tams elektronik
Handleiding
Light Computer
Artikel-Nr. 53-02015 - 53-02236
Voor alle bouwkits en
kant en klare bouwstenen
uit de LC-Serie
tams elektronik
n n n
tams elektronik
Nederlands LC-modules
Inhoudsopgave
1. Starten.......................................................................................3
2. Veiligheidsvoorschriften...............................................................6
3. Goed en degelijk solderen............................................................8
4. Werking....................................................................................10
5. Technische gegevens.................................................................17
6. Het bouwen van de bouwset......................................................17
7. De LC module aansluiten...........................................................22
8. De LC-16 aansluiten..................................................................28
9. Checklist voor storingen.............................................................30
10. Garantieverklaring.....................................................................32
11. EU-conformiteitsverklaring.........................................................33
12. Verklaringen bij AEEA-richtlijn....................................................33
© 12/2015 Tams Elektronik GmbH
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze publicatie mag worden
vermenig-vuldigd opgeslagen of openbaar gemaakt, zonder
voorafgaande schriftelijke toestemming van Tams Elektronik GmbH.
Technische wijzigingen voorbehouden.
Pagina 2
tams elektronik
!
LC-modules Nederlands
1. Starten
Hoe deze handleiding u verder helpt
Deze handleiding helpt u stap voor stap bij het veilig en doelgericht
bouwen van de bouwset en bij het inbouwen en het in bedrijf nemen
van de kant en klare schakeling. Voor u met de bouw van de bouwset
resp. het in bedrijf stellen begint, raden wij u aan deze handleiding
geheel te lezen, in het bijzonder de veiligheidsvoorschriften en het
hoofdstuk over mogelijke fouten en hun oplossingen. U weet dan, waar
u op moet letten om fouten, die vaak alleen met veel inspanning weer
te verhelpen zijn, te vermijden.
Bewaar deze handleiding zorgvuldig, opdat u later bij eventuele
storingen de werking weer kunt herstellen. Indien u de bouwset of de
schakeling aan een ander doorgeeft, geef dan ook de handleiding door.
Gebruiksvoorschriften
De LC-modules zijn geschikt om volgens deze voorschriften te worden
gebruikt in de modelbouw, in´t bijzonder in de modelspoorwegen.
Ieder ander gebruik is niet toegestaan, hierdoor verloopt de garantie
overeenkomst.
De LC-modules zijn niet geschikt om door kinderen onder de 14 jaar te
worden gebouwd en/of ingebouwd.
Bij de gebruiksvoorschriften behoort ook het lezen, begrijpen en volgen
van deze handleiding.
Let op:
De LC-modules bevatten onderdelen (b.v. geïntegreerde schakelingen)
die gevoelig zijn voor statische elektriciteit. Raak daarom de
onderdelen niet aan voordat u zichzelf heeft ontladen. Het is meestal
voldoende om b.v. de radiator even aan te raken.
Pagina 3
tams elektronik
Nederlands LC-modules
Inhoud controleren
Controleer na het uitpakken of alles compleet is:
een bouwset, bestaande uit de in de stuklijst (pagina 19)
opgenomen onderdelen en een print of
een kant en klare schakeling,
twee aansluitklemmen (1 x 3-polig, 1 x 5 polig),
extra bij de LC-module 16: een schemer schakeling en een licht
afhankelijke weerstand,
een CD (met handleiding en andere informatie).
Benodigde materialen
Voor het bouwen van de bouwset heeft u het volgende nodig:
een soldeerbout (hoogstens 30 Watt) met dunne stift en een
soldeerstandaard of een regeelaar soldeerstation,
een doekje, spons of siliconendoek,
een hittebestendige ondergrond,
een kleine zijkniptang en een isolatietang,
indien nodig, een pincet en een platte bektang,
elektronica-soldeertin (liefst 0,5 mm doorsnede).
Voor het aansluiten van de schakeling heeft u een lintkabel nodig.
Aanbevolen doorsnede: > 0,05 mm² voor alle aansluitingen.
Op de 5 uitgangen van de LC-module kunnen lampjes og LEDs (via
voorschakelweerstanden) worden aangesloten. Lampjes of LEDs en
voorschakelweerstanden worden niet meegeleverd. In hoofdstuk 7 kunt
u zien hoeveel lampjes of LEDs op de uitgang kunnen worden
aangesloten.
Pagina 4
tams elektronik
LC-modules Nederlands
Voor de volgende versies van de LC-modules heeft u bovendien nodig:
LC-module 16: Voor het aansluiten van belastingen vam meer dan
100 mA stroom aan uitgang 1: een monostabiel relais 1xUm 12 V
(b.v. Art.-Nr. 84-61010-01) en een beveiligingsdiode 1N400x, x > 1
LC-module 18: een luidspreker (aanbevolen impedantie > 32 Ohm,
b.v. Art.-Nr. 70-03121-01).
Pagina 5
tams elektronik
Nederlands LC-modules
2. Veiligheidsvoorschriften
Mechanische gevaren
Afgeknipte draden en uiteinden kunnen scherpe punten hebben, die bij
onvoorzichtig vastpakken huidverwondingen kunnen opleveren. Pas
daarom op voor scherpe punten bij het vastpakken.
Zichtbare beschadigingen van onderdelen kunnen tot niet calculeerbare
gevaren leiden. Bouw beschadigde onderdelen niet in, maar verwijder
deze zoals voorgeschreven en vervang ze door nieuwe.
Elektrische gevaren
Aanraken van onder spanning staande delen,
aanraken van geleidende delen, die in geval van fouten onder
spanning staan,
kortsluitingen en aansluiten aan een niet geschikte spanning,
ontoelaatbaar hoge luchtvochtigheid en vorming van condenswater
kan tot gevaarlijke lichaamsstromen leiden en daardoor verwondingen
aanrichten. Voorkom dit gevaar door de volgende maatregelen te nemen:
Voer bedradingwerkzaamheden alleen uit in een spanningsloze toestand.
Het bouwen en inbouwen kan alleen gedaan worden in gesloten, schone
en droge ruimtes. Vermijd in de werkomgeving vocht en nattigheid.
Gebruik voor het apparaat alleen lage spanningen zoals aangegeven
in de technische gegevens. Gebruik daarvoor uitsluitend
goedgekeurde transformatoren.
Steek de netstekker van transformatoren en soldeerbouten /
soldeerstations alleen in goed geïnstalleerde wandcontactdozen.
Let bij het maken van elektrische verbindingen op de juiste
draaddoorsnede.
Na de vorming van condenswater dient u voor het werk tot 2 uur
acclimatiseringtijd in acht te nemen.
Gebruik bij reparatiewerkzaamheden uitsluiten originele reserve-
onderdelen.
Pagina 6
tams elektronik
LC-modules Nederlands
Brandgevaar
Wanneer de hete soldeerpunt met brandbaar materiaal in contact komt
ontstaat een brandhaard. Deze kan een brand veroorzaken en daardoor
levensgevaarlijke verwondingen veroorzaken door verbranding en
rookvergiftiging. Steek de netstekker van de soldeerbout of het
soldeerstation alleen in het stopcontact gedurende de tijd die u voor
het solderen nodig heeft. Houdt de soldeerpunt nooit in de buurt van
brandbare materialen. Gebruik een goede soldeerbouthouder. Laat de
hete soldeerbout nooit zonder toezicht liggen.
Thermische gevaren
Wanneer per ongeluk de hete soldeerpunt met uw huid in aanraking
komt, of wanneer vloeibare soldeertin op de huid springt, bestaat het
gevaar van huidverbranding. Voorkom dit gevaar door:
bij uw werkzaamheden een hittebestendige onderlegger te
gebruiken,
de soldeerbout altijd op een goede soldeerbouthouder weg te
leggen,
bij het solderen op een juiste behandeling van de soldeerstift te
letten,
vloeibare soldeertin met een dikke vochtige lap of spons van de
soldeerstift af te strijken.
Omgevingsgevaren
Een te klein, ongeschikt werkoppervlak en beperkte
ruimteverhoudingen kunnen per ongeluk huidverbrandingen of brand
teweegbrengen. Voorkom dit gevaar door een toereikend, schoon
werkoppervlak in te richten met voldoende bewegingsvrijheid.
Pagina 7
tams elektronik
!
!
Nederlands LC-modules
Andere gevaren
Kinderen kunnen uit onachtzaamheid of door een gemis aan
verantwoordelijkheidsgevoel alle hiervoor beschreven gevaren
veroorzaken. Om gevaar voor lijf en leden te voorkomen mogen kinderen
onder de 14 jaar bouwsets niet bouwen en bouwstenen niet inbouwen.
Let op:
Kleine kinderen kunnen zeer kleine onderdelen met scherpe
draadeinden inslikken. LEVENSGEVAARLIJK! Zorg er daarom voor dat
onderdelen niet in handen van kleine kinderen komen.
In scholen, opleidingsinstituten, hobby- en sociale werkplaatsen dient
de bouw, het inbouwen en het gebruik van bouwgroepen door
geschoold personeel te worden begeleid.
In industriële instellingen zijn de voor die bedrijfstak geldende
voorschriften voor het gebruik van elektrische componenten van
toepassing (NEN 1010).
3. Goed en degelijk solderen
Let op:
Bij ondeskundig solderen kan er brandgevaar optreden. Vermijd dit
gevaar: lees hoofdstuk Veiligheidsmaatregelen goed door en volg
de aanwijzingen op.
Gebruik een kleine soldeerbout van hoogstens 30 Watt of een
regeelaar soldeerstation.
Gebruik alleen elektronica-soldeertin met een vloeimiddel.
Gebruik bij het solderen van elektronische schakelingen nooit
soldeerwater of soldeervet. Deze bevatten zuren, die de onderdelen
en koperbanen kunnen beschadigen.
Pagina 8
tams elektronik
LC-modules Nederlands
Steek de aansluitdraden van de onderdelen zonder druk uit te
voeren in de gaten van de print. Het onderdeel moet zo dicht
mogelijk tegen de print liggen.
Let bij het solderen van de onderdelen op de juiste poling.
Soldeer snel: door te lang solderen worden onderdelen beschadigd.
Ook heeft dit het loslaten van de soldeerogen en koperbanen als
gevolg.
Houd de soldeerstift zodanig op de soldeerplek, dat gelijktijdig het
soldeeroog en het onderdeel verhit worden. Voer gelijktijdig (niet te
veel) soldeertin toe. Zodra de soldeertin begint te vloeien haalt u het
weg. Dan wacht u nog een moment, totdat het achtergebleven
soldeertin goed is doorgelopen alvorens de soldeerstift van de
soldeerplek weg te halen.
Beweeg het zojuist gesoldeerde onderdeel gedurende 5 seconden
niet.
Voorwaarde voor een correcte soldeerplek en goed solderen is een
schone en niet geoxideerde soldeerstift. Strijk daarom voor elke
soldering het overtollige soldeertin en het vuil weg met een vochtige
spons, een dikke vochtige doek of een siliconendoek.
Knip na het solderen de aansluitdraden direct boven de soldeerplek
af met een zijkniptang.
Na het plaatsen controleert u de hele schakeling grondig op een
goede plaatsing en een juiste poling van alle onderdelen. Controleer
ook of niet per ongeluk printbanen met tin zijn overbrugd. Dit kan
niet alleen leiden tot een verkeerde werking, maar ook tot
beschadiging van deze onderdelen. U kunt overvloedig soldeertin
met een schone soldeerstift opnieuw vloeibaar maken. De tin vloeit
dan van de print naar de soldeerstift.
Pagina 9
tams elektronik
Nederlands LC-modules
4. Werking
De lichtcomputer wordt door een micro controller aangestuurd. Het
programma dat in de micro controller is opgeslagen stuurt de 5 uitgangen
van de module aan. De volgorde en de tijdsduur is per uitvoering anders.
De LC-module heeft een schakelingang (JP2), die bij bepaalde
uitvoeringen invloed heeft op het programmaverloop. Al naar gelang de
uitvoering is de uitwerking van het aan massa leggen of niet als volgt
het programma wordt na het doorlopen beëindigd of wordt
voortdurend herhaald;
de ene of de andere variant van een programma wordt afgespeeld.
LC-1 "Reclamelicht 1": De vijf uitgangen worden na elkaar
ingeschakeld, knipperen drie keer tegelijk en worden dan weer
uitgeschakeld. Wordt de ingang JP2 met massa verbonden, dan wordt
het programma na een cyclus gestopt. Blijft de ingang geopend, dan
wordt het programma constant herhaald.
LC-2 "Reclamelicht 2": De vijf uitgangen worden na elkaar aan- en
weer uitgeschakeld (looplicht) en dan allemaal voor ca. 3 seconden
ingeschakeld. Wordt de schakelingang JP2 met massa verbonden, dan
wordt het programma na een cyclus gestopt. Blijft de ingang geopend,
dan wordt het programma constant herhaald.
LC-3 "Reclamelicht 3": De vijf uitgangen worden eerst enkele keren,
ogenschijnlijk zonder systeem, kort in- en uitgeschakeld en dan allemaal
voor ca. 3 seconden ingeschakeld. Wordt de schakelingang JP2 met
massa verbonden, dan wordt het programma na een cyclus gestopt. Blijft
de ingang geopend, dan wordt het programma constant herhaald.
LC-4 "Knipperinstallatie wegwerken": Via de vijf uitgangen wordt
een looplicht in gang gezet. Wordt de schakelingang JP2 met massa
verbonden, dan wordt het programma na een cyclus gestopt. Blijft de
ingang geopend, dan wordt het programma constant herhaald.
Pagina 10
tams elektronik
LC-modules Nederlands
LC-5 "Brandsimulatielicht": Via de vijf uitgangen wordt een
onregelmatige lichtloop getoond. Worden aan de uitgangen rode en
gele lampjes aangesloten, dan ontstaat het typische beeld van het
flikkeren van een vuurtje. Wordt de schakelingang JP2 met massa
verbonden, dan wordt het programma gestopt. Blijft de ingang
geopend, dan wordt het programma constant herhaald.
LC-6 "Laslicht": Op elk van de vijf uitgangen wordt een korte en
krachtige lichtimpuls afgegeven, die in onregelmatige afstanden en
pauzes wordt onderbroken. Let op: de pauzes kunnen enkele minuten
duren! De werking is op alle uitgangen anders, daarom kunnen ze op
meerdere plaatsen worden ingezet. Een bijzonder effect wordt
verkregen indien er blauwe LEDs op de uitgangen aangesloten worden.
Wordt de schakelingang JP2 met massa verbonden, dan wordt het
programma onderbroken. Blijft de ingang geopend, dan wordt het
programma constant herhaald.
LC-7 "Verkeerslichtensturing": Verkeerslichtensturing voor een
compleet kruispunt. Uitgangen 1 en 2 zijn rood en groen voor richting
A, uitgang 4 en 5 zijn rood en groen voor richting B. Uitgang 3 is het
gemeenschappelijke geel, dat voorbeeldgetrouw (bv in Duitsland) de
wisseling van groen naar rood overlapt . Wordt de schakelingang JP2
met massa verbonden, dan schakelt het verkeerslicht op geel knipperen
en simuleert een buiten werking zijnd verkeerslicht (volgens gewoonte bv in
Duitsland). Blijft de ingang geopend dan loopt de normale
verkeerlichtencyclus door.
LC-8 "Reclamelicht 4": Samenvoeging van de reclamelichten 1 tot 3.
Deze lopen na elkaar af. Wordt de schakelingang JP2 aan massa gelegd,
dan wordt het programma onderbroken. Blijft de ingang geopend, dan
wordt het programma constant herhaald.
Pagina 11
tams elektronik
Nederlands LC-modules
LC-9 "Ontsteekmodule voor gaslantaarns": Door de schakelingang JP2 kort met de massa te verbinden, beginnen de lantaarns te
knipperen en worden dan langzaam helderder. Elk ontsteekpatroon is
een beetje anders. Na ca. 5 seconden bereiken de lantaarns hun volle
lichtsterkte. In bedrijf knipperen de lantaarns op verschillende tijden
hoger en lager (de gasdrukveranderingen). Na de uitschakelimpuls
branden de lantaarns eerst nog met een geringe lichtsterkte verder en
doven vervolgens binnen 1,5 seconden geheel.
LC-10 "Neonbuissimulator": Door de schakelingang JP2 kort met de
massa te verbinden, knipperen de afzonderlijke buizen natuurgetrouw
een tijdje, totdat ze één voor één allemaal oplichten. Daarbij is elk
ontsteekpatroon een beetje anders. Wordt de schakelingang JP2 kort
met massa verbonden, dan wordt het licht uitgeschakelt. Wordt de
schakelingang JP2 permanent met de massa verbonden, dan wordt aan
uitgang 1 een defecte neonbuis gesimuleerd. Deze knippert met
onregelmatige tussenpozen, waarbij de buis soms snel, soms langzaam
oplicht.
LC-11 "Bewoond huis": Er zijn naar keuze twee programma‘s :
programma 1 "Woning" werkt wanneer de ingang JP2 met massa is
verbonden, programma 2 "Kantoor" wanneer de ingang open blijft. De
programma‘s lopen telkens ca. 15 minuten en worden na een korte
pauze herhaald.
Programma 1: Als eerste gaat het licht in de keuken enige tijd aan
(uitgang 1), iets later ook in de woonkamer (uitgangen 2 en 3). Uitgang
3 is geschikt voor de aansluiting van een blauwe lamp (televisie) en
knippert als een Tv-scherm. Na enige tijd gaat het licht in de keuken uit
en gaat gedurende het programma nog een keer kort aan. Het licht in
de badkamer (uitgang 4) gaat met onregelmatige tussenpozen kort
aan. Tegen het einde van het programma gaat voor enige tijd het licht
in de slaapkamer (uitgang 5) en de badkamer aan, de op de uitgangen
2 en 3 aangesloten lampen doven.
Pagina 12
tams elektronik
LC-modules Nederlands
Programma 2: In het trappenhuis (uitgang 1) gaat het licht met
onregelmatige tussenpozen voor korte tijd aan. De kantoren (of de
woningen van een flatgebouw) worden op de uitgangen 2 tot 5
aangesloten. De lichten in de kantoren gaan na elkaar aan, echter eerst
pas wanneer eerst het licht in het trappenhuis werd ingeschakeld.
Tegen het einde van het programma doven de lichten na elkaar en het
licht in het trappenhuis gaat telkens kort aan.
LC-12 "Verlichting voor kermisattracties": De 5 uitgangen
schakelen elk meerdere aangesloten lampen. Deze vormen
verschillende patronen. Ze knipperen telkens in een andere
samenstelling, vormen looplichten, knipperen onregelmatig, etc. De
schakelingang JP2 heeft hier geen functie.
LC-13 "Kaarslicht simulator": Na het inschakelen knipperen de
afzonderlijke "kaarsen" natuurgetrouw. Zij lichten in onregelmatige
patronen soms wat helderder op en soms dimt het licht een beetje. De
schakelingang JP2 heeft hier geen functie.
LC-14 "Seinhuisverlichting": De 5 uitgangen schakelen in
willekeurige volgorde de aangesloten lampen, resp. LEDs. Zij lichten
telkens voor een langere tijd op en simuleren de activiteit in het seinhuis.
Wordt de schakelingang JP2 met massa verbonden, dan wordt het
programma onderbroken. Blijft de ingang geopend, dan wordt het
programma constant herhaald.
LC-15 "Reddingsdienstvoertuigen verlichting": De op de vijf
uitgangen aangesloten lampen, resp. LEDs flitsen telkens tweemaal kort
en gaan dan voor een korte tijd uit. De pauzes tussen de dubbele flitsen
zijn voor alle vijf de uitgangen verschillend. Zo ontstaat het typische
lichteffect van moderne reddingsdienstvoertuigen. Wordt de
schakelingang JP2 met massa verbonden, dan wordt het programma
onderbroken. Blijft de ingang geopend, dan wordt het programma
constant herhaald.
Pagina 13
tams elektronik
Nederlands LC-modules
LC-16 "Licht gevoelige schakelaar voor straatlantaarns": Via
een licht-gevoelige schakelaar wordt de schakelingang JP2 afhankelijk
van het omgevingslicht automatisch in- en uitgeschakeld. De instelling
voor de lichtgevoeligheid wordt gedaan met behulp van een trimpot.
Vier uitgangen zijn bedoeld voor het aansluiten van straatlantaarns. De
straatlantaarns gaan na het inschakelen langzaam feller branden en zijn
na ca. één minuut op volle lichtsterkte. Op uitgang 1 kunnen via een
relais andere verbruikers worden aangesloten, die afhankelijk van het
omgevingslicht in- en uitgeschakeld moeten worden (bv.
huisverlichting). De schakeling reageert met een vertraging van enkele
seconden op veranderingen van het omgevingslicht. Wanneer tijdens
het oplichten van de straatlantaarns het omgevingslicht voor een korte
periode weer feller wordt zullen deze daarop niet reageren.
LC-17 "Radarcontrole": Op uitgang 1 wordt de radarcontrole
aangesloten, die op onregelmatige basis (ca. 3 tot 25 sec.) flitst. De
uitgangen 2 t/m 5 zijn geschikt voor het aansluiten van de blauwe
zwaailichten van politievoertuigen. De uitgangen 2 en 3 wekken een
asynchrone dubbele flits (voor moderne politieauto’s), de uitgangen 4 en
5 een asynchroon knipperen op (voor oudere politievoertuigen). De
schakelingang JP2 heeft hier geen functie.
Aanbeveling: De werking van de lichtcyclus komt het dichtst bij het
grote voorbeeld wanneer op uitgang 1 een witte LED met hoge
lichtsterkte wordt aangesloten, en op de uitgangen 2 en 3 blauwe LEDs
en op de uitgangen 4 en 5 blauwe gloeilampjes worden aangesloten.
LC-18 "Voertuigverlichting": Via de schakelingang JP2 worden de
programma’s "rijdend voertuig" (bij open schakelingang) of "staand
voertuig" (bij verbinding van de schakelingang met massa) ingesteld.
Aansluitingen van de uitgangen:
1 / 2: richtingaanwijzer links / rechts
3: binnenverlichting (staand voertuig) of claxon (rijdend voertuig)
4 : licht voor
5: licht achter / remlicht
Pagina 14
tams elektronik
LC-modules Nederlands
Programma "rijdend voertuig": De lichten voor en achter zijn altijd
ingeschakeld. Op uitgang 3 kan een luidspreker worden aangesloten
(niet in de verpakking bijgesloten), de geluidssterkte kan via een
voorschakelweerstand (ca. 10 1 k) gereduceerd worden. De
richtingaanwijzers links en rechts, de claxon en de remlichten worden
volgens het toevalsprincipe in- en uitgeschakeld. Na het oplichten van
de remlichten wordt de lichtclaxon ingeschakeld, daarna worden de
remlichten en wat later de lichtclaxon uitgeschakeld.
Programma "staand voertuig": de lichten voor en achter zijn meestal
ingeschakeld. Af en toe worden de richtingaanwijzers links en rechts, de
alarmlichten en de binnenverlichting ingeschakeld. Nadat de
binnenverlichting is ingeschakeld gaan eerst de lichten voor en achter
uit en daarna ook de binnenverlichting. Aansluitend blijft de verlichting
voor enige tijd uitgeschakeld.
LC-19 "Paparazzi-Flitser": Op de vijf uitgangen van de bouwsteen
kunnen de flitsapparaten van fotograven worden aangesloten. Deze flitsen
willekeurig en onafhankelijk van elkaar. Met onregelmatige intervallen
ontstaan er flitslicht uitbarstingen als alle flitsers nagenoeg gelijktijdig en
meerdere keren achter elkaar afgaan. Bij het gebruik van witte LEDs is de
werking zeer realistisch. De schakelingang JP2 heeft hier geen functie.
LC-20 "Voertuig voor wegwerkzaamheden": De vijf uitgangen
schakelen de complete verlichting van een werkvoertuig met aanhanger
bij wegwerkzaamheden overdag. Het aansluiten van de uitgangen:
1: Richtingspijl op de aanhanger
(brand langzaam afwisselend feller en zwakker)
2: Flitslichten op de aanhanger
3 en 4: Alarmlichten van het trekkende voertuig
5: Dubbele flits
De schakelingang JP2 heeft hier geen functie.
Pagina 15
tams elektronik
Nederlands LC-modules
LC-21 "Kermisverlichting 1": De vijf uitgangen realiseren een
knipperlicht. In de eerste cyclus blijft uitgang 5 ingeschakeld, in de
volgende cyclus ook uitgang 4, enz., zodat na 5 cycli alle lampen of
LEDs ingeschakeld zijn. Bij de cycli 6 t/m 10 worden de uitgangen in
omgekeerde volgorde weer uitgeschakeld. Wordt de schakelingang JP2
met massa verbonden, dan schakelt het lichtspel uit na afloop van het
lopende programmadeel. Blijft de ingang geopend, dan wordt het
programma constant herhaald.
LC-22 "Kermisverlichting 2": De vijf uitgangen realiseren een
knipperlicht. De uitgeschakelde uitgang dooft langzaam uit. In de eerste
cyclus is telkens één uitgang ingeschakeld en dooft er een, in de
tweede cyclus zijn twee uitgangen uitgeschakeld en twee doven er uit,
in de derde cyclus lichten tenslotte drie uitgangen op en twee doven
uit. Wordt de schakelingang JP2 met massa verbonden, dan schakelt het
lichtspel uit na afloop van het lopende programmadeel. Blijft de ingang
geopend, dan wordt het programma constant herhaald.
LC-23 "Kermisverlichting 3": De vijf uitgangen realiseren een
knipperlicht, dat willekeurig van richting verandert. Wordt de
schakelingang JP2 met massa verbonden, dan schakelt het lichtspel uit na
afloop van het lopende programmadeel. Blijft de ingang geopend, dan
wordt het programma constant herhaald.
Pagina 16
tams elektronik
LC-modules Nederlands
5. Technische gegevens
Bedrijfsspanning 10 - 18 Volt
gelijk- of wisselspanning
Stroomopname (zonder
verbruikers) ca.
20 mA
Aantal uitgangen 5
Max. stroom per uitgang 100 mA
Aantal schakelingangen 1
Beschermwijze IP 00
Omgevingstemperatuur in bedrijf 0 ... +60 °C
Omgevingstemperatuur in opslag -10 ... +80 °C
Toegestane relatieve
luchtvochtigheid
max. 85 %
Afmetingen van de print ca. 25 x 30 mm
Gewicht van de schakeling ca. 3 g
6. Het bouwen van de bouwset
Dit gedeelte kunt u overslaan indien u een kant en klare bouwsteen
heeft aangeschaft.
Voorbereiding
Leg de onderdelen gesorteerd voor u op de werkplek. De afzonderlijke
elektronische onderdelen hebben de volgende bijzonderheden, waar u
op moet letten om fouten bij het bouwen te voorkomen:
Pagina 17
tams elektronik
Nederlands LC-modules
Weerstanden
Weerstanden "remmen" de stroom.
De waarde van weerstanden voor kleine vermogens wordt
door kleurringen weergegeven. Iedere kleur staat voor een
ander cijfer. Koolweerstanden hebben 4 kleurringen. De 4e
ring (hier tussen haakjes) geeft de tolerantie aan (goud =
5%).
Waarde: Kleurringen:
1 k bruin - zwart - rood (goud)
10 k bruin - zwart - oranje (goud)
Elektrolytische condensatoren
Elektrolytische condensatoren (kortweg "Elco’s") worden
vaak voor de opslag van energie gebruikt. In tegenstelling
tot keramische condensatoren zijn ze gepoold. De waarde
is op de behuizing gedrukt.
Elco’s zijn voor verschillende spanningswaarden
verkrijgbaar. Elco’s met een hogere spanningswaarde dan
aangegeven zijn zonder problemen te gebruiken.
Diode’s en Zenerdiode’s
Diode’s laten de stroom in slechts één richting door
(doorlaatrichting). Tegelijkertijd wordt de spanning met 0,3
t/m 0,8 V verlaagd. In de andere richting (sperrichting) laat
de diode geen stroom door, behalve als de sperspanning
wordt overschreden. Een overschrijding van de sperspanning
leidt nagenoeg altijd tot vernietiging van de diode.
Zenerdiode’s worden voor de begrenzing van spanningen gebruikt. In
tegenstelling tot "normale" diode’s worden ze bij het overschrijden van
de sperspanning niet beschadigd.
De kenmerken van de diode zijn op de behuizing afgedrukt.
Pagina 18
tams elektronik
LC-modules Nederlands
Transistors
Transistors zijn stroomversterkers, die zwakke signalen in sterkere
omzetten. Er zijn diverse typen met verschillende behuizingen. Het type
van de transistoren is op de behuizing afgedrukt.
De kleine transistoren (b.v. BC-typen, BS-typen, FET’s)
hebben een half cilindrische behuizing (SOT behuizing).
De drie aansluitingen van de bi-polaire transistoren (b.v.
BD en BT typen) hebben een basis, emitter en collector (in
schema’s afgekort met de letters B, E, C).
IC´s
IC's vervullen al naar gelang het type verschillende taken.
De meest gebruikte behuizing is de zogenaamde "DIL"behuizing waar aan de zijkanten 4, 6, 8, 14, 16 of 18
pootjes steken.
IC's zijn zeer gevoelig voor beschadigingen bij het solderen
(hitte, elektrostatische lading). Daarom wordt op de plaats
van het IC eerst een IC voet gesoldeerd waar later het IC
in wordt gestoken.
Micro-Controlers
Micro-Controlers zijn IC’s die voor iedere toepassing individueel worden
geprogrammeerd. De geprogrammeerde Micro-Controlers zijn
uitsluitend te verkrijgen via de fabrikant van de schakeling.
Pagina 19
tams elektronik
!
Nederlands LC-modules
Printplan en stuklijst
Weerstanden R1 - R5 10 k
R6, R8 1 k
Diodes D1 1N400x,
x=2...7
D3 1N4148
Zenerdiode D2 ZD 5,1 V
Elco´s C1, C2 100 µF/25 V
Transistors T1 - T5 BC547B
Micro-Controler IC1 12F508A-I/P
IC-voetje IC-1 8-polig
Pinstrippen JP2 1-polig
JP1 / JP4 3-polig
JP3 5-polig
Alleen voor LC-16:
Lichtgevoelige schakelaar DS-1
Lichtgevoelige weