Graupner mz-18 HoTT, mz-24 HoTT Programming Manual [nl]

S1005/S1006.mz-18/24 HoTT.2.nl

14+

LET OP!

Niet geschkt voor kinderen

jonger dan 36 maanden

Bevat klene onde delen die

tot verstkk ng kunnen leiden

0 3

Programmeerhandboek

Inhoudsopgave

Algemene aanwijzingen

Vóór het gebruik ............................................................3

Inleiding .........................................................................3

Waarschuwings- en aanwijzingssymbolen

en hun betekenis ...........................................................3

Veiligheidsaanwijzingen .................................................4

BEOOGDE TOEPASSING .........................................4

Veiligheidsaanwijzingen en behandelvoorschriften voor …

… Nikkel-Metaal-Hydride accu’s ................................8

… Lithium-Ionen (LiIo)- en

Lithium-Polymeer (LiPo)-accu’s ...............................10

Verwijderen van verbruikte batterijen en accu’s: ..........12

Aanwijzingen voor de milieubescherming ...................12

Beschrijving van de radiobesturingsets

mz-18 en mz-24 ................................................... 13

Technische gegevens ..............................................14

Algemene gebruiksaanwijzingen

Zender-stroomvoorziening ...........................................15

Aanbevolen laadapparaten (toebehoren) ................16

Afstellen van de stuurknuppels ....................................17

Zenderbeschrijving

Bedieningselementen van de zender ......................18

Toetsenslot ...............................................................19

Toetsen   en ESC en ENT ...........................19

Digitale trimming ......................................................19

Display .....................................................................20

Bediening van het display ....................................21

Waarschuwingen .................................................22

Zender-achterkant ...................................................24

DSC-aansluiting ...................................................24

Data-poort ............................................................ 25

Aansluiting hoofdtelefoon .....................................25

Cardslot................................................................26

Mini-USB-aansluiting ...........................................27

Inbedrijfname

In bedrijf nemen van de zender ...............................28

Update van de zendersoftware ............................30

Zendersoftware herstellen ...................................30

In bedrijf nemen van de ontvanger ..........................32

Firmware-update van de ontvanger .....................33

Ontvangerinstellingen opslaan .............................33

Aanwijzingen bij de installatie ..................................34

Stroomvoorziening van de ontvanger ..................36

Begripsdeﬁnities ..........................................................38

Toewijzing van stuurelementen, schakelaars en stuure-

lement-schakelaars .....................................................40

Aansluiting aan de ontvanger

Vliegtuigmodellen ....................................................42

Helikoptermodellen ..................................................43

Programmabeschrijvingen

Programmabeschrijving ...............................................44

Basismenu

Modelkeuze .................................................................46

Modelnaam ..................................................................47

Modeltype ....................................................................66

Weg/limit ......................................................................68

Omkeer/vertraging .......................................................70

Midden .........................................................................72

Motor-stop ...................................................................74

Zenderinstelling ...........................................................76

Klokken ........................................................................82

Fail Safe .......................................................................86

Triminstelling ................................................................88

Servomonitor ...............................................................92

Kanaal Set ...................................................................94

Gaslimiet-functie ......................................................96

Zenderuitgang .............................................................98

Functiemenu Vliegtuig- en helimodellen

Wat is een mixer? ......................................................100

Algemene opmerkingen bij de

vrij programmeerbare mixers .....................................101

Vrije mixers ................................................................102

Trainer ........................................................................109

Verbindingsschema ...............................................112

Draadloos HoTT-systeem ......................................113

Telemetrie ..................................................................116

Vliegtuigmodellen

Fase ...........................................................................134

DR/Expo ....................................................................138

Vleugelmixers ............................................................142

Gas-curve ..................................................................146

Stationairloop ............................................................150

Snap Roll ...................................................................151

RO-differentiatie.........................................................152

WK-mixers .................................................................154

WK-SET .....................................................................158

Rem ...........................................................................162

Butterﬂy .....................................................................164

V-staart ......................................................................168

Helikoptermodellen

Fase ...........................................................................170

DR/Expo ....................................................................173

Pitch curve .................................................................177

Gas curve ..................................................................183

Gyro/Governor ...........................................................188

Gas AR ......................................................................192

Tuimelschijf ................................................................194

TS Limiter ..................................................................195

Heli mixer ...................................................................196

Gas mixer ..................................................................198

Pitch >> hek ...............................................................200

Systeemmenu

Stick mode .................................................................202

Waarschuwing ...........................................................203

ETC set ......................................................................204

Display .......................................................................207

Knuppelkalibratie .......................................................210

MP3 Player ................................................................212

Telemetrie

Weergave telemetrie-data .........................................215

Inhoudsopgave

Programmeervoobeeld

Sequenzer .................................................................220

Aanhangsel

Aanhangsel ................................................................222

Conformiteitsverklaring ..............................................226

Graupner centrale service .........................................227

Garantie-certiﬁcaat ....................................................227

Vóór het gebruik

Hartelijk dank dat u gekozen heeft voor een Graupner mz-18 HoTT of mz-24 HoTT-radiobesturingsysteem. Dit systeem is extreem veelzijdig en kan zowel door beginners als door experts worden gebruikt.

Leest u alstublieft deze handleiding zorgvuldig door, om de beste resultaten met uw radiobesturing te bereiken en vooral veilig te vliegen. Wanneer er bij het gebruik zich moeilijkheden mochten voordoen moet u het handboek raadplegen of uw detailhandelaar of het Graupner Service Center om hulp vragen.

Vanwege technische wijzigingen kan de informatie in dit handboek zonder aankondiging vooraf worden veranderd.

Inleiding

Het Graupner-radiobesturingsysteem kan gebruikt worden om motor-, zweef- en helikoptermodellen te sturen en is de perfecte keuze voor iedereen die een kwalitatief hoogwaardige radiobesturing nodig heeft. Het HoTT-systeem verzendt een grote hoeveelheid data in real-time zoals bv. motortoerental, spanning, temperatuur, door de gebruiker ingestelde waarschuwingen enz. Zulke gegevens komen bv. direct van een HoTT-compatibele toerenregelaar, zonder dat er extra sensoren nodig zijn. Uiteraard kunnen deze data ook door apart aangesloten, en met het HoTT-systeem compatibele sensoren worden uitgegeven.

WAARSCHUWING:

Lees de hele handleiding door om u met de bediening van het apparaat vertrouwd te

maken, voordat u deze gaat gebruiken. Een foutieve bediening kan de apparatuur beschadigen en leiden tot schade en/of ernstig letsel.

Waarschuwings- en aanwijzingssymbolen en hun betekenis

WAARSCHUWING:

Dit symbool benadrukt de ernaast afgedrukte en eventueel volgende aanwijzingen, die door

worden! Bij het niet opvolgen van hiervan kan de veilige functie van het apparaat worden beïnvloed en de veiligheid van de gebruiker en omstanders in gevaar worden gebracht.

LET OP:

worden! Het niet opvolgen van deze aanwijzingen kan schade, verlies van garantie enz. tot gevolg hebben.

gebruiker in ieder geval opgevolgd moeten worden! Het niet opvolgen van de aanwijzingen en tips kan verschillende vormen van schade tot gevolg hebben.

opgevolgd om een lange levensduur van het apparaat te garanderen.

de gebruiker in ieder geval opgevolgd moeten

Dit symbool benadrukt de ernaast afgedrukte en eventueel volgende aanwijzingen, die door de gebruiker in ieder geval opgevolgd moeten

Dit symbool ZONDER speciﬁek opschrift benadrukt de ernaast afgedrukte en eventueel volgende aanwijzingen resp. tips, die door de

Dit symbool wijst op aanwijzingen en tips, die door de gebruiker opgevolgd moeten worden.

Dit symbool wijst op aanwijzingen m.b.t. het onderhoud van het apparaat, die door de

gebruiker in ieder geval moeten worden

Voor het gebruik

Veiligheidsaanwijzingen

In ieder geval goed doornemen!

Om nog lang plezier aan uw modelbouwhobby te beleven, is het raadzaam deze handleiding nauwkeurig door te lezen en met name de veiligheidsvoorschriften op te volgen. Ook moet u zich direct online registreren onder

https://www.graupner.de/de/service/produktregistrierung.aspx, want alleen op deze manier krijgt u automa-

tisch via e-mail actuele informatie over uw product. Wanneer u op het gebied van radiobestuurde model-

vliegtuigen, -schepen of –auto’s een beginner bent, moet u in ieder geval hulp vragen aan een ervaren modelbouwer. Deze handleiding dient in ieder geval aan een eventuele navolgende gebruiker meegegeven te worden.

BEOOGDE TOEP ASSING

LET OP:

Deze radiobesturinginstallatie mag alleen voor het door de producent beoogde doel,

modelvoertuigen worden gebruikt. Een andersoortig gebruik is niet toegestaan en kan leiden tot schade aan de apparatuur en tot grote schade en/of letsel. Voor onvakkundig gebruik buiten deze bepalingen wordt daarom geen garantie verleend of verantwoordelijkheid genomen.

LET OP:

GEEN TOEVAL en RADIOBESTUURDE MODELLEN ZIJN GEEN SPEELGOED.

Ook kleine modellen kunnen door onvakkundig gebruik, maar ook door invloed van derden, aanzienlijke schade aan personen of goederen veroorzaken.

sturing. Deze handleiding moet daarom zorgvuldig worden bewaard en wanneer de apparatuur wordt doorverkocht aan de volgende gebruiker worden

voor het besturen van niet- mandragende

NIET GESCHIKT VOOR KINDEREN ONDER DE 14 JAAR ZONDER TOEZICHT VAN VOL W ASSENEN, W ANT VEILIGHEID IS

Deze handleiding is onderdeel van het product. Ze bevat belangrijke aanwijzingen m.b.t. het gebruik en de handhaving van uw radiobe-

Veiligheidsaanwijzingen

overhandigd.

Het niet opvolgen van de handleiding en de veiligheidsaanwijzingen leiden tot verlies van de garantie.

Verdere aanwijzingen en waarschuwingen

Technische defecten van elektronische of mechanische aard kunnen leiden tot onvoorzien starten van de motor en/of het rondvlie-

gen van onderdelen, die u aanzienlijk kunnen blesseren! Kortsluitingen van welke soort dan ook moeten absoluut

vermeden worden! Door kortsluiting kunnen niet alleen delen van de radiobesturing worden vernietigd, maar afhankelijk van de energievoorraad van de accu bestaat er ook acuut verbrandings- tot explosiegevaar.

Propellers, rotors van helikopters en in het algemeen alle onderdelen, die door een motor worden aangedreven, zijn een voortdurende bron van gevaar. Zij mogen door geen enkel lichaamsdeel of voorwerp worden aangeraakt. Een snel draaiende propeller bv. kan een vinger afhakken! Houd u zich daarom nooit op bij draaiende propellers of andere draaiende delen!

Bij aangesloten aandrijfaccu geldt: houd u zich nooit op in het gebied van de propeller of schroef!

Let er ook tijdens het programmeren op, dat een aangesloten verbrandings- of elektromotor niet per ongeluk gaat lopen. Onderbreek eventueel de brandstofvoorziening resp. maak de aandrijfaccu los.

Beschermt u alle onderdelen tegen stof, vuil, vocht, trillingen en andere invloeden van buiten af. Vermijd overmatige hitte en koude, evenals stoot- en drukbelasting. Radiobesturingen mogen alleen bij “normale” buitentemperaturen worden gebruikt, d.w.z. in een bereik van –15 °C tot +55 °C.

Vermijd stoot- en drukbelasting. Controleert u de apparatuur voortdurend op beschadigingen aan de behuizing en de kabels. Beschadigde of nat geworden apparaten, zelfs wanneer ze opgedroogd zijn, niet meer gebruiken!

Alleen door ons aanbevolen componenten en accessoires mogen gebruikt worden. Gebruikt u altijd alleen bij elkaar behorende, originele Graupner stekkers van

dezelfde constructie en hetzelfde materiaal. Let u er op bij het plaatsen van de kabels, dat deze niet

strak getrokken, overmatig geknikt of gebroken zijn. Ook scherpe randen en kanten zijn altijd een gevaar voor de isolatie.

Let u er op, dat alle stekkers vast zitten. Stekkers nooit aan de kabels lostrekken.

Er mogen geen veranderingen aan de apparaten worden aangebracht, anders verliest u iedere garantie en aanspraken bij uw verzekering. Stuur eventueel het desbetreffende apparaat aan de Graupner-servicedienst, zie bladzijde 227.

Inbouwen van de ontvangstinstallatie

De ontvanger wordt, ook om stoten te voorkomen, in schuimrubber ingepakt in het vlieg-

tuigmodel achter een sterke spant resp. in het auto- of scheepsmodel tegen stof en water beschermd, geplaatst. Verpak de ontvanger echter niet luchtdicht, zodat hij tijdens het gebruik niet te warm wordt.

De ontvanger mag op geen enkele plek direct tegen het model zelf aanliggen, omdat anders trillingen en schokken meteen aan de ontvanger zouden worden doorgegeven. Bij het inbouwen van de ontvangstinstallatie in een model met verbrandingsmotor, alle delen altijd afgeschermd inbouwen, zodat geen uitlaatgassen of olieresten kunnen binnendringen. Dit geldt vooral voor de meestal aan de buitenkant gemonteerde AAN/ UIT-schakelaar.

De ontvanger zo vastleggen, dat de antenne en de aansluitkabels naar de servo’s en accu losjes liggen en de ontvangstantenne minstens 5 cm van alle grotere metalen delen of bedrading, die niet direct uit de ontvanger komt, verwijderd is. Dit omvat naast staal- ook koolstofvezeldelen, servo’s, elektromotoren, brandstofpompen, allerlei soorten kabels enz.

Het beste is het om de ontvanger uit de buurt van andere componenten op een goed bereikbare plaats in het model onder te brengen. In geen geval mogen servokabels om de antenne gewikkeld zijn of er dicht in de buurt liggen!

Zorg er ook voor dat de kabels in de directe omgeving van de antenne zich tijdens het vliegen niet kunnen bewegen!

Positie van de ontvangerantennes

De ontvanger en de antenne moeten zo ver mogelijk van welke aandrijving dan ook worden aangebracht. Bij rompen van koolstof moeten de uiteinden van de antennes in ieder geval minimaal 35 mm uit de romp steken. Eventueel moeten de ca. 145 mm lange standaardantennes van de HoTT-ontvangers vervangen worden door langere exemplaren.

De uitrichting van de antenne(s) is niet kritisch. Voordelig is echter een verticale (staande) montage van de ontvangerantenne(s) in het model. Bij Diversity-antennes (twee antennes) moet de tweede antenne in een hoek van 90 ° ten opzichte van de eerste antenne staan, en moet de ruimtelijke afstand tussen de actieve uiteinden het liefst groter dan 125 mm zijn.

Inbouw van de servo’s

Servo’s altijd met de bijgevoegde trillingsdempende rubbers bevestigen, alleen zo zijn ze tegen al te harde trillingen enigermate beschermd, zie ook “Aanwijzingen bij de installatie” op bladzijde 34.

Inbouwen van stuurstangen

In principe moet het inbouwen zó plaatsvinden, dat de stuurstangen vrij en licht lopen. Bijzonder belangrijk is, dat alle roerhevels hun volledige uitslagen kunnen uitvoeren, dus niet mechanisch begrensd worden.

Om een draaiende motor ten allen tijde te kunnen stoppen, moet men de carburateur zó hebben ingesteld, dat de carburateuropening helemaal gesloten wordt, wanneer de stuurknuppel en trimhevel in de stationaire positie worden gebracht.

Let er op dat geen metalen delen bv. door het uitslaan van roeren, trillingen, draaiende delen enz. tegen elkaar schuren. Hierdoor ontstaan zogenaamde knakimpulsen, die de ontvanger storen.

Uitrichten zenderantenne

In het verlengde van de zenderantenne is de veldsterkte

slechts gering. Het is daarom verkeerd, met de antenne van de zender op het model te ‘richten’, om de ontvangstsituatie te verbeteren.

Bij gelijktijdig gebruik van radiobesturingen op naastgelegen kanalen moeten de bestuurders in een los groepje bij elkaar staan. Bestuurders, die zich niet aan deze regel houden, brengen zowel hun eigen modellen als die van anderen in gevaar.

Wanneer 2 of meer piloten met een 2.4-GHz radiobesturing dichter dan 5 m bij elkaar staan kan dit echter leiden tot een oversturen op het terugkoppelingskanaal en een waarschuwingsmelding m.b.t. de reikwijdte. Vergroot de afstand, totdat de waarschuwing uitgaat.

Controle voor de start Voordat u de ontvanger inschakelt moet u er zeker van

zijn dat de gasknuppel van de zender op stop/stationair staat.

Altijd eerst de zender aanzetten,

dan pas de ontvanger.

Altijd eerst de ontvanger uitzetten,

dan pas de zender.

WAARSCHUWING:

Wanneer deze volgorde niet aangehouden wordt, dus de ontvanger aan staat en de

bijbehorende zender nog op “UIT”, dan kan de ontvanger door andere zenders, storingen enz. signalen oppikken. Het model voert ongecontroleerde stuurbewegingen uit en kan schade aan personen of goederen veroorzaken.

Met name voor modellen met een mechanische gyro geldt: voordat u uw ontvanger uitzet, door onderbreken van de energievoorziening er voor zorgen dat de motor niet onbedoeld kan gaan lopen.

Een uitdraaiende gyro wekt vaak zoveel spanning op, dat de ontvanger in de veronderstelling is geldige gassignalen te krijgen. Daardoor kan de motor per ongeluk gaan draaien!

Reikwijdte- en funktiestest

Vóór iedere start de correcte functie en reikwijdte controleren. Maak het model

personen direct voor het model bevinden. Voer op de grond een complete functietest en een

simulatie van de vlucht uit, om fouten in het systeem of de programmering van het model uit te sluiten. Let ook op de aanwijzingen op bladzijde 79.

WAARSCHUWING:

functiestoringen en /of uitval van de ontvangst veroorzaken, wat een controleverlies over het model of zelfs een crash tot gevolg kan hebben, die weer kunnen leiden tot grote schade en/of letsel.

Omgang met vliegtuig-, heli-, scheeps- en automodellen

WAARSCHUWING:

•

• Schakel de zender tijdens het gebruik nooit uit!

voldoende vast en let er op, dat er zich geen

Wanneer de reikwijdte- en functietest en de vliegsimulatie niet uitvoerig en precies wordt uitgevoerd kan dit onverwachte

Vlieg nooit over toeschouwers of andere piloten heen. Breng nooit dieren, toe-

schouwers of andere bestuurders in gevaar. Gebruik uw model nooit in de buurt van hoogspanningsleidingen of in de buurt van sluizen en openbare scheepsvaart. Gebruik uw model ook niet op openbare straten, wegen en pleinen etc. U kunt daardoor schade veroorzaken of in het ergste geval mensen in gevaar brengen.

Wanneer dit zou voorkomen moet u kalm blijven en wachten, tot het zenderdisplay helemaal uit en de zender dus helemaal afgeschakeld is. Dit duurt minimaal drie seconden. Schakel de zender dan pas weer in. Anders loopt u het gevaar dat de zender direct na het uitschakelen “blijft hangen” en u daardoor de controle over het model deﬁnitief verliest. Een opnieuw in bedrijf nemen van de zender is dan alleen mogelijk door hem uit te zetten en dan de hierboven beschre-

Veiligheidsaanwijzingen

ven procedure te herhalen.

Slepen van een model

WAARSCHUWING:

Let er bij het slepen van een model op dat er een minimale afstand van ca. 50 cm

antennes is. Gebruik satellietontvangers, anders zijn storingen via het terugkoppelingskanaal niet uit te sluiten.

Controle zender- en ontvangeraccu

hoorbaar alarm klinkt, moet u direct stoppen en de zenderaccu opladen.

Controleert u regelmatig de toestand van de accu’s, met name de ontvangeraccu. Wacht u niet tot de bewegingen van de servo’s merkbaar langzamer zijn geworden! Vervang opgebruikte accu’s op tijd.

Let u steeds op de aanwijzingen van de accufabrikant en houd u zich nauwkeurig aan de laadtijden. Accu’s nooit zonder toezicht opladen.

Probeer nooit droge batterijen op te laden. Er bestaat acuut explosiegevaar.

Alle accu’s moeten voor ieder gebruik worden opgeladen. Om kortsluiting te vermijden geldt: eerst de bananenstekker van de laadkabels op de juiste manier aan het laadapparaat aansluiten, daarna pas de stekkers van het laadapparaat aan de laadbussen van zender en ontvangeraccu bevestigen.

Haalt u altijd de accu’s uit uw model, wanneer u deze langere tijd niet meer gebruiken wilt.

Gebruik nooit defecte of beschadigde accu’s resp. accu’s met verschillende typen cellen, een mix van oude en nieuwe cellen of cellen van een verschillend fabricaat.

Capaciteit en gebruikstijd

Voor alle stroombronnen geldt: de capaciteit wordt met elke lading kleiner. Bij lage temperaturen neemt de in-

tussen de beide ontvangers resp. hun

Wanneer bij een lager wordende accuspanning de aanwijzing “Accu moet geladen

worden!!” op het display verschijnt en er een

Veiligheidsaanwijzingen

wendige weerstand toe en neemt de capaciteit sterk af, daardoor zijn de gebruikstijden korter bij koude weersomstandigheden.

Vaak opladen of gebruik van accu-onderhoudsprogramma’s kan langzaam leiden tot capaciteitsvermindering. De stroombronnen moeten om de 6 maanden gemeten en op voldoende capaciteit gecontroleerd worden, en bij een duidelijk verminderd prestatieniveau worden vervangen. Koop alleen originele Graupner-accu’s.

Ontstoren van elektromotoren

Alle conventionele elektromotoren veroorzaken tussen collector en borstels vonken die de radiobesturing kunnen storen.

Met name in modellen met elektroaandrijving moet iedere motor daarom zorgvuldig ontstoord worden. Ontstoorﬁlters onderdrukken zulke stoorimpulsen verregaand en moeten bij elektroaandrijving en gebruik van een radiobesturinginstallaties altijd worden ingebouwd.

Let u daarbij op de aanwijzingen in de bedienings- en montagehandleiding van het model.

Verdere details w.b. ontstoorﬁlters vindt u in de Graup- ner-hoofdcatalogus FS of op internet onder www. graupner.de.

Servo-ontstoorﬁlter voor verlengkabel

Best.-Nr. 1040 Het servo-ontstoorﬁlter is bij toepassing van kabels van

meer dan gewone lengte noodzakelijk. Het ﬁlter wordt direct aan de ontvangeringang aangesloten. In kritische gevallen kan een tweede ﬁlter worden toegepast.

Toepassing van elektronische snelheidsregelaars

De juiste keuze van een elektronische vaartregelaar hangt af van het vermogen van de gebruikte elektromotor.

Om een overbelasten / beschadigen van de regelaar te voorkomen, moet de continue belastbaarheid van de regelaar minstens de helft van de maximale motor-blokkeerstroom bedragen.

Bijzondere voorzichtigheid is er bij zogenaamde tuning-motoren geboden, die vanwege hun geringe aantal

windingen bij het blokkeren een veelvoud van hun nominale stroom opnemen en daardoor de regelaar kunnen verwoesten.

Elektronische ontstekingen

Ook ontstekingen van verbrandingsmotoren veroorzaken storingen, die de functie van de radiobesturing negatief kunnen beïnvloeden.

Elektrische ontstekingen moeten daarom altijd uit een aparte accu worden gevoed.

Gebruikt u alleen ontstoorde bougies, bougiedoppen en afgeschermde bougiekabels.

Bouw alle onderdelen van de ontstekingsinstallatie zo ver mogelijk verwijderd van de radiobesturing in.

Statische lading

WAARSCHUWING:

De functie van een zender wordt door de bij blikseminslag ontstane magnetische

nog kilometers ver weg is. Daarom bij naderend onweer direct stoppen met vliegen! Door statische lading via de antenne kan levensgevaar ontstaan!

LET OP:

•

• Om storende invloeden van de elektrische eigen-

• Het gebruik van de radiobesturing vereist aan de

• Voer vóór iedere vlucht een complete functie- en

golven gestoord, ook wanneer het onweer

Om aan de FCC-eisen w.b. de HF-afstraling van mobiele zendapparatuur te vol-

doen, moet bij het gebruik van de apparatuur een afstand tussen de antenne van de installatie en personen van minimaal 20 cm of meer aanwezig zijn. Een gebruik op een kleinere afstand wordt daarom niet aanbevolen.

schappen en de afstraalkarakteristiek te vermijden, moet u er op letten dat er zich geen andere zender op een afstand van minder dan 20 cm bevindt.

zenderkant een correcte programmering van de landeninstelling. Dit is nodig om aan diverse richtlijnen, FCC, ETSI, CE te voldoen. Let hierbij op de desbetreffende handleiding bij de zender en ontvanger.

reikwijdtetest uit met een vliegsimulatie, om fouten in het systeem of de programmering uit te sluiten. Let in ieder geval op de aanwijzingen op bladzijde 79.

• Programmeer de zender of ontvanger niet wanneer u het model bestuurt.

Onderhoudsaanwijzingen

Reinig de behuizing, telescoopantenne etc. nooit met schoonmaakmiddelen, benzine,

zachte doek.

Componenten en accessoires

LET OP:

ner/SJ GmbH getest zijn op deugdelijkheid, functie en veiligheid en vrijgegeven zijn. De ﬁrma Graupner/SJ GmbH neemt in dit geval de verantwoordelijkheid voor het product van u over.

De fa. Graupner/SJ GmbH neemt geen verantwoordelijkheid voor producten of accessoires van andere fabrikanten en kan ook niet van ieder merkvreemd product beoordelen, of het zonder veiligheidsrisico kan worden toegepast.

Uitsluiting van aansprakelijkheid/schadevergoeding

woordelijk of aansprakelijk voor fouten resp. onnauwkeurigheden die misschien in dit handboek staan.

Zowel de toepassing van de montage-instructies en handleiding, als ook de voorwaarden en methoden voor de installatie, gebruik en onderhoud van de radiobesturingcomponenten kunnen door de Fa. Graupner/SJ GmbH niet gecontroleerd worden. Daarom neemt de Fa. Graupner/SJ GmbH geen enkele aansprakelijkheid op zich voor verliezen, schades of kosten, die resulteren uit foutief gebruik of op welke manier dan ook daarmee samenhangen.

water e.d., maar uitsluitend met een droge,

De ﬁrma Graupner/SJ GmbH als fabrikant adviseert om alleen componenten en accessoires te gebruiken die door de ﬁrma Graup-

Dit handboek dient alleen ter informatie en kan zonder aankondiging worden gewijzigd. De ﬁrma Graupner/SJ GmbH is niet verant-

In zoverre dit wettelijk noodzakelijk is, is de verplichting van de Fa. Graupner/SJ GmbH tot schadevergoeding, uit welke rechtsgrond dan ook, beperkt tot de geldwaarde van de direct schadeveroorzakende producten van de Fa. Graupner/SJ GmbH. Dit geldt niet, indien de Fa. Graupner/SJ GmbH volgens dwingende wettelijke eisen wegens opzet of nalatigheid onbeperkt verantwoordelijk kan worden gesteld.

Verder kunnen eventuele eisen alleen behandeld worden wanneer er een log-be-

stand kan worden getoond, zie onder “Gegevensverzameling /-opslag” op bladzijde 26 en onder “Klokken” op bladzijde 82. Ook moet de zender altijd op de nieuwste software-stand geüpdatet zijn.

Let u er daarbij op, dat vanwege technische oorzaken tijdens de weergave van MP3-bestanden er GEEN opslag van gegevens mogelijk is.

Om altijd op de hoogte te zijn van belangrijke software-updates moet u zich daarom registreren onder https://www.graupner.de/de/service/produktregistrierung.aspx. Alleen zo wordt u via e-mail op de hoogte gehouden van nieuwe updates.

Veiligheidsaanwijzingen

Veiligheidsaanwijzingen en behandelvoorschriften voor Nikkel-Metaal-Hydride accu’s

Zoals bij alle technisch hoogwaardige producten is het absoluut noodzakelijk om de onderstaande veiligheidsvoorschriften en aanwijzingen op te volgen, om een lang en veilig plezier van uw accu’s te hebben.

LET OP:

•

• Vóór ieder gebruik de toestand van de accu’s controleren. Defecte of beschadigde cellen/accu’s niet meer gebruiken.

• Cellen/accu’s mogen alleen gebruikt worden binnen de grenzen, zoals deze voor het accutype zijn gespeciﬁceerd.

• Accu’s/cellen niet verhitten, verbranden, kortsluiten of met een te hoge of verkeerd aangesloten stroom laden.

• Accu’s van parallel geschakelde cellen, combinaties van oude en nieuwe cellen, cellen van verschillend fabricaat, formaat, capaciteit, fabrikant, merken of cellentype mogen niet worden gebruikt.

• Een in het apparaat ingebouwde accu uit het apparaat verwijderen, wanneer deze niet wordt gebruikt. Apparaten na het gebruik uitzetten, om een te diep ontladen te voorkomen. Accu’s altijd op tijd opladen.

• De te laden accu moet tijdens het laadproces op een onbrandbare, hittebestendige en niet geleidende ondergrond leggen! Hou ook brandbare of licht ontvlambare stoffen ut de buurt van de laadopstelling.

• Accu’s mogen alleen onder toezicht worden opgeladen. De voor het celtype aangegeven maximale snellaadstroom mag niet worden overschreden.

• Wanneer de accu tijdens het laden warmer wordt dan 60 °C moet het laden direct worden afgebroken en de accu afkoelen tot ca. 30 °C.

• Nooit reeds geladen, hete of niet geheel lege accu’s opladen.

• Wijzig niets aan de accu’s. Nooit direct aan de accu’s

Losse cellen en accu’s zijn geen speelgoed en mogen daarom niet binnen het bereik van kinderen komen.

Veiligheidsaanwijzingen en behandelvoorschriften voor NiMH-accu’s

solderen of lassen.

• Bij een foutief gebruik bestaat brand- of explosiegevaar. Accu’s kunnen ook bijtende zuren bevatten. Geschikte blusmiddelen zijn een blusdeken, CO2 brandblusser of zand.

• Vrijkomend elektrolyt is bijtend, niet in contact laten komen met handen of ogen. In geval van nood direct met veel water uitspoelen en een arts raadplegen.

• De ventielopeningen van de cellen mogen nooit geblokkeerd of gedicht worden, bv. door soldeertin. Bij het solderen mag de soldeertemperatuur van max. 220 °C niet langer dan 20 sec. worden toegepast.

• Om een vervorming te voorkomen mag er geen grote mechanische druk plaatsvinden.

• Bij een eventueel overladen van de accu’s las volgt te werk gaan:

Maak de accu gewoon los en leg deze op een onbrandbare ondergrond (bv. steen) totdat hij afgekoeld is. Hou de accu nooit in de hand, om het risico van een explosie te vermijden.

• Let op de voorschriften voor het laden en ontladen van de accu’s.

Algemene aanwijzingen

dering van de capaciteit van de accu.

Accu’s opslaan

Een opslaan gedurende langere tijd moet alleen plaatsvinden in een niet geheel ontladen toestand in een droge ruimte bij een temperatuur van +5 °C tot +25 °C.

LET OP:

Balanceren van de individuele accucellen

• Om nieuwe cellen te balanceren deze via de zogenaamde normale lading naar de maximale laadtoe-

De capaciteit van uw accu wordt met elke lading/ontlading kleiner. Ook het gedurende langere tijd opslaan kan leiden tot een vermin-

De celspanning mag bij een langer opslaan niet onder de 1,2 V komen. Eventueel moet u de accu vóór het opslaan opladen.

stand brengen. Als vuistregel geldt in dit geval dat een lege accu 12 uur lang met een stroom van één tiende van de opgedrukte capaciteit geladen wordt (“1/10 C”-methode). De cellen zijn dan allemaal even vol. Een dergelijk balanceren dient bij elke 10e lading herhaald te worden, zodat de cellen op elkaar afgestemd blijven en de levensduur maximaal is.

• Wanneer u de mogelijkheid heeft om cellen individueel te laden moet u deze optie bij elke lading benutten. Verder moet het accupack tot een individuele celspanning van 0,9 V per cel worden ontladen. Dit is bijv. bij het in de zender gebruikte pack van 4 cellen een ontlaad-eindspanning van 3,6 V.

Lading

Laden is alleen toegestaan met de gespeciﬁceerde stromen, laadtijden, temperatuurgrenzen en onder voortdurend toezicht. Wanneer u niet over een geschikt snellaad-apparaat beschikt waarvan de laadstroom precies kan worden ingesteld moet de accu via de normale lading volgens de 1/10 C-methode worden geladen, zie voorbeeld hierboven.

Zenderaccu’s moeten vanwege de verschillende laadtoestanden van de cellen altijd, indien mogelijk, met 1/10 C worden geladen. De laadstroom mag echter nooit groter zijn dan de waarde die in de handleiding van de zender wordt genoemd!

Snellading

Uw laadapparaat deze mogelijkheid heeft moet u de Deltapeak-afschakelspanning op 5 mV per cel instellen. De meeste laadapparaten zijn echter vast op 15 … 20 mV per cel ingesteld en kunnen daardoor zowel voor Ni-Cd-accu’s als voor Ni-MH-accu’s worden gebruikt. Raadpleeg in geval van twijfel de handleiding of informeer bij uw winkelier, of uw apparaat geschikt is voor Ni-MH-accu’s. In geval van twijfel laadt u de accu’s met de helft van de aangegeven maximale laadstroom.

Ontlading

Alle door Graupner en GM-Racing verkochte accu’s zijn, afhankelijk van het accutype, geschikt voor een maximale stroombelasting van 6 … 13 C (let op de speciﬁca-

ties van de fabrikant!). Hoe hoger de belasting, des te lager is de levensduur.

Reﬂexladen en ook laad-/ontlaadprogramma’s verkorten de levensduur van de accu’s

om de accucellen te controleren of oude cellen “nieuw leven in te blazen”. Ook het laden/ontladen van een accu voor gebruik heeft geen zin, behalve wanneer u de kwaliteit ervan wilt checken.

Aanwijzingen bij de radiobesturingset mz-18 HoTT

Best.-Nr. S1005

ingestelde onderspanningsgrens van 4,8 V verschijnt er een waarschuwing op het display van de zender.

onnodig en moeten alleen worden gebruikt

De desbetreffende radiobesturingset is standaard voorzien van een NiMH-zenderaccu. Na het bereiken van de fabrieksmatig

Veiligheidsaanwijzingen en behandelvoorschriften voor NiMH-accu’s

Veiligheidsaanwijzingen en behandelvoorschriften voor Lithium-Ionen (LiIo)- en Lithium-Polymeer (LiPo)-accu’s

Zoals voor alle technisch hoogwaardige producten is het navolgen van de volgende veiligheidsaanwijzingen en de behandelvoorschriften een noodzaak om Lithium-Ionen- en –Polymeer-accu’s lang, storingsvrij en ongevaarlijk te kunnen gebruiken.

LiIo-/LiPo-accu’s hebben een bijzondere behandeling nodig. Dit geldt zowel voor het laden en ontladen als ook voor de opslag en het verdere gebruik. Hierbij moet u letten op de volgende speciﬁcaties:

Bijzondere aanwijzingen voor het laden van Graupner LiIo-/LiPo-accu’s

LET OP:

•

foutieve lading of ontlading afgewezen.

• Voor de lading van LiPo-accu’s mogen alleen de toegestane laadapparaten met de bijbehorende laadkabels worden gebruikt. Iedere ingreep aan de lader resp. de laadkabel kan tot verregaande schade leiden.

• De max. laadcapaciteit moet begrensd worden op het 1,05-voudige van de accucapaciteit.

Voorbeeld: 700 mAh accu = 735 mAh max. laadcapaciteit.

• Gebruik voor het laden en ontladen van LiIo-/ LiPo-accu’s alleen de in de set aanwezige stekkerlader resp. speciaal daarvoor ontworpen laad-/ontlaadapparaten van Graupner, zie bladzijde 16 of onder www.graupner.de.

• Verzeker u ervan dat het aantal cellen resp. de laad-eindspanning en de ontlaad-eindspanning correct zijn ingesteld. Let ook op de handleiding van uw laad-/ontlaadapparaat.

• Onder deze voorwaarden kunnen Graupner LiIo-/ LiPo-accu’s met max. 2 C (de waarde van 1 C komt overeen met de celcapaciteit) laadstroom worden geladen. Vanaf een spanning van mx. 4,2 V per cel moet met een constante spanning van 4,2 V per cel

Omdat de ﬁrma Graupner GmbH de juiste lading en ontlading van de cellen niet kan controleren, wordt iedere garantie bij een

Veiligheidsaanwijzingen en behandelsvoorschriften voor LiIo- en LiPo-accu’s

verder geladen worden, totdat de laadstroom onder 0,1 … 0,2 A komt.

• Een spanning van meer dan 4,20 V per cel moet in ieder geval worden vermeden, omdat de cel anders permanent wordt beschadigd en in brand kan vliegen. Om een overladen van individuele cellen in een pack te voorkomen, moet voor een langere levensduur de afschakelspanning tussen 4,10 V … 4,15 V per cel worden ingesteld.

• Het toegestane temperatuurbereik bij het laden en opslaan van LiIo-/LiPo-accu’s bedraagt 0 … +50 °C.

• Accu’s en ook losse cellen zijn geen speelgoed en mogen niet in de buurt van baby’s of kleine kinderen komen. Zouden accu’s worden ingeslikt, dan direct een arts waarschuwen.

• Accu’s mogen niet in de magnetron komen of onder druk raken. Rook en vuur en nog meer kunnen het gevolg zijn.

• Haal nooit een LiPo-accu uit elkaar. Het openen van een LiPo-accu kan interne kortsluitingen veroorzaken. Gasontwikkeling, brand en explosies of andere problemen kunnen het gevolg zijn.

• De in de LiPo-accu’s aanwezige elektrolyten en elektrolytdampen zijn schadelijk voor de gezondheid. Vermijd in ieder geval direct contact met deze vloeistof. Bij contact van elektrolyt met de huid, ogen of andere lichaamsdelen moet u deze direct uit- en afspoelen met voldoende schoon water, daarna een arts consulteren.

• Vóór ieder gebruik de juiste toestand van de accu controleren. Defecte of beschadigde cellen/accu’s niet meer gebruiken.

• Cellen/accu’s mogen alleen binnen de technische mogelijkheden worden gebruikt, die voor het desbetreffende celtype is gedeﬁnieerd.

• Accu’s/ cellen niet verhitten, verbranden, kortsluiten of met te hoge of omgepoolde stromen laden.

Bij een foutieve behandeling bestaat er ontbrandings- of explosiegevaar en kunt u zich verwon-

den. Geschikte blusmiddelen zijn een blusdeken, CO2-brandblusser of zand.

• Bij oververhitte accu’s gaat u als volgt te werk: Maak de accu gewoon los en leg hem op een onbrandbare ondergrond (bv. steen) totdat hij afgekoeld is. Hou de accu nooit in de hand om het risico van een explosie te vermijden.

• Accu’s uit parallel geschakelde cellen, combinaties van oude en nieuwe cellen, cellen van verschillend fabricaat, formaat, capaciteit, fabricaat, merk of celtype mogen niet gebruikt worden.

• Een in een apparaat ingebouwde accu altijd uit het apparaat nemen, wanneer dit apparaat niet gebruikt wordt. Apparaten na het gebruik altijd uitzetten om diepe ontladingen te vermijden. Diep ontladen LiPo-accu’s zijn defect en mogen niet meer worden gebruikt!

• Accu’s altijd op tijd opladen. De te laden accu moet tijdens het laadproces op een onbrandbare, hittebestendige en niet-geleidende ondergrond gelegd worden! Hou ook brandbare of makkelijk ontvlambare voorwerpen uit de buurt van het laadapparaat.

• Accu’s mogen alleen onder toezicht worden opgeladen. De voor het celtype aangegeven max. laadstroom mag niet worden overschreden.

• In principe mogen in serie geschakelde LiPo-accu’s in een pack alleen tegelijkertijd worden opgeladen, als de spanning van de verschillende cellen niet meer dan 0,05 V van elkaar afwijkt, of wanneer de spanningsverschillen via de zogenaamde Balancer-aansluiting via een Balancer of Equalizer tijdens het laadproces bewaakt resp. gecompenseerd worden.

De in de set aanwezige LiIo-accu is voorzien van een speciale veiligheidsschakeling, zodat een “balanceren” van spanningsverschillen tussen de individuele cellen via de gebruikelijke balancer-aansluiting vervalt.

• Wanneer de accu tijdens het laden warmer wordt dan 60 °C moet het laden direct worden onderbroken

en moet u de accu laten afkoelen tot ca. 30 °C.

• Aan de accu’s mogen geen wijzigingen worden aangebracht. Nooit direct aan cellen solderen of lassen.

• Om een vervorming te voorkomen mag geen overmatige mechanische druk worden uitgeoefend.

• Let er op dat de laad- en ontlaadvoorschriften worden opgevolgd.

Opslag

LiIo-/LiPo-cellen moeten bij een ingeladen capaciteit van 10 … 20 % bewaard worden.

dan moeten LiIo-/LiPo-cellen in ieder geval worden bijgeladen naar een capaciteit van 10 … 20 % van de volle capaciteit, anders wordt de accu door een te diepe ontlading tijdens de opslag onbruikbaar.

Bijzondere aanwijzingen bij de ontlading van Graupner LiIo-/LiPo-accu’s:

•

• Een ontlading van onder de 2,5 V per cel bescha-

• Sluit de accu’s nooit kort. Een kortsluiting veroor-

• De accutemperatuur bij het ontladen mag in geen

Daalt de spanning van de cellen onder de 3 V,

Een continue belasting van 1 C vormt voor Graupner LiIo-/LiPo-accu’s geen groot

probleem. Bij grotere stromen moet u letten op de speciﬁcaties in de catalogus. Let echter ook op de max. belastbaarheid van het stekkersysteem, zie max. ontlaadstroom op de accu.

digt de cellen permanent en moet daarom absoluut vermeden worden.

zaakt een heel hoge stroom, die de cellen opwarmt. Dit leidt tot het verlies van elektrolyt, gassen of zelfs explosies. Hou de Graupner-LiIo-/LiPo-accu’s uit de buurt van geleidende oppervlakten, die een kortsluiting kunnen veroorzaken.

geval boven de +70 °C komen. In dit geval moet er voor een betere koeling of een geringere ontlading worden gezorgd. De temperatuur kan gemakkelijk met een infrarood-thermometer Best.-Nr. 1963 worden gecontroleerd. De accu mag echter nooit via de laadbus van de zender worden ontladen. Deze

aansluiting is daarvoor niet geschikt.

Verdere aanwijzingen bij het gebruik

•

geleidelijke vermindering van de capaciteit ten gevolge hebben. In de modelbouw bereiken de accu’s vanwege de hoge ontlaadstromen en de inductiestromen van de motor – ook bij het opvolgen van de laad- en ontlaadvoorschriften – na 50 cycli nog ongeveer 50 - 80 % van de capaciteit van een nieuwe accu.

• Accupacks mogen alleen in uitzonderlijke gevallen in serie of parallel geschakeld worden, omdat de cellencapaciteiten en de laadtoestand te verschillend kunnen zijn. Door ons geleverde accupacks zijn daarom geselecteerd.

• De aansluitpunten van LiIo-/LiPo-accu’s zijn niet zo stevig als bij andere accu’s. Dit geldt vooral voor de pluspool-aansluiting. De aansluitingen kunnen makkelijk afbreken.

Verbinding van de cellen

de hitte beschadigen. Accu-aansluitingen kunnen alleen door industrieel punt-

lassen worden gemaakt. Bij een ontbrekende of losgetrokken kabel moet een professionele reparatie door de fabrikant of de verkoper plaatsvinden.

Vervangen van individuele accucellen

Defecte cellen niet meer gebruiken

een beschadigde behuizing, vervorming van de accu-

De capaciteit van de accu wordt met iedere lading/ontlading kleiner. Ook bij opslag bij te hoge of te lage temperaturen kan dit een

Direct solderen aan de accucellen is niet toegestaan. Direct solderen kan componenten van de accu’s zoals separator of isolator door

Het vervangen van accucellen mag alleen door de fabrikant of verkoper worden gedaan, en nooit door de gebruiker zelf.

Beschadigde cellen mogen in geen geval weer worden gebruikt.

Kenmerken van beschadigde cellen zijn o.a.

Veiligheidsaanwijzingen en behandelsvoorschriften voor LiIo- en LiPo-accu’s

cellen, de geur van elektrolyt of uitlopend elektrolyt. In deze gevallen is een verder gebruik van de accu’s niet meer toegestaan.

Beschadigde of onbruikbare cellen zijn Klein Chemisch Afval en moeten op de juiste manier worden afgedankt.

Algemene waarschuwingen

De accu’s mogen niet in vloeistoffen zoals water, zeewater of dranken worden ondergedompeld. Ieder contact met vloeistoffen moet

worden vermeden.

Aanwijzingen bij de radiobesturingset mz-24 HoTT

Best.-Nr. S1006

De desbetreffende radiobesturingset is standaard voorzien van een LiPo-zenderaccu

met een geïntegreerde veiligheidsschakeling (wijzigingen voorbehouden). Na het bereiken van de fabrieksmatig ingestelde onderspanningsgrens van 3,6 V verschijnt er een waarschuwing op het display van de zender.

Verwijderen van verbruikte batterijen en accu’s:

Elke consument is wettelijk verplicht om alle verbruikte batterijen resp. accu’s weer in te leveren.

Een verwijdering via het huisvuil is verboden. Oude batterijen en accu’s kunnen gratis bij depots van de gemeente, bij onze handelaren en overal, waar batterijen en accu’s worden verkocht weer ingeleverd worden. U kunt de door ons geleverde accu’s na gebruik, maar wel voldoende gefrankeerd weer terugsturen naar het volgende adres:

Graupner|SJ GmbH Service: Gebrauchte Batterien Henriettenstrasse 96

D-73230 Kirchheim unter Teck Het verantwoord verwijderen van accu’s is een bijdrage

aan de bescherming van het milieu!

VOORZICHTIG:

Beschadigde accu’s moeten soms speciaal worden verpakt voor de verzending, omdat ze soms zeer giftig zijn!!!!

Aanwijzingen voor de milieubescherming

Het symbool op het product, de gebruiksaanwijzing of de verpakking wijst er op, dat dit product aan het einde van zijn levensduur niet in het normale huishoudelijke afval mag belanden. Het moet bij een verzamelpunt voor de recycling van elektrische of elektroni-

sche producten worden afgegeven. De toegepaste materialen zijn herbruikbaar. Door het hergebruik van oude apparatuur wordt het milieu aanzienlijk gespaard. Accu’s en batterijen moeten uit het apparaat worden verwijderd en bij een verzamelpunt voor Klein Chemisch Afval worden afgegeven. Informeert u zich bij uw gemeente naar het desbetreffende verzamelpunt.

Aanwijzingen bij de verwijdering en milieubescherming

Computersystemen van de serie mz-18 en mz-24

twee radiobesturingsets met 2,4-GHz-Graupner-HoTT-technologie (Hopping Telemetry Transmission)

Gemeenschappelijke kenmerken

• Microcomputer-radiobesturingssyteem met moderne 2,4 GHz Graupner HoTT-technologie

• Maximale ongevoeligheid tegen storingen door geoptimaliseerde frequentie-hopping over max. 75 kanalen en brede kanaalspreiding

• Intelligente data-overdracht met correctiefunctie

• Ultrasnelle reactietijden door directe en betrouwbare transfer van de data van de hoofdprocessor naar de

2.4-GHz-HF-module met betrouwbare overdracht. Geen extra vertraging door omwegen via een module-processor

• Bidirectionale communicatie tussen zender en ontvanger

• Extreem snel re-binden ook bij maximale afstand

• Reikwijdte test- en waarschuwingsfunctie

• Waarschuwing bij te lage ontvangerspanning op het zenderdisplay

• Extreem breed spanningsbereik voor de ontvanger van 3,6 V tot 8,4 V (werkt nog geheel tot 2,5 V)

• Fail Safe

• Door speciale telemetrie-displays talrijke programmeer- en informatiedisplays direct op het zenderdisplay

• Ook in de toekomst bruikbaar omdat alle componenten geüpdatet kunnen worden

• Geavanceerd draadloos leraar-leerling-systeem voor de comfortabele instructie van beginners

• Aanraakgevoelig gekleurd TFT-display

• Extra bedieningstoetsen aan de zijkant

• Enz.

Radiobesturingset mz-18, Best.-Nr. S1005

• Levering

Zender mz-18 HoTT, Best.-nr. S1005, met ingebouwde NiMH-zenderaccu 4NH-2000 RX RTU plat (wijzigingen voorbehouden), stekkerlaadapparaat (5,6 V / 200 mA), bidirectionele Graupner ontvanger GR-12L HoTT (Best.-nr. S1012) en GR-24 HoTT (Best.-nr. 33512), USB-adapter/aansluiting (Best.nr. 7168.6), inclusief USB-kabel en adapterkabel (Best.-nr. 7168.6S) voor updates van de ontvanger, draagriem en handleiding, garantiekaart en stift als alternatieve bediening voor het aanrakingsgevoelige display.

• Individuele eigenschappen van de zender

max. 9 stuurkanalen 30 modelgeheugens 2 trimbare kruisknuppel-aggregaten (stuurelement

1 … 4) 1 twee-standen-schakelaar met lange greep (S6*) 1 drie-standen-schakelaar met lange greep (S3*) 4 drie-standen-schakelaars met korte greep (S1*,

S4*, S5* en S7*) 2 eenzijdig zelfneutraliserende drie-standen-schake-

laars met lange greep (S2* en S8*) 2 aan de achterzijde gemonteerde proportionele

schuifregelaars (SL1* en SL2*) 2 aan de voorzijde gemonteerde proportionele draai-

knoppen (DV1 en DV2*)

Radiobesturingset mz-24, Best.-Nr. S1006

• Levering

Zender mz-24 HoTT, Best.-nr. S1006, met ingebouwde LiPo 1s2p/4000mAh, 3,7 V TX-zenderaccu (wijzigingen voorbehouden), stekkerlaadapparaat (4,2 V / 500 mA), bidirectionele Graupner ontvanger GR-12L HoTT (Best.-nr. S1012) en GR-24 HoTT (Best.-nr. 33512), USB-adapter/aansluiting (Best.nr. 7168.6), inclusief USB-kabel en adapterkabel (Best.-nr. 7168.6S) voor updates van de ontvanger, draagriem en handleiding, garantiekaart en stift als alternatieve bediening voor het aanrakingsgevoelige display.

• Individuele eigenschappen van de zender

max. 12 stuurkanalen 30 modelgeheugens 2 trimbare kruisknuppel-aggregaten (stuurelement

1 … 4) 1 twee-standen-schakelaar met lange greep (S6*) 1 drie-standen-schakelaar met lange greep (S3*) 4 drie-standen-schakelaars met korte greep (S1*,

S4*, S5* en S7*) 2 eenzijdig zelfneutraliserende drie-standen-schake-

laars met lange greep (S2* en S8*) 2 INC/DEC-toetsen (DT1* en DT2*) 2 aan de achterzijde gemonteerde proportionele

schuifregelaars (SL1* en SL2*) 4 proportionele draaiknoppen (DV1 … DV4*)

* zie “Bedieningselementen van de zender” bladzijde 18

Zenderbeschrijving

Technische gegevens

Zender mz-18 en mz-24 HoTT

Frequentieband 2,4 … 2,4835 GHz Modulatie FHSS Zendvermogen 100 mW EIRP Stuurfuncties mz-18 HoTT:

9 functies, waarvan 4 trimbaar mz-24 HoTT

12 functies, waarvan 4 trimbaar Temperatuurbereik -10 … +55 °C Antenne draai- en knikbar Bedrijfsspanning 3,4 … 6 V Stroomverbruik ca. 540 mA Afmetingen ca. 194 x 287 x 112 mm Gewicht ca. 840 g met zenderaccu

Zenderbeschrijving – technische gegevens

Ontvanger GR-12L HoTT, Best.-Nr. S1012 Bedrijfsspanning 3,6 … 8,4 V*

Stroomverbruik ca. 70 mA Frequentieband 2,400 … 2,4835 GHz Modulatie FHSS Antenne 1x ca. 145 mm lang,

ca. 115 mm gekapseld en

ca. 30 mm actief Aan te sluiten servo’s 6 Aan te sluiten sensoren 1 (in plaats van servo 5) Temperatuurbereik ca. -10 ° … +55 °C Afmetingen ca. 36 x 21 x 10 mm Gewicht ca. 7 g

Ontvanger GR-24 HoTT, Best.-Nr. 33512 Bedrijfsspanning 3,6 … 8,4 V*

Stroomverbruik ca. 70 mA Frequentieband 2,400 … 2,4835 GHz Modulatie FHSS Antenne Diversity-antennes,

2x ca. 145 mm lang,

ca. 115 mm gekapseld en

ca. 30 mm actief Aan te sluiten servo’s 12 Aan te sluiten sensoren 1 Temperatuurbereik ca. -10 ° … +55 °C Afmetingen ca. 46 x 31 x 14 mm Gewicht ca. 16 g

Toebehoren

Best.-Nr. omschrijving 1121 omhangriem, 20 mm breed

70 omhangriem, 30 mm breed 3097 windkap voor handzender

Meer toebehoren zie aanhangsel of op internet onder www.graupner.de. Uw detailhandelaar helpt u graag verder.

leraar-/leerling-kabel voor HoTT-zenders zie

bladzijde 112

Onderdelen

Best.-Nr. omschrijving S8360 aluminium zenderkoffer HoTT voor

mz-zender

2498.4FBEC 4NH-2000 RX RTU plat S8345 LiIo 1s2p/4000mAh/3,7 V 33800 zenderantenne HoTT

* De opgave voor de toegestane bedrijfsspanning

geldt alleen voor de ontvanger! Let er in dit verband op dat de ingangsspanning van de

ontvanger ongeregeld aan de servo-aansluitingen wordt doorgegeven, terwijl de toegestane spanning Voor de meeste servo’s, toerenregelaars, gyro’s enz. maar 4,8 tot 6 Volt bedraagt!

Algemene gebruiksaanwijzingen

Zender mz-18 HoTT en mz-24 HoTT

Zender-stroomvoorziening

De zender mz-18 HoTT is standaard voorzien van een oplaadbare NiMH-accu met 2000 mAh en de zender mz-24 HoTT van een 1s2p-LiPo-accu met 4000 mAh capaciteit. (wijzigingen voorbehouden).

De standaard in de zender ingebouwde accu is bij de levering echter niet opgeladen.

De zender-accuspanning is tijdens het gebruik zichtbaar op het LCD-display. Wanneer de spanning onder een waarde komt, die in de regel “Waarschuwing accu” van het ondermenu »ETC. SET«, van het systeemmenu, bladzijde 204, is ingesteld – standaard 4,8 V (NiMH) bij de zender mz-18 HoTT resp. 3,6 V (Lith.) bij de zender mz-24 HoTT – klinken er hoorbare waarschuwingssignalen en verschijnt er op het display het venster:

TRG.

S. V OL T

VELD ST.

ESC STR

CLR

4.7V

000%

000.0A

NIEUW LADEN

E. V OL T

ALARM VELD ST.

ESC VOL T

AAN

3.7V

AAN

00.0V

resp.:

TRG.

S. V OL T

VELD ST.

ESC STR

CLR

3.5V

000%

000.0A

NIEUW LADEN

E. V OL T

ALARM VELD ST.

ESC VOL T

AAN

3.7V

AAN

00.0V

Uiterlijk nu moet u stoppen met zenden en de zenderaccu weer opladen!

Aanwijzingen:

•

Let op de instelling van het juiste accutype in het ondermenu »ETC. SET« van het systeemmenu, bladzijde 204!

• In een speciaal kalibratie-menu, dat door aantippen van de spanningsweergave op het basisdisplay van de zender met een vinger of de meegeleverde stift kan worden geopend, kunt u de werkelijke spanning nauwkeurig instellen, zie het onderdeel “Accuwaarschuwing” op bladzijde 204.

De oplaadbare NiMH-accu van de zender mz-18 HoTT resp. de 1s2p-LiPo-accu van de zender mz-24 HoTT kan, zoals hierna beschreven wordt, via de met CHARGE aangegeven laadaansluiting aan de achterkant van de zender met behulp van de bij elke set meegeleverde stekkerlader weer opgeladen worden:

De laadbus is standaard via een diode beschermd tegen foutieve polariteit. Originele Graupner automatische laadapparaten herkennen desondanks de spanningstoestand van de accu. Let op de aanwijzingen voor de instelling van het desbetreffende laadapparaat.

Polariteit van de mz-laadbus

De laadkabels van andere fabrikanten, die zich op de markt bevinden, hebben vaak een andere polariteit. Gebruik daarom alleen de originele Graupner-laadkabel met het Best.-Nr. 3022.

Laden van de zenderaccu met stekkerlader

Met de in de set aanwezige stekkerlader bedraagt de laadtijd van de zenderaccu ca. 15 uur.

Gebruik nooit laadap-

paraten of netvoedingen van ander fabricaat of apparaten, die voor andere accutypes zijn bedoeld. Een te hoge uitgangsspanning en eventuele foutieve polariteit van de stekker, zie hieronder, kunnen immense schade veroorzaken. Voorzie de stekkerlader eventueel van een passend opschrift om fouten uit te sluiten.

Let ook op de desbetreffende veiligheidsaanwijzingen op de bladzijden 4 … 12.

De zender moet tijdens het hele laadproces

uitgezet zijn. Nooit de zender, zolang deze

nog met het laadapparaat verbonden is, aanzetten! Ook een heel korte onderbreking van het laadproces kan de laadspanning dusdanig laten stijgen, dat de zender door overspanning direct beschadigd wordt. Let u daarom ook op een veilig en goed contact van alle stekkerverbindingen.

Zenderbeschrijving – algemene gebruiksaanwijzingen

Laden met automatische laadapparaten

000

Voor een sneller opladen van de zenderaccu kunnen ook automatische Graupner laadapparaten worden gebruikt, zie de tabel hieronder.

Aanbevolen laadapparaten (toebehoren)

geschikt voor volgende ac-

cutypen

Best.-Nr.

aanduiding

aansl. 230 V AC

aansl. 12 V DC

NiCd

NiMH

LiPo

loodaccu 6411 Ultramat 8 x x x x x 6463 Ultramat 12 plus x x x x x x 6464 Ultramat 14 plus x x x x x x x 6466 Ultra Trio plus 14 x x x x x x x 6468 Ultramat 16S x x x x x x x 6469 Ultra Trio Plus 16 x x x x x x 6470 Ultramat 18 x x x x x x x 6475 Ultra Duo Plus 45 x x x x x x 6478 Ultra Duo Plus 60 x x x x x x x 6480 Ultra Duo Plus 80 x x x x x x

Voor het opladen van de zender is ook de laadkabel Best.-Nr. 3022 en voor de ontvangeraccu de laadkabel Best.-Nr. 3021 nodig.

Meer laadapparaten en details vindt u in de Graupner hoofdcatalogus FS of op Internet onder www.graupner.de.

Verbind eerst de bananenstekkers met het laadapparaat en steek daarna het andere

einde van de laadkabel in de laadbus van de zender. Verbind nooit de blanke uiteinden van een al aan de zender aangesloten laadkabel met elkaar!

De toegestane laadstroom mag 1,5 A niet overschrijden, om schade aan de zender te voorkomen.

Zenderbeschrijving – algemene gebruiksaanwijzingen

Begrens eventueel de stroom op het laadapparaat. Losnemen van de zenderaccu

Voor het uitnemen van de zenderaccu eerst het deksel van de accuschacht op de achterkant van de zender verwijderen:

accu-aansluitstekker

geïntegr. balancer

Dan de stekker van de zenderaccu door voorzichtig trekken aan de kabel losmaken. Daarna de accu aan de zijkant optillen en zonder veel kracht te zetten lostrekken van het klittenband.

(De afbeelding toont de accu van de zender mz-24 HoTT.)

Inleggen van de zenderaccu

De accu-aansluiting is door twee afgeschuinde kantjes tegen foutief polen beschermd. De vrije bus van de accu-aansluitstekker bevindt zich, zoals te zien op de afbeelding hieronder, naar boven wijzend op de bodem van het accuvak. De pluspool (rode draad) bevindt zich

in het midden en de minpool (bruine of zwarte draad) aan de kant van de accu.

In geen geval de stekker met geweld in de bus op de zenderprint vastdrukken.

Leg de accu in het vak en sluit het deksel van de zender daarna weer.

Accu-bedrijfstijd op het display links onderaan

Deze – met een groene kleur aangegeven – klok toont de cumulatieve bedrijfstijd van de zender sinds de laatste keer dat de accu werd opgeladen. Deze klok wordt automatisch naar de waarde “0:00” teruggezet, zodra bij opnieuw aanzetten van de zender, bv. na het opladen, merkbaar hoger is dan eerst:

000%

0:01:23

M 1

MODELNAAM 1

ACCUTIJD 00: 01: 23

000 000

000

000%

4.2V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

Algemene aanwijzingen bij het laden

•

laadstroom echter normaal gesproken 1,5 A niet overschrijden! Begrenst u indien nodig de laadstroom aan het laadapparaat.

Moet de zenderaccu toch met meer dan 1,5 A worden geladen, dan moet deze in ieder geval buiten de zender worden geladen. Anders riskeert u een beschadigen van de zenderprint door overbelasting van de contactbanen en/of een oververhitting van de accu.

• Voer een aantal proeﬂadingen uit, om de afschakelautomaat van het laadapparaat uit te proberen. Dit geldt vooral, wanneer u de standaard in de zender mz-18 HoTT ingebouwde NiMH-accu resp. den in de zender mz-24 HoTT ingebouwde lithium-accu met een automatisch laadapparaat wilt opladen. Pas eventueel het afschakelpunt aan, in zoverre het toegepaste laadapparaat over deze functie beschikt.

• Voer geen accu-ontladingen of accu-onderhoudsprogramma’s uit via de laadbus! De laadbus is voor deze toepassing niet geschikt!

• Altijd eerst de laadkabel met het laadapparaat verbinden, dan pas met de ontvanger- of zenderaccu. Zo voorkomt u een onbedoelde kortsluiting met de blanke uiteinden van de laadkabel-stekker.

• Bij een sterke warmteontwikkeling de toestand van de accu controleren, deze eventueel vervangen of de laadstroom verkleinen.

• Laat de accu’s tijdens het laden nooit zonder toezicht.

• Let op de veiligheidsaanwijzingen en voorschriften op bladzijde 4.

Houdt u zich steeds aan de laadaanwijzingen van de laadapparaat- en accufabrikant.

Let op de maximaal toegestane laadstroom van de accufabrikant. Om schade aan de zender te voorkomen, mag de

Afstellen van de stuurknuppels

Naar keuze kan zowel de linker als ook de rechter stuurknuppel van neutraliserend naar niet neutraliserend en omgekeerd worden gewijzigd. Ook kan de terugstelkracht van de stuurknuppels aangepast worden aan de gewoonte van de piloot. Het desbetreffende afstelsysteem bevindt zich op de achterkant van de zender in het accuvak, onder rubberen afdekkingen en onder de zijdelingse, met dubbelzijdig plakband bevestigde handgrepen, zie markeringen in de afbeelding hieronder. Door draaien van de bijbehorende stelschroeven met een (kruiskop-)schroevendraaier kan de gewenste instelling worden bereikt. Hou daarbij de desbetreffende knuppel voor de zekerheid vast:

1 2

• 1en 2 / 9 en 10

Met de buitenste van de beide schroeven stelt u de remkracht in en met de binnenste de kracht van de ratel van de bijbehorende stuurknuppel.

• 4 en 5 / 7 en 8

Door draaien van de desbetreffende instelschroef met een (kruiskop-)schroevendraaier kan de terugstelkracht van de bijbehorende stuurrichting worden afgesteld.

9 10

• 3 en 6

Om de standaard instelling van de linker resp. rechter knuppel om te wisselen draait u deze schroef in de richting van de binnenkant van de zender, totdat de desbetreffende stuurknuppel van aanslag tot aanslag vrij bewegelijk is resp. draait u deze weer uit, totdat de stuurknuppel weer helemaal zelfneutraliserend is.

Lengteverstelling van de stuurknuppels

Beide stuurknuppels kunnen traploos over een lengte van ca. 8 mm worden versteld, om het sturen aan de gewoonte van de piloot aan te kunnen passen.

Hou de onderste helft van de geribbelde greep vast en maak door te draaien het bovenste geschroefde deel los:

Nu door omhoog- resp. naar beneden draaien de stuurknuppel verlengen of verkorten. Daarna het onderste en bovenste gedeelte van de greep vastzetten door ze tegen elkaar in te draaien.

Zenderbeschrijving – algemene gebruiksaanwijzingen

Zenderbeschrijving

Voorkant

Bedieningselementen van de zender mz-24 HoTT

proportionele draaiknop DV2 proportionele draaiknop DV1

schakelaar S6 schakelaar S5

schakelaar S1 schakelaar S2

INC/DEC-toets DT1

linker stuurknuppel

trimming

AAN-/UIT-schakelaar

alternatieve keuzetoetsen ESC-toets

draai- en knikbare antenne

proportionele draaiknop DV3 proportionele draaiknop DV4

schakelaar S8 schakelaar S7 schakelaar S4 schakelaar S3

INC/DEC-toets DT2

rechter stuurknuppel

oog voor draagriem

trimming

alternatieve keuzetoetsen

ENTER-toets

Zenderbeschrijving – voorkant resp. bedieningselementen

Toetsenslot Digitale trimming

De toegang tot alle verstelbare opties kan in het basisdisplay tegen ongewild gebruik worden afgesloten, door ca. een seconde lang de beide toetsen ESC en

ENT in te drukken. Rechts boven op het display wordt

dit gesymboliseerd door een sleutelsymbool, dat van eenkleurig grijs nu blauw/geel is geworden:

Het slot is direct actief, maar de besturing blijft de hele tijd klaar voor gebruik.

Een hernieuwd indrukken van de toetsen ESC en

ENT gedurende ca. een seconde heft het slot weer op.

Tegelijkertijd wordt de kleur van het sleutelsymbool weer eenkleurig grijs:

Toetsen   en ESC en ENT

Hoewel de bediening van de beide zenders mz-18 HoTT en mz-24 HoTT op de eerste plaats uitgaat van een “aantippen van het aanrakingsgevoelige beeldscherm met een vinger of de meegeleverde stift” kan in speciale gevallen de bediening van deze zenders ook via de naast het display aangebrachte tweemaal drie toetsen worden uitgevoerd:

Toetsen links van het display

• Keuzetoetsen 

1. Instellen van parameters in instelvelden na de activering daarvan door indrukken van de toets

ENT.

2. Gelijktijdig indrukken van de toetsen  zet een veranderde parameter-waarde in het actieve invoerveld weer terug naar de standaardwaarde (CLEAR).

3. Door gelijktijdig indrukken van de toetsen  in het basisdisplay en in alle menu’s met SER-

VO resp. Sv -button direct wisselen naar de “ser-

vo-aanduiding”.

• ESC-toets

ﬁrmwareversie vóór V 1.023

Indrukken van de ESC-toets bevestigt de actuele instelwaarde en deactiveert het actieve instelveld.

ﬁrmwareversie V 1.023 en hoger

Indrukken van de ESC-toets resulteert in een stapsgewijs terugkeren naar de functiekeuze resp. ook weer terugkeren tot aan het basisdisplay. Een eventueel tussentijds gewijzigde instelling blijft behouden.

Toetsen rechts van het display

• Keuzetoetsen  “Bladeren” door de menuregels binnen de instel-

menu’s resp. door de oproepbare icons van het basisdisplay.

• ENT-toets Binnen de instelmenu’s activeert (bevestigt) u door

indrukken van de ENT-toets de desbetreffende instelvelden.

met optische en akoestische aanduiding De beide kruisknuppels zijn voorzien van een digitale

trimming. Kort aantippen verstelt met iedere “klik” de neutrale positie van de kruisknuppel met een bepaalde waarde. Bij een langer vasthouden loopt de trimming met toenemende snelheid in de desbetreffende richting.

De verstelling wordt ook “hoorbaar” gemaakt door verschillend hoge tonen. Tijdens het vliegen de middenpositie terugvinden is daarom ook zonder op het display te kijken geen probleem: bij het bereiken van de middenpositie is een korte pauze ingevoerd.

De actuele trimwaarden worden automatisch bij een wisselen van modelgeheugenplaats opgeslagen. Verder heeft de digitale trimming binnen een geheugenplaats effect per afzonderlijke vliegfase, behalve bij de trimming van de gas-/remkleppen- resp. gas-/ pitch-stuurknuppel – stuurfunctie “K1” (kanaal1) genoemd.

Verder heeft de trimming van de K1-stuurknuppel bij de keuze van een verbrandingsmotor in het display “Soort aandrijving”, bladzijde 49, zowel bij een vliegtuig- als bij een helikoptermodel alleen effect in de “onderste” helft van de stuurknuppelweg, d.w.z. alleen in de positie, waarin de motor gestart wordt.

De aanduiding van de actuele trimposities is zowel numeriek als ook in graﬁsche vorm zichtbaar op het basisdisplay van de zender, zie afbeelding op de linker en op de volgende pagina, en in een speciaal display, zie bladzijde 90.

Zenderbeschrijving – toetsen, toetsenslot en digitale trimming

Display

Graﬁsche weergave van de positie van de standaard alleen bij de zender mz-24 HoTT aanw ezige – linker – INC/DEC-toets DT 1 met numerieke positie- en richtingsaanduiding

Graﬁsche weergave van de positie van de proportionele draaiknop DV 1 (mz-18 HoTT) resp. DV 2 (mz-24 HoTT) met numerieke positie- en richtingsaanduiding

Graﬁsche weergave van de positie van de standaard alleen bij de zender mz-24 HoTT aanw ezige – rechter – INC/DEC-toets DT 2 met numerieke positie- en richtingsaanduiding

Graﬁsche weergave van de positie van de proportionele draaiknop DV 2 (mz-18 HoTT) resp. DV 3 (mz-24 HoTT) met numerieke positie- en richtingsaanduiding

Deze icons hebben alleen een informatief karakter: gekleurd = actief grijs = inactief

Modeltype * MP3-Player* (vanaf V 1.023)

Modelgebruikstijd * Modelgeheugen … *

Modelnaam *

Zendergebruikstijd: Deze wordt automatisch na het laden of verwisselen van de accu weer teruggezet naar nul.

Aantippen van “mz” en van alle andere velden op deze pagina die voorzien zijn van een * aan het einde van de beschrijving, opent

telkens een context-gebonden menu

Driekleurige weergave van de zender-accuspanning. W anneer de accuspanning onder een in te stellen drempel daalt verschijnt er een waarschuwingsaanduiding, tegelijkertijd klinken er akoestische waarschuwingssignalen. *

Klok 1 *

Klok 2 *

Vliegfasennaam *

Toetsenveld voor het oproepen van telemetrie-gegevens

Toetsenveld voor het oproepen van “zenderinstellingen”

Toetsenveld voor het oproepen van “modelinstellingen”

Toetsenveld voor het oproepen van “basisinstellingen”

Graﬁsche weergave van de positie van de vier digitale trimhevels met numerieke positie- en richtingsaanduiding

Zenderbeschrijving – display

000

Bediening van het display

De bediening van het display vindt in principe plaats door aantippen van het gewenste veld met een vinger of de meegeleverde stift:

000%

0:01:23

M 1

MODELNAAM 1

ACCUTIJD 00: 01: 23

000 000

000

000%

4.2V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

Wordt in het display hierboven bijvoorbeeld het met “M1” aangeduide veld “modelgeheugen” met een vinger of met de meegeleverde stift aangetipt, dan gaat het keuzemenu “modelgeheugen” open:

MODELNAAM 1

TRG.

MODELNAAM 1

MODELNAAM 2

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

In dit menu heeft u nu de mogelijkheid om bijvoorbeeld van model te wisselen, door het gewenste modelgeheugen aan te tippen.

Op dezelfde eenvoudige manier kunt u echter, zoals beschreven op bladzijde 47, door aantippen van NW de programmering van een nieuw model starten of door aantippen van het veld MODELNAAM 1 aan de bovenste rand van het display, naar het invoerveld “modelnaam” wisselen … of door aantippen van TRG. links boven naar het telkens vorige menupunt terugkeren. Op een tegengestelde manier wisselt u met de ook in veel menu’s aanwezige toets VLG. – meestal telkens achter elkaar – naar de ‘volgende” pagina. In het geval van de afbeelding hierboven, in het display met de modelge-

heugens, dus naar de weergave van de modelgeheugens 07 … 12 enz..

In principe op dezelfde manier werken ook de andere, op de linker pagina met een * aangeduide velden.

In tegenstelling hiertoe worden door het aantippen van één van de vier, van “B”, “F”, “S” of “T” voorziene “tandwiel”-symbolen rechtsonder speciale keuzemenu’s opgeroepen, van waaruit u dan naar verdere ondermenu’s kunt gaan. Beginnend met het “groene” basismenu, zie bladzijde 44, zien deze keuzedisplays er als volgt uit, …

BASIS

WEG/LIM

KLOKKEN

ZEND.U TG

FUNKTIE

OMK VERT

FAIL-SAFE

SYSTEEM

MIDDEN

TRIM STAP

TERUG

MOD.KEUZE

M-STOP

Sv-MON

MODELTYPE

ZEND.SET

KAN.SET

… waarbij moet worden opgemerkt dat het “blauwe”, vanaf bladzijde 102 resp. 173 beschreven “functie- menu” modeltype-speciﬁeke ondermenu’s bevat. De eerste van de beide afbeeldingen hieronder geeft daarom de menustructuur van een vliegtuigmodel als voorbeeld weer en de onderste de menustructuur van een helikoptermodel …

BASIS

DR/EXP

RO DIFF

TRAINER

FUNKTIE

VL MIX

WK MIX

V-STAART

SYSTEEM

GAS CRV

WK SET

TELEMET.

TERUG

FASE

PROG.MIX

BUTTERFLY

BASIS

PIT. CRV

TS LIM ET

PIT>>HECK

FUNKTIE

GAS CRV

HELI-MIX

TELEMET.

SYSTEEM

GYRO/GOV

GAS MIX

TERUG

FASE

GAS-AR

PROG MIX

DR/EXPO

TUIMELSCH

TRAINER

… terwijl het onder “S” op te roepen en vanaf bladzijde 210 beschreven “paarse” systeemmenu er als volgt uitziet, …

BASIS

TERUG

ST-MODE

ST.KALIB.

WAARSCHUWING

FUNKTIE

MP3

ETC.SET

SYSTEEM

DISPLAY

… en bijvoorbeeld de onder “T” op te roepen en vanaf bladzijde 215 gedetailleerder beschreven “telemetrie”-displays:

00dB

TRG.

3.0 3.0

VO LT

0.0V

0 0

-20

6.0 6.0

40.0

TEMP

00°C

00dB

min V

0.0V

000%

0000ms

Zenderbeschrijving – display

Waarschuwingen

000

000%

000

Op het display van de zenders mz-18 en mz-24 HoTT kunnen, afhankelijk van de aanleiding, verschillende waarschuwingsvensters worden weergegeven. Deze kunnen in twee groepen verdeeld worden:

Display “waarschuwing”

Dit – kleinere – venster wordt overwegend na het inschakelen van de zender getoond en visualiseert bepaalde bedrijfstoestanden. In de onderstaande afbeelding bijvoorbeeld geeft de rode punt achter “K1-POS” aan, dat de K1-stuurknuppel, resp. vanaf ﬁrmwareversie V 1.023 de bij het vliegtuigmodel aan uitgang 1 en bij het helimodel aan uitgang 6 aangesloten gasservo, zich niet in de stationaire positie bevindt en dus het risico bestaat, dat de motor plotseling gaat lopen.

Aanwijzing:

De standaard instelling “stationair naar achteren” kan bij het vliegtuigmodel in het

menu “K1-curve”, bladzijde 146, eventueel naar “stationair naar voren” door omdraaien van de stuurcurve worden omgezet.

In de onderste regel wordt er bovendien op gewezen, dat er aan het actuele modelgeheugen nog geen ontvanger gebonden werd:

000%

WAARSCHUWING

GAS AR

GAS POS

0:01:2

M 1

GEEN ONTVANGER GEBONDEN!

MODE

ACCUTIJ

Aantippen van SET met een vinger of de meegelever-

GAS CUT

FASE

SET

000%

3.8V

0.0

de stift brengt u in dit geval direct naar het display “Zenderinstelling”, waar u zoals op bladzijde 76 beschreven, uw ontvanger aan het modelgeheugen bindt …

Zenderbeschrijving – waarschuwingen

TRG.

MODELNAAM 1

RX2

RX1

UIT

Bind AAN/UIT

ONTV. UITG

HF AAN/UIT

RW-Test

DSC-uitg.

UIT

SET

UIT

PPM10

SET

HF-Type

99sec

NORMAAL

… of door aantippen van de toets TRG. linksboven de procedure kunt afbreken.

ﬁrmwareversies tot en met V 1.022

Wanneer er daarentegen al een ontvanger aan het actuele modelgeheugen gebonden werd, maar deze op het tijdstip dat de zender werd ingeschakeld niet aangezet of buiten reikwijdte is, dan wordt er een bijpassend waarschuwingsvenster geopend:

000%

GAS AR

GAS POS

0:01:2

NORMAAL SIGNAAL

M 1

HF AAN/UIT

MODE

ACCUTI

WAARSCHUWING

GAS CUT

FASE

AAN

UIT

000%

3.8V

0.0

ﬁrmwareversies vanaf V 1.023

Vanaf ﬁrmwareversie V 1.023 wordt bij het inschakelen van de zender in principe ook de HF-afstraling geactiveerd en in het centrum van het zenderdisplay regelmatig de hierboven afgebeelde melding getoond. Tegelijkertijd klinken er gedurende enkele seconden akoestische waarschuwingssignalen.

U kunt nu naar keuze wachten, totdat de melding na enkele seconden automatisch weer verdwijnt, of met de hand deze HF-afstraling door aantippen van de toets AAN met een vinger of de meegeleverde stift voort-

zetten of deze uitschakelen, door de toets UIT aan te tippen.

In de regel tussen de beide groene lijnen wordt u met de aanwijzing “NORMAAL SIGNAAL” er op gewezen, dat de zender ingesteld is op “normaal” radiobesturinggebruik. Alternatief kunnen op deze plek echter ook aanwijzingen zoals bijvoorbeeld “Leraar signaal” of “Leerling signaal” verschijnen. Een tweede – mogelijke – variant is de weergave van “F/S INSTELLEN” als aanwijzing, dat er nog geen Fail-Safe-instellingen werden gedaan.

De vraag “HF AAN/UIT” in de ruimte daaronder beantwoordt u daarentegen al naar gelang uw wensen door een aantippen van de toets AAN of UIT met een vinger of de meegeleverde stift.

Aanwijzing:

Standaard is in het display van het ondermenu »Waarschuwing« van het systeemmenu, bladzijde 203, alleen de bewaking van de

“Gas-positie” geactiveerd.

Display “acute waarschuwingsaanwijzingen”

U kunt dit display bewust oproepen door aantippen van de letters mz in het midden van het basisdisplay van de zender …

RX TX

RX 00.0V

0:01:23

M 1

MODELNAAM 1

ACCUTIJD 00: 01: 23

aantippen

000 000

000

000:00.0 000:00.0

4.2V

NORMAAL

TRG.

S. V OL T

VELD ST.

ESC STR

CLR

3.6V

000%

000.0A

NIEUW LADEN

E. V OL T

ALARM VELD ST.

ESC VOL T

AAN

3.7V

AAN

00.0V

… en door aantippen van de toets TRG. linksboven op het display weer sluiten.

Klinken er echter onverwachts akoestische waarschuwingssignalen en wordt het “normale” zenderdisplay bedekt door dit display, dan moet u de in rode letters weergegeven melding ter harte nemen! Bijvoorbeeld, omdat de voedingsspanning van de zender de in het ondermenu »ETC Set« van het systeemmenu, bladzijde 204, ingestelde waarschuwingsdrempel heeft bereikt:

TRG.

S. V OL T

VELD ST.

ESC STR

CLR

3.5V

000%

000.0A

NIEUW LADEN

E. V OL T

ALARM VELD ST.

ESC VOL T

AAN

3.7V

AAN

00.0V

Parallel wordt het displaycontrast naar de waarde 05 gereduceerd om stroom te sparen.

Door aantippen van de toets AAN rechtsboven kunt u voorkomen dat deze waarschuwing opnieuw wordt geladen, waarna u door een aantippen van de toets TRG. linksboven op het display het waarschuwingsvenster verwijderen kunt. (In dit concrete geval moet u dan echter ook zo snel mogelijk stoppen met vliegen en de zender opladen!)

Het rode getal rechtsboven geeft het aantal actueel afgegeven waarschuwingen aan, in het voorbeeld hierboven is het dus al de derde. Deze teller kan door

aantippen van de toets CLR linksboven weer worden gewist.

Op dezelfde manier gaat u in principe met alle andere waarschuwingen op het display te werk. Alleen bij een veldsterkte-alarm heeft u de extra optie om verdere, door te geringe veldsterkte veroorzaakte, alarmen door een aantippen van de toets AAN voor de duur van de actuele gebruiksperiode van de zender te onderdrukken.

Zenderbeschrijving – waarschuwingen

Zender-achterkant

(De afbeelding toont de zender mz-24 HoTT.)

draaggreep met vastgeklemde stift als alternatieve bediening van het aanrakingsgevoelige display

draai- en knikbare antenne

aansluitbus voor hoofdtelefoon

data-bus, bv. voor de aansluiting van een Smart-Box

proportionele schuif SL1

DSC-bus Laadbus

Zenderbeschrijving – achterkant en aansluitingen aan de achterkant

cardslot voor micro-SD-kaarten

5-pol. mini-USB-aansluiting

proportionele schuif SL 2

DSC-aansluiting

De afkorting “DSC” bestaat uit de beginletters van de oorspronkelijke functie “Direct Servo Control”. Bij het HoTT-systeem is echter een “directe servo-controle” via een diagnosekabel uit technische oorzaken niet meer mogelijk.

De standaard tweepolige DSC-bus aan de achterkant van de zenders mz-18 HoTT en mz-24 HoTT dient zowel als leraar- of leerling-aansluiting, als aansluitpoort voor vliegsimulatoren of externe apparaten.

Voor een correcte DSC-verbinding moet u op deze punten letten:

1. Pas eventueel de menu’s aan. Voor het aanpassen van de zender aan een leraar-/

leerling-systeem zie vanaf bladzijde 109.

2. Verbind nu het andere uiteinde van de kabel met de gewenste apparatuur, let daarbij op de handleiding.

Belangrijk:

Let er op dat alle stekkers stevig zijn aangebracht en gebruik alleen de hier-

de 2-polige stekker aan de DSC-kant.

3. In het ondermenu »Zenderinstelling«, bladzijde 76, kan in de regel “DSC-uitgang” – afhankelijk van het aantal over te geven functies – één van de volgende modi worden ingesteld: PPM10, PPM16, PPM18 en PPM24. Default-instelling: PPM10.

Aanwijzing bij vliegsimulatoren:

•

stekker of in de DSC-module door de Graupner-service moeten worden aangepast.

LET OP:

•

van uw simulator kan een elektrostatische ontlading eventueel de zender verwoesten! Deze soort verbinding mag daarom alleen worden gebruikt wanneer u

voor bedoelde stekkerverbindingen met

Omdat er zoveel verschillende vliegsimulatoren op de markt zijn is het goed mogelijk, dat de toewijzing van de contacten in de

Bij een directe aansluiting van uw zender aan een PC of een laptop via een verbindingskabel (DSC-kabel) en/of PC-interface

Data-poort

Aansluiting hoofdtelefoon

zich – bv. met behulp van een aardingsarmband, zoals die in elektronicazaken te koop is – tegen elektrostatische oplading tijdens het gebruik van een vliegsimulator beschermt. Graupner adviseert daarom dringend om alleen simulatoren met draadloze overdrachtstechniek te gebruiken.

Onder de afdekking aan de achterkant van de zenders mz-18 HoTT en mz-24 HoTT bevindt zich linksbuiten de zogenaamde DATA-poort:

Deze is bedoeld voor de aansluiting van de als accessoire leverbare Smart-Box Best.-Nr. 33700.

Nadere informatie over de Smart-Box vindt u in de Graupner hoofdcatalogus FS en op Internet onder www. graupner.de bij het desbetreffende product.

Onder de afdekking aan de achterkant van de zenders mz-18 HoTT en mz-24 HoTT bevindt zich links van het midden de hoofdtelefoon-aansluiting:

De bus is bedoeld voor de aansluiting van een standaard oor- of hoofdtelefoon met een 3,5 mm Cinch-stekker. (Niet in de set inbegrepen.) Wanneer de hoofdtelefoon is aangesloten is de luidspreker uitgeschakeld en op het basisdisplay wordt het symbool van de hoofdtelefoon niet meer grijs, maar gekleurd weergegeven, zie bladzijde 20.

Via deze aansluiting worden naast hoorbare signalen van de zender de eventuele van het “Telemetrie”-menu afkomstige signalen en berichten doorgegeven. Standaard zijn deze berichten in het Duits. Nadere informatie vindt u onder “Gesproken berichten” in het gedeelte »Telemetrie« vanaf bladzijde 116.

Zenderbeschrijving – aansluitingen aan de achterkant

Cardslot

micro-SD en micro-SDHC Onder de afdekking aan de achterkant van de zenders

mz-18 HoTT en mz-24 HoTT bevindt zich rechts van het midden de kaartschacht voor geheugenkaarten van het type micro-SD en micro-SDHC:

Naast de standaard met de zender mz-24 HoTT meegeleverde kunnen alle gebruikelijke micro-SD-geheugenkaarten met maximaal 2 GB en micro-SDHC-kaarten met maximaal 32 GB worden gebruikt. Wij adviseren het gebruik van geheugenkaarten met maximaal 4 GB, omdat deze capaciteit voor normale toepassingen meer dan voldoende is.

De geheugenkaart die u in de zender wilt gebruiken wordt, zoals bekend bij mobiele telefoons en digitale camera’s, met de contacten naar boven wijzend in de schacht geschoven en vergrendeld. Na het inleggen van de geheugenkaart kan de afdekklep van de zender weer gesloten worden.

Wanneer de standaard met de zender mz-24 HoTT meegeleverde of ook een andere, al minstens één keer in de zender gebruikte geheugenkaart wordt ingebracht is deze direct na het inschakelen van de zender klaar voor gebruik. Als aanduiding van de ingebrachte geheugenkaart verschijnt na het aanzetten van de zender in het basisdisplay het symbool van een geheugenkaart niet meer grijs, maar gekleurd, zie bladzijde 20. In andere gevallen worden eerst enkele mappen op de geheugenkaart aangemaakt.

Zenderbeschrijving – aansluitingen aan de achterkant

Verwijderen van de geheugenkaart

Afdekklep aan de achterzijde openen. Daarna de SDkaart iets in de richting van de Cardslot drukken om deze te ontgrendelen en daarna lostrekken.

Data-verzameling /-opslag

De dataopslag op de SD-kaart is gekoppeld aan de klok 1: wanneer deze wordt gestart

SD-kaart in de zender bevindt en er een telemetrie-verbinding met de ontvanger is – de opslag van gegevens en deze stopt weer, zodra de klok 1 wordt stilgezet. Gestart en gestopt wordt de klok 1 zoals beschreven in het onderdeel »Klokken« op bladzijde 82.

Na het afsluiten van de dataopslag bevindt er zich een (lege) map “Models” en een map “Log-data” op de geheugenkaart. In de laatste worden volgens het schema 0001_jaar-maand-dag.bin, 0002_jaar-maand-dag.bin enz. benoemde Log-bestanden in een sub-map met de naam “modelnaam” aangemaakt. Zou daarentegen een modelgeheugen nog geen naam hebben, dan zijn de bijbehorende Log-bestanden na het uitnemen van de geheugenkaart en het uitlezen ervan via de cardreader van een PC of laptop te vinden in een sub-map met de naam “NoName”. Met de software, die onder www. graupner. de op de downloadpagina van de zender te vinden is, kunt u de bestanden op een PC uitlezen.

Belangrijke aanwijzingen:

•

start ook – wanneer er zich een geschikte

Eventuele garantieclaims kunnen niet worden geaccepteerd wanneer er geen

log-bestand aanwezig is. Om dezelfde reden moet de zender ook altijd naar de nieuwste software-stand geüpdatet zijn.

Let er echter wel op, dat vanwege technische oorzaken er tijdens de weergave van MP3-bestanden GEEN opslag van data mogelijk is.

Om op tijd geïnformeerd te worden over

belangrijke software-updates moet u

zich in ieder geval onder https://www. graupner.de/de/service/produktregistrierung.

aspx registreren. Alleen zo wordt u automatisch per e-mail op de hoogte gehouden van nieuwe updates.

Im- en export van modelgeheugens

Voor het uitwisselen van gegevens tussen soortgelijke zenders of voor het opslaan van data kunnen indien gewenst modelgeheugens op een ingebrachte geheugenkaart weggeschreven of vanaf deze naar de zender gekopieerd worden. Nadere informatie vindt u in het gedeelte “Import/export van SD-kaart” vanaf bladzijde

61.

Aanwijzingen:

•

heugenkaarten gebruikte FAT- resp. FAT32-bestandssysteem niet correct worden overgenomen en worden bij het kopiëren vervangen door een golfje (~).

• De modelgeheugens van de zenders mz-18 en mz- 24 zijn in principe compatibel, MAAR:

Voorwaarde voor een “Import van SD-kaart” naar een andere zender is dat van te voren het gewenste modelgeheugen op een PC naar de desbetreffende map gekopieerd of verschoven wordt. Dus bijvoorbeeld van \\Models\mz-24 naar \\Models\mz-18 of omgekeerd.

Meer informatie over “Import van SD-kaart” zie bladzijde 61.

LET OP:

functies van stuurelementen en schakelaars aan de desbetreffende zender worden aangepast.

Enkele van de eventueel bij de modelnaam gebruikte speciale tekens kunnen vanwege bepaalde beperkingen van het voor de ge-

Let er in ieder geval op, dat na een “Import van SD-kaart” alle modelfuncties nauwkeurig gecontroleerd worden en met name de

Mini-USB-aansluiting

Onder de afdekking aan de achterkant van de zenders mz-18 HoTT en mz-24 HoTT bevindt zich rechtsbuiten de aansluitbus voor software-updates, datum- en tijdsinstelling via een PC onder Windows XP, Vista, 7 of 8:

Aan deze bus wordt de bij de set geleverde USB-kabel aangesloten. De procedure bij een software-update via de PC wordt op in de handleiding bij het softwarepakket beschreven.

De software voor de PC en de bijbehorende USB-Driver vindt u op de downloadpagina onder www.graupner.de bij het desbetreffende product.

Na installatie van de benodigde driver en van de software kunnen dan via deze verbinding naar behoefte de zender geupdated worden of alleen de kloktijd en de datum worden ingesteld.

Zenderbeschrijving – aansluitingen aan de achterkant

In bedrijf nemen van de zender

000

Opmerkingen vooraf bij de zenders mz-18 HoTT en mz-24 HoTT

Het Graupner HoTT-systeem maakt het theoretisch mogelijk om met meer dan 200 modellen tegelijkertijd te gebruiken. Vanwege het toegestane radiotechnische gebruik van de 2,4-GHz-ISM-band zal dit aantal in de praktijk echter aanzienlijk geringer zijn. In de regel zal het aantal modellen dat tegelijkertijd gebruikt kan worden toch groter zijn dan vroeger bij de conventionele 35-/40-MHz-frequenties.

Accu geladen?

Omdat de zender uitgeleverd wordt met een ongeladen accu, moet u hem na het bestuderen van de laadvoorschriften op bladzijde 15 opladen. Anders klinkt er bij het onderschrijden van een bepaalde spanning, standaard 4,8 V bij de zender mz-18 HoTT en 3,6 V bij de zender mz-24 HoTT, die echter in de regel “Waarschuwingsdrempel accu” van het ondermenu »ETC Set« uit het systeemmenu, bladzijde 204, ingesteld kan worden, al na korte tijd een waarschuwingssignaal en wordt er een desbetreffende melding op het display getoond:

TRG.

CLR

S. V OL T

4.7V

VELD ST.

000%

ESC STR

000.0A

TRG.

CLR

S. V OL T

3.5V

VELD ST.

000%

ESC STR

000.0A

In bedrijf nemen van de zender

NIEUW LADEN

E. V OL T

ALARM VELD ST.

ESC VOL T

NIEUW LADEN

E. V OL T

ALARM VELD ST.

ESC VOL T

AAN

3.7V

AAN

00.0V

AAN

3.7V

AAN

00.0V

In bedrijf nemen van de zender

Bij levering van de zender vanaf ﬁrmwareversie V 1.023 wordt bij het inschakelen van de zender in principe ook de HF-afstraling geactiveerd en in het centrum van het zenderdisplay verschijnt zoals gewoon de aanduiding:

WAARSCHUWING

GAS AR

GAS POS

NORMAAL SIGNAAL

HF AAN/UIT

AAN

GAS CUT

FASE

UIT

Tegelijkertijd klinken er gedurende enkele seconden akoestische waarschuwingssignalen.

Schakel een eventueel al ingeschakelde ontvanger uit en tip voor demonstratiedoeleinden eerst eens op AAN . Daarna bevindt u zich in de basisaanduiding van de zender mz-18 HoTT resp. mz-24 HoTT:

000%

RX TX

RX 00.0V

0:01:23

M 1

MODELNAAM 1

ACCUTIJD 00: 01: 23

000 000

000

000%

4.2V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

Het blauwe schakelaarsymbool links boven tussen de rode “RX” en de groene “TX” betekent, dat de HF-afstraling van de zender ingeschakeld is.

De rode “RX” en de groene “TX” links en rechts van dit schakelaarsymbool betekent nu, dat het actueel actieve

modelgeheugen al aan een Graupner-HoTT-ontvanger “gebonden” werd, maar dat er momenteel geen verbinding met deze ontvanger bestaat.

Zodra deze verbinding bestaat, wordt er links naast de rode “RX” en rechts van de groene “TX” een aanduiding van de veldsterkte en daaronder in geel de numerieke weergave van de actuele spanning van de ontvanger-stroomvoorziening zichtbaar, bijvoorbeeld:

000%

RX TX

RX 05.2V

0:01:23

M 1

MODELNAAM 1

ACCUTIJD 00: 01: 23

000 000

000

000%

4.2V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

Werd echter de zender met een uitgeschakelde HF aangezet, dan is alle desbetreffende informatie onzichtbaar en wordt het HF-schakelaarsymbool grijs weergegeven:

000%

0:01:23

M 1

MODELNAAM 1

ACCUTIJD 00: 01: 23

000 000

000

000%

4.2V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

Verschijnt er daarentegen na het inschakelen van de zender op het display de waarschuwing …

WAARSCHUWING

GAS AR

GAS POS

GEEN ONTVANGER GEBONDEN!

GAS CUT

FASE

SET

… dan is het actueel actieve modelgeheugen op dit moment aan geen ontvanger “gebonden”.

Belangrijke aanwijzingen:

•

ropa. Let in dit verband echter op de aanwijzing op

bladzijde 78.

• Met de zender mz-18 HoTT kunnen via de bij de set geleverde en al aan de zender gebonden ontvanger GR-24 aan de aansluitingen 1 … 9 maximaal 9 servo’s worden aangestuurd. Eventueel aan de aansluitingen 10 … 12 aangesloten servo’s blijven standaard in hun middenpositie staan en kunnen niet via de zender worden bediend.

Met de zender mz-24 HoTT kunnen via de bij de set geleverde en al aan de zender gebonden ontvanger GR-24 maximaal 12 servo’s worden aangestuurd.

Vanwege een maximale ﬂexibiliteit, maar ook om een onbedoelde foutieve bediening te voorkomen zijn er echter aan de stuurkanalen 5 … 9 resp. 5 … 12 standaard geen stuurelementen toegewezen, zodat eventueel aan deze kanalen aangesloten servo’s eerst uitsluitend in de middenpositie blijven staan, totdat er een bedieningselement toegewezen is. Om dezelfde reden zijn praktisch alle mixers inactief. Nadere informatie hierover vindt u op bladzijde 94.

• De principes van de eerste programmering van een nieuw modelgeheugen vindt u vanaf bladzijde 47.

• Let er bij het inschakelen, binden of instellen van de radiobesturing op dat de zenderantenne altijd voldoende ver verwijderd is van de ontvangerantennes! Wanneer de zenderantenne zich namelijk te dicht bij de ontvangerantennes bevindt over-

De zender in de set is standaard ingesteld op de correcte instellingen voor het gebruik in de meeste landen in Eu-

stuurt de ontvanger en gaat de rode LED op de ontvanger branden. Parallel daaraan valt het terugkoppelingskanaal uit, waardoor de veldsterkte-balk op het display een “X” laat zien en de actuele ontvangerspanning met 0,0 V wordt weergegeven. Tegelijkertijd bevindt de besturing zich in de Fail-safe-modus, zie bladzijde 86, d.w.z. dat de servo’s vanwege de uitval van de ontvanger in de als laatste correct ontvangen posities blijven, resp. na korte tijd naar de vooraf ingestelde Fail-Safe-posities gaan, totdat er een nieuw, geldig signaal wordt ontvangen. Vergroot in dit geval de afstand totdat alle weergaven weer “normaal” zijn.

WAARSCHUWING:

Schakel de zender tijdens het gebruik nooit uit! Wanneer dit zou voorkomen moet

u kalm blijven en wachten, tot het zenderdisplay helemaal uit en de zender dus helemaal afgeschakeld is. Dit duurt minimaal vier seconden. Schakel de zender dan pas weer in. Anders loopt u het gevaar dat de zender direct na het uitschakelen “blijft hangen” en u daardoor de controle over het model helemaal verliest. Een opnieuw in bedrijf nemen van de zender is dan alleen mogelijk door hem uit te zetten en dan de hierboven beschreven procedure correct te herhalen.

In bedrijf nemen van de zender

Update van de zendersoftware

Firmware-updates van de zender mz-18 HoTT en mz- 24 HoTT kunnen via de data-aansluiting aan de achterkant van de zender met behulp van een PC of laptop onder Windows XP, Vista, 7 of 8 worden uitgevoerd.

Verbind uw uitgeschakelde zender via de meegeleverde USB-kabel (USB-A naar mini-B-USB 5-polig) met uw PC of laptop, door het ene uiteinde van de USB-kabel kabel direct in de 5-polige mini-USB-aansluiting van de zender en het andere uiteinde in een vrije USB-poort van uw computer te steken.

De voor een update van de zender tevens benodigde programma’s en bestanden en een uitvoerige handleiding vindt u – samengevat als een softwarepakket – bij het desbetreffende product als download onder www. graupner.de.

Download dit softwarepakket van internet en pak deze op uw PC of laptop uit. Alle overige informatie vindt u in de uitvoerige handleiding bij het desbetreffende softwarepakket.

Aanwijzing:

Na registratie van uw zender onder https:// www.graupner.de/de/service/produktregistrie-

de hoogte gehouden van nieuwe updates.

Belangrijke aanwijzingen:

•

• Gebruik uw zender alleen met de actuele soft-

rung.aspx wordt u automatisch via e-mail op

Let er in ieder geval op dat een storingsvrije communicatie tussen de ge-

bruikte HoTT-componenten alleen mogelijk is wanneer de Firmware compatibel is. De programma’s en bestanden die hiervoor nodig zijn, zijn daarom als één bestand samengevoegd, op dit moment “HoTT_Software_V4.zip”.

ware-versie. Op dit moment vindt u actuele informatie onder http://www.graupner.de/supportdetail/cc489e1d-0c1c-4cdd-a133-398d908bc27d opgeroepen worden. Dezelfde informatie bereikt u, wanneer de link niet zou werken, onder www. graupner.de => Service&Support => Update- und

Inbedrijfname van de zender – update van de zendersoftware

Revisionshistory für GRAUPNER HoTT-Komponenten.

• Controleer vóór iedere update in ieder geval de laadtoestand van uw zenderaccu resp. laad deze voor de zekerheid en sla alle gebruikte modelgeheugens op, om deze eventueel weer te kunnen herstellen.

• De verbinding tussen PC en zender mag tijdens de update niet losgekoppeld worden! Let daarom op een goed contact tussen de zender en de computer.

• Controleer na een update in ieder geval of alle functies van al uw modellen correct werken.

Zendersoftware herstellen

Programma: “Herstellen” Wanneer een Firmware-update van de zender mislukt

zou zijn of de zendersoftware “blijft hangen” en de zender eventueel niet meer via de “POWER”-schakelaar uitgezet kan worden, dan moet u in de schakelaarpositie “POWER = UIT” de accu uit de zender verwijderen resp. de stekker van de zenderaccu lostrekken. Wacht enkele seconden en sluit dan de accu weer aan, laat echter de POWER-schakelaar nog steeds op “UIT”!

Download ook in dit geval een actueel softwarepakket van internet en pak deze op uw PC of laptop uit, resp. wanneer u dit al gedaan heeft, start u het PC-programma gr_Studio en volgt u de stappen in het onderdeel “Herstellen” van de handleiding, die bij de software hoort.

+ 198 hidden pages

Graupner mz-18 HoTT, mz-24 HoTT Programming Manual [nl]

Specifications and Main Features

Frequently Asked Questions

User Manual

Inhoudsopgave

Vóór het gebruik

Inleiding

Waarschuwings- en aanwijzingssymbolen en hun betekenis

Veiligheidsaanwijzingen

BEOOGDE TOEP ASSING

Veiligheidsaanwijzingen en behandelvoorschriften voor Nikkel-Metaal-Hydride accu’s

Verwijderen van verbruikte batterijen en accu’s:

Aanwijzingen voor de milieubescherming

Computersystemen van de serie mz-18 en mz-24

Technische gegevens

Zender-stroomvoorziening

Laden van de zenderaccu met stekkerlader

Laden met automatische laadapparaten

Inleggen van de zenderaccu

Accu-bedrijfstijd op het display links onderaan

Algemene aanwijzingen bij het laden

Afstellen van de stuurknuppels

Lengteverstelling van de stuurknuppels

Zenderbeschrijving

Voorkant

Toetsenslot Digitale trimming

Toetsen   en ESC en ENT

Display

Bediening van het display

Waarschuwingen

Zender-achterkant

DSC-aansluiting

Data-poort

Aansluiting hoofdtelefoon

Cardslot

Data-verzameling /-opslag

Im- en export van modelgeheugens

Mini-USB-aansluiting

In bedrijf nemen van de zender

Update van de zendersoftware

Zendersoftware herstellen