MULTIMER
CYFROWY
SAMOCHODOWY
SERIA UT105
MIE0066
Instrukcja obsługi
Drogi użytkowniku,
Dziękujemy za wybranie naszego produktu Multimer Cyfrowy, seria UT105.
Aby używanie przyrządu było bezpieczne, prosimy przeczytać uważnie niniejszą instrukcję,
w szczególności część dotyczącą bezpieczeństwa pracy.
Po jej przeczytaniu zalecamy przechowywanie jej w miejscu, z którego w razie potrzeby można
by było łatwo, ponownie po nią sięgnąć.
Spis treści
Zasady bezpiecznego użytkowania 5
I. WPROWADZENIE
6
1. Zastosowanie 6
2. Ogólny opis mulitimerów cyfrowych serii UT60 6
3. Symbole na przełączniku obrotowym 7
4. Objaśnienie symboli przycisków funkcyjnych 7
5. Opis symboli na wyświetlaczu 8
II. Zestawienie zakresów pomiarowych
1. Pomiar napięcia stałego (DC) 9
2. Pomiar napięcia przemiennego (AC) 9
3. Pomiar natężenia prądu stałego (DC): 9
4. Pomiar rezystancji 9
5. Pomiar diod 9
6. Sprawdzanie ciągłości obwodu 10
7. Kąt zamknięcia styków przerywacza 10
8. Pomiar prędkości obrotowej silnika 10
9
III. Przeprowadzanie pomiarów
1. Czynności wstępne 11
2. Pomiar napięcia stałego (DC) i zmiennego (AC). 11
3. Pomiar natężenia prądu stałego (DC) 11
4. Pomiar rezystancji 12
5. Badanie diod oraz ciągłości obwodu 13
6. Pomiar kąta zamknięcia przerywacza DWELL 13
7. Pomiar prędkości obrotowej RPM x 10 14
8. Zatrzymanie wskazania HOLD 14
11
IV. Diagnozowanie pojazdów 15
1. Sprawdzanie bezpieczników 15
2. Sprawdzanie włączników 15
3. Sprawdzanie cewek 15
4. Test napięciowy akumulatora. 16
5. Pomiar poboru prądu z akumulatora 16
6. Sprawdzanie całego układu rozruchowego 16
7. Pomiar spadków napięcia w instalacji rozruchowej. 17
8. Sprawdzanie napięcia ładowania. 18
9. Sprawdzanie cewki zapłonowej 18
10. Sprawdzanie przewodów wysokiego napięcia 19
11. Sprawdzanie czujnika Halla 19
12. Badanie czujnika magnetorezystancyjnego 20
13. Pomiar prędkości obrotowej silnika 20
14. Sprawdzanie układu zasilania 21
14.1. Sprawdzanie ustawienia cewki C-3 21
14.2. Sprawdzanie rezystancji wtryskiwacza. 21
V. Sprawdzanie czujników silnika
1. Sonda lambda 22
2. Czujnik temperatury 23
3. Czujnik pozycji 23
4. Czujnik ciśnienia MAP 24
5. Czujnik ilości przepływającego powietrza MAF 24
VI. Serwis
26
1. Wymiana baterii 26
2. Wymiana bezpiecznika 26
3. Czyszczenie i konserwacja 26
22
Zasady bezpiecznego użytkowania
Instrukcja zawiera informacje jak bezpiecznie posługiwać się miernikiem.
Przeczytaj ją uważnie, zwróć uwagę na Ostrzeżenia i Uwagi.
Aby uniknąć porażenia prądem elektrycznym lub innych uszkodzeń ciała, należy uważnie
przeczytać i przestrzegać poniższych zasad:
• Przed użyciem sprawdź obudowę miernika czy nie ma jakichś uszkodzeń mechanicznych,
czy jest szczelnie zamknięta i skręcona wkrętami.
• Sprawdź przewody pomiarowe czy nie mają uszkodzonej izolacji i czy są sprawne.
• Nie używaj nigdy miernika, gdy w obwodach mierzonych występuje większe napięcie niż jest
dopuszczalne dla miernika.
Po wykonaniu pomiarów odłącz przewody miernika od testowanego obwodu, odłącz przewody
•
od miernika i wyłącz miernik.
Obrotowy przełącznik zakresów powinien być ustawiony we właściwej pozycji przed
•
dokonaniem pomiaru; nie należy go przekręcać w trakcie pomiaru.
• Nie używaj miernika gdy tylna obudowa i pokrywa baterii nie jest zamknięta.
• Nie podłączaj miernika do wyższego napięcia niż 600V, może to grozić porażeniem prądem
lub uszkodzeniem miernika.
• Zachowaj szczególną ostrożność przy pomiarze napięć powyżej 60 V DC lub 30 V AC. Przed
dokonaniem pomiarów poprawnie podłącz kable i ustaw właściwe zakresy.
Nie używaj miernika w warunkach wysokiej temperatury, wilgotności, zagrożenia wybuchowego,
•
silnego pola magnetycznego.
• Jeżeli nie jest znana mierzona wartość, użyj maksymalnego zakresu a następnie stopniowo
go obniżaj aż uzyskasz zadowalającą dokładność pomiaru.
• Używając przewodów pomiarowych pamiętaj by palce znajdowały się za ochroną.
Wyłącz zasilanie z mierzonego obwodu i rozładuj wysokonapięciowe kondensatory przed pomiarem
•
natężenia prądu, rezystancji lub przed sprawdzaniem diod, ciągłości obwodu lub pojemności.
• Przed pomiarem natężenia prądu sprawdź bezpiecznik i odłącz zasilanie od sprawdzanego
urządzenia przed podłączeniem miernika.
Wymień baterię po ukazaniu się symbolu wyczerpanej baterii by nie dopuścić do wycieku
•
elektrolitu mogącego spowodować porażenie prądem elektrycznym. Odłącz wszystkie
przewody od miernika i wyłącz go przed zdjęciem obudowy
• Nie wolno dokonywać żadnych zmian wewnątrz miernika.
• Do mycia należy używać wyłącznie miękkiej ściereczki i słabego detergentu.
• Miernik przeznaczony jest do użytku wewnątrz pomieszczeń.
•
Wyłączaj zawsze miernik po skończeniu pomiarów. Przy dłuższej przerwie w użytkowaniu
należy wyjąć baterię.
Okresowo sprawdzaj baterię czy nie wycieka. Cieknąca bateria może spowodować uszkodzenie
•
miernika.
- 5 -
I. WPROWADZENIE
1. Zastosowanie
UT105 to nowy znakomicie opracowany podręczny miernik samochodowy ze specjalnym
wielofunkcyjnym wyświetlaczem. Można nim mierzyć kąt zamknięcia styków przerywacza,
prędkość obrotową silnika, rezystancję (oporność), napięcia stałe DC i zmienne AC, natężanie
prądu stałego DC, sprawdzać diody, czujniki oraz sprawdzać ciągłość obwodu. Może więc być
wykorzystywany w wielu zastosowaniach do utrzymania i naprawy pojazdów silnikowych.
Mierniki umożliwiają następujące rodzaje pomiarów:
• pomiary napięcia stałego (DC) i przemiennego (AC);
• pomiary natężenia prądu stałego (DC) i przemiennego (AC);
• pomiary rezystancji;
• pomiary pojemności kondensatorów;
• pomiary częstotliwości prądu;
• pomiary temperatury,
• pomiary napięcia przewodzenia diod i ciągłości obwodu,
• pomiary hFE tranzystorów.
2. Ogólny opis mulitimerów cyfrowych serii UT60
8
1
2
3
7
56
1 Wyświetlacz LCD 5 Port wejściowy COM
2 Przycisk HOLD 6 Port wejściowy mA
3 Przełącznik obrotowy 7 Port wejściowy A
Port wejściowy
4
∡°VΩ
8 Włącz / wyłącz
4
- 6 -
NR KATALOGOWY: MIE0066
MODEL: UT10 5
NAPIĘCIE DC 0~1000 V
NAPIĘCIE AC 0~750 V
PRĄD DC 0~10 A
CZĘSTOTLIWOŚĆ TEMPERATURA RE ZYS TANC JA 0~20 MΩ
WSPÓŁCZYNNIK
WYPEŁNIENIA
FUNKCJE DODATKOWE
ZASILANIE 9V (6F22)
WYMIARY LCD 60x54 mm
MASA 352 g
WYMIARY 179x88x39 mm
DOŁĄCZONE AKCESORIA Przewody, bateria, instrukcja, holster
Bezpiecznik 10 A, Dwell (4Cyl/6Cyl/8Cyl), Tach (4Cyl/6Cyl/8Cyl), diody,
ciągłość obwodu, podtrzymanie odczytu, wskaźnik słabej baterii
-
3. Symbole na przełączniku obrotowym
OZNACZENIE
V~
V⎓
A⎓
Ω
DWELL ∡°
RPM×10
Pomiar napięcia zmiennego AC
Pomiar napięcia stałego
Pomiar natężenia prądu stałego DC
Test diod
Test ciągłości obwodu
Pomiar rezystancji
Kąt zamknięcia styków przerywacza
Pomiar prędkości obrotowej
OPIS
4. Objaśnienie symboli przycisków funkcyjnych
PRZYCISK OPIS
POWER Włącz / wyłącz miernik
HOLD
Pierwsze naciśnięcie – załączenie zapamiętania ostatniego wskazania,
Ponowne naciśnięcie – wyłączenie funkcji HOLD,
Gdy funkcja HOLD jest załączona wyświetlany jest symbol H.
- 7 -
5. Opis symboli na wyświetlaczu
1
2
3
4
5
6
7
NR IKONA OPIS
Wskaźnik rozładowanej baterii
1
UWAGA! Aby uniknąć błędnych wskazań lub porażenia prądem
elektrycznym należy niezwłocznie wymienić baterię.
2 AC Pomiar napięcia przemiennego AC
3
4
5
6
7
Odwrotna polaryzacja
Test diod
Test ciągłości obwodu
Funkcja podtrzymania ostatniego wskazania aktywna
Przypomnienie o podłączeniu przewodów pomiarowych do wskazanych gniazd
8
Ω Ohm (Om) – jednostka rezystancji (oporności elektrycznej)
kΩ Kiloohm = 1000 Ω (1 kΩ = 10
MΩ Megaohm = 1000000 Ω (1 kΩ = 10
3
Ω)
6
Ω)
V Wolt (V) – jednostka napięcia elektrycznego
−6
mV Miliwolt = 0.001 V (1 mV = 10
A Amper (A) – jednostka natężenia prądu
8
V)
mA Miliamper = 0.001 A
DWELL Sprawdzanie kąta zamknięcia styków przerywacza
RPM x10 Pomiar prędkości obrotowej
4CYL
Ilość cylindrów badanego silnika
6CYL
8CYL
- 8 -
II. Zestawienie zakresów pomiarowych
1. Pomiar napięcia stałego (DC)
Zakres Rozdzielczość Dokładność
200 mV 0.1 mV
2 V 1 mV
20 V 10 mV
200 V 100 mV
1000 V 1 V ±(0.8% + 5 cyfr)
±(0.5% + 5 cyfr)
Zabezpieczenie
przeciążeniowe
230 V AC
1000 V DC,
750 V AC
2. Pomiar napięcia przemiennego (AC)
Zakres Rozdzielczość Dokładność
2 V 1 mV
20 V 10 mV
200 V 100 mV
750 V 1 V ±(1% + 4 cyfry)
±(0.8% + 5 cyfr) 1000 V DC
Zabezpieczenie
przeciążeniowe
750 V AC
3. Pomiar natężenia prądu stałego (DC):
Uwagi
Impedancja wejściowa
10 MΩ na wszystkich
zakresach
Uwagi
Impedancja wejściowa 10
MΩ,
Zakres częstotliwości
napięć AC 40-400Hz
Zakres Rozdzielczość Dokładność
200 mA 0.1 mA
10 A 10 mA
±(0.8% + 5 cyfr)
±(1.2% + 10 cyfr)
Zabezpieczenie
przeciążeniowe
bezpiecznik szybki
0.3 A / 250 V
bezpiecznik szybki
10 A / 250 V
Uwagi
Maksymalny czas pomiaru
na zakresie 10A wynosi 10
sekund. Następny pomiar po
upływie 15 min.
4. Pomiar rezystancji
Zakres Rozdzielczość Dokładność Zabezpieczenie Uwagi
200 Ω 0.1 Ω
2 kΩ 1 Ω
20 kΩ 10 Ω
200 kΩ 100 Ω
2 MΩ 1 kΩ
20 MΩ 10 kΩ ±(1.5% + 2 cyfry)
±(0.8% + 5 cyfr)
600 Vp
Na zakresie pomiarowym
200Ω należy przed pomiarem
zewrzeć przewody pomiarowe
a odczytaną wartość odjąć
od wskazania uzyskanego
podczas pomiaru rezystancji.
5. Pomiar diod
Zakres Warunki pomiarów Uwagi
Wartość prądu pomiarowego DC
ok. 1 mA, przy napięciu ok. 2.7 V.
Wyświetlana jest wartość napięcia przewodzenia
diod w V.
Zabezpieczenie przeciążeniowe: 600 Vp.
- 9 -
6. Sprawdzanie ciągłości obwodu
Zakres Warunki pomiarów Uwagi
Słychać dźwięk gdy rezystancja
sprawdzanego obwodu <30 Ω.
Wartość rezystancji wyświetlana
jest w kΩ.
Napięcie otwartego obwodu wynosi ok. 2.7 V
7. Kąt zamknięcia styków przerywacza
Ilość
cylindrów
4
6 0-60.0
8 0-45.0
Rozdzielczość
0.1
Zakres
w stopniach
0-90.0
Dokładność
±(3% + 5cyfr) 60 V DC/AC
8. Pomiar prędkości obrotowej silnika
Ilość
cylindrów
4
6
8
Rozdzielczość
10 RPM 1000 x 10 ±(3% + 5cyfr) 60 V DC/AC
Zakres
w obr./min.
Dokładność
Zabezpieczenie
Zabezpieczenie
Uwagi
Amplituda sygnału
wejściowego nie mniej
niż 10 V.
Bezpośredni impuls
większy niż 0.5mS.
Uwagi
Amplituda sygnału
wejściowego nie mniej
niż 10 V.
Bezpośredni impuls
większy niż 0.5 mS.
- 10 -
III. Przeprowadzanie pomiarów
1. Czynności wstępne
• Nacisnąć POWER. Jeśli na wyświetlaczu pojawi się symbol baterii, miernik nie nadaje się do
pomiarów.
•
Przed pomiarem należy się upewnić, że wartości napięć i prądów nie przekroczą wartości
dopuszczalnych dla poszczególnych zakresów pomiarowych.
• Przed wykonaniem pomiaru przełącznik funkcji powinien być ustawiony w pozycji właściwej
dla danej wielkości mierzonej i na właściwym zakresie pomiarowym.
• Jeśli wartość mierzonego napięcia jest nie znana, użyj początkowo zakresu największego, a
następnie przełącz na zakres dający najlepszy odczyt.
• Jeśli wyświetlacz pokazuje „1” oznacza to, przekroczenie zakresu pomiarowego lub obwód
jest otwarty i należy załączyć wyższy zakres.
•
Impedancja wewnętrzna na wszystkich zakresach wynosi 10 MΩ i przy dużych impedancjach
mierzonego obwodu wprowadza nieunikniony błąd pomiarowy.
• Jeżeli impedancja mierzonego obwodu jest mniejsza od 10 kΩ, błąd nią spowodowany jest
mniejszy od 0.1% .
2. Pomiar napięcia stałego (DC) i zmiennego (AC).
UWAGA !!!
Stosowanie miernika do pomiaru napięć wyższych niż 750 V AC lub 1000 V DC może
spowodować porażenie prądem elektrycznym oraz jego trwałe jego uszkodzenie.
• Zakresy napięć prądu stałego DC to: 200 mV, 2 V, 20 V, 200 V, 1000 V.
• Zakresy napięć prądu zmiennego to: 2 V, 20 V, 200 V, 750 V.
By dokonać pomiaru napięcia stałego (DC) i zmiennego (AC) należy wykonać następujące czynności:
1.
Przewód pomiarowy czarny przyłącz do wejscia COM, przewód pomiarowy czerwony do
wejścia
2. Ustaw obrotowy przełącznik zakresów w pozycji V
3. Dołącz końcówki pomiarowe przewodów do punktów obwodu, między którymi mierzone jest
napięcie i odczytaj wynik pomiaru na wyświetlaczu.
∡°VΩ
.
⎓ ( lub V~ ).
3. Pomiar natężenia prądu stałego (DC)
UWAGA !!!
Aby uniknąć porażenia prądem elektrycznym lub uszkodzenia miernika, nie należy używać
go do pomiarów prądu gdy napięcie otwartego obwodu przekracza 250V rms.
Gdy podczas pomiaru użytkownik popełni błąd lub przepali się bezpiecznik może to
spowodować uszkodzenie miernika lub zranienie użytkownika. Dlatego należy zawsze
- 11 -
zwracać uwagę przed pomiarem, czy miernik jest ustawiony na właściwy zakres pomiarowy.
Nigdy nie należy podczas pomiaru natężenia prądu włączać miernika równolegle do źródła
prądu, lecz zawsze szeregowo z odbiornikiem.
Pomiar natężenia prądu odbywa się w dwóch zakresach pomiarowych: 200 mA i 20 A.
By dokonać pomiaru natężenia prądu stałego (DC) i zmiennego (AC) należy wykonać następujące
czynności:
1. Wyłącz zasilanie z obwodu w którym prąd będzie mierzony oraz rozładuj wysokonapięciowe
kondensatory elektrolityczne.
2.
Włóż przewód pomiarowy czarny w gniazdo oznaczone COM, zaś przewód pomiarowy
czerwony w gniazdo oznaczone mA lub A.
3. Ustaw obrotowy przełącznik zakresów na właściwy zakres A .
4. Przerwij obwód, w którym będzie mierzone natężenie prądu i połącz:
• przewód pomiarowy czarny do punktu obwodu o potencjale niższym,
• przewód pomiarowy czerwony zaś do punktu obwodu o potencjale wyższym.
5. Włącz zasilanie obwodu i odczytaj wartość natężenia prądu na wyświetlaczu.
Uwaga !
Jeśli wartość mierzonego natężenia prądu jest nie znana, użyj początkowo zakresu
1.
największego, a następnie przełącz na zakres dający najlepszy odczyt.
2.
Na zakresie 10 A maksymalny czas pomiaru wynosi 10 sek.. Przerwa pomiędzy dwoma
pomiarami musi wynosić co najmniej 15 minut.
4. Pomiar rezystancji
OSTRZEŻENIE !
Aby uniknąć porażenia prądem elektrycznym lub uszkodzenia miernika, wyłącz zasilanie
z obwodu w którym prąd będzie mierzony oraz rozładuj wysokonapięciowe kondensatory
elektrolityczne.
Zakresy pomiaru rezystancji to: 200 Ω, 2000 kΩ, 20 kΩ , 200 kΩ, 2 MΩ, 20 MΩ.
Włóż przewód pomiarowy czarny w gniazdo oznaczone COM, zaś przewód pomiarowy
1.
czerwony w gniazdo oznaczone
2. Ustaw obrotowy przełącznik zakresów w pozycji Ω.
Podłącz przewody pomiarowe do obiektu, którego rezystancja będzie mierzona i odczytaj
3.
wynik pomiaru na wyświetlaczu.
UWAGA !!!
Jeśli wartość mierzonej rezystancji jest nie znana, użyj początkowo zakresu
•
największego, a następnie przełącz na zakres dający najlepszy odczyt.
∡°VΩ
.
- 12 -
•
Rezystancja przewodów pomiarowych na zakresie 200Ω, wprowadza pewien błąd
(ok 0.3 Ω).Dlatego przy dokładnych pomiarach, należy ją zmierzyć zwierając końcówki
przewodów pomiarowych, a następnie odjąć od odczytu z wyświetlacza.
•
Gdy obwód jest otwarty lub gdy rezystancja obwodu przekracza zakres pomiarowy,
wyświetlacz weświetli „1”.
5. Badanie diod oraz ciągłości obwodu
Ostrzeżenie!
Aby uniknąć uszkodzenia miernika oraz testowanego urządzenia, odłącz zasilanie oraz
rozładuj wysokonapięciowe kondensatory przed przystąpieniem do badania diod, lub
ciągłości obwodu.
Nigdy nie rób testu badania diod oraz ciągłości obwodu, gdy napięcie otwartego obwodu
pomiędzy ziemią a badanym punktem obwodu, przekracza 60 V DC lub 30 V AC rms.
Na tym zakresie można badać diody, tranzystory oraz inne elementy półprzewodnikowe oraz
sprawdzać ciągłość obwodu.
Podczas testu diod, mierzony jest spadek napięci na złączu P-N spolaryzowanym w kierunku
przewodzenia. Dla sprawnego złącza krzemowego spadek ten wynosi 0.5 V do 0.8 V.
Przewód pomiarowy czarny przyłączyć do wejścia „COM”, zaś przewód pomiarowy czerwony
do wejścia V/Ω
Przełącznik funkcji przełączyć w pozycję →. Przewody pomiarowe przyłączyć do końcówek
badanej diody: przewód czarny do anody, przewód czerwony do katody. Wyświetlona zostanie
przybliżona wartość napięcia na złączu półprzewodnika w stanie przewodzenia diody.
Podczas sprawdzania ciągłości obwodu przyłącz końcówki przewodów pomiarowych do punktów
badanego obwodu, Gdy rezystancja pomiędzy dwoma punktami będzie mniejsza od 30 Ω,
słyszany będzie sygnał dżwiękowy.
Uwaga!
W obwodzie prądu na sprawnej diodzie wystąpi również spadek napięcia 0.5 V do 0.8 V,
jednakże zależeć on będzie od rezystancji pozostałych części obwodu.
Napięcie na końcówkach pomiarowych miernika przy otwartym obwodzie wynosi ok. 2.7 V.
Jedynka na wyświetlaczu oznacza, że obwód prądu nie został zamknięty (złe połączenie)
∡°.
lub obwód prądu jest otwarty (brak ciągłości).
6. Pomiar kąta zamknięcia przerywacza DWELL
W pojazdach, w których zapłon sterowany jest elektronicznie sprawdzanie DWELL nie jest
konieczne. W starszych typach pojazdów test ten ma jednak duże znaczenie.
Kąt zamknięcia przerywacza odnosi się do czasu zamknięcia styków przerywacza w okresie
zapłonu. Dokładne zamknięcie styków umożliwia nagromadzenie się energii pola magnetycznego
pozwalającego na prawidłowy zapłon przy różnych prędkościach obrotowych silnika; zbyt
- 13 -
długi czas zamknięcia styków powoduje ich zapalanie się zbyt krótki - zmniejsza energię iskry
powodując spadek mocy silnika.
Test ten należy przeprowadzić zawsze po czyszczeniu styków przerywacza, po regulacji przerwy,
oraz po wymianie przerywacza.
1. Ustaw przełącznik funkcji w położeniu DWELL.
2. Przyłącz czarny przewód pomiarowy do gniazda COM, czerwony zaś do gniazda
Przyłącz czarny przewód pomiarowy miernika
3.
do „masy” pojazdu, czerwony zaś do zacisku
ujemnego (połączonego z aparatem zapłonowym)
cewki zapłonowej, jak pokazuje rysunek obok.
4. Uruchom silnik na biegu jałowym i odczytaj kąt
z wyświetlacza.
Dla uzyskania najlepszych rezultatów sprawdź
w instrukcji jaki powinien być najwłaściwszy dla
danego pojazdu, kąt zamknięcia styków przerywacza. Według ogólnych zasad powinien się on
zawierać: 40 - 60° dla silników 4 cylindrowych, 23 - 40° dla silników 6 cylindrowych, 22.5 - 30°
dla silników 8 cylindrowych.
∡°VΩ
.
7. Pomiar prędkości obrotowej RPM x 10
Pomiaru prędkości obrotowej wału korbowego silnika dokonuje się w obrotach na minutę.
Ustaw przełącznik funkcji w pozycji RPM x 10, 4 CYL, 6 CYL, 8 CYL zgodnie z badanym silnikiem.
1.
2. Jak pokazuje wyświetlacz przyłącz czerwony przewód pomiarowy do gniazda
czarny do gniazda COM miernika. Następnie przewód czerwony do zacisku ujemnego cewki
zapłonowej połączonego z aparatem zapłonowym.
Jeśli pojazd ma elektroniczny system sterowania zapłonem, połącz końcówkę czerwonego
przewodu pomiarowego z linią sygnału TACH wychodzącą z komputera (patrz instrukcja
serwisowa pojazdu).
Po zastartowaniu silnika, wyświetlacz wskaże prędkość obrotową wału korbowego. Wskazanie
należy pomnożyć przez liczbę10.
∡°VΩ
8. Zatrzymanie wskazania HOLD
Podczas dowolnego pomiaru po przyciśnięciu przycisku HOLD, ostatnie wskazanie wyświetlacza
będzie wyświetlane. Kolejne naciśnięcie przycisku HOLD spowoduje, że miernik znowu będzie
wskazywał aktualną wartość wielkości mierzonej.
,
- 14 -
IV. Diagnozowanie pojazdów
W tej części przedstawione zostanie wykorzystanie miernika, do diagnozowania wielu usterek
występujących w pojazdach silnikowych spowodowanych wadliwą pracą: bezpieczników,
wyłączników, cewek, przekażników, systemu uruchomiania, systemu ładowania baterii, systemu
zapłonowego, systemu zasilania oraz czujników.
1. Sprawdzanie bezpieczników
1. Ustaw przełącznik funkcji w pozycji 200 Ω.
∡
°
2.
Jak pokazuje wyświetlacz, przyłącz czerwony przewód pomiarowy do gniazda
czarny do gniazda COM miernika.
3. Połącz końcówki pomiarowe ze sobą – wyświetlacz powinien wskazywać pomiędzy 0.2 Ω a 05 Ω.
4. Przyłącz końcówki przewodów pomiarowych do sprawdzanego bezpiecznika równolegle.
Odczyt mniejszy niż 10 Ω świadczy o tym, że bezpiecznik jest sprawny. Jeśli wyświetlona zostanie
VΩ
1 - bezpiecznik jest przepalony. Należy go zastąpić sprawnym o tych samych parametrach.
2. Sprawdzanie włączników
1. Ustaw przełącznik funkcji w pozycji 200 W.
∡°,
2. Jak pokazuje wyświetlacz, przyłącz czerwony przewód pomiarowy do gniazda
czarny do gniazda COM miernika.
3. Połącz końcówki pomiarowe ze sobą – wyświetlacz powinien wskazywać pomiędzy 0.2 W a 0.5 W.
4. Przyłacz końcówki przewodów pomiarowych do sprawdzanego obwodu włącznika.
Odczyt mniejszy niż 10 W przy wyłączniku w pozycji zał. świadczy o tym, że badany obwód
włącznika jest sprawny, w pozycji wył., powinna być wyświetlona 1.
VΩ
3. Sprawdzanie cewek
1. Ustaw przełącznik funkcji w pozycji 200 W.
∡°
2.
Jak pokazuje wyświetlacz, przyłącz czerwony przewód pomiarowy do gniazda
czarny zaś, do gniazda COM miernika.
3. Przyłacz końcówki przewodów pomiarowych do sprawdzanej cewki.
Rezystancja większości cewek (w tym cewek przekazników) powinna być mniejsza niż 200 W.
Ostrzeżenie!
Niektóre cewki posiadają równolegle połączone diody, co może powodować różne
wskazania, przy różnych polaryzacjach cewki.
VΩ
- 15 -
4. Test napięciowy akumulatora.
1. Ustaw przełącznik funkcji w pozycji 20VDC.
2. Jak pokazuje wyświetlacz, przyłącz czerwony przewód pomiarowy do gniazda
czarny do gniazda COM miernika.
3. Wyłącz kluczykiem zapłon.
4. Włącz światła drogowe na 10 sek.
Przyłacz końcówki przewodów pomiarowych do biegunów akumulatora i odczytaj wartość
5.
napięcia:
12.60V oznacza 100% naładowania
12.45V oznacza 75% naładowania
12.30V oznacza 50% naładowania
12.15V oznacza 25% naładowania
VΩ
∡°
,
5. Pomiar poboru prądu z akumulatora
Ostrzeżenie!
Podczas testu nie wolno uruchamiać rozrusznika.
1. Wyłącz zapłon kluczykiem oraz wszystkie pozostałe odbiorniki prądu.
2. Ustaw obrotowy przełącznik zakresów w pozycji A⎓10A.
3. Jak pokazuje wyświetlacz, przyłącz czerwony przewód pomiarowy do gniazda A, czarny do
gniazda COM miernika.
4. Zdejmij klemę z bieguna dodatniego.
5. Połącz końcówkę przewodu czerwonego do bieguna dodatniego akumulatora, czarnego do
zdjętej klemy.
6. Dokonaj odczytu na wyświetlaczu. Pobór prądu nie powinien przekraczać 100 mA.
6. Sprawdzanie całego układu rozruchowego
1. Ustaw obrotowy przełącznik zakresów w pozycji 20VDC.
∡°
2.
Jak pokazuje wyświetlacz, przyłącz czerwony przewód pomiarowy do gniazda
czarny zaś, do gniazda COM miernika.
3. Odłącz układ zapłonowy by uniemożliwić start silnika. Wystarczy odłączyć główny przewód
zasilający cewkę zapłonową.
4. Połącz końcówkę przewodu czerwonego do bieguna dodatniego, czarnego zaś do bieguna
ujemnego akumulatora.
5. Włącz rozrusznik na 15 sek. i odczytaj wartość napięcia.
VΩ
- 16 -
Jeśli napięcie wynosi jak poniższej tabeli, układ rozruchowy pojazdu jest sprawny. Jeśli nie, to
akumulator, klemy, przewody, włącznik elektromagnetyczny lub sam rozrusznik jest uszkodzony.
Napięcie Temperatura otoczenia
9.6V lub więcej
9.5 V
9.4 V
9.3 V
9.1 V
8.9 V
8.7 V
8.5 V
21.1° C 70°F
15.6°C 60°F
10.0°C 50°F
4.4°C 40°F
-1.1°C 30°F
-6.7°C 20°F
-12.2°C 10°F
-17. 8° C 0°F
7. Pomiar spadków napięcia w instalacji rozruchowej.
Pomiar spadków napięcia w instalacji rozruchowej, ma na celu sprawdzenie stanu takich urządzeń
jak włączniki, przewody, cewki, oraz połączenia. Zbyt duże spadki, spowodowane są dodatkową
szkodliwą rezystancją i mogą powodować zakłócenia w pracy tych urzadzeń.
1. Odłącz układ zapłonowy, by uniemożliwić start silnika. Wystarczy odłączyć główny przewód
zasilający cewkę zapłonową.(patrz instrukcja serwisowa).
Ustaw obrotowy przełącznik zakresów w pozycji 200mVDC lub 2VDC. Jak pokazuje wyświetlacz,
2.
przyłącz czerwony przewód pomiarowy do gniazda VΩ, czarny do gniazda COM miernika.
3.
Uruchomiając na krótko rozrusznik, zmierz spadki napięcia pomiędzy niżej wymienionymi
punktami (patrz rysunek): 1-2, 2-3, 3-4, 4-5, 5-6, 6-7, 7-8, 8-9, 8-10.
Urządzenie Spadek napięcia
Włącznik
Przewód główny dodatni
Przewód masowy
Klema
Przewody instalacji elektrycznej
300 mV
200 mV
100 mV
50 mV
0.0 V
- 17 -
Porównaj odczyty z powyższą tabelą. Jeśli spadki napięcia przekraczają podane wartości należy
urządzenia, których dotyczą sprawdzić.
8. Sprawdzanie napięcia ładowania.
1. Ustaw obrotowy przełącznik zakresów w pozycji 20VDC.
Jak pokazuje wyświetlacz, przyłącz czerwony przewód pomiarowy do gniazda VΩ czarny
2.
zaś, do gniazda COM miernika.
3.
Połącz końcówkę przewodu czerwonego do bieguna dodatniego, czarnego do bieguna
ujemnego akumulatora.
4.
Uruchom silnik na wolnych obrotach i wyłącz wszystkie odbiorniki elektryczne. Odczyt powinien
się zawierać pomiędzy 13.2 V do 15.2 V.
5.
Naciśnij pedał gazu by uzyskać obroty silnika pomiędzy 1800 obr/min a 2800 obr/min. Wartość
napięcia nie powinna się zmieniać więcej niż 0.5 V w stosunku do tej z pkt 3.
6. Włącz wszystkie znaczące odbiornik: światła drogowe, wycieraczki, wentylator, itp. Odczyt
napięcia nie powinien być mniejszy niż 13 V.
7. Jeśli odczyty w punktach 3, 4 i 5 są mniejsze, lub mniejsze niż mówi to instrukcja serwisowa,
sprawdż pasek alternatora, alternator, poszczególne połączenia przewodów.
9. Sprawdzanie cewki zapłonowej
1. Przed sprawdzeniem, poczekaj aż ostygnie silnik oraz odłącz cewkę zapłonową .
2. Ustaw przełącznik funkcji w pozycji 200 Ω.
Jak pokazuje wyświetlacz, przyłącz czerwony przewód pomiarowy do gniazda VΩ∡°,
3.
natomiast czarny do gniazda COM miernika.
4.
Połącz ze sobą końcówki przewodów
pomiarowych i sprawdż, czy wskazanie jest
mniejsze niż 0.5 Ω. Jeśli jest większe sprawdź
stan przewodów pomiarowych.
Połącz czerwony przewód pomiarowy z
5.
+ zacisku uzwojenia pierwotnego cewki
zapłonowej, czarny zaś i - cewki (patrz rys).
Ostrzeżenie!
Odczyt będzie prawidłowy tylko wtedy, gdy przewody miernika będą sprawne.
Rezystancja powinna się zawierać pomiędzy 0.3 Ω a 0.2 Ω.
Ustaw przełącznik funkcji w pozycji 200 kΩ. Połącz czerwony przewód pomiarowy z wyjściem
6.
wysokiego napięcia cewki zapłonowej, czarny zaś do - cewki.
7. Rezystancja uzwojenia wtórnego cewki zapłonowej powinna się zawierać pomiędzy 6 kΩ a
30 kΩ. (szczegóły sprawdź w instrukcji serwisowej).
- 18 -
10. Sprawdzanie przewodów wysokiego napięcia
1. Wymontuj przewody wysokiego napięcia z silnika.
2. Ustaw przełącznik funkcji w pozycji 200 kΩ.
Jak pokazuje wyświetlacz, przyłącz czerwony
3.
∡°
przewód pomiarowy do gniazda
zaś, do gniazda COM miernika.
Połącz końcówki przewodów pomiarowych do
4.
końców badanego przewodu wysokiego napięcia
(patrz rysunek).
Normalny odczyt powinien zawierać się pomiędzy 3 kΩ a 50 kΩ.
VΩ
czarny
11. Sprawdzanie czujnika Halla
Czujnik Halla najczęściej występuje w elektronicznych układach zapłonowych i ma na celu
podanie informacji do komputera o momencie wytworzenia iskry w ukł. zapłonowym i momencie
wtrysku paliwa.
1. Wymontuj czujnik Halla z silnika. (szczegóły sprawdź w instrukcji serwisowej).
2.
Przyłącz dodatni biegun baterii 9 V do przewodu zasilającego czujnik oraz ujemny do przewodu
masowego czujnika. (szczegóły sprawdź w instrukcji serwisowej ).
3. Ustaw przełącznik funkcji w pozycji 200 kΩ.
∡
Jak pokazuje wyświetlacz, przyłącz czerwony przewód pomiarowy do gniazda
zaś, do gniazda COM miernika.
4.
Przyłącz końcówki pomiarowe miernika, czerwony do przewodu sygnałowego czujnika, czarny
zaś, do ujemnego bieguna baterii (patrz rysunek):
VΩ
°
czarny
5.
Gdy płytkę z metalu ferromagnetycznego (np. ze stali ) umieścimy w wewnątrz rdzenia
czujnika odczyt powinien być duży lub nawet zakres może być przekroczony. Jeśli płytka
zostanie wysuwana z czujnika, odczyt będzie malał co oznacza, że czujnik jest sprawny.
- 19 -
12. Badanie czujnika magnetorezystancyjnego
Funkcja czujnika magnetorezystancyjnego jest podobna do funkcji czujnika Halla, a sprawdzanie
jest podobne (patrz rysunek). Jego normalna rezystancja wynosi od 150 Ω do 1 kΩ (szczegóły
sprawdź w instrukcji serwisowej).
13. Pomiar prędkości obrotowej silnika
1. Ustaw obrotowy przełącznik zakresów na RPM x10 i wybierz odpowiednią ilość cylindrów.
∡°
2.
Jak pokazuje wyświetlacz, przyłącz czerwony przewód pomiarowy do gniazda
czarny zaś, do gniazda COM miernika.
3. Połącz czarny przewód pomiarowy do masy, czerwony zaś do: specjalnego zacisku
komputera, lub do ujemnegu zacisku cewki zapłonowej, jak pokazuje rusunek:
VΩ
4. Normalna prędkość obrotowa podczas rozruchu wynosi od 50 RPM do 275 RPM.
Uwaga!
Wynik odczytu należy pomnożyć przez 10.
Błędne wskazania mogą świadczyć o złym stanie przerywacza.
- 20 -
14. Sprawdzanie układu zasilania
Dla produktów GM ( General Motor) w których sterowanie kątem zapłonu odbywa się przy
pomocy cewki C-3: zainstalowanej przy cylindrze, w którym jest monitorowany stosunek powietrza
do paliwa, który generalnie wynosi 14.7 do 1. Test ma na celu sprawdzenie, czy cewka C-3
zainstalowana jest w odpowiednim położeniu.
14.1. Sprawdzanie ustawienia cewki C-3
Uruchom silnik i ustaw prędkość obrotową ok. 3000 obr/min. Ustaw przełącznik zakresów
1.
miernika na DWELL 6CYL.
2. Odczyt powinien się zawierać pomiędzy 10° a 50°.
14.2. Sprawdzanie rezystancji wtryskiwacza.
1. Zdejmij przewód zasilający z wtryskiwacza.
2. Ustaw przełącznik funkcji w pozycji 200 Ω.
Jak pokazuje wyświetlacz, przyłącz czerwony przewód pomiarowy do gniazda
3.
czarny do gniazda COM miernika.
4. Połącz końcówki przewodów pomiarowych do zacisków wtryskiwacza jak pokazuje rys.
Normalny odczyt powinien wynosić 10 Ω lub nieco mniej.
VΩ
∡°
- 21 -
V. Sprawdzanie czujników silnika
W celu oszczędności paliwa, na początku lat osiemdziesiątych wprowadzano komputerowy
system sterowani pracą silnika, w którym na podstawie danych z kilku czujników wypracowywana
jest najlepsza dawka paliwa. Przy pomocy multimetru można łatwo dokonać sprawdzenia
prawidłowości pracy poszczególnych czujników.
1. Sonda lambda
Sonda lambda używana jest do kontroli zawartości tlenu w spalinach, którego zawartość
zamieniana jest na sygnał w postaci napięciowej lub rezystancyjnej.
Niskie napięcie (wysoka rezystancja) oznacza za dużą ilość tlenu w spalinach i odwrotnie. Na
podstawie danych z czujników, komputer reguluje właściwym stosunkiem ilości powietrza do paliwa.
Można spotkać dwa rodzaje sond lambda: cyrkonowe oraz tytanowe.
• Sposób postępowania:
1. Wymontuj sondę lambda z pojazdu.
2. W przypadku sond tytanowych ustaw przełącznik funkcji w pozycji 200 kΩ. Jak pokazuje
∡°
wyświetlacz, przyłącz czerwony przewód pomiarowy do gniazda
COM miernika.
W przypadku sond cyrkonowych test należy przeprowadzić na zakresie miernika 2VDC.
3. Połącz końcówkę czarnego przewodu pomiarowego do masy sondy.
4. Połącz końcówkę czerwonego przewodu pomiarowego do zacisku sygnałowego sondy.
Niekiedy sonda posiada dwa zaciski sygnałowe, wówczas należy czerwony przewód podłączyć
do obu zacisków.
5. Umieść sondę nad palnikiem gazowym, i nagrzej do temp. Ok. 350°C i dokonaj odczytu z
wyświetlacza (patrz rysunek):
VΩ
czarny do gniazda
• w przypadku sond tytanowych rezystancja powinna wynosić ok. 1 Ω.
• w przypadku sond cyrkonowych napięcie powinno wynosić ok. 0.6 V.
6. Wyłącz palnik i obserwuj wskazanie miernika.
- 22 -
• w przypadku sond tytanowych rezystancja powinna wzrosnąć do ok. 4 kΩ.
• w przypadku sond cyrkonowych napięcie powinno spaść do ok. 0.4 V.
Ostrzeżenie !
Wyniki pomiarów w pewnej mierze będą zaleźć od temperatury.
2. Czujnik temperatury
Czujniki temperatury zmieniają swoją rezystancję gdy zmienia się wokół nich temperatura. Gdy
wyższa temperatura – większa rezystancja. Czujniki znajdują się: w hamulcach, w systemie
wentylacji, w kanale dolotowym powietrza do silnika, w układzie chłodzenia itp.
• Sposób postępowania:
1. Wymontuj badany czujnik z pojazdu.
2. Ustaw przełącznik funkcji w pozycji 2000 Ω. Jak pokazuje wyświetlacz, przyłącz czerwony
przewód pomiarowy do gniazda
Połącz przewody pomiarowe do zacisków badanego czujnika i podgrzej go przy pomocy
3.
suszarki do włosów (patrz rys.).
W miarę podgrzewania rezystancja powinna maleć, by osiągnąć wartość ok. 300 Ω.
, czarny do gniazda COM miernika.
3. Czujnik pozycji
Czujnik pozycji to urządzenie pomiarowe o zmieniającej się rezystancji. Współpracuje z
komputerem i używany jest do monitorowania położenie urządzeń mechanicznych. Typowe
zastosowania to: pomiar położenia przepustnicy w gażniku (położenia pedału gazu), pomiar
położenia przepustnicy w systemie recyrkulacji spalin, itp.
• Sposób postępowania:
Ustaw przełącznik funkcji w pozycji 2000 Ω. Jak pokazuje
1.
wyświetlacz, przyłącz czerwony przewód pomiarowy do
gniazda , czarny do gniazda COM miernika.
Połącz przewód pomiarowy czerwony do zacisku
2.
sygnałowego badanego czujnika, czarny zaś do masy
pojazdu (patrz rys.).
- 23 -
4. Czujnik ciśnienia MAP
Czujnik ciśnienia MAP jest przetwornikem zamieniającym ciśnienie na sygnał napięciowy lub
częstotliwościowy. Wszystkie samochody produkcji GM, Chrysler, Honda, Tojota, używają
czujników napięciowych, natomiast Ford używa czujników częstotliwościowych.
• Sposób postępowania:
1. Dla czujnika napięciowego ustaw przełącznik funkcji w pozycji 20V.
2.
Jak pokazuje wyświetlacz, przyłącz czerwony przewód pomiarowy do gniazda
czarny do gniazda COM miernika.
3.
Połącz końcówki przewodów pomiarowych: przewodu czarnego do masy, przewodu
czerwonego do wyjścia sygnałowego czujnika.
4. Dla czujnika częstotliwościowego ustaw przełącznik
funkcji w pozycji RPM x 10V na właściwej liczbie
cylindrów.
5.
Połącz końcówki przewodów pomiarowych: przewodu
czarnego do masy, przewodu czerwonego do wyjścia
sygnałowego czujnika (patrz rysunek).
Wyświetlone wartości:
•
Dla czujnika napięciowego: w stanie podciśnienia,
wskazana wartość napięcia powinna się zawierać w
granicach 3 – 5 V.
•
Dla czujnika częstotliwościowego: w stanie
podciśnienia, wartość RPM wynosi generalnie dla
Forda 4770 RPM ± 5%.
Ostrzeżenie!
Odczyt RPM należy pomnożyć przez 10. Na zakresie RPM 4 CYL częstotliwość = RPM/30.
5. Czujnik ilości przepływającego powietrza MAF
Czujnik ilości przepływającego powietrza MAF przetwarza przepływ powietrza na sygnał
napięciowy DC, niską częstotliwość lub wysoką częstotliwość. MIE0066 może badać tylko czujniki
napięciowe i niskoczęstotliwościowe.
• Sposób postępowania:
Dla czujnika napięciowego ustaw przełącznik funkcji w pozycji 20V. Jak pokazuje wyświetlacz,
1.
przyłącz czerwony przewód pomiarowy do gniazda , czarny do gniazda COM miernika.
2.
Połącz końcówki przewodów pomiarowych: przewodu czarnego do masy, przewodu
czerwonego do wyjścia sygnałowego czujnika.
- 24 -
3.
Dla czujnika częstotliwościowego ustaw przełącznik
funkcji w pozycji RPM x 10V na właściwej liczbie
cylindrów.
4.
Połącz końcówki przewodów pomiarowych:
przewodu czarnego do masy, przewodu
czerwonego do wyjścia sygnałowego czujnika,
włącz zapłon kluczukiem lecz nie uruchamiaj
silnika (patrz rysunek).
Wyświetlone wartości:
Dla czujnika napięciowego: wskazana wartość
•
napięcia powinna być mniejsza niż 1 V.
•
Dla czujnika częstotliwościowego: w stanie
podciśnienia a wartość RPM wynosi dla GM 330
RPM ± 5%.
Ostrzeżenie!
Odczyt RPM należy pomnożyć liczbę przez 10.
Na zakresie RPM 4 CYL częstotliwość = RPM/30.
- 25 -
VI. Serwis
1. Wymiana baterii
Ostrzeżenie!
By uniknąć porażenia prądem elektrycznym lub uszkodzenia miernika należy wymienić
niezwłocznie baterię po ukazaniu się symbolu.
Wyłączyć miernik i odłącz oraz wyjmij przewody
1.
pomiarowe z gniazd wejściowych miernika.
2.
Zdejmij holster z miernika. Wykręć trzy wkręty mocujące
pokrywę obudowy i otwórz ją.
3. Wymontuj ostrożnie wyczerpaną baterię.
4. Zainstaluj nową baterię 9 V, 6F22.
Złóż z powrotem pokrywę, wkręć wkręty mocujące
5.
i załóż holster.
2. Wymiana bezpiecznika
1. Wyłącz miernik i wyjmij przewody pomiarowe.
Zdejmij holster z miernika. Wykręć trzy wkręty mocujące
2.
pokrywę obudowy i otwórz ją.
3. Wymontuj ostrożnie przepalony bezpiecznik.
Zainstaluj nowy o identycznych parametrach
4.
bezpiecznik:
• bezpiecznik 1: CE 315 mA, 250 V szybki 5x20mm,
• bezpiecznik 2: CE 10 A, 250 V szybki 5x20mm,
Złóż z powrotem pokrywę, wkręć wkręty mocujące i
5.
załóż holster.
3. Czyszczenie i konserwacja
Miernik jest bardzo precyzyjnym narzędziem pomiarowym.
Nie dokonuj próby naprawy swojego miernika, jeśli nie jesteś przeszkolony w zakresie:
kalibracji, przeprowadzania testów oraz technologii prowadzenia napraw mierników cyfrowych.
• Okresowo czyść obudowę miernika wilgotną ściereczką ze słabym detergentem.
• Nie używaj żadnych past ściernych oraz rozpuszczalników.
• Do czyszczenia gniazd wejściowych można użyć paska bawełny z detergentem.
• Brudne lub wilgotne gniazda mogą powodować błędne odczyty.
- 26 -
• Wyłączaj zawsze miernik, gdy jest nieużywany.
• Wyjmij baterię, gdy miernik nie będzie używany przez dłuższy okres.
• Nie wolno uruchamiać miernika, jeśli bateria nie jest w środku.
Nie przechowuj miernika w miejscach o dużej wilgotności, w wysokiej temperaturze i w silnym
•
polu magnetycznym.
Treść niniejszej instrukcji może ulec zmianie bez wcześniejszego powiadomienia
Niniejszym rma Lechpol oświadcza, że urządzenie MIE0066 jest zgodne z zasadniczymi
wymaganiami oraz innymi stosownymi postanowieniami dyrektywy 1999/5/WE. Właściwa
deklaracja do pobrania na stronie www. lechpol.eu.
Poland
Prawidłowe usuwanie produktu
(zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny)
Oznaczenie umieszczone na produkcie lub w odnoszących się do niego tekstach wskazuje, że po upływie
okresu użytkowania nie należy usuwać z innymi odpadami pochodzącymi z gospodarstw domowych.
Aby uniknąć szkodliwego wpływu na środowisko naturalne i zdrowie ludzi wskutek niekontrolowanego
usuwania odpadów, prosimy o oddzielenie produktu od innego typu odpadów oraz odpowiedzialny
recykling w celu promowania ponownego użycia zasobów materialnych jako stałej praktyki. W celu
uzyskania informacji na temat miejsca i sposobu bezpiecznego dla środowiska recyklingu tego produktu
użytkownicy w gospodarstwach domowych powinni skontaktować się z punktem sprzedaży detalicznej,
w którym dokonali zakupu produkt, lub z organem władz lokalnych Użytkownicy w rmach powinni
skontaktować się ze swoim dostawcą i sprawdzić warunki umowy zakupu. Produkt nie należy usuwać
razem z innymi odpadami komercyjnymi.
Wyprodukowano w CHRL dla LECHPOL Zbigniew Leszek, Miętne ul. Garwolińska 1, 08-400 Garwolin.
- 27 -
www.uni-t.eu
Loading...