Graupner mz-18 HoTT, mz-24 HoTT Programming Manual [nl]

Download

S1005/S1006.mz-18/24 HoTT.2.nl

14+

LET OP!

Niet geschkt voor kinderen

jonger dan 36 maanden

Bevat klene onde delen die

tot verstkk ng kunnen leiden

0 3

Programmeerhandboek

Inhoudsopgave

Algemene aanwijzingen

Vóór het gebruik ............................................................3

Inleiding .........................................................................3

Waarschuwings- en aanwijzingssymbolen

en hun betekenis ...........................................................3

Veiligheidsaanwijzingen .................................................4

BEOOGDE TOEPASSING .........................................4

Veiligheidsaanwijzingen en behandelvoorschriften voor …

… Nikkel-Metaal-Hydride accu’s ................................8

… Lithium-Ionen (LiIo)- en

Lithium-Polymeer (LiPo)-accu’s ...............................10

Verwijderen van verbruikte batterijen en accu’s: ..........12

Aanwijzingen voor de milieubescherming ...................12

Beschrijving van de radiobesturingsets

mz-18 en mz-24 ................................................... 13

Technische gegevens ..............................................14

Algemene gebruiksaanwijzingen

Zender-stroomvoorziening ...........................................15

Aanbevolen laadapparaten (toebehoren) ................16

Afstellen van de stuurknuppels ....................................17

Zenderbeschrijving

Bedieningselementen van de zender ......................18

Toetsenslot ...............................................................19

Toetsen   en ESC en ENT ...........................19

Digitale trimming ......................................................19

Display .....................................................................20

Bediening van het display ....................................21

Waarschuwingen .................................................22

Zender-achterkant ...................................................24

DSC-aansluiting ...................................................24

Data-poort ............................................................ 25

Aansluiting hoofdtelefoon .....................................25

Cardslot................................................................26

Mini-USB-aansluiting ...........................................27

Inbedrijfname

In bedrijf nemen van de zender ...............................28

Update van de zendersoftware ............................30

Zendersoftware herstellen ...................................30

In bedrijf nemen van de ontvanger ..........................32

Firmware-update van de ontvanger .....................33

Ontvangerinstellingen opslaan .............................33

Aanwijzingen bij de installatie ..................................34

Stroomvoorziening van de ontvanger ..................36

Begripsdeﬁnities ..........................................................38

Toewijzing van stuurelementen, schakelaars en stuure-

lement-schakelaars .....................................................40

Aansluiting aan de ontvanger

Vliegtuigmodellen ....................................................42

Helikoptermodellen ..................................................43

Programmabeschrijvingen

Programmabeschrijving ...............................................44

Basismenu

Modelkeuze .................................................................46

Modelnaam ..................................................................47

Modeltype ....................................................................66

Weg/limit ......................................................................68

Omkeer/vertraging .......................................................70

Midden .........................................................................72

Motor-stop ...................................................................74

Zenderinstelling ...........................................................76

Klokken ........................................................................82

Fail Safe .......................................................................86

Triminstelling ................................................................88

Servomonitor ...............................................................92

Kanaal Set ...................................................................94

Gaslimiet-functie ......................................................96

Zenderuitgang .............................................................98

Functiemenu Vliegtuig- en helimodellen

Wat is een mixer? ......................................................100

Algemene opmerkingen bij de

vrij programmeerbare mixers .....................................101

Vrije mixers ................................................................102

Trainer ........................................................................109

Verbindingsschema ...............................................112

Draadloos HoTT-systeem ......................................113

Telemetrie ..................................................................116

Vliegtuigmodellen

Fase ...........................................................................134

DR/Expo ....................................................................138

Vleugelmixers ............................................................142

Gas-curve ..................................................................146

Stationairloop ............................................................150

Snap Roll ...................................................................151

RO-differentiatie.........................................................152

WK-mixers .................................................................154

WK-SET .....................................................................158

Rem ...........................................................................162

Butterﬂy .....................................................................164

V-staart ......................................................................168

Helikoptermodellen

Fase ...........................................................................170

DR/Expo ....................................................................173

Pitch curve .................................................................177

Gas curve ..................................................................183

Gyro/Governor ...........................................................188

Gas AR ......................................................................192

Tuimelschijf ................................................................194

TS Limiter ..................................................................195

Heli mixer ...................................................................196

Gas mixer ..................................................................198

Pitch >> hek ...............................................................200

Systeemmenu

Stick mode .................................................................202

Waarschuwing ...........................................................203

ETC set ......................................................................204

Display .......................................................................207

Knuppelkalibratie .......................................................210

MP3 Player ................................................................212

Telemetrie

Weergave telemetrie-data .........................................215

Inhoudsopgave

Programmeervoobeeld

Sequenzer .................................................................220

Aanhangsel

Aanhangsel ................................................................222

Conformiteitsverklaring ..............................................226

Graupner centrale service .........................................227

Garantie-certiﬁcaat ....................................................227

Vóór het gebruik

Hartelijk dank dat u gekozen heeft voor een Graupner mz-18 HoTT of mz-24 HoTT-radiobesturingsysteem. Dit systeem is extreem veelzijdig en kan zowel door beginners als door experts worden gebruikt.

Leest u alstublieft deze handleiding zorgvuldig door, om de beste resultaten met uw radiobesturing te bereiken en vooral veilig te vliegen. Wanneer er bij het gebruik zich moeilijkheden mochten voordoen moet u het handboek raadplegen of uw detailhandelaar of het Graupner Service Center om hulp vragen.

Vanwege technische wijzigingen kan de informatie in dit handboek zonder aankondiging vooraf worden veranderd.

Inleiding

Het Graupner-radiobesturingsysteem kan gebruikt worden om motor-, zweef- en helikoptermodellen te sturen en is de perfecte keuze voor iedereen die een kwalitatief hoogwaardige radiobesturing nodig heeft. Het HoTT-systeem verzendt een grote hoeveelheid data in real-time zoals bv. motortoerental, spanning, temperatuur, door de gebruiker ingestelde waarschuwingen enz. Zulke gegevens komen bv. direct van een HoTT-compatibele toerenregelaar, zonder dat er extra sensoren nodig zijn. Uiteraard kunnen deze data ook door apart aangesloten, en met het HoTT-systeem compatibele sensoren worden uitgegeven.

WAARSCHUWING:

Lees de hele handleiding door om u met de bediening van het apparaat vertrouwd te

maken, voordat u deze gaat gebruiken. Een foutieve bediening kan de apparatuur beschadigen en leiden tot schade en/of ernstig letsel.

Waarschuwings- en aanwijzingssymbolen en hun betekenis

WAARSCHUWING:

Dit symbool benadrukt de ernaast afgedrukte en eventueel volgende aanwijzingen, die door

worden! Bij het niet opvolgen van hiervan kan de veilige functie van het apparaat worden beïnvloed en de veiligheid van de gebruiker en omstanders in gevaar worden gebracht.

LET OP:

worden! Het niet opvolgen van deze aanwijzingen kan schade, verlies van garantie enz. tot gevolg hebben.

gebruiker in ieder geval opgevolgd moeten worden! Het niet opvolgen van de aanwijzingen en tips kan verschillende vormen van schade tot gevolg hebben.

opgevolgd om een lange levensduur van het apparaat te garanderen.

de gebruiker in ieder geval opgevolgd moeten

Dit symbool benadrukt de ernaast afgedrukte en eventueel volgende aanwijzingen, die door de gebruiker in ieder geval opgevolgd moeten

Dit symbool ZONDER speciﬁek opschrift benadrukt de ernaast afgedrukte en eventueel volgende aanwijzingen resp. tips, die door de

Dit symbool wijst op aanwijzingen en tips, die door de gebruiker opgevolgd moeten worden.

Dit symbool wijst op aanwijzingen m.b.t. het onderhoud van het apparaat, die door de

gebruiker in ieder geval moeten worden

Voor het gebruik

Veiligheidsaanwijzingen

In ieder geval goed doornemen!

Om nog lang plezier aan uw modelbouwhobby te beleven, is het raadzaam deze handleiding nauwkeurig door te lezen en met name de veiligheidsvoorschriften op te volgen. Ook moet u zich direct online registreren onder

https://www.graupner.de/de/service/produktregistrierung.aspx, want alleen op deze manier krijgt u automa-

tisch via e-mail actuele informatie over uw product. Wanneer u op het gebied van radiobestuurde model-

vliegtuigen, -schepen of –auto’s een beginner bent, moet u in ieder geval hulp vragen aan een ervaren modelbouwer. Deze handleiding dient in ieder geval aan een eventuele navolgende gebruiker meegegeven te worden.

BEOOGDE TOEP ASSING

LET OP:

Deze radiobesturinginstallatie mag alleen voor het door de producent beoogde doel,

modelvoertuigen worden gebruikt. Een andersoortig gebruik is niet toegestaan en kan leiden tot schade aan de apparatuur en tot grote schade en/of letsel. Voor onvakkundig gebruik buiten deze bepalingen wordt daarom geen garantie verleend of verantwoordelijkheid genomen.

LET OP:

GEEN TOEVAL en RADIOBESTUURDE MODELLEN ZIJN GEEN SPEELGOED.

Ook kleine modellen kunnen door onvakkundig gebruik, maar ook door invloed van derden, aanzienlijke schade aan personen of goederen veroorzaken.

sturing. Deze handleiding moet daarom zorgvuldig worden bewaard en wanneer de apparatuur wordt doorverkocht aan de volgende gebruiker worden

voor het besturen van niet- mandragende

NIET GESCHIKT VOOR KINDEREN ONDER DE 14 JAAR ZONDER TOEZICHT VAN VOL W ASSENEN, W ANT VEILIGHEID IS

Deze handleiding is onderdeel van het product. Ze bevat belangrijke aanwijzingen m.b.t. het gebruik en de handhaving van uw radiobe-

Veiligheidsaanwijzingen

overhandigd.

Het niet opvolgen van de handleiding en de veiligheidsaanwijzingen leiden tot verlies van de garantie.

Verdere aanwijzingen en waarschuwingen

Technische defecten van elektronische of mechanische aard kunnen leiden tot onvoorzien starten van de motor en/of het rondvlie-

gen van onderdelen, die u aanzienlijk kunnen blesseren! Kortsluitingen van welke soort dan ook moeten absoluut

vermeden worden! Door kortsluiting kunnen niet alleen delen van de radiobesturing worden vernietigd, maar afhankelijk van de energievoorraad van de accu bestaat er ook acuut verbrandings- tot explosiegevaar.

Propellers, rotors van helikopters en in het algemeen alle onderdelen, die door een motor worden aangedreven, zijn een voortdurende bron van gevaar. Zij mogen door geen enkel lichaamsdeel of voorwerp worden aangeraakt. Een snel draaiende propeller bv. kan een vinger afhakken! Houd u zich daarom nooit op bij draaiende propellers of andere draaiende delen!

Bij aangesloten aandrijfaccu geldt: houd u zich nooit op in het gebied van de propeller of schroef!

Let er ook tijdens het programmeren op, dat een aangesloten verbrandings- of elektromotor niet per ongeluk gaat lopen. Onderbreek eventueel de brandstofvoorziening resp. maak de aandrijfaccu los.

Beschermt u alle onderdelen tegen stof, vuil, vocht, trillingen en andere invloeden van buiten af. Vermijd overmatige hitte en koude, evenals stoot- en drukbelasting. Radiobesturingen mogen alleen bij “normale” buitentemperaturen worden gebruikt, d.w.z. in een bereik van –15 °C tot +55 °C.

Vermijd stoot- en drukbelasting. Controleert u de apparatuur voortdurend op beschadigingen aan de behuizing en de kabels. Beschadigde of nat geworden apparaten, zelfs wanneer ze opgedroogd zijn, niet meer gebruiken!

Alleen door ons aanbevolen componenten en accessoires mogen gebruikt worden. Gebruikt u altijd alleen bij elkaar behorende, originele Graupner stekkers van

dezelfde constructie en hetzelfde materiaal. Let u er op bij het plaatsen van de kabels, dat deze niet

strak getrokken, overmatig geknikt of gebroken zijn. Ook scherpe randen en kanten zijn altijd een gevaar voor de isolatie.

Let u er op, dat alle stekkers vast zitten. Stekkers nooit aan de kabels lostrekken.

Er mogen geen veranderingen aan de apparaten worden aangebracht, anders verliest u iedere garantie en aanspraken bij uw verzekering. Stuur eventueel het desbetreffende apparaat aan de Graupner-servicedienst, zie bladzijde 227.

Inbouwen van de ontvangstinstallatie

De ontvanger wordt, ook om stoten te voorkomen, in schuimrubber ingepakt in het vlieg-

tuigmodel achter een sterke spant resp. in het auto- of scheepsmodel tegen stof en water beschermd, geplaatst. Verpak de ontvanger echter niet luchtdicht, zodat hij tijdens het gebruik niet te warm wordt.

De ontvanger mag op geen enkele plek direct tegen het model zelf aanliggen, omdat anders trillingen en schokken meteen aan de ontvanger zouden worden doorgegeven. Bij het inbouwen van de ontvangstinstallatie in een model met verbrandingsmotor, alle delen altijd afgeschermd inbouwen, zodat geen uitlaatgassen of olieresten kunnen binnendringen. Dit geldt vooral voor de meestal aan de buitenkant gemonteerde AAN/ UIT-schakelaar.

De ontvanger zo vastleggen, dat de antenne en de aansluitkabels naar de servo’s en accu losjes liggen en de ontvangstantenne minstens 5 cm van alle grotere metalen delen of bedrading, die niet direct uit de ontvanger komt, verwijderd is. Dit omvat naast staal- ook koolstofvezeldelen, servo’s, elektromotoren, brandstofpompen, allerlei soorten kabels enz.

Het beste is het om de ontvanger uit de buurt van andere componenten op een goed bereikbare plaats in het model onder te brengen. In geen geval mogen servokabels om de antenne gewikkeld zijn of er dicht in de buurt liggen!

Zorg er ook voor dat de kabels in de directe omgeving van de antenne zich tijdens het vliegen niet kunnen bewegen!

Positie van de ontvangerantennes

De ontvanger en de antenne moeten zo ver mogelijk van welke aandrijving dan ook worden aangebracht. Bij rompen van koolstof moeten de uiteinden van de antennes in ieder geval minimaal 35 mm uit de romp steken. Eventueel moeten de ca. 145 mm lange standaardantennes van de HoTT-ontvangers vervangen worden door langere exemplaren.

De uitrichting van de antenne(s) is niet kritisch. Voordelig is echter een verticale (staande) montage van de ontvangerantenne(s) in het model. Bij Diversity-antennes (twee antennes) moet de tweede antenne in een hoek van 90 ° ten opzichte van de eerste antenne staan, en moet de ruimtelijke afstand tussen de actieve uiteinden het liefst groter dan 125 mm zijn.

Inbouw van de servo’s

Servo’s altijd met de bijgevoegde trillingsdempende rubbers bevestigen, alleen zo zijn ze tegen al te harde trillingen enigermate beschermd, zie ook “Aanwijzingen bij de installatie” op bladzijde 34.

Inbouwen van stuurstangen

In principe moet het inbouwen zó plaatsvinden, dat de stuurstangen vrij en licht lopen. Bijzonder belangrijk is, dat alle roerhevels hun volledige uitslagen kunnen uitvoeren, dus niet mechanisch begrensd worden.

Om een draaiende motor ten allen tijde te kunnen stoppen, moet men de carburateur zó hebben ingesteld, dat de carburateuropening helemaal gesloten wordt, wanneer de stuurknuppel en trimhevel in de stationaire positie worden gebracht.

Let er op dat geen metalen delen bv. door het uitslaan van roeren, trillingen, draaiende delen enz. tegen elkaar schuren. Hierdoor ontstaan zogenaamde knakimpulsen, die de ontvanger storen.

Uitrichten zenderantenne

In het verlengde van de zenderantenne is de veldsterkte

slechts gering. Het is daarom verkeerd, met de antenne van de zender op het model te ‘richten’, om de ontvangstsituatie te verbeteren.

Bij gelijktijdig gebruik van radiobesturingen op naastgelegen kanalen moeten de bestuurders in een los groepje bij elkaar staan. Bestuurders, die zich niet aan deze regel houden, brengen zowel hun eigen modellen als die van anderen in gevaar.

Wanneer 2 of meer piloten met een 2.4-GHz radiobesturing dichter dan 5 m bij elkaar staan kan dit echter leiden tot een oversturen op het terugkoppelingskanaal en een waarschuwingsmelding m.b.t. de reikwijdte. Vergroot de afstand, totdat de waarschuwing uitgaat.

Controle voor de start Voordat u de ontvanger inschakelt moet u er zeker van

zijn dat de gasknuppel van de zender op stop/stationair staat.

Altijd eerst de zender aanzetten,

dan pas de ontvanger.

Altijd eerst de ontvanger uitzetten,

dan pas de zender.

WAARSCHUWING:

Wanneer deze volgorde niet aangehouden wordt, dus de ontvanger aan staat en de

bijbehorende zender nog op “UIT”, dan kan de ontvanger door andere zenders, storingen enz. signalen oppikken. Het model voert ongecontroleerde stuurbewegingen uit en kan schade aan personen of goederen veroorzaken.

Met name voor modellen met een mechanische gyro geldt: voordat u uw ontvanger uitzet, door onderbreken van de energievoorziening er voor zorgen dat de motor niet onbedoeld kan gaan lopen.

Een uitdraaiende gyro wekt vaak zoveel spanning op, dat de ontvanger in de veronderstelling is geldige gassignalen te krijgen. Daardoor kan de motor per ongeluk gaan draaien!

Reikwijdte- en funktiestest

Vóór iedere start de correcte functie en reikwijdte controleren. Maak het model

personen direct voor het model bevinden. Voer op de grond een complete functietest en een

simulatie van de vlucht uit, om fouten in het systeem of de programmering van het model uit te sluiten. Let ook op de aanwijzingen op bladzijde 79.

WAARSCHUWING:

functiestoringen en /of uitval van de ontvangst veroorzaken, wat een controleverlies over het model of zelfs een crash tot gevolg kan hebben, die weer kunnen leiden tot grote schade en/of letsel.

Omgang met vliegtuig-, heli-, scheeps- en automodellen

WAARSCHUWING:

•

• Schakel de zender tijdens het gebruik nooit uit!

voldoende vast en let er op, dat er zich geen

Wanneer de reikwijdte- en functietest en de vliegsimulatie niet uitvoerig en precies wordt uitgevoerd kan dit onverwachte

Vlieg nooit over toeschouwers of andere piloten heen. Breng nooit dieren, toe-

schouwers of andere bestuurders in gevaar. Gebruik uw model nooit in de buurt van hoogspanningsleidingen of in de buurt van sluizen en openbare scheepsvaart. Gebruik uw model ook niet op openbare straten, wegen en pleinen etc. U kunt daardoor schade veroorzaken of in het ergste geval mensen in gevaar brengen.

Wanneer dit zou voorkomen moet u kalm blijven en wachten, tot het zenderdisplay helemaal uit en de zender dus helemaal afgeschakeld is. Dit duurt minimaal drie seconden. Schakel de zender dan pas weer in. Anders loopt u het gevaar dat de zender direct na het uitschakelen “blijft hangen” en u daardoor de controle over het model deﬁnitief verliest. Een opnieuw in bedrijf nemen van de zender is dan alleen mogelijk door hem uit te zetten en dan de hierboven beschre-

Veiligheidsaanwijzingen

ven procedure te herhalen.

Slepen van een model

WAARSCHUWING:

Let er bij het slepen van een model op dat er een minimale afstand van ca. 50 cm

antennes is. Gebruik satellietontvangers, anders zijn storingen via het terugkoppelingskanaal niet uit te sluiten.

Controle zender- en ontvangeraccu

hoorbaar alarm klinkt, moet u direct stoppen en de zenderaccu opladen.

Controleert u regelmatig de toestand van de accu’s, met name de ontvangeraccu. Wacht u niet tot de bewegingen van de servo’s merkbaar langzamer zijn geworden! Vervang opgebruikte accu’s op tijd.

Let u steeds op de aanwijzingen van de accufabrikant en houd u zich nauwkeurig aan de laadtijden. Accu’s nooit zonder toezicht opladen.

Probeer nooit droge batterijen op te laden. Er bestaat acuut explosiegevaar.

Alle accu’s moeten voor ieder gebruik worden opgeladen. Om kortsluiting te vermijden geldt: eerst de bananenstekker van de laadkabels op de juiste manier aan het laadapparaat aansluiten, daarna pas de stekkers van het laadapparaat aan de laadbussen van zender en ontvangeraccu bevestigen.

Haalt u altijd de accu’s uit uw model, wanneer u deze langere tijd niet meer gebruiken wilt.

Gebruik nooit defecte of beschadigde accu’s resp. accu’s met verschillende typen cellen, een mix van oude en nieuwe cellen of cellen van een verschillend fabricaat.

Capaciteit en gebruikstijd

Voor alle stroombronnen geldt: de capaciteit wordt met elke lading kleiner. Bij lage temperaturen neemt de in-

tussen de beide ontvangers resp. hun

Wanneer bij een lager wordende accuspanning de aanwijzing “Accu moet geladen

worden!!” op het display verschijnt en er een

Veiligheidsaanwijzingen

wendige weerstand toe en neemt de capaciteit sterk af, daardoor zijn de gebruikstijden korter bij koude weersomstandigheden.

Vaak opladen of gebruik van accu-onderhoudsprogramma’s kan langzaam leiden tot capaciteitsvermindering. De stroombronnen moeten om de 6 maanden gemeten en op voldoende capaciteit gecontroleerd worden, en bij een duidelijk verminderd prestatieniveau worden vervangen. Koop alleen originele Graupner-accu’s.

Ontstoren van elektromotoren

Alle conventionele elektromotoren veroorzaken tussen collector en borstels vonken die de radiobesturing kunnen storen.

Met name in modellen met elektroaandrijving moet iedere motor daarom zorgvuldig ontstoord worden. Ontstoorﬁlters onderdrukken zulke stoorimpulsen verregaand en moeten bij elektroaandrijving en gebruik van een radiobesturinginstallaties altijd worden ingebouwd.

Let u daarbij op de aanwijzingen in de bedienings- en montagehandleiding van het model.

Verdere details w.b. ontstoorﬁlters vindt u in de Graup- ner-hoofdcatalogus FS of op internet onder www. graupner.de.

Servo-ontstoorﬁlter voor verlengkabel

Best.-Nr. 1040 Het servo-ontstoorﬁlter is bij toepassing van kabels van

meer dan gewone lengte noodzakelijk. Het ﬁlter wordt direct aan de ontvangeringang aangesloten. In kritische gevallen kan een tweede ﬁlter worden toegepast.

Toepassing van elektronische snelheidsregelaars

De juiste keuze van een elektronische vaartregelaar hangt af van het vermogen van de gebruikte elektromotor.

Om een overbelasten / beschadigen van de regelaar te voorkomen, moet de continue belastbaarheid van de regelaar minstens de helft van de maximale motor-blokkeerstroom bedragen.

Bijzondere voorzichtigheid is er bij zogenaamde tuning-motoren geboden, die vanwege hun geringe aantal

windingen bij het blokkeren een veelvoud van hun nominale stroom opnemen en daardoor de regelaar kunnen verwoesten.

Elektronische ontstekingen

Ook ontstekingen van verbrandingsmotoren veroorzaken storingen, die de functie van de radiobesturing negatief kunnen beïnvloeden.

Elektrische ontstekingen moeten daarom altijd uit een aparte accu worden gevoed.

Gebruikt u alleen ontstoorde bougies, bougiedoppen en afgeschermde bougiekabels.

Bouw alle onderdelen van de ontstekingsinstallatie zo ver mogelijk verwijderd van de radiobesturing in.

Statische lading

WAARSCHUWING:

De functie van een zender wordt door de bij blikseminslag ontstane magnetische

nog kilometers ver weg is. Daarom bij naderend onweer direct stoppen met vliegen! Door statische lading via de antenne kan levensgevaar ontstaan!

LET OP:

•

• Om storende invloeden van de elektrische eigen-

• Het gebruik van de radiobesturing vereist aan de

• Voer vóór iedere vlucht een complete functie- en

golven gestoord, ook wanneer het onweer

Om aan de FCC-eisen w.b. de HF-afstraling van mobiele zendapparatuur te vol-

doen, moet bij het gebruik van de apparatuur een afstand tussen de antenne van de installatie en personen van minimaal 20 cm of meer aanwezig zijn. Een gebruik op een kleinere afstand wordt daarom niet aanbevolen.

schappen en de afstraalkarakteristiek te vermijden, moet u er op letten dat er zich geen andere zender op een afstand van minder dan 20 cm bevindt.

zenderkant een correcte programmering van de landeninstelling. Dit is nodig om aan diverse richtlijnen, FCC, ETSI, CE te voldoen. Let hierbij op de desbetreffende handleiding bij de zender en ontvanger.

reikwijdtetest uit met een vliegsimulatie, om fouten in het systeem of de programmering uit te sluiten. Let in ieder geval op de aanwijzingen op bladzijde 79.

• Programmeer de zender of ontvanger niet wanneer u het model bestuurt.

Onderhoudsaanwijzingen

Reinig de behuizing, telescoopantenne etc. nooit met schoonmaakmiddelen, benzine,

zachte doek.

Componenten en accessoires

LET OP:

ner/SJ GmbH getest zijn op deugdelijkheid, functie en veiligheid en vrijgegeven zijn. De ﬁrma Graupner/SJ GmbH neemt in dit geval de verantwoordelijkheid voor het product van u over.

De fa. Graupner/SJ GmbH neemt geen verantwoordelijkheid voor producten of accessoires van andere fabrikanten en kan ook niet van ieder merkvreemd product beoordelen, of het zonder veiligheidsrisico kan worden toegepast.

Uitsluiting van aansprakelijkheid/schadevergoeding

woordelijk of aansprakelijk voor fouten resp. onnauwkeurigheden die misschien in dit handboek staan.

Zowel de toepassing van de montage-instructies en handleiding, als ook de voorwaarden en methoden voor de installatie, gebruik en onderhoud van de radiobesturingcomponenten kunnen door de Fa. Graupner/SJ GmbH niet gecontroleerd worden. Daarom neemt de Fa. Graupner/SJ GmbH geen enkele aansprakelijkheid op zich voor verliezen, schades of kosten, die resulteren uit foutief gebruik of op welke manier dan ook daarmee samenhangen.

water e.d., maar uitsluitend met een droge,

De ﬁrma Graupner/SJ GmbH als fabrikant adviseert om alleen componenten en accessoires te gebruiken die door de ﬁrma Graup-

Dit handboek dient alleen ter informatie en kan zonder aankondiging worden gewijzigd. De ﬁrma Graupner/SJ GmbH is niet verant-

In zoverre dit wettelijk noodzakelijk is, is de verplichting van de Fa. Graupner/SJ GmbH tot schadevergoeding, uit welke rechtsgrond dan ook, beperkt tot de geldwaarde van de direct schadeveroorzakende producten van de Fa. Graupner/SJ GmbH. Dit geldt niet, indien de Fa. Graupner/SJ GmbH volgens dwingende wettelijke eisen wegens opzet of nalatigheid onbeperkt verantwoordelijk kan worden gesteld.

Verder kunnen eventuele eisen alleen behandeld worden wanneer er een log-be-

stand kan worden getoond, zie onder “Gegevensverzameling /-opslag” op bladzijde 26 en onder “Klokken” op bladzijde 82. Ook moet de zender altijd op de nieuwste software-stand geüpdatet zijn.

Let u er daarbij op, dat vanwege technische oorzaken tijdens de weergave van MP3-bestanden er GEEN opslag van gegevens mogelijk is.

Om altijd op de hoogte te zijn van belangrijke software-updates moet u zich daarom registreren onder https://www.graupner.de/de/service/produktregistrierung.aspx. Alleen zo wordt u via e-mail op de hoogte gehouden van nieuwe updates.

Veiligheidsaanwijzingen

Veiligheidsaanwijzingen en behandelvoorschriften voor Nikkel-Metaal-Hydride accu’s

Zoals bij alle technisch hoogwaardige producten is het absoluut noodzakelijk om de onderstaande veiligheidsvoorschriften en aanwijzingen op te volgen, om een lang en veilig plezier van uw accu’s te hebben.

LET OP:

•

• Vóór ieder gebruik de toestand van de accu’s controleren. Defecte of beschadigde cellen/accu’s niet meer gebruiken.

• Cellen/accu’s mogen alleen gebruikt worden binnen de grenzen, zoals deze voor het accutype zijn gespeciﬁceerd.

• Accu’s/cellen niet verhitten, verbranden, kortsluiten of met een te hoge of verkeerd aangesloten stroom laden.

• Accu’s van parallel geschakelde cellen, combinaties van oude en nieuwe cellen, cellen van verschillend fabricaat, formaat, capaciteit, fabrikant, merken of cellentype mogen niet worden gebruikt.

• Een in het apparaat ingebouwde accu uit het apparaat verwijderen, wanneer deze niet wordt gebruikt. Apparaten na het gebruik uitzetten, om een te diep ontladen te voorkomen. Accu’s altijd op tijd opladen.

• De te laden accu moet tijdens het laadproces op een onbrandbare, hittebestendige en niet geleidende ondergrond leggen! Hou ook brandbare of licht ontvlambare stoffen ut de buurt van de laadopstelling.

• Accu’s mogen alleen onder toezicht worden opgeladen. De voor het celtype aangegeven maximale snellaadstroom mag niet worden overschreden.

• Wanneer de accu tijdens het laden warmer wordt dan 60 °C moet het laden direct worden afgebroken en de accu afkoelen tot ca. 30 °C.

• Nooit reeds geladen, hete of niet geheel lege accu’s opladen.

• Wijzig niets aan de accu’s. Nooit direct aan de accu’s

Losse cellen en accu’s zijn geen speelgoed en mogen daarom niet binnen het bereik van kinderen komen.

Veiligheidsaanwijzingen en behandelvoorschriften voor NiMH-accu’s

solderen of lassen.

• Bij een foutief gebruik bestaat brand- of explosiegevaar. Accu’s kunnen ook bijtende zuren bevatten. Geschikte blusmiddelen zijn een blusdeken, CO2 brandblusser of zand.

• Vrijkomend elektrolyt is bijtend, niet in contact laten komen met handen of ogen. In geval van nood direct met veel water uitspoelen en een arts raadplegen.

• De ventielopeningen van de cellen mogen nooit geblokkeerd of gedicht worden, bv. door soldeertin. Bij het solderen mag de soldeertemperatuur van max. 220 °C niet langer dan 20 sec. worden toegepast.

• Om een vervorming te voorkomen mag er geen grote mechanische druk plaatsvinden.

• Bij een eventueel overladen van de accu’s las volgt te werk gaan:

Maak de accu gewoon los en leg deze op een onbrandbare ondergrond (bv. steen) totdat hij afgekoeld is. Hou de accu nooit in de hand, om het risico van een explosie te vermijden.

• Let op de voorschriften voor het laden en ontladen van de accu’s.

Algemene aanwijzingen

dering van de capaciteit van de accu.

Accu’s opslaan

Een opslaan gedurende langere tijd moet alleen plaatsvinden in een niet geheel ontladen toestand in een droge ruimte bij een temperatuur van +5 °C tot +25 °C.

LET OP:

Balanceren van de individuele accucellen

• Om nieuwe cellen te balanceren deze via de zogenaamde normale lading naar de maximale laadtoe-

De capaciteit van uw accu wordt met elke lading/ontlading kleiner. Ook het gedurende langere tijd opslaan kan leiden tot een vermin-

De celspanning mag bij een langer opslaan niet onder de 1,2 V komen. Eventueel moet u de accu vóór het opslaan opladen.

stand brengen. Als vuistregel geldt in dit geval dat een lege accu 12 uur lang met een stroom van één tiende van de opgedrukte capaciteit geladen wordt (“1/10 C”-methode). De cellen zijn dan allemaal even vol. Een dergelijk balanceren dient bij elke 10e lading herhaald te worden, zodat de cellen op elkaar afgestemd blijven en de levensduur maximaal is.

• Wanneer u de mogelijkheid heeft om cellen individueel te laden moet u deze optie bij elke lading benutten. Verder moet het accupack tot een individuele celspanning van 0,9 V per cel worden ontladen. Dit is bijv. bij het in de zender gebruikte pack van 4 cellen een ontlaad-eindspanning van 3,6 V.

Lading

Laden is alleen toegestaan met de gespeciﬁceerde stromen, laadtijden, temperatuurgrenzen en onder voortdurend toezicht. Wanneer u niet over een geschikt snellaad-apparaat beschikt waarvan de laadstroom precies kan worden ingesteld moet de accu via de normale lading volgens de 1/10 C-methode worden geladen, zie voorbeeld hierboven.

Zenderaccu’s moeten vanwege de verschillende laadtoestanden van de cellen altijd, indien mogelijk, met 1/10 C worden geladen. De laadstroom mag echter nooit groter zijn dan de waarde die in de handleiding van de zender wordt genoemd!

Snellading

Uw laadapparaat deze mogelijkheid heeft moet u de Deltapeak-afschakelspanning op 5 mV per cel instellen. De meeste laadapparaten zijn echter vast op 15 … 20 mV per cel ingesteld en kunnen daardoor zowel voor Ni-Cd-accu’s als voor Ni-MH-accu’s worden gebruikt. Raadpleeg in geval van twijfel de handleiding of informeer bij uw winkelier, of uw apparaat geschikt is voor Ni-MH-accu’s. In geval van twijfel laadt u de accu’s met de helft van de aangegeven maximale laadstroom.

Ontlading

Alle door Graupner en GM-Racing verkochte accu’s zijn, afhankelijk van het accutype, geschikt voor een maximale stroombelasting van 6 … 13 C (let op de speciﬁca-

ties van de fabrikant!). Hoe hoger de belasting, des te lager is de levensduur.

Reﬂexladen en ook laad-/ontlaadprogramma’s verkorten de levensduur van de accu’s

om de accucellen te controleren of oude cellen “nieuw leven in te blazen”. Ook het laden/ontladen van een accu voor gebruik heeft geen zin, behalve wanneer u de kwaliteit ervan wilt checken.

Aanwijzingen bij de radiobesturingset mz-18 HoTT

Best.-Nr. S1005

ingestelde onderspanningsgrens van 4,8 V verschijnt er een waarschuwing op het display van de zender.

onnodig en moeten alleen worden gebruikt

De desbetreffende radiobesturingset is standaard voorzien van een NiMH-zenderaccu. Na het bereiken van de fabrieksmatig

Veiligheidsaanwijzingen en behandelvoorschriften voor NiMH-accu’s

Veiligheidsaanwijzingen en behandelvoorschriften voor Lithium-Ionen (LiIo)- en Lithium-Polymeer (LiPo)-accu’s

Zoals voor alle technisch hoogwaardige producten is het navolgen van de volgende veiligheidsaanwijzingen en de behandelvoorschriften een noodzaak om Lithium-Ionen- en –Polymeer-accu’s lang, storingsvrij en ongevaarlijk te kunnen gebruiken.

LiIo-/LiPo-accu’s hebben een bijzondere behandeling nodig. Dit geldt zowel voor het laden en ontladen als ook voor de opslag en het verdere gebruik. Hierbij moet u letten op de volgende speciﬁcaties:

Bijzondere aanwijzingen voor het laden van Graupner LiIo-/LiPo-accu’s

LET OP:

•

foutieve lading of ontlading afgewezen.

• Voor de lading van LiPo-accu’s mogen alleen de toegestane laadapparaten met de bijbehorende laadkabels worden gebruikt. Iedere ingreep aan de lader resp. de laadkabel kan tot verregaande schade leiden.

• De max. laadcapaciteit moet begrensd worden op het 1,05-voudige van de accucapaciteit.

Voorbeeld: 700 mAh accu = 735 mAh max. laadcapaciteit.

• Gebruik voor het laden en ontladen van LiIo-/ LiPo-accu’s alleen de in de set aanwezige stekkerlader resp. speciaal daarvoor ontworpen laad-/ontlaadapparaten van Graupner, zie bladzijde 16 of onder www.graupner.de.

• Verzeker u ervan dat het aantal cellen resp. de laad-eindspanning en de ontlaad-eindspanning correct zijn ingesteld. Let ook op de handleiding van uw laad-/ontlaadapparaat.

• Onder deze voorwaarden kunnen Graupner LiIo-/ LiPo-accu’s met max. 2 C (de waarde van 1 C komt overeen met de celcapaciteit) laadstroom worden geladen. Vanaf een spanning van mx. 4,2 V per cel moet met een constante spanning van 4,2 V per cel

Omdat de ﬁrma Graupner GmbH de juiste lading en ontlading van de cellen niet kan controleren, wordt iedere garantie bij een

Veiligheidsaanwijzingen en behandelsvoorschriften voor LiIo- en LiPo-accu’s

verder geladen worden, totdat de laadstroom onder 0,1 … 0,2 A komt.

• Een spanning van meer dan 4,20 V per cel moet in ieder geval worden vermeden, omdat de cel anders permanent wordt beschadigd en in brand kan vliegen. Om een overladen van individuele cellen in een pack te voorkomen, moet voor een langere levensduur de afschakelspanning tussen 4,10 V … 4,15 V per cel worden ingesteld.

• Het toegestane temperatuurbereik bij het laden en opslaan van LiIo-/LiPo-accu’s bedraagt 0 … +50 °C.

• Accu’s en ook losse cellen zijn geen speelgoed en mogen niet in de buurt van baby’s of kleine kinderen komen. Zouden accu’s worden ingeslikt, dan direct een arts waarschuwen.

• Accu’s mogen niet in de magnetron komen of onder druk raken. Rook en vuur en nog meer kunnen het gevolg zijn.

• Haal nooit een LiPo-accu uit elkaar. Het openen van een LiPo-accu kan interne kortsluitingen veroorzaken. Gasontwikkeling, brand en explosies of andere problemen kunnen het gevolg zijn.

• De in de LiPo-accu’s aanwezige elektrolyten en elektrolytdampen zijn schadelijk voor de gezondheid. Vermijd in ieder geval direct contact met deze vloeistof. Bij contact van elektrolyt met de huid, ogen of andere lichaamsdelen moet u deze direct uit- en afspoelen met voldoende schoon water, daarna een arts consulteren.

• Vóór ieder gebruik de juiste toestand van de accu controleren. Defecte of beschadigde cellen/accu’s niet meer gebruiken.

• Cellen/accu’s mogen alleen binnen de technische mogelijkheden worden gebruikt, die voor het desbetreffende celtype is gedeﬁnieerd.

• Accu’s/ cellen niet verhitten, verbranden, kortsluiten of met te hoge of omgepoolde stromen laden.

Bij een foutieve behandeling bestaat er ontbrandings- of explosiegevaar en kunt u zich verwon-

den. Geschikte blusmiddelen zijn een blusdeken, CO2-brandblusser of zand.

• Bij oververhitte accu’s gaat u als volgt te werk: Maak de accu gewoon los en leg hem op een onbrandbare ondergrond (bv. steen) totdat hij afgekoeld is. Hou de accu nooit in de hand om het risico van een explosie te vermijden.

• Accu’s uit parallel geschakelde cellen, combinaties van oude en nieuwe cellen, cellen van verschillend fabricaat, formaat, capaciteit, fabricaat, merk of celtype mogen niet gebruikt worden.

• Een in een apparaat ingebouwde accu altijd uit het apparaat nemen, wanneer dit apparaat niet gebruikt wordt. Apparaten na het gebruik altijd uitzetten om diepe ontladingen te vermijden. Diep ontladen LiPo-accu’s zijn defect en mogen niet meer worden gebruikt!

• Accu’s altijd op tijd opladen. De te laden accu moet tijdens het laadproces op een onbrandbare, hittebestendige en niet-geleidende ondergrond gelegd worden! Hou ook brandbare of makkelijk ontvlambare voorwerpen uit de buurt van het laadapparaat.

• Accu’s mogen alleen onder toezicht worden opgeladen. De voor het celtype aangegeven max. laadstroom mag niet worden overschreden.

• In principe mogen in serie geschakelde LiPo-accu’s in een pack alleen tegelijkertijd worden opgeladen, als de spanning van de verschillende cellen niet meer dan 0,05 V van elkaar afwijkt, of wanneer de spanningsverschillen via de zogenaamde Balancer-aansluiting via een Balancer of Equalizer tijdens het laadproces bewaakt resp. gecompenseerd worden.

De in de set aanwezige LiIo-accu is voorzien van een speciale veiligheidsschakeling, zodat een “balanceren” van spanningsverschillen tussen de individuele cellen via de gebruikelijke balancer-aansluiting vervalt.

• Wanneer de accu tijdens het laden warmer wordt dan 60 °C moet het laden direct worden onderbroken

en moet u de accu laten afkoelen tot ca. 30 °C.

• Aan de accu’s mogen geen wijzigingen worden aangebracht. Nooit direct aan cellen solderen of lassen.

• Om een vervorming te voorkomen mag geen overmatige mechanische druk worden uitgeoefend.

• Let er op dat de laad- en ontlaadvoorschriften worden opgevolgd.

