolicznych, pojawia się na
wyświetlaczu po naciśnięciu przycisku [hyp]. Po
naciśnięciu przycisków [2ndF][hyp] na
wyświetlaczu pojawi się komunikat "2ndF HYP"
oznaczający, że aktywne są funkcje odwrotne
hiperboliczne.
Komunikat oznaczający, że może zostać
przeprowadzona operacja wprowadzenia
i wyświetlania zawartości pamięci lub operacja
wyświetlania danych statystycznych.
Komunikaty systemów notacji.
Komunikaty jednostek miary kąta.
Komunikat ten pojawia się na wyświetlaczu po
włączeniu trybu podstawienia.
Komunikat oznaczający, że w pamięci niezależnej
jest przechowywana wartość liczbowa.
Wskazuje wybrany tryb pracy.
Wskazuje, że kalkulator oczekuje na
wprowadzenie wartości liczbowej w trybie
podstawienia.
Komunikat oznaczający, że wyświetlany jest kąt
(jako wynik obliczeń na liczbach zespolonych)
Komunikat oznaczający, że wyświetlana jest część
urojona liczby zespolonej.
str. 4
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
PRZECZYTAĆ PRZED ROZPOCZĘCIEM UŻYTKOWANIA
KALKULATORA
Obliczenia w kalkulatorze są wykonywane w oparciu o logikę
algebraiczną.
System logiki algebraicznej pozwala na łatwe wprowadzanie
równań tzn. tak, jak one wyglądają w rzeczywistości. Np. w
celu wykonania działania sin 30 + cos 45 należy nacisnąć
kolejno przyciski [sin]30[+][cos]45[=]. Obliczenia - od
najprostszych do najbardziej skomplikowanych równań - mogą
być przeprowadzane w łatwy do zrozumienia sposób. Każde
wyrażenie może mieć maksymalnie do 159 znaków.
• Podczas używania kalkulatora po raz pierwszy należy
nacisnąć przycisk RESET znajdujący się z tyłu
urządzenia.
Notacja przycisków użyta w instrukcji
W niniejszej instrukcji użyta została następująca notacja
przycisków.
ex E
ln
x
[ln]
[2ndF][e
]
[E]
π
[X]
Exp [Exp]
Jak przedstawiono powyżej, w przypadku użycia drugiej funkcji
[2ndF][π]
Przycisk logarytmu
x
Przycisk funkcji e
x
Przycisk cyfry E w systemie
szesnastkowym
Przycisk obliczeń z użyciem pamięci
Przycisk wykładnika
Przycisk liczby π
po przycisku [2ndF], w niniejszej instrukcji przedstawiona
zostanie tylko druga funkcja. Zostanie to zapisane jako
naciśnięcie przycisków [2ndF][druga funkcja], co oznacza, że
najpierw należy nacisnąć przycisk [2ndF], a następnie przycisk
wybranej drugiej funkcji. Pierwsza funkcja (lub cyfra), która
widnieje na przycisku, nie zostanie w takim wypadku
przedstawiona. Wprowadzane cyfry nie są przedstawiane
w instrukcji jako przyciski, lecz jako cyfry.
Włączanie i wyłączanie zasilania
W celu włączenia zasilania należy nacisnąć przycisk [ON/C].
W celu wyłączenia zasilania należy nacisnąć przyciski
[2ndF][OFF].
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
str. 5
Sposoby kasowania liczb lub działań
Istnieją trzy metody kasowania liczb lub działań:
[ON/C] Naciśnięcie tego przycisku powoduje
wykasowanie wszystkich wartości oraz funkcji
i wzorów obliczeń. (Nie dotyczy to
współczynników układu równań liniowych z
trzema niewiadomymi, danych statystycznych
oraz zawartości pamięci
w standardowym trybie pracy).
[2ndF][CA
]
Naciśnięcie tych przycisków powoduje
wykasowanie wszystkich wartości z wyjątkiem
zawartości wszystkich pamięci niezależnych
w standardowym trybie pracy. Powoduje też
skasowanie zawartości pamięci statystycznych.
[DEL] Naciśnięcie tego przycisku podczas
wprowadzania liczby powoduje skasowanie
ostatniej wyświetlanej cyfry. Naciśnięcie tego
przycisku, w trybie edycji powoduje skasowanie
jednej cyfry, funkcji itp., na miejscu której znajduje
Priorytety operacji
się kursor.
Obliczenia są przeprowadzane w następującej kolejności:
1. π, wyświetlenie zawartości pamięci
2. ∠
3. Funkcje poprzedzone argumentem (x
x
, x
4. Y
Y
-1 2
, x , n!, itp.)
5. Mnożenie wartości przechowywanej w pamięci (2A itp.)
6. Funkcje po których następuje argument (sin, cos itp.)
7. Mnożenie funkcji (2sin30 itp.)
8. nCr, nPr
9. ×, ÷
10. +, -
11. AND
12. OR, XOR, XNOR
13. =, M+, M-, ⇒M,
DEG, RAD, GRAD, →BIN, →OCT,
→HEX, →DEC, x’, y’, DATA, CD, →rθ, →xy, % oraz inne
operacje kończące obliczenia.
• W przypadku użycia nawiasów, wyrażenia zamknięte
nawiasami mają pierwszeństwo przed innymi
obliczeniami.
str. 6
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
Operacja zawieszania
Operacje, które nie mogą zostać przeprowadzone natychmiast
z powodu kolejności działań lub z powodu zastosowania
nawiasów muszą być czasowo zawieszone (operacja
zawieszania). Kalkulator umożliwia wprowadzenie i przechowanie
do 16 działań oraz do 8 wartości numerycznych (8 wartości
w standardowym trybie pracy oraz 4 wartości w trybie
obliczeń na liczbach zespolonych, trybie 3-VLE i trybie
obliczeń statystycznych).
USTAWIENIE POCZĄTKOWE
Wybór trybu pracy
Kalkulator może pracować w jednym z 4 opisanych poniżej
trybów pracy. W celu wyboru trybu pracy należy nacisnąć
przycisk [MODE], a następnie podać numer odpowiadający
wybranemu trybowi pracy.
[0]
Standardowy tryb pracy:
Tryb ten jest używany podczas wykonywania operacji
arytmetycznych, podstawiania arytmetycznego, oraz
obliczeń z udziałem funkcji. W standardowym trybie
pracy wskaźnik "σ" pojawia się pod napisem
"0:NORMAL".
[1] Tryb obliczeń na liczbach zespolonych:
Tryb ten jest używany podczas wykonywania obliczeń
na liczbach zespolonych. W trybie tym wskaźnik "σ"
pojawia się pod napisem "1:CPLX".
[2] Tryb 3-VLE:
Tryb ten jest używany podczas rozwiązywania układu
równań liniowych z trzema niewiadomymi. W trybie
tym wskaźnik "σ" pojawia się pod napisem "2:3-VLE".
[3] Tryb obliczeń statystycznych:
Tryb ten jest używany do przeprowadzania obliczeń
statystycznych. W trybie obliczeń statystycznych
wskaźnik "σ" pojawia się pod napisem "3:STAT".
Wybór systemu notacji
Kalkulator umożliwia wybór jednego z czterech systemów
notacji wyświetlanych wartości.
FIX System ustalonej liczby miejsc po przecinku
dziesiętnym:
Wyświetlana liczba posiada ustaloną przez użytkownika
liczbę miejsc po przecinku dziesiętnym. Jeżeli wybrany
jest ten sposób prezentacji liczb, na wyświetlaczu
widnieje komunikat FIX.
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
str. 7
SCI System notacji naukowej:
Liczba jest wyświetlana w notacji naukowej. Jeżeli
wybrany jest ten sposób prezentacji liczb, na
wyświetlaczu widnieje komunikat SCI. Mantysa wartości
jest wyświetlana z określoną liczbą miejsc po przecinku
dziesiętnym.
ENG System notacji inżynierskiej:
Liczba jest wyświetlana w notacji inżynierskiej. Jeżeli
wybrany jest ten sposób prezentacji liczb, na
wyświetlaczu widnieje komunikat ENG. Mantysa
wartości jest wyświetlana z określoną liczbą miejsc po
przecinku dziesiętnym. Oprócz mantysy wyświetlany
jest wykładnik będący wielokrotnością 3.
System zmiennoprzecinkowy:
Liczba jest wyświetlana ze zmienną ilością miejsc po
przecinku dziesiętnym. Jeżeli wybrany jest ten sposób
prezentacji danych, na wyświetlaczu nie widnieje żaden
komunikat.
Wartości poza zakresem 0.000000001 ≤ x ≤
9999999999 wyświetlane są w notacji naukowej.
W celu zmiany systemu notacji należy w momencie, kiedy
wyświetlany jest wynik obliczeń lub po wykasowaniu
wyświetlanych wartości przy pomocy przycisku [ON/C],
nacisnąć przyciski [2ndF][FSE]. Każde naciśnięcie przycisków
[2ndF][FSE] powoduje wybór jednego z systemów notacji
w sekwencji: FIX → SCI → ENG → System
zmiennoprzecinkowy → FIX itd.
Określanie liczby miejsc po przecinku dziesiętnym
Jeżeli wybrany jest system ustalonej liczby miejsc po
przecinku dziesiętnym, system notacji naukowej lub system
notacji inżynierskiej (na wyświetlaczu widnieje jeden z
komunikatów FIX, SCI lub ENG), możliwe jest ustawienie
stałej liczby miejsc po przecinku dziesiętnym w zakresie od 0
do 9. Po ustawieniu liczby miejsc po przecinku dziesiętnym
wyświetlana wartość będzie zaokrąglana zgodnie z
ustawieniem.
W celu określenia ilości miejsc po przecinku dziesiętnym
należy w momencie, kiedy wyświetlany jest wynik obliczeń lub
po wykasowaniu wyświetlanych wartości przy pomocy
przycisku [ON/C], nacisnąć przyciski [2ndF][TAB], a następnie
nacisnąć przycisk numeryczny odpowiadający wybranej ilości
miejsc po przecinku dziesiętnym.
str. 8
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
Określenie jednostek miary kąta
Kalkulator umożliwia ustawienie jednej z trzech jednostek
miary kąta:
Stopnie (°)
Na wyświetlaczu pojawia się komunikat DEG
Radiany (rad) Na wyświetlaczu pojawia się komunikat RAD
Grady (g)
W celu określenia jednostek miary kąta należy nacisnąć
Na wyświetlaczu pojawia się komunikat
GRAD
przycisk [DRG]. Każde naciśnięcie przycisku [DRG] powoduje
wybór jednostek miary kąta w sekwencji DEG → RAD → GRAD
→ DEG itd.
Uwaga: Dla przykładów znajdujących się w dalszej części
instrukcji należy upewnić się, czy na wyświetlaczu nie
widnieje żaden z poniższych komunikatów:
σ, FIX, SCI, ENG
- patrz punkt „Wybór systemu notacji”
BIN, OCT, HEX - patrz punkt „ Systemy liczbowe:
dwójkowy, ósemkowy, dziesiętny,
Edycja równania
szesnastkowy
Kalkulator umożliwia edycję równania nie tylko podczas jego
wprowadzania, ale również po wyznaczeniu wyniku.
[Edycja równania podczas wprowadzania równania]
• Nacisnąć przycisk [
] lub przycisk [ ] w celu
przesunięcia kursora;
• Jeżeli zachodzi potrzeba usunięcia cyfry, należy
przesunąć kursor tak, aby znalazł się pod cyfrą, która ma
zostać skasowana, a następnie nacisnąć przycisk [DEL];
Wykonanie tej operacji powoduje usunięcie cyfry lub
znaku, w miejscu ustawienia kursor.
• Jeżeli zachodzi potrzeba wstawienia cyfry między cyfry
istniejące, należy przesunąć kursor tak, aby znalazł się na
następnym polu za cyfrą, przed którą ma zostać
wstawiona nowa cyfra, a następnie wprowadzić cyfrę.
[Edycja równania po obliczeniu wyniku]
• Nacisnąć przyciski [2ndF][
] w celu powrotu do
równania;
• Przeprowadzić edycję w taki sam sposób, jak to opisano
powyżej.
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L str. 9
Podstawienie arytmetyczne
Jeśli konieczne jest wielokrotne wyznaczenie wartości tego
samego równania dla różnych wartości, np. w przypadku
rysowania krzywej y=2x
równania 2x + 2y = 14, wystarczy raz wprowadzić równanie,
a następnie podawać różne wartości zawartych w nim
zmiennych.
• Możliwe jest wykorzystanie następujących zmiennych:
A-D, M, X i Y
• Niemożliwe jest wykorzystanie następujących funkcji:
RANDOM oraz poleceń zakończenia obliczeń.
Uwaga: wyrażenie musi zawierać co najmniej jedną zmienną.
Przykład: Wprowadzić wyrażenie 2A i 2B i następnie znaleźć
taką wartość zmiennej B, by przy znanej wartości A
wynik równania miał wartość 14.
A 1 2 3 4 5 6
B
Naciśnięte przyciski Wyświetlacz Uwagi
1 [MODE] 0 0.
2 2 [2ndF][ALPHA][A][+]
2 [
2ndF][ALPHA][A]
3 [2ndF][ALGB] 1
4 [=] 4
5 [=]
[2ndF][ALGB]
6
7 [=] 6
2
+1 lub odszukiwania rozwiązań
2A+2B_
0.
2A+2B_
? 1.
2A+2B_
? 4.
2A+2B_
10.
2A+2B_
1.
2A+2B_
? 6.
* 1
* 2
* 3
* 4
* 5
8 [=]
9
: :
*1 Kalkulator prosi o podanie wartości zmiennej A, gdy
2A+2B_
14.
* 6
wyświetlany jest symbol "?", a zmienna A pulsuje. W tym
przypadku należy wprowadzić "1". Gdy długość równania
przekroczy 12 znaków a wyświetlony zostanie symbol "?",
można je skontrolować naciskając przyciski [
], [ ].
*2 Wyświetlany jest symbol "?", a zmienna B pulsuje co
oznacza, że kalkulator prosi o podanie wartości zmiennej B.
W tym przypadku należy zgadnąć wartość B wprowadzając
"4".
str. 10 Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
*3 Wynik równania różni się od "14", co oznacza, że wartość
B nie jest poprawna.
*4 Ponowne wyświetlenie równania. Kalkulator wyświetla
liczbę wprowadzoną ostatnio jako wartość zmiennej.
*5 Ponieważ nie jest konieczne dokonanie zmiany wartości
zmiennej A, wystarczy nacisnąć przycisk [=]. Kalkulator
przejdzie wówczas do zmiennej B. W tym przypadku
należy zgadnąć wartość B wprowadzając "6".
*6 Ponownie wyświetlić równanie i spróbować znaleźć
rozwiązanie dla innej wartości zmiennej B.
Odpowiedzi: A=1 B=6, A=2 B=5, A=3 B=4
A=4 B=3, A=5 B=2, A=6 B=1
OBLICZENIA NAUKOWE
• Jeżeli na wyświetlaczu widnieje jeden z komunikatów FIX,
SCI lub ENG, należy go usunąć przez naciśnięcie
przycisków [2ndF][FSE] (patrz punkt „Wybór systemu
notacji").
Obliczenia arytmetyczne (patrz tabela na str. 30)
Funkcje (patrz tabela na str. 31 i 32)
Przed wykonaniem obliczeń z udziałem funkcji należy
nacisnąć przycisk [ON/C].
• Przed rozpoczęciem obliczeń należy wybrać jednostkę
miary kątów (patrz punkt „Wybór jednostek miary kątów”).
Liczby losowe
Naciśnięcie przycisków [2ndF][RANDOM][=] powoduje
wygenerowanie trzycyfrowej liczby pseudolosowej. W celu
generacji następnej liczby losowej należy nacisnąć przycisk
[=]. Operację tą można przeprowadzić zarówno w
standardowym trybie pracy jak i w trybie obliczeń
statystycznych.
• Liczby losowe wykorzystują pamięć Y. Każda liczba
losowa jest generowana na podstawie wartości
przechowywanej w pamięci Y (seria liczb pseudolosowych).
[tylko kalkulator El-546L]
• By wygenerować nową serię liczb pseudolosowych,
należy nacisnąć przyciski [ON/C][STO][Y] kasując
zawartość pamięci Y.
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L str. 11
Zmiana jednostek miary kątów (patrz tabela na str. 32)
Jednostki miary kątów mogą być zmieniane w następującej
sekwencji: stopnie → radiany → grady → stopnie itd.
Obliczenia z wykorzystywaniem pamięci (patrz tabela na
str. 32 i 33)
Kalkulator posiada jedną pamięć niezależną (M), jedną pamięć
ostatniego wyniku oraz sześć pamięci tymczasowych (A - D, X, Y).
Pamięć niezależna (M)
Pamięć niezależna jest dostępna w standardowym trybie
pracy.
[STO][M]:
Wykasowanie zawartości pamięci niezależnej oraz
wprowadzenie do niej wyświetlanej wartości.
[RCL][M] lub [2ndF][ALPHA][M][=]:
Wyświetlanie wartości przechowywanej w pamięci
niezależnej.
[M+]:
Dodanie wyświetlanej wartości do wartości
przechowywanej w pamięci niezależnej.
[2ndF][M-]:
Odjęcie wyświetlanej wartości od wartości
przechowywanej w pamięci niezależnej.
• Naciśnięcie przycisków 0 [STO][M] powoduje
wykasowanie zawartości pamięci niezależnej
(wprowadzenie do niej wartości zerowej).
Pamięci tymczasowe (A - D, X, Y)
Pamięci tymczasowe A - D, X oraz Y są dostępne
w standardowym trybie pracy.
[STO][A] - [D], [X], [Y]:
Wprowadzenie wyświetlanej wartości do określonej
pamięci tymczasowej (A - D, X, Y).
[RCL][A] - [D], [X], [Y] lub [2ndF][ALPHA][A] - [D], [X], [Y] [=]:
Wyświetlanie wartości przechowywanej w pamięci
tymczasowej (określonej przez naciśnięcie
odpowiedniego przycisku literowego).
• Zawartość pamięci tymczasowej zostaje skasowana
w momencie zmiany trybu pracy lub w momencie
wprowadzenia do niej wartości zerowej.
Pamięć ostatniego wyniku
Pamięć ostatniego wyniku jest dostępna w standardowym
trybie pracy oraz w trybie obliczeń statystycznych i w trybie
obliczeń na liczbach zespolonych.
str. 12 Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
Wynik obliczeń otrzymany po naciśnięciu przycisku [=] lub
innego przycisku kończącego obliczenia zostaje
automatycznie wprowadzony do pamięci ostatniego wyniku.
[2ndF][ANS]:
Wyświetlanie zawartości pamięci ostatniego wyniku.
• Zawartość pamięci ostatniego wyniku zostaje
wykasowana
w momencie zmiany trybu pracy.
Uwaga:
Wyniki obliczeń z udziałem podanych poniżej funkcji zostają
automatycznie wprowadzone do pamięci X lub pamięci Y.
Z tego powodu, podczas używania tych funkcji należy zwrócić
uwagę na pamięć X i pamięć Y.
• Liczby losowe Pamięć Y
• →rθ →xy Pamięć X, pamięć Y
Obliczenia z udziałem ułamków (patrz tabela na str.33)
b
[a
/ ]:
c
Przycisk ten jest używany do wprowadzania ułamków lub
do przekształcania liczb.
[2ndF][d/c]:
Naciśnięcie tych przycisków umożliwia przekształcenie
liczb.
• Liczby z ułamkiem dziesiętnym lub zapisywane w postaci
wykładniczej nie mogą być wprowadzone jako ułamek.
• We wszystkich przypadkach w części całkowitej, liczniku
i mianowniku wprowadzonych może zostać łącznie do 10
cyfr (uwzględniając symbol ( )).
• Jeżeli liczba cyfr, która ma zostać wyświetlona, jest
większa od 10, liczba zostaje przekształcona i
wyświetlona w postaci dziesiętnej.
Systemy liczbowe: dwójkowy, ósemkowy, dziesiętny
i szesnastkowy (N-Base). (patrz tabela na str. 33 i 34)
Kalkulator umożliwia przeprowadzenie przekształceń liczby
w systemach liczbowych: dwójkowym, ósemkowym,
dziesiętnym i szesnastkowym oraz przeprowadzenie w tych
systemach czterech podstawowych działań arytmetycznych,
obliczeń z użyciem nawiasów i obliczeń z użyciem pamięci.
Oprócz tego na liczbach w systemach: dwójkowym,
ósemkowym i szesnastkowym możliwe jest przeprowadzenie
operacji logicznych AND, OR, NOT, NEG, XOR i XNOR.
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L str. 13
Przekształcenie liczby na inny system liczbowy odbywa się
w następujący sposób:
[2ndF][#BIN] Przekształcenie liczby na system dwójkowy.
Na wyświetlaczu pojawia się komunikat „b”.
[2ndF][#OCT] Przekształcenie liczby na system ósemkowy.
Na wyświetlaczu pojawia się komunikat „o”.
[2ndF][#HEX] Przekształcenie liczby na system
szesnastkowy. Na wyświetlaczu pojawia się
komunikat „H”.
[2ndF][#DEC] Przekształcenie liczby na system dziesiętny.
Komunikat innego systemu liczbowego znika
W wyniku naciśnięcia jednej z powyżej opisanych kombinacji
z wyświetlacza.
przycisków wyświetlana liczba zostaje przekształcona na
wybrany system liczbowy.
Uwaga: Wprowadzanie cyfr A - F w systemie szesnastkowym
odbywa się przez naciśnięcie przycisków:
X X
x A B 2 C D E F
[y ] , [√] , [x ] , [log] , [ln] , [CNST] .
Cyfry te są wyświetlane w następujący sposób.
A→A C→C E→E
B→b D→d F→F
W systemie dwójkowym, ósemkowym i szesnastkowym
niemożliwe jest wprowadzenie części ułamkowej. Jeżeli liczba w
systemie dziesiętnym posiadająca część ułamkową jest
przekształcana
w liczbę w jednym z tych systemów, część ułamkowa zostanie
pominięta. Liczby ujemne są wyświetlane w systemie dwójkowym,
ósemkowym i szesnastkowym jako dopełnienie.
Obliczenia czasowe - system dziesiętny i system
sześćdziesiętny (patrz tabela na str. 34)
Kalkulator posiada możliwość dokonywanie przekształceń
liczby z systemu dziesiętnego na system sześćdziesiętny
i odwrotnie.
Dodatkowo w systemie sześćdziesiętnym możliwe jest
przeprowadzenie czterech podstawowych działań
arytmetycznych oraz obliczeń z udziałem pamięci. (Operacje
te, oprócz obliczeń z udziałem pamięci, są dostępne również
w trybie obliczeń statystycznych).
str. 14 Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
Przekształcenie współrzędnych (patrz tabela na str. 35)
Przekształcenie współrzędnych może zostać przeprowadzone
w standardowym trybie pracy oraz w trybie obliczeń
statystycznych.
• Przed rozpoczęciem obliczeń należy wybrać jednostkę
miary kątów (patrz punkt „Określanie jednostek miary kąta").
[2ndF][→rθ]:
Przekształcenie współrzędnych prostokątnych (x, y) na
współrzędne biegunowe (r, θ).
[2ndF][→xy]:
Przekształcenie współrzędnych biegunowych (r, θ) na
współrzędne prostokątne (x, y).
Y Y
P ( ×, y )
y
×
P ( r, θ )
r
θ
00
Współrzędne Współrzędne
prostokątne biegunowe
[2ndF][ ‘ ]:
Wprowadzenie współrzędnej prostokątnej y lub
współrzędnej biegunowej θ.
[←][→]:
Przełączenie między współrzędną x i współrzędną y lub
między współrzędną r i współrzędną θ.
• Wynik obliczeń jest automatycznie wprowadzany do
pamięci X i pamięci Y.
Wartość r lub wartość x zostaje wprowadzona do pamięci X.
Wartość θ lub wartość y zostaje wprowadzona do pamięci Y.
Obliczenia z użyciem stałych fizycznych (patrz tabela na str.
35)
Wybrana stała fizyczna jest wyświetlana po naciśnięciu
przycisku [CNST] i podaniu numeru stałej. Stałe są określane
za pomocą dwucyfrowych liczb. Np. prędkość światła w próżni
ma numer "01".
[EL-546L]: Dostępne są wszystkie wymienione poniżej stałe
[EL-556L]: Dostępne są stałe fizyczne o numerach 01-32
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L str. 15
• Wybrana stała jest wyświetlana z wybraną liczbą miejsc
• Stałe fizyczne mogą być wyświetlane w standardowym
Uwaga: Stałe fizyczne oraz jednostki układu metrycznego
Nr. Stała Jednostki
01 Prędkość światła w próżni c m$s
02 Stała grawitacyjna G N$m$kg
03 Przyspieszenie grawitacyjne g
04 Masa elektronu m kg
fizyczne (01-40)
po przecinku.
trybie pracy (gdy obowiązuje dziesiętny układ liczbowy),
trybie 3-VLE oraz trybie obliczeń statystycznych.
oparte są na wartościach podanych przez Komitet d/s
Stałych Naukowych i Technologicznych ICSU
(Committee on Data Science and Technology ICSU)
w roku 1986 lub na normach ISO.
Symbol
-1
2
m$s-2
e
-2
05 Masa protonu m kg
06 Masa neutronu mn kg
07 Masa spoczynkowa mionu
08 Jednostkowa masa atomowa u kg
09 Ładunek elektronu e C
10 Stała Plancka J$s
11 Stała Boltzmanna k J$K
12 Przenikalność magnetyczna próżni
13 Przenikalność elektryczna próżni
14 Promień elektronu re
15 Stała struktury subtelnej
Promień Bohra a 0m
16
Stała Rydberga
17
18
Jednostka strumienia
19 Magneton Bohra
20 Moment magnetyczny elektronu
21 Magneton jądrowy
22 Moment magnetyczny protonu
23
Moment magnetyczny neutronu
Moment magnetyczny mionu
24
Długość fali Comptona dla elektronu
25
26 Długość fali Comptona dla protonu
27 Stała Stefana-Boltzmanna
28 Stała Avogadro NA mol
29
Objętość gazu idealnego w warunkach
normalnych
30 Stała gazowa R
31
Stała Faraday'a F C$mol
32 Opór dziury kwantowej R
p
µ
m
h
µ
0
ε
o
α
R∞
Φ
0
µ
B
µ
e
µ
N
µ
P
µ
n
µ
µ
λ
c
λ
cp
σ
V
m
H
kg
H$m
F
$
m
m
m-1
Wb
J$T-1
J$T
J$T
J$T
J$T-1
J
$
T
m
m
W$m$K
3
m
$
mol
J$mol
Ω
-1
-1
-1
-1
-1
-1
-1
-2 -4
-1
-1
$
-1
-1
K
-1
str. 16 Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
Nr. Stała
Stosunek ładunku elektronu do masy
33
elektronu
34 Kwant cyrkulacji
35 W spółczynnik żyromagnetyczny protonu
36 Stosunek Josephona częstotliwości/napięcia 2e/h
37 J
Elektronovolt eV
38 t K
Temperatura Celsjusza (°C)
39 Jednostka astronomiczna
40 pc m
Parsek
Symbol Jednostki
e/m eC$kg
h/2m
γ
p
e
J$s$kg
-1 -1
s$T
Hz$V
-1
-1
AU m
-1
Konwersja liczb w układzie metrycznym (patrz tabela na
str. 35)
Konwersja liczb w układzie metrycznym może być
wykonywana
w standardowym trybie pracy (gdy obowiązuje dziesiętny układ
liczbowy), trybie 3-VLE oraz trybie obliczeń statystycznych.
[EL-546L]: Dostępne są wszystkie wymienione poniżej
jednostki (01-40)
[EL-556L]: Dostępne są jednostki o numerach 01-32
Nr. Uwagi
01
02
03
04
05 yd : jard
06 m : metr
07
08
09
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
Jednostki
in → cm
cm → in
ft → m
m →ft
in : cal
cm : centymetr
ft : stopa
m : metr
yd → m
m → yd
mi → km
km → mi
n mile → m
m → n mile
acre → m
2
m
→ acre
oz → g
g → oz
lb → kg
kg → lb
°F → °C
°C → °F
gal (US) → l
l → gal (US)
gal (UK) → l
l → gal (UK)
2
mi : mila
km : kilometr
n mile : mila morska
km : kilometr
acre : akr
2
: metr kwadratowy
m
oz : uncja
g : gram
lb : funt
kg : kilogram
°F : stopień Farenheita
°C : stopień Celsjusza
gal (US) : galon (USA)
l : litr
gal (UK) : galon (UK)
l : litr
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L str. 17
Nr. Jednostki Uwagi
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
fl oz (US) → ml
ml fl → oz (US)
fl oz (UK) → ml
ml fl → oz (UK)
J → cal
cal → J
hp → kW
kW → hp
ps → kW
kW → ps
2
kgf/cm → Pa
fl oz (US) : uncja objętości (USA)
ml : mililitr
fl oz (UK) : uncja objętości (UK)
ml : mililitr
J : joule
cal : kaloria
hp : koń mechaniczny
kW : kilowat
ps : koń mechaniczny
kW : kilowat
34
35
36
37
38
39
40
Pa → kgf/cm
mmHg → Pa
Pa → mmHga
atm → Pa
Pa → atm
kgfm → J
J → kgfm
2
Pa : pascal
atm : atmosfera
Pa : pascal
(1mmHg = 1 Torr)
Pa : pascal
J : joule
Funkcja modyfikacji (patrz tabela na str. 35)
W opisywanym kalkulatorze wszystkie wyniki obliczeń
zapisywane są wewnętrznie w notacji naukowej, co oznacza,
że mantysa wyniku może posiadać do 12 cyfr.
Jednakże, ponieważ wyniki obliczeń są wyświetlane w takiej
notacji, jaka została wybrana przez użytkownika, i posiadają
określoną przez użytkownika ilość miejsc po przecinku
dziesiętnym, wyniki obliczeń wewnętrznych mogą się różnić od
wyniku przedstawionego na wyświetlaczu. Przy użyciu funkcji
modyfikacji wynik obliczeń wewnętrznych jest modyfikowany
w ten sposób, aby był taki sam jak wyświetlana wartość. W ten
sposób w dalszych obliczeniach pominięty jest błąd, jaki
wystąpiłby w wyniku różnicy między wartością biorącą udział
w tych obliczeniach, a wartością wyświetlaną. Funkcja ta może
być na przykład przydatna podczas przeprowadzania obliczeń,
w których każda cyfra liczby jest brana pod uwagę.
Generalnie w obliczeniach bierze udział nie wartość
pokazywana na wyświetlaczu lecz liczba zapisana w
rejestrach kalkulatora.
str. 18
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
OBLICZENIA NA LICZBACH ZESPOLONYCH
(patrz tabela na str. 35 i 36)
By możliwe było dodawanie, odejmowanie, mnożenia
i dzielenie liczb zespolonych, należy nacisnąć przyciski
[MODE][1], by wprowadzić tryb obliczeń na liczbach
zespolonych. Dostępne są dwa sposoby wyświetlania wyników
i liczb zespolonych:
% we współrzędnych prostokątnych jako liczbę z = a + bi
(na wyświetlaczu pojawia się napis xy)
[2ndF][→ xy]
& we współrzędnych biegunowych jako liczbę
z = r(cosθ+isinθ) (na wyświetlaczu pojawia się napis rθ)
[2ndF][→ rθ]
Wprowadzanie liczb zespolonych
% Współrzędne prostokątne
współrzędna x [+] współrzędna y [ i ] lub
współrzędna x [+] [ i ] współrzędna y
& Współrzędne biegunowe
r [∠ ] θ
r: wartość bezwzględna
θ: argument
• Przy zmianie trybu pracy kasowana jest część urojona
liczby zapisana w pamięci M.
• Liczba zespolona zapisana we współrzędnych
prostokątnych z wartością urojoną y =0 lub zapisana we
współrzędnych biegunowych z wartością argumentu θ=0
traktowana jest jak liczba rzeczywista.
ROZWIĄZYWANIE UKŁADU RÓWNAŃ LINIOWYCH
Z TRZEMA NIEWIADOMYMI
(patrz tabela na str. 36 i 37)
By rozwiązać układ równań liniowych z trzema niewiadomymi,
należy nacisnąć przyciski [MODE][2], by wybrać tryb 3-VLE.
Układ równań liniowych z trzema niewiadomymi:
ax by cz d
++=
111 1
ax by cz d
++=
222
ax by cz d
++=
333
2
3
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L str. 19
W zapisie macierzowym, układ równań można zapisać jako:
abc
111
abc
222
abc
333
Jeśli D =
abc
abc
|D| =
abc
Wartość wyznacznika obliczana jest na podstawie
następującego wzoru:
D = a1(b c - b c ) - b (a c - a c ) + c (a b - a b )
2 3 2 1 2 3 3 2
Wartości niewiadomych x, y i z wyznaczane są na podstawie
wzorów:
d(b c - b c ) - b(dc - d c ) + c(db - db
123 32 123 32 123 32
x =
a(dc - dc ) - d(ac - ac ) + c(ad - a d
123 32 123 32 123 32
y =
a(b d - b d ) - b (a d - ad ) + d(a b - ab
123 32 123 32 123 32
z =
Uwagi: • Wyznacznik D=0 powoduje wystąpienie błędów.
• Jeśli wartość bezwzględna wyników pośrednich
Obliczenia
1. Nacisnąć przyciski [MODE][2].
2. Wprowadzić wartość każdego ze współczynników od a
do d
wyświetlaczu (po podaniu każdej wartości należy nacisnąć
przycisk [ENT]).
3. Po naciśnięciu przycisku [ENT] po podaniu wartości d
wyświetlona zostanie obliczona wartość x. Kolejne
naciśnięcia przycisku [ENT] powodują wyświetlenie
wartości y, z i wyznacznika |D|.
• Współczynniki mogą być wprowadzane przy pomocy
zwykłych operacji arytmetycznych.
• By skasować wprowadzone wartości współczynników,
należy nacisnąć przyciski [2ndF][CA]. Wartości
x
d
1
abc
111
abc
222
abc
333
111
222
333
3 3 2 1 2 3
wynosi 1×10
zgodnie z symbolami pokazywanymi na
3
=
d
y
2
d
z
3
, jego wyznacznik jest określony jako:
D
D
D
100
lub więcej, wystąpi błąd.
)
)
)
1
3
współczynników są kasowane również przez naciśnięcie
przycisków [MODE][2].
str. 20 Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
Uwaga: Naciśnięcie przycisku [ENT] w momencie, gdy
wyświetlona jest wartość wyznacznika D powoduje
wyświetlenie wartości współczynników. Za każdym
razem, gdy naciśnięty zostanie przycisk [ENT]
wyświetlana jest wartość współczynnika
- w kolejności, w jakiej zostały wprowadzone.
Pozwala to skorygować wartości współczynników.
(Naciśnięcie przycisków [2ndF][ENT] lub [2ndF][
]
powoduje wyświetlenie wartości współczynników w
odwrotnej kolejności). By skorygować wartość
wybranego współczynnika, należy, w momencie gdy
jest on wyświetlany, wprowadzić poprawną wartość
i nacisnąć przycisk [ENT].
OBLICZENIA STATYSTYCZNE
(patrz tabela na str. 37, 38, 39 i 40)
Obliczenia statystyczne wykonywane mogą być po naciśnięciu
przycisków [MODE][3]. Po wybraniu trybu obliczeń
statystycznych, należy wybrać typ tych obliczeń naciskając
przycisk cyfry odpowiadającej numerowi typu.
Jeśli zmieniany jest typ obliczeń statystycznych, należy
nacisnąć przyciski [MODE][3][wybrana cyfra].
[0]: Obliczenia statystyczne dla jednej zmiennej.
Wyświetlany jest komunikat STAT 0.
Obliczenia regresji liniowej.
[1]:
Wyświetlany jest komunikat STAT 1.
[2]: Obliczenia regresji kwadratowej.
Wyświetlany jest komunikat STAT 2.
[3]: Obliczenia regresji wykładniczej.
Wyświetlany jest komunikat STAT 3.
[4]:
Obliczenia regresji logarytmicznej.
Wyświetlany jest komunikat STAT 4.
[5]:
Obliczenia regresji potęgowej.
Wyświetlany jest komunikat STAT 5.
[6]: Obliczenia regresji odwrotnej.
Wyświetlany jest komunikat STAT 6.
Kalkulatory pozwalają na wyznaczenie następujących wartości
statystycznych (patrz tabela poniżej):
• Obliczenia statystyczne dla jednej zmiennej:
[EL-546L]: Wartości % oraz wartości standardowych
funkcji prawdopodobieństwa.
[EL-556L]: Wartości %
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
str. 21
• Obliczenia parametrów regresji liniowej: wartości % oraz
& i dodatkowo wyznaczanie estymatora x dla znanej
wartości y (x') i estymatora y dla znanej wartości x (y').
• Obliczenia parametrów regresji wykładniczej,
logarytmicznej, potęgowej i odwrotnej: wartości % oraz &
i dodatkowo wyznaczanie estymatora x dla znanej
wartości y (x') i estymatora y dla znanej wartości x (y').
(Ponieważ przed rozpoczęciem obliczeń kalkulator
przekształca równanie każdego typu regresji na równanie
regresji liniowej, należy raczej wprowadzać
przekształcone dane niż wartości podstawowe).
• Obliczenia parametrów regresji kwadratowej: wartości %
oraz &, współczynniki a, b i równania regresji
kwadratowej (y = a + bx + cx
2
). (dla regresji kwadratowej
niemożliwe jest wyznaczenie wartości współczynnika
korelacji (r)).
Podczas wyznaczania wartości a, b i c zachowana może być
tylko jedna z nich.
sx
%
Średnia próbek (danych x)
x
Standardowe odchylenie próbki (danych x)
Standardowe odchylenie populacji (danych x)
σx
n Liczebność populacji
Suma próbek (danych x)
Σx
2
Suma kwadratów próbek (danych x)
Σx
y
Średnia próbek (danych y)
sy Standardowe odchylenie próbki (danych y)
&
Standardowe odchylenie populacji (danych y)
σy
Suma próbek (danych y)
Σy
2
Suma kwadratów próbek (danych y)
Σy
Suma iloczynów próbek (danych x, y)
Σxy
r Współczynnik korelacji
a Współczynnik równania regresji
b Współczynnik równania regresji
c
Współczynnik równania regresji kwadratowej
Wprowadzanie danych
Wprowadzone dane są przechowywane w pamięci aż do
naciśnięcia przycisków [2ndF][CA]. Przed wprowadzeniem
nowych danych, należy skasować zawartość pamięci.
Alternatywnym sposobem wykasowania zawartości pamięci
jest naciśnięcie przycisków [MODE][3].
str. 22 Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
Dane z jedną zmienną
Dana [DATA]
Dana [ , ], liczba powtórzeń danej [DATA]
(wprowadzenie kilku takich samych danych x)
Dane z dwoma zmiennymi
Dana x [(x,y)], dana y [DATA]
Dana x [(x,y)], dana y [ , ] liczba powtórzeń pary (x, y)
[DATA] (wprowadzenie kilku takich samych danych)
Korekta wprowadzonych danych
Korekta przed naciśnięciem przycisku [DATA]:
Przy pomocy przycisku [ON/C] usunąć niepoprawną
daną. Jeżeli po wprowadzeniu niepoprawnej danej nie
został jeszcze naciśnięty przycisk [ , ] lub przycisk [(x,y)], to
wartość może zostać skorygowana przy pomocy przycisku
[DEL].
Korekta po naciśnięciu przycisku [DATA]
Jeżeli jako ostatni naciśnięty został przycisk [DATA] (nie
została potem wykonana żadna operacja), niepoprawną
daną można usunąć przy pomocy przycisków [2ndF][CD].
Jeżeli po naciśnięciu przycisku [DATA] została już
wykonana jakaś operacja, należy wprowadzić ponownie
dane, które mają zostać skorygowane, a następnie
nacisnąć przyciski [2ndF][CD].
Wyświetlanie wyników obliczeń statystycznych
• Wartości
y , sy, σy,
x ,sx, σx, Σxy, Σy, Σy
2
, n, Σx, Σx2, a,
b, c i r mogą zostać wyświetlone przez naciśnięcie
przycisku [RCL], a następnie odpowiedniego przycisku
statystycznego.
• W celu wyznaczenia wartości estymatorów (x’ lub y’)
należy wprowadzić znaną wartość y (lub wartość x) a
następnie nacisnąć przyciski [2ndF][x’] (lub przyciski
[2ndF][y’]).
Wzory obliczeń statystycznych
We wzorach obliczeń statystycznych podanych w późniejszej
części instrukcji (przykłady obliczeń), wystąpienie jednej
z poniżej opisanych okoliczności powoduje wystąpienie błędu:
• wartość bezwzględna wyniku cząstkowego lub wyniku
końcowego jest równa lub większa od 1 x 10
100
;
• mianownik wynosi 0;
• podjęta została próba obliczenia pierwiastka
kwadratowego liczby ujemnej.
• nie istnieje rozwiązanie równania regresji kwadratowej.
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
str. 23
Typ regresji Wzór równania
Liniowa y = a + bx
Wykładnicza y = a $ e
Logarytmiczna y = a + b$lnx
Potęgowa y = a$x
Odwrotna y = a + b $ 1/
Kwadratowa y = a + bx + cx2
bx
b
x
BŁĘDY I ZAKRES OBLICZEŃ
1. Błędy
Błąd obliczeń wystąpi w sytuacji, gdy przekroczony zostanie
zakres obliczeń (podany na końcu instrukcji), lub gdy zostanie
podjęta próba niepoprawnych obliczeń matematycznych.
W przypadku wystąpienia błędu obliczeń, naciśnięcie
przycisku [
] lub przycisku [ ] powoduje automatyczne
cofnięcie kursora na miejsce równania, w którym pojawił się
błąd. W celu usunięcia błędu obliczeń należy dokonać edycji
równania (zostało to opisane w punkcie „Edycja równania”) lub
nacisnąć przycisk [ON/C].
• Liczba występująca po komunikacie „Error” jest kodem
błędu. Ponieważ kod ten określa typ błędu, należy
sprawdzić jego znaczenie.
2. Kody i typy błędów
1 Błąd składni
• Podjęta została próba wykonania niepoprawnych
obliczeń,
Np. próba przeprowadzenia obliczeń statystycznych
z dwoma zmiennymi lub przekształcenia współrzędnych po
wprowadzeniu tylko jednej danej lub jednej współrzędnej.
2 [2ndF][→rθ].
2 Błąd obliczeń
• Wartość bezwzględna wyniku cząstkowego lub wyniku
końcowego jest równa lub większa od 1× 10
100
;
• Dzielenie przez 0;
• Podczas przeprowadzania obliczeń z udziałem funkcji,
obliczeń statystycznych, przekształceń/obliczeń na
liczbach w systemach: dwójkowym, ósemkowym lub
szesnastkowym, przekroczony został zakres obliczeń.
str. 24 Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
3 Błąd głębokości
• Przekroczona ilość dostępnych buforów (Kalkulator
posiada 8 buforów, do których mogą być
wprowadzone wartości numeryczne oraz 16 buforów,
do których wprowadzone mogą zostać polecenia
operacji).
4 Równanie jest za długie
• Liczba znaków równania przekroczyła dozwoloną ilość
159. Ilość znaków równania musi być mniejsza od
159.
3. Zakres obliczeń (patrz tabela na str. 41, 42, 43 i 44)
• W zakresie określonym poniżej dokładność kalkulatora
wynosi ± 1 dla ostatniej cyfry mantysy. Podczas
przeprowadzania obliczeń ciągłych (w tym obliczeń
łańcuchowych i wyznaczania współczynników regresji),
błędy kumulują się prowadząc do zmniejszenia
dokładności.
• Zakres obliczeń wynosi
-99
± 10
- ± 9.999999999 x 1099 i 0.
Jeżeli wartość bezwzględna wartości wprowadzanej lub
cząstkowego / końcowego wyniku obliczeń jest mniejsza niż
-99
, wartość zostaje zaokrąglona i wyświetlona jako 0 i taka
10
wartość bierze udział w dalszych obliczeniach.
FUNKCJE NAUKOWE I FUNKCJE KALKULATORA
Liczby funkcji podane w nawiasach odnoszą się do kalkulatora
EL-546L.
Funkcje naukowe
Funkcja
Statystyczne
n, Σx, Σx
2
x ,σx, sx, Σy, Σy , Σxy,
,
2
σy, sy, x’, y’, x DATA, x, w DATA, x, y
DATA, x, y, w DATA, CD, r, a, b
y ,
Liczba
funkcji
37
(41)
r.kwadratowa (a, b, c), wykładnicza (r,
a, b) potęgowa (r, a, b), odwrotna (r, a,
b), logarytmiczna (r, a, b)
[tylko EL-546L]
Liczby
zespolone
p(t), Q(t), R(t), x→t
CPLX (operacje arytmetyczne, → rθ,
→ xy, nawiasy, obliczenia mieszane xy,
10
rθ), ← (r lub x), → (∠θ lub yi)
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L str. 25
Funkcja Liczba
funkcji
Przekształ-
cenia
→ D° M’ S, → DEG, → rθ, → xy,
← (r lub x), → (θ lub y), DEG↔RAD,
RAD↔GRAD, GRAD↔DEG,
DEC↔BIN, DEC↔OCT, DEC↔HEX,
56
(64)
BIN↔OCT, BIN↔HEX, OCT↔HEX, 32
przeliczniki układu metrycznego
[tylko EL-546L]
8 dodatkowych przeliczników układu
Obliczenia
czasu
Rozwiązywanie
metrycznego
Obliczenia arytmetyczne STO, RCL,
M+, M-
3-VLE, wyznacznik
8
2
układu
równań
Stałe
fizyczne
Zawieszenie
Potęgi,
pierwiastki
Ułamki
[EL-546] 40 stałych fizycznych
[EL-556] 32 stałe fizyczne
16 wzorów matematycznych
8 liczb
x
x
y
,
y
Funkcje arytmetyczne, wyniki, (ułamek
↔ wartość dziesiętna, ułamek
32
40
24
13
2
mieszany ↔ ułamek niewłaściwy)
liczba dziesiętna → ułamek, STO, RCL,
Trygonometryczne,
trygonometryczne
odwrotne
Inne
M+, Msin, cos, tan, sin-1, cos-1, tan-1 dla
wszystkich jednostek miary kątów
sinh, cosh, tanh, sinh
x
, 10x, ln, log, x2, √, 3√, x-1, DEG, RAD,
e
-1
, cosh-1, tanh-1,
GRAD, n!, nPr, nCr, %, +%, -%, x%,
÷%, BIN, OCT, HEX, NEG, NOT, AND,
18
51
OR, XOR, XNOR, FIX, SCI, ENG, TAB
Podstawienie
arytmetyczn
e
(0-9), MDF, π, EXP, RANDOM.
alg., tryb BIN/OCT/HEX, wyświetl. (←,
→)
6
str. 26 Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
Funkcje kalkulatora
Funkcja Liczba
Pamięć STO, RCL, M+, M-, A, B, C, D, X, Y,
ANS
Działania
arytmetyczne
Wykrycie
błędu
Inne
+, -, x, ÷
Składnia, obliczenia, głębokość,
równanie zbyt długie
C, CE (
), → (DEL), CA, DEL, +/-,
, ,
Funkcje naukowe Funkcje kalkulatora Razem
259 (279) 28 287 (307)
WYMIANA BATERII
Zasilanie
[EL-546L]
Kalkulator posiada podwójne zasilanie: ogniwa słoneczne oraz
manganowe baterie alkaliczne (LR44 x 2). Zasilanie bateryjne
jest zasilaniem dodatkowym.
[EL-556L]
Manganowe baterie alkaliczne (LR44 x 2).
Uwagi dotyczące wymiany baterii
Niewłaściwe użycie baterii może doprowadzić do wycieknięcia
elektrolitu lub wybuchu ogniw. Z tego powodu należy
przestrzegać poniższych zasad:
• Należy zawsze wymieniać obie baterie jednocześnie;
• Nie należy wkładać baterii nowych razem z bateriami
wyładowanymi.
• Należy upewnić się, że nowe baterie są odpowiedniego typu.
• Podczas zakładania baterii należy zachować właściwą
polaryzację - tak jak to zaznaczono na kalkulatorze.
Kiedy należy dokonać wymiany baterii
[EL-546L]
Wymiany baterii należy dokonać:
• jeżeli podczas użytkowania przy słabym świetle
wyświetlane cyfry i symbole stają się blade i niewyraźne;
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
str. 27
• jeżeli podczas użytkowania przy słabym świetle na
wyświetlaczu nic się nie pojawia, nawet po naciśnięciu
przycisku [ON/C].
• jeżeli zawartość pamięci została samoczynnie usunięta.
[EL-556L]
Wymiany baterii należy dokonać, gdy wyświetlane symbole są
niewyraźne.
Uwaga
• Baterie należy przechowywać poza zasięgiem dzieci.
• Baterie są wkładane do kalkulatora u producenta przed
jego wysłaniem. Z tego powodu mogą wyczerpać się
wcześniej niż to podano w danych technicznych.
• Pozostawienie wyładowanych baterii w komorze baterii
może spowodować wylanie z nich elektrolitu i zniszczenie
urządzenia.
• Niewłaściwe posługiwanie się bateriami może
doprowadzić do ich wybuchnięcia.
• Nie należy wrzucać baterii do ognia. Grozi to eksplozją.
• Baterie muszą zostać wymienione na inne tego samego typu.
Sposób wymiany baterii
1. Wyłączyć zasilanie przy pomocy przycisków [2ndF][OFF].
funkcji
11
4
4
9
2. Odkręcić dwie śruby znajdujące się z tyłu urządzenia
i zdjąć pokrywę komory baterii.
3. Przy pomocy ostro zakończonego przedmiotu, np.
długopisu, wyjąć wyładowane baterie.
4. Zainstalować dwie nowe baterie, tak aby biegun dodatni
(ze znakiem „+”) znajdował się na górze.
5. Założyć pokrywę komory baterii i przykręcić śruby.
6. Nacisnąć przycisk RESET znajdujący się z tyłu
urządzenia.
• Należy upewnić się, czy po naciśnięciu przycisku RESET
wygląd wyświetlacza będzie taki, jak na rysunku na
następnej stronie.
str. 28
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
Automatyczne wyłączanie zasilania
Jeżeli przez około 10 minut nie zostanie naciśnięty żaden
przycisk, zasilanie zostanie automatycznie wyłączone. Ma to
na celu przedłużenie czasu pracy baterii.
DANE TECHNICZNE
[EL-546L]
Obliczenia: Obliczenia naukowe, obliczenia na liczbach
zespolonych, rozwiązywanie układu równań
liniowych z trzema niewiadomymi, obliczenia
statystyczne, standardowe wartości
probabilistyczne itp.
Obliczenia
wewnętrzne: Liczba cyfr mantysy nie większa niż 12
Zasilanie: Wbudowane ogniwo słoneczne 3 V DC
Dodatkowe źródło zasilania - dwie manganowe
baterie alkaliczne (LR44 lub równoważne)
Temperatura
działania:
Wymiary:
Waga:
Akcesoria:
0°C - 40°C
84 mm × 145 mm × 16.5 mm
około 106 g (z bateriami)
Dwie baterie LR44 (zainstalowane fabrycznie
w urządzeniu), karta wskazówek, instrukcja
obsługi.
[EL-556L]
Obliczenia: Obliczenia naukowe, obliczenia na liczbach
zespolonych, rozwiązywanie układu równań
liniowych z trzema niewiadomymi, obliczenia
statystyczne itp.
Obliczenia
wewnętrzne: Liczba cyfr mantysy nie większa niż 12
Zasilanie: 3 V DC - dwie manganowe baterie alkaliczne
(LR44 lub równoważne)
Zużycie mocy: 0.0006W
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
str. 29
Czas pracy
baterii:
Temperatura
działania:
Wymiary:
Waga: około 104 g (z bateriami)
Akcesoria: Dwie baterie LR44 (zainstalowane fabrycznie
PRZYKŁADY OBLICZEŃ
• Kalkulator wyświetla równanie oraz wynik jednocześnie, choć
w poniższych przykładach przedstawiony jest tylko wynik.
Obliczenia arytmetyczne
Przykład
Około 1 700 godzin
(przy ciągłym wyświetlaniu 55555.
w temperaturze 20°C. Różne przy innym
sposobie użycia i innym producencie baterii).
0°C - 40°C
84 mm × 145 mm × 16.5 mm
w urządzeniu), karta wskazówek, instrukcja
obsługi.
Naciśnięte
przyciski
Wyświetlacz Uwagi
(1) (2) (3) (4)
45+285+3 =
45 [+] 285 [÷]
140.
3 [=]
[
18 6
=
15 8+−
42×(-5) +
120=
3
(5×10 ) +
-3
) =
(4×10
* Możliwe jest pominięcie nawiasów [ ) ] jeśli występują one
tuż przed znakiem [ =] lub [M+].
ON/C] [ ( ] 18 [+]
6 [ )] [÷]
[ (
] 15 [ -] 8[=] *
42 [×] [+/-] 5
(42 [×] 5 [+/-])
[+] 120 [=]
5 [
Exp] 3 [÷]
4 [
Exp] [+/-] 3
(4 [
Exp] 3 [+/-])
[=]
3.428571429
1250000.
-90.
str. 30
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
Funkcje
(1) (2) (3) (4)
o
sin 60 =
π
cos [ ]
-1
tan
25+5=30
sin 30 =
• Wyniki obliczeń wartości funkcji trygonometrycznych
rad =
4
1=[9]
o
odwrotnych wyświetlane są w następującym zakresie:
[ON/C] [sin] 60 [=]
ON/C] [cos] [( ]
[
2ndF] [π] [÷] 4[ ) ] [=]
[
[ON/C] [2ndF] [tan ] 1 [=]
[
ON/C] 25 [+] 5 [=]
[sin] [2ndF] [ANS] [=]
θ = sin
θ = tan
DEG
RAD
GRAD
(1)
(cosh 1.5 +
2
sin 1.5)
=
-1
5
tanh
=
7
In 20 =
log 50 = [ON/C] [log] 50 [=]
3
e =
1.7
10 =
161
+
7
4 2
8-2-3 ×5 =
1
4
(123)
=
49 −
814=
-90 ≤ θ ≤ 90 0 ≤ θ ≤ 180
π
- θ ≤ θ ≤
−
2
-100
≤ θ ≤ 100 0 ≤ θ ≤ 200
(2) (3) (4)
ON/C] [( ] [hyp] [cos] 1.5
[
[+] [
hyp] [sin] 1.5 [ )][x
ON/C] [2ndF] [archyp]
[
[tan] [( ] 5 [
[ON/C] [In] 20 [=]
[ON/C] [2ndF] [e×] 3 [=]
[ON/C] [2ndF] [10 ]1.7 [=]
ON/C] 6 [2ndF] [x ]
[
[+] 7[
2ndF] [x
ON/C] 8 [y
[
×
] 4 [×] 5 [x 2][=]
3 [y
[
ON/C] 12 [y ] 3 [y ] 4
[
2ndF] [x
[
ON/C] [√] 49 [-] 4
2ndF] [√] 81 [=]
[
-1
-1
x
-1
x
π
2
2
] [=]
÷] 7 [ )][=]
x
-1
] [=]
×
] [+/-] 2 [-]
× ×
-1
] [=]
DEG
0.866025403
RAD
0.707106781
GRAD
DEG
-1
-2024.984375
4! [ON/C] 4 [2ndF] [n!] [=]
(4×3×2×1 =)
n! = n .(n-1). n-2)...2 . 1
DEG
RAD
GRAD
50.
30.
DEG
0.5
-1
θ =cos x
0 ≤ θ ≤ π
20.08553692
0.895879734
2.995732274
1.698970004
20.08553692
50.11872736
0.309523809
6.447419591
24.
[g]
4.
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L str. 31
(1) (2) (3) (4)
P =
10 3
nnr!
=
=
()!−
rn r!!( ) !−
n
nCr
C =
5 2
nCr
500×25 % = 500 [×] 25 [%]
120÷400 =? %
500+ (500× 25 %) =
400-(400× 30 %) =
[ON/C] 10 [2ndF] [n Pr]
3 [=]
[
ON/C] 5 [n Cr]
2 [=]
120 [÷] 400 [%]
500 [+] 25 [%]
400 [-] 30 [%]
720.
10.
125.
30.
625.
280.
Zmiana jednostki miary kątów
(1) (2) (3) (4)
o
90
→?[rad]
[
90
2ndF] [DRG ]
1.570796327
DEG
RAD
GRAD
90.
DEG
π
[]rad
2
100g
{
{
{
→?g
-1
0.8 = ?
o
sin
→?[rad]
→?g
180° = π [rad] = 200 (π = 3.141592654)
2ndF] [DRG ]
[
[
2ndF] [DRG ]
2ndF] [sin ]
[
[
2ndF] [DRG ]
2ndF] [DRG ]
[
g
-1
0.8 [=]
100.
DEG
90.
DEG
53.13010235
RAD
0.927295218
GRAD
59.03344706
90°
°(DEG)
[rad]
g
Obliczenia z wykorzystaniem pamięci
(1) (2) (3) (4)
24+(8×2) =
×2) ×5 =
(8
23+45+78 =
+)52-31+43 =
-)64+73-12 =
(A)
8 [
×] 2 [STO] [M]
÷] [RCL] [M] [=]
24 [
RCL] [M] [×] 5 [=]
[
[
ON/C] [STO] [M]
23 [+] 45 [+] 78 [
52 [-] 31 [+] 43 [
64 [+] 73 [-] 12[
M+]
M+]
2ndF] [M-
]
[
RCL] [M]
16.
1.5
80.
146.
64.
125.
85.M
M
%
M
M
0.
M
M
M
(A)
str. 32 Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
(1) (2) (3) (4)
$1 = Υ104
Υ25,090 = $?
25090 [
104 [STO] [A]
÷] [RCL] [A] [=]
$2,750 =Υ? 2750 [×]
[
r = 3cm
2
πr
= ?
→ A)
(r
24
= . ...( )A
4624+
3×(A)+60+(A)=
% Pamięć niezależna
[
24 [÷] [( ] 4 [+]6 [ )] [=]
[+] 60 [
RCL] [A] [=]
STO] [A]
2ndF] [π] [2ndF] [ALPHA]*
3 [
[
A] [x
×] [2ndF] [ANS]
3 [
2
] [=]
÷] [2ndF] [ANS] [=]
28.27433388
104.
241.25M
286000.
32.2
2.4
M
M
3
' (A)
&
& Pamięć ostatniego wyniku
' Pamięć tymczasowa
* Pomiędzy wartością "
π" a zmienną można pominąć znak
mnożenia.
Obliczenia na ułamkach
(1) (2) (3)
ab/c] 1 [ab/c] 2 [+]
124
3
+
3
5629
4
= ()
6
8
3
2
=
9
3 [
ON/C] [2ndF] [
[
4[
ab/c] 3 [=]
[
3
[
[
a /c]
2ndF] [d/c]
b
] 2 [a
/c] 8
ab/c] 9 [=]
b
4┌ 5┌ 6
4.833333333
29 ┌ 6
1.424219561
Obliczenia na liczbach z układów: dwójkowego,
ósemkowego, dziesiętnego i szesnastkowego
(1) (2) (3)
[
DEC(25)→
HEX(1AC)
→ BIN
OCT
DEC
BIN
(1010-100)
×11 =
BIN
ON/C] [2ndF] [#DEC]
25 [
ON/C] [2ndF] [#HEX] 1 AC
[
2ndF] [#BIN]
[
2ndF] [#BIN]
[
2ndF] [#OCT]
[
2ndF] [#DEC]
ON/C] [2ndF] [#BIN] [( ]
[
1010 [-] 100 [ )]
[
×] 11[=]
11001.b
1101011100.
10010.
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L str. 33
(1) (2) (4)
[
BIN(111)→
NGD
HEX(1FF)+
OCT(512)=
HEX(?)
2FEC 2C9E=(A)
+) 2000 1901=(B)
(C)
1011 AND
101 =
ON/C] [2ndF] [#BIN] [NEG]
[
ON/C] [2ndF] [#HEX] 1FF
[
#OCT] [+] 512 [=]
[
ON/C] [STO] [M] [2ndF]
2000 [-] 1901[
[ON/C] [2ndF] [#BIN]
1011 [
111 [=]
[
2ndF] [#HEX]
[
#HEX] 2FEC [-]
2C9E [
[
RCL] [M]
AND]101 [=]
[
2ndF]
M+]
M+]
(3)
1111111001.
5A OR C3 [ON/C] [2ndF] [#HEX] 5A
1AC.
654.
428.
1511.
349.
34E.
6FF.
A4d.
1.
HM
HM
HM
H
b
0
b
b
0
H
b
DEC
BIN
HEX
BIN
OCT
DEC
BIN
NEG
(-7)
HEX
OCT
HEX
HEX
(A)
(B)
(C)
BIN
HEX
(4)
= [OR] C3 [=]
NOT
10110 =
[ON/C] [2ndF] [#BIN]
[
NOT] 10110[=]
24 XOR 4 = [ON/C] [2ndF]
[
#OCT] 24 [XOR] 4 [=]
[ON/C] [2ndF]
2D =
[
#HEX] B3 [XNOR] 2D[=]
1111101001.
FFFFFFFF61.
db.
20.
H
b
o
H
BIN
OCT
HEX B3 XNOR
Obliczenia na wartościach dziesiętnych
i sześćdziesiętnych
(1) (2) (3) (4)
12o39'18"05
→ ? (10) %
123.678
→ ? (60)&
3h30m45s +
6h45m36s =
? (60) &
3h45m -
1.69h =
? (60) &
o
sin62 12'
24" =
? (10) %
% Liczba dziesiętna
12 [
D°M'S] 39 [D°M'S]
18 [
D°M'S] 5[2ndF] [↔DEG]
123.678 [
3 [
2ndF] [↔DEG]
D°M'S] 30 [D°M'S] 45 [+]
D°M'S] 45 [D°M'S]
6 [
3 [
D°M'S] 45 [-]
1.69 [=] [
2ndF] [↔DEG]
[
ON/C] [sin] 62
12 [
D° M'S] 24 [=]
36 [=]
[
D°M'S]
12.65501389
o
40'40.80
123
o
10
16'21.00
o
03'36.00
2
0.884635235
12.6550138
123o40'40"80
10h16m21s
2h3m36s
DEG
o
& Liczba sześćdziesiętna
str. 34
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
Konwersja współrzędnych
(1) (2) (3) (4)
θ
{
x = 6
y = 4
↓
r = ?
θ = ?
= 14
r
=
↓
x = ?
y = ?
π
5
2ndF] [ , ] 4
6 [
[
2ndF] [#rθ]
→]
[
←]
[
14 [
2ndF] [ , ]
2ndF] [π] [÷] 5
[
[
2ndF] [#×y]
→]
[
7.211102551
←33.69006753
7.211102551
11.32623792 →
←8.228993532
4.
→
→
DEG
r
θ
r
RAD
x
y
Obliczenia wykorzystujące stałe fizyczne
(1) (2) (4)
V =15.3 m/s
o
t=10s
V
t+0.5gt
o
15.3 [
×] 10 [+] 2 [2ndF]
-1
][×][CNST]03
2
[x
[
×] 10 [x
2
][=]
(3)
9.80665
643.3325
643.3325
m
Konwersja wartości z układu metrycznego
(1) (2) (3) (4)
125 yd = ?m
[
125
2ndF][CONV] 5 [=]
125.
114.3
114.3m
Funkcja modyfikacji
(1) (2) (3) (4)
FIX, TAB = 1
5 ÷ 9 = (A)
× 9 =
(A)
5 [
÷] 9 [=]
×] 9 [=]
[
5 [
÷] 9 [=]
[
2ndF] [MDF]
×] 9 [=]
[
0.6
5.0
5.55555555555×10 ×9
FIX, TAB = 1
0.6
5.4
0.6
×9
-1
Obliczenia na liczbach zespolonych
(1) (2) (3)
(12-6i) +
(7+15i) (11+4i) =
12 [-] 6 [ i ][+]
7 [+] 15 [ i ][-]
[ ( ] 11 [+] 4 [ i ][ ) ][=]
[
→]
←]
[
←
5. i
+
8.
(4)
→
x
8.
y
→
x
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L str. 35
(1) (2) (3) (4)
6 × (7-9i) ×
(-5+8i) =
16 ×
(sin30°+icos30°) ÷
(sin60°+icos60°)=
[ ( ] 5 [+/-] 8 [ i ][ ) ][=]
[ ( ][
sin] 30 [+] [ i ][cos] 30 [ )]
[ ( ][
sin] 60 [+][ i ][cos] 60 [
[ ( ] 7 [-] 9 [ i ][
6 [×]
16 [
[
→]
)][=]
[
→]
×]
×]
←
606.
+
13.85640646.
←
8.
+ i
222.
→
x
y
i
DEG
→
x
y
DEG
{
{
→
r
θ
i
r1=8, θ1=70°
r2=12, θ1=25°
2ndF][#r
θ
∠] 70 [+]
∠] 25 [=]
→]
[
]
18.5408873.
←
42.76427608.
∠
[
8 [
12 [
↓
θ=?
r=?,
(1+ i)
r=?,
↓
θ=?
2ndF][#xy]
[
1 [+][ i ][=]
[
2ndF][#r
(2-3i)2= [2ndF][#xy]
[ (] 2 [-] 3 [ i ] [ ) ] [=]
1/(1+i)= [ (] 1 [+] 3 [ i ] [ ) ]
[
2ndF][x
θ
→]
[
[
→]
-1
] [=]
→]
[
]
1.414213562.
←
∠
i
←
- i
←
- i
→
1.
→
42.
→
-5.
12.
→
0.5
0.5
DEG
r
θ
x
y
x
y
Rozwiązywanie układu równań liniowych z trzema
niewiadomymi
Przykład 1:
x+y-z =9 a =1, b =1, c =-1, d =9
6x+6y-z=17 a
14x-7y+2z=42 a
1 1
=6, b2=6, c2=-1, d2=27
2
=14, b3=7, c3=2, d3=42
3
1 1
(2) (3) (4)
1
ENT] 1
[
[
ENT] 1 [+/-]
ENT] 9
[
[
ENT] 6
str. 36 Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
(2) (3) (4)
.
.
.
ENT] 42
[
[
ENT]
[
ENT]
[
ENT]
[
ENT]
3.238095238
-1.638095238
-1.
42.
-7.4
105.
a ?
1.
1
b ?
1
1.
c ?
1
d ?
1
9.
a2?
6.
d ?
3
x
y
z
wyznacznik z D
Przykład 2: jeśli współczynniki c
równe zero, to układ przyjmuje postać układu dwóch równań
, c , c , jak również a - d są
1
2 3 3 3
z dwoma niewiadomymi. Można wyznaczyć wówczas wartości
x, y oraz wyznacznik.
a x+b y = d
1
1 1
{
a
x+b2y = d2
2
2 x+3y = 4
5
x+6y = 7
(2) (3) (4)
[2ndF][CA] 2
[
ENT] 3
[
ENT]
[
ENT] 4
[
ENT] 5
ENT] 6
[
[
ENT]
[
ENT] 7
[
[
ENT][ENT][ENT][ENT]
ENT]
[
ENT]
[
ENT]
a ?
2.
b ?
3.
c ?
0.
d ?
4.
a ?
5.
b2?
6.
c2?
0.
d ?
7.
a
0.
x
-1.
y
2.
wyznacznik z D
-3.
1
1
1
1
2
2
?
3
Obliczenia statystyczne
Wzory:
x
∑
x
=
n
22
xnx
=
=
−−Σ
1
n
22
−Σ
xnx
n
sx
σx
σy =
y
sy
∑
=
=
y
n
22
yny
n
22
Σyny
−
n
−−Σ
1
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L str. 37
∑x = x + x + ... + x
1 2
2
∑x = x + x + ... + x
12
∑xy = x y + x y + ... + x y
1 n
1
∑y = y + y + ... + y
1n 2 n
2
2
∑y = y + y + ... + y n: liczba danych
1
Obliczenia statystyczne dla jednej zmiennej
n
2
2 n
2
2
2
2
2
n
2
n
Jako przykład: wyznaczyć wyniki na podstawie następujących
danych:
[EL-546L]: Dodatkowo należy wyznaczyć ogólny kształt
rozkładu wyników.
Np. A. Wyznaczyć liczbę osób, które mają 45 punktów lub
mniej.
B. Wyznaczyć liczbę osób, które mają więcej punktów
niż wynosi średnia a mniej niż 75.
C. Wyznaczyć liczbę osób, które mają 80 lub punktów
więcej.
D. Wyznaczyć P(t) dla t = -0.5.
Wyniki 30 40 50 60 70 80 90 100
Liczba osób 2 5 4 6 11 13 7 2
(2) (3) (4)
11.
17.
28.
41.
48.
50.
69.2
3460.
2.
n
7.
n
n
n
n
n
n
x
σx
Σ
x
sx
2
sx
A (8.6%)
B (12.8%)
C (18.7%)
D (30.9%)
[MODE] 30
[EL-546L]
30 [ , ] 2 [
40 [ , ] 5 [
50 [ , ] 4 [
60 [ , ] 6 [
70 [ , ] 11 [
80 [ , ] 13 [
90 [ , ] 7 [
100 [ , ] 2 [
DATA]
DATA]
DATA]
DATA]
DATA]
DATA]
DATA]
DATA]
[
RCL] [ ]
x
RCL] [σx]
[
RCL] [
Σ
x]
[
[
RCL] [sx]
2
[x
] [ =]
(2) (3) (4)
[2ndF][P(t)] 45 [2ndF][x →t][ ) ][=]
[2ndF][Q(t)] 75 [2ndF][x →t][ ) ][=]
[2ndF][R(t)] 85 [2ndF][x →t][ ) ][=]
[2ndF][P(t)] 0.5 [+/-][x →t][ ) ][=]
STAT 0. 0.
17.7583783
17.93867103
321.7959184
0.086483
0.128017
0.186808
0.308537
str. 38 Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
Obliczenia wartości prawdopodobieństwa
[EL-546L]
Pt e dx
()=
Qt e dx
()=
Pt e dx
()=
x
t = (x -
)/σx ... wzór normalizacji
2
x
t
−
1
2
∫
−∞
2
π
2
x
t
−
1
2
∫
0
2
π
2
x
∞
−
1
2
∫
t
2
π
• P(t), Q(t) i R(t) przyjmują zawsze wartości dodatnie, nawet
dla t < 0. Jest to spowodowane tym, że ich wartości
wyznaczane są przy pomocy algorytmów obliczania
powierzchni.
Wartości P(t), Q(t) i R(t) mogą mieć do sześciu miejsc po
przecinku
Obliczenia regresji
Dla podanych par wartości (x,y) wyznaczyć odchylenie
standardowe, współczynnik regresji liniowej oraz współczynnik
korelacji pomiędzy x i y.
(Obliczenia dla regresji wykładniczej, logarytmicznej,
potęgowej i odwrotnej przeprowadzane są tak samo jak dla
regresji liniowej).
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L str. 39
(1) (2) (3)
x y
[MODE] 3 1
12 [
(x,y)] 24 [DATA]
18 [
(x,y)] 36 [DATA]
STAT 1 0.
(4)
n
1.
n
2.
12 24
18 36
8 10
20 46
19 35
15 25
Estymowane są następujące wartości
8 [(x,y)] 10 [DATA]
20 [
(x,y)] 46 [DATA]
19 [
(x,y)] 35 [DATA]
(x,y)] 25 [DATA]
15 [
[
RCL] [a]
[
RCL] [b]
[
RCL] [r]
[
RCL] [Sx]
[
RCL] [Sy]
- 9.44964535
2.50212766
0.974056545
4.847679857
12.45257671
n
3.
n
4.
n
5.
n
6.
a
b
r
sx
sy
(1) (2) (3) (4)
x = 3→y ' = ?
y =46→ x ' = ?
3 [
46 [
2ndF] [y ']
2ndF] [x']
-1.943262411
22.16099773
y
x
Regresja kwadratowa
Dla podanych par wartości (x,y) współczynniki a, b i c
równania regresji kwadratowej i wyznaczyć estymatory dla
podanych wartości x i y:
(A) x=10 → y'=?
→ x'=?
(B) y=22
(1) (2) (3) (4)
x y
12 41
8 13
5 2
23 200
15 71
* Dla dwóch pierwiastków
[MODE] 3 2
12 [
(x,y)] 41 [DATA]
8 [
(x,y)] 13 [DATA]
(x,y)] 2 [DATA]
5 [
23 [
(x,y)] 200 [DATA]
15 [
(x,y)] 71 [DATA]
10 [
22 [
STAT 2 0.
1.
2.
3.
4.
5.
[
RCL] [a]
5.357506761
RCL] [b]
[
-3.120289663
[
RCL] [c]
0.503334057
2ndF] [y']
24.4880159
2ndF] [x']
9.63201409
←
→]
[
-3.432772026
←]
[
9.63201409
n
n
n
n
n
a
b
c
(A)
→
x
(B)
1
x
(B)*
2
→
(B)
x
1
str. 40 Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
Zakres obliczeń
Funkcja
(1)
sin x
cos x
tan x
[EL-546]
DEG: |x |
(tan x : |x |
RAD: |x |
(tan x : |x | ≠ / (2n-1)) *
GRAD: |x |
(tan x : |x |
[EL-556]
DEG: |x |
(tan x : |x |
RAD: |x |
(tan x : |x | ≠ - (2n-1)) *
GRAD: |x |
-1
sin
-1
cos
x
3
tan x, -1
ln x, log x
×
y
(tan x : |x |
|x | ≤ 1
100
< 10
|x |
x
-99
10
≤ x < 10
[EL-546L]
• y > 0: -10 < x ln y ≤ 230.2585092
• y = 0: 0 < x < 10
• y < 0: x = n (0 < |× | < 1: / = 2n-1, x = 0)*
-10
[EL-556L]
• y > 0: -10 < x ln y ≤ 100
• y = 0: 0 < x < 10
• y < 0: x = n (0 < |× | < 1: / = 2n-1, x =
0)*
-10
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L str. 41
Dziedzina
(2)
≠ 90 (2n-1)) *
π
40
10
10
π
2
10
< 4.5 × 10
< / × 10
< 5 × 10
≠ 100 (2n-1)) *
≠ 90 (2n-1)) *
π
180
10910
10
10
< 4.5 × 10
< / × 10
< / × 10
≠ 100 (2n-1)) *
100
100
100
100
< × ln |y| ≤ 230.2585092
100
100
100
< × ln |y| ≤ 100
1
x
1
x
(1)
x
y
[EL-546L]
• y > 0: -10 <- ln y ≤ 230.2585092 (x≠
0)
• y = 0: 0 < x < 10
• y < 0: x= 2n-1,
[EL-556L]
• y > 0: -10 < / ln y ≤ 230.2585092 (x≠
0)
• y = 0: 0 < x < 10
• y < 0: x= 2n-1,
×
e -10
×
10
sinh x, cosh x
tanh x
100
< x ≤ 230.2585092
100
-10 < x < 100
|x |
≤ 230.2585092
[EL-546L]: |x |
[EL-556L]: |x |
sinh-1 x
-1
cosh x
-1
tanh x
2
x
x
-1
x
n!
nPr
[EL-546L]: |x | < 5 × 1099
[EL-556L]: |x |
[EL-546L]: 1
[EL-556L]: 1
|x | < 1
|x |
< 10
≤ x < 10
0
|x |
< 10
0
≤ n ≤ 69*
[EL-546L]: 0
[EL-556L]: 0
n!/(n-r)! < 10
nCr
[EL-546L]: 0
n - r
n - r
[EL-556L]: 0
0
n!/(n-r)! < 10
o
→ DEG, D
o
M'S 0 00'00.01 ≤ |x | < 10000
50
100
100
(x ≠ 0)
(2)
100
100
1
< |x | < 1:
(0
-10
( 0
-10
/ = n, x ≠ 0)*
100
100 1
< |x | < 1: / = n, x ≠ 0)*
100
x
1
< / ln |y| ≤ 230.2585092
x
x
100
1
x
< 1/x ln |y| ≤ 100
100
< 10
< 230.2585092
50
< 10
≤ x < 5 × 10
≤ x < 10
99
50
≤ r ≤ n ≤ 999999999*
≤ r ≤ n ≤ 999999999*
100
≤ r ≤ n ≤ 999999999*
< r: n - r ≤ 69
≥ r: r ≤ 69
≤ r ≤ n ≤ 999999999*
≤ r ≤ 69
100
o
str. 42 Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
(1) (2)
x, y
→ r, θ
[EL-546L]: |x|, |y|
|
x 2
/ |, × + y < 10
[EL-556L]:
r, θ → x, y
[EL-546L]: 0 ≤ r < 10
DEG: |
RAD: |
GRAD: |
[EL-556L]: 0 ≤ r < 10
DEG: |θ| < 10
RAD: |
GRAD: |
DRG
+, -
× (AC-BD) < 10 (AD-BC) < 10
÷ (AC+ BD)/(C + D ) < 10
→DEC
→BIN
→OCT
→HEX
AND
OR
XOR, XNOR
NOT
DEG
→RAD, GRAD→DEG: |× | < 10
→GRAD: |x| <
RAD
A + Bi, C+Di
|A
± C | < 10 |B± D| < 10
(BC - AD)/(C + D ) < 10
2
+ D2) ≠ 0
(C
DEC : |x|
BIN : 100000000
0
OCT : 400000000
0
HEX : FDABF41C01
0
BIN : 1000000000
0
OCT : 4000000000
0
100 100
100 100
2 2 100
2 2
≤ 9999999999
≤ x ≤ 1111111111
≤ x ≤ 3777777777
≤ x ≤ 2540BE3FF
≤ x ≤ 1111111111
≤ x ≤ 3777777777
HEX : FDABF41C01
0
≤ x ≤ 2540BE3FE
50
< 10
y
22 100
xy
10+<
100
θ| < 4.5 × 10
θ| < / ×10
θ| < 5 × 10
100
θ| < / ×10
θ| <
π
/ × 1096
2
100
≤ x ≤ 1111111111
≤ x ≤ 7777777777
≤ x ≤ FFFFFFFFFF
≤ x ≤ 1111111111
≤ x ≤ 7777777777
≤ x ≤ FFFFFFFFFF
1002
π
40
10
π
180
10
/9 × 1010
10
10
100
Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
str. 43
(1) (2)
BIN : 1000000000
NEG
0
OCT : 4000000000
0
≤ x ≤ 1111111111
≤ x ≤ 3777777777
HEX : FDABF41C01
0
≤ x ≤ 2540BE3FF
* (n, r: liczby całkowite)
str. 44 Kalkulatory naukowe EL-546L/EL-556L
≤ x ≤ 1111111111
≤ x ≤ 7777777777
≤ x ≤ FFFFFFFFFF
Loading...