Podczas procesu ładowania mikro-kontroler bezustannie monitoruje przebieg napięcia na
każdym pojedynczym wyjściu ładowania. Seria kolejnych mierzonych wartości jest używana
do oceny krzywej ładowania. Dla możliwie najlepszych wyników z procesu ładowania, ALC
8500-2 bezustannie monitoruje krzywą ładowania dla odpowiedniego typu akumulatora z
14-bitową dokładnością.
Niezawodne wykrywanie optymalnego punktu wyłączania ładowania jest szczególnie ważne.
Z akumulatorami NC oraz NiMH ładowarka wykorzystuje skuteczną metodę różnicy
ujemnego napięcia (wyłączanie przy wartościach szczytowych) na końcu krzywej ładowania.
Zalecane są prądy ładowania o wartości większej niż 0.5 C, ponieważ generują one wyraźny
przyrost Delta-V, który stacja ładująca łatwo wykrywa. Jeśli sprzęt rejestruje różnicę napięcia
o wartości kilku miliWoltów w kierunku ku dołowi przez kilka cyklów pomiarowych na
akumulatorze, kanał przełącza się na tempo ładowania podtrzymującego. To samo dotyczy
akumulatorów NiMH, z wyjątkiem tego, że krzywa ładowania jest płytsza niż akumulatorów
NC, a stacja bierze to pod uwagę. W przypadku akumulatorów kwasowo-ołowiowych, litowojonowych i litowo-polimerowych punkt wyłączania ładowania jest wykrywany według krzywej
natężenia/napięcia.
Opory transferu na zaciskach terminali mogą mieć niekorzystny wpływ na dokładność
pomiaru i z tego powodu napięcie akumulatora NC i NiMH jest zawsze mierzone w
warunkach zerowego natężenia. Akumulatory, które były składowane lub głęboko
rozładowane mają tendencję do wywoływania przedwczesnego kończenia ładowania, ale
ALC 8500-2 Expert posiada dodatkowy obwód detekcji przed-szczytowej, który skutecznie
temu zapobiega.
Jeśli akumulatory są w stanie głębokiego wyładowania, stacja ładująca ALC 8500-2 Expert
zapewnia początkowe przed-ładowanie przy zmniejszonym prądzie.
Większość niklowo-metalowo-wodorkowych akumulatorów o wysokiej pojemności jest
bardzo wrażliwych na przeładowanie, ale ta wada jest zrównoważona przez ich odporność
na efekt pamięci, który stanowi popularny problem przy akumulatorach NC. Długie odstępy
czasu pomiędzy okresami użytkowania, po których następuje bezpośrednio ponownie
ładowanie (np. bez pierwszego ładowania) są jedyną z przyczyn efektu pamięci w przypadku
ogniw NC; inne jest stałe częściowe wyładowanie, po którym następuje doładowanie. Wtedy
elektrolit ma tendencję do krystalizowania na elektrodach, utrudniając tym samym przepływ
elektronów w obrębie ogniwa. Seria cykli rozładowania/ładowania często prowadzi do
przywrócenia pełnej pojemności takich pakietów. Oczywiście stacja ładująca, która posiada
jedynie prostą funkcje ładowania nie jest wystarczająca dla optymalnego utrzymania
jakiegokolwiek akumulatora. ALC 8500-2 Expert oferuje różne programu dla
wszechstronnego konserwacji akumulatora, zmierzającej do maksymalizacji jego żywotności.
Jak można się spodziewać, wszystkie kanały mogą zostać zaprogramowane do
przeprowadzania różnych procesów jednocześnie.
Aby rozproszyć nadmiar ciepła podczas procesów rozładowywania, stacja ładująca ALC
8500-2 Expert została wyposażona w wewnętrzny radiator / wentylator, a czujnik
temperatury bezustannie działa na poziomach wyjścia, aby chronić stację ładującą przed
przeciążeniem w każdej sytuacji.
Kanały ładowania 1 oraz 2 zostały zaprojektowane dla napięcia ładowania do 30 V (co
odpowiada napięciu znamionowemu akumulatora o wartości 24 V z NC oraz NiMH) i
maksymalnych natężeń wyjściowych do 5 A.
Dostępne natężenia wyjściowe różnią się w zależności od liczby ogniw podłączonego
akumulatora, ponieważ są ograniczone przez dostępną moc ładowania.
Maksymalna całkowita moc ładowania dla kanałów 1 oraz 2 wynosi 40 VA. Należy pamiętać,
że podstawa dla obliczania tej wartości nie jest napięcie znamionowe akumulatora; w
warunkach ładowania należy brać pod uwagę wyższe napięcie. Przykładowo, jeśli moc
(pozorna) wyjściowa o wartości 30 VA jest pobierana dla kanału 1, 10VA jest dostępne dla
kanału 2. Ta długo jak całkowita moc pozorna pozostaje poniżej 40 VA, oba kanały działają
jednocześnie. Jeśli tak się nie dzieje, kanał, którego proces został rozpoczęty jako ostatni
musi czekać, dopóki będzie dostępna wymagana moc, np. kiedy proces ładowania kanału 1
zostanie zakończony. Wtedy drugi proces rozpoczyna się automatycznie.
Wyjścia ładowania 3 oraz 4 zostały zaprojektowane do pracy przy maksymalnym napięciu
wyjściowym o wartości 15 V, co odpowiada napięciu znamionowemu akumulatora o wartości
12 V , przy akumulatorach NC oraz NiMH. W tym przypadku maksymalne możliwe natężenie
ładowania wynosi 1 A, wspólne dla dwóch wyjść pracujących jednocześnie. Przykładowo,
jeśli dla kanału 3 zostanie wybrane natężenie ładowania 500 mA, wtedy dla kanału 4 jest
także dostępne 500 mA. Jednakże kanał 4 może dostarczyć 800 mA, jeśli kanał 3 dostarcza
tylko 200 mA.
Główne okno wyświetlacza zawsze pokazuje, czy dany kanał aktywnie pracuje i który proces
jest przeprowadzany. Dioda LED kanału także jest umieszczona powyżej każdej pary gniazd
wyjściowych; dioda świeci bezustannie, kiedy powiązany z nią kanał aktywnie pracuje. Kiedy
proces zostaje zakończony, dioda zapala się na krótko co 1.5 sek., a jeśli proces zostaje
zakończony w sytuacji awaryjnej, dioda miga z dużą szybkością.
Kanały ładowania 1 oraz 2 zostały zaprojektowane do używania z akumulatorami, których
pojemność znamionowa mieści się w zakresie 200 mAh do 200 Ah, podczas gdy kanały 3
oraz 4 pracują z pojemnościami znamionowymi 40 mAh do 200 Ah. Należy pamiętać, że
określona wydajność dla akumulatorów NC oraz NiMH nie jest oparta na napięciu
znamionowym akumulatora, ale na napięciu ogniwa o wartości 1.5 V. Mikro-kontroler jest
używany do zarządzania dostępną mocą.
Wszystkie 4 kanały stacji ładującej są zdolne do przeprowadzania różnych procesów
jednocześnie. Jednakże, jeśli wymagana moc przekracza określone dane wydajności stacji
ładującej, wtedy procesowanie odbywa się sekwencyjnie. Na ekranie wyświetlany jest
komunikat „waiting for power” - „oczekiwanie na moc”, a proces nie rozpocznie się, dopóki
inny kanał nie zakończy swojego procesu, a wymagana moc nie będzie ponownie dostępna.
4. Funkcja pomiaru Ri akumulatora
Przy ocenie jakości akumulatorów, wewnętrzny opór pakietu jest szczególnie ważny w
dodatku do jego pojemności. Wysoki opór wewnętrzny na negatywny wpływ , szczególnie w
zastosowaniach o wysokich wartościach prądu, np. napięcie samo spada w akumulatorze, a
energia jest przetwarzana w odpady cieplne. Jeśli napięcie spada w warunkach obciążenia,
akumulator wydaje się wyczerpany, mimo że przydatna ilość pozostałej energii może nadal
być obecna.
Akumulator musi być w określonym stanie naładowania, jeśli ma zostać określony jego
wewnętrzny opór, a podstawą jest to, że akumulator powinien być praktycznie całkowicie
naładowany przed przeprowadzeniem pomiaru. Jeśli użytkownik chce porównać różne
ogniwa, szczególne ważne jest, aby były one w tym samym początkowym stanie ładowania.
Jeśli wystąpi nagły spadek napięcia, kiedy akumulator jest rozładowywany, jest to bardzo
wyraźnym wskazaniem, że istnieje różnica w pojemności pojedynczych ogniw, lub że jedno,
lub więcej ogniw jest uszkodzonych. Jeśli pakiet w tym stanie nadal jest rozładowywany,
może to skutkować odwróceniem polaryzacji i dalszym zniszczeniem uszkodzonego ogniwa
lub ogniw. Z kolei dokładnie wyselekcjonowane ogniwa zawsze tworzą niezawodne pakiety,
które mają szczególnie długi okres żywotności.
Z tych powodów ważne jest używanie identycznych ogniw przy montażu akumulatora. Nie
powinno być w akumulatorze różnych ogniw, a na pewno żadnych ogniw o różnej
pojemności. Im dokładniej użytkownik wybierze ogniwa, tym lepszy będzie pakiet
akumulatora i na dłużej wystarczy.
Niemożliwe jest często dokładne określenie stanu starzejących się akumulatorów poprzez
pomiar ich pojemności; sprawdzenie ich oporu wewnętrznego w określonym stanie
ładowania daje znacznie dokładniejszą podstawę do oceny. Wewnętrzny opór jest z
pewnością najbardziej przydatnym kryterium dla określania maksymalnego obciążenia
akumulatora. Typowe wartości z ogniwami SubC bardzo wysokiej jakości mieszczą się w
zakresie 4 mOhm do 6 mOhm.
Wewnętrzny opór akumulatora jest odpowiedzialny za straty napięcia w każdym systemie
zasilanym akumulatorami, ale nie jest jedynym winowajcą; pasożytniczy opór transferu,
wywołany przez kable i złącza jest zawsze obecny. Wartości te mogą także pogorszyć się
znacznie z biegiem czasu poprzez utlenianie na powierzchniach styku złącza lub
przykręcanych połączeń elektrycznych, a przy dużych obciążeniach ten dodatkowy opór
może spowodować znaczne straty napięcia w sieci zasilającej.
Rys. 1: Specjalne kable pomiarowe z sondami obciążonymi sprężyną
Jednak te opory transferu zazwyczaj pozostają niezmienione w stosunku do siebie. Z tego
powodu zawsze warto przeprowadzić proces optymalizacji w zastosowaniu z wysoką
wartością prądu. Wiąże się to z wyeliminowaniem niepotrzebnych złącz, i użyciem krótkim
kabli o bogatym przekroju, gdziekolwiek to możliwe. Wszystkie złącza powinny posiadać
wielka powierzchnię styku i być mocno i bezpiecznie dopasowane. W zasadzie metoda
pomiaru oporu wewnętrznego jest bardzo prosta.: akumulator jest rozładowywany na
wysokim, dokładnie zdefiniowanym prądzie, a jest mierzony spadek napięcia porównywany
do stanu rozładowywania.
Opór wewnętrzny może być obliczani przez podzielenie różnicy napięcia przez prąd
obciążenia.
W praktyce proces ten nie jest aż tak prosty: z jednej strony różnice napięcia są bardzo małe
– w zakresie Miliwoltów – a z drugiej strony stacja ładująca musi być w stanie wchłonąć
wysoki prąd rozładowania i rozproszoną moc, nawet jeśli impuls prądu jest krótki.
Kolejnym problemem jest fakt, że wyniki informacyjne mogą być osiągnięte tylko wtedy, gdy
napięcie mierzone jest bezpośrednio na terminalach akumulatora, w innym wypadku
obniżenie napięcia w kablach pomiarowych mogłoby poważnie sfałszować wynik. Aby
spełnić te wymagania, używane są specjalne kable pomiarowe (opcjonalne), każdy przewód
posiadający sondy obciążone sprężyną (Rys. 1). Te sondy mają solidny kontakt z
końcówkami terminala akumulatora (lub innymi wymaganymi punktami pomiarowymi).
Impuls prądu rozładowującego przepływa przez szerokie styki kabli pomiarowych, a drugi
styk jest używany do rejestrowania pomiaru bezpośrednio na zakończeniach terminala
akumulatora.
Jeśli użytkownik chce objąć straty spowodowane przez kable i złącza w pomiarze oporu,
musi wtedy po prostu umieścić sondy w odpowiednich punktach. Obciążone sprężyną sondy
zapewniają niezawodną styczność elektryczną we wszystkich czterech punktach
pomiarowych.
Jest cechą procesu pomiarowego Ri akumulatora to, że jest niemożliwe, aby zapewnić
ochronę przed odwróconą polaryzacja. Należy zachować ostrożność, ponieważ podłączanie
akumulatora z odwrotną polaryzacja może spowodować uszkodzenia.
Stacja ładująca ALC 8500-2 Expert posiada funkcję aktywatora akumulatorów kwasowoołowiowych, która może zostać wybrana podczas ładowania akumulatora kwasowoołowiowego na kanale 2. Ta funkcja eliminuje problem krystalicznych osadów
siarczanowych na płytkach akumulatorów kwasowo-ołowiowych, które nie były przez długi
czas używane lub nie są rozładowywane inaczej, jak na niskich prądach podczas użytku.
Akumulatory kwasowo-ołowiowe zostały zaprojektowane, aby zapewnić żywotność od 8 do
10 lat, lub więcej, pod warunkiem, że są one prawidłowo utrzymywane. Jednakże w
praktyce rzadko wystarczają one na tak długo i w rzeczywistości przeciętny okres
żywotności akumulatora kwasowo-ołowiowego jest na ogół znacznie poniżej teoretycznego
maksimum.
Szczególny problem stanowi akumulator kwasowo-ołowiowy, który jest używany tylko
sezonowo – te zazwyczaj przedwcześnie stają się bezużyteczne.
Wielu właścicieli motocykli, łodzi i kosiarek do jazdy będzie zaznajomionych z następującym
problemem: na wiosnę drogi akumulator nie działa przy pierwszej próbie uruchomienia i musi
zostać wymieniony. Powstawanie osadów siarczanowych ma fundamentalne znaczenie dla
akumulatorów kwasowo-ołowiowych, jednak ten problem jest szczególnie poważny, kiedy są
one powoli rozładowywane, np. kiedy następuje samo-rozładowywanie w warunkach
przechowywania. W rezultacie następuje pokrycie płytek krystalicznymi siarczanami. Im
grubsze nastąpi pokrycie, tym mniej energii akumulator może przechowywać i oczywiście
mniej energii może dostarczyć. Przy wyższych temperaturach otoczenia narastanie
siarczanów znacznie wzrasta. Pokrycia siarczanowe są głównym powodem przedwczesnej
awarii akumulatorów kwasowo-ołowiowych.
Funkcja aktywatora może być ustawiona tak, aby włączała się automatycznie w razie
potrzeby, jak tylko stacja ładująca przełączy się do trybu ładowania podtrzymującego
podczas ładowania akumulatora kwasowo-ołowiowego.
Okresowe impulsy prądu o wartościach szczytowych zapobiegają gromadzeniu się osadów
siarczanowych na ołowianych płytkach. Proces rozpuszcza również istniejące osady
siarczanowe, a materiał jest ponownie wchłaniany do płynu akumulatora w formie aktywnych
cząsteczek siarki.
Mimo że impulsy prądu są wysokie, stosunkowo mało energii jest usuwanej z akumulatora,
skoro czas trwania impulsów prądu rozładowania występujących co 30 sekund wynosi tylko
100 mikro sekund.
Proces ładowania podtrzymującego szybko kompensuje wyładowanie energii. Funkcja
działa przy napięciach akumulatora do 15 V.
Impuls rozładowania jest sygnalizowany przed diodę LED na przednim panelu (obok diody
kanału 2), co pozwala sprawdzić, czy trwa proces. Dioda LED wskazuje faktyczny przepływ
prądu, pozwalając na monitorowanie działanie obwodu.
Celem rejestratora danych jest zapis procesów całkowitego naładowania/rozładowania,
niezależnie od komputera. Rejestrator danych jest w stanie jednocześnie rejestrować krzywe
procesu ładowania/rozładowania dla wszystkich czterech kanałów, a zapisane dane są
zachowywane w pamięci flash stacji ładującej, nawet jeśli napięcie zasilania jest wyłączone.
Dane mogą zostać przeniesione do komputera PC w późniejszym, dowolnym czasie i mogą
zostać pobrane do arkusza kalkulacyjnego itp., pozwalając na analizę „żywotności
akumulatora” używając dowolnych kryteriów wybranych przez użytkownika.
7. Interfejs USB
Tylny panel stacji ładowania posiada port USB, który służy do połączenia z komputerem PC.
Krzywe procesów ładowania i rozładowania zarejestrowane przy użyciu zintegrowanego
rejestratora danych mogą być dalej przetwarzane na komputerze. Łatwe w obsłudze
oprogramowanie komputera „ChargeProfessional” jest idealne do przechowywania, oceny i
archiwizowania danych akumulatora.
Stacja ładująca ALC 8500-2 Expert może być także sterowana i obsługiwana przez interfejs
USB. Połączenie z komputerem może być sprawdzane przez obserwację diod LED (TX, RX)
umieszczonych po obu stronach portu USB.
8. Stacja ładująca w użyciu
Dzięki prostemu systemowi menu i pokrętłu szybkiego wyboru do wyboru poszczególnych
punktów menu stacja ładująca może być obsługiwana za pomocą tylko trzech przycisków
oprócz włącznika sieciowego. Przedni panel stacji ładującej posiada parę gniazd dla
każdego panelu ładowania, do których mogą zostać podłączone akumulatory, które mają być
naładowane. Ekran graficzny i wygodny system menu sprawiają, że stacja ładująca jest
bardzo prosta w obsłudze.
8.1 Ustawienia podstawowe
Stacja ładowania ALC 8500-2 Expert jest włączana przez naciśnięcie włącznika sieciowego
umieszczonego w dolnej części po lewej stronie przedniego panelu. Najpierw ma miejsce
krótka faza inicjalizacji, podczas której górna połowa ekranu wyświetla wszystkie dostępne
segmenty, podczas gdy dolny (graficzny) obszar wyświetla nazwę stacji ładującej i aktualną
wersję oprogramowania sprzętowego.
Jeśli wystąpi przerwa w zasilaniu, np. awaria sieci, stacja ładujące ponownie uruchamia
ostatnią funkcję przeprowadzaną dla każdego kanału, a ekran wyświetla okno główne.
Okno główne w górnej połowie ekranu pokazuje szczegółowe informacje na temat
poszczególnych kanałów ładowania. Dolna połowa ekranu zapewnia ogólny wygląd czterech
dostępnych kanałów ładowania; jednoznaczne symbole natychmiast wyraźnie wskazują
funkcję, która jest aktualnie uruchomiona na każdym kanale. Nasz przykład (Rys. 2)
pokazuje akumulator ładowany na kanale 1, inny pakiet jest rozładowywany na kanale 2, a
trzeci akumulator jest rozładowywany na kanale 3, jako część funkcji odświeżania „Refresh”;
kanał 4 nie jest aktualnie używany.
Dostępne symbole i ich znaczenie są przedstawione na Rys. 3. Pokrętło szybkiego wyboru
może być używane do przywoływania szczegółowych informacji na temat poszczególnych
kanałów ładowania/ rozładowania w oknie głównym; te dane są następnie wyświetlane w
górnej połowie ekranu.
Szczegółowe informacje są wyświetlane w następujący sposób:
Technologia (typ) akumulatora wybrana dla aktualnie działającej funkcji, napięcie
akumulatora, prąd ładowania i pojemność wybranego kanału.
Dolna połowa ekranu nadal wyświetla ogólne podsumowanie wszystkich 4 kanałów.