Opslag

LiIo-/LiPo-cellen moeten bij een ingeladen capaciteit van 10 … 20 % bewaard worden.

dan moeten LiIo-/LiPo-cellen in ieder geval worden bijgeladen naar een capaciteit van 10 … 20 % van de volle capaciteit, anders wordt de accu door een te diepe ontlading tijdens de opslag onbruikbaar.

Bijzondere aanwijzingen bij de ontlading van Graupner LiIo-/LiPo-accu’s:

•

• Een ontlading van onder de 2,5 V per cel bescha-

• Sluit de accu’s nooit kort. Een kortsluiting veroor-

• De accutemperatuur bij het ontladen mag in geen

Daalt de spanning van de cellen onder de 3 V,

Een continue belasting van 1 C vormt voor Graupner LiIo-/LiPo-accu’s geen groot

probleem. Bij grotere stromen moet u letten op de speciﬁcaties in de catalogus. Let echter ook op de max. belastbaarheid van het stekkersysteem, zie max. ontlaadstroom op de accu.

digt de cellen permanent en moet daarom absoluut vermeden worden.

zaakt een heel hoge stroom, die de cellen opwarmt. Dit leidt tot het verlies van elektrolyt, gassen of zelfs explosies. Hou de Graupner-LiIo-/LiPo-accu’s uit de buurt van geleidende oppervlakten, die een kortsluiting kunnen veroorzaken.

geval boven de +70 °C komen. In dit geval moet er voor een betere koeling of een geringere ontlading worden gezorgd. De temperatuur kan gemakkelijk met een infrarood-thermometer Best.-Nr. 1963 worden gecontroleerd. De accu mag echter nooit via de laadbus van de zender worden ontladen. Deze

aansluiting is daarvoor niet geschikt.

Verdere aanwijzingen bij het gebruik

•

geleidelijke vermindering van de capaciteit ten gevolge hebben. In de modelbouw bereiken de accu’s vanwege de hoge ontlaadstromen en de inductiestromen van de motor – ook bij het opvolgen van de laad- en ontlaadvoorschriften – na 50 cycli nog ongeveer 50 - 80 % van de capaciteit van een nieuwe accu.

• Accupacks mogen alleen in uitzonderlijke gevallen in serie of parallel geschakeld worden, omdat de cellencapaciteiten en de laadtoestand te verschillend kunnen zijn. Door ons geleverde accupacks zijn daarom geselecteerd.

• De aansluitpunten van LiIo-/LiPo-accu’s zijn niet zo stevig als bij andere accu’s. Dit geldt vooral voor de pluspool-aansluiting. De aansluitingen kunnen makkelijk afbreken.

Verbinding van de cellen

de hitte beschadigen. Accu-aansluitingen kunnen alleen door industrieel punt-

lassen worden gemaakt. Bij een ontbrekende of losgetrokken kabel moet een professionele reparatie door de fabrikant of de verkoper plaatsvinden.

Vervangen van individuele accucellen

Defecte cellen niet meer gebruiken

een beschadigde behuizing, vervorming van de accu-

De capaciteit van de accu wordt met iedere lading/ontlading kleiner. Ook bij opslag bij te hoge of te lage temperaturen kan dit een

Direct solderen aan de accucellen is niet toegestaan. Direct solderen kan componenten van de accu’s zoals separator of isolator door

Het vervangen van accucellen mag alleen door de fabrikant of verkoper worden gedaan, en nooit door de gebruiker zelf.

Beschadigde cellen mogen in geen geval weer worden gebruikt.

Kenmerken van beschadigde cellen zijn o.a.

Veiligheidsaanwijzingen en behandelsvoorschriften voor LiIo- en LiPo-accu’s

cellen, de geur van elektrolyt of uitlopend elektrolyt. In deze gevallen is een verder gebruik van de accu’s niet meer toegestaan.

Beschadigde of onbruikbare cellen zijn Klein Chemisch Afval en moeten op de juiste manier worden afgedankt.

Algemene waarschuwingen

De accu’s mogen niet in vloeistoffen zoals water, zeewater of dranken worden ondergedompeld. Ieder contact met vloeistoffen moet

worden vermeden.

Aanwijzingen bij de radiobesturingset mz-24 HoTT

Best.-Nr. S1006

De desbetreffende radiobesturingset is standaard voorzien van een LiPo-zenderaccu

met een geïntegreerde veiligheidsschakeling (wijzigingen voorbehouden). Na het bereiken van de fabrieksmatig ingestelde onderspanningsgrens van 3,6 V verschijnt er een waarschuwing op het display van de zender.

Verwijderen van verbruikte batterijen en accu’s:

Elke consument is wettelijk verplicht om alle verbruikte batterijen resp. accu’s weer in te leveren.

Een verwijdering via het huisvuil is verboden. Oude batterijen en accu’s kunnen gratis bij depots van de gemeente, bij onze handelaren en overal, waar batterijen en accu’s worden verkocht weer ingeleverd worden. U kunt de door ons geleverde accu’s na gebruik, maar wel voldoende gefrankeerd weer terugsturen naar het volgende adres:

Graupner|SJ GmbH Service: Gebrauchte Batterien Henriettenstrasse 96

D-73230 Kirchheim unter Teck Het verantwoord verwijderen van accu’s is een bijdrage

aan de bescherming van het milieu!

VOORZICHTIG:

Beschadigde accu’s moeten soms speciaal worden verpakt voor de verzending, omdat ze soms zeer giftig zijn!!!!

Aanwijzingen voor de milieubescherming

Het symbool op het product, de gebruiksaanwijzing of de verpakking wijst er op, dat dit product aan het einde van zijn levensduur niet in het normale huishoudelijke afval mag belanden. Het moet bij een verzamelpunt voor de recycling van elektrische of elektroni-

sche producten worden afgegeven. De toegepaste materialen zijn herbruikbaar. Door het hergebruik van oude apparatuur wordt het milieu aanzienlijk gespaard. Accu’s en batterijen moeten uit het apparaat worden verwijderd en bij een verzamelpunt voor Klein Chemisch Afval worden afgegeven. Informeert u zich bij uw gemeente naar het desbetreffende verzamelpunt.

Aanwijzingen bij de verwijdering en milieubescherming

Computersystemen van de serie mz-18 en mz-24

twee radiobesturingsets met 2,4-GHz-Graupner-HoTT-technologie (Hopping Telemetry Transmission)

Gemeenschappelijke kenmerken

• Microcomputer-radiobesturingssyteem met moderne 2,4 GHz Graupner HoTT-technologie

• Maximale ongevoeligheid tegen storingen door geoptimaliseerde frequentie-hopping over max. 75 kanalen en brede kanaalspreiding

• Intelligente data-overdracht met correctiefunctie

• Ultrasnelle reactietijden door directe en betrouwbare transfer van de data van de hoofdprocessor naar de

2.4-GHz-HF-module met betrouwbare overdracht. Geen extra vertraging door omwegen via een module-processor

• Bidirectionale communicatie tussen zender en ontvanger

• Extreem snel re-binden ook bij maximale afstand

• Reikwijdte test- en waarschuwingsfunctie

• Waarschuwing bij te lage ontvangerspanning op het zenderdisplay

• Extreem breed spanningsbereik voor de ontvanger van 3,6 V tot 8,4 V (werkt nog geheel tot 2,5 V)

• Fail Safe

• Door speciale telemetrie-displays talrijke programmeer- en informatiedisplays direct op het zenderdisplay

• Ook in de toekomst bruikbaar omdat alle componenten geüpdatet kunnen worden

• Geavanceerd draadloos leraar-leerling-systeem voor de comfortabele instructie van beginners

• Aanraakgevoelig gekleurd TFT-display

• Extra bedieningstoetsen aan de zijkant

• Enz.

Radiobesturingset mz-18, Best.-Nr. S1005

• Levering

Zender mz-18 HoTT, Best.-nr. S1005, met ingebouwde NiMH-zenderaccu 4NH-2000 RX RTU plat (wijzigingen voorbehouden), stekkerlaadapparaat (5,6 V / 200 mA), bidirectionele Graupner ontvanger GR-12L HoTT (Best.-nr. S1012) en GR-24 HoTT (Best.-nr. 33512), USB-adapter/aansluiting (Best.nr. 7168.6), inclusief USB-kabel en adapterkabel (Best.-nr. 7168.6S) voor updates van de ontvanger, draagriem en handleiding, garantiekaart en stift als alternatieve bediening voor het aanrakingsgevoelige display.

• Individuele eigenschappen van de zender

max. 9 stuurkanalen 30 modelgeheugens 2 trimbare kruisknuppel-aggregaten (stuurelement

1 … 4) 1 twee-standen-schakelaar met lange greep (S6*) 1 drie-standen-schakelaar met lange greep (S3*) 4 drie-standen-schakelaars met korte greep (S1*,

S4*, S5* en S7*) 2 eenzijdig zelfneutraliserende drie-standen-schake-

laars met lange greep (S2* en S8*) 2 aan de achterzijde gemonteerde proportionele

schuifregelaars (SL1* en SL2*) 2 aan de voorzijde gemonteerde proportionele draai-

knoppen (DV1 en DV2*)

Radiobesturingset mz-24, Best.-Nr. S1006

• Levering

Zender mz-24 HoTT, Best.-nr. S1006, met ingebouwde LiPo 1s2p/4000mAh, 3,7 V TX-zenderaccu (wijzigingen voorbehouden), stekkerlaadapparaat (4,2 V / 500 mA), bidirectionele Graupner ontvanger GR-12L HoTT (Best.-nr. S1012) en GR-24 HoTT (Best.-nr. 33512), USB-adapter/aansluiting (Best.nr. 7168.6), inclusief USB-kabel en adapterkabel (Best.-nr. 7168.6S) voor updates van de ontvanger, draagriem en handleiding, garantiekaart en stift als alternatieve bediening voor het aanrakingsgevoelige display.

• Individuele eigenschappen van de zender

max. 12 stuurkanalen 30 modelgeheugens 2 trimbare kruisknuppel-aggregaten (stuurelement

1 … 4) 1 twee-standen-schakelaar met lange greep (S6*) 1 drie-standen-schakelaar met lange greep (S3*) 4 drie-standen-schakelaars met korte greep (S1*,

S4*, S5* en S7*) 2 eenzijdig zelfneutraliserende drie-standen-schake-

laars met lange greep (S2* en S8*) 2 INC/DEC-toetsen (DT1* en DT2*) 2 aan de achterzijde gemonteerde proportionele

schuifregelaars (SL1* en SL2*) 4 proportionele draaiknoppen (DV1 … DV4*)

* zie “Bedieningselementen van de zender” bladzijde 18

Zenderbeschrijving

Technische gegevens

Zender mz-18 en mz-24 HoTT

Frequentieband 2,4 … 2,4835 GHz Modulatie FHSS Zendvermogen 100 mW EIRP Stuurfuncties mz-18 HoTT:

9 functies, waarvan 4 trimbaar mz-24 HoTT

12 functies, waarvan 4 trimbaar Temperatuurbereik -10 … +55 °C Antenne draai- en knikbar Bedrijfsspanning 3,4 … 6 V Stroomverbruik ca. 540 mA Afmetingen ca. 194 x 287 x 112 mm Gewicht ca. 840 g met zenderaccu

Zenderbeschrijving – technische gegevens

Ontvanger GR-12L HoTT, Best.-Nr. S1012 Bedrijfsspanning 3,6 … 8,4 V*

Stroomverbruik ca. 70 mA Frequentieband 2,400 … 2,4835 GHz Modulatie FHSS Antenne 1x ca. 145 mm lang,

ca. 115 mm gekapseld en

ca. 30 mm actief Aan te sluiten servo’s 6 Aan te sluiten sensoren 1 (in plaats van servo 5) Temperatuurbereik ca. -10 ° … +55 °C Afmetingen ca. 36 x 21 x 10 mm Gewicht ca. 7 g

Ontvanger GR-24 HoTT, Best.-Nr. 33512 Bedrijfsspanning 3,6 … 8,4 V*

Stroomverbruik ca. 70 mA Frequentieband 2,400 … 2,4835 GHz Modulatie FHSS Antenne Diversity-antennes,

2x ca. 145 mm lang,

ca. 115 mm gekapseld en

ca. 30 mm actief Aan te sluiten servo’s 12 Aan te sluiten sensoren 1 Temperatuurbereik ca. -10 ° … +55 °C Afmetingen ca. 46 x 31 x 14 mm Gewicht ca. 16 g

Toebehoren

Best.-Nr. omschrijving 1121 omhangriem, 20 mm breed

70 omhangriem, 30 mm breed 3097 windkap voor handzender

Meer toebehoren zie aanhangsel of op internet onder www.graupner.de. Uw detailhandelaar helpt u graag verder.

leraar-/leerling-kabel voor HoTT-zenders zie

bladzijde 112

Onderdelen

Best.-Nr. omschrijving S8360 aluminium zenderkoffer HoTT voor

mz-zender

2498.4FBEC 4NH-2000 RX RTU plat S8345 LiIo 1s2p/4000mAh/3,7 V 33800 zenderantenne HoTT

* De opgave voor de toegestane bedrijfsspanning

geldt alleen voor de ontvanger! Let er in dit verband op dat de ingangsspanning van de

ontvanger ongeregeld aan de servo-aansluitingen wordt doorgegeven, terwijl de toegestane spanning Voor de meeste servo’s, toerenregelaars, gyro’s enz. maar 4,8 tot 6 Volt bedraagt!

Algemene gebruiksaanwijzingen

Zender mz-18 HoTT en mz-24 HoTT

Zender-stroomvoorziening

De zender mz-18 HoTT is standaard voorzien van een oplaadbare NiMH-accu met 2000 mAh en de zender mz-24 HoTT van een 1s2p-LiPo-accu met 4000 mAh capaciteit. (wijzigingen voorbehouden).

De standaard in de zender ingebouwde accu is bij de levering echter niet opgeladen.

De zender-accuspanning is tijdens het gebruik zichtbaar op het LCD-display. Wanneer de spanning onder een waarde komt, die in de regel “Waarschuwing accu” van het ondermenu »ETC. SET«, van het systeemmenu, bladzijde 204, is ingesteld – standaard 4,8 V (NiMH) bij de zender mz-18 HoTT resp. 3,6 V (Lith.) bij de zender mz-24 HoTT – klinken er hoorbare waarschuwingssignalen en verschijnt er op het display het venster:

TRG.

S. V OL T

VELD ST.

ESC STR

CLR

4.7V

000%

000.0A

NIEUW LADEN

E. V OL T

ALARM VELD ST.

ESC VOL T

AAN

3.7V

AAN

00.0V

resp.:

TRG.

S. V OL T

VELD ST.

ESC STR

CLR

3.5V

000%

000.0A

NIEUW LADEN

E. V OL T

ALARM VELD ST.

ESC VOL T

AAN

3.7V

AAN

00.0V

Uiterlijk nu moet u stoppen met zenden en de zenderaccu weer opladen!

Aanwijzingen:

•

Let op de instelling van het juiste accutype in het ondermenu »ETC. SET« van het systeemmenu, bladzijde 204!

• In een speciaal kalibratie-menu, dat door aantippen van de spanningsweergave op het basisdisplay van de zender met een vinger of de meegeleverde stift kan worden geopend, kunt u de werkelijke spanning nauwkeurig instellen, zie het onderdeel “Accuwaarschuwing” op bladzijde 204.

De oplaadbare NiMH-accu van de zender mz-18 HoTT resp. de 1s2p-LiPo-accu van de zender mz-24 HoTT kan, zoals hierna beschreven wordt, via de met CHARGE aangegeven laadaansluiting aan de achterkant van de zender met behulp van de bij elke set meegeleverde stekkerlader weer opgeladen worden:

De laadbus is standaard via een diode beschermd tegen foutieve polariteit. Originele Graupner automatische laadapparaten herkennen desondanks de spanningstoestand van de accu. Let op de aanwijzingen voor de instelling van het desbetreffende laadapparaat.

Polariteit van de mz-laadbus

De laadkabels van andere fabrikanten, die zich op de markt bevinden, hebben vaak een andere polariteit. Gebruik daarom alleen de originele Graupner-laadkabel met het Best.-Nr. 3022.

Laden van de zenderaccu met stekkerlader

Met de in de set aanwezige stekkerlader bedraagt de laadtijd van de zenderaccu ca. 15 uur.

Gebruik nooit laadap-

paraten of netvoedingen van ander fabricaat of apparaten, die voor andere accutypes zijn bedoeld. Een te hoge uitgangsspanning en eventuele foutieve polariteit van de stekker, zie hieronder, kunnen immense schade veroorzaken. Voorzie de stekkerlader eventueel van een passend opschrift om fouten uit te sluiten.

Let ook op de desbetreffende veiligheidsaanwijzingen op de bladzijden 4 … 12.

De zender moet tijdens het hele laadproces

uitgezet zijn. Nooit de zender, zolang deze

nog met het laadapparaat verbonden is, aanzetten! Ook een heel korte onderbreking van het laadproces kan de laadspanning dusdanig laten stijgen, dat de zender door overspanning direct beschadigd wordt. Let u daarom ook op een veilig en goed contact van alle stekkerverbindingen.

Zenderbeschrijving – algemene gebruiksaanwijzingen

Laden met automatische laadapparaten

000

Voor een sneller opladen van de zenderaccu kunnen ook automatische Graupner laadapparaten worden gebruikt, zie de tabel hieronder.

Aanbevolen laadapparaten (toebehoren)

geschikt voor volgende ac-

cutypen

Best.-Nr.

aanduiding

aansl. 230 V AC

aansl. 12 V DC

NiCd

NiMH

LiPo

loodaccu 6411 Ultramat 8 x x x x x 6463 Ultramat 12 plus x x x x x x 6464 Ultramat 14 plus x x x x x x x 6466 Ultra Trio plus 14 x x x x x x x 6468 Ultramat 16S x x x x x x x 6469 Ultra Trio Plus 16 x x x x x x 6470 Ultramat 18 x x x x x x x 6475 Ultra Duo Plus 45 x x x x x x 6478 Ultra Duo Plus 60 x x x x x x x 6480 Ultra Duo Plus 80 x x x x x x

Voor het opladen van de zender is ook de laadkabel Best.-Nr. 3022 en voor de ontvangeraccu de laadkabel Best.-Nr. 3021 nodig.

Meer laadapparaten en details vindt u in de Graupner hoofdcatalogus FS of op Internet onder www.graupner.de.

Verbind eerst de bananenstekkers met het laadapparaat en steek daarna het andere

einde van de laadkabel in de laadbus van de zender. Verbind nooit de blanke uiteinden van een al aan de zender aangesloten laadkabel met elkaar!

De toegestane laadstroom mag 1,5 A niet overschrijden, om schade aan de zender te voorkomen.

Zenderbeschrijving – algemene gebruiksaanwijzingen

Begrens eventueel de stroom op het laadapparaat. Losnemen van de zenderaccu

Voor het uitnemen van de zenderaccu eerst het deksel van de accuschacht op de achterkant van de zender verwijderen:

accu-aansluitstekker

geïntegr. balancer

Dan de stekker van de zenderaccu door voorzichtig trekken aan de kabel losmaken. Daarna de accu aan de zijkant optillen en zonder veel kracht te zetten lostrekken van het klittenband.

(De afbeelding toont de accu van de zender mz-24 HoTT.)

Inleggen van de zenderaccu

De accu-aansluiting is door twee afgeschuinde kantjes tegen foutief polen beschermd. De vrije bus van de accu-aansluitstekker bevindt zich, zoals te zien op de afbeelding hieronder, naar boven wijzend op de bodem van het accuvak. De pluspool (rode draad) bevindt zich

in het midden en de minpool (bruine of zwarte draad) aan de kant van de accu.

In geen geval de stekker met geweld in de bus op de zenderprint vastdrukken.

Leg de accu in het vak en sluit het deksel van de zender daarna weer.

Accu-bedrijfstijd op het display links onderaan

Deze – met een groene kleur aangegeven – klok toont de cumulatieve bedrijfstijd van de zender sinds de laatste keer dat de accu werd opgeladen. Deze klok wordt automatisch naar de waarde “0:00” teruggezet, zodra bij opnieuw aanzetten van de zender, bv. na het opladen, merkbaar hoger is dan eerst:

000%

0:01:23

M 1

MODELNAAM 1

ACCUTIJD 00: 01: 23

000 000

000

000%

4.2V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

Algemene aanwijzingen bij het laden

•

laadstroom echter normaal gesproken 1,5 A niet overschrijden! Begrenst u indien nodig de laadstroom aan het laadapparaat.

Moet de zenderaccu toch met meer dan 1,5 A worden geladen, dan moet deze in ieder geval buiten de zender worden geladen. Anders riskeert u een beschadigen van de zenderprint door overbelasting van de contactbanen en/of een oververhitting van de accu.

• Voer een aantal proeﬂadingen uit, om de afschakelautomaat van het laadapparaat uit te proberen. Dit geldt vooral, wanneer u de standaard in de zender mz-18 HoTT ingebouwde NiMH-accu resp. den in de zender mz-24 HoTT ingebouwde lithium-accu met een automatisch laadapparaat wilt opladen. Pas eventueel het afschakelpunt aan, in zoverre het toegepaste laadapparaat over deze functie beschikt.

• Voer geen accu-ontladingen of accu-onderhoudsprogramma’s uit via de laadbus! De laadbus is voor deze toepassing niet geschikt!

• Altijd eerst de laadkabel met het laadapparaat verbinden, dan pas met de ontvanger- of zenderaccu. Zo voorkomt u een onbedoelde kortsluiting met de blanke uiteinden van de laadkabel-stekker.

• Bij een sterke warmteontwikkeling de toestand van de accu controleren, deze eventueel vervangen of de laadstroom verkleinen.

• Laat de accu’s tijdens het laden nooit zonder toezicht.

• Let op de veiligheidsaanwijzingen en voorschriften op bladzijde 4.

Houdt u zich steeds aan de laadaanwijzingen van de laadapparaat- en accufabrikant.

Let op de maximaal toegestane laadstroom van de accufabrikant. Om schade aan de zender te voorkomen, mag de

Afstellen van de stuurknuppels

Naar keuze kan zowel de linker als ook de rechter stuurknuppel van neutraliserend naar niet neutraliserend en omgekeerd worden gewijzigd. Ook kan de terugstelkracht van de stuurknuppels aangepast worden aan de gewoonte van de piloot. Het desbetreffende afstelsysteem bevindt zich op de achterkant van de zender in het accuvak, onder rubberen afdekkingen en onder de zijdelingse, met dubbelzijdig plakband bevestigde handgrepen, zie markeringen in de afbeelding hieronder. Door draaien van de bijbehorende stelschroeven met een (kruiskop-)schroevendraaier kan de gewenste instelling worden bereikt. Hou daarbij de desbetreffende knuppel voor de zekerheid vast:

1 2

• 1en 2 / 9 en 10

Met de buitenste van de beide schroeven stelt u de remkracht in en met de binnenste de kracht van de ratel van de bijbehorende stuurknuppel.

• 4 en 5 / 7 en 8

Door draaien van de desbetreffende instelschroef met een (kruiskop-)schroevendraaier kan de terugstelkracht van de bijbehorende stuurrichting worden afgesteld.

9 10

• 3 en 6

Om de standaard instelling van de linker resp. rechter knuppel om te wisselen draait u deze schroef in de richting van de binnenkant van de zender, totdat de desbetreffende stuurknuppel van aanslag tot aanslag vrij bewegelijk is resp. draait u deze weer uit, totdat de stuurknuppel weer helemaal zelfneutraliserend is.

Lengteverstelling van de stuurknuppels

Beide stuurknuppels kunnen traploos over een lengte van ca. 8 mm worden versteld, om het sturen aan de gewoonte van de piloot aan te kunnen passen.

Hou de onderste helft van de geribbelde greep vast en maak door te draaien het bovenste geschroefde deel los:

Nu door omhoog- resp. naar beneden draaien de stuurknuppel verlengen of verkorten. Daarna het onderste en bovenste gedeelte van de greep vastzetten door ze tegen elkaar in te draaien.

Zenderbeschrijving – algemene gebruiksaanwijzingen

Zenderbeschrijving

Voorkant

Bedieningselementen van de zender mz-24 HoTT

proportionele draaiknop DV2 proportionele draaiknop DV1

schakelaar S6 schakelaar S5

schakelaar S1 schakelaar S2

INC/DEC-toets DT1

linker stuurknuppel

trimming

AAN-/UIT-schakelaar

alternatieve keuzetoetsen ESC-toets

draai- en knikbare antenne

proportionele draaiknop DV3 proportionele draaiknop DV4

schakelaar S8 schakelaar S7 schakelaar S4 schakelaar S3

INC/DEC-toets DT2

rechter stuurknuppel

oog voor draagriem

trimming

alternatieve keuzetoetsen

ENTER-toets

Zenderbeschrijving – voorkant resp. bedieningselementen

Toetsenslot Digitale trimming

De toegang tot alle verstelbare opties kan in het basisdisplay tegen ongewild gebruik worden afgesloten, door ca. een seconde lang de beide toetsen ESC en

ENT in te drukken. Rechts boven op het display wordt

dit gesymboliseerd door een sleutelsymbool, dat van eenkleurig grijs nu blauw/geel is geworden:

Het slot is direct actief, maar de besturing blijft de hele tijd klaar voor gebruik.

Een hernieuwd indrukken van de toetsen ESC en

ENT gedurende ca. een seconde heft het slot weer op.

Tegelijkertijd wordt de kleur van het sleutelsymbool weer eenkleurig grijs:

Toetsen   en ESC en ENT

Hoewel de bediening van de beide zenders mz-18 HoTT en mz-24 HoTT op de eerste plaats uitgaat van een “aantippen van het aanrakingsgevoelige beeldscherm met een vinger of de meegeleverde stift” kan in speciale gevallen de bediening van deze zenders ook via de naast het display aangebrachte tweemaal drie toetsen worden uitgevoerd:

Toetsen links van het display

• Keuzetoetsen 

1. Instellen van parameters in instelvelden na de activering daarvan door indrukken van de toets

ENT.

2. Gelijktijdig indrukken van de toetsen  zet een veranderde parameter-waarde in het actieve invoerveld weer terug naar de standaardwaarde (CLEAR).

3. Door gelijktijdig indrukken van de toetsen  in het basisdisplay en in alle menu’s met SER-

VO resp. Sv -button direct wisselen naar de “ser-

vo-aanduiding”.

• ESC-toets

ﬁrmwareversie vóór V 1.023

Indrukken van de ESC-toets bevestigt de actuele instelwaarde en deactiveert het actieve instelveld.

ﬁrmwareversie V 1.023 en hoger

Indrukken van de ESC-toets resulteert in een stapsgewijs terugkeren naar de functiekeuze resp. ook weer terugkeren tot aan het basisdisplay. Een eventueel tussentijds gewijzigde instelling blijft behouden.

Toetsen rechts van het display

• Keuzetoetsen  “Bladeren” door de menuregels binnen de instel-

menu’s resp. door de oproepbare icons van het basisdisplay.

• ENT-toets Binnen de instelmenu’s activeert (bevestigt) u door

indrukken van de ENT-toets de desbetreffende instelvelden.

met optische en akoestische aanduiding De beide kruisknuppels zijn voorzien van een digitale

trimming. Kort aantippen verstelt met iedere “klik” de neutrale positie van de kruisknuppel met een bepaalde waarde. Bij een langer vasthouden loopt de trimming met toenemende snelheid in de desbetreffende richting.

De verstelling wordt ook “hoorbaar” gemaakt door verschillend hoge tonen. Tijdens het vliegen de middenpositie terugvinden is daarom ook zonder op het display te kijken geen probleem: bij het bereiken van de middenpositie is een korte pauze ingevoerd.

De actuele trimwaarden worden automatisch bij een wisselen van modelgeheugenplaats opgeslagen. Verder heeft de digitale trimming binnen een geheugenplaats effect per afzonderlijke vliegfase, behalve bij de trimming van de gas-/remkleppen- resp. gas-/ pitch-stuurknuppel – stuurfunctie “K1” (kanaal1) genoemd.

Verder heeft de trimming van de K1-stuurknuppel bij de keuze van een verbrandingsmotor in het display “Soort aandrijving”, bladzijde 49, zowel bij een vliegtuig- als bij een helikoptermodel alleen effect in de “onderste” helft van de stuurknuppelweg, d.w.z. alleen in de positie, waarin de motor gestart wordt.

De aanduiding van de actuele trimposities is zowel numeriek als ook in graﬁsche vorm zichtbaar op het basisdisplay van de zender, zie afbeelding op de linker en op de volgende pagina, en in een speciaal display, zie bladzijde 90.

Zenderbeschrijving – toetsen, toetsenslot en digitale trimming

Display

Graﬁsche weergave van de positie van de standaard alleen bij de zender mz-24 HoTT aanw ezige – linker – INC/DEC-toets DT 1 met numerieke positie- en richtingsaanduiding

Graﬁsche weergave van de positie van de proportionele draaiknop DV 1 (mz-18 HoTT) resp. DV 2 (mz-24 HoTT) met numerieke positie- en richtingsaanduiding

Graﬁsche weergave van de positie van de standaard alleen bij de zender mz-24 HoTT aanw ezige – rechter – INC/DEC-toets DT 2 met numerieke positie- en richtingsaanduiding

Graﬁsche weergave van de positie van de proportionele draaiknop DV 2 (mz-18 HoTT) resp. DV 3 (mz-24 HoTT) met numerieke positie- en richtingsaanduiding

Deze icons hebben alleen een informatief karakter: gekleurd = actief grijs = inactief

Modeltype * MP3-Player* (vanaf V 1.023)

Modelgebruikstijd * Modelgeheugen … *

Modelnaam *

Zendergebruikstijd: Deze wordt automatisch na het laden of verwisselen van de accu weer teruggezet naar nul.

Aantippen van “mz” en van alle andere velden op deze pagina die voorzien zijn van een * aan het einde van de beschrijving, opent

telkens een context-gebonden menu

Driekleurige weergave van de zender-accuspanning. W anneer de accuspanning onder een in te stellen drempel daalt verschijnt er een waarschuwingsaanduiding, tegelijkertijd klinken er akoestische waarschuwingssignalen. *

Klok 1 *

Klok 2 *

Vliegfasennaam *

Toetsenveld voor het oproepen van telemetrie-gegevens

Toetsenveld voor het oproepen van “zenderinstellingen”

Toetsenveld voor het oproepen van “modelinstellingen”

Toetsenveld voor het oproepen van “basisinstellingen”

Graﬁsche weergave van de positie van de vier digitale trimhevels met numerieke positie- en richtingsaanduiding

Zenderbeschrijving – display

000

Bediening van het display

De bediening van het display vindt in principe plaats door aantippen van het gewenste veld met een vinger of de meegeleverde stift:

000%

0:01:23

M 1

MODELNAAM 1

ACCUTIJD 00: 01: 23

000 000

000

000%

4.2V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

Wordt in het display hierboven bijvoorbeeld het met “M1” aangeduide veld “modelgeheugen” met een vinger of met de meegeleverde stift aangetipt, dan gaat het keuzemenu “modelgeheugen” open:

MODELNAAM 1

TRG.

MODELNAAM 1

MODELNAAM 2

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

In dit menu heeft u nu de mogelijkheid om bijvoorbeeld van model te wisselen, door het gewenste modelgeheugen aan te tippen.

Op dezelfde eenvoudige manier kunt u echter, zoals beschreven op bladzijde 47, door aantippen van NW de programmering van een nieuw model starten of door aantippen van het veld MODELNAAM 1 aan de bovenste rand van het display, naar het invoerveld “modelnaam” wisselen … of door aantippen van TRG. links boven naar het telkens vorige menupunt terugkeren. Op een tegengestelde manier wisselt u met de ook in veel menu’s aanwezige toets VLG. – meestal telkens achter elkaar – naar de ‘volgende” pagina. In het geval van de afbeelding hierboven, in het display met de modelge-

heugens, dus naar de weergave van de modelgeheugens 07 … 12 enz..

In principe op dezelfde manier werken ook de andere, op de linker pagina met een * aangeduide velden.

In tegenstelling hiertoe worden door het aantippen van één van de vier, van “B”, “F”, “S” of “T” voorziene “tandwiel”-symbolen rechtsonder speciale keuzemenu’s opgeroepen, van waaruit u dan naar verdere ondermenu’s kunt gaan. Beginnend met het “groene” basismenu, zie bladzijde 44, zien deze keuzedisplays er als volgt uit, …

BASIS

WEG/LIM

KLOKKEN

ZEND.U TG

FUNKTIE

OMK VERT

FAIL-SAFE

SYSTEEM

MIDDEN

TRIM STAP

TERUG

MOD.KEUZE

M-STOP

Sv-MON

MODELTYPE

ZEND.SET

KAN.SET

… waarbij moet worden opgemerkt dat het “blauwe”, vanaf bladzijde 102 resp. 173 beschreven “functie- menu” modeltype-speciﬁeke ondermenu’s bevat. De eerste van de beide afbeeldingen hieronder geeft daarom de menustructuur van een vliegtuigmodel als voorbeeld weer en de onderste de menustructuur van een helikoptermodel …

BASIS

DR/EXP

RO DIFF

TRAINER

FUNKTIE

VL MIX

WK MIX

V-STAART

SYSTEEM

GAS CRV

WK SET

TELEMET.

TERUG

FASE

PROG.MIX

BUTTERFLY

BASIS

PIT. CRV

TS LIM ET

PIT>>HECK

FUNKTIE

GAS CRV

HELI-MIX

TELEMET.

SYSTEEM

GYRO/GOV

GAS MIX

TERUG

FASE

GAS-AR

PROG MIX

DR/EXPO

TUIMELSCH

TRAINER

… terwijl het onder “S” op te roepen en vanaf bladzijde 210 beschreven “paarse” systeemmenu er als volgt uitziet, …

BASIS

TERUG

ST-MODE

ST.KALIB.

WAARSCHUWING

FUNKTIE

MP3

ETC.SET

SYSTEEM

DISPLAY

… en bijvoorbeeld de onder “T” op te roepen en vanaf bladzijde 215 gedetailleerder beschreven “telemetrie”-displays:

00dB

TRG.

3.0 3.0

VO LT

0.0V

0 0

-20

6.0 6.0

40.0

TEMP

00°C

00dB

min V

0.0V

000%

0000ms

Zenderbeschrijving – display

Waarschuwingen

000

000%

000

Op het display van de zenders mz-18 en mz-24 HoTT kunnen, afhankelijk van de aanleiding, verschillende waarschuwingsvensters worden weergegeven. Deze kunnen in twee groepen verdeeld worden:

Display “waarschuwing”

Dit – kleinere – venster wordt overwegend na het inschakelen van de zender getoond en visualiseert bepaalde bedrijfstoestanden. In de onderstaande afbeelding bijvoorbeeld geeft de rode punt achter “K1-POS” aan, dat de K1-stuurknuppel, resp. vanaf ﬁrmwareversie V 1.023 de bij het vliegtuigmodel aan uitgang 1 en bij het helimodel aan uitgang 6 aangesloten gasservo, zich niet in de stationaire positie bevindt en dus het risico bestaat, dat de motor plotseling gaat lopen.

Aanwijzing:

De standaard instelling “stationair naar achteren” kan bij het vliegtuigmodel in het

menu “K1-curve”, bladzijde 146, eventueel naar “stationair naar voren” door omdraaien van de stuurcurve worden omgezet.

In de onderste regel wordt er bovendien op gewezen, dat er aan het actuele modelgeheugen nog geen ontvanger gebonden werd:

000%

WAARSCHUWING

GAS AR

GAS POS

0:01:2

M 1

GEEN ONTVANGER GEBONDEN!

MODE

ACCUTIJ

Aantippen van SET met een vinger of de meegelever-

GAS CUT

FASE

SET

000%

3.8V

0.0

de stift brengt u in dit geval direct naar het display “Zenderinstelling”, waar u zoals op bladzijde 76 beschreven, uw ontvanger aan het modelgeheugen bindt …

Zenderbeschrijving – waarschuwingen

TRG.

MODELNAAM 1

RX2

RX1

UIT

Bind AAN/UIT

ONTV. UITG

HF AAN/UIT

RW-Test

DSC-uitg.

UIT

SET

UIT

PPM10

SET

HF-Type

99sec

NORMAAL

… of door aantippen van de toets TRG. linksboven de procedure kunt afbreken.

ﬁrmwareversies tot en met V 1.022

Wanneer er daarentegen al een ontvanger aan het actuele modelgeheugen gebonden werd, maar deze op het tijdstip dat de zender werd ingeschakeld niet aangezet of buiten reikwijdte is, dan wordt er een bijpassend waarschuwingsvenster geopend:

000%

GAS AR

GAS POS

0:01:2

NORMAAL SIGNAAL

M 1

HF AAN/UIT

MODE

ACCUTI

WAARSCHUWING

GAS CUT

FASE

AAN

UIT

000%

3.8V

0.0

ﬁrmwareversies vanaf V 1.023

Vanaf ﬁrmwareversie V 1.023 wordt bij het inschakelen van de zender in principe ook de HF-afstraling geactiveerd en in het centrum van het zenderdisplay regelmatig de hierboven afgebeelde melding getoond. Tegelijkertijd klinken er gedurende enkele seconden akoestische waarschuwingssignalen.

U kunt nu naar keuze wachten, totdat de melding na enkele seconden automatisch weer verdwijnt, of met de hand deze HF-afstraling door aantippen van de toets AAN met een vinger of de meegeleverde stift voort-

zetten of deze uitschakelen, door de toets UIT aan te tippen.

In de regel tussen de beide groene lijnen wordt u met de aanwijzing “NORMAAL SIGNAAL” er op gewezen, dat de zender ingesteld is op “normaal” radiobesturinggebruik. Alternatief kunnen op deze plek echter ook aanwijzingen zoals bijvoorbeeld “Leraar signaal” of “Leerling signaal” verschijnen. Een tweede – mogelijke – variant is de weergave van “F/S INSTELLEN” als aanwijzing, dat er nog geen Fail-Safe-instellingen werden gedaan.

De vraag “HF AAN/UIT” in de ruimte daaronder beantwoordt u daarentegen al naar gelang uw wensen door een aantippen van de toets AAN of UIT met een vinger of de meegeleverde stift.

Aanwijzing:

Standaard is in het display van het ondermenu »Waarschuwing« van het systeemmenu, bladzijde 203, alleen de bewaking van de

“Gas-positie” geactiveerd.

Display “acute waarschuwingsaanwijzingen”

U kunt dit display bewust oproepen door aantippen van de letters mz in het midden van het basisdisplay van de zender …

RX TX

RX 00.0V

0:01:23

M 1

MODELNAAM 1

ACCUTIJD 00: 01: 23

aantippen

000 000

000

000:00.0 000:00.0

4.2V

NORMAAL

TRG.

S. V OL T

VELD ST.

ESC STR

CLR

3.6V

000%

000.0A

NIEUW LADEN

E. V OL T

ALARM VELD ST.

ESC VOL T

AAN

3.7V

AAN

00.0V

… en door aantippen van de toets TRG. linksboven op het display weer sluiten.

Klinken er echter onverwachts akoestische waarschuwingssignalen en wordt het “normale” zenderdisplay bedekt door dit display, dan moet u de in rode letters weergegeven melding ter harte nemen! Bijvoorbeeld, omdat de voedingsspanning van de zender de in het ondermenu »ETC Set« van het systeemmenu, bladzijde 204, ingestelde waarschuwingsdrempel heeft bereikt:

TRG.

S. V OL T

VELD ST.

ESC STR

CLR

3.5V

000%

000.0A

NIEUW LADEN

E. V OL T

ALARM VELD ST.

ESC VOL T

AAN

3.7V

AAN

00.0V

Parallel wordt het displaycontrast naar de waarde 05 gereduceerd om stroom te sparen.

Door aantippen van de toets AAN rechtsboven kunt u voorkomen dat deze waarschuwing opnieuw wordt geladen, waarna u door een aantippen van de toets TRG. linksboven op het display het waarschuwingsvenster verwijderen kunt. (In dit concrete geval moet u dan echter ook zo snel mogelijk stoppen met vliegen en de zender opladen!)

Het rode getal rechtsboven geeft het aantal actueel afgegeven waarschuwingen aan, in het voorbeeld hierboven is het dus al de derde. Deze teller kan door

aantippen van de toets CLR linksboven weer worden gewist.

Op dezelfde manier gaat u in principe met alle andere waarschuwingen op het display te werk. Alleen bij een veldsterkte-alarm heeft u de extra optie om verdere, door te geringe veldsterkte veroorzaakte, alarmen door een aantippen van de toets AAN voor de duur van de actuele gebruiksperiode van de zender te onderdrukken.

Zenderbeschrijving – waarschuwingen

Zender-achterkant

(De afbeelding toont de zender mz-24 HoTT.)

draaggreep met vastgeklemde stift als alternatieve bediening van het aanrakingsgevoelige display

draai- en knikbare antenne

aansluitbus voor hoofdtelefoon

data-bus, bv. voor de aansluiting van een Smart-Box

proportionele schuif SL1

DSC-bus Laadbus

Zenderbeschrijving – achterkant en aansluitingen aan de achterkant

cardslot voor micro-SD-kaarten

5-pol. mini-USB-aansluiting

proportionele schuif SL 2

DSC-aansluiting

De afkorting “DSC” bestaat uit de beginletters van de oorspronkelijke functie “Direct Servo Control”. Bij het HoTT-systeem is echter een “directe servo-controle” via een diagnosekabel uit technische oorzaken niet meer mogelijk.

De standaard tweepolige DSC-bus aan de achterkant van de zenders mz-18 HoTT en mz-24 HoTT dient zowel als leraar- of leerling-aansluiting, als aansluitpoort voor vliegsimulatoren of externe apparaten.

Voor een correcte DSC-verbinding moet u op deze punten letten:

1. Pas eventueel de menu’s aan. Voor het aanpassen van de zender aan een leraar-/

leerling-systeem zie vanaf bladzijde 109.

2. Verbind nu het andere uiteinde van de kabel met de gewenste apparatuur, let daarbij op de handleiding.

Belangrijk:

Let er op dat alle stekkers stevig zijn aangebracht en gebruik alleen de hier-

de 2-polige stekker aan de DSC-kant.

3. In het ondermenu »Zenderinstelling«, bladzijde 76, kan in de regel “DSC-uitgang” – afhankelijk van het aantal over te geven functies – één van de volgende modi worden ingesteld: PPM10, PPM16, PPM18 en PPM24. Default-instelling: PPM10.

Aanwijzing bij vliegsimulatoren:

•

stekker of in de DSC-module door de Graupner-service moeten worden aangepast.

LET OP:

•

van uw simulator kan een elektrostatische ontlading eventueel de zender verwoesten! Deze soort verbinding mag daarom alleen worden gebruikt wanneer u

voor bedoelde stekkerverbindingen met

Omdat er zoveel verschillende vliegsimulatoren op de markt zijn is het goed mogelijk, dat de toewijzing van de contacten in de

Bij een directe aansluiting van uw zender aan een PC of een laptop via een verbindingskabel (DSC-kabel) en/of PC-interface

Data-poort

Aansluiting hoofdtelefoon

zich – bv. met behulp van een aardingsarmband, zoals die in elektronicazaken te koop is – tegen elektrostatische oplading tijdens het gebruik van een vliegsimulator beschermt. Graupner adviseert daarom dringend om alleen simulatoren met draadloze overdrachtstechniek te gebruiken.

Onder de afdekking aan de achterkant van de zenders mz-18 HoTT en mz-24 HoTT bevindt zich linksbuiten de zogenaamde DATA-poort:

Deze is bedoeld voor de aansluiting van de als accessoire leverbare Smart-Box Best.-Nr. 33700.

Nadere informatie over de Smart-Box vindt u in de Graupner hoofdcatalogus FS en op Internet onder www. graupner.de bij het desbetreffende product.

Onder de afdekking aan de achterkant van de zenders mz-18 HoTT en mz-24 HoTT bevindt zich links van het midden de hoofdtelefoon-aansluiting:

De bus is bedoeld voor de aansluiting van een standaard oor- of hoofdtelefoon met een 3,5 mm Cinch-stekker. (Niet in de set inbegrepen.) Wanneer de hoofdtelefoon is aangesloten is de luidspreker uitgeschakeld en op het basisdisplay wordt het symbool van de hoofdtelefoon niet meer grijs, maar gekleurd weergegeven, zie bladzijde 20.

Via deze aansluiting worden naast hoorbare signalen van de zender de eventuele van het “Telemetrie”-menu afkomstige signalen en berichten doorgegeven. Standaard zijn deze berichten in het Duits. Nadere informatie vindt u onder “Gesproken berichten” in het gedeelte »Telemetrie« vanaf bladzijde 116.

Zenderbeschrijving – aansluitingen aan de achterkant

Cardslot

micro-SD en micro-SDHC Onder de afdekking aan de achterkant van de zenders

mz-18 HoTT en mz-24 HoTT bevindt zich rechts van het midden de kaartschacht voor geheugenkaarten van het type micro-SD en micro-SDHC:

Naast de standaard met de zender mz-24 HoTT meegeleverde kunnen alle gebruikelijke micro-SD-geheugenkaarten met maximaal 2 GB en micro-SDHC-kaarten met maximaal 32 GB worden gebruikt. Wij adviseren het gebruik van geheugenkaarten met maximaal 4 GB, omdat deze capaciteit voor normale toepassingen meer dan voldoende is.

De geheugenkaart die u in de zender wilt gebruiken wordt, zoals bekend bij mobiele telefoons en digitale camera’s, met de contacten naar boven wijzend in de schacht geschoven en vergrendeld. Na het inleggen van de geheugenkaart kan de afdekklep van de zender weer gesloten worden.

Wanneer de standaard met de zender mz-24 HoTT meegeleverde of ook een andere, al minstens één keer in de zender gebruikte geheugenkaart wordt ingebracht is deze direct na het inschakelen van de zender klaar voor gebruik. Als aanduiding van de ingebrachte geheugenkaart verschijnt na het aanzetten van de zender in het basisdisplay het symbool van een geheugenkaart niet meer grijs, maar gekleurd, zie bladzijde 20. In andere gevallen worden eerst enkele mappen op de geheugenkaart aangemaakt.

Zenderbeschrijving – aansluitingen aan de achterkant

Verwijderen van de geheugenkaart

Afdekklep aan de achterzijde openen. Daarna de SDkaart iets in de richting van de Cardslot drukken om deze te ontgrendelen en daarna lostrekken.

Data-verzameling /-opslag

De dataopslag op de SD-kaart is gekoppeld aan de klok 1: wanneer deze wordt gestart

SD-kaart in de zender bevindt en er een telemetrie-verbinding met de ontvanger is – de opslag van gegevens en deze stopt weer, zodra de klok 1 wordt stilgezet. Gestart en gestopt wordt de klok 1 zoals beschreven in het onderdeel »Klokken« op bladzijde 82.

Na het afsluiten van de dataopslag bevindt er zich een (lege) map “Models” en een map “Log-data” op de geheugenkaart. In de laatste worden volgens het schema 0001_jaar-maand-dag.bin, 0002_jaar-maand-dag.bin enz. benoemde Log-bestanden in een sub-map met de naam “modelnaam” aangemaakt. Zou daarentegen een modelgeheugen nog geen naam hebben, dan zijn de bijbehorende Log-bestanden na het uitnemen van de geheugenkaart en het uitlezen ervan via de cardreader van een PC of laptop te vinden in een sub-map met de naam “NoName”. Met de software, die onder www. graupner. de op de downloadpagina van de zender te vinden is, kunt u de bestanden op een PC uitlezen.

Belangrijke aanwijzingen:

•

start ook – wanneer er zich een geschikte

Eventuele garantieclaims kunnen niet worden geaccepteerd wanneer er geen

log-bestand aanwezig is. Om dezelfde reden moet de zender ook altijd naar de nieuwste software-stand geüpdatet zijn.

Let er echter wel op, dat vanwege technische oorzaken er tijdens de weergave van MP3-bestanden GEEN opslag van data mogelijk is.

Om op tijd geïnformeerd te worden over

belangrijke software-updates moet u

zich in ieder geval onder https://www. graupner.de/de/service/produktregistrierung.

aspx registreren. Alleen zo wordt u automatisch per e-mail op de hoogte gehouden van nieuwe updates.

Im- en export van modelgeheugens

Voor het uitwisselen van gegevens tussen soortgelijke zenders of voor het opslaan van data kunnen indien gewenst modelgeheugens op een ingebrachte geheugenkaart weggeschreven of vanaf deze naar de zender gekopieerd worden. Nadere informatie vindt u in het gedeelte “Import/export van SD-kaart” vanaf bladzijde

61.

Aanwijzingen:

•

heugenkaarten gebruikte FAT- resp. FAT32-bestandssysteem niet correct worden overgenomen en worden bij het kopiëren vervangen door een golfje (~).

• De modelgeheugens van de zenders mz-18 en mz- 24 zijn in principe compatibel, MAAR:

Voorwaarde voor een “Import van SD-kaart” naar een andere zender is dat van te voren het gewenste modelgeheugen op een PC naar de desbetreffende map gekopieerd of verschoven wordt. Dus bijvoorbeeld van \\Models\mz-24 naar \\Models\mz-18 of omgekeerd.

Meer informatie over “Import van SD-kaart” zie bladzijde 61.

LET OP:

functies van stuurelementen en schakelaars aan de desbetreffende zender worden aangepast.

Enkele van de eventueel bij de modelnaam gebruikte speciale tekens kunnen vanwege bepaalde beperkingen van het voor de ge-

Let er in ieder geval op, dat na een “Import van SD-kaart” alle modelfuncties nauwkeurig gecontroleerd worden en met name de

Mini-USB-aansluiting

Onder de afdekking aan de achterkant van de zenders mz-18 HoTT en mz-24 HoTT bevindt zich rechtsbuiten de aansluitbus voor software-updates, datum- en tijdsinstelling via een PC onder Windows XP, Vista, 7 of 8:

Aan deze bus wordt de bij de set geleverde USB-kabel aangesloten. De procedure bij een software-update via de PC wordt op in de handleiding bij het softwarepakket beschreven.

De software voor de PC en de bijbehorende USB-Driver vindt u op de downloadpagina onder www.graupner.de bij het desbetreffende product.

Na installatie van de benodigde driver en van de software kunnen dan via deze verbinding naar behoefte de zender geupdated worden of alleen de kloktijd en de datum worden ingesteld.

Zenderbeschrijving – aansluitingen aan de achterkant

In bedrijf nemen van de zender

000

Opmerkingen vooraf bij de zenders mz-18 HoTT en mz-24 HoTT

Het Graupner HoTT-systeem maakt het theoretisch mogelijk om met meer dan 200 modellen tegelijkertijd te gebruiken. Vanwege het toegestane radiotechnische gebruik van de 2,4-GHz-ISM-band zal dit aantal in de praktijk echter aanzienlijk geringer zijn. In de regel zal het aantal modellen dat tegelijkertijd gebruikt kan worden toch groter zijn dan vroeger bij de conventionele 35-/40-MHz-frequenties.

Accu geladen?

Omdat de zender uitgeleverd wordt met een ongeladen accu, moet u hem na het bestuderen van de laadvoorschriften op bladzijde 15 opladen. Anders klinkt er bij het onderschrijden van een bepaalde spanning, standaard 4,8 V bij de zender mz-18 HoTT en 3,6 V bij de zender mz-24 HoTT, die echter in de regel “Waarschuwingsdrempel accu” van het ondermenu »ETC Set« uit het systeemmenu, bladzijde 204, ingesteld kan worden, al na korte tijd een waarschuwingssignaal en wordt er een desbetreffende melding op het display getoond:

TRG.

CLR

S. V OL T

4.7V

VELD ST.

000%

ESC STR

000.0A

TRG.

CLR

S. V OL T

3.5V

VELD ST.

000%

ESC STR

000.0A

In bedrijf nemen van de zender

NIEUW LADEN

E. V OL T

ALARM VELD ST.

ESC VOL T

NIEUW LADEN

E. V OL T

ALARM VELD ST.

ESC VOL T

AAN

3.7V

AAN

00.0V

AAN

3.7V

AAN

00.0V

In bedrijf nemen van de zender

Bij levering van de zender vanaf ﬁrmwareversie V 1.023 wordt bij het inschakelen van de zender in principe ook de HF-afstraling geactiveerd en in het centrum van het zenderdisplay verschijnt zoals gewoon de aanduiding:

WAARSCHUWING

GAS AR

GAS POS

NORMAAL SIGNAAL

HF AAN/UIT

AAN

GAS CUT

FASE

UIT

Tegelijkertijd klinken er gedurende enkele seconden akoestische waarschuwingssignalen.

Schakel een eventueel al ingeschakelde ontvanger uit en tip voor demonstratiedoeleinden eerst eens op AAN . Daarna bevindt u zich in de basisaanduiding van de zender mz-18 HoTT resp. mz-24 HoTT:

000%

RX TX

RX 00.0V

0:01:23

M 1

MODELNAAM 1

ACCUTIJD 00: 01: 23

000 000

000

000%

4.2V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

Het blauwe schakelaarsymbool links boven tussen de rode “RX” en de groene “TX” betekent, dat de HF-afstraling van de zender ingeschakeld is.

De rode “RX” en de groene “TX” links en rechts van dit schakelaarsymbool betekent nu, dat het actueel actieve

modelgeheugen al aan een Graupner-HoTT-ontvanger “gebonden” werd, maar dat er momenteel geen verbinding met deze ontvanger bestaat.

Zodra deze verbinding bestaat, wordt er links naast de rode “RX” en rechts van de groene “TX” een aanduiding van de veldsterkte en daaronder in geel de numerieke weergave van de actuele spanning van de ontvanger-stroomvoorziening zichtbaar, bijvoorbeeld:

000%

RX TX

RX 05.2V

0:01:23

M 1

MODELNAAM 1

ACCUTIJD 00: 01: 23

000 000

000

000%

4.2V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

Werd echter de zender met een uitgeschakelde HF aangezet, dan is alle desbetreffende informatie onzichtbaar en wordt het HF-schakelaarsymbool grijs weergegeven:

000%

0:01:23

M 1

MODELNAAM 1

ACCUTIJD 00: 01: 23

000 000

000

000%

4.2V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

Verschijnt er daarentegen na het inschakelen van de zender op het display de waarschuwing …

WAARSCHUWING

GAS AR

GAS POS

GEEN ONTVANGER GEBONDEN!

GAS CUT

FASE

SET

… dan is het actueel actieve modelgeheugen op dit moment aan geen ontvanger “gebonden”.

Belangrijke aanwijzingen:

•

ropa. Let in dit verband echter op de aanwijzing op

bladzijde 78.

• Met de zender mz-18 HoTT kunnen via de bij de set geleverde en al aan de zender gebonden ontvanger GR-24 aan de aansluitingen 1 … 9 maximaal 9 servo’s worden aangestuurd. Eventueel aan de aansluitingen 10 … 12 aangesloten servo’s blijven standaard in hun middenpositie staan en kunnen niet via de zender worden bediend.

Met de zender mz-24 HoTT kunnen via de bij de set geleverde en al aan de zender gebonden ontvanger GR-24 maximaal 12 servo’s worden aangestuurd.

Vanwege een maximale ﬂexibiliteit, maar ook om een onbedoelde foutieve bediening te voorkomen zijn er echter aan de stuurkanalen 5 … 9 resp. 5 … 12 standaard geen stuurelementen toegewezen, zodat eventueel aan deze kanalen aangesloten servo’s eerst uitsluitend in de middenpositie blijven staan, totdat er een bedieningselement toegewezen is. Om dezelfde reden zijn praktisch alle mixers inactief. Nadere informatie hierover vindt u op bladzijde 94.

• De principes van de eerste programmering van een nieuw modelgeheugen vindt u vanaf bladzijde 47.

• Let er bij het inschakelen, binden of instellen van de radiobesturing op dat de zenderantenne altijd voldoende ver verwijderd is van de ontvangerantennes! Wanneer de zenderantenne zich namelijk te dicht bij de ontvangerantennes bevindt over-

De zender in de set is standaard ingesteld op de correcte instellingen voor het gebruik in de meeste landen in Eu-

stuurt de ontvanger en gaat de rode LED op de ontvanger branden. Parallel daaraan valt het terugkoppelingskanaal uit, waardoor de veldsterkte-balk op het display een “X” laat zien en de actuele ontvangerspanning met 0,0 V wordt weergegeven. Tegelijkertijd bevindt de besturing zich in de Fail-safe-modus, zie bladzijde 86, d.w.z. dat de servo’s vanwege de uitval van de ontvanger in de als laatste correct ontvangen posities blijven, resp. na korte tijd naar de vooraf ingestelde Fail-Safe-posities gaan, totdat er een nieuw, geldig signaal wordt ontvangen. Vergroot in dit geval de afstand totdat alle weergaven weer “normaal” zijn.

WAARSCHUWING:

Schakel de zender tijdens het gebruik nooit uit! Wanneer dit zou voorkomen moet

u kalm blijven en wachten, tot het zenderdisplay helemaal uit en de zender dus helemaal afgeschakeld is. Dit duurt minimaal vier seconden. Schakel de zender dan pas weer in. Anders loopt u het gevaar dat de zender direct na het uitschakelen “blijft hangen” en u daardoor de controle over het model helemaal verliest. Een opnieuw in bedrijf nemen van de zender is dan alleen mogelijk door hem uit te zetten en dan de hierboven beschreven procedure correct te herhalen.

In bedrijf nemen van de zender

Update van de zendersoftware

Firmware-updates van de zender mz-18 HoTT en mz- 24 HoTT kunnen via de data-aansluiting aan de achterkant van de zender met behulp van een PC of laptop onder Windows XP, Vista, 7 of 8 worden uitgevoerd.

Verbind uw uitgeschakelde zender via de meegeleverde USB-kabel (USB-A naar mini-B-USB 5-polig) met uw PC of laptop, door het ene uiteinde van de USB-kabel kabel direct in de 5-polige mini-USB-aansluiting van de zender en het andere uiteinde in een vrije USB-poort van uw computer te steken.

De voor een update van de zender tevens benodigde programma’s en bestanden en een uitvoerige handleiding vindt u – samengevat als een softwarepakket – bij het desbetreffende product als download onder www. graupner.de.

Download dit softwarepakket van internet en pak deze op uw PC of laptop uit. Alle overige informatie vindt u in de uitvoerige handleiding bij het desbetreffende softwarepakket.

Aanwijzing:

Na registratie van uw zender onder https:// www.graupner.de/de/service/produktregistrie-

de hoogte gehouden van nieuwe updates.

Belangrijke aanwijzingen:

•

• Gebruik uw zender alleen met de actuele soft-

rung.aspx wordt u automatisch via e-mail op

Let er in ieder geval op dat een storingsvrije communicatie tussen de ge-

bruikte HoTT-componenten alleen mogelijk is wanneer de Firmware compatibel is. De programma’s en bestanden die hiervoor nodig zijn, zijn daarom als één bestand samengevoegd, op dit moment “HoTT_Software_V4.zip”.

ware-versie. Op dit moment vindt u actuele informatie onder http://www.graupner.de/supportdetail/cc489e1d-0c1c-4cdd-a133-398d908bc27d opgeroepen worden. Dezelfde informatie bereikt u, wanneer de link niet zou werken, onder www. graupner.de => Service&Support => Update- und

Inbedrijfname van de zender – update van de zendersoftware

Revisionshistory für GRAUPNER HoTT-Komponenten.

• Controleer vóór iedere update in ieder geval de laadtoestand van uw zenderaccu resp. laad deze voor de zekerheid en sla alle gebruikte modelgeheugens op, om deze eventueel weer te kunnen herstellen.

• De verbinding tussen PC en zender mag tijdens de update niet losgekoppeld worden! Let daarom op een goed contact tussen de zender en de computer.

• Controleer na een update in ieder geval of alle functies van al uw modellen correct werken.

Zendersoftware herstellen

Programma: “Herstellen” Wanneer een Firmware-update van de zender mislukt

zou zijn of de zendersoftware “blijft hangen” en de zender eventueel niet meer via de “POWER”-schakelaar uitgezet kan worden, dan moet u in de schakelaarpositie “POWER = UIT” de accu uit de zender verwijderen resp. de stekker van de zenderaccu lostrekken. Wacht enkele seconden en sluit dan de accu weer aan, laat echter de POWER-schakelaar nog steeds op “UIT”!

Download ook in dit geval een actueel softwarepakket van internet en pak deze op uw PC of laptop uit, resp. wanneer u dit al gedaan heeft, start u het PC-programma gr_Studio en volgt u de stappen in het onderdeel “Herstellen” van de handleiding, die bij de software hoort.

Voor uw aantekeningen

In bedrijf nemen van de ontvanger

000

rood

Opmerkingen vooraf

Bij beide radiobesturingssets mz-18 HoTT en mz-24 HoTT vindt u zowel een bidirectionele ontvanger van het type GR-24 voor de aansluiting van maximaal 12 servo’s als ook een bidirectionele ontvanger GR-12L HoTT.

Met de zender mz-18 HoTT kunnen via de bij de set geleverde en al aan de zender gebon-

den ontvanger GR-24 aan de aansluitingen 1 … 9 maximaal 9 servo’s worden aangestuurd. Eventueel aan de aansluitingen 10 … 12 aangesloten servo’s blijven standaard in hun middenpositie staan en kunnen niet via de zender worden bediend.

Met de zender mz-24 HoTT kunnen daarentegen via de bij de set geleverde en al aan de zender gebonden ontvanger GR-24 maximaal 12 servo’s worden aangestuurd.

Wanneer u de GR-24 HoTT-ontvanger van de bewuste set heeft ingeschakeld heeft en “zijn” zender niet binnen bereik resp. uitgeschakeld is, brandt de rode LED ca. 1 seconde constant en begint dan langzaam te knipperen. Dat betekent, dat er (nog) geen verbinding is met een Graupner-HoTT-zender. Wanneer de verbinding gemaakt is brandt de groene LED constant en gaat de rode uit.

Om een telemetrieverbinding met de zender te kunnen opbouwen moet eerst de Graupner-HoTT-ontvanger met “zijn” modelgeheugen in “zijn” Graupner-HoTT-zen- der “gebonden” worden. Deze procedure noemt men “binding”. Deze “binding” is echter maar één keer per ontvanger-/modelgeheugen-combinatie nodig, zie bladzijde 76, en werd bij de apparatuur in de set al in de fabriek voor het modelgeheugen 1 uitgevoerd, zodat u het “binden” alleen voor andere ontvangers of bij een wissel van modelgeheugen hoeft uit te voeren (en – bv. na een wisselen van zender – op ieder moment kunt herhalen).

LET OP:

Een ingeschakelde en minstens eenmaal aan

“zijn” zender gebonden ontvanger reageert op andere modelgeheugens van “zijn” zender als een

eventueel aankomende stuursignalen van

Inbedrijfname van de ontvanger

zogenaamde secundaire ontvanger.

Weergave boordspanning

De actuele spanning van de ontvanger-stroomvoorziening wordt bij een bestaande telemetrieverbinding links boven op het display van de zender in het geel getoond.

000%

RX TX

RX 05.2V

0:01:23

M 1

MODELNAAM 1

ACCUTIJD 00: 01: 23

000 000

000

000%

4.2V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

Temperatuurwaarschuwing

Daalt de temperatuur van de ontvanger onder een ingestelde grenswaarde (standaard -10 °C) of komt deze boven een instelbare bovenste waarschuwingsdrempel (standaard +55 °C) dan vindt er een waarschuwing plaats door de zender in de vorm van een gelijkmatig piepen met een ritme van ca. een seconde.

Servo-aansluitingen en polariteit

De servo-aansluitingen van de Graupner-HoTT-ontvanger zijn genummerd. De ontvanger is voorzien van onverwisselbare stekkeraansluitingen, zodat de servo’s en de stroomvoorziening alleen op de juiste manier aangesloten kunnen worden. Daarvoor zijn de originele Graupner-stekkers in overeenstemming met de stekkerbussen aan een kant licht afgerond, zie afbeeldingen op de volgende dubbele bladzijde. Forceer nooit iets.

De voedingsspanning is via alle genummerde aansluitingen doorverbonden.

Bij de ontvanger GR-24 zijn de beide buitenste verticale aansluitingen voor de aansluiting van de ontvangeraccu bedoeld. Deze worden aangeduid met “11+B-“ en “12+B-“.

Via een V- resp. Y-kabel Best.-Nr. 3936.11 kan echter ook aan beide aansluitingen de desbetreffende servo

samen met de stroomvoorziening worden aangesloten.

LET OP:

Let op de juiste polariteit bij deze aansluitingen! De ontvanger en de eventueel daaraan aangesloten apparatuur kunnen

verwoest worden, zie volgende dubbele bladzijde.

De functie van elk individueel kanaal wordt bepaald door de gebruikte zender, niet door de ontvanger. Niet alleen de aansluiting van de gasservo is bij elk fabricaat en modeltype verschillend. Bij Graupner/JR en Graup- ner-radiobesturingen ligt deze bijvoorbeeld bij een vliegtuigmodel op kanaal 1 en bij een helikopter op kanaal 6.

Let ook op de aanwijzingen m.b.t. de inbouw van de ontvanger, de antennes en de montage van de servo’s op bladzijde 34.

Afsluitende aanwijzingen:

•

De aanzienlijk hogere servo-resolutie van het HoTT-systeem leidt tot een merkbaar

directer stuurgedrag in vergelijking met traditionele technologie. Maakt u zich met dit directere gedrag vertrouwd!

• Indien u parallel met de ontvangeraccu een regelaar met geïntegreerd BEC*-systeem toepast, moet afhankelijk van het type regelaar eventueel de pluspool (rode kabel) uit de 3-polige stekker worden losgemaakt. Let u in ieder geval op de handleiding van de regelaar.

Met een kleine schroevendraaier voorzichtig het middelste lipje van de stekker iets omhooghalen (1), rode kabel lostrekken (2) en met isolatieband tegen mogelijke kortslui-

ting beveiligen (3).

Reset

Om een reset van de ontvanger uit te voeren drukt u de SET-knop op de bovenkant van de ontvanger in en houdt u deze ingedrukt, terwijl u de stroomvoorziening inschakelt. Hou de SET-knop zo lang ingedrukt, tot na ca. 3 seconden de langzaam rood/groen knipperende

Firmware-update van de ontvanger

Ontvangerinstellingen opslaan

LED gedurende ca. 2 seconden uitgaat. Werd de reset uitgevoerd bij een uitgeschakelde zender

of met een ongebonden ontvanger, dan knipperen bij de standaard in de set aanwezige ontvanger GR-24 de groene en de rode LED van de ontvanger binnen ongeveer 3 s vier maal, daarna gaan beide LED’s ongeveer 3 s uit, voordat de rode LED verder knippert. Laat de knop los, zodra de LED’s uitgaan.

Aan de zender- en aan de ontvangerkant kan nu direct weer een bind-proces worden gestart.

Werd er bij een al gebonden ontvanger een reset uitgevoerd en is het bijbehorende modelgeheugen in de ingeschakelde zender actief, dan brandt de LED na ca. 2 tot 3 seconden constant groen, als teken dat uw zender-/ontvanger-combinatie weer klaar voor gebruik is.

Let op het volgende:

Door een RESET worden, met uitzondering van binding-informatie, ALLE instellingen in de ontvanger teruggezet naar de stan-

daard fabriekswaarden! Wanneer dit per ongeluk gebeurde moeten daarom

na een RESET alle instellingen, die eventueel via het »Telemetrie«-menu in de ontvanger waren ingevoerd, weer hersteld worden.

Een bewuste RESET daarentegen is raadzaam, wanneer een ontvanger in een ander model wordt overgezet. Hierdoor kan zonder veel moeite worden voorkomen dat u per ongeluk verkeerde instellingen meeneemt.

Firmware-updates van de ontvanger worden via de zijdelings aangebrachte telemetrie-aansluiting van de ontvanger met behulp van een PC of laptop onder Windows XP, Vista, 7 of 8 worden uitgevoerd. Daarvoor heeft u de apart verkrijgbare USB-adapter Best.-Nr.

7168.6 en de adapterkabel Best.-Nr. 7168.6S nodig. De tevens benodigde programma’s en bestanden vindt u – samengevat tot een softwarepakket – bij het desbetreffende product als download op www.graupner.de.

Download dit softwarepakket van internet en pak dit uit op uw PC of laptop. De overige informatie vindt u in de uitvoerige handleiding bij dit softwarepakket.

Aanwijzing:

Na registratie van uw ontvanger onder https:// www.graupner.de/de/service/produktregistrierung.aspx wordt u automatisch per

e-mail over nieuwe updates geïnformeerd.

In het softwarepakket, dat u van internet kunt downloaden en op uw PC of laptop moet uitpakken, bevindt zich o.a. het PC-programma “Firmware_Upgrade_grStudio”. Eventueel heeft u dit al op uw PC of laptop geïnstalleerd.

Met het programmapunt “Ontvangerinstelling” van dit PC-programma “Firmware_Upgrade_grStudio” is het op elk moment mogelijk om alle in de ontvanger geprogrammeerde instellingen als bestand op uw PC of laptop veilig op te slaan, zodat u bij behoefte deze weer terug kunt zetten in de ontvanger. Een opnieuw programmeren van een ontvanger via het menu »Teleme- trie« is daardoor niet nodig.

Voor dit programma is de standaard bij de radiobesturingsets mz-18 HoTT (Best.-Nr. S1005)en mz-24 HoTT (Best.-Nr. S1006) aanwezige USB-adapter (Best.-Nr.

7168.6) en de ook meegeleverde adapterkabel (Best.Nr. 7168.S) nodig.

Alle overige informatie kunt u vinden in de uitvoerige handleiding bij het softwarepakket.

Inbedrijfname van de ontvanger

Aanwijzingen bij de installatie

Inbouwen van de ontvanger

Welk Graupner-ontvangersysteem u ook gebruikt, de procedure is steeds dezelfde:

Let er op dat de ontvangstantenne minstens 5 cm van alle grotere metalen delen of bedra-

verwijderd is. Dit omvat naast staal- ook koolstofvezeldelen, servo’s, elektromotoren, brandstofpompen, allerlei soorten kabels enz. Het beste is het om de ontvanger uit de buurt van andere componenten op een goed bereikbare plaats in het model onder te brengen. In geen geval mogen servokabels om de antenne gewikkeld zijn of er dicht in de buurt liggen!

Let er op dat kabels onder invloed van krachten, die tijdens het vliegen kunnen optreden, van positie kunnen veranderen. Zorg er voor dat de kabels in de buurt van de antenne niet kunnen bewegen. Bewegende kabels kunnen namelijk de ontvangst storen.

Tests hebben uitgewezen dat een verticale (staande) montage bij één enkele ontvangerantenne in het model het beste is. Bij Diversity-antennes (twee antennes) moet de tweede antenne in een hoek van 90 ° ten opzichte van de eerste antenne worden geplaatst en de ruimtelijke afstand tussen de uiteinden van de antennes indien mogelijk minimaal 125 mm bedragen.

Bij rompen van koolstof moeten de uiteinden van de antenne minimaal 35 mm uit de romp steken. Eventueel moeten de ca. 145 mm lange standaardantennes van de HoTT-ontvangers tegen 300 mm of 450 mm lange exemplaren met het Best.-Nr. 33500.2 resp. 33500.3 worden gewisseld.

De aansluitingen met de aanduiding “X+B-“ van de bij de sets geleverde GR-24 ontvanger zijn bedoeld voor de aansluiting van de accu. De stroomvoorziening is via alle genummerde aansluitingen doorverbonden en kan dus in principe aan elk van de 12 uitgangen worden aangesloten. Eventueel kan een V- resp. Y-kabel (Best.Nr. 3936.11) worden gebruikt.

Vanwege extra spanningsverliezen moeten de overdwars staande aansluitingen 8 … 10 van de ontvanger

ding, die niet direct uit de ontvanger komt,

Aanwijzingen bij de installatie

echter niet voor de aansluiting van een ontvangeraccu worden gebruikt.

De functie van elk individueel kanaal wordt bepaald door de gebruikte zender, niet door de ontvanger. De toewijzing van de kanalen kan echter in de ontvanger door programmering in het menu »Telemetrie« worden veranderd. We adviseren echter om dit via de zender met de optie »Zenderuitgang« te doen, zie bladzijde

98.

Hier volgen een aantal tips om uw radiobesturings-componenten in te bouwen:

1. Bevestig de ontvanger in het vliegtuigmodel achter een stevige rompspant, resp. in een auto- of scheepsmodel beschermd tegen stof en water. Pak de ontvanger echter niet te dicht in, omdat hij anders te warm zou kunnen worden.

2. Alle schakelaars moeten zo zijn ingebouwd, dat ze niet in de straal van de uitlaat liggen en niet beïnvloed worden door trillingen. Het knopje van de schakelaar moet vrij toegankelijk zijn.

3. Monteer de servo’s op rubber tulen met de messing holnieten, om ze tegen trillingen te beschermen. Trek de bevestigingsschroeven niet te hard aan, anders verliezen de tulen hun effect. Op de afbeelding rechts ziet u, hoe een servo gemonteerd dient te worden. De messing holniet wordt vanaf de onderkant in de rubbertule geschoven. Wanneer de schroeven op de juiste manier zijn aangetrokken, biedt deze bevestiging veiligheid en bescherming tegen trillingen:

bevestigingsflens van de servo

schroef

rubber tule

messing holniet

4. De servohevels moeten over hun totale uitslag vrij kunnen bewegen. Let erop, dat stuurstangen e.d. de uitslag van de servo niet kunnen hinderen.

5. Sluit de kabel(s) van de stroomvoorziening van de ontvanger en ook de aansluitkabels van de servo’s zoals hieronder afgebeeld aan de ontvanger aan, …

… maar in geen geval zo:

LET OP:

Bij de ontvanger GR-24 worden alleen aan de aansluitingen 8, 9 en 10 servo’s of

andere componenten horizontaal aangesloten. In GEEN geval mogen aan de overige aansluitingen 1 tot 7 en 11 en 12 componenten, en met name de ontvangeraccu, overdwars worden aangesloten, zoals op de afbeelding gedemon-

Stroomvoorziening van de ontvanger

speciale functie

streerd is. Dit leidt direct tot een kortsluiting van de accu, de verwoesting van de aangesloten componenten en het directe verlies van garantie.

De volgorde, waarin de servo’s moeten worden aangesloten, hangt daarentegen van het modeltype af. Let op de aansluitschema’s op de bladzijden 42 en 43. Let ook op de veiligheidsaanwijzingen op de bladzijden 4 … 12.

Om ongecontroleerde bewegingen van de aan de ontvanger aangesloten servo’s te vermijden, bij het inschakelen

eerst de zender,

dan de ontvanger aanzetten

en bij het stoppen

eerst de ontvanger,

dan de zender uitzetten.

Let er bij het programmeren van de zender in ieder geval op, dat elektromotoren niet onbedoeld kunnen gaan draaien of een met een automatische starter uitgeruste verbrandingsmotor niet per ongeluk start. Maak voor de veiligheid de vliegaccu los resp. onderbreek de brandstoftoevoer.

Een veilig omgaan met een model begint o.a. bij een betrouwbare stroomvoorziening.

Wanneer de op het display weergegeven ontvanger-accuspanning altijd weer inzakt resp. steeds (te) laag is, ondanks licht lopende stuurstangen, volle accu, dikke accu-aansluitkabels en goede stekkerverbindingen, dan moet eens letten op de volgende aanwijzingen:

Let er eerst op, dat de accu’s voor gebruik goed opgeladen zijn. Let ook op contacten en schakelaars met een geringe weerstand. Meet eventueel de spanningsval over de ingebouwde schakelaarkabel onder belasting, omdat zelfs nieuwe, hoog belastbare schakelaars een spanningsval van 0,2 Volt kunnen veroorzaken. Bovendien zorgen trillingen en schokken voor slechter contact en een steeds groter wordende overgangsweerstand.

Daarenboven kunnen zelfs kleine servo’s zoals een Graupner DS-281 tot wel 0,75 ampère ‘trekken’ wanneer ze onder belasting blokkeren. Alleen al 4 van deze servo’s kunnen in een “foamie” de boordaccu met 3 A belasten…

Ook worden aan een 2,4-GHz-ontvanger aangesloten servo’s in de regel vaker, en daardoor in kortere tijdsspannen, voorzien van stuurimpulsen dan bij vergelijkbare ontvangers uit het klassieke frequentiebereik. Dit heeft ook invloed op de stroomopname van de ontvangstinstallatie, naast het feit dat veel van de huidige digitale servo’s telkens de positie bij laatst ontvangen stuurimpuls vasthouden totdat de volgende impuls aankomt.

U moet daarom een stroomvoorziening kiezen, die ook onder belasting niet door de knieën gaat, maar ook dan nog een voldoende spanning levert. Als “berekening” van de benodigde accucapaciteit moet u minstens 350 mAh voor iedere analoge servo en 500 mAh voor iedere digitale servo nemen.

Op deze manier zou bijvoorbeeld een accu met 1400 mAh als stroomvoorziening voor een ontvangstinstallatie met 4 analoge servo’s het absolute minimum vormen. Let bij uw berekeningen ook op de ontvanger,

Aanwijzingen bij de installatie – stroomvoorziening van de ontvanger

die vanwege zijn bidirectionale functie ongeveer 70 mAh nodig heeft.

Onafhankelijk hiervan is het ook raadzaam om de ontvanger via twee kabels aan de stroomvoorziening aan te sluiten: kabel “1” wordt daarbij op de normale manier aan de aansluiting “12+B-“ van de ontvanger aangesloten en kabel “2” aan de tegenoverliggende aansluiting met het opschrift “11+B-“ van de stekkerlijst van de ontvanger. Bijvoorbeeld, door een schakelaar of spanningsregelaar met twee naar de ontvanger leidende stroomvoorzieningkabels te gebruiken. Gebruik eventueel tussen kabel en ontvanger een V- resp. Y-kabel, Best.-Nr. 3936.11, zie afbeelding, wanneer u één of beide aansluitingen van de ontvanger ook voor een servo, regelaar etc. nodig heeft. U verkleint door de dubbele stroomvoorziening niet alleen het risico op een kabelbreuk, maar u zorgt zo ook voor een gelijkmatigere stroomvoorziening van de aangesloten servo’s.

Als u aan iedere accu-aansluiting een aparte accu aansluit moet u er in ieder geval op letten dat de accu’s dezelfde spanning en capaciteit bezitten. Sluit nooit verschillende accutypen of accu’s met sterk van elkaar afwijkende laadtoestanden aan, omdat er dan kortsluitings-achtige effecten kunnen optreden. Schakel in dit soort gevallen uit veiligheidsoverwegingen een spanningsstabilisatie zoals bv. de PRX-5A-ontvangerstroomvoorziening tussen accu’s en ontvanger:

V-kabel Best.-nr. 3936.11

PRX gestabiliseerde stroomvoorziening Best.-nr. 4136

Gebruik voor de veiligheid nooit accu-boxen en geen droge (niet-oplaadbare) batterijen.

De spanning van de boord-stroomvoorziening wordt tijdens het gebruik links boven op het display van de zender in het geel weergegeven:

000%

RX TX

RX 05.2V

0:01:23

M 1

MODELNAAM 1

ACCUTIJD 00: 01: 23

000

000 000

000

Wanneer de accuspanning onder een in het display “RX SERVO TEST” van het ondermenu “INSTELLEN, WEERGEVEN” van het »Telemetrie«-menu, vanaf blad- zijde 126, instelbare waarschuwingsdrempel – standaard 3,8V – daalt volgt er een optische en akoestische waarschuwing.

Test echter in regelmatige intervallen de toestand van de accu’s. Wacht met het laden van de accu’s niet tot de spanning

zover daalt, dat het waarschuwingssignaal klinkt.

000%

4.2V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

000

verdraagt, vooral wanneer de cellen net geladen zijn. Sommige van deze servo’s reageren dan bijvoorbeeld met een duidelijk hoorbaar “brommen”.

LiFe packs met 2 cellen

Vanuit een huidig gezichtspunt is dit nieuwe accutype de beste keuze!

Als bescherming zijn deze cellen ook met een plastic Hardcase-behuizing leverbaar. LiFe-cellen zijn net als LiPo-cellen in combinatie met geschikte laadapparatuur snellaadbaar en relatief robuust.

Daarbij ligt het aantal mogelijke laad-/ontlaadcycli duidelijk hoger dan bij bijvoorbeeld LiPo-accu’s. De nominale spanning van 6,6 Volt van een twee-cellige LiFe-accu is geen probleem voor de Graupner-HoTT-ontvangers of voor de expliciet voor deze hogere spanning bedoelde servo’s, regelaars, gyro’s enz.

Aanwijzing:

Een compleet overzicht van de accu’s, laadapparaten en meetapparatuur voor het testen

van stroombronnen vindt u in de Graupner hoofdcatalogus FS resp. op Internet onder www. graupner.de. Een selectie van geschikte computer-laadapparaten vindt u in de tabel op bladzijde 16 .

Stroomvoorziening van de ontvanger NiMH-accupacks met 4 cellen

Met de traditionele 4-cellen-packs kunt u uw Graupner-HoTT-ontvanger, wanneer u let op de hierboven

beschreven aanwijzingen, goed gebruiken. Voorwaarde is wel dat de packs voldoende capaciteit en spanning hebben!

NiMH-accupacks met 5 cellen

Accupacks met 5 cellen bieden qua spanning meer speelruimte dan de 4-cellen-packs.

Let er wel op, dat niet iedere servo die in de handel is

toegestane spanning van 4,8 tot 6 Volt hebben. De aansluiting van deze apparatuur maakt dus het gebruik van een gestabiliseerde spanningsregeling absoluut noodzakelijk, bv. de PRX met het Best.-Nr.

4136. Anders bestaat het gevaar dat de aangesloten apparatuur binnen de kortst mogelijke tijd beschadigd raakt.

LiPo packs met 2 cellen

Bij eenzelfde capaciteit zijn LiPo-accu’s beduidend lichter dan bv. NiMH-accu’s.

Als bescherming tegen beschadigingen zijn LiPo-accu’s ook met een plastic Hardcase-behuizing verkrijgbaar.

De relatief hoge nominale spanning van 7,4 Volt bij een twee-cellig LiPo-accupack is geen probleem voor de Graupner-HoTT-ontvangers of voor de expliciet voor deze hogere spanning bedoelde servo’s, regelaars, gyro’s enz.

de spanning van een 5-cellen-pack (op langere termijn)

Aanwijzingen bij de installatie – stroomvoorziening van de ontvanger

Let daarom op de speciﬁcaties van uw servo’s, voordat u besluit om 5-cellen-packs te gaan gebruiken.

Let er wel op, dat praktisch typen servo’s, regelaars, gyro’s enz., die vroeger en nu op de markt waren en nu nog zijn, slechts een

Let er wel op, dat praktisch typen servo’s, regelaars, gyro’s enz., die vroeger en nu op

de markt waren en nu nog zijn, slechts een toegestane spanning van 4,8 tot 6 Volt hebben. De aansluiting van deze apparatuur maakt dus het gebruik van een gestabiliseerde spanningsregeling absoluut noodzakelijk, bv. de PRX met het Best.-Nr.

4136. Anders bestaat het gevaar dat de aangesloten apparatuur binnen de kortst mogelijke tijd beschadigd raakt.

Laden van de ontvangeraccu

De laadkabel Best.-Nr. 3021 kan voor het laden direct aan de ontvangeraccu worden aangesloten. Is de accu in het model via één van de stroomvoorzieningskabels Best.-Nr. 3046, 3934, 3934.1 resp. 3934.3 aangesloten, dan vindt de lading via de in de schakelaar geïntegreerde laadbus resp. de aparte laadaansluiting plaats. De schakelaar van de stroomvoorzieningskabel moet bij het laden op “UIT” staan

polariteit ontvanger-

accu-stekker

Voor uw aantekeningen

Begripsdeﬁnities

stuurfunctie, stuurelement, functie-ingang, stuurkanaal, mixer, schakelaar, stuurelement-schakelaar

Om u de omgang met het mz-18/24-HoTT-handboek te vergemakkelijken vindt u hieronder een aantal deﬁnities van begrippen, die in de tekst telkens weer gebruikt worden.

Stuurfunctie

Onder “stuurfunctie” verstaat men – eerst maar onafhankelijk van het signaalverloop in de zender – het voor een bepaalde stuurfunctie opgewekte signaal. Bij vliegtuigen zijn dit bv. gas, richtingroer of rolroer, bij helikopters bv. pitch, rollen of nicken.

Het signaal van een stuurfunctie kan direct naar één resp. via een mixer naar meerdere stuurkanalen worden geleid. Een typisch voorbeeld voor het laatstgenoemde zijn aparte rolroerservo’s of het toepassen van twee rol- of nickservo’s bij helikopters. De stuurfunctie veroorzaakt een directe relatie tussen de uitslag van een bepaald stuurelement en de bijbehorende servo. Deze kan softwarematig niet allen gespreid of geknikt worden, maar de karakteristiek van de stuuruitslag kan ook van lineair tot extreem exponentieel worden gemodiﬁceerd.

Stuurelement

Onder “stuurelement” verstaan we de direct door de piloot bediende besturingselementen, waarmee de aan de ontvanger aangesloten servo’s, regelaars etc. bestuurd worden. Daartoe behoren:

• De beide kruisknuppels voor de stuurfuncties 1 tot 4 inclusief de bijbehorend trimmingen, waarbij deze vier functies voor de beide modeltypen (“vleugel” en “heli”) via de “Mode”-instelling softwarematig willekeurig verwisseld kunnen worden, bv. gas links of rechts. De kruisknuppelfunctie voor de gas-/ remkleppenfunctie bij een vliegtuigmodel resp. gas-/ pitchsturing bij de helikopter wordt vaak met K1-stuurelement (kanaal 1) aangeduid.

• De twee (mz-18 HoTT) resp. vier (mz-24 HoTT) proportionele draaiknoppen DV1 en DV2 resp. DV1 … DV4

• De beide zijdelings onderaan gemonteerde proportionele schuifknoppen SL1 en SL2

• De schakelaars S1 … S8

Begripsdeﬁnities

• De INC/DEC-toetsen DT1 en DT2 van de zender mz-24 HoTT

Bij de proportionele bedieningselementen van het type DV en SL alsmede bij de INC/DEC-toetsen zullen de servo’s de positie van het stuurelement direct volgen, terwijl in het geval van een schakelaar er maar een twee- resp. drietraps- verstelling mogelijk is.

Welk stuurelement resp. welke schakelaar op welke van de servo’s 5 … 9 bij de zender mz-18 HoTT resp. 5 … 12 bij de zender mz-24 HoTT effect heeft, is geheel vrij programmeerbaar.

Belangrijke aanwijzing:

In de basisprogrammering van de zender zijn de ingangen 5 … 9 resp. 5 … 11 bij een

helikopter en 5 … 9 resp. 5 … 12 bij een vliegtuigmodel in principe op “vrij” gezet, dus nog niet bezet.

Functie-ingang

Dit is een denkbeeldig punt in de signaalstroom en mag niet gelijkgesteld worden met de stuurelement-aansluiting op de zenderprint! De keuze van de “stuurtoewijzing” en de instellingen in de regel “Ontvangeruitgang” van het ondermenu »ZEND.SET« (zender-instelling) van het basismenu beïnvloeden namelijk “achter” deze aansluitingen nog de volgorde, waardoor er zeker verschillen tussen het nummer van het stuurelement, zoals hierboven aangegeven, en het nummer van het navolgende stuurkanaal kunnen ontstaan.

Stuurkanaal

Vanaf het punt, waar in het signaal voor een bepaalde servo alle stuurinformatie – direct vanuit het stuurelement of indirect via een mixer – toegevoegd is, wordt er gesproken over een stuurkanaal.

Zo wordt bijvoorbeeld de stuurfunctie “rolroer”

van een vliegtuigmodel bij het modeltype

“2RO” in de stuurkanalen voor linker en rechter rolroer opgedeeld, of op dezelfde manier bij het helikoper-modeltype “3sv(2rol)” bv. de stuurfunctie rollen naar de stuurkanalen voor de linker en rechter rolservo

gemixt.

Dit signaal wordt alleen nog door de in de ondermenu’s »WEG/LIM« (servo-weg /-limiet), »OMK/VERTR« (servo-omkeer/-vertraging) en »MIDDEN« (servo-midden resp. –neutraalpositie) voor het instellen van de servo’s en eventueel door de in het ondermenu »ZEND. UITG« (zenderuitgang) van het “Basis”-menu geprogrammeerde instellingen beïnvloed en verlaat dan via de HF-module de zender. In de ontvanger aangekomen wordt dit signaal eventueel nog door de in het »Teleme- trie«-menu doorgevoerde instellingen gemodiﬁceerd om dan tenslotte bij de servo aan te komen.

Mixers

In de software van de zender bevinden zich o.a. veel mixfuncties. Ze dienen ervoor, om een stuurfunctie eventueel ook op meerdere servo’s of ook om meerdere stuurfuncties op een servo effect te laten hebben.

Let u in dit verband op de talrijke mixerfuncties, die vanaf bladzijde 100 van de handleiding beschreven worden.

Schakelaars

De standaard ingebouwde schakelaars S1 … S8 kunnen ook bij de programmering van stuurelementen worden betrokken. Deze schakelaars zijn ook bedoeld om programmaopties te schakelen, bv. voor het starten en stoppen van de stopwatch, aan- resp. uitschakelen van een mixer, als leraar/leerling-schakelaar enz. Iedere schakelaar

kan aan zoveel functies toegewezen worden als u maar wenst. Voorbeelden hiervan worden in dit handboek gedemonstreerd.

Stuurelement-schakelaars

Soms is het praktisch om bij een bepaalde positie van een stuurelement, bv. bij een gedeﬁnieerde positie van de kruisknuppel, een functie automatisch aan- of uit te schakelen (bv. aan-/uitschakelen van een stopwatch om de motorlooptijd vast te leggen, automatisch uitdraaien van de landingskleppen en andere mogelijkheden). In de software van de zenders mz-18 HoTT en mz-24

HoTT is daarom de mogelijkheid tot het programmeren van stuurelement-schakelaars geïntegreerd.

Bij deze software-schakelaars moet alleen het schakelpunt op de stuuruitslag worden vastgelegd. De schakelrichting kan ook via de software worden vastgelegd. Meer details vindt u in het onderdeel „Toewijzing van stuurelementen, schakelaars en stuurelement-schakelaars“ ab Seite 40.

Begripsdeﬁnities

Toewijzing van stuurelementen, schakelaars en stuurelement-schakelaars

Principes van de bediening

Op veel plaatsen in het programma bestaat de mogelijkheid, om een functie via een stuurelement (ST1 … 4, DV1 … max. DV4, DT1 en DT2, SL1 en SL2), schakelaars (S1 … S8) resp. via een stuurelement-schakelaar, zie verder hieronder, tussen instellingen om te schakelen, waarbij ook bij beide vormen meervoudige toewijzingen mogelijk zijn. u moet er wel op letten, dat bij functie-overlappingen, zoals het gebruik van één en dezelfde fysieke schakelaar bijvoorbeeld als schakelaar voor het omschakelen tussen vliegfasen en als stuurelement voor de fasentriming, een foute bediening niet uitgesloten kan worden. In dit geval moet u de toewijzing van schakelaars wijzigen.

Omdat de toewijzing van schakelaars in alle menu’s op dezelfde manier plaatsvindt, leggen we hier de principes van de bediening uit, zodat u zich later, bij het lezen van de gedetailleerde menubeschrijvingen, kunt concentreren op de speciale inhouden.

Toewijzing van stuurelementen en schakelaars

In het ondermenu »KAN.SET« (Toewijzing stuurelement), vanaf bladzijde 94, kunt u …

TRG.

RO1L

RO1R

AUX 1

Graubele

St 1

St 2

St 3

St 4

GEEN

AUX 2

AUX 3

AUX 4

AUX 5

10.

AUX 6

11.

12.

AUX 7

GEEN

… aan de ingangen van de zender 5 … 9 resp. 5 … 12 voor de bediening van servo’s zowel elke willekeurige stuurknuppel (ST1 … ST4) als ook elk met “DVx”, “SLx” of eventueel “DTx” aangeduid stuurelement of met “S1 … S8’’ aangeduide schakelaar toewijzen.

Na aantippen van de desbetreffende toets – bijvoorbeeld de van GEEN voorziene toets rechts naast “AUX 1” aan de onderste rand van het display – met een vinger of de meegeleverde stift verschijnt op het display het

volgende venster:

KIEZEN

NEE CLR

11.

12.

AUX 2

AUX 3

AUX 6

AUX 7

GEEN

TRG.

RO1L

RO1R

AUX 1

Graubele

St 1

St 2

St 3

St 4

GEEN

Nu bedient u alleen het gewenste stuurelement (stuurknuppel 1 .. 4, DV1 … max. DV4, SL1 … SL2 of eventueel DT1 … DT2) of schakelaar (S1 … S8), bijvoorbeeld de rechter proportionele draaischuif SL1:

TRG.

RO1L

RO1R

AUX 1

Graubele

St 1

St 2

St 3

St 4

GEEN

SL 1

AUX 2

AUX 3

AUX 4

AUX 5

10.

AUX 6

11.

12.

AUX 7

GEEN

Aanwijzing:

De stuurelementen worden pas na een

bepaalde uitslag herkend. Beweeg deze

daarom zo lang van links naar rechts resp. van voren naar achteren totdat de toewijzing op het display wordt weergegeven. Wanneer de uitslag niet voldoende zou zijn moet u eventueel het stuurelement in de andere richting bewegen.

Toewijzing van schakelaars en stuurelement-schakelaars

De programmapunten, waaraan ook een schakelaar of stuurelement-schakelaar toegewezen kan worden zijn aangeduid met “St/S”, zoals bijvoorbeeld in de afbeelding hieronder van een Dual Rate / Expo-display:

TRG.

Graubele

D/R

EXP

St/S

SYM

+100%

000%

GEEN

UIT

NORMAAL

+100%

000%

RES

–

Tip met een vinger of de meegeleverde stift rechts naast “St/S” op de toets GEEN met de rode achtergrond. Op het display verschijnt de aanduiding:

TRG.

Graubele

KIEZEN

NEE CLR

St/S

SYM

00%

GEEN

UIT

NORMAAL

+100%

000%

RES

–

Toewijzing van schakelaars

Gewenste schakelaar omzetten:

TRG.

SW 1

Graubele

UIT

Op dit display kunt u nu door aantippen van de desbetreffende toets bepalen, in welke positie van de schakelaar de gekozen deze “AAN” moet zijn, bijvoorbeeld:

Toewijzing van stuurelementen, schakelaars en stuurelement-schakelaars

TRG.

SW 1

Graubele

AAN

UIT

AAN

Zou u echter in plaats van de hier als voorbeeld afgebeelde 3-standen-schakelaar S1 de 2-standen-schakelaar S6 kiezen, dan ziet het display er als volgt uit:

TRG.

Graubele

UIT

SW 6

UIT

Kies de gewenste schakelrichting op dezelfde manier als hiervoor beschreven uit.

Schakelaar wissen

Na het activeren van de schakelaartoewijzing, zoals beschreven aan het begin van dit onderdeel, de toets CLR met een vinger of de meegeleverde stift aantippen:

KIEZEN

aantippen

N E CLR

Afbreken van de schakelaartoewijzing

Na het activeren van de schakelaartoewijzing, zoals beschreven aan het begin van dit onderdeel, de toets NEE aantippen.

Toewijzing van stuurelement-schakelaars

Gewenste stuurelement-schakelaar bedienen, bijvoorbeeld de hoogteroerstuurknuppel, op het display aangeduid als “St 3”:

TRG.

STICK

POS

MODE

RICHT

St 3

000

ENKEL

OMK

Graubele



ENT

De gele pijl rechts naast het balkdiagram visualiseert de actuele positie van het stuurelement, die door aantippen van de toets ENT als schakelpunt naar het waardenveld rechts naast “POS” kan worden overgenomen. Aantippen van OMK in de regel “RICHT(ing)” keert de schakelrichting van die functie om.

In de regel “MODE” kan tenslotte nog de schakelfunctie van de stuurelement-schakelaar van eenvoudig aan-/ uitzetten net als een 2-standen-schakelaar naar de schakelfunctie zoals bij een 3-standen-schakelaar worden omgezet.

In dit geval moet u echter in ieder geval een schakelpositie die niet gelijk aan “000”

is ingeven. Anders riskeert u een permanent omschakelen tussen de beide schakeltoestanden, zolang het desbetreffende stuurelement zich in de middenpositie bevindt.

Aanwijzing:

Alle schakelaars kunnen meerdere keren

worden bezet! Let er wel op, dat u niet per

abuis aan een schakelaar functies toewijst, die elkaar storen! Noteer eventueel de verschillende schakelaarfuncties.

Voorbeelden van toepassingen::

• Aan- of uitschakelen van een in het model ingebouwde gloeiplugaccu voor de stationairloop, wanneer de K1-knuppel onder of boven een bepaald punt komt. De schakelaar van de gloeiplugverhitting wordt daarbij in de zender via een mixer aangestuurd.

• Automatisch aan- of uitzetten van een stopwatch voor het meten van de netto “vliegtijd” van een helikopter door een stuurelement-schakelaar op de gaslimiter.

• Automatisch uitschakelen van de mixer “RO  RI” bij het uitdraaien van de remkleppen, om bv. bij landingen op een helling de dwarsrichting van het model aan de contouren van de helling aan te passen, zonder dat het – normaal gesproken – meelopende richtingroer ook nog eens de vliegrichting beïnvloedt.

• Uitdraaien van de landingskleppen en bijtrimmen van het hoogteroer bij de landing, zodra de gasknuppel op een bepaald schakelpunt gekomen is.

• Aan- en uitschakelen van de stopwatch om de looptijd van elektromotoren te meten.

Toewijzing van stuurelementen, schakelaars en stuurelement-schakelaars

vrij of RO2 rechts of speciale functie

vrij of speciale functie of WK2 rechts/hoogte rechts

Aansluiting aan de ontvanger

Vliegtuigmodellen

Aanwijzingen bij de installatie

De servo’s MOETEN in de hier afgebeelde volgorde aan de uitgangen van de ontvanger worden aangesloten: niet benodigde

uitgangen worden gewoon open gelaten.

• Bij de zender mz-18 HoTT in ieder geval op het volgende letten:

De 9-kanaals zender mz-18 HoTT kan standaard alleen de uitgangen 1 tot 9 aan-

sturen! Eventueel aan de uitgangen 10 tot 12 aangesloten servo’s blijven daarom bij deze zender constant in de middenpositie staan.

Let ook op de aanwijzingen op de volgende bladzijden.

Vliegtuigmodellen met en zonder motor, met maximaal 4 rolroer- en maximaal 4 welfkleppenservo’s …

… en staarttype “normaal” of “2 hoogteroerservo’s”

vrij of WK2 rechts of speciale functie vrij of WK2 links of speciale functie vrij of 2e hoogteroer of speciale functie

ontvangerstroomvoorziening

welfklep rechts of vrij of speciale functie welfklep of welfklep links rolroer rechts of speciale functie

richtingroer

hoogteroer of 1e hoogteroer rolroer of rolroer links remkleppen- of motorservo of regelaar bij electroaandrijving

ontvangerstroomvoorziening

vrij of RO2 links of speciale functie

… en staarttype “V-staart”

vrij of WK2 rechts of speciale functie vrij of WK2 links of speciale functie vrij of speciale functie

ontvangerstroomvoorziening

welfklep rechts of vrij of speciale functie welfklep of welfklep links rolroer rechts of speciale functie

hoogte/richting rechts hoogte/richting

rolroer of rolroer links remkleppen- of motorservo of regelaar bij electroaandrijving

links

ontvangerstroomvoorziening vrij of RO2 links of speciale functie

Delta-/staartloze modellen met en zonder motor, met maximaal 4 rol-/hoogteroer- en 4 welfkleppen/hoogteroerservo’s

vrij of speciale functie of WK2 links/hoogte links vrij of speciale functie

vrij of speciale functie ontvangerstroomvoorziening

vrij of welfklep/hoogte rechts vrij of welfklep/hoogte links vrij of speciale functie

vrij of richtingroer rol/hoogte rechts rol/hoogte links

remkleppen- of motorservo of regelaar bij electroaandrijving

ontvangerstroomvoorziening vrij of speciale functie

Als gevolg van de verschillende inbouw van de servo’s en de roeraansturingen kan bij het programmeren de draairichting van de servo’s omgekeerd zijn. De volgende tabel biedt hierbij hulp:

model-

type

V-staart richtings- en hoog-

servo met ver-

keerde draairich-

ting

teroer verkeerd

aanwijzing

servo 3 + 4 in het ondermenu »OMK/ VERTR« ompolen

richtingroer goed, hoogteroer ver-

servo 3 + 4 aan ontvanger omwisselen

keerd hoogteroer goed,

richtingroer verkeerd

servo 3 + 4 in het ondermenu »OMK/ VERTR« ompolen EN aan ontvanger omwisselen

delta, staartloos

hoogte- en richtingroer verkeerd

hoogteroer goed, rolroer verkeerd

servo 2 + 3 in het ondermenu »OMK/ VERTR« ompolen

servo 2 + 3 in het ondermenu »OMK/ VERTR« ompolen EN aan ontvanger omwisselen

rolroer goed, hoogteroer verkeerd

servo 2 + 3 aan de ontvanger omwisselen

Alle voor een vliegtuigmodel relevante menu’s zijn bij de “programmabeschrijvingen” van het symbool van een vliegtuigmodel …

Aansluiting aan de ontvanger – vliegtuigmodellen

… voorzien, zodat u zich bij het programmeren van een vliegtuigmodel alleen met deze menu’s hoeft bezig te houden.

Helikoptermodellen

vrij of toerenregelaar of speciale functie

Aanwijzing voor degenen, die overstappen vanaf oudere Graupner-besturingen:

Anders dan bij de vroegere ontvangerbezetting zijn de servo-aansluiting 1 (pitch-servo)

en servo-aansluiting 6 (gas-servo) verwisseld. De servo’s moeten op de manier, zoals die rechts is afgebeeld, aan de uitgangen van de ontvanger worden aangesloten. Niet benodigde uitgangen worden gewoon open gelaten.

Preciezere details bij elk tuimelschijftype vindt u op bladzijde 50 in het menu »Modelkeuze«.

Aanwijzingen bij de installatie:

De servo’s MOETEN in de hier afgebeelde

volgorde aan de ontvanger aangesloten

zijn. Niet benodigde uitgangen worden

gewoon open gelaten.

Let in ieder geval ook op de aanwijzingen op de volgende bladzijden.

Aanwijzing:

Om het gemak en de veiligheid van de

gaslimiter, zie vanaf bladzijde 96, te kunnen

benutten moet ook een toerenregelaar, afwijkend van de afbeelding hiernaast, in plaats van aan ontvangeruitgang “8” aan ontvangeruitgang “6” worden aangesloten. Zie voor meer informatie bladzijde 184.

Ontvangeraansluiting van helikoptermodellen … … met 1 tot 3 tuimelschijfservo’s

vrij of speciale functie vrij of speciale functie

vrij of speciale functie

ontvangerstroomvoorziening

gyro-gevoeligheid „Gain“ gasservo of motorregelaar

vrij of speciale functie hekrotorservo (gyro-systeem) nick-1-servo rol-1-servo pitch- of rol-2- of nick-2-servo

ontvangerstroomvoorziening vrij of speciale functie

… met 4 tuimelschijfservo’s

vrij of speciale functie vrij of speciale functie

vrij of speciale functie

ontvangerstroomvoorziening

gyro-gevoeligheid „Gain“ gasservo of motorregelaar

nick-2-servo hekrotorservo (gyro-systeem) nick-1-servo rol-1-servo rol-2-servo

ontvangerstroomvoorziening vrij of speciale functie

Alle voor een helikoptermodel relevante menu’s zijn in het onderdeel “programmabeschrijving” van het symbool van een helikopter …

… voorzien, zodat u zich bij het programmeren van een helikoptermodel alleen met deze menu’s hoeft bezig te houden.

Aansluiting aan de ontvanger – helikoptermodellen

Programmabeschrijving

000

Wanneer u tot hiertoe het handboek heeft doorgenomen zult u ongetwijfeld de een of andere programmering hebben uitgeprobeerd. Desondanks willen we hieronder elk menu gedetailleerd beschrijven.

Zoals al in het onderdeel “Bediening van het display” op bladzijde 21 werd behandeld worden er door het aantippen van één van de drie, met “B”, “F”, en “S” aangeduide “tandwiel”-symbolen rechts onder op het basisdisplay …

000%

0:01:23

M 1

MODELNAAM 1

ACCUTIJD 00: 01: 23

000 000

000

000%

4.2V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

… het desbetreffende keuzemenu opgeroepen. In deze drie menu’s zijn tenslotte alle benodigde instel- en weergavemenu’s samengevat, die nodig zijn voor het programmeren van een model en de zender inclusief de telemetrie-functies.

Aanwijzing:

De beschrijving van de verschillende menupunten op de volgende dubbele bladzijde wordt in de volgorde gedaan, zoals

de zender deze aanbiedt.

Deze menu’s zijn:

Programmabeschrijving

„B“ (“groen” Basismenu) Tip het van de letter “B” voorziene “tandwiel”-symbool

aan met een vinger of de meegeleverde stift:

BASIS

WEG/LIM

KLOKKEN

ZEND.UITG

FUNKTIE

OMK/VERT

FAIL-SAFE

SYSTEEM

MIDDEN

TRIM STAP

TERUG

MOD.KEUZE

M-STOP

Sv-MON

MODELTYPE

ZEND.SET

KAN.SET

In dit menu zijn in principe alle instel- en weergavemenu’s samengevat, die voor het instellen van een model nodig zijn:

naam menu zijde

MOD.KEUZE

MODELTYPE

WEG/LIM

OMK/VERTR

MIDDEN

M-STOP ZEND.SET KLOKKEN

FAIL-SAFE TRIM STAP

Sv-MON

KAN.SET

ZEND.UITG

* Bij een model ZONDER motor niet zichtbaar

»modelkeuze« 46

»modeltype« 66

»servo-weg/servo-limit« 68

»servo-omkeer/vertraging

stuurelement«

»servo-neutraalpositie« 72

»motor-stop«* 74

»zender-instelling« 76

»klokken« 82

»fail-safe« 86

»trimstappen« 88

» servo-monitor« 92

»instelling stuurelement« 94

»zenderuitgang« 98

„F“ (“blauw” Functiemenu) Tip het van de letter “F” voorziene “tandwiel”-symbool

aan met een vinger of de meegeleverde stift:

Afhankelijk van het modeltype van het actueel actieve modelgeheugen worden er twee

verschillende menustructuren getoond. Deze kunnen weer – afhankelijk van de basisinstellingen van het desbetreffende model – ook variëren. De beide menu’s hieronder geven daarom maar een voorbeeld van de omvang van een menu weer:

gemeenschappelijke functiemenu’s

naam menu zijde

PROG.MIX

TRAINER

TELEMET.

»vrije mixers« 102

»leraar/leerling« 109

»telemetrie-instelling« 116

vliegtuigmodellen

BASIS

DR EXP

RO DIFF

TRAINER

FUNKTIE

VL MIX

WK MIX

V-STAART

SYSTEEM

GAS CRV

WK SET

TELEMET.

TERUG

FASE

PROG.MIX

BUTTERFLY

naam menu zijde FASE

DR/EXP

VL MIX

»faseninstelling« 134

»DR/expo« 138

»wingmixer« 142

GAS CRV STATION.

PROG.MIX

SNAP ROLL

RO DIFF

WK MIX

WK SET

REM

BUTTERFLY

TRAINER V-STAART TELEMET.

»K1-curve«* 146

»instelling stationairloop«* 150

»vrije mixers« 102

»snap-roll instelling«* 151

»ro-differentiatie«* 152

»ro- en wk-mixers«* 154

»wk-instellingen«* 158

»rem-instellingen«* 162

»butterﬂy-instellingen«* 164

»leraar/leerling« 109

»v-staart«* 168

»telemetrie-instellingen« 116

* Eventueel afhankelijk van het model niet zichtbaar

helikoptermodellen

BASIS

TERUG

FUNKTIE

SYSTEEM

GYRO/GOV

GAS-AR

TUIMELSCH

TS LIMIET

HELI-MIX

GAS MIX

PROG.MIX

TRAINER

PIT>>HECK

TELEMET.

»gyro/toerenregelaar« 188

»gas autorot“« 192

»tuimelschijfmixer« 194

»ts-limiter« 195 »helimixers« 196 »gasmixers« 198

»vrije mixers« 102

»leraar/leerling« 109

»pitch >> hek mixer» 200

»telemetrie-instellingen« 116

gemeenschappelijke systeemmenu’s

„S“ (“paars” Systeemmenu)

Tip het van de letter “S” voorziene “tandwiel”-symbool aan met een vinger of de meegeleverde stift:

In dit menu zijn zenderspeciﬁeke instel- en weergavemenu’s samengevat:

ETC.SET DISPLAY

ST.KALIB

MP3

»“diverse“ instellingen« 204

»display-instellingen« 207

»stuurknuppelcalibratie« 210

»MP3-menu«

(alleen bij mz-24 HoTT)

212

„T“ („Telemetrie-displays“) Tip het van de letter “T” voorziene “tandwiel”-symbool

aan met een vinger of de meegeleverde stift: De weergave wisselt van het basisdisplay naar de weer-

gave van telemetrie-data, bv.:

00dB

TRG.

3.0 3.0

VO LT

0.0V

0 0

-20

6.0 6.0

40.0

TEMP

00°C

00dB

min V

0.0V

000%

0000ms

FASE

GAS-AR

PROG.MIX

DR/EXPO

TUIMELSCH

TRAINER

PIT. CRV

TS LIMIET

PIT>>HECK

GAS CRV

HELI-MIX

TELEMET.

GYRO/GOV

GAS MIX

naam menu zijde FASE

DR/EXP

PIT CRV

GAS CRV

»faseninstelling« 170

»DR/expo« 173

»pitchcurve« 177

»gascurve« 183

BASIS

TERUG

ST-MODE

ST.KALIB.

WAARSCHUWING

FUNKTIE

MP3

ETC.SET

SYSTEEM

DISPLAY

naam menu zijde

ST-MODE

WARSCHU.

»stuurtoewijzing« 202

»instell. waarschuwingen« 203

Programmabeschrijving

000%

000

Modelkeuze

Manipuleren van de modelgeheugens 1 … 30

Schakel de zender aan en tip hierna in het basisdisplay van de zender met een vinger of de meegeleverde stift óf op het waardenveld M x links op het display om het ondermenu »Modelkeuze« direct óf alternatief op het met “B” aangeduide “tandwiel”-symbool, om hetzelfde menu vanuit het Basismenu op te roepen:

RX TX

RX 00.0V

0:01:23

M 1

MODELNAAM 1

ACCUTIJD 00: 01: 23

TERUG

MODELTYPE

MOD.KEUZE

aantippen

Sv-MON

TRG.

ZEND.SET

KAN.SET

MODELNAAM 1

MODELNAAM 2

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

BASIS

000 000

000

WEG/LIM

KLOKKEN

ZEND.UITG

aantippen

FUNKTIE

000:00.0 000:00.0

OMK/VERT

FAIL-SAFE

De hieronder volgende beschrijving van dit omvangrijke menu vindt plaats in de volgorde van de aan de rechter rand geplaatste functietoetsen, beginnend met de bovenste:

4.2V

NORMAAL

SYSTEEM

MIDDEN

TRIM STAP

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

VLG. (“volgende zijde”)

Door middel van aantippen van de toets VLG. op het display rechts boven met een vinger of de meegeleverde stift wisselt u volgens het rotatieprincipe van de weergave van de eerste zes modelgeheugens …

MODELNAAM 1

TRG.

MODELNAAM 1

MODELNAAM 2

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

VLG.

S L

aantippen

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

… naar de weergave van de volgende zes …

MODELNAAM 1

TRG.

MODELNAAM 10

MODELNAAM 11

MODELNAAM 12

MODELNAAM 7

MODELNAAM 8

MODELNAAM 9

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

… enz. Na de weergave van de modelgeheugens 25 … 30 staan weer de modelgeheugens 01 … 06 ter beschikking enz.

SEL (modelwissel)

Tip met een vinger of de meegeleverde stift het keuzeveld van het gewenste modelgeheugen aan, bijvoorbeeld:

MODELNAAM 1

TRG.

MODELNAAM 1

MODELNAAM 2

MODE NAAM 3

aantippen

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

De kleur van de toets wisselt van rood naar blauw:

MODELNAAM 1

TRG.

MODELNAAM 1

MODELNAAM 2

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

Tip nu met een vinger of de meegeleverde stift op het symbool SEL op de rechter rand van het display …

MODELNAAM 1

TRG.

MODELNAAM 1

MODELNAAM 2

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

VLG.

SEL

aantippen

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

… en aansluitend op NEE , om het proces weer af te breken resp. op JA , om de wissel van model in te leiden …

Basismenu – modelkeuze

MODELNAAM 1

TRG.

MODELNAAM 1

MODELNAAM 2

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

MODEL-

WISSEL

aantippen

NEE

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

… waarop gedurende ca. 1 seconde “Wachten” verschijnt:

MODELNAAM 1

TRG.

MODELNAAM 1

MODELNAAM 2

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

wachten!

AUB

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

Zodra deze melding verdwijnt heeft de modelwissel plaatsgevonden en verschijnt in de bovenste regel als bevestiging de naam van het geselecteerde modelgeheugen:

MODELNAAM 2

TRG.

MODELNAAM 1

MODELNAAM 2

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

FAIL SAFE

INSTELLEN

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

Vanaf ﬁrmwareversie V 1.023 wordt hierna – zoals hierboven afgebeeld – de aanwijzing “FAIL SAFE INSTELLEN” gedurende enkele seconden getoond, wanneer u

in het opgeroepen modelgeheugen nog geen Fail-Safe-instellingen geprogrammeerd heeft.

NW (nieuw model aanmaken)

Aanwijzingen:

• Met SEL wisselt u tussen de al bezette modelgeheugens.

• Om modelgeheugens met een hoger nummer dan

06 te bereiken tipt u rechts boven op het display op VLG. (“volgende”).

Kies, zoals hierboven beschreven werd, een vrij of eventueel een al bezet, maar niet meer benodigd modelgeheugen uit om een nieuw model aan te maken. Tip daarvoor met een vinger of de meegeleverde stift aan de rechter rand van het display in plaats van SEL op NW :

MODELNAAM 1

TRG.

MODELNAAM 1

MODELNAAM 2

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

VLG.

SEL

IM .M

aantippen

RES

KOP

Na het aantippen van NW verschijnt het keuzevenster, zoals zichtbaar in de volgende afbeelding. Hierin heeft u de keuze tussen handmatig en assistent-gestuurde programmering en een NEE om het proces af te breken.

In de hierna volgende menu’s worden dan – afhankelijk van het gekozen modeltype – de opties als keuze aangeboden, die voor de conﬁguratie van een vliegtuigmodel resp. een helikopter nodig zijn. Omdat in dit onderdeel als voorbeeld de handmatige programmering van een vliegtuigmodel wordt beschreven, tipt u met een vinger of de meegeleverde stift op de toets MAN. :

MODELNAAM 1

TRG.

MODELNAAM 1

MODELNAAM 2

MAN.

MODEL AAM 4

MODEL AAM 5

aantippen

MODELNAAM 6

KIES

ASSI

NEE

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

Aanwijzing:

De assistent gestuurde modelprogrammering wordt aansluitend, in het kader van de programmering van een helikopter, als

voorbeeld behandeld.

Handmatig de basisinstellingen van een nieuw

model invoeren

De handmatige basisprogrammering van een model wordt altijd begonnen door de naam ervan in te voeren.

• “Modelnaam”

MAN.

ACT. MODELNAAM

MODELNAAM 2

NIEUW MODELNAAM

A B C D E F

G H I J K L

O P

CL SP

NUM

V W

SPECIAL

CAPS

Tip op het toetsenbord op het beeldscherm de eerste letter van de in te voeren modelnaam met een vinger of de meegeleverde stift.

Van GROTE naar kleine letters en omgekeerd wisselt u via de CAPS -toets onderaan het beeldscherm, en op dezelfde manier bereikt u via de NUM -toets rechts daarnaast de getallen 0 … 9 en enkele bijzondere tekens.

Voor het invoeren van een spatie tipt u op de

Basismenu – modelkeuze

toets SP [Space]. Andere bijzondere tekens staan ter beschikking na het aantippen van de toets SPE-

CIAL .

Op dezelfde manier voert u alle andere tekens in. Maximaal 15 tekens kunnen als modelnaam worden ingevoerd.

Aantippen van de toets DE [DELETE] in de onderste rij van de rode toetsen verwijdert het telkens laatste teken, en een aantippen van CL [CLEAR] verwijdert alle ingevoerde tekens in één keer.

De op deze manier ingevoerde tekens verschijnen in het blauwe veld boven het toetsenveld in de volgorde, zoals u ze heeft ingevoerd, bijvoorbeeld:

NUM

O P

CL SP

Graubele

V W

SPECIAL

MAN.

ACT. MODELNAAM

MODELNAAM 2

NIEUW MODELNAAM

A B C D E F

G H I J K L

CAPS

Om de modelnaam in het modelgeheugen over te nemen tipt u op de “rode” toets EN [ENTER] rechts onder:

CL SP

NUM

O P

Graubele

V W

SPECI

aantippen

MAN.

ACT. MODELNAAM

MODELNAAM 2

NIEUW MODELNAAM

A B C D E F

G H I J K L

CAPS

MAN.

ACT. MODELNAAM

MODELNAAM 2

NIEUW MODELNAAM

Graubele

A B C D E F

G H I J K L

O P

NUM

V W

CL SP

SPECIAL

CAPS

Om naar de volgende optie te gaan verlaat u het menu door een aantippen van de toets MAN. links boven:

MAN.

ACT. MODELNAAM

AM 2

aantippen

NIEUW MODELNAAM

Graubele

A B C D E F

G H I J K L

O P

NUM

V W

CL SP

SPECIAL

CAPS

• “Modeltype”

Omdat we hier als voorbeeld een “motormodel met electro-aandrijving” willen programmeren wordt het keuzeveld “MOT(ormodel)” met een vinger of de meegeleverde stift aangetipt:

aantippen

HELI

HELIKOPTER

MOT.

VLIEGTUIG

ZWE.

ZWEVER

• “Vleugeltype”

… waarin u door aantippen van het desbetreffende keuzeveld het aantal rolroer- en welfkleppenservo’s vastlegt:

VL-TYP

NORMAAL

1RO

2R2W

2RO2WK

1R1W

1RO1WK

2R4W

2RO4WK

2RO

4R2W

4RO2WK

2R1W

2RO1WK

4R4W

4RO4WK

Aanwijzing:

Afwijkend van het hier afgebeelde display van de 12-kanaals zender mz-24 HoTT

wordt op het display van de 9-kanaals zender mz-18 HoTT alleen “1RO” tot maximaal “2R2W” aangeboden.

Eventueel wisselt u eerst door het aantippen van de toets met het op schrift “normaal” naar de keuzelijst voor Delta-/staartloze modellen:

VL-TYP

2RO

2R4W

2RO4WK

DE LTA

2R1W

2RO1WK

4R2W

4RO2WK

2R2W

2RO2WK

4R4W

4RO4WK

Aansluitend op de keuze van het vleugeltype verschijnt het display …

Basismenu – modelkeuze

Na de keuze van het modeltype verschijnt het display …

• “Staarttype”

… waar u het soort staart vastlegt:

NOR

NORMAAL

V-STAART

2HO

2HOSv3+8

Uw invoer sluit u af met de keuze van de …

• “Soort aandrijving”

… van uw model:

ELEKTRO MOTOR

VERBR. MOTOR

Aanwijzing:

De standaardwaarde “Motor uit” resp. “Stationair”= “K1-knuppel naar achteren”

kan bij een vliegtuigmodel in het menu “K1-curve”, bladzijde 146, eventueel omgezet worden naar “K1-knuppel naar voren” door omdraaien van de stuurcurve.

Na keuze van de soort aandrijving verschijnt een display met een overzicht van de tot nu toe gedane instellingen, bijvoorbeeld …

M-TYP VL-TYP MOTOR

NORMAAL

MOT.

VLIEGTUIG

2RO

ST-TYP

NORMAAL

ELEKTRO MOTOR

ENT

... dat u door aantippen van de toets ENT rechts onder met een vinger of de meegeleverde stift in de richting van het basismenu verlaat:

BASIS

WEG/LIM

KLOKKEN

ZEND.U TG

FUNKTIE

OMK VERT

FAIL-SAFE

SYSTEEM

MIDDEN

TRIM STAP

TERUG

MOD.KEUZE

M-STOP

Sv-MON

MODELTYPE

ZEND.SET

KAN.SET

Met behulp van een assistent de basisinstellingen

van een nieuw model invoeren

In het onderdeel hierboven is als voorbeeld de handmatige basisprogrammering van een vliegtuigmodel beschreven. Hieronder wordt nu ook als voorbeeld de assistent gestuurde programmering van een helikoptermodel beschreven.

Kies, zoals onder »Modelkeuze« op bladzijde 46 beschreven werd, een vrij of eventueel een al bezet, maar niet meer benodigd modelgeheugen uit om een nieuw model aan te maken.

Na het aantippen van NW verschijnt – zoals in het vorige onderdeel werd beschreven – het keuzevenster, zoals zichtbaar in de volgende afbeelding. Hierin heeft u de keuze tussen MAN. – handmatige – en ASSI – assistentgestuurde – programmering en een NEE om het proces af te breken.

In de hierna volgende menu’s worden dan – afhankelijk van het gekozen modeltype – de opties als keuze aangeboden, die voor de conﬁguratie van een vliegtuigmodel resp. een helikopter nodig zijn. Omdat in dit onderdeel als voorbeeld de programmering van een helikopter met behulp van een assistent wordt beschreven, tipt u met een vinger of de meegeleverde stift op de toets ASSI :

MODELNAAM 1

TRG.

MODELNAAM 1

MODELNAAM 2

MAN.

MODELNAAM 4

MODELNAA

MODELNAAM 6

aantippen

KIES

ASSI

NEE

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

Aanwijzing:

De handmatige programmering van een model wordt in het vorige onderdeel, in het kader van de programmering van een

vliegtuigmodel met electroaandrijving, als voorbeeld

Basismenu – modelkeuze

beschreven.

Net als hiervoor, bij de handmatige programmering van een model, wordt ook bij een modelprogrammering met behulp van een assistent begonnen met de invoer van de naam van het model.

• “Modelnaam”

ASSI

ACT. MODELNAAM

MODELNAAM 2

NIEUW MODELNAAM

A B C D E F

G H I J K L

O P

NUM

V W

CL SP

SPECIAL

CAPS

Tip op het toetsenbord op het beeldscherm de eerste letter van de in te voeren modelnaam met een vinger of de meegeleverde stift.

Voor het invoeren van een spatie tipt u op de toets SP [Space]. Andere bijzondere tekens staan ter beschikking na het aantippen van de toets SPE-

CIAL .

Op dezelfde manier voert u alle andere tekens in. Maximaal 15 tekens kunnen als modelnaam worden ingevoerd.

Aantippen van de toets DE [DELETE] in de onderste rij van de rode toetsen verwijdert het telkens laatste teken, en een aantippen van CL [CLEAR] verwijdert alle ingevoerde tekens in één keer.

De op deze manier ingevoerde tekens verschijnen in het blauwe veld boven het toetsenveld in de volgorde, zoals u ze heeft ingevoerd, bijvoorbeeld:

O P

CL SP

Cobra

V W

SPECIAL

ASSI

ACT. MODELNAAM

MODELNAAM 2

NIEUW MODELNAAM

A B C D E F

G H I J K L

NUM

CAPS

Om de modelnaam in het modelgeheugen over te nemen tipt u op de “rode” toets EN [ENTER] rechts onder:

O P

CL SP

O P

CL SP

Cobra

V W

SPECIA

aantippen

V W

SPECIAL

ASSI

ACT. MODELNAAM

MODELNAAM 2

NIEUW MODELNAAM

ASSI

ACT. MODELNAAM

MODELNAAM 2

NIEUW MODELNAAM

Cobra

A B C D E F

G H I J K L

NUM

CAPS

A B C D E F

G H I J K L

NUM

CAPS

Om naar de volgende optie te gaan verlaat u het menu door een aantippen van de toets ASSI links boven:

ASSI

ACT ODELNAAM

aantippen

AAM 2

NIEUW MODELNAAM

Cobra

A B C D E F

G H I J K L

O P

CL SP

NUM

V W

SPECIAL

CAPS

• “Modeltype”

Omdat we hier als voorbeeld een helikoptermodel willen programmeren wordt de toets HELI met een vinger of de meegeleverde stift aangetipt:

HELI

HELIK PTER

aantippen

MOT.

VLIEGTUIG

ZWE.

ZWEVER

Na de keuze van het modeltype verschijnt het display …

• “Tuimelschijftype”

… waarin u door aantippen van het desbetreffende keuzeveld het aantal tuimelschijfservo’s vastlegt:

1 SERVO

3 Sv (140°)

2 SERVO

3S-N

3 Sv nick (120°)

3S-R

3 Sv rol (120°)

4 Sv (90°)

Basismenu – modelkeuze

• “1 servo”

U gebruikt een Flybarless-systeem of de tuimelschijf wordt via een aparte rol- en nickservo bewogen. De pitchsturing vindt plaats via één aparte servo.

(Omdat bij helikoptermodellen, die maar 1 pitchservo hebben, de in totaal drie tuimelschijfservo’s voor pitch, nicken en rollen ZONDER zendermixers voor de functies worden gebruikt, net als normaal gesproken bij Flybarless-systemen, wordt daardoor het menupunt »TS-MIX«, bladzijde 194, uit de multifunctielijst verwijderd.)

• “2 servo”

De tuimelschijf wordt voor de pitchsturing axiaal verschoven door twee rolservo’s; de nicksturing wordt door een mechanische compensatiewip ontkoppeld.

• “3Sv (2Roll)”

Symmetrische driepuntsaansturing van de tuimelschijf via 3 over telkens 120 ° verdeelde aanstuurpunten, waaraan één nickservo (vooraan of achteraan) en twee rolservo’s (zijdelings links en rechts) verbonden zijn. Voor de pitchsturing verschuiven alle drie de servo’s de tuimelschijf axiaal.

• “3Sv (140)”

Asymmetrische driepuntsaansturing van de tuimelschijf via 3 aanstuurpunten, waaraan één nickservo (achteraan) en twee rolservo’s (zijdelings links en rechts vooraan) verbonden zijn. Voor de pitchsturing verschuiven alle drie de servo’s de tuimelschijf axiaal.

• “3Sv (2Nick)”

Symmetrische driepuntsaansturing zoals hierboven, alleen om 90 ° verdraaid, d.w.z. één rolservo aan de zijkant en twee nickservo’s vooraan en achteraan.

• “4Sv (90)”

Vierpuntsaansturing van de tuimelschijf via twee

rol- en twee nickservo’s.

tuimelschijftype: 1 servo

tuimelschijftype: 2 servo‘s

tuimelschijftype: 3 servo‘s (2 rol)

tuimelschijftype: 3 servo‘s (140 °)

tuimelschijftype: 3 servo‘s (2 nick)

tuimelschijftype: 4 servo‘s (90 °) 2 nick / 2 rol

Direct daarna verschijnt het display ...

• “Soort aandrijving”

… , waarin u vastlegt of uw helikopter door een elektro- of verbrandingsmotor wordt aangedreven:

ELEKTRO MOTOR

VERBR. MOTOR

Aansluitend aan de keuze van de soort aandrijving brengt de assistent u direct verder, naar de eerste model-afhankelijke instellingen, naar het display …

Basismenu – modelkeuze

• “OMK/VERT“ (servo-omkehr/-vertraging)

K10

K11

K12

NORMAAL

NOR

0.0s

RES

–

OMK/VERT

TRG.

NOR

0.0s

Aanwijzing:

Afwijkend van de hier afgebeelde displays van de 12-kanaals zender mz-24 HoTT worden bij de 9-kanaals zender mz-18

HoTT alleen de kanalen 1 … 9 weergegeven.

• Vliegfasen-onafhankelijke instelling van de servo-draairichtingen

In dit display stelt u de servo-draairichtingen onafhankelijk van de vliegfase in door middel van

het aantippen van de desbetreffende toets met een vinger of de meegeleverde stift van NOR naar OMK en omgekeerd, bijvoorbeeld bij K8:

K10

K11

K12

NORMAAL

NOR

N R

aantippen

NOR

0.0s

RES

–

OMK/VERT

TRG.

NOR

0.0s

K10

K11

K12

NORMAAL

NOR

OMK

NOR

0.0s

RES

–

OMK/VERT

TRG.

NOR

0.0s

• Vliegfasen-afhankelijke instelling van een – symmetrische – tijdsvertraging van het stuurelement

LET OP

Via de toetsen met de standaardwaarde 0.0s stelt u een symmetrische

tijdsvertraging van het stuursignaal aan de kant van het stuurelement in. Een hier ingestelde tijdsvertraging heeft daardoor niet uitsluitend effect op de servo met het nummer van de vermeende vertraagde ontvangeraansluiting, maar ook tegelijkertijd op alle servo’s, die aangestuurd worden door het aan stuurfunctie X aangesloten bedieningselement.

Voor het instellen van een tijdsvertraging van het stuurelement tipt u met een vinger of de meegeleverde stift op de gewenste toets, die standaard van het opschrift 0.0s is voorzien, bijvoorbeeld die van het in het menu »Kanaal set«, vanaf bladzijde 94, aan de ingang 8 toegewezen stuurelement:

K10

K11

K12

NOR

OMK

NOR

NORMAAL

aantippen

0.0s

0 s

0.0s

RES

–

OMK/VERT

TRG.

NOR

0.0s

De kleur van het optieveld verandert van rood in blauw:

K10

K11

K12

NOR

OMK

NOR

NORMAAL

0.0s

RES

–

OMK/VERT

TRG.

NOR

0.0s

Door de + -toets aan de rechter rand van het display een aantal keren aan te tippen verhoogt u de waarde tot max. 9,9s, bijvoorbeeld:

K10

K11

K12

NOR

OMK

NOR

NORMAAL

0.0s

1.2s

0.0s

RES

–

OMK/VERT

TRG.

NOR

0.0s

Basismenu – modelkeuze

Aantippen van de – -toets daaronder verkleint een waarde naar minimaal 0,0s en aantippen van de RES -toets zet een veranderde waarde terug naar de standaardwaarde.

Door een aantippen van de toets ASSI …

TRG.

aantippen

NOR

OMK/VERT

0.0s

K10

K11

K12

NORMAAL

NOR

OMK

NOR

0.0s

1.2s

0.0s

RES

–

ASSI

WEG/LIM

100%

150%

100%

150%

100%

150%

1 %

aantippen

150%

100%

– BEGR. BEGR. +

– WEG +

100%

150%

VLG.

RES

ASSI

WEG/LIM

100%

150%

VLG.

RES

–

150%

aantippen

150%

100%

–

150%

123%

150%

100%

150%

100%

– BEGR. BEGR. +

– WEG +

… wisselt u verder, naar de volgende optie, die van de …

• “WEG/LIM” (servoweg/-limiet)

ASSI

WEG/LIM

100%

150%

VLG.

RES

–

150%

100%

150%

100%

150%

100%

150%

100%

– BEGR. BEGR. +

– WEG +

Aanwijzing:

Om stuurkanalen met een hoger nummer dan K5 te bereiken tipt u rechts boven in het display op VLG. (“volgende”).

In dit display wordt de servoweg en eventueel ook de begrenzing van de weg apart voor beide kanten ingesteld. Het instelbereik bedraagt in beide gevallen 0 … 150% van de normale servoweg.

De ingestelde waarden hebben daarbij altijd betrekking op de instellingen in het ondermenu »MIDDEN«.

Voor het veranderen van een actuele waarde tipt u met een vinger of de meegeleverde stift op het gewenste optieveld, bijvoorbeeld:

De kleur van het optieveld wisselt van rood naar blauw:

ASSI

WEG/LIM

100%

150%

VLG.

RES

–

150%

100%

150%

100%

150%

100%

150%

100%

– BEGR. BEGR. +

– WEG +

Door de + -toets aan de rechter rand van het display een aantal keren aan te tippen verhoogt u de waarde van het actieve optieveld.

Aantippen van de – -toets daaronder verkleint de actuele waarde van het actieve veld en aantippen van de RES -toets zet een veranderde waarde terug naar de standaardwaarde.

Zodra u al uw servo’s op de hier beschreven manier heeft afgesteld tipt u weer op de toets ASSI links boven, om naar het volgende instelpunt te wisselen:

• “Dual Rate/Expo”

1. Display “Dual Rate/Expo”

De – klassieke – Dual-Rate-/Expo-functie van dit menupunt maakt het mogelijk om vliegfasen-afhankelijk via schakelaars de stuuruitslagen resp. –karakteristieken van “rollen”, “nicken” en “hekrotor”, d.w.z. de stuurfuncties 2 … 4, om te schakelen resp. te beïnvloeden.

Om tussen de verschillende stuurfuncties te wisselen tipt u met een vinger of de meegeleverde stift op de toets rechts naast de gele “K”:

ASSI

D/R

EXP

St/S

SYM

NORMAAL

aantippen

000%

GEEN

UIT

ROL

000%

Aanwijzingen:

•

In de display-graﬁek worden de curvenkarakteristieken direct zichtbaar gemaakt.

• Wanneer u in het ondermenu »FASE«, bladzij- de 170, vliegfasen heeft aangemaakt en elk van een passende naam heeft voorzien, verschijnt deze op het display rechts boven, bijvoorbeeld “NORMAAL”. Bedien dus eventueel

Basismenu – modelkeuze

RES

–

de desbetreffende schakelaar, om tussen de vliegfasen om te schakelen.

• Standaard moet de instelling van de Dual Rate- en/of Expo-waarden van de gekozen stuurfunctie per stuurkant worden uitgevoerd. Na omschakelen van de vanaf Firmwareversie 1020 in de – onderste – regel toegev oegde optie “SYM” van UIT naar AAN is ook een symmetrische, d.w.z. simultane, instelling van de beide stuurkanten mogelijk.

Op dezelfde manier als bij de eerder beschreven displays tipt u om een actuele waarde te veranderen op het bijbehorende optieveld met een vinger of de meegeleverde stift en verhoogt of verkleint u deze waarde door het aantippen van de toetsen + of – aan de rechter displayrand.

Het instelbereik van de regel “D/R” bedraagt ±125 % en van de regel “EXP” ±100 %.

Aantippen van de toets RES zet een veranderde waarde in een blauw en dus actief waardenveld weer terug naar de standaardwaarde.

Tenslotte kan in de regel “St/S”, zoals beschreven op bladzijde 40 in het onderdeel “Toewijzing van stuurelementen, schakelaars en stuurelement-schakelaars” een schakelaar of stuurelement-schakelaar worden toegewezen.

2. Display “Instelling weg stuurelement” K5 … 9 resp. 12

De hiervoor beschreven – klassiek e – Dual-Rate/ Expo-functie wordt aangevuld met een niet-schakelbare Dual-Rate-functie resp. instelling van de weg van het stuurelement voor de stuurfuncties 5 … 9 van de zender mz-18 HoTT resp. 5 … 12 van de zender mz-24 HoTT.

Tip, zoals zichtbaar in de afbeelding hierboven, met een vinger of de meegeleverde stift zo vaak op de toets in de regel “K” totdat de tekst “K5-9” resp. “K5-12” verschijnt:

ASSI

+100%

DR –

DR + DR +

NORMAAL

K5-12

+100%

K10

K11

K12

+100%

DR –

+100%

RES

–

Aanwijzing:

Afwijkend van de hier afgebeelde displays van de 12-kanaals zender

mz-24 HoTT worden bij de 9-kanaals zender mz-18 HoTT alleen de kanalen 1 … 9 weergegeven.

Op dezelfde manier als bij de eerder beschreven displays tipt u om een actuele waarde te veranderen op de bijbehorende toets met een vinger of de meegeleverde stift en verhoogt of verkleint u deze waarde door het aantippen van de toetsen + of – aan de rechter displayrand.

Het instelbereik bedraagt telkens ±125 %. Aantippen van de toets RES zet een veranderde

waarde in een blauw en dus actief waardenveld weer terug naar de standaardwaarde.

3. Display “Offset-instelling” K5 … 9 resp. 12

Het laatste display in deze serie biedt voor elk van de ingangen 5 … 9 (mz-18 HoTT) resp. 5 … 12 (mz-24 HoTT) de mogelijkheid om een stuurelement-offset in een bereik van ±125 % in te stellen.

Tip, zoals in de afbeelding links boven zichtbaar, met een vinger of de meegeleverde stift het gewenste aantal malen op de toets in de regel “K” totdat de tekst “St/S K5-9” resp. “St/S K5-12” verschijnt:

ASSI

000%

OFFSET OFFSET

NORMAAL

St K5-12

000%

K10

K11

000%

K12

RES

–

Afwijkend van de hier afgebeelde displays van de 12-kanaals zender

mz-24 HoTT worden bij de 9-kanaals zender mz-18 HoTT alleen de kanalen 1 … 9 weergegeven.

Het instelbereik bedraagt telkens ±125 %. Aantippen van de toets RES zet een veranderde

waarde in een blauw en dus actief waardenveld weer terug naar de standaardwaarde.

Door een aantippen van de toets ASSI links boven op het display verlaat u dit menu weer in de richting van het volgende:

ASSI

aantippen

000%

OFFSET OFFSET

NORMAAL

St K5-12

000%

K10

K11

000%

K12

RES

–

Basismenu – modelkeuze

• “Pitchcurve”

In dit display kunt u de pitchcurve en – vanaf ﬁrmwareversie 1.021 – ook nog in de regel “PITCH MIN.” de bedieningsrichting van de pitchknuppel aan uw behoeften aanpassen:

Firmwareversie V 1.021 of hoger

Regel “PITCH MIN.”

Standaard is in het helikopterprogramma van de zenders mz-18 HoTT en mz-24 HoTT de “achterste” pitchknuppel-positie als “pitch min”-positie ingesteld.

Met deze, vanaf de ﬁrmwareversie V 1.021 geïntroduceerde optie kunt u de stuurrichting van de pitch-stuurknuppel naar behoefte op een eenvoudige manier van “pitch min achter” naar “pitch min voor” en omgekeerd omzetten, door in de regel “pitch min” de toets ACHTER resp. VOOR aan te tippen.

UIT

–100%

X-AS

NORMAAL

–100%

Y-AS

TRIM

–

ENT

ASSI

PITCH MIN.

PITCH CRV.

ACHTER

CURVE

aantippen

UIT

PUNT

ST. UIT

Na het aantippen van deze toets verschijnt er een veiligheidsvraag:

Sicher?

X-AS

NEE

NORMAAL

–100%

Y-AS

TRIM

–

ENT

ASSI

PITCH MIN.

PITCH CRV.

ACHTER

WAARSCHUWING

PUNT

ST. UIT

Aantippen van NEE met een vinger of de meege-

leverde stift breekt het proces af. Aantippen van JA bevestigt het proces en keert de bedieningsrichting van de pitchknuppel om:

UIT

–100%

X-AS

NORMAAL

–100%

Y-AS

TRIM

–

ENT

ASSI

PITCH MIN.

PITCH CRV.

VOOR

CURVE

UIT

PUNT

ST. UIT

Instelling van de “pitchcurve”

Aanwijzingen:

•

Op de display-graﬁek worden de curven karakteristieken direct zichtbaar gemaakt.

• Wanneer u in het ondermenu »FASE«, bladzij- de 170, vliegfasen heeft aangemaakt en elk van een passende naam heeft voorzien verschijnt deze op het display rechts boven, bv. “NORMAAL”. Bedien dus eventueel de desbetreffende schakelaar, om tussen de vliegfasen om te schakelen.

Principes van de bediening

• Toets ST. UIT

Door aantippen van deze toets met een vinger of de meegeleverde stift wordt de graﬁsche en numerieke weergave van de knuppelpositie aan- en uitgeschakeld, bijvoorbeeld:

UIT

+050%

X-AS

NORMAAL

000%

Y-AS

TRIM

–

ENT

ASSI

PITCH MIN.

PITCH CRV.

VOOR

CURVE

UIT

PUNT

ST. AAN

Met het bedieningselement (gas-/remkleppenstuurknuppel) wordt aansluitend in de graﬁek een verticale – groene – lijn synchroon tussen de beide eindpunten “L” en “H” verschoven. De huidige stuurknuppelpositie wordt ook numeriek in de regel “IN(gang)” weergegeven (-100 % tot +100 %). Het snijpunt van deze lijn met de desbetreffende curve is als “UIT(gang)” aangeduid en kan aan de steunpunten telkens tussen -125 % en +125 % gevarieerd worden. Het dusdanig veranderde stuursignaal heeft dan effect op alle navolgende mixeren koppelfuncties.

Toets ENT

Door aantippen van de toets rechts onder op het display met een vinger of de meegeleverde stift zet u maximaal 5 extra punten tussen de eindpunten “L” en “H” neer.

In het hierna volgende voorbeeld bevindt de stuurknuppel zich exact halverwege tussen het midden en de eind-aanslag van zijn weg, bij +50 % stuuruitslag, en vormt vanwege de lineaire karakteristiek een uitgangssignaal van ook +50 %.

Tussen de beide eindpunten “L” en “H” kunnen maximaal 5 extra steunpunten worden gezet, waarbij de afstand tussen de steunpunten onderling niet kleiner dan ca. 25 % dient te zijn.

Beweeg de stuurknuppel. Zolang er rechts naast “punt” een vraagteken te zien is, kunt u door aantippen van de ENT -toets het volgende steunpunt zetten. Tegelijkertijd wordt de “?” door een nummer vervangen:

Basismenu – modelkeuze

UIT

+050%

X-AS

NORMAAL

+050%

Y-AS

ASSI

PITCH MIN.

PITCH CRV.

VOOR

CURVE

UIT

PUKT

ST. AAN

De volgorde, waarin de max. 5 punten tussen de eindpunten “L” en “H” worden geplaatst is niet van belang, omdat de steunpunten na het zetten (of wissen) van een steunpunt automatisch van links naar rechts voortdurend nieuw genummerd worden, bv.:

UIT

–050%

X-AS

NORMAAL

–050%

Y-AS

ASSI

PITCH MIN.

PITCH CRV.

VOOR

CURVE

UIT

PUNT

ST. AAN

Wissen van een steunpunt

Om één van de gezette steunpunten 1 tot max. 5 weer te wissen moet de verticale lijn met de stuurknuppel in de buurt van het desbetreffende steunpunt worden gebracht. Zodra het nummer van het steunpunt en de bijbehorende waarde in de regel “punt” worden weergegeven en het punt rood is, zie afbeelding hieronder, kunt u deze door aantippen van de toets ENT wissen, bv.:

Basismenu – modelkeuze

TRIM

ENT

TRIM

ENT

veert deze functie weer.

Aanwijzingen:

•

Wanneer u het – rode – punt horizontaal wegschuift van de actuele posi-

tie van het stuurelement, dan wordt het punt na een tijdje weer groen afgebeeld en verschijnt er in de regel punt een “?”. Dit vraagteken slaat echter niet op het verschoven punt, maar geeft aan dat op de actuele positie

UIT

000%

X-AS

NORMAAL

000%

Y-AS

TRIM

aantippen

–

ENT

PITCH CRV.

ASSI

PITCH MIN.

–

VOOR

CURVE

UIT

PUNT

ST. AAN

van het stuurelement een nieuw punt gezet

UIT

000%

X-AS

NORMAAL

000%

Y-AS

TRIM

–

ENT

PITCH CRV.

ASSI

PITCH MIN.

Wijzigen van de steunpunt-waarden

VOOR

CURVE

UIT

PUNT

ST. AAN

• Toets X-AS

–

Door aantippen van deze, aan de onderste rand van het display geplaatste toets met een vinger of de meegeleverde stift activeert u deze functie.

Aansluitend kunt u een actief, d.w.z. rood afgebeeld, punt met de + toets willekeurig naar rechts en met de – toets op dezelfde manier naar links verschuiven, bijvoorbeeld:

UIT

000%

X-AS

NORMAAL

000%

Y-AS

TRIM

–

ENT

ASSI

PITCH MIN.

PITCH CRV.

VOOR

CURVE

UIT

PUNT

ST. AAN

Een hernieuwd aantippen van de X-AS deacti-

kan worden.

• Let er op dat de percentages in de regels “IN(gang)” en “UIT(gang)” altijd betrekking hebben op de actuele positie van de stuurknuppel en niet op de positie van het punt.

• Toets Y-AS

Door aantippen van deze, aan de onderste rand van het display geplaatste toets met een vinger of de meegeleverde stift activeert u deze functie.

Aansluitend kunt u een actief, d.w.z. rood afgebeeld, punt met de + toets willekeurig naar boven en met de – toets op dezelfde manier naar beneden verschuiven, bijvoorbeeld:

UIT

–044%

+027%

X-AS

NORMAAL

+044%

Y-AS

TRIM

–

ENT

ASSI

PITCH MIN.

PITCH CRV.

VOOR

CURVE

UIT

PUNT

ST. AAN

Een hernieuwd aantippen van de Y-AS deactiveert deze functie weer.

Aanwijzing:

Let er op dat de percentages in de regels “IN(gang)” en “UIT(gang)” altijd betrekking hebben op de actuele positie

van de stuurknuppel en niet op de positie van het punt.

Afronden van de kanaal-1-curve

• AAN -/ UIT -toets in de regel “curve”

Het standaard “hoekige” proﬁel van de curve kan door een eenvoudige druk op de knop automatisch worden afgerond; dit doet u door een aantippen van deze toets met een vinger of de meegeleverde stift, zodat de afrondingsfunctie wordt ingeschakeld, bijvoorbeeld:

ASSI

PITCH MIN.

ASSI

PITCH MIN.

PITCH CRV.

VOOR

CURVE

UIT

PUNT

ST. AAN

PITCH CRV.

VOOR

CURVE

UIT

PUNT

ST. AAN

NORMAAL

UIT

–04 %

aantippen

+027%

X-AS

NORMAAL

AAN

–044%

+027%

X-AS

+044%

Y-AS

+044%

Y-AS

TRIM

–

ENT

TRIM

–

ENT

Belangrijke aanwijzing:

De hier afgebeelde curven zijn slechts ter demonstratie en stellen geen echte pitchcurven voor.

Verdere functies

• Toets TRIM

De zender mz-18 HoTT en mz-24 HoTT beschikken over een in de software van de zen-

der geïntegreerde functie om de maximaal zes steunpunten van de beide opties “Gascurve” en “Pitchcurve” tijdens het vliegen te kunnen trimmen.

Door middel van aantippen van de toets TRIM aan de rechter bovenrand van het display met een vinger of de meegeleverde stift roept u het desbetreffende display op:

ASSI

STUUR.

GEEN

MIXER

GEEN

PUNT FASE

RES

–

Principes van de bediening

• Kolom “STUUR(ELEMENT)”

In de eerste, van het opschrift “STUUR” voorziene, kolom van dit menu kiest u een voor dit doel passend stuurelement uit het aanbod van uw zender mz-18 HoTT of mz-24 HoTT uit.

Om een stuurelement toe te wijzen tipt u in de gewenste regel de in die kolom aanwezige toets aan met een vinger of de meegeleverde stift aan, bv.:

ASSI

STUUR.

GEEN

G N

aantippen

GEEN

MIXER

GEEN

PUNT FASE

RES

–

Op het display verschijnt de aanduiding:

ASSI

STUUR

GEEN

MIXER

GEEN

PUNT FASE

KIEZEN

NEE CLR

RES

–

Nu bedient u alleen het gewenste stuurelement, bijvoorbeeld de rechter proportionele schuif SL1:

ASSI

SL1

MIXER

GEEN

PUNT FASE

RES

–

STUUR

GEEN

• Kolom “MIXER”

In de in totaal zes waardenvelden van de tweede, van het opschrift “MIXER” voorzien kolom kunt u apart of in een willekeurige combinatie telkens één van de beide beschikbare helikoptermixers uitkiezen.

Om een mixer uit te kiezen tipt u in de gewenste regel op de toets in de kolom “MIXER” met een vinger of de meegeleverde stift, bv.:

Basismenu – modelkeuze

ASSI

STUUR

SL1

GEEN

De kleur van de toets verandert van rood naar blauw:

ASSI

STUUR

SL1

GEEN

De actuele waarde in het nu blauwe en dus nu actieve waardenveld verandert u door het gewenste aantal malen de + of – toetsen rechts aan de rand van het display aan te tippen, bijvoorbeeld:

ASSI

STUUR

SL1

GEEN

Aantippen van de toets RES zet een veranderde waarde in een blauw en dus actief waardenveld terug naar de standaardwaarde.

Basismenu – modelkeuze

MIXER

GEEN

G N

aantippen

GEEN

MIXER

GEEN

MIXER

GAS CRV

GEEN

PUNT FASE

RES

• Kolom “PUNT”

In de regels van de kolom “Mixer” heeft u één of meerdere mixers uitgekozen. In de regel “Punt” legt u nu het te trimmen steunpunt of de

te trimmen steunpunten vast. Om een punt te selecteren tipt u in de ge-

–

wenste regel op de toets in de kolom “PUNT” met een vinger of de meegeleverde stift, bv.:

ASSI

SL1

MIXER

GAS CRV

GEEN

PUNT FASE

RES

–

STUUR

GEEN

De actuele waarde in het nu blauwe en dus nu actieve waardenveld verandert u door het gewenste aantal malen de + of – toetsen rechts aan de rand van het display aan te tippen, bijvoorbeeld:

ASSI

SL1

MIXER

GAS CRV

GEEN

PUNT FASE

RES

–

STUUR

GEEN

–

GEEN

Aantippen van de toets RES zet een veranderde waarde in een blauw en dus actief waardenveld terug naar de standaardwaarde.

Aanwijzing:

Bij de keuze van een niet gedeﬁnieerd punt – in de basisversie van de desbetreffende mixer zijn alleen de

punten “L” en “H” gezet – blijft de bijbehorende regelaar zonder werking.

• Kolom “F ASE”

In de rechter kolom “FASE” legt u eventueel vast, in welke van de geprogrammeerde vliegfasen de desbetreffende regelaar actief moet zijn. het nummer in het waardenveld, in het voorbeeld “1 (normaal)”, slaat op het fasennummer, dat in het menu “Fase”, bladzijde 170, terug te vinden is.

Om eventueel een andere fase dan de standaard fase 1 te selecteren tipt u in de gewenste regel de toets in de kolom “Fase” aan met een vinger of de meegeleverde stift, bv.:

ASSI

SL1

MIXER

GAS CRV

GEEN

PUNT FASE

RES

–

STUUR

GEEN

Het actuele nummer van de fase in het nu blauwe en dus nu actieve waardenveld verandert u door het gewenste aantal malen de + of – toetsen rechts aan de rand van het display aan te tippen, bijvoorbeeld:

ASSI

SL1

MIXER

GAS CRV

GEEN

PUNT FASE

RES

–

STUUR

GEEN

Aantippen van de toets RES zet een veran-

derde waarde in een blauw en dus actief waardenveld terug naar de standaardwaarde.

Aanwijzing:

De instellingen die op dit display verschijnen grijpen terug op

dezelfde gegevens als die op een vergelijkbare plek in het display “TRIM” van het ondermenu »GAS CRV«, zie volgende kolom, zodat veranderingen elkaar altijd naar beide kanten beïnvloeden.

Na het afsluiten van uw instellingen verlaat u dit menu weer in de richting “Pitchcurve” door een aantippen van de toets ASSI links boven op het display;

ASSI

STUU

aantippen

GEEN

MIXER

GAS CRV

GEEN

PUNT FASE

RES

–

Wanneer u opnieuw de toets ASSI in het display “Pitchcurve” aantipt …

AAN

–044%

+027%

X-AS

NORMAAL

+044%

Y-AS

TRIM

–

ENT

ASSI

aantippen

PITCH CRV.

CURVE

UIT

PUNT

ST. AAN

… opent de assistent het volgende menu …

• “Gascurve”

Ook de gascurve kan door maximaal 7 punten, de zogenaamde “steunpunten” langs de hele uitslag van de stuurknuppel vliegfasen-afhankelijk worden vastgelegd:

UIT

–100%

X-AS

NORMAAL

000%

Y-AS

TRIM

–

ENT

ASSI

GAS CRV

CURVE

UIT

PUNT

ST. UIT

Zet, wijzig en wis de steunpunten op dezelfde manier, zoals die in het vorige onderdeel “Pitchcurve”, vanaf bladzijde 55, werd uitgelegd. Leg de gascurve eerst met drie punten vast, en wel met de beide uiterste punten “L” en “H” en het nog te zetten punt “1” in het midden van de stuuruitslag, om de curve van het motorvermogen in overeenstemming met de pitchcurve te brengen.

Aanwijzingen:

•

De in de regel “gaslimiet” links boven aangeduide waarde visualiseert alleen de positie van de gaslimiter.

• Bij de keuze van een niet gedeﬁnieerd punt – in de basisversie van de desbetreffende mixer zijn alleen de punten “L” en “H” gezet – blijft de bijbehorende regelaar zonder werking.

• De instellingen die op dit display verschijnen grijpen terug op dezelfde gegevens als die op een vergelijkbare plek in het display “TRIM” van het ondermenu »GAS CRV«, zie volgende kolom, zodat veranderingen elkaar altijd naar beide kanten beïnvloeden.

ASSI

SL1

MIXER

GAS CRV

GEEN

PUNT FASE

RES

–

STUUR

GEEN

Meer informatie over de instelling van gascurven vindt u vanaf bladzijde 183.

Aantippen van de toets ASSI in het display “gascurve” zorgt ervoor dat de assistent het volgende menu opent, …

• “GYRO/GOV” (Gyro/Governor) In dit display kunt u bij behoefte de eerste basisin-

stellingen voor uw gyro en/of een eventueel in het model toegepaste toerenregelaar doorvoeren

000%

UIT

050%

NORMAAL

RES

–

GYRO/GOV

ASSI

GYRO VERBERGEN

GYRO OFFSET

GOVERNOR

GOVERNOR OFFSET

• “GYRO VERBERGEN”

Als eerste moet gezegd worden, dat deze functie bij de tegenwoordig in

omloop zijnde gyro-systemen normaal gesproken niet mag worden gebruikt. Let u in ieder geval op de bijgeleverde handleiding, omdat u anders riskeert dat uw heli onbestuurbaar wordt. Toch is dit menu aanwezig,

om aan alle gewoonten en eisen recht te doen.

Met deze optie kan het effect van de autopiloot (“gyro”) afhankelijk van de bediening van de

Basismenu – modelkeuze

hekrotorstuurknuppel worden aangepast, wanneer een systeem wordt gebruikt, waarbij het effect van de autopiloot via een apart kanaal – bij de Graupner-radiobesturingssystemen kanaal 7 – vanaf de zender kan worden ingesteld. De gyro-reductie reduceert het effect van de autopiloot bij een toenemende uitslag van de hekrotorstuurknuppel lineair volgens de ingestelde waarde. Zonder deze functie, bij een ingestelde waarde van 0 %, is het gyro-effect onafhankelijk van de knuppeluitslag constant.

Het effect van de autopiloot kan echter via een in de regel “gyro” in het menu »Instelling stuure- lement«, bladzijde 94, toegewezen stuurelement, bv. één van de proportionele draaiknoppen DVx, ook nog traploos tussen minimaal en maximaal worden gevarieerd. Meer over dit thema vindt u vanwege de plaats in het onderdeel “Gyro/ Gov” vanaf bladzijde 188.

• “GYRO OFFSET” LET OP:

De in deze optie en eventueel een in de regel “ST K5-12” van het menu

»DR/EXPO«, bladzijde 176, ingevoerde Offset-waarden worden bij elkaar opgeteld! Let er daarom vanwege de overzichtelijkheid in ieder geval op, dat u slechts in één van de beide opties een Offset-waarde invoert resp. wijzigt.

De meeste actuele gyro-systemen hebben niet alleen een traploze proportionele regeling van de gyro-gevoeligheid (“gain”), maar ook de keuze tussen twee verschillende werkwijzen vanuit de zender.

Wanneer de door u gebruikte gyro ook minstens één van deze opties bezit, heeft u via deze alternatieve offset-instelling de mogelijkheid om zowel tussen “normale” gain als eventueel ook “Heading-Lock” te kiezen en ook binnen deze keuze normale, langzame vluchten met een maxi-

Basismenu – modelkeuze

male stabiliteit te vliegen óf bij snelle kunstvlucht het effect van de gyro te reduceren.

Waarden tussen -125 % en +125 % zijn mogelijk, bijvoorbeeld:

000%

+023%

UIT

050%

NORMAAL

RES

–

GYRO/GOV

ASSI

GYRO VERBERGEN

GYRO OFFSET

GOVERNOR

GOVERNOR OFFSET

Gebaseerd op deze eventueel vliegfasen-speciﬁek vastgelegde (Offset-) instellingen kan het gyro-effect met een in de regel “K7” van het display “ST 5-9” resp. “ST K5-12” van het menu »DR/ EXPO«, bladzijde 175, toegewezen stuurelement, bv. DVx, ook nog traploos worden gevarieerd.

• “GOVERNOR”

In tegenstelling tot ‘gewone’ elektronische regelaars, die net als de carburateur van een verbran-

dingsmotor slechts een vermogensregeling kennen, houdt een toerenregelaar het toerental van het systeem constant, door het vermogen zelf te regelen. In het geval van een verbrandings-heli bedient de regelaar dus zelfstandig de gasservo resp. bij een elektroheli de regelaarfunctie. Toe-

rentalregelaars hebben daarom ook geen klassieke gascurve nodig, maar alleen een vastgelegd toerental. Een afwijken van het ingestelde toeren-

tal vindt pas dan plaats, wanneer het benodigde vermogen groter is dan het eigenlijke vermogen, dat de motor kan opbrengen.

Voor het wijzigen van de actuele waarde tipt u met een vinger of de meegeleverde stift op de toets in de regel “GOVERNOR”: De weergave verandert van UIT naar AAN en omgekeerd,

bijvoorbeeld:

000%

+023%

AAN

050%

NORMAAL

RES

–

GYRO/GOV

ASSI

GYRO VERBERGEN

GYRO OFFSET

GOVERNOR

GOVERNOR OFFSET

• “GOVERNOR OFFSET”

In de regel “GOVERNOR” heeft u eventueel de functie “toerenregelaar aan K8” ingeschakeld. In deze regel “GOVERNOR OFFSET” legt u nu de passende Offset-waarde vast, die nodig is om het gewenste rotor-toerental te bereiken. De in te stellen waarde is afhankelijk van de gebruikte toerenregelaar en van het gewenste toerental en kan – na het beëindigen van de assistent – natuurlijk ook per vliegfase gevarieerd worden, bijvoorbeeld:

000%

+023%

AAN

067%

NORMAAL

RES

–

GYRO/GOV

ASSI

GYRO VERBERGEN

GYRO OFFSET

GOVERNOR

GOVERNOR OFFSET

Met een in de regel “K8” van het display “ST 5-9” resp. “ST K5-12” van het menu »DR/EXPO«, vanaf bladzijde 173, toegewezen stuurelement, bv. DVx, kan deze waarde ook nog traploos worden gevarieerd.

Aantippen van de toets ASSI in het display »GYR/ GOV« laat de assistent het volgende menu openen, …

• “GAS-AR”

000

Op wedstrijden wordt verwacht dat een verbrandingsmotor helemaal uit is. In de trainingsfase zou dit zeker niet handig zijn, omdat u dan telkens na elke autorotatie-oefenlanding de motor opnieuw zou moeten starten.

Stelt u daarom – zoals uitvoerig beschreven in het onderdeel »GAS AR« vanaf bladzijde 192 – bij de trainingfasen de waarde in dit display dusdanig in, dat in de autorotatie de motor nog veilig stationair blijft lopen zonder dat de koppeling aangrijpt resp. een elektro-aandrijving veilig “uit” is, bijvoorbeeld:

GAS-AR

ASSI

ACT

BLK

St/S

AAN

SET



–100%

RES

–

Aanwijzing:

Met de optie “Motor-stop” van het menu »Basisinstelling model« heeft u eventueel een alternatieve “Nood-UIT”-

functie.

Aantippen van de toets ASSI in het display “GAS AR” laat de assistent het volgende menu openen …

• “Fail-Safe”

ASSI

VERTR.

MODE

HOUD

0.25s

SET

VLG.

OPS1

OPS2

SET

Omdat standaard op dit moment van de programmering van een model er nog geen verbinding met de ontvanger bestaat, kunt u dit menupunt overslaan. Tip dus nog een keer op de toets ASSI : er verschijnt een display met een overzicht van uw invoer tot nu toe, bijvoorbeeld …

M-TYP TS M OTOR

Heli

HELIKOPTER

3 Sv (140°)

ELEKTRO MOTOR

ENT

… dat u door aantippen van de toets ENT rechts onder met een vinger of de meegeleverde stift in de richting basismenu verlaat:

BASIS

WEG/LIM

FUNKTIE

OMK VERT

SYSTEEM

MIDDEN

TERUG

MOD.KEUZE

MODELTYPE

IMP.M (Import van SD-kaart)

Zodra zich een geheugenkaart in de zender bevindt wordt het symbool van een geheugenkaart rechts boven in het basisdisplay van de zender blauw afgebeeld:

000%

RX TX

RX 00.0V

0:01:23

M 1

MODELNAAM 1

ACCUTIJD 00: 01: 23

000 000

000

000%

4.2V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

In het kader van het menu »Modelkeuze«, dat we hier gaan beschrijven …

MODELNAAM 1

TRG.

MODELNAAM 1

MODELNAAM 2

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

… kunt u compatible modellen van de in de cardslot van de zender ingestoken geheugenkaart naar het zendergeheugen importeren.

Uit de op het display “Modelkeuze” aangeboden lijst van lege modelgeheugens kiest u een passende uit, bv. het – in dit voorbeeld nog vrije – modelgeheugen 2. Tip daarom op het veld rechts naast de gele 02 met een vinger of de meegeleverde stift. De kleur van het veld wisselt van rood naar blauw:

ZEND.SET

M-STOP

KAN.SET

Sv-MON

KLOKKEN

ZEND.U TG

FAIL-SAFE

TRIM STAP

Basismenu – modelkeuze

000

MODELNAAM 1

TRG.

MODELNAAM 1

MODELNAAM 2

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

VLG.

SEL

aantippen

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

Daarna wisselt u naar de weergave van de op de kaart opgeslagen modellen door middel van aantippen van de toets IMP.M in het midden van de rechter kolom:

TRG.

SD-KAART

Graubele

Soarmaster

Extra 330

Bell 47G

BRON

DOEL

NEE

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

Het vanaf de SD-geheugenkaart te importeren model met een vinger of de meegeleverde stift aantippen. De kleur van het veld wisselt van rood naar blauw en rechts onder worden verdere toetsen en informatie zichtbaar.

Door aantippen van NEE breekt u de actie af en keert u terug naar de uitgangspagina. Tipt u daarentegen JA aan …

TRG.

SD-KAART

Graubele

Soarmaster

Extra 330

Bell 47G

BRON

aantippen

DOEL

NEE

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

TRG.

SD-KAART

Graubele

Soarmaster

Extra 330

Bell 47G

AUB

wachten!

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

… terwijl het geselecteerde model naar het gekozen modelgeheugen wordt geïmporteerd.

Zodra het proces is afgesloten verdwijnt de melding “AUB wachten!” en het display geeft opnieuw de lijst met modellen in de zender weer:

MODELNAAM 1

TRG.

MODELNAAM 1

Soarmaster

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

EXT.M (Export naar SD-kaart)

Met behulp van deze optie exporteert u in de zender opgeslagen modellen naar een in de cardslot aangebrachte geheugenkaart.

Zodra zich een geheugenkaart in de zender bevindt wordt het symbool van een geheugenkaart rechts boven in het basisdisplay van de zender blauw afgebeeld:

000%

RX TX

RX 00.0V

0:01:23

M 1

MODELNAAM 1

ACCUTIJD 00: 01: 23

000 000

000

000%

4.2V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

In het kader van het menu »Modelkeuze«, dat we hier gaan beschrijven …

TRG.

Graubele

Soarmaster

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

… kunt u bezette modelgeheugens naar de in de cardslot van de zender ingestoken geheugenkaart exporteren.

Uit de op het display “Modelkeuze” aangeboden lijst van gebruikte modelgeheugens kiest u de gewenste geheugenplaats uit, bv. het modelgeheugen 2. Tip daarom op de gewenste modelnaam met een vinger of de meegeleverde stift. De kleur van het veld wisselt van rood naar blauw:

… dan verschijnt er na kort tijd “AUB wachten!” …

Basismenu – modelkeuze

TRG.

Graubele

Soarmaster

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

In de volgende stap tipt u met een vinger of de meegeleverde stift op de toets EXP.M aan de rechter rand van het display:

TRG.

Graubele

Soarmaster

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

VLG.

SEL

aantippen

IM M

EXP.M

RES

KOP

De kleur van de toets wisselt van grijs naar rood en er worden nu meer toetsen en informatie zichtbaar:

TRG.

Graubele

Soarmaster

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

SD-KAART

EXPORT?

NEE

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

Door aantippen van NEE breekt u de actie af en keert u terug naar de uitgangspagina. Tipt u daarentegen JA aan …

TRG.

Graubele

Soarmaster

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

SD KAART

aantippen

E PORT?

NEE

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

… dan verschijnt er na kort tijd “AUB wachten!” …

TRG.

Graubele

Soarmaster

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

SD KAART

AUB

wachten!

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

… terwijl het geselecteerde model naar de SD-kaart wordt geëxporteerd.

Zodra het proces is afgesloten verdwijnt de melding “AUB wachten!” en het display geeft opnieuw de lijst met modellen in de zender weer:

TRG.

Graubele

Soarmaster

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

RES (Model wissen)

In het kader van het menu »Modelkeuze«, dat we hier gaan beschrijven …

TRG.

Graubele

Soarmaster

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

… kunt u een bezet modelgeheugen via de toets RES aan de rechter rand van het display wissen.

TRG.

Graubele

Soarmaster

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

In de volgende stap tipt u met een vinger of de meegeleverde stift op de toets RES aan de rechter rand van het display:

Basismenu – modelkeuze

TRG.

Graubele

Soarmaster

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

VLG.

SEL

IMP M

aantippen

EX M

RES

KOP

De kleur van de toets wisselt van grijs naar rood en er worden nu meer toetsen en informatie zichtbaar:

TRG.

Graubele

Soarmaster

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

GEHEUGEN INITIAL.?

NEE

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

Door aantippen van NEE breekt u de actie af en keert u terug naar de uitgangspagina. Tipt u daarentegen JA aan …

TRG.

Graubele

Soarmaster

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

aantippen

I TIAL.?

GEN

NEE

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

… dan verschijnt er na kort tijd “AUB wachten!” …

TRG.

Graubele

Soarmaster

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

AUB

wachten!

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

... terwijl het geselecteerde modelgeheugen opnieuw geinitialiseerd wordt.

Zodra het proces is afgesloten verdwijnt de melding “AUB wachten!” en het display geeft opnieuw de lijst met modellen in de zender weer:

TRG.

Graubele

MODELNAAM 2

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

WAARSCHUWING

Het wissen is onherroepelijk. Alle gegevens in het geselecteerde modelgeheugen worden daarbij compleet gewist.

KOP (Kopiëren model  model)

In het kader van het menu »Modelkeuze«, dat we hier gaan beschrijven …

TRG.

Graubele

MODELNAAM 2

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

… kunt u een bezet modelgeheugen via de toets KOP aan de rechter rand van het display naar een willekeurig ander modelgeheugen kopiëren.

Uit de op het display “Modelkeuze” aangeboden lijst van gebruikte modelgeheugens kiest u de gewenste geheugenplaats uit, bv. het modelgeheugen 1. Tip daarom op de gewenste modelnaam met een vinger of de meegeleverde stift. De kleur van het veld wisselt van rood naar blauw:

TRG.

Graubele

MODELNAAM 2

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

In de volgende stap tipt u met een vinger of de meegeleverde stift op de toets KOP aan de rechter rand van het display:

Basismenu – modelkeuze

TRG.

Graubele

MODELNAAM 2

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

VLG.

SEL

IMP.M

EXP M

aantippen

R S

KOP

TRG.

Graubele

MODELNAAM 2

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

aantippen

OEL

NEE

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

het originele modelgeheugen verbonden ontvanger zonder hernieuwd binden ook met de kopie daarvan met DEZELFDE zender gebruikt kan worden.

De kleur van de toets wisselt van grijs naar rood en er worden nu meer toetsen en informatie zichtbaar:

TRG.

Graubele

MODELNAAM 2

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

BRON

DOEL

NEE

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

Tip nu met een vinger of de meegeleverde stift op het gewenste doelgeheugen. De kleur van het geselecteerde veld wisselt van rood naar blauw en rechts naast “Doel” in het blauwe veld verschijnt in het rood het nummer van het gekozen doelgeheugen, bv.:

TRG.

Graubele

MODELNAAM 2

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

BRON

DOEL

NEE

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

Door aantippen van NEE breekt u de actie af en keert u terug naar de uitgangspagina. Tipt u daarentegen JA aan …

… dan verschijnt er na kort tijd “AUB wachten!” …

TRG.

Graubele

MODELNAAM 2

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

AUB

wachten!

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

… terwijl het geselecteerde modelgeheugen naar het doel-geheugen gekopieerd wordt.

Zodra het proces is afgesloten verdwijnt de melding “AUB wachten!” en het display geeft opnieuw de lijst met modellen in de zender weer:

TRG.

Graubele

MODELNAAM 3

MODELNAAM 4

MODELNAAM 5

MODELNAAM 6

VLG.

SEL

IMP.M

EXP.M

RES

KOP

Aanwijzing:

Bij het kopiëren van een modelgeheugen worden samen met de modelgegevens ook de bindingsgegevens gekopieerd, zodat de aan

Basismenu – modelkeuze

000%

000

Modeltype

Modeltype wijzigen

Tip in het basisdisplay van de zender met een vinger of de meegeleverde stift op het icoon met het symbool van het modeltype om het menu »Modeltype« direct op te roepen, of alternatief op het met “B” aangeduide “tandwiel”-symbool om hetzelfde menu vanuit het Basismenu te kunnen openen:

RX TX

aantippen

0:01:23

M 1

Graubele

ACCUTIJD 00: 01: 23

000 000

000

aantippen

000:00.0 000:00.0

Bij het laatstgenoemde wisselt het display naar de weergave van het “groene” basismenu. Tip hier met een vinger of de meegeleverde stift op het menupunt «MODELTYPE«:

BASIS

WEG/LIM

KLOKKEN

ZEND.UITG

FUNKTIE

OMK/VERT

FAIL-SAFE

TERUG

MOD.KEUZE

M-STOP

Sv-MON

MODELTYPE

aantippen

ZEND.SET

KAN.SET

Normaal gesproken wordt het modeltype, dat ten grondslag ligt aan het aanmaken van een nieuw modelgeheugen, in het ondermenu »Modelkeuze« van het basismenu vastgelegd, zie vanaf bladzijde 47. In dit ondermenu »Modeltype« kan echter het “modeltype” van het actuele model direct gewijzigd worden. Als gevolg van een dergelijke wijziging worden echter ook alle voor het voorgaande modeltype vastgelegde mixers, koppelfuncties etc. gewist resp. aan het gewijzigde type aangepast.

Na het oproepen van het ondermenu »Modeltype«

Basismenu – modeltype

4.1V

NORMAAL

SYSTEEM

MIDDEN

TRIM STAP

verschijnt een graﬁsch overzicht van de huidige basisgegevens van het te actuele model, bv.:

M-TYP VL-TYP MOTOR

NORMAAL

MOT.

VLIEGTUIG

2RO

ST-TYP

NORMAAL

ELEKTRO MOTOR

ENT

WAARSCHUWING:

Zodra u één van de al gedane instellingen wijzigt, worden alle desbetreffende parameters teruggezet.

Bijvoorbeeld moet nu het modelgeheugen, dat tot nu toe van een motormodel was voorzien, omgeprogrammeerd worden naar het modeltype helikopter.

Tip dus met een vinger of de meegeleverde stift op het eerste van de te wijzigen velden, in dit voorbeeld “motormodel”:

M-TYP VL-TYP MOTOR

NORMAAL

MOT.

VLIEGTUIG

aantippen

2RO

ST-TYP

NORMAAL

ELEKTRO MOTOR

ENT

Zoals gedetailleerd beschreven werd in het onderdeel “Handmatig de basisinstellingen van een nieuw model instellen” vanaf bladzijde 47 start nu de handmatige conﬁguratie van een modelgeheugen met de keuze van het modeltype.

Vanaf ﬁrmwareversie V 1.023 wordt het desbetreffende keuzevenster in gemodiﬁceerde vorm weergegeven:

TRG.

MOT.

VLIEGTUIG

ZWE.

ZWEVER

SICHER?

HELI

HELIKOPTER

Aantippen van TRG. met een vinger of de meegeleverde stift breekt het proces af. Aantippen van OK bevestigt het proces en geeft de keuze van het modeltype vrij:

HELI

HELIKOPTER

MOT.

VLIEGTUIG

ZWE.

ZWEVER

In dit voorbeeld tipt u in dit display op de linker, van het opschrift “Heli” voorziene toets …

HELI

HELIKOPTER

aantippen

MOT.

VLIEGTUIG

ZWE.

ZWEVER

… waarna het display voor de keuze van de tuimelschijfservo’s verschijnt …

1 SERVO

3 Sv (140°)

2 SERVO

3S-N

3 Sv nick (120°)

3S-R

3 Sv rol (120°)

4 Sv (90°)

... enz. In het verdere verloop hoeft u alleen de assistent, zoals beschreven in het desbetreffende onderdeel, te volgen totdat de basis-instellingen van het nieuw gekozen modeltype afgesloten zijn.

In principe op dezelfde manier gaat u te werk wanneer u bijvoorbeeld alleen het vleugeltype van het actuele model van “2RO” naar “2RO 2WK” wilt wijzigen. In dit geval tipt u met een vinger of de meegeleverde stift op het waardenveld onder “VL-TYPE” …

M-TYP VL-TYP MOTOR

NORMAAL

MOT.

VLIEGTUIG

2RO

ST YP

aantippen

NORMAAL

ELEKTRO MOTOR

ENT

… en wijzigt u in het display “VL-TYPE” dat nu verschijnt het vleugeltype …

… door het “nieuwe” vleugeltype met een vinger of de meegeleverde stift aan te tippen. Op dezelfde manier gaat u te werk met alle anderen velden die ter beschikking staan.

Aanwijzing:

Afwijkend van het hier afgebeelde display van de 12-kanaals zender mz-24 HoTT worden op het display van de 9-kanaals zender

mz-18 HoTT alleen “1R” tot max. “2R2W” aangeboden.

VL-TYP

1RO

2R2W

2RO2WK

NORMAAL

1R1W

1RO1WK

2R4W

2RO4WK

2RO

4R2W

4RO2WK

2R1W

2RO1WK

4R4W

4RO4WK

Basismenu – modeltype

000

Weg/limit

Instelling van de servoweg en servolimit

Tip eventueel in het basisdisplay van de zender met een vinger of de meegeleverde stift op het met “B” aangeduide “tandwiel”-symbool:

000%

RX TX

RX 00.0V

0:01:23

M 1

000 000

000

aantippen

Graubele

ACCUTIJD 00: 01: 23

Het display wisselt naar de weergave van het “groene” basismenu. Tip met een vinger of de meegeleverde stift op het menupunt »WEG/LIM«:

BASIS

TERUG

MOD.KEUZE

M-STOP

Sv-MON

MODELTYPE

ZEND.SET

KAN.SET

FUNKTIE

WEG/LIM

aantippen

KLOKKEN

ZEND.UITG

Instelling van de servoweg en servolimit

In dit display worden de parameters, die uitsluitend de desbetreffende servo aangaan, ingesteld en wel de servoweg resp. –draaihoek en eventueel de begrenzing daarvan.

De ingestelde waarden hebben daarbij altijd betrekking op de instellingen in het menu »(servo-)MIDDEN«, zoals beschreven op bladzijde 72:

000%

4.1V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

SYSTEEM

OMK/VERT

MIDDEN

FAIL-SAFE

TRIM STAP

150%

VLG.

RES

–

TRG.

Graubele

150%

100%

150%

100%

150%

100%

150%

100%

150%

– BEGR. BEGR. +

– WEG +

100%

Aanwijzing:

Om stuurkanalen met een hoger nummer dan K5 te kunnen bereiken tipt u rechts boven op het display op VLG. [volgende].

Voor het veranderen van een actuele waarde tipt u met een vinger of de meegeleverde stift op de gewenste toets, bijvoorbeeld:

150%

VLG.

RES

–

TRG.

Graubele

150%

100%

150%

100%

150%

100%

150%

10 %

aantippen

150%

– BEGR. BEGR. +

– WEG +

100%

De kleur van de toets wisselt van rood naar blauw:

150%

VLG.

RES

–

TRG.

Graubele

150%

100%

150%

100%

150%

100%

150%

100%

150%

– BEGR. BEGR. +

– WEG +

100%

waarde, terwijl aantippen van de – toets de actuele waarde in het waardenveld verkleint. Aantippen van de RES -toets zet een veranderde waarde weer terug naar de standaardwaarde.

Op dezelfde manier gaat u te werk met alle andere instelwaarden.

Om de op bladzijde 92 uitvoeriger beschreven graﬁsche weergave van de servo-uitslagen op te roepen en eventueel aansluitend de in dit display geïntegreerde functie “Servotest” door aantippen van het veld AAND te activeren, tipt u op de toets Sv op het display rechts boven:

150%

000%

aantippen

VLG.

AAND

000%

RES

–

TRG.

1 2 345 678 9

000%

Graubele

150%

104%

097%

111%

107%

077%

088%

115%

076%

111%

– WEG +

150%

– BEGR. BEGR. +

Graubele

000%

NORMAAL

000%

Door het gewenste aantal malen op de + toets aan de rechter rand van het display te tippen verhoogt u de

Basismenu – servoweg/servolimit

TRG.

1 2 345 678 9

Graubele

NORMAAL

AAND

+0.5s

RES

000%

–

UIT

Aanwijzing:

Afwijkend van de in dit onderdeel afgebeelde displays van de 12-kanaals zender mz-24 HoTT worden bij de 9-kanaals zender mz-18

HoTT alleen de kanalen 1 … 9 weergegeven.

Zodra u één of ook meerdere bedieningselementen van uw zender bedient, wordt de daaruit resulterende beweging van de servo graﬁsch weergegeven, bv.:

–061%

+061%

Graubele

+100%

000%

TRG.

1 2 345 678 9

–100%

+100%

000%

NORMAAL

000%

AAND

000%

In de richting van het “Basismenu” verlaat u de “servo-aanduiding” door aantippen van de toets TRG. links boven.

Belangrijk:

Afwijkend van het menu »KAN SET” hebben alle instellingen van dit menu uitsluitend

betrekking op de desbetreffende servo, onafhankelijk ervan, hoe het stuursignaal voor deze servo tot stand komt, dus óf direct van een bedieningselement óf via willekeurige mixerfuncties.

Voorbeeld van servolimiet: De richtingroerservo wordt, zoals gebruikelijk, direct

door “zijn” stuurelement aangestuurd, maar vanwege het gemak ook via een mixer “rolroer >> richtingroer”.

Vanwege modelspeciﬁeke redenen kan de richtingroerservo echter maar een maximale weg van 100 % uitvoeren, omdat bijvoorbeeld het richtingroer bij meer dan 100 % mechanisch zou aanlopen.

Zolang er nu alleen maar “richting” wordt gegeven is dat ook verder geen probleem. Problematisch wordt het echter, wanneer de signalen bij gelijktijdig gebruik van “richting” en “rol” een uitslag van meer dan 100 % gaan vormen. De aansturingen en de servo’s zouden (te) extreem belast kunnen worden …

Om dit te voorkomen moet in ieder geval de weg van de desbetreffende servo via de individuele weginstelling resp. limietfunctie in de juiste hoeveelheid begrensd worden. In het geval van de hier als voorbeeld genomen richtingroerservo zou dit – omdat we hier aannamen dat het roer bij 100 % al aanloopt – een waarde van iets onder de 100 % zijn.

Basismenu – servoweg/servolimit

000

Omkeer/vertraging

Instelling van de draairichtingen van de servo’s en tijdsvertragingen

Tip eventueel in het basisdisplay van de zender met een vinger of de meegeleverde stift op het met “B” aangeduide “tandwiel”-symbool:

000%

RX TX

RX 00.0V

0:01:23

M 1

Graubele

ACCUTIJD 00: 01: 23

000 000

000

aantippen

Het display wisselt naar de weergave van het “groene” basismenu. Tip met een vinger of de meegeleverde stift op het menupunt »OMK/VERT«:

BASIS

TERUG

MOD.KEUZE

M-STOP

Sv-MON

MODELTYPE

ZEND.SET

KAN.SET

FUNKTIE

WEG/LIM

KLOKKEN

ZEND.UITG

Draairichtingen van de servo’s en vertraging van het stuurelement

TRG.

NOR

Graubele

0.0s

K10

K11

K12

NOR

In dit display wordt in de – telkens linkse – kolom uitsluitend de draairichting van de desbetreffende servo

Basismenu – omkeer/vertraging

000%

4.1V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

SYSTEEM

OMK/VERT

MIDDEN

aantippen

FAIL SAFE

TRIM STAP

NORMAAL

0.0s

RES

0.0s

–

ingesteld. Daarentegen wordt in de – telkens rechtse – kolom even-

tueel een tijdsvertraging voor de stuurfunctie, die aan dit kanaal is toegewezen, ingesteld.

Aanwijzingen:

•

Afwijkend van de in dit onderdeel afgebeelde displays van de 12-kanaals zender mz-

24 HoTT worden bij de 9-kanaals zender

mz-18 HoTT alleen de kanalen 1 … 9 weergegeven.

• Wanneer u in het menu “Fase”, bladzijde 134 resp. 170, vliegfasen heeft aangemaakt en elk van een passende naam heeft voorzien, verschijnt deze op het display rechts boven, bv. zoals afgebeeld “NORMAAL”.

• Instellingen in de telkens linker kolom, in de kolom “servo-draairichting”, hebben echter globaal effect. Alleen de instellingen van de tijd in de telkens rechter kolom, in de kolom “tijdsvertraging”, kunnen speciﬁek per vliegfase worden ingesteld. Bedien dus bij het instellen van een tijdsvertraging eventueel de bijbehorende schakelaars, om tussen de vliegfasen te kunnen omschakelen.

Instellingen in de telkens linker kolom, in de kolom “servo-draairichting”, hebben

echter globaal effect. Alleen de instellingen van de tijd in de telkens rechter kolom, in de kolom “tijdsvertraging”, kunnen speciﬁek per vliegfase worden ingesteld. Bedien dus bij het instellen van een tijdsvertraging eventueel de bijbehorende schakelaars, om tussen de vliegfasen te kunnen omschakelen.

• Vliegfasen-onafhankelijke instelling van servo-draairichtingen

Belangrijk:

De cijfers van de servo-aanduidingen slaan op de aan de desbetreffende ontvangeruit-

gangen aangesloten servo’s, zolang er geen verwisseling van de zender- en/of ontvangeruitgangen heeft plaatsgevonden. Daarom beïnvloedt

ook een veranderen van de stuurtoewijzing de nummering van de servo’s niet.

De draairichting van de servo’s wordt met deze optie onafhankelijk van de vliegfase aan de vereisten van het model aangepast, zodat u bij het inbouwen van de stuurstangen en aansturingen geen rekening hoeft te houden met de draairichting van de aanwezige servo’s.

De instellen van de draairichting van de servo’s moet uit praktisch oogpunt vóór het instellen van de servo-wegen plaatsvinden!

De omkeer van de draairichting wordt door direct aantippen van het desbetreffende waardenveld ingesteld en gesymboliseerd door het opschrift van de toetsen met NOR en OMK , bv.:

K10

K11

K12

NORMAAL

NOR

TRG.

NOR

OMK

NOR

OMK

NOR

Graubele

0.0s

RES

–

Aanwijzing:

Met Firmwareversie V1.020 werd ook een waarschuwingsvenster ingevoerd, dat opduikt zodra u probeert om de draairich-

ting van K1 te veranderen:

aantippen

TRG

NOR

OMK

NOR

OMK

NOR

Graubele

0.0s

WAARSCHUWING

0.0s

SICHER?

K11

K12

NOR

NEE

NOR

NORMAAL

0.0s

RES

–

Aantippen van NEE met een vinger of de meegeleverde stift breekt het proces af. Aantippen van JA bevestigt het proces en keert de draairichting van de aan K1 aangesloten servo om.

• Vliegfasen-afhankelijke instelling van een – symmetrische – tijdvertraging van het stuurelement

Belangrijk:

In tegenstelling tot de telkens linker kolom slaan de cijfers K1 … K9 bij de zender

mz-18 HoTT resp. K1 … K12 bij de zender

mz-24 HoTT op de stuurkanalen vanuit het

stuurelement

LET OP

Via de toetsen met het standaard opschrift 0.0s stelt u een symmetrische

tijdsvertraging van het stuursignaal vanuit het stuurelement in. Een hier ingestelde tijdsvertraging heeft dus niet uitsluitend effect op de servo met het nummer van de vermeende vertraagde omtvangeraansluiting, maar tegelijkertijd op alle servo’s, die door het aan de stuurfunctie X toegewezen bedieningselement worden aangestuurd.

Voor het instellen van een tijdsvertraging aan de kant van het stuurelement tipt u met een vinger of de meegeleverde stift op de toets, die standaard voorzien is van het opschrift 0.0s , bijvoorbeeld K8:

K10

K11

K12

NOR

NORMAAL

aantippen

TRG.

NOR

OMK

NOR

OMK

NOR

Graubele

0.0s

0 s

0.0s

RES

–

De kleur van de toets wisselt van rood naar blauw:

K10

K11

K12

NORMAAL

NOR

TRG.

NOR

OMK

NOR

OMK

NOR

Graubele

0.0s

RES

–

Door de + toets aan de rechter rand van het display het gewenste aantal malen aan te tippen verhoogt u de waarde tot max. 9,9 s, bijvoorbeeld:

K10

K11

K12

NORMAAL

NOR

TRG.

NOR

OMK

NOR

OMK

NOR

Graubele

0.0s

4.5s

0.0s

RES

–

Aantippen van de – toets daaronder verkleint een waarde naar minimaal 0,0 s en een aantippen van de toets RES zet een veranderde waarde terug naar de standaardwaarde.

Om de op bladzijde 92 uitvoeriger beschreven graﬁsche weergave van de servowegen en –posities op te roepen tipt u op de toets Sv op het display rechts

boven. Op dezelfde manier gaat u te werk bij eventuele ande-

re instellingen. U verlaat het display “OMK/VERT” in de richting van het basismenu door aantippen van de toets TRG. links boven:

TRG.

aantippen

OMK

NOR

OMK

NOR

Graubele

0.0s

K10

K11

K12

NORMAAL

NOR

0.0s

4.5s

0.0s

RES

–

Basismenu – omkeer/vertraging

000

Midden

Instelling van de neutrale positie van de servo’s

Tip eventueel in het basisdisplay van de zender met een vinger of de meegeleverde stift op het met “B” aangeduide “tandwiel”-symbool:

000%

RX TX

RX 00.0V

0:01:23

M 1

Graubele

ACCUTIJD 00: 01: 23

000 000

000

aantippen

Het display wisselt naar de weergave van het “groene” basismenu. Tip met een vinger of de meegeleverde stift op het menupunt »Midden«:

BASIS

TERUG

MOD.KEUZE

M-STOP

Sv-MON

MODELTYPE

ZEND.SET

KAN.SET

FUNKTIE

WEG/LIM

KLOKKEN

ZEND.UITG

Servo-midden

De verstelling van de middenpositie van de servo’s is bedoeld voor het aanpassen van servo’s, die niet overeenkomen met de standaard (middenpositie van de servo bij een impulslengte van 1,5 ms resp. 1500 us), als ook voor de aanpassing van kleinere afwijkingen, bv. bij het nauwkeurig afstellen van de middenpositie van de roeren van een model.

Onafhankelijk van de trimhevels en eventuele instellingen van mixers kan de neutrale positie over een gebied van ±125 % binnen de servoweg van maximaal ±150 % worden verschoven. De instelling heeft direct effect op de desbetreffende servo, onafhankelijk van alle andere trim- en mixerinstellingen.

000%

4.1V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

SYSTEEM

OMK/VERT

MIDDEN

aantippen

FAIL-SAFE

TRIM STAP

Let er alstublieft op, dat een extreme verstelling van de middenpositie kan

leiden tot servowegen die aan één kant beperkt zijn, omdat uit elektronische en mechanische overwegingen de totale servoweg op 150 % is begrensd.

TRG.

000%

Graubele

K10

K11

K12

000%

RES

–

Aanwijzingen:

•

Zet eventueel de trimhevels van uw zender in de middenpositie VOORDAT u de midden-waarden gaat wijzigen!

• Afwijkend van de in dit onderdeel afgebeelde dis-

plays van de 12-kanaals zender mz-24 HoTT wor- den bij de 9-kanaals zender mz-18 HoTT alleen de kanalen 1 … 9 weergegeven.

Om de neutrale positie van een bepaalde servo te wijzigen tipt u de bijbehorende toets aan, bv.:

TRG.

000%

0 %

aantippen

000%

Graubele

K10

K11

K12

000%

RES

–

De kleur van de toets wisselt van rood naar blauw:

TRG.

000%

Graubele

K10

K11

K12

000%

RES

–

Door aantippen van de + resp. – toets verandert u de waarde, bijvoorbeeld:

TRG.

000%

+012%

000%

Graubele

K10

K11

K12

000%

RES

–

Een aantippen van de toets RES zet in het blauwe veld een veranderde waarde terug naar de standaardwaarde.

Om de op bladzijde 92 uitvoeriger beschreven graﬁsche weergave van de servowegen en –posities op te roepen tipt u op de toets Sv op het display rechts boven.

U verlaat het display “MIDDEN” in de richting van het basismenu door aantippen van de toets TRG. links boven:

TRG.

aantippen

000%

+012%

000%

Graubele

K10

K11

K12

000%

RES

–

Basismenu – servomidden

Voor uw aantekeningen

000

Motor-stop

Schakelbare motor-stop resp. motor-limiter

Aanwijzing:

•

resp. »Modeltype« niet zichtbaar.

Tip eventueel in het basisdisplay van de zender met een vinger of de meegeleverde stift op het met “B” aangeduide “tandwiel”-symbool:

Het display wisselt naar de weergave van het “groene” basismenu. Tip hier met een vinger of de meegeleverde stift op het menupunt »M-STOP«:

LET OP:

+100 %). Bij vliegtuigmodellen met verbrandingsmotor en in principe bij helikopters alleen onder een K1-knuppelpositie onder -66 %.

Dit menu is bij de keuze van een modelconﬁguratie “zonder motor” in de basisinstellingen van het menu »Modelkeuze«

000%

RX TX

RX 00.0V

0:01:23

M 1

Graubele

ACCUTIJD 00: 01: 23

TERUG

MODELTYPE

MOD.KEUZE

ZEND.SET

M-STOP

aantippen

KAN.SET

BASIS

000 000

000

WEG/LIM

KLOKKEN

ZEND.UITG

aantippen

FUNKTIE

000%

4.1V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

SYSTEEM

OMK/VERT

MIDDEN

FAL-SAFE

TRIM STAP

Bij vliegtuigmodellen met elektromotor heeft de hieronder beschreven functie effect over de hele uitslag van de gasknuppel (-100 …

Motor-stop

Door middel van de optie “Motor-stop” kunt u via een schakelaar een regelaar de motor laten stoppen of een servo voor de aansturing van de carburateur naar motor-UIT (of ook naar stationair) brengen.

Deze optie kan daardoor ook als nood-UIT-functie worden gebruikt. De motor-UIT-positie, of bv. stationair, wordt in het waardenveld van de regel “SET” ingesteld en moet in de praktijk worden uitgetest.

De regelaar resp. de gasservo neemt deze vooraf ingestelde positie echter alleen in, zodra er een schakelaar werd omgezet en hierna de in de regel “SET” vastgelegde servopositie resp. schakeldrempel onderschreden wordt.

• Is de in de regel “SET” vooraf ingestelde %-waarde

groter dan de actuele servopositie, d.w.z. de door de groene pijl links van de balkengraﬁek weergegeven actuele knuppelpositie bevindt zich onder de schakel drempel, dan vindt de omschakeling plaats zodra u de schakelaar in de AAN-positie zet.

• Is de in de regel “SET” vooraf ingestelde %-waarde

kleiner dan de actuele servopositie, d.w.z. de door de groene pijl links van de balkengraﬁek weergegeven actuele knuppelpositie bevindt zich boven de schakeldrempel, dan reduceert de regelaar het toerental resp. sluit de gasservo de carburateur pas volgens de in de regel “SET” ingestelde waarde, zodra de servopositie – na het omzetten van de schakelaar naar de AAN-positie – voor de eerste keer onder de schakel drempel (max. +150 %) komt. In deze motor-UIT-positie blijft de regelaar resp. de gasservo nu zolang, totdat de gekozen schakelaar weer omgezet wordt en aansluitend de gasservo resp. de regelaar met de gas-/rem-stuurknuppel weer over de voorgeprogrammeerde schakeldrempel heen wordt bewogen.

Standaard voorgeprogrammeerd is in het waardenveld “SET” een schakeldrempel van -100 % servopositie:

TRG.

Graubele



NORMAAL

ACT

BLK

AAN

St/S

SET



–100%

RES

–

Programmering

Om de standaard waarde van de “schakeldrempel/ motor-UIT”-positie te wijzigen tipt u met en vinger of de meegeleverde stift op het waardenveld in de regel “SET”:

TRG.

Graubele



NORMAAL

ACT

BLK

aantippen

A N

St/S

SET



–100%

RES

–

De kleur van het veld wisselt van rood naar blauw:

TRG.

Graubele



NORMAAL

ACT

BLK

AAN

St/S

SET



–100%

RES

–

Stel nu met de + resp. – toets rechts buiten een waarde in, waarbij de motor met het door u gewenste stationaire toerental betrouwbaar loopt of echter bijvoorbeeld “uit” is:

Basismenu – motor-stop

TRG.

Graubele

NORMAAL

TRG.

Graubele

NORMAAL

ACT

St/S

SET

BLK

AAN

–123%



RES

–

Let er wel op, dat bij een verbrandingsmotor de gasservo niet mechanisch vastloopt!

De benodigde AAN-/UIT-schakelaar wijst u in de regel “St/S”, zoals gedetailleerd beschreven in het onderdeel “Toewijzing van stuurelementen, schakelaars en stuurelement-schakelaars” op bladzijde 40, toe, bijvoorbeeld S6:

ACT

St/S

SET

NORMAAL

BLK

SW 6

–123%

RES

–

TRG.

Graubele



Als laatste tipt u op het waardenveld “ACT” om de standaard geblokkeerde ( BLK ) optie vrij te geven. Afhankelijk van de positie van de schakelaar wisselt de weergave van dit veld naar AAN of UIT , bijvoorbeeld:

ACT

St/S

SET

AAN

SW 6

–123%



RES

–

Om de op bladzijde 92 uitvoeriger beschreven graﬁsche weergave van de servo-uitslagen op te roepen en eventueel aansluitend de daarin geïntegreerde functie “Servotest” te activeren, tipt u op de toets Sv op het display rechts boven.

In de richting van het basismenu verlaat u het display “Motor-stop” door aantippen van de toets TRG. links boven:

ACT

St/S

SET

WEG/LIM

KLOKKEN

NORMAAL

AAN

SW 6

–123%

FUNKTIE

OMK VERT

FAIL-SAFE

RES

–

SYSTEEM

MIDDEN

TRIM STAP

TRG.

aantippen

TERUG

MOD.KEUZE

M-STOP

Graubele



BASIS

MODELTYPE

ZEND.SET

Sv-MON

KAN.SET

ZEND.U TG

Basismenu – motor-stop

000

Zenderinstelling

Zenderinstellingen

Tip eventueel in het basisdisplay van de zender met een vinger of de meegeleverde stift op het met “B” aangeduide “tandwiel”-symbool:

000%

RX TX

RX 00.0V

0:01:23

M 1

Graubele

ACCUTIJD 00: 01: 23

000 000

000

aantippen

Het display wisselt naar de weergave van het “groene” basismenu. Tip hier met een vinger of de meegeleverde stift op het menupunt »ZEND.SET«:

BASIS

TERUG

MOD.KEUZE

M-STOP

Sv-MON

MODELTYPE

ZEND.SET

aantippen

KAN.SET

FUNKTIE

WEG/LIM

KLOKKEN

ZEND.UITG

Dit menu biedt u de mogelijkheid om zenderspeciﬁeke functies zoals “binden”, “zenderuitgangen”, “HF AAN/ UIT”, “soort HF”, “reikwijdtetest” en “DSC-uitgang” te programmeren:

TRG.

BIND AAN/UIT

ONTV.UITG

HF AAN/UIT

RW-TEST

DSC UITG.

Graubele

RX1

UIT

SET

UIT

PPM10

RX2

UIT

SET

HF-TYPE

99sek

000%

4.1V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

SYSTEEM

OMK/VERT

MIDDEN

FAIL-SAFE

TRIM STAP

NORMAAL

Bind AAN/UIT

Om een telemetrie-verbinding met de zender op te kunnen bouwen moeten Graupner HoTT-ontvangers “aangewezen” worden om uitsluitend met een bepaald model(-geheugen) van een Graupner HoTT-zender te communiceren. Deze procedure wordt “binding” genoemd en is slechts eenmaal voor elke nieuwe ontvanger/modelgeheugenplaats-combinatie nodig (en kan op ieder moment herhaald worden).

Belangrijke aanwijzingen::

•

Let er bij het binden op, dat de zenderantenne altijd ver genoeg van de ont-

vangerantenne verwijderd is! Een meter afstand is een goede richtlijn. Anders riskeert u een gestoorde verbinding op het terugkoppelingskanaal en daardoor een foutief functioneren.

• Let in ieder geval op een juiste stroomvoorziening van uw ontvangstinstallatie. Bij een te lage voedingsspanning reageren weliswaar de LED’s van de ontvanger op uw bindingspogingen zoals hieronder beschreven, maar komt er desondanks geen correcte binding tot stand.

• Let er bij het binden van verdere ontvangers op, dat al aan de zender gebonden en dus niet direct aan het bindproces deelnemende – ingeschakelde – ontvangers tijdens de tijdsperiode van het “binden” van de zender naar de Fail-Safe-modus gaan.

“Binding” van meerdere ontvangers per model

Indien gewenst kunnen meerdere ontvangers per model worden gebonden, waarbij binnen de desbetreffende programma’s van de mz-18 HoTT en de mz-24 HOTT bestaat de mogelijkheid om max. twee aan het desbe- treffende modelgeheugen gebonden ontvangers direct te beheren en ook menugestuurd de max. 9 resp. 12 stuurkanalen van de zender naar eigen inzicht tussen deze beide ontvangers te verdelen, zie verder hieronder in dit gedeelte. Bind daarvoor deze ontvangers eerst elk apart, zoals hieronder beschreven wordt.

Bij later gebruik bouwt echter alleen die ontvanger een telemetrie-verbinding met

de zender op, die óf het laatst aan het actieve modelgeheugen werd gebonden óf in de regel “ONTVANGER KEUZE” van het »Telemetrie«-menu gekozen werd, bijvoorbeeld.:

TRG.

ONTVANGER SELECT.

INSTELLEN/WEERGEVEN

SENSOR

HF STATUS

BERICHT

Graubele

RX1

Aan deze ontvanger moeten daarom ook de eventueel in het model ingebouwde telemetrie-sensoren worden aangesloten, omdat alleen de in deze regel geactiveerde ontvanger in staat is, de data via het terugkoppelingskanaal door te geven. De tweede en verdere ontvangers werken parallel, maar helemaal onafhankelijk in de Slave-modus!

„Binden“ van zender en ontvanger

Schakel nu de stroomvoorziening van uw ontvanger in:

• Ontvanger GR-16 en GR-24

Op de ontvanger knippert de rode LED. Druk de SET-knop op de ontvanger in en hou deze

ingedrukt, totdat de nog steeds rood knipperende LED na ca. 3 seconden ongeveer 3 seconden lang rood/groen gaat knipperen. U kunt nu de SETknop van de ontvanger loslaten. Zolang de LED rood/groen knippert, bevindt de ontvanger zich in de bind-modus.

Start nu binnen deze ca. 3 s het zogenaamde binden van een ontvanger aan het actuele modelgeheugen door het aantippen met de vinger of de meegeleverde stift ban één van de beide toetsen van de regel “BIND AAN/UIT”, bv.:

Basismenu – zenderinstelling

TRG.

BIND AAN/UIT

ONTV.UITG

HF AAN/UIT

RW-TEST

DSC UITG.

TRG.

BIND AAN/UIT

ONTV.UITG

HF AAN/UIT

RW-TEST

DSC UITG.

Graubele

RX1

UIT

aantippen

UIT

PPM10

Graubele

RX1

ZOEK

SET

UIT

PPM10

RX2

UIT

SET

HF-TYPE

99sek

RX2

UIT

SET

HF-TYPE

99sek

NORMAAL

Gaat binnen ongeveer 10 seconden de intussen weer rood knipperende LED van de ontvanger uit en brandt deze nu permanent groen, dan is de bind-procedure succesvol afgesloten. Uw model-/ontvangercombinatie is nu klaar voor de start. Parallel daaraan verschijnt op het display in plaats van UIT nu de afgekorte omschrijving van het ontvangertype, bijvoorbeeld 12K voor de standaard meegeleverde ontvanger GR-24 HoTT:

TRG.

BIND AAN/UIT

ONTV.UITG

HF AAN/UIT

RW-TEST

DSC UITG.

Graubele

RX1

12K

SET

AAN

UIT

PPM10

RX2

UIT

SET

HF-TYPE

99sek

NORMAAL

Parallel wordt de HF-afstraling ingeschakeld, zie regel “HF AAN/UIT” in de afbeelding hierboven.

Knippert daarentegen de rode LED langer dan ca. 10 seconden, dan is de bindingprocedure mislukt. Parallel daaraan verschijnt in de regel “Bind AAN/UIT” op het display weer UIT . Verander eventueel de positie van de antennes en herhaal de procedure.

• Ontvanger GR-12L

Op de ontvanger brandt de rode LED. Druk de SET-knop op de ontvanger in en houd deze

ingedrukt, totdat de rode LED na ca. 3 seconden uitgaat. U kunt nu de SET-knop op de ontvanger loslaten. Zolang de LED uit is, bevindt de ontvanger zich in de bind-modus.

Start nu – zoals hierboven beschre ven – binnen deze ca. 3 s het zogenaamde binden van een ontvanger aan het actuele modelgeheugen door een aantippen met een vinger of de meegeleverde stift van één van de beide toetsen van de regel “BIND AAN/UIT”.

Blijft de LED van de ontvanger nog steeds uit en wisselt de aanduiding op de zender naar 6K , dan is het bindproces met succes afgesloten.

Begint echter de rode LED op de ontvanger weer rood te branden, dan is het bindproces mislukt. Tegelijkertijd verschijnt in de regel “BIND AAN/UIT” van het display weer UIT . Verander eventueel de positie

van de antennes en herhaal de hele procedure. ONTV.UITG (Ontvangeruitgang) Zoals in de inleiding bij het gedeelte “Binden van ont-

vangers” al werd gezegd is het bij de mz-18 HoTT en mz-24 HoTT mogelijk om de stuurkanalen van de zender binnen een ontvanger naar eigen inzicht te verdelen én om de 9 resp. 12 stuurkanalen over twee ontvangers te verdelen. Dit hernieuwd verdelen wordt hierna “Mapping” of “Channel Mapping” (kanaaltoewijzing) genoemd.

Schakel eventueel uw ontvangstinstallatie in en tip dan in de regel “ONTV.UITG” de te “mappen” ontvanger met een vinger of de meegeleverde stift aan, bijvoorbeeld “RX1”.

TRG.

BIND AAN/UIT

ONTV.UITG

HF AAN/UIT

RW-TEST

DSC UITG.

Graubele

RX1

12K

SET

aantippen

PPM10

RX2

UIT

SET

HF-TYPE

99sek

NORMAAL

Kanaaltoewijzing binnen een ontvanger

Op dezelfde manier als de op bladzijde 121 beschreven en ook als “Channel Mapping” aangeduide kanaal-toewijzingsfunctie van het »Telemetrie«-menu kunt u in dit menupunt gemakkelijk de aan de ingangen van de ontvanger gekoppelde stuurkanalen van de zender naar eigen inzicht over de uitgangen resp. servo-aansluitingen van de geselecteerde ontvanger verdelen:

TRG.

Graubele

UIT1

UIT2

UIT3

UIT4

UIT5

UIT6

NORMAAL

UIT7

UIT8

UIT9

UIT10

UIT11

UIT12

RES

–

OPS

Aanwijzing:

Afwijkend van de in dit onderdeel afgebeelde displays van de zender mz-24 HoTT worden op het display van de 9-kanaals zender

mz-18 HoTT alleen de kanalen 1 … 9 getoond.

Na keuze van de gewenste uitgang door middel van aantippen van de kanaaltoets met een vinger of de meegeleverde stift in de regel van de gewenste ontvanger-uitgang wisselt de kleur van de toets van rood naar blauw, bijvoorbeeld:

Basismenu – zenderinstelling

TRG.

Graubele

UIT1

UIT2

UIT3

UIT4

UIT5

UIT6

NORMAAL

UIT7

UIT8

UIT9

UIT10

UIT11

UIT12

RES

–

OPS

Kies nu door de toets + of – het gewenste aantal keren met een vinger of de meegeleverde stift aan te tippen het gewenste ingangskanaal resp. zenderuitgang, zie bladzijde 98, uit, bv.:

TRG.

Graubele

UIT1

UIT2

UIT3

UIT4

UIT5

UIT6

NORMAAL

UIT7

UIT8

UIT9

UIT10

UIT11

UIT12

RES

–

OPS

Aantippen van de toets RES zet een veranderde waarde terug naar de standaard indeling.

Op dezelfde manier gaat u te werk bij een eventueel verwisselen van verder combinaties van stuurkanaal-/ ontvangeruitgangen.

MAAR LET OP:

Wanneer u bv. in de basisinstellingen van een model “2 RO” heeft gekozen, dan wordt aan

de zenderkant de stuurfunctie 2 (rolroer) gesplitst op de stuurkanalen 2 + 5 voor linker en rechter rolroer. De corresponderende en daardoor ook eventueel te “mappen” zenderuitgangen (= ontvanger-ingan- gen) zouden in dit geval dan de kanalen 2 + 5 zijn, zie verder hieronder bij de voorbeelden.

Basismenu – zenderinstelling

Tenslotte moeten nu nog uw instellingen naar de ontvanger worden overgeseind, omdat

deze uitsluitend in de ontvanger worden opgeslagen … en eventueel hierin via het »Teleme- trie«-menu kunnen worden gewijzigd. Door middel van aantippen van de toets OPS (opslaan) start u deze overdracht en een aantippen van de toets TRG links boven op het display brengt u weer terug naar het menu “Zenderinstelling”.

Voorbeelden:

• U wilt bij een groot model elk rolroer via twee of

meer servo’s aansturen: wijs aan de desbetreffende uitgangen (servo-aansluitingen) telkens één en dezelfde ingang (stuurkanaal) toe. In dit geval afhankelijk van de linker en rechter vleugelhelft, als ingang telkens één van de beide standaard rolroerkanalen 2 + 5.

• U wilt bij een groot model het richtingroer met twee

of meer servo’s aansturen: wijs aan de desbetreffende uitgangen (servo-aansluitingen) telkens één en dezelfde ingang (stuurkanaal) toe. In dit geval het standaard richtingroerkanaal 4, zie afbeelding rechts onder.

Aanwijzingen:

•

Het maximaal aanwezige aantal regels (uitgangen) komt overeen met het aantal servo’s, dat maximaal aan de desbetreffen-

de ontvanger kan worden aangesloten.

• Met de optie »Zenderuitgang« , bladzijde 98, van

de zenders mz-18 HoTT en mz-24 HoTT kunnen de stuurfuncties van de zender op een zelfde manier omgewisseld of ook meerdere uitgangen van dezelfde stuurfunctie voorzien worden. Vanwege de overzichtelijkheid wordt u echter dringend geadviseerd om maar van één van de beide opties gebruikt.

Kanaaltoewijzing naar een tweede ontvanger

Zoals al eerder genoemd kunnen met de optie “Ontvangeruitgang” de 9 stuurkanalen van de zender

mz-18 HoTT resp. de 12 stuurkanalen van de zender

mz-24 HoTT ook willekeurig over twee ontvangers

worden verdeeld, waarbij de nummering van de uitgangen (servo-aansluitingen) en het maximaal aantal ter beschikking staande regels (uitgangen) overeenkomt met het aantal servo’s, dat maximaal aan de ontvanger kan worden aangesloten. Ga hier op dezelfde manier te werk als bij het hierboven genoemde.

HF AAN/UIT

In deze menuregel kunt u zolang de zender ingeschakeld is de HF-afstraling van de zender modelspeciﬁek met de hand uit- en eventueel weer aanzetten, bijvoorbeeld om tijdens de modelprogrammering stroom te sparen.

Wanneer u de zender de volgende keer weer aanzet wordt een eventuele instelling op “UIT” echter weer teniet gedaan!

Om de HF-afstraling van uw zender met de hand aan- of uit te zetten tipt u in de regel “HF AAN/UIT” de desbetreffende toets met een vinger of de meegeleverde stift aan:

TRG.

BIND AAN/UIT

ONTV.UITG

HF AAN/UIT

RW-TEST

DSC UITG.

Graubele

RX1

12K

SET

AAN

aantippen

PPM10

RX2

UIT

SET

HF-TYPE

99sek

NORMAAL

HF type (Landeninstelling) De instelling van een bepaald HF-type is nodig om te

voldoen aan de verschillende richtlijnen (FCC, ETSI, IC etc.).

In Frankrijk bv. was oorspronkelijk het gebruik van een radiobesturing slechts toegestaan op een beperkte frequentieband. Met de publicatie van een nieuwe lijst “Class 1 Devices” in juli 2012 door de verantwoordelijke EU-commissie en de daaraan verbonden verhoging van

de toegestane bovengrens van de frequentieband van de voor 2,4-GHz-apparaten relevante “Subclass 22” van 2,400 naar 2,4835 GHz zijn er echter een aantal juridische beperkingen voor de vroegere “France-modus” vervallen.

Bij ﬁrmwareversie V 1.023 werd daarom de “Frankrijk-modus” als keuze verwijderd. De

hieronder volgende alinea m.b.t. de compatibiliteit met oudere ﬁrmwareversies is echter voorlopig in de oorspronkelijke versie nog aanwezig.

De “France–modus” kan echter wel – ook buiten Frank- rijk – worden gebruikt. Bijvoorbeeld, om het daardoor vrij blijvende (bovenste) frequentiebereik van de 2,4-GHzband te gebruiken voor het uitzenden van beelden van een On-Board-camera. In dit geval moet u er wel op letten dat de antenne(s) van de video-zender minimaal 3 m van de actieve uiteinden van de RC-ontvanger verwijderd is (zijn). Uit veiligheidsoverwegingen wordt daarom dringend geadviseerd om apart opgestelde satellietontvangers te plaatsen. Bovendien moet telkens een uitvoerige reikwijdtetest met ingeschakeld videosignaal worden uitgevoerd, omdat u moet rekenen op een geringere reikwijdte.

Om de “landeninstelling” van uw zender tussen “NORMAAL”, “USA” of eventueel nog “FRANKRIJK” om te schakelen, tipt u de toets rechts naast “HF type” het gewenste aantal keren met een vinger of de meegeleverde stift aan:

TRG.

BIND AAN/UIT

ONTV.UITG

HF AAN/UIT

RW-TEST

DSC UITG.

Graubele

RX1

12K

SET

AAN

UIT

PPM10

RX2

UIT

SET

HF-TYPE

99sek

NORMAAL

aantippen

RW-test (Reikwijdtetest) De geïntegreerde reikwijdtetest verkleint het zendver-

mogen dusdanig, dat u een functietest al kunt uitvoeren over een afstand van minder dan 100 m.

Doe de reikwijdtetest van het Graupner-HoTT-systeem volgens de onderstaande aanwijzingen. Vraag eventueel aan een helper om u bij de reikwijdtetest te assisteren.

1. Bouw indien mogelijk de al aan de zender gebonden ontvanger in het model in.

2. Schakel de radiobesturing in en wacht tot op de ontvanger(s) GR-16 en GR-24 de groene LED brandt resp. de rode LED van de GR-12L uit gaat. Nu kunt u de servobewegingen zien.

3. Plaats het model dusdanig op een vlakke ondergrond (asfalt, kort gras of aarde) dat de ontvangerantennes minimaal 15 cm boven de aarde liggen. Het is daarom eventueel nodig om het model tijdens de test te ondersteunen.

4. Hou de zender op heuphoogte en met enige afstand van het lichaam. Richt met de antenne niet direct op het model, maar draai en/of knik de punt van de antenne zó, dat deze tijdens de reikwijdtetest ongeveer in een rechte hoek ten opzichte van het model is uitgericht.

5. Start in de op één na onderste regel van het display de reikwijdtetest-modus door een aantippen van de toets rechts naast “RW-test” met een vinger of de meegeleverde stift, …

TRG.

BIND AAN/UIT

ONTV.UITG

HF AAN/UIT

RW-TEST

DSC UITG.

Graubele

RX1

12K

SET

aantippen

A N

UIT

PPM10

RX2

UIT

SET

HF-TYPE

99sek

NORMAAL

… waarna een sinds de Firmware-versie V1,017 ingevoerde veiligheidsvraag verschijnt:

TRG.

Bind AAN/

ONTV.UITG

HF AAN/U

RW-TEST

DSC UITG.

Graubele

RX2

RX1

KIEZEN

Reikwijdtetest starten

NEE

99sek

UIT

PPM10

ORMAAL

Aantippen van de toets JA met een vinger of de meegeleverde stift start de reikwijdtetest. Aantippen van de toets NEE breekt het proces af.

Door het starten van de reikwijdtetest wordt het uitgangsvermogen van de zender sterk gereduceerd. Tegelijkertijd begint het verlichte Graupner-logo onder de middelste proportionele draaiknop DV te knipperen. Op hetzelfde moment begint de tijdsaanduiding op het zenderdisplay terug te tellen, en klinkt er om de 2 seconden een tweetonig waarschuwingssignaal.

TRG.

BIND AAN/UIT

ONTV.UITG

HF AAN/UIT

RW-TEST

DSC UITG.

Graubele

RX1

12K

SET

AAN

PPM10

RX2

UIT

SET

HF-TYPE

78sek

NORMAAL

Vanaf 5 seconden voor het einde van de reikwijdtetest klinkt er elke seconde een 3-voudig signaal. Na aﬂoop van de 99 seconden durende reikwijdtetest schakelt de zender weer naar vol vermogen en brandt het Graupner–logo weer constant.

6. Loop ondertussen van het model weg en beweeg tegelijkertijd de stuurknuppels. Wanneer u binnen een afstand van ca. 50 m op een moment een onderbreking van de verbinding constateert moet u proberen om deze te reproduceren.

Basismenu – zenderinstelling

7. Schakel een eventueel aanwezige motor in, om te testen of deze niet stoort.

8. Loop nog verder van het model weg, totdat er geen perfecte controle over het model meer mogelijk is.

9. Wacht op deze plek op de aﬂoop van de reikwijdtetest met het ingeschakelde model. Deze moet weer op de stuurcommando’s reageren zodra de reikwijdtetest is afgelopen. Wanneer dit niet voor 100 % het geval is moet u het systeem niet gebruiken en contact opnemen met de servicedienst van Graupner|SJ GmbH.

10. Voer de reikwijdtetest vóór elke vlucht uit en simuleer daarbij de servo-bewegingen die tijdens het vliegen kunnen voorkomen. De reikwijdte moet daarbij altijd minimaal 50 m op de grond bedragen, om een veilig vliegen te garanderen.

LET OP:

Tijdens het normale gebruik in geen geval de reikwijdtetest op de zender starten!

DSC UITG. (DSC-uitgang) Voor het instellen van de aan de DSC-uitgang van uw

zender aanwezige modulatie tipt u in de regel “DSC uitg.” – eventueel herhaaldelijk – op de toets met de actuele instelwaarde, totdat de gewenste modulatie zichtbaar is. U kunt kiezen uit de vier modulatiesoorten “PPM10”, “PPM16”, “PPM18” en “PPM24” in deze volgorde:

TRG.

BIND AAN/UIT

ONTV.UITG

HF AAN/UIT

RW-TEST

DSC UITG.

Graubele

RX1

12K

SET

UIT

aantippen

UIT

PPM10

RX2

UIT

SET

HF TYPE

99sek

NORMAAL

TRG.

BIND AAN/UIT

ONTV.UITG

HF AAN/UIT

RW-TEST

DSC UITG.

Graubele

RX1

12K

SET

UIT

PPM18

RX2

UIT

SET

HF-TYPE

99sek

NORMAAL

Deze keuze beïnvloedt in eerste instantie het maximaal aantal stuurkanalen, dat aan de DSC-bus is aangesloten en zo voor een aan deze bus aangesloten vliegsimulator, een leraar-leerlingsysteem of externe HF-module kan worden gebruikt. Bij de keuze van “PPM10” zijn dit de kanalen 1 … 5; bij “PPM16” de kanalen 1 … 8, bij “PPM18” de kanalen 1 … 9 en bij “PPM24” de stuurkanalen 1 … 12.

Door aantippen van de toets TRG. links boven op het display verlaat u het menu weer in de richting van het basismenu.

TRG.

aantippen

BIND AAN/UIT

ONTV.UITG

HF AAN/UIT

RW-TEST

DSC UITG.

Graubele

RX1

12K

SET

UIT

PPM18

RX2

UIT

SET

HF-TYPE

99sek

NORMAAL

Basismenu – zenderinstelling

Voor uw aantekeningen

000

Klokken

Instellen van klok 1, klok 2 en van de datum en kloktijd

Het basisdisplay van de zender bevat standaard vier klokken, zie afbeelding hieronder. Naast de – groene – zenderbedrijftijd en van de modeltijd aan de linker kant van het display zijn dit de “bovenste” en de “onderste” klok aan de rechter kant van het display.

Voor het instellen van de “bovenste” klok 1 en/of de “onderste” klok 2 en eventueel de datum en de kloktijd tipt u met een vinger of de meegeleverde stift op het desbetreffende waardenveld in de rechter helft van het display, om direct naar het display van de gewenste klok te wisselen.

Alternatief kunt u het menupunt “Klokken” ook via het “basismenu” oproepen: tip daarvoor in het basisdisplay van de zender op het met “B” aangeduide “tandwiel”-symbool, …

000%

RX TX

RX 00 0V

aantippen

000 000

0:01:23

M 1

Graubele

ACCUTIJD 00: 01: 23

aantippen

000

aantippen

… waarna het display wisselt naar de weergave van het “groene” basismenu. Tip daarna met een vinger of de meegeleverde stift op het menupunt »Klokken«:

BASIS

TERUG

MOD.KEUZE

M-STOP

Sv-MON

Basismenu – klokken

MODELTYPE

ZEND.SET

KAN.SET

FUNKTIE

WEG/LIM

KLOKKEN

aantippen

000%

4.1V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

SYSTEEM

OMK/VERT

MIDDEN

FAIL-SAFE

TRIM STAP

LET OP:

Het opslaan van telemetrie-data op een, in de cardslot op achterkant van de zender

ingebrachte, SD-kaart is gekoppeld aan deze klok. Wanneer deze wordt gestart, dan start ook de opslag van telemetrie-data op de SD-kaart en deze wordt weer gestopt, wanneer de klok gestopt wordt.

Eventuele claims kunnen alleen worden behandeld wanneer er een log-bestand aanwezig is, zie bladzijde 7. Gebruik daarom in uw eigen belang de optie van de parallel aan “KLOK 1” lopende opslag van telemetrie-gegevens op de SD-kaart in de cardslot van de zender.

Let er echter op, dat vanwege technische oorzaken er tijdens de weergave van MP3-bestanden GEEN opslag van data mogelijk is.

TRG.

KLOK 1

MODE

KLOK START

RESET KLOK

RONDE TLR

T+

Graubele

RES

ALARM

GEEN

000

RONDE LST

VLG.

RES

–

Aanwijzing:

Met de toets VLG. aan de rechter rand van

het display bovenaan schakelt u telkens om

van “KLOK 1” naar “KLOK 2” en via “DATUM” weer naar “KLOK 1”.

„KLOK 1“ en „KLOK 2“

Met het programmeren van één van de beide klokken begint u bij voorkeur in de regel “MODE”, door het waardenveld direct rechts daarnaast op zijn instelling te controleren: standaard staat hier T+ als synoniem voor “voorwaarts tellend”, zie afbeelding hierboven.

Is dit wat u nodig heeft en heeft u ook geen alarm bij

een voorwaarts tellende klok nodig, dan kunt u het volgende onderdeel overslaan en verder lezen vanaf “KLOK START” op de volgende bladzijde.

Alarmfunctie

Zowel bij een voorwaarts als ook bij een aftellende klok kan er een alarmfunctie geactiveerd worden, doordat in het minuten- en/of secondeveld rechts naast “ALARM” het gewenste tijdskader weergegeven wordt. Binnen de laatste 20 seconden van deze tijdsperiode klinken er dan akoestische signalen, zodat u tijdens het vliegen niet voortdurend op het display hoeft te kijken.

Volgorde van de geluidssignalen

20 s voor “nul”: 2-voudige toon elke 2 seconden een enkele toon 10 s voor “nul”: enkele toon elke seconde een enkele toon met

verschillende toonhoogte

5 s voor “nul”: iedere seconde een enkele toon met

gereduceerde frequentie

“nul”: gesproken bericht

Om het gewenste tijdskader in te stellen tipt u het – linker – minutenveld …

TRG.

KLOK 1

MODE

KLOK START

RESET KLOK

RONDE TLR

T+

Graubele

RES

ALARM

GEEN

000

aantippen

RONDE LST

VLG.

RES

–

… en/of het – rechter – secondeveld met een vinger of de meegeleverde stift aan:

TRG.

KLOK 1

MODE

KLOK START

RESET KLOK

RONDE TLR

T+

Graubele

RES

ALARM

GEEN

000

RONDE LST

aantippen

VLG.

RES

–

De kleur van het desbetreffende veld wisselt van rood naar blauw:

TRG.

KLOK 1

MODE

KLOK START

RESET KLOK

RONDE TLR

T+

Graubele

RES

ALARM

GEEN

000

RONDE LST

VLG.

RES

–

Tip nu zo vaak op de + of de – toets aan de rechter rand van het display of hou de desbetreffende toets zo lang ingedrukt, tot het door u gewenste tijdskader tussen 00:00 en maximaal 59:59 weergegeven wordt, bv.:

TRG.

KLOK 1

MODE

KLOK START

RESET KLOK

RONDE TLR

T+

Graubele

RES

ALARM

GEEN

000

RONDE LST

VLG.

RES

–

Aantippen van de toets RES zet een veranderde waarde in het actieve veld weer terug naar de standaardwaarde.

Vooruit tellende klok ( T+ ) Omdat een vooruit lopende klok bij 000:00 start moet

hieraan, zoals verder hieronder wordt beschreven, een startschakelaar en eventueel nog een schakelaar voor het terugzetten van de kok worden toegewezen.

Achteruit tellende klok ( T– ) Voor het overnemen van het al eerder beschreven

tijdskader naar de minuten: seconden-velden van de desbetreffende regel “KLOK” en voor het omzetten van de “KLOK X” van vooruit naar achteruit tellend tipt u op de toets T+ rechts naast “MODE”:

TRG.

KLOK 1

MODE

KLOK STAR

RESET KLOK

RONDE TLR

TRG.

KLOK 1

MODE

KLOK START

RESET KLOK

RONDE TLR

T+

aantippen

T–

Graubele

RES

ALARM

GEEN

Graubele

RES

ALARM

GEEN

000

RONDE LST

059

RONDE LST

VLG.

RES

–

VLG.

RES

–

Aanwijzingen:

•

Alternatief kan een klok ook van tevoren op vooruit of achteruit tellend omgezet worden

en kan een later ingevoerd of gewijzigd tijdskader door aantippen van de toets RES overgenomen worden.

• Wanneer een al lopende, maar tussentijds stopgezette klok door aantippen van de bijbehorende toets van vooruit naar achteruit tellend wordt omgezet of

omgekeerd, dan wordt daardoor alleen de resterende tijd van de desbetreffende klok geactualiseerd, maar deze niet teruggezet.

Terugzetten van gestarte klokken

Voor het terugzetten van een gestarte klok tipt u óf met een vinger of de meegeleverde stift op de toets RES óf bedient u de – zoals hieronder in de regel “RESET KLOK” wordt beschre ven – schakelaar.

Regel “KLOK ST AR T” (startschakelaar) In deze regel wijst u aan de klok zoals uitvoerig be-

schreven in het onderdeel “Toewijzing van stuurelementen, schakelaars en stuurelement-schakelaars” vanaf bladzijde 40, een schakelaar voor het starten van de geselecteerde klok toe.

Regel „RESET KLOK“

(schakelaar voor het terugzetten) In deze regel wijst u aan de klok zoals uitvoerig be-

schreven in het onderdeel “Toewijzing van stuurelementen, schakelaars en stuurelement-schakelaars” vanaf bladzijde 40, een schakelaar voor het naar de startwaarde terugzetten van de geselecteerde klok toe.

Aanwijzing:

Een tussentijds eventueel gewijzigd tijdskader wordt bij het bedienen van deze schakelaar automatisch in de regel “KLOK” overgenomen.

Alternatief kan ook de toets RES worden aangetipt.

Regel „RONDE TLR“ (rondenteller) In de regel “Rondenteller/Rondenlijst” moet, zoals

uitvoerig beschreven in het onderdeel “Toewijzing van stuurelementen, schakelaars en stuurelement-schakelaars” vanaf bladzijde 40, een schakelaar gezet worden. Bij voorkeur moet u hier één van de beide momentschakelaars S2 of S8 voor nemen, waarmee het rondental telkens één ronde verder gezet en tegelijkertijd (automatisch) de tijdens deze ronde gescoorde rondetijd gestopt (en opgeslagen) wordt. Tegelijkertijd start deze momentschakelaar de stopwatch voor de volgende ronde, bv.:

Basismenu – klokken

TRG.

Graubele

TRG.

Graubele

TRG.

Graubele

KLOK 1

MODE

KLOK START

RESET KLOK

RONDE TLR

RES

T–

ALARM

SW 1

SW 6

GEEN

RONDE LST

059

VLG.

RES

–

Optieveld >>

Door aantippen van deze toets wisselt u naar de lijst met rondetijden, en wel de eerste van in totaal 100 mogelijke tijden. Tussen de verschillende bladzijden bladert u met de toets VLG. (volgende) vooruit en met de toets VRG. (vorige) achteruit:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

TRG.

R.TIJD

04: 32. 1 04: 31. 2 04: 33. 5 04: 31. 9 04: 32. 8 00: 00. 0 00: 00. 0 00: 00. 0 00: 00. 0 00: 00. 0

Graubele

RD R.TIJD

00: 00. 0 00: 00. 0

12 13

00: 00. 0

00: 00. 0 00: 00. 0

00: 00. 0

16 17

00: 00. 0 00: 00. 0

VRG.

VLG.

CLR

Aantippen van de toets CLR wist de rondetijden:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

TRG.

R.TIJD

00: 00. 0 00: 00. 0 00: 00. 0 00: 00. 0 00: 00. 0 00: 00. 0 00: 00. 0 00: 00. 0 00: 00. 0 00: 00. 0

Graubele

RD R.TIJD

00: 00. 0 00: 00. 0

12 13

00: 00. 0

00: 00. 0 00: 00. 0

00: 00. 0

16 17

00: 00. 0 00: 00. 0

VRG.

VLG.

CLR

Aantippen van de toets TRG. links boven brengt u terug naar het insteldisplay van de timer:

KLOK 1

MODE

KLOK START

RESET KLOK

RONDE TLR

RES

T–

ALARM

SW 1

SW 6

GEEN

RONDE LST

059

VLG.

RES

–

Hierin worden de eventueel benodigde instellingen van de “KLOK 2” op dezelfde manier als bij “KLOK 1” gedaan. In tegenstelling tot “KLOK 1” worden er bij “KLOK 2” geen gegevens op de geheugenkaart opgeslagen.

Datum en kloktijd

Op de derde pagina van het display van dit menu »Klokken« kan bij behoefte de datum en kloktijd in- of bijgesteld worden. Een in- resp. bijstellen van datum en/ of kloktijd is echter alleen mogelijk, indien deze optie door een aantippen van de toets SET met een vinger of de meegeleverde stift eerst vrijgegeven werd:

TRG.

SET

aantippen

ACCUTIJD

MODEL TIJD

DAT.

TIJD

Graubele

2014

02 07 34

00 12 18

VLG.

–

A-RES

M-RES

De kleur van het SET -veld wisselt naar blauw:

SET

DAT.

TIJD

2014

VLG.

–

ACCUTIJD

MODEL TIJD

02 07 34

00 12 18

A-RES

M-RES

Tip aansluitend het waardenveld, dat in- of bijgesteld moet worden, met een vinger of de meegeleverde stift aan, bijvoorbeeld:

TRG.

SET

ACCUTIJD

MODEL TIJD

DAT.

TIJD

Graubele

2014

aantippen

02 34

00 12 18

VLG.

–

A-RES

M-RES

De kleur van het veld wisselt ook naar blauw:

TRG.

SET

ACCUTIJD

MODEL TIJD

DAT.

TIJD

Graubele

2014

02 07 34

00 12 18

VLG.

–

A-RES

M-RES

Stel nu met de + of – toets aan de rechter rand van het display de gewenste waarde in, bv.:

Basismenu – klokken

TRG.

SET

ACCUTIJD

MODEL TIJD

DAT.

TIJD

Graubele

2014

02 07 34

00 12 18

VLG.

–

A-RES

M-RES

Met de andere waarden gaat u eventueel op dezelfde manier te werk. Om tenslotte de wijzigingen in het geheugen van de zender over te nemen tipt u weer op SET :

TRG.

SET

ACCUTIJD

MODEL TIJD

DAT.

TIJD

Graubele

2014

02 07 34

00 12 18

VLG.

–

A-RES

M-RES

van de zender de spanning van de zenderaccu, bv. na een opladen hiervan of na het vervangen van de accu door een opgeladen exemplaar, merkbaar hoger is dan daarvoor.

De modeltijd-klok daarentegen geeft de actueel geregistreerde gebruikstijd van de juist actieve modelgeheugenplaats aan.

Beide klokken zijn niet schakelbaar, maar kunnen indien gewenst door aantippen van de desbetreffende toets RES met de hand naar NUL worden teruggezet, bijvoorbeeld:

TRG.

SET

ACCUTIJD

MODEL TIJD

TRG.

DAT.

TIJD

Graubele

2014

02 07 34

00 12 18

Graubele

VLG.

aantippen

A ES

M-RES

TERUG

MOD.KEUZE

M-STOP

Sv-MON

BASIS

MODELTYPE

ZEND.SET

KAN.SET

WEG/LIM

KLOKKEN

ZEND.UITG

FUNKTIE

OMK/VERT

FAIL-SAFE

SYSTEEM

MIDDEN

TRIM STAP

Alle waardenvelden zijn nu weer rood en de actuele datum en de actuele kloktijd werden in het geheugen overgenomen.

Aanwijzing:

Vanaf ﬁrmwareversie V 1.023 kunnen de datum en de kloktijd ook met behulp van de “Firmware_Upgrade_grStudio V4.x” worden

geactualiseerd.

“ACCUTIJD” en “MODELTIJD”

Als bewaking van de zenderaccu wordt met deze klok de totale inschakeltijd van de zender getoond, vanaf het telkens laatste verhoging van de zender-accuspanning. Een schakelaar kan hier niet worden toegewezen.

Deze klok wordt automatisch op de waarde “0:00” teruggezet, zodra bij een hernieuwd in gebruik nemen

DAT.

SET

TIJD

ACCUTIJD

MODEL TIJD

2014

02 07 34

00 00 00

VLG.

–

A-RES

M-RES

Na afsluiting van uw instellingen verlaat u het menu »Klokken« weer in de richting van het basismenu door het aantippen van de toets TRG. links boven op het display:

Basismenu – klokken

Fail Safe

000

Instellingen bij een storing

Tip eventueel in het basisdisplay van de zender met een vinger of de meegeleverde stift op het met “B” aangeduide “tandwiel”-symbool:

000%

RX TX

RX 00.0V

0:01:23

M 1

Graubele

ACCUTIJD 00: 01: 23

000 000

000

aantippen

Het display wisselt naar de weergave van het “groene” basismenu. Tip hier met een vinger of de meegeleverde stift op het menupunt »FAIL-SAFE«:

BASIS

TERUG

MOD.KEUZE

M-STOP

Sv-MON

MODELTYPE

ZEND.SET

KAN.SET

FUNKTIE

WEG/LIM

KLOKKEN

ZEND.UITG

Fail Safe

De door het systeem opgeroepen hogere veiligheid van het HoTT-systeem ten opzichte van de klassieke PPM-technologie resulteert uit het feit dat de in de HoTT-ontvanger ingebouwde microprocessor niet alleen de signalen van “zijn” zender verwerkt maar ook “onzuiver” ontvangen signalen nog verder kan bewerken. Pas wanneer deze, bv. door sterke storingen, te veel gaan afwijken of zelfs verminkt zijn, vervangt de processor – afhankelijk van de hieronder beschreven instellingen – deze signalen automatisch door de in de ontvanger tussendoor opgeslagen stuursignalen. Daardoor worden bv. ook korte storingen, door een gebrek aan veldsterkte o.i.d., verborgen, die anders tot

Basismenu – fail-safe

000%

4.1V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

SYSTEEM

OMK/VERT

MIDDEN

FAIL-SAFE

TRIM STAP

aantippen

de bekende storingsverschijnselen zouden leiden. In dit geval brandt, zolang de storing duurt, de rode LED op de ontvanger.

Bij uitlevering van een ontvanger is standaard bij alle uitgangen “hold” (houden) geprogram-

meerd! Deze instelling kan zowel met behulp van het desbetreffende menu als ook via het »Teleme- trie«-menu, bladzijde 120, bij alle ontvangeruitgangen individueel worden gewijzigd.

TRG.

VERTR.

Graubele

MODE

HOUD

0.25s

SET

VLG.

OPS1

OPS2

SET

Aanwijzing:

Om stuurkanalen met een hoger nummer dan

K4 te kunnen instellen tipt u rechts boven in

het display op VLG. [volgende].

Programmering

De functie “Fail Safe” bepaalt het gedrag van de ontvanger in het geval van een storing tijdens de overdracht van de zender naar de ontvanger. De ontvangeruitgangen 1 … 9 van de zender mz-18 HoTT resp. 1 … 12 van de zender mz-24 HoTT kunnen naar keuze …

1. … de momentele positie behouden (“HOUD”).

Alle op “houden” geprogrammeerde servo’s blijven in het geval van een storing zolang in de positie staan, die door de ontvanger het laatst als correct werd herkend, totdat er een nieuw, correct stuursignaal bij de ontvanger binnenkomt.

2. … bij het optreden van een storing na verloop van

een “vertragingstijd” naar een vrij te kiezen positie (“POS”) bewegen.

Om naar keuze tussen “HOUD” en “POS” te kunnen

omschakelen, tipt u met een vinger of de meegeleverde stift in de kolom “Mode” op de toets, die zich in de regel van het om te schakelen kanaal bevindt, bijvoorbeeld:

TRG.

VERTR.

Graubele

MODE

POS

HOUD

POS

0.25s

SET

000%

VLG.

OPS1

OPS2

SET

Na afsluiting van het omzetten naar “POS” tipt u in de kolom “SET” met een vinger of de meegeleverde stift op één van de waardenvelden, die parallel aan het omzetten naar “POS” verschijnen, bijvoorbeeld op die in de regel “K1” verschijnt:

TRG.

VERTR.

Graubele

MODE

POS

HOUD

POS

0.25s

SET

000%

aantippen

000%

VLG.

OPS1

OPS2

SET

De kleur van de toets wisselt van rood naar blauw:

TRG.

VERTR.

Graubele

MODE

POS

HOUD

POS

0.25s

SET

000%

VLG.

OPS1

OPS2

SET

Breng nu het bedieningselement van dit stuurkanaal naar de gewenste positie en tip dan, om deze over te

nemen in het waardenveld, met een vinger of de meegeleverde stift op de toets SET rechts onder op het display, bijvoorbeeld:

TRG.

VERTR.

Graubele

MODE

POS

HOUD

POS

0.25s

SET

–111%

000%

VLG.

OPS1

OPS2

SET

Op dezelfde manier gaat u eventueel te werk bij het opslaan van andere Fail-Safe-posities.

Als laatste kiest u eventueel in de onderste regel “Vertr.” (vertraging) nog door het benodigde aantal keren aantippen van het waardenveld uit één van de vier mogelijke vertragingstijden (0,25 s, 0,5 s, 0,75 s en 1 s) een passende tijd uit, bijvoorbeeld:

TRG.

VERTR.

Graubele

MODE

POS

HOUD

POS

0.5s

SET

–111%

000%

VLG.

OPS1

OPS2

SET

Wanneer alle Fail-Safe-posities en de passende vertragingstijd zijn vastgelegd, moeten deze waarden naar de gewenste ontvanger

worden overgedragen.

Overdragen van de gekozen Fail-Safe-posities naar de ontvanger

Schakel daarvoor uiterlijk nu uw ontvangstinstallatie in en start de overdracht van de gekozen Fail-Safe-posities naar de ontvanger door met een vinger of de meegeleverde stift op de toets OPS1 (opslaan 1) aan te tippen,

bv.:

TRG.

VERTR.

Graubele

MODE

POS

HOUD

POS

0.5s

SET

–111%

000%

VLG.

OPS1

O S2

aantippen

SET

Overdragen van de gekozen vertragingstijd naar de ontvanger

De hiervoor beschreven gekozen vertragingstijd wordt door aantippen van de toets OPS2 (opslaan 2) naar de ingeschakelde ontvanger(s) overgebracht, bv.:

TRG.

VERTR.

Graubele

MODE

POS

HOUD

POS

0.5s

SET

–111%

000%

VLG.

OPS1

OPS2

aantippen

SET

LET OP:

•

Let er op dat de belangrijke Fail-Safe instellingen in de ontvanger worden op-

geslagen! De instellingen van de Fail-Safe moeten dus na een wisselen van ontvanger vernieuwd en bij de huidige ontvanger eventueel via de reset-functie, zoals beschreven op bladzijde 32, gewist worden.

• Benut dit veiligheidspotentieel door voor een Fail-Safe-geval de carburateurpositie bij modellen met verbrandingsmotor op stationair resp. bij electromodellen op stop resp. bij helimodellen op “Hold” te programmeren. Het model kan er dan in het geval van een storing niet zo makkelijk ‘zelf’

vandoor gaan en zo schade of zelfs letsel aan personen veroorzaken. Vraag eventueel een ervaren piloot om advies.

Door aantippen van de toets TRG. links boven op het display verlaat u het menu weer in de richting van het basismenu.

TRG.

aantippen

VERTR.

TERUG

MOD.KEUZE

M-STOP

Sv-MON

Graubele

MODE

POS

HOUD

POS

0.5s

MODELTYPE

ZEND.SET

KAN.SET

BASIS

WEG/LIM

KLOKKEN

ZEND.UITG

SET

–111%

000%

FUNKTIE

OMK/VERT

FAIL-SAFE

VLG.

OPS1

OPS2

SET

SYSTEEM

MIDDEN

TRIM STAP

Basismenu – fail-safe

000

Triminstelling

Instelling van de trimmingen

Tip eventueel in het basisdisplay van de zender met een vinger of de meegeleverde stift op het met “B” aangeduide “tandwiel”-symbool:

000%

RX TX

RX 00.0V

0:01:23

M 1

Graubele

ACCUTIJD 00: 01: 23

000 000

000

aantippen

Het display wisselt naar de weergave van het “groene” basismenu. Tip hier met een vinger of de meegeleverde stift op het menupunt »TRIM STAP«:

BASIS

TERUG

MOD.KEUZE

M-STOP

Sv-MON

MODELTYPE

ZEND.SET

KAN.SET

FUNKTIE

WEG/LIM

KLOKKEN

ZEND.UITG

De beide kruisknuppels zijn voorzien van een digitale trimming. Kort aantippen van de trimhevels verstelt met iedere “klik” de neutrale positie van de kruisknuppels met een bepaalde waarde. Bij een langer vasthouden loopt de trimming met toenemende snelheid in de desbetreffende richting.

De actuele trimwaarden worden op het basisdisplay weergegeven en een verstelling wordt ook akoestisch “hoorbaar” gemaakt. Het is tijdens het vliegen daarom probleemloos mogelijk om de middenpositie terug te vinden, zonder op het display te hoeven kijken: wanneer de trimming over de middenpositie gaat is er een korte pauze merkbaar.

De actuele trimwaarden worden automatisch bij een wisselen van modelgeheugenplaats opgeslagen. Verder

Basismenu – triminstelling

000%

4.1V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

SYSTEEM

OMK/VERT

MIDDEN

FAIL-SAFE

TRIM STAP

aantippen

heeft de digitale trimming bij levering van de zenders mz-18 HoTT en mz-24 HoTT – behalve bij de trimming van de gas-/remkleppenstuurknuppel, kortweg ook stuurfunctie “K1” (kanaal1) genoemd, – binnen een geheugenplaats altijd globaal effect.

Dit vastleggen GL (globaal) of FASE (fase) vindt rechts boven in het ondermenu »Kanaal set«, bladzijde 94, van het basismenu plaats, waarbij de K1-trimming softwarematig standaard op “globaal”, d.w.z. onafhankelijk van de vliegfase, staat.

TRG.

RO1L

RO1R

AUX 1

Graubele

St 1

St 2

St 3

St 4

GEEN

AUX 2

AUX 3

AUX 4

AUX 5

10.

AUX 6

11.

12.

AUX 7

GEEN

Aanwijzing:

Afwijkend van de in dit onderdeel afgebeelde displays van de zender mz-24 HoTT worden op het display van de 9-kanaals zender

mz-18 HoTT alleen de kanalen 1 … 9 getoond.

Regel „STAP“ (trimstappen) De vier digitale trimhevels verschuiven het neutraalpunt

van de bijbehorende stuurknuppel bij elke “klik” met een tussen “01” en maximaal “10” instelbare stapgrootte in de desbetreffende richting, waarbij de maximale trimweg – onafhankelijk van het aantal gekozen trimstappen – altijd ca. ±30 % van de stuurweg bedraagt. Deze instelling heeft volledig onafhankelijk van de instelling GL (globaal) of FASE (fase) altijd “globaal” effect.

Om de actuele “stapgrootte” van een trim-stuurelement te wijzigen, tipt u met een vinger of de meegeleverde stift op het bijbehorende waardenveld in de regel “STAP”, bijvoorbeeld:

TRG.

STAP

POS

SET

DIGITRIM 1

DIGITRIM 2

00%

000%

Graubele

T2 T3

+1 %

aantippen

NORMAAL

–06%

000%

GEEN

–07%

000%

AAND

RES

–

SET

De kleur van het veld wisselt van rood naar blauw:

TRG.

STAP

POS

SET

DIGITRIM 1

DIGITRIM 2

00%

000%

Graubele

T2 T3

+13%

000%

NORMAAL

–06%

000%

GEEN

–07%

000%

AAND

RES

–

SET

Stel nu met de + of – toets rechts buiten de gewenste waarde in, bijvoorbeeld:

TRG.

STAP

POS

SET

DIGITRIM 1

DIGITRIM 2

00%

000%

Graubele

T2 T3

+13%

000%

NORMAAL

–06%

000%

GEEN

–07%

000%

AAND

RES

–

SET

Aantippen van de toets RES zet een gewijzigde waarde in een blauw en dus actief veld terug naar de standaardwaarde.

Met de andere trim-stuurelementen gaat u op dezelfde manier te werk.

Aanwijzing:

De nummering van de trim-stuurelementen T1 … T4 heeft alleen betrekking op de bezetting

van de stuurkanalen 1 … 4. Of echter een bepaalde aanduiding op een trimhevel van de linker of rechter stuurknuppel slaat, is afhankelijk van de gekozen stuurmodus, zie bladzijde 202.

Regel „POS“ (trimpositie) In de kolom “POS” worden de actuele trimposities

weergegeven. (Het trimbereik bedraagt ca. ±30 % van de totale stuurweg.) Deze “actuele” trimposities kunnen er bijvoorbeeld als volgt uitzien:

TRG.

STAP

POS

SET

DIGITRIM 1

DIGITRIM 2

00%

000%

Graubele

T2 T3

+13%

000%

NORMAAL

–06%

000%

GEEN

–07%

000%

AAND

RES

–

SET

Regel „SET“ (opslaan van trimposities) Dit menu maakt het mogelijk om naar keuze de actuele

positie van de vier digitale trimmingen op te slaan, om deze daarna weer naar het optische midden te kunnen terugzetten. Na een wisselen van modelgeheugenplaats of na langere vliegpauzes kunt u zo weer over de laatst opgeslagen trimposities beschikken in de middenposities van de desbetreffende trimweergaven, die bij de stuurfuncties 1 … 4 horen.

U heeft bijvoorbeeld uw model ingevlogen en in het kader daarvan getrimd. In de regel “POS” ongeveer op het midden van het display worden nu de actuele trimposities in het wit weergegeven. (Het bereik van de trimming bedraagt ca. ±30 % van de totale stuurweg.) De waardenvelden in de regel “SET” daaronder bevatten de inhoud van het trimgeheugen, dat, omdat er nog geen waarden werden opgeslagen, overal waarden van

000 % laat zien. Het display ziet er daarom uit zoals hierboven, in het onderdeel “Regel POS”, is afgebeeld.

Het opslaan van de trimwaarden vindt plaats volgens uw instelling in het ondermenu »Kanaal set« van het basismenu, bladzijde 94, als “globaal” of “fase”, zodra u in het ondermenu »Fase«, bladzijde 134 resp. 170, vliegfasen heeft gedeﬁnieerd. De telkens actieve vliegfase wordt weergegeven in een groene kleur aan de bovenste rand van het display.

Voor het opslaan van een trimwaarde tipt u met een vinger of de meegeleverde stift op het waardenveld onder de over te nemen trimwaarde, bv. het waardenveld in de kolom “T3” (hoogteroer):

TRG.

STAP

POS

SET

DIGITRIM 1

DIGITRIM 2

00%

000%

Graubele

T2 T3

+13%

000%

–06%

000%

GEEN

aantippen

NORMAAL

–07%

000%

AAND

RES

–

SET

De kleur van het veld wisselt van rood naar blauw:

TRG.

STAP

POS

SET

DIGITRIM 1

DIGITRIM 2

00%

000%

Graubele

T2 T3

+13%

000%

NORMAAL

–06%

000%

GEEN

–07%

000%

AAND

RES

–

SET

Door middel van aantippen van de toets SET rechts onder op het display …

TRG.

STAP

POS

SET

DIGITRIM 1

DIGITRIM 2

00%

000%

Graubele

T2 T3

+13%

000%

NORMAAL

–06%

000%

GEEN

–07%

000%

AAND

RES

aantippen

–

SET

... wordt de trimwaarde uit de regel “POS” overgenomen in het trimgeheugen:

TRG.

STAP

POS

SET

DIGITRIM 1

DIGITRIM 2

00%

000%

Graubele

T2 T3

+13%

000%

NORMAAL

00%

–006%

GEEN

–07%

000%

AAND

RES

–

SET

Met de andere trimwaarden gaat u eventueel op dezelfde manier te werk.

Wissen van opgeslagen trim-posities

Tip het waardenveld, waarvan u de trimwaarde wilt wissen, met een vinger of de meegeleverde stift aan, bv.:

TRG.

STAP

POS

SET

DIGITRIM 1

DIGITRIM 2

00%

000%

Graubele

T2 T3

+13%

000%

NORMAAL

00%

–006%

GEEN

–07%

000%

AAND

RES

–

SET

Aantippen van de toets RES zet nu een veranderde waarde in het blauwe en daardoor actieve veld terug naar de standaardwaarde.

Basismenu – triminstelling

Met de andere trim-bedieningselementen gaat u eventueel op dezelfde manier te werk.

DIGITRIM 1 resp. 2

Volledig onafhankelijk van het hierboven genoemde kunnen de standaard alleen bij de mz-24 HoTT gemonteerde INC-/DEC-toetsen “DT1” en “DT2” in de regels “DIGITRIM 1” en “DIGITRIM 2” elk aan een willekeurig stuurkanaal van de zender, zie “Begripsdeﬁnities” op bladzijde 38, als stuurelement worden toegewezen. Tip daarvoor op de toets in de regel van het gewenste stuurelement, bv. “DIGITRIM 1”:

TRG.

STAP

POS

SET

DIGITRIM 1

DIGITRIM 2

00%

000%

Graubele

T2 T3

+13%

000%

06%

aantippen

000%

GEEN

NORMAAL

–07%

000%

AAND

RES

–

SET

De kleur van de toets wisselt van rood naar blauw:

TRG.

STAP

POS

SET

DIGITRIM 1

DIGITRIM 2

00%

000%

Graubele

T2 T3

+13%

000%

NORMAAL

–06%

000%

GEEN

–07%

000%

AAND

RES

–

SET

Kies nu met de + of – toets rechts buiten het gewenste kanaal “K5 ... K9” resp. “K5 ... K12” uit, bijvoorbeeld:

TRG.

STAP

POS

SET

DIGITRIM 1

DIGITRIM 2

00%

000%

Graubele

T2 T3

+13%

000%

NORMAAL

–06%

000%

GEEN

–07%

000%

AAND

RES

–

SET

Aantippen van de toets RES zet een veranderde waarde in een blauw en daardoor actief veld terug naar de standaardwaarde GEEN .

Met “DIGITRIM 2” gaat u eventueel op dezelfde manier te werk.

Voor een optische controle van uw instellingen wisselt u eventueel door een aantippen van de toets AAND rechts boven op het display naar de graﬁsche weergave van de posities van alle trim-stuurelementen …

TRG.

000% 000%

000

Graubele

000% 000%

000

STAP

000

…, waarbij de graﬁsche weergave volgens het onderstaande schema aan de diverse trim-stuurelementen is toegewezen:

TRG.

SL2 SL1

000% 000%

000

Graubele

000% 000%

DV1

000% 000%

DT1

TRIMMING

DV2

000

TRIMMING

DV3

000

STAP

DV4

DT2

000

Basismenu – triminstelling

Voor uw aantekeningen

Servomonitor

000

Weergave van de servoposities en servo-testfunctie

Tip eventueel in het basisdisplay van de zender met een vinger of de meegeleverde stift op het met “B” aangeduide “tandwiel”-symbool:

000%

RX TX

RX 00.0V

0:01:23

M 1

Graubele

ACCUTIJD 00: 01: 23

000 000

000

aantippen

Het display wisselt naar de weergave van het “groene” basismenu. Tip hier met een vinger of de meegeleverde stift op het menupunt »Sv-MON«:

BASIS

TERUG

MOD.KEUZE

aantippen

M P

Sv-MON

MODELTYPE

ZEND.SET

KAN.SET

FUNKTIE

WEG/LIM

KLOKKEN

ZEND.UITG

De optische weergave van de actuele servo-posities kunt u niet alleen via de keuze van dit menu oproepen, maar ook vanuit bijna alle menu’s door aantippen met een vinger of de meegeleverde stift van de optietoets met het opschrift SERVO resp. Sv rechts boven op het display. Door aantippen van de toets TRG. keert u weer terug naar het uitgangspunt.

ﬁrmwareversie V 1.023 of hoger

De wissel naar de servo-aanduiding kan nu zowel in het basisdisplay als ook in alle menu’s, waarin rechts boven de optietoets SERVO resp. Sv te zien is, door gelijktij- dig indrukken van de links naast het display aanwezige toetsen  worden gedaan.

Basismenu – servomonitor

000%

4.1V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

SYSTEEM

OMK/VERT

MIDDEN

FAIL-SAFE

TRIM STAP

Servomonitor

De actuele positie van elke servo apart wordt weergegeven in een balkdiagram exact tussen -150 % en +150 % van de normale weg; hierbij wordt rekening gehouden met de instellingen van stuurelementen en servo, Dual-Rate-/Expo-functies, het samenwerken van mixers enz. 0 % komt precies overeen met de middenpositie van de servo. Zo kunt u snel uw instellingen controleren, zonder de ontvanger te hoeven inschakelen. Dit ontslaat u niet van de verplichting om vóór de eerste vlucht alle programmeerstappen zorgvuldig bij het model te testen, om fouten uit te sluiten!

–061%

+061%

Graubele

+100%

000%

TRG.

1 2 345 678 9

–100%

+ 00%

000%

NORMAAL

000%

AAND

000%

De aanduiding vindt bij “normale” vliegtuigmodellen volgens onderstaand schema plaats:

balk 1 gas-/rem-servo balk 2 rolroer of rolroer links balk 3 hoogteroer balk 4 richtingroer balk 5 rolroer rechts balk 6 welfklep (links) / vrij kanaal balk 7 welfklep rechts / vrij kanaal balk 8 vrij kanaal / tweede hoogteroerservo balk 9 vrij kanaal / WK2 links

balk 10 vrij kanaal / WK2 rechts balk 11 vrij kanaal / RO2 links balk 12 vrij kanaal / RO2 rechts

… en bij helikoptermodellen:

balk 1 pitch of roll(2)- of nick(2)-servo balk 2 roll(1)-servo balk 3 nick (1)-servo balk 4 hekrotor-servo (gyro) balk 5 nick(2)-servo / vrij kanaal balk 6 gasservo of motorregelaar balk 7 gyro gevoeligheid / vrij kanaal balk 8 toerenregelaar / vrij kanaal balk 9 vrij kanaal

balk 10 vrij kanaal balk 11 vrij kanaal balk 12 vrij kanaal

Aanwijzingen:

•

Let er op, dat de servo-aanduiding alleen betrekking heeft op de oorspronkelijke

volgorde van de servo’s, dus een verwisselen van de uitgangen in het menu »Zenderuitgang«, bladzijde 98, of in het ondermenu “Ontvangeruitgang” van het menu »Zender Set«, bladzijde 77, niet volgt.

• Het aantal kanalen, dat in dit menu wordt getoond, komt overeen met het maximum aantal stuurkanalen waarover de desbetreffende zender beschikt, zie scheidslijn tussen “balk 9” en “balk 10” in de tabel hierboven. Het aantal dat daadwerkelijk bruikbaar is, is afhankelijk van het gebruikte type ontvanger resp. het aantal daaraan aangesloten servo’s en kan daarom soms veel geringer zijn.

• Gebruik deze aanduiding tijdens het programmeren van een model, omdat u alle instellingen aan de zender hier direct kunt controleren. Dit mag u er echter niet van weerhouden, om vóór de eerste start van uw model alle programmeerstappen ook bij het model te testen, om fouten tijdens het programmeren uit te sluiten!

Servotest

Aanwijzing:

Start een servotest alleen in een speciaal voor dit doel aangemaakt modelgeheugen zonder een enkele mixer! In andere gevallen leidt dit

tot onvoorspelbare servo-uitslagen.

Om de servo-testfunctie te kunnen activeren tipt u rechts boven met een vinger of de meegeleverde stift op het veld AAND :

–061%

+061%

Graubele

+100%

000%

TRG.

1 2 345 678 9

–100%

+100%

000%

NORMAAL

000%

AAND

aantippen

000%

Aan de rechter rand van het display verschijnen er verdere toetsenvelden:

–061%

+061%

Graubele

+100%

000%

TRG.

1 2 345 678 9

–100%

+100%

000%

NORMAAL

000%

TEST

+0.5s

RES

–

000%

UIT

Voor het wijzigen van de standaard cyclustijd van 0.5 s tipt u het desbetreffende waardenveld aan. De kleur wisselt van grijs naar blauw:

TRG.

1 2 345 678 9

Graubele

NORMAAL

TEST

+0.5s

RES

– 00%

+100%

–061%

+061%

+100%

000%

–

UIT

In het blauwe waardenveld kan de tijdswaarde voor een bewegingscyclus met de + of – toets rechts buiten in stappen van 0,5 s tussen 0,5 en maximaal 5,0 s veranderd worden, bijvoorbeeld:

–061%

+061%

Graubele

+100%

000%

TRG.

1 2 345 678 9

– 00%

+100%

000%

NORMAAL

000%

TEST

+4.0s

RES

–

000%

UIT

Aantippen van de toets RES zet een veranderde waarde in een actief veld weer terug naar de standaardwaarde van 0,5 s.

Gestart en gestopt wordt de servotest door aantippen van de toets UIT rechts onder:

–061%

+061%

Graubele

+100%

000%

TRG.

1 2 345 678 9

–100%

+ 00%

000%

NORMAAL

000%

TEST

+4.0s

RES

aantippen

000%

UIT

ment – startend vanuit de neutrale positie – gelijktijdig en permanent in de ingestelde tijd tussen -100 % en +100 % heen en weer bewogen worden. Alle in het desbetreffende modelgeheugen actieve servo’s bewegen binnen de ingestelde servo-wegen en begrenzingen van de servo-wegen zo lang, totdat door een aantippen van de toets AAN rechts onder de servotest weer gestopt wordt:

–061%

+061%

Graubele

+100%

000%

TRG.

1 2 345 678 9

–100%

+100%

000%

NORMAAL

000%

TEST

+4.0s

RES

aantippen

000%

AAN

Door aantippen van de toets TRG. links boven op het display verlaat u het menu weer in de richting van het basisdisplay:

BASIS

WEG/LIM

KLOKKEN

ZEND.UITG

FUNKTIE

OMK/VERT

FAIL-SAFE

SYSTEEM

MIDDEN

TRIM STAP

TERUG

MOD.KEUZE

M-STOP

Sv-MON

MODELTYPE

ZEND.SET

KAN.SET

De functie “servotest” stuurt nu de servo’s automatisch dusdanig, alsof ze door het bijbehorende stuurele-

Basismenu – servomonitor

Kanaal Set

000

Toewijzing van stuurelementen en schakelaars

Tip eventueel in het basisdisplay van de zender met een vinger of de meegeleverde stift op het met “B” aangeduide “tandwiel”-symbool:

000%

RX TX

RX 00.0V

0:01:23

M 1

Graubele

ACCUTIJD 00: 01: 23

000 000

000

aantippen

Het display wisselt naar de weergave van het “groene” basismenu. Tip hier met een vinger of de meegeleverde stift op het menupunt »KAN SET«:

BASIS

TERUG

MOD.KEUZE

M-STOP

Sv-MON

MODELTYPE

aantippen

ZE SET

KAN.SET

FUNKTIE

WEG/LIM

KLOKKEN

ZEND.UITG

Naast de standaard bij de beide zenders mz-18 HoTT en mz-24 HoTT aanwezige kruisknuppels voor de stuurfuncties 1 tot 4 met bijbehorende trimhevels zijn deze beide zenders ook nog standaard voorzien van een per zender verschillend aantal andere bedieningselementen.

• mz-18 HoTT

• 1 twee-standen-schakelaar met lange greep (S6)

• 1 drie-standen-schakelaar met lange greep (S3)

• 4 drie-standen-schakelaars met korte greep (S1, S4, S5 en S7)

• 2 eenzijdig zelfneutraliserende drie-standen-schakelaars met lange greep (S2 en S8)

• 2 aan de achterzijde gemonteerde proportionele

Basismenu – kanaal set

000%

4.1V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

SYSTEEM

OMK/VERT

MIDDEN

FAIL-SAFE

TRIM STAP

schuifregelaars (SL1 en SL2)

• 2 aan de voorzijde gemonteerde proportionele draaiknoppen (DV1 en DV2)

• mz-24 HoTT

• 1 twee-standen-schakelaar met lange greep (S6)

• 1 drie-standen-schakelaar met lange greep (S3)

• 4 drie-standen-schakelaars met korte greep (S1, S4, S5 en S7)

• 2 eenzijdig zelfneutraliserende drie-standen-schakelaars met lange greep (S2 en S8)

• 2 INC/DEC-toetsen (DT1 en DT2)

• 2 aan de achterzijde gemonteerde proportionele schuifregelaars (SL1 en SL2)

• 4 proportionele draaiknoppen (DV1 … DV4)

De beide kruisknuppels hebben, wanneer een nieuw modelgeheugen met het modeltype “vleugelmodel” werd gekozen, direct effect op de reeds aan de ontvangeruitgangen 1 … 4 aangesloten servo’s. De andere hierboven genoemde “verdere” bedieningselementen zijn echter in principe standaard inactief.

Daaruit resulteert, dat bij levering van de besturing en ook na het initialiseren van een nieuw modelgeheugen met het type “vliegtuigmodel” en de “binding” ervan aan de in te bouwen ontvanger, alleen de aan de ontvangeruitgangen 1 … 4 aangesloten servo’s via de beide stuurknuppels bewogen kunnen worden, maar de aan de andere uitgangen aangesloten servo’s daarentegen steeds in hun middenpositie blijven staan.

Ook wanneer dit op het eerste gezicht niet comfortabel lijkt …, is alleen op deze manier gegarandeerd, dat u enerzijds volledig vrij de “verdere” bedieningselementen kunt uitkiezen en u anderzijds het “deactiveren” van niet benodigde bedieningselementen bespaard blijft, want:

Een niet benodigd bedieningselement heeft ook bij een foutieve bediening alleen dan geen invloed op uw model, wanneer

het inactief, dus niet aan een functie toegekend is.

Geheel volgens uw behoeften kunnen “verdere” bedieningselementen nu in dit hier te bespreken menu

»Kanaal set« geheel naar vrije keuze aan iedere willekeurige functie-ingang, zie bladzijde 38, worden toegewezen. Dit wil echter ook zeggen, dat aan elk van deze bedieningselementen naar behoefte ook gelijktijdig meerdere functie-ingangen kunnen worden toegewezen. Zo kan bijvoorbeeld aan dezelfde schakelaar, die u in dit menu aan een ingang toewijst, tegelijkertijd in het menu »Klokken« voor de “klokken” als aan-/uit-schakelaar dienen enz.

Aanwijzingen:

•

In tegenstelling tot de instelling van de servo-wegen heeft de instelling van stuurele-

menten effect op alle daarna volgende mix- en koppelfuncties en dus uiteindelijk op alle servo’s, die via het desbetreffende bedieningselement worden bediend.

• Afwijkend van de in dit onderdeel getoonde displays van de 12-kanaals zender mz-24 HoTT worden op het display van de 9-kanaals zender mz-18 HoTT alleen de kanalen 1 … 9 weergegeven.

Optietoets GL / FASE (GLobal/FASE) Door aantippen van deze toets aan de bovenste rand

van het display rechts ...

10.

11.

12.

AUX 2

aantippen

AUX 3

AUX 4

AUX 5

AUX 6

AUX 7

GEEN

TRG.

RO1L

RO1R

AUX 1

Graubele

St 1

St 2

St 3

St 4

GEEN

… kan de trimming van de stuurfuncties 2 … 4 van “toepasbaar op alle vliegfasen (“GL(obaal)”) naar “speciﬁek voor een bepaalde vliegfase (“FASE”) en omgekeerd worden gezet. Meer informatie hierover in het onderdeel »Trim Stap« enkele bladzijden hiervoor.

Toewijzing van een stuurelement

Tip met een vinger of de meegeleverde stift op het waardenveld in de regel van het gewenste stuurkanaal, bijvoorbeeld:

TRG.

RO1L

RO1R

AUX 1

Graubele

St 1

St 2

St 3

St 4

aantippen

G EN

GEEN

AUX 2

AUX 3

AUX 4

AUX 5

10.

AUX 6

11.

12.

AUX 7

GEEN

Het display “KIEZEN” wordt nu zichtbaar:

KIEZEN

NEE CLR

11.

12.

AUX 2

AUX 3

AUX 6

AUX 7

GEEN

TRG.

RO1L

RO1R

AUX 1

Graubele

St 1

St 2

St 3

St 4

GEEN

Door aantippen van NEE breekt u het proces af. Voor het toewijzen van het gewenste stuurelement of de gewenste schakelaar bedient u deze, waarbij u er op moet letten, dat de proportionele draaiknop en –draaischuif pas na enkele “klikken” worden herkend, dus wat langer bediend worden. Wanneer de weg niet voldoende is bedient u het stuurelement eventueel naar de tegenoverliggende richting.

Met een toegewezen 2-standen-schakelaar kan alleen tussen de beide eindpunten worden heen en weer geschakeld, bv. motor AAN resp. UIT. De 3-standen-schakelaars daarentegen hebben ook een middelste positie.

Op het display wordt nu óf de aanduiding van het stuurelement óf het nummer van de schakelaar getoond, bv.:

TRG.

RO1L

RO1R

AUX 1

Graubele

St 1

St 2

St 3

St 4

GEEN

SL 1

AUX 2

AUX 3

AUX 4

AUX 5

10.

AUX 6

11.

12.

AUX 7

GEEN

Stuurelement of schakelaar wissen

Tip het waardenveld met de te wissen toewijzing met een vinger of de meegeleverde stift aan, bv.:

TRG.

RO1L

RO1R

AUX 1

Graubele

St 1

St 2

St 3

St 4

aantippen

GE N

SL 1

AUX 2

AUX 3

AUX 4

AUX 5

10.

AUX 6

11.

12.

AUX 7

GEEN

Het display “KIEZEN” wordt weer zichtbaar:

KIEZEN

NEE CLR

11.

12.

AUX 2

AUX 3

AUX 6

AUX 7

GEEN

TRG.

RO1L

RO1R

AUX 1

Graubele

St 1

St 2

St 3

St 4

GEEN

SL 1

Tip om het toegewezen stuurelement of de toegewezen schakelaar te wissen op CLR :

N E CLR

11.

12.

10.

11.

12.

AUX 2

AUX 3

AUX 6

AUX 7

AUX 2

AUX 3

AUX 4

AUX 5

AUX 6

AUX 7

GEEN

TRG.

RO1L

RO1R

AUX 1

RO1L

RO1R

AUX 1

Graubele

St 1

St 2

St 3

St 4

GEEN

SL 1

Graubele

St 1

St 2

St 3

St 4

GEEN

aantippen

Belangrijke aanwijzingen:

•

De in dit menu toegewezen stuurelementen hebben “globaal” effect in alle vliegfa-

sen. Alleen de in het ondermenu »DR/ Expo« van het functiemenu in te stellen “Offset” en de tevens in het ondermenu »DR/Expo«, bladzijde 138 resp. 173,, in te stellen “Weg-instelling” hebben speciﬁek per vliegfase effect.

•

Wanneer u bij een model met welfkleppen

aan de dan met “WK1L” aangeduide ingang

6 een stuurelement of schakelaar toewijst, is de functie daarvan afhankelijk van de telkens actuele instelling in de regel “ACT” van het ondermenu »WK-SET« van het functiemenu, bladzijde 158: Staat daar het waardenveld naast “ACT” op BLK of UIT , dan heeft dit stuurelement of deze schakelaar uitsluitend effect op de servo’s 6 en 7 met de in het ondermenu »DR/Expo« ingestelde waarden. In andere gevallen neemt dit stuurelement of deze schakelaar de functie van een “fasentrimming” over, met de in het ondermenu »WK-SET« ingestelde waarden.

Basismenu – kanaal set

Gaslimiet-functie

Bij het modeltype “helikopter” is de standaard bij de zender mz-18 HoTT de ingang “9” en bij de zender mz- 24 HoTT de ingang “12” aan de proportionele draaiknop “DV1” toegekend:

GYRO

GOVERNOR

AUX 2

GYRO

GOVERNOR

AUX 2

AUX 3

10.

AUX 4

11.

12.

AUX 5

GEEN

DV 1

GEEN

DV 1

TRG.

PITCH

ROLL1

NICK1

HEKROTOR

AUX 1

GAS

TRG.

PITCH

ROLL1

NICK1

HEKROTOR

AUX 1

GAS

Starlet

St 1

St 2

St 3

St 4

GEEN

Starlet

St 1

St 2

St 3

St 4

GEEN

Aanwijzing:

Afwijkend van het in dit onderdeel afgebeelde display van de 12-kanaals zender mz-24

HoTT worden op het display van de 9-kanaals zender mz-18 HoTT alleen de kanalen 1 … 9 weergegeven.

Door deze toewijzing is het niet meer nodig om twee vliegfasen “met idle up” en “zonder idle up” te programmeren, zoals u dat misschien gewend was bij andere besturingen, omdat het verhogen van het systeemtoerental onder het hoverpunt met de desbetreffende opties van de zenders mz-18 HoTT en mz-24 HoTT veel ﬂexibeler en ﬁjngevoeliger is dan bij de zogenaamde “idle up”. Als u echter toch liever uw helikopter met “idle up” wilt programmeren, dan schakelt u de hieronder beschreven functie “gaslimiet” uit, door de ingang “9”

Basismenu – kanaal set | gaslimiet-functie

resp. “12” op GEEN te zetten.

Betekenis en toepassing van “gaslimiet”

Zoals al eerder bij de functie “gas” werd gezegd, wordt in tegenstelling tot een vleugelmodel bij een helikoptermodel het vermogen van de motor niet direct met de K1-knuppel, maar slechts indirect via de in bepaalde helikoptermenu’s ingestelde gascurve geregeld of – wanneer u in uw model een toerenregelaar gebruikt – door deze.

Aanwijzing:

Voor verschillende vliegfasen kunt u via de programmering van vliegfasen natuurlijk ook individuele vliegfasen instellen.

In de praktijk is het zo, dat echter zowel bij de traditionele motoraansturing als bij toepassing van een toerenregelaar de motor van een helikopter bij “normaal” vliegen nooit in de buurt van het stationaire toerental komt, en dat deze motor daarom normaal gesproken niet zonder meer gestart of goed afgesteld kan worden.

De functie “gaslimiet” lost dit probleem elegant op, doordat via een apart stuurelement – standaard de bij de zender mz-18 HoTT links boven en bij de zender mz-24 HoTT links vooraan gemonteerde proportionele draaiknop “DV 1” – de positie van de gasservo resp. de vermogensregeling van een motorregelaar begrensd kan worden. Op deze manier is het mogelijk om met de gaslimiet-draaiknop het “gas” ook tot aan de stationaire positie terug te nemen, waar dan de trimmer van de gas-/pitch-stuurknuppel de controle overneemt, resp. om een elektro-aandrijving helemaal uit te zetten. Omgekeerd kan de gasservo resp. de regelaar natuurlijk alleen dan de volgaspositie bereiken, wanneer met de gaslimiter ook de hele servo-uitslag vrijgegeven is.

De instelling van de waarde aan de – rechter – plus-kant in de kolom “weg” in het display “K5-9” resp. “K5-12” van het ondermenu »DR/Expo« van het functiemenu, bladzijde 175, moet daarom in ieder geval zo groot worden ingesteld, dat in de maximumpositie van de gaslimiter de via gascurven-instellingen haalbare volgaspositie

niet begrensd wordt – normaal gesproken zal dit een waarde tussen +100 % en +125 % zijn.

TRG.

+100%

Starlet

+100%

K10

+100%

K11

+100%

K12

DR – DR –DR + DR +

+100%

NORMAAL

K5-12

+100%

+125%

RES

–

De waarde van de – linker – min-kant in de kolom “weg” moet het daarentegen mogelijk maken om met de gaslimiter de elektromotor uit te zetten resp. om een carburateur zo ver te sluiten, dat de verbrandingsmotor ook met de – digitale – K1-trimming uitgezet kan worden. Laat u daarom deze waarde – voorlopig – op +100 %.

Deze variabele “begrenzing” van de gasuitslag zorgt niet alleen voor comfortabel starten en afzetten van de motor, maar ook voor een aanzienlijke vergroting van de veiligheid! Denk er maar eens aan wat er zou kunnen gebeuren, wanneer u bv. de helikopter met lopende motor naar de startplaats brengt en u per ongeluk de K1-knuppel aanraakt …

Bij een te ver geopende carburateur wordt u daarom al bij het aanzetten van de zender gewaarschuwd met een geluidssignaal en ziet u op het basisdisplay de melding:

WAARSCHUWING

GAS AR

GAS POS

NORMAAL SIGNAL

HF AAN/UIT

AAN

GAS CUT

FASE

UIT

Tip:

Maak gebruik van de »Servo-monitor«, om de invloed van de gaslimiter te controleren.

Denk er aan, dat bij de zenders mz-18 HoTT en mz-24 HoTT de servo-uitgang 6 de gasservo aanstuurt!

Basisinstelling stationairloop

Draai de gaslimiter – standaard de aan de links vooraan resp. links bovenop de zender gemonteerde proportionele draaiknop “DV1” – eerst met de klok mee tot aan de aanslag. Zet nu de gas-/pitch-stuurknuppel in de pitchmaximum-positie en controleer, of in het ondermenu …

»Gascurve« (vanaf bladzijde 183) … van het functiemenu een standaard gascurve effec-

tief is. Zou u na het aanmaken van een modelgeheugen de

standaard gascurve al gewijzigd hebben, dan moet u deze in ieder geval tijdelijk terugzetten naar de waarden “punt L = 0 %”, “punt 3 = +50 %” en “punt H = +100 %”:

TRG.

GASLIMIET +100%

Starlet

CURVE

UIT

PUNT

ST. UIT

NORMAAL

UIT

–100%

X-AS

000%

Y-AS

TRIM

–

ENT

Aanwijzing:

Omdat de trimhevel van het gas bij een

geopende gaslimiter geen effect heeft, is de

positie ervan hier niet van belang.

Stel nu – zonder de verbrandingsmotor te starten – de gasservo eerst bij voorkeur mechanisch zó af, eventueel daarna via de weg-instelling van servo 6 in het ondermenu »WEG/LIM«, dat de carburateur helemaal geopend is.

Sluit nu de gaslimiter helemaal, door de draaiknop “DV 1” tegen de klok in tot aan de uitslag te draaien. Breng met de trimhevel van de gas-/pitch-stuurknuppel de markering van de trimpositie naar de motor-UIT-positie.

Aanwijzing:

Bij een gesloten gaslimiter is daarentegen de positie van de gas-/pitch-stuurknuppel niet

van belang; deze kan daarom in de maximum-pitch-positie blijven, zodat bij het afstellen van de carburateur-stuurstang alleen met de gaslimiter van “volgas” (gaslimiter open) naar “motor UIT” (gaslimiter dicht) gewisseld kan worden.

Stel nu bij een gesloten gaslimiter de aansturing van de carburateur zó af, dat de carburateur precies helemaal sluit. Let er in ieder geval op, dat de gasservo in geen van de beide extreme posities (volgas / motor-UIT) mechanisch vastloopt.

Tot slot van deze basisinstelling moet nog het instelbereik van de stationairtrimming met het punt “L” van de gascurve in overeenstemming worden gebracht. Daarvoor moet het punt “L” van het display “Gascurve” op ongeveer +15 tot +18 % worden gezet, bijvoorbeeld:

TRG.

GASLIMIET +100%

ST. AAN

Starlet

CURVE

UIT

PUNT

UIT

–100%

–067%

X-AS

NORMAAL

+016%

Y-AS

TRIM

–

ENT

Voor de exacte instelling van een naadloze overgang van stationairtrimming naar de gascurve moet bij een gesloten gaslimiter en geheel geopende stationairtrimming de pitchknuppel rond de minimum-aanslag een beetje heen en weer worden bewogen. De gasservo mag daarbij niet meelopen! De verdere instellingen van de gascurve moeten sowieso later bij het vliegen

worden aangepast. Het starten van de motor gebeurt bij een volledig geslo-

ten gaslimiter, waarbij de stationairloop alleen met de trimhevel van de gas-/pitch-stuurknuppel wordt ingesteld en de motor met behulp van de digitale trimming wordt uitgezet.

Aanwijzing:

Maak gebruik van de »Servo-monitor«, om de invloed van de gaslimiter te kunnen zien.

Denk er aan, dat bij de zenders mz-18 HoTT en mz-24 HoTT de gasservo via de servo-uitgang 6 wordt aangestuurd!

Basismenu – kanaal set | gaslimiet-functie

Zenderuitgang

000

Verwisselen van de uitgangen van de zender

Tip eventueel in het basisdisplay van de zender met een vinger of de meegeleverde stift op het met “B” aangeduide “tandwiel”-symbool:

000%

RX TX

RX 00.0V

0:01:23

M 1

000 000

000

aantippen

Graubele

ACCUTIJD 00: 01: 23

Het display wisselt naar de weergave van het “groene” basismenu. Tip hier met een vinger of de meegeleverde stift op het menupunt »ZEND.UITG«:

BASIS

TERUG

MOD.KEUZE

M-STOP

Sv-MON

MODELTYPE

ZEND.SET

KAN.SET

FUNKTIE

WEG/LIM

aantippen

KL KEN

ZEND.UITG

Om een maximale ﬂexibiliteit wat betreft de ontvangerbezetting te hebben is in het programma van de zenders mz-18 HoTT en mz-24 HoTT de mogelijkheid geïntegreerd om naar eigen goeddunken de servo-uitgangen 1 tot maximaal 9 resp. 12 om te wisselen:

TRG.

Basismenu – zenderuitgang

Graubele

>> UIT1

>> UIT2

>> UIT3

>> UIT4

>> UIT5

>> UIT6

000%

4.1V

000:00.0 000:00.0

NORMAAL

SYSTEEM

OMK/VERT

MIDDEN

FAIL-SAFE

TRIM STAP

>> UIT7

>> UIT8

>> UIT9

>> UIT10

>> UIT11

>> UIT12

RES

–

Aanwijzing:

Afwijkend van het in dit onderdeel afgebeelde display van de 12-kanaals zender mz-24

HoTT worden op het display van de 9-kanaals zender mz-18 HoTT alleen de kanalen 1 … 9 weergegeven.

Met deze optie kunnen de 9 “stuurkanalen” van de zender mz-18 HoTT resp. de 12 “stuurkanalen” van de zender mz-24 HoTT naar eigen inzicht worden verdeeld over de zenderuitgangen 1 … 9 resp. 1 … 12. Let er wel op, dat de weergave in het menu »Servomoni- tor«, bladzijde 92, alleen slaat op de “stuurkanalen” volgens de ontvangerbezetting en dus GEEN rekening houdt met het verwisselen van de uitgangen.

Programmering

Tip met een vinger of de meegeleverde stift op het waardenveld in de regel van de te wijzigen kanaal/uitgang-combinatie, bijvoorbeeld:

TRG.

aantippen

Graubele

>> UIT1

>> UIT2

>> UIT3

>> UIT4

>> UIT5

>> UIT6

>> UIT7

>> UIT8

>> UIT9

>> UIT10

>> UIT11

>> UIT12

RES

–

De kleur van de toets wisselt van rood naar blauw:

TRG.

Graubele

>> UIT1

>> UIT2

>> UIT3

>> UIT4

>> UIT5

>> UIT6

>> UIT7

>> UIT8

>> UIT9

>> UIT10

>> UIT11

>> UIT12

RES

–

Stel nu met de + of – toets rechts buiten de gewenste

waarde in. Bij de andere zenderuitgangen gaat u eventueel op

dezelfde manier te werk, bijvoorbeeld:

TRG.

Graubele

>> UIT1

>> UIT2

>> UIT3

>> UIT4

>> UIT5

>> UIT6

>> UIT7

>> UIT8

>> UIT9

>> UIT10

>> UIT11

>> UIT12

RES

–

Aantippen van de toets RES zet een veranderde waarde in een blauw en dus actief veld terug naar de standaardwaarde.

Eventuele latere wijzigingen, zoals instellingen van de servo-weg, Dual Rate/Expo, mixers etc. moeten echter

altijd volgens de oorspronkelijke ontvangerbezetting worden gedaan!

Na het afsluiten van uw instellingen keert u door aantippen van de toets TRG. links boven op het display weer terug naar de menukeuze:

BASIS

WEG LIM

KLOKKEN

ZEND.UITG

FUNKTIE

OMK/VERT

FAIL-SAFE

SYSTEEM

MIDDEN

TRIM STAP

TERUG

MOD.KEUZE

M-STOP

Sv-MON

MODELTYPE

ZEND.SET

KAN.SET

Voorbeeld:

In het helikopterprogramma van de zenders mz-18 HoTT en mz-24 HoTT zijn de

uitgangen voor een pitchservo en de gasservo ten opzichte bepaalde oudere Graupner-zenders verwisseld: de gasservo zit nu op de zenderuitgang “6” en de pitchservo op uitgang “1”. Misschien wilt u echter

de oorspronkelijke conﬁguratie houden. In dit geval verwisselt u de kanalen 1 en 6 met elkaar, zodat zich – zoals hierboven afgebeeld – (stuur-)kanaal 6 aan uitgang 1 zit en omgekeerd.

Aanwijzing:

Met de als “Channel Mapping” aangeduide kanaal-toewijzingsfunctie van de ontvanger

van het in de zenders mz-18 HoTT en mz-24 HoTT geïntegreerde »Telemetrie«-menu kunnen de maximaal 9 resp. 12 stuurkanalen van deze zenders ook over meerder ontvangers worden verdeeld of meerdere ontvangeruitgangen van dezelfde stuurfunctie worden voorzien, bijvoorbeeld om elke rolroerhelft met twee in plaats van één servo aan te kunnen sturen enz. Vanwege de overzichtelijkheid adviseren wij echter dringend, om maar van één van de beide opties gebruik te maken.

gemeenschappelijke functiemenu’s 

Basismenu – zenderuitgang

Wat is een mixer?

richting / hoogte rechts

Principes van een mixfunctie

Bij veel modellen is vaak een mix van verschillende aansturingen in het model wenselijk, bv. een koppeling tussen rol- en richtingroer of een koppeling van twee servo’s, wanneer 2 roeren van aparte servo’s moeten worden aangestuurd. In al deze gevallen wordt de signaalstroom aan de “uitgang” van het stuurelement “afgetakt” – d.w.z. op een punt, waarbij de verschillende opties van het stuurelement ook al het signaal beïnvloeden, zoals bv. »Dual Rate/Expo«, »Kanaal set«, »Kanaal 1 curve« enz. –, om dit signaal dan op een bepaalde manier op de “ingang” van een ander stuurkanaal en daarmee tenslotte op een ontvangeruitgang effect te laten hebben.

Voorbeeld: V-staartmix er

hoogteroerstuurknuppel

hoogte

V-staart-

richting

stuurfunctie-ingangen

richtingroerstuurknuppel

mixer

richting

hoogte

richting

hoogte

richting / hoogte links

stuurkanalen

(ontvangeruitgangen)

4 V

C 577

Servo

Bes N 41 1

48 V

C 577

Servo

Bes N 4 0

De software van de zenders mz-18 HoTT en mz-24 HoTT bevat al een groot aantal voorgeprogrammeerde koppelfuncties, waarbij twee (of meer) stuurkanalen met elkaar gemixt worden. Zo kan de juist als voorbeeld genoemde mixer al in het kader van de basisinstelling van een model, vanaf bladzijde 47, in de vorm van “V-staart” softwarematig geactiveerd worden.

Daarnaast biedt de software in elke geheugenplaats van het vliegtuig- en heliprogramma telkens vijf vrij programmeerbare lineaire mixers en drie curvenmixers per eventueel geactiveerde vliegfase.

Lees meer hierover in de algemene opmerkingen bij de “vrije mixers” op de rechter bladzijde.

Wat is een mixer?

100

Graupner mz-18 HoTT, mz-24 HoTT Programming Manual [nl]

Specifications and Main Features

Frequently Asked Questions

User Manual

Inhoudsopgave

Vóór het gebruik

Inleiding

Waarschuwings- en aanwijzingssymbolen en hun betekenis

Veiligheidsaanwijzingen

BEOOGDE TOEP ASSING

Veiligheidsaanwijzingen en behandelvoorschriften voor Nikkel-Metaal-Hydride accu’s

Verwijderen van verbruikte batterijen en accu’s:

Aanwijzingen voor de milieubescherming

Computersystemen van de serie mz-18 en mz-24

Technische gegevens

Zender-stroomvoorziening

Laden van de zenderaccu met stekkerlader

Laden met automatische laadapparaten

Inleggen van de zenderaccu

Accu-bedrijfstijd op het display links onderaan

Algemene aanwijzingen bij het laden

Afstellen van de stuurknuppels

Lengteverstelling van de stuurknuppels

Zenderbeschrijving

Voorkant

Toetsenslot Digitale trimming

Toetsen   en ESC en ENT

Display

Bediening van het display

Waarschuwingen

Zender-achterkant

DSC-aansluiting

Data-poort

Aansluiting hoofdtelefoon

Cardslot

Data-verzameling /-opslag

Im- en export van modelgeheugens

Mini-USB-aansluiting

In bedrijf nemen van de zender

Update van de zendersoftware

Zendersoftware herstellen

In bedrijf nemen van de ontvanger

Reset

Firmware-update van de ontvanger

Ontvangerinstellingen opslaan

Aanwijzingen bij de installatie

Inbouwen van de ontvanger

Stroomvoorziening van de ontvanger

Laden van de ontvangeraccu

Toewijzing van stuurelementen, schakelaars en stuurelement-schakelaars

Aansluiting aan de ontvanger

Vliegtuigmodellen

Helikoptermodellen

Programmabeschrijving

gemeenschappelijke functiemenu’s

„S“ (“paars” Systeemmenu)

Modelkeuze

VLG. (“volgende zijde”)

SEL (modelwissel)

NW (nieuw model aanmaken)

IMP.M (Import van SD-kaart)

EXT.M (Export naar SD-kaart)

RES (Model wissen)

KOP (Kopiëren model  model)

Modeltype

Weg/limit

Omkeer/vertraging

Midden

Motor-stop

Zenderinstelling

BIND AAN/UIT

„Binden“ van zender en ontvanger

HF AAN/UIT

Klokken

„KLOK 1“ en „KLOK 2“

Datum en kloktijd

“ACCUTIJD” en “MODELTIJD”

Fail Safe

Triminstelling

DIGITRIM 1 resp. 2