voorafgaande schriftelijke toestemming
van Tams Elektronik GmbH.
n English18
n Français33
n Nederlands48
n
n
n
n
n
n
n
n
n
Page 3
NederlandsS88-3
Inhoudsopgave
1. Starten49
2. Veiligheidsvoorschriften50
3. Goed en degelijk solderen53
4. Werking54
5. Technische gegevens 55
6. Het bouwen van de S88-355
7. De S88-3 aansluiten 59
8. Checklist voor storingen60
9. Voorschriften voor de bouwer, CE en garantie60
StuklijstI.1
Printplan (Fig. 1)I.2
Schakelschema (Fig. 2)II
Aansluitplan (Fig. 3)III
(Pagina’s I tot III in het midden kunnen uitgenomen worden).
Pagina 48
Page 4
S88-3Nederlands
!
1. Starten
Hoe deze handleiding u verder helpt
Deze handleiding helpt u stap voor stap bij het veilig en doelgericht
bouwen van deze bouwset respectievelijk bij het inbouwen en het in
bedrijf nemen van de kant en klare schakeling. Voor u met de bouw
van de bouwset resp. het in bedrijf stellen begint, raden wij u aan deze
handleiding geheel te lezen, in het bijzonder de veiligheidsvoorschriften
en het hoofdstuk over mogelijke fouten en hun oplossingen. U weet
dan, waar u op moet letten om fouten, die vaak alleen met veel
inspanning weer te verhelpen zijn, te vermijden.
Bewaar deze handleiding zorgvuldig, opdat u later bij eventuele
storingen de werking weer kunt herstellen. Indien u de bouwset of de
schakeling aan een ander doorgeeft, geef dan ook de handleiding door.
Gebruiksvoorschriften
De schakeling is geschikt om volgens deze voorschriften gebouwd te
worden en in een digitale modelspoorbaan voor de terugmelding van data
via de s88-Bus te worden gebruikt.
Ieder ander gebruik is niet gerechtvaardigd.
De schakeling resp. kant en klare schakeling is niet geschikt om door
kinderen onder de 14 jaar te worden gebouwd en/of ingebouwd te worden.
Bij de gebruiksvoorschriften behoort ook het lezen, begrijpen en volgen
van deze handleiding.
Let op:
De schakeling bevat onderdelen (b.v.geïntegreerde schakelingen) die
gevoelig zijn voor statische elektriciteit. Raak daarom de onderdelen
niet aan voordat u zichzelf heeft ontladen. Het is meestal voldoende
om b.v. de radiator even aan te raken.
Pagina 49
Page 5
NederlandsS88-3
Inhoud controleren
Controleer na het uitpakken of alles compleet is:
§ een bouwset, bestaande uit de in de stuklijst opgenomen
onderdelen en een print of
§ een kant en klare schakeling,
§ een patchkabel (lengte: 0,5 m),
§ een handleiding.
Benodigde materialen
Voor het bouwen van de bouwset heeft u het volgende nodig:
§ een soldeerbout (hoogstens 30 Watt) met dunne stift,
§ een soldeerstandaard,
§ een doekje, spons of siliconendoek,
§ een hittebestendige ondergrond,
§ een kleine zijkniptang en een isolatietang,
§ een pincet en een platte bektang ,
§ soldeertin (liefst 0,5 mm. doorsnede),
Voor het aansluiten van de schakeling heeft u het volgende nodig
lintkabel. Aanbevolen doorsnede: > 0,25 mm² voor de aansluitingen aan
de rails.
2. Veiligheidsvoorschriften
Mechanische gevaren
Afgeknipte draden en uiteinden kunnen scherpe punten hebben, die bij
onvoorzichtig vastpakken huidverwondingen kunnen opleveren. Pas
daarom op voor scherpe punten bij het vastpakken.
Zichtbare beschadigingen van onderdelen kunnen tot niet calculeerbare
gevaren leiden. Bouw beschadigde onderdelen niet in, maar verwijder
deze zoals voorgeschreven en vervang ze door nieuwe.
Pagina 50
Page 6
S88-3Nederlands
Elektrische gevaren
§ Aanraken van onder spanning staande delen,
§ aanraken van geleidende delen, die in geval van fouten onder
spanning staan,
§ kortsluitingen,
§ aansluiten aan een niet geschikte spanning,
§ ontoelaatbaar hoge luchtvochtigheid,
§ vorming van condenswater
kan tot gevaarlijke lichaamsstromen leiden en daardoor verwondingen
aanrichten. Voorkom dit gevaar door de volgende maatregelen te nemen:
§ Voer bedradingwerkzaamheden alleen uit in een spanningsloze toestand.
§ Het bouwen en inbouwen kan alleen gedaan worden in gesloten, schone
en droge ruimtes. Vermijd in de werkomgeving vocht en nattigheid.
§ Gebruik voor het apparaat alleen lage spanningen zoals
aangegeven in de technische gegevens. Gebruik daarvoor
uitsluitend goedgekeurde transformatoren.
§ Steek de netstekker van transformatoren en soldeerbouten /
soldeerstations alleen in goed geïnstalleerde wandcontactdozen.
§ Let bij het maken van elektrische verbindingen op de juiste
draaddoorsnede.
§ Na de vorming van condenswater dient u voor het werk tot 2 uur
acclimatiseringtijd in acht te nemen
§ Gebruik bij reparatiewerkzaamheden uitsluiten originele reserve-
onderdelen.
Brandgevaar
Wanneer de hete soldeerpunt met brandbaar materiaal in contact komt
ontstaat een brandhaard. Deze kan een brand veroorzaken en daardoor
levensgevaarlijke verwondingen veroorzaken door verbranding en
rookvergiftiging. Steek de netstekker van de soldeerbout of het
soldeerstation alleen in het stopcontact gedurende de tijd die u voor het
solderen nodig heeft. Houdt de soldeerpunt nooit in de buurt van
Pagina 51
Page 7
NederlandsS88-3
brandbare materialen. Gebruik een goede soldeerbouthouder. Laat de
hete soldeerbout nooit zonder toezicht liggen.
Thermische gevaren
Wanneer per ongeluk de hete soldeerpunt met uw huid in aanraking
komt, of wanneer vloeibare soldeertin op de huid springt, bestaat het
gevaar van huidverbranding. Voorkom dit gevaar door:
§ bij uw werkzaamheden een hittebestendige onderlegger te gebruiken,
§ de soldeerbout altijd op een goede soldeerbouthouder weg te leggen,
§ bij het solderen op een juiste behandeling van de soldeerstift te letten,
§ vloeibare soldeertin met een dikke vochtige lap of spons van de
soldeerstift af te strijken.
Omgevingsgevaren
Een te klein, ongeschikt werkoppervlak en beperkte
ruimteverhoudingen kunnen per ongeluk huidverbrandingen of brand
teweegbrengen. Voorkom dit gevaar door een toereikend, schoon
werkoppervlak in te richten met voldoende bewegingsvrijheid.
Andere gevaren
Kinderen kunnen uit onachtzaamheid of door een gemis aan
verantwoordelijkheidsgevoel alle hiervoor beschreven gevaren
veroorzaken. Om gevaar voor lijf en leden te voorkomen mogen kinderen
onder de 14 jaar bouwsets niet bouwen en bouwstenen niet inbouwen.
Kleine kinderen kunnen zeer kleine onderdelen met scherpe
draadeinden inslikken. LEVENSGEVAARLIJK! Zorg er daarom voor dat
onderdelen niet in handen van kleine kinderen komen.
In scholen, opleidingsinstituten, hobby- en sociale werkplaatsen dient
de bouw, het inbouwen en het gebruik van bouwgroepen door
geschoold personeel te worden begeleid.
In industriële instellingen zijn de voor die bedrijfstak geldende
voorschriften voor het gebruik van elektrische componenten van
toepassing (NEN 1010).
Pagina 52
Page 8
S88-3Nederlands
!
3. Goed en degelijk solderen
Let op:
Bij ondeskundig solderen kan er brandgevaar optreden. Vermijd dit
gevaar: lees hoofdstuk Veiligheidsmaatregelen goed door en volg de
aanwijzingen op.
§ Gebruik een kleine soldeerbout van hoogstens 30 Watt. Houd de
soldeerstift schoon waardoor de warmte van de soldeerbout goed
naar de te solderen plaatst kan worden geleid.
§ Gebruik alleen elektronica-soldeertin met een vloeimiddel.
§ Gebruik bij het solderen van elektronische schakelingen nooit
soldeerwater of soldeervet. Deze bevatten zuren, die de onderdelen
en koperbanen kunnen beschadigen.
§ Soldeer snel: door te lang solderen worden onderdelen beschadigd. Ook
heeft dit het loslaten van de soldeerogen en koperbanen als gevolg.
§ Let bij het solderen van halfgeleiders, lichtdiodes, elektrolytische
condensatoren (elco’s) en geïntegreerde schakelingen (IC’s) op de
juiste poling en dat de soldeertijd van ongeveer 5 seconden niet
wordt overschreden, daar anders het onderdeel wordt beschadigd.
§ Houd de soldeerstift zodanig op de soldeerplek, dat gelijktijdig het
soldeeroog en het onderdeel verhit worden. Voer gelijktijdig (niet te
veel) soldeertin toe. Zodra de soldeertin begint te vloeien haalt u
het weg. Dan wacht u nog een moment, totdat het achtergebleven
soldeertin goed is doorgelopen alvorens de soldeerstift van de
soldeerplek weg te halen.
§ Beweeg het zojuist gesoldeerde onderdeel gedurende 5 seconden niet.
§ Voorwaarde voor een correcte soldeerplek en goed solderen is een
schone en niet geoxideerde soldeerstift. Strijk daarom voor elke
soldering het overtollige soldeertin en het vuil weg met een
vochtige spons, een dikke vochtige doek of een siliconendoek.
§ Knip na het solderen de aansluitdraden direct boven de soldeerplek
af met een zijkniptang.
Pagina 53
Page 9
NederlandsS88-3
§ Na het plaatsen controleert u de hele schakeling grondig op een
goede plaatsing en een juiste poling van alle onderdelen. Controleer
ook of niet per ongeluk printbanen met tin zijn overbrugd. Dit kan
niet alleen leiden tot een verkeerde werking, maar ook tot
beschadiging van deze onderdelen. U kunt overvloedig soldeertin
met een schone soldeerstift opnieuw vloeibaar maken. De tin vloeit
dan van de print naar de soldeerstift.
4. Werking
De schakeling is compatibel met alle componenten die met de door de
firma Märklin** ontwikkelde s88-Bus functioneren. Hij kan 16
massacontacten inlezen. Deze informatie wordt via de s88-bus aan de
volgende module resp. het aangesloten digitale apparaat (interface,
memory of centrale) doorgegeven. De data-overdracht van een
terugmeldmodule geschiedt volgens het first in first out principe.
Op elk memory van de firma Märklin** kunnen maximaal 3
terugmelders worden aangesloten, aan elk interface max. 32. Op de
centrale kunnen al naar gelang het type centrale max. 52
terugmeldmodules direct worden aangesloten.
Norm s88-N
De S88-3 heeft een RJ-45 aansluiting overeenkomstig de norm s88-N,
die geschikt is voor het aansluiten van standaard patchkabels in s88terugmeldsystemen. Anders dan de tot heden veel gebruikte 6 aderige
aansluitkabels zijn patchkabels, die binnen computernetwerken worden
gebruikt, afgeschermd tegen vreemde elektrische signalen. Door
gebruik van patchkabels wordt de storingsgevoeligheid in de s88-bus
aanzienlijk gereduceerd.
Voor het aansluiten van digitale apparaten of andere terugmelders
heeft de schakeling een extra aansluiting voor een 6 aderige kabel. Als
alternatief kan de RJ-45 aansluiting van de schakeling via een speciale
adapter (extra accessoire) met de 6 polige aansluiting van gebruikelijke
s88-terugmelders of de centrale worden verbonden.
Pagina 54
Page 10
S88-3Nederlands
5. Technische gegevens
Aantal contacten16
BeschermwijzeIP 00
Omgevingstemperatuur in bedrijf0 - + 60° C
Omgevingstemperatuur in opslag-10 - + 80° C
Toegestane relatieve luchtvochtigheid max. 85 %
Afmetingen van de printca. 73 x 83 mm
Gewicht van de schakelingca. 71 g
6. Het bouwen van de S88-3
Dit gedeelte kunt u overslaan indien u een kant en klare bouwsteen
heeft aangeschaft.
Voorbereiding
Leg de onderdelen gesorteerd voor u op de werkplek. De afzonderlijke
elektronische onderdelen hebben de volgende bijzonderheden, waar u
op moet letten om fouten bij het bouwen te voorkomen:
Weerstanden
Weerstanden "remmen" de stroom. Zij kunnen in een
willekeurig richting worden ingebouwd. De waarde van
weerstanden voor kleine vermogens wordt door kleurringen
weergegeven. Iedere kleur staat voor een ander cijfer. De
tussen haakjes aangegeven kleur geeft de tolerantie waarde
aan, deze is hier niet van toepassing.
In weerstandsnetwerken zijn meerdere weerstanden
opgenomen. Het aantal van de geïntegreerde weerstanden
varieert per bouwvorm. De ene zijde van de weerstanden
wordt gemeenschappelijk vanuit het netwerk naar buiten
gevoerd, aan de andere zijde is iedere weerstand gescheiden.
De gemeenschappelijke aansluiting is voorzien van een
merkteken, dat ook op de print is weergegeven.
Condensatoren
Condensatoren worden o.a. gebruikt voor het afvoeren van
stoorspanningen of als frequentie bepalend onderdeel.
Keramische condensatoren zijn niet gepoold en kunnen dus
richtingsonafhankelijk worden ingebouwd. Ze zijn normaal
gesproken van een driecijferig getal voorzien dat de waarde
van de condensator versleuteld weergeeft.
WaardeGetal
100 nF104
Transistors
Transistors zijn stroomversterkers, die zwakke signalen in
sterkere omzetten. Zij hebben 3 aansluitingen. Omdat deze
gepoold zijn moeten ze in een bepaalde richting worden
ingebouwd.
De BC-types hebben een huis in de vorm van een halve
cilinder (SOT huis). De doorsnede is op de printafdruk
weergegeven, de inbouwrichting van de transistor is daardoor
bepaald.
Pagina 56
Page 12
S88-3Nederlands
IC´s
IC's vervullen al naar gelang het type verschillende taken. Ze
zijn gepoold en moeten dus in een bepaalde richting worden
ingebouwd. De meest gebruikte behuizing is de zogenaamde
"DIL"-behuizing waar aan de zijkanten 4, 6, 8, 14, 16 of 18
pootjes steken. De inbouwrichting wordt door een halfronde of ronde
markering op de smalste zijde van de behuizing weergegeven.
ICs zijn zeer gevoelig voor beschadigingen bij het solderen (hitte,
elektrostatische lading). Daarom wordt op de plaats van het IC eerst
een IC voet gesoldeerd waar later het IC in wordt gestoken. De
inbouwrichting van de voet is eveneens vastgelegd. De markeringen op
de print, van de voet en het IC moeten na inbouw over elkaar liggen.
Printkroonstenen
Printkroonstenen zijn soldeerbare aansluitklemmen. Ze maken een
soldeervrije, veilige en toch snel demonteerbare aansluiting van de
aansluitkabel op de schakeling mogelijk maakt. Indien er meerdere
printkroonstenen ingebouwd moeten worden moeten de klemmen van
te voren aan elkaar worden gekoppeld.
RJ-45 bussen
De RJ-45 bussen zijn gestandaardiseerd en zijn geschikt voor het
aansluiten van de in de handel te verkrijgen standaard patchkabels (of
RJ-45 kabels).
Bouwen
Begin het bouwen met de liggende weerstanden. Soldeer eerst de
onderdelen aan de soldeerzijde en knip dan met een zijkniptang de
uitstekende draadeinden krap boven de soldering af.
Soldeer daarom de voetjes voor het IC in. De voetjes moeten
overeenkomstig de markering op de print worden ingebouwd.
Ga verder met het inbouwen van de staande weerstanden, de
weerstandsnetwerken, de condesatoren en de transistor.
Pagina 57
Page 13
NederlandsS88-3
!
!
Let op:
Weerstandsnetwerken, transistors en ICs moeten overeenkomstig hun
polen worden ingebouwd! Wanneer u deze foutief in soldeert kan het
betreffende onderdeel bij het in werking stellen beschadigd worden. In
het ergste geval kan de gehele schakeling stuk gaan. In elk geval is het
onderdeel zonder functie.
Soldeer de contactpennen, de printkroonstenen en de RJ-45 bussen in,
koppel de printkroonstenen voor het inbouwen aan elkaar.
Tenslotte steekt u de ICs in de ingesoldeerde IC voetjes.
Let op:
Raak het IC niet eerder aan voordat u ontladen bent, b.v. door even de
centrale verwarming vast te pakken. Zorg er voor dat de pootjes niet
ombuigen als u ze in het voetje steekt. Let erop dat de markeringen op
de print, het voetje en het IC in dezelfde richting liggen.
Het uitvoeren van een optische controle
Voer na het bouwen een optische controle uit en verwijder eventueel
aanwezige gebreken:
§ Verwijder alle losse delen zoals, draadresten of tindruppels van de
print. Verwijder scherpe kanten of puntige draadeinden.
§ Controleer of dicht naast elkaar liggende soldeerplekken per
ongeluk met elkaar verbonden zijn. Kortsluitgevaar!
§ Controleer of alle delen juist gepoold zijn.
Wanneer alle problemen opgelost zijn gaat u verder met het volgende
punt.
Pagina 58
Page 14
S88-3Nederlands
7. De S88-3 aansluiten
De S88-3 heeft twee RJ45-aansluitbussen voor het aansluiten van
standaard patchkabels (RJ-45-kabels), voor een storingsvrije verbinding
naar andere terugmelders of digitale apparaten. Gebruik voor het
aansluiten van de S88-3 op een standaard terugmelder of digitaal
apparaat een 6 aderige kabel die u met de 6 polige aansluiting van de
S88-3 verbindt. Als alternatief kunt u de verbinding via een patchkabel
en een speciale adapter (extra accessoire) maken
Let op de aansluitplan fig. 3.
Sluit de s88-terugmelder eerst voor een test aan op de centrale/ het
memory of het interface. Verbind aansluitend na elkaar alle ingangen
van de terugmelder met de massa-aansluiting X2 van de schakeling.
Steek daarvoor de aansluitdraad in de printkroonsteen en schroef deze
vast. Test of voor alle ingangen de juiste toestandsmelding getoond
wordt.
Na het succesvol afsluiten van de functietest bouwt u de s88
terugmelder op de gewenste plaats op uw modelspoorbaan in. Sluit de
ingangen 1 tot 16 op het railcontact aan en verbind de s88 terugmelder
met de centrale / het memory / het interface resp. met een andere
terugmelder.
Pagina 59
Page 15
NederlandsS88-3
!
8. Checklist voor storingen
§ Onderdelen worden heet en / of beginnen te roken.
Schakel het digitaalsysteem direct uit!!
Mogelijke oorzaak: een of meerdere onderdelen zijn verkeerd
gesoldeerd.
à Voer een optische controle uit.
§ De centrale / het memory / het interface geeft de toestand niet
correct weer.
Mogelijke oorzaak: De verbinding(en) tussen de terugmelder en de
voorgeschakelde terugmelders / het digitale apparaat is / zijn
onderbroken. à Controleer de verbindingen. Wanneer u flatkabels
gebruikt, controleer ook of de aansluitbussen van de flatcable in de
goede volgorde zijn ingestoken.
Mogelijke oorzaak: De aansluiting tussen de ingang en het
railcontact is onderbroken. à Controleer de aansluiting.
Hotline
Bij problemen met uw bouwsteen kan onze Hotline u helpen (adres op
de laatste pagina).
9. Voorschriften voor de bouwer,
CE en Garantie
Voorschriften voor de bouwer
Diegene, die een bouwset in elkaar zet of een schakeling door
uitbreiding resp. inbouwen bedrijfsgereed maakt, is de fabrikant en is
verplicht, bij doorgifte van het product alle begeleidende papieren mee
te leveren en ook zijn naam en adres op te geven. Apparaten, die uit
een bouwset zijn samengesteld, zijn veiligheidstechnisch als industriële
producten te beschouwen.
Pagina 60
Page 16
S88-3Nederlands
Certificering (CE)
Het product werd overeenkomstig de Europese normen EN 55014-1 en
EN 61000-6-3 geontwikkelt en getest. Het product voldoet aan de EGRichtlijnen 2004/108/EG over elektromagnetische verdraagzaamheid en
heeft hiervoor het CE – certificaat.
Om de elektromagnetische verdraagzaamheid bij gebruik te
garanderen dient u de volgende voorzorgsmaatregelen in acht te
nemen:
§ Sluit de transformator alleen aan op een door een erkende
installateur geïnstalleerde en beveiligde wandcontactdoos.
§ Breng geen wijzigingen aan in de originele onderdelen en volg de
aanwijzingen, het schakelschema en print lay-out van deze
handleiding nauwkeurig op.
§ Gebruik bij reparatie alleen originele reserve onderdelen.
Garantiebepalingen
Op dit product geven wij 2 jaar garantie. De garantie omvat een gratis
reparatie van gebreken, die aantoonbaar terug te voeren zijn op materiaal
of fabricage onzerzijds. Daar wij geen invloed hebben op deskundig bouwen
of inbouwen wordt bij bouwsets alleen de volledigheid en de correcte
toestand van de onderdelen door ons gewaarborgd. Wij garanderen het
volledig functioneren van onderdelen in niet ingebouwde toestand
overeenkomstig de technische gegevens van de schakeling bij uitgevoerde
bouw, resp. inbouw, vakkundige verwerking en het voorgeschreven in
bedrijf nemen en gebruik volgens de handleiding.
Verdergaande aanspraken zijn uitgesloten. Wij zijn, buiten de normale
wetgeving, niet aansprakelijk voor schade of gevolgschade in
samenhang met deze producten. Wij behouden het recht van reparatie,
verbeteringen, reserve leveringen of teruggave van de koopprijs.
In de volgende situaties vervalt de garantie:
Pagina 61
Page 17
NederlandsS88-3
§ indien bij het solderen een niet geschikte soldeerbout,
zuurhoudende soldeertin, soldeervet, zuur houdend vloeimiddel of
iets dergelijks is gebruikt,
§ indien de bouwset ondeskundig is gesoldeerd en opgebouwd,
alsmede schade die is ontstaan door het niet opvolgen van de
handleiding,
§ bij verandering en reparatiepogingen aan de kant en klare
schakeling ,
§ bij eigenmachtige verandering van de schakeling,
§ tijdens de bouw ondeskundige opslag van de onderdelen en het los
bedraden van de onderdelen,
§ bij gebruik van andere, niet tot de originele bouwset behorende of
anders aangeschafte onderdelen,
§ bij beschadigingen van de koperbanen en soldeerogen,
§ bij een verkeerde plaatsing of verkeerde poling van schakelingen /
onderdelen en de daaruit ontstane gevolgschade,
§ bij schade door overbelasting van de schakeling,
§ bij het aansluiten van een verkeerde spanning of stroom,
§ bij schade door derden,
§ bij foutief bedienen of schade door een verkeerde behandeling of
misbruik,
§ bij schade door het aanraken van onderdelen voordat een statische
ontlading heeft plaatsgevonden.
De sterren **
In deze handleiding is de volgende fabrikant en hun producten
genoemd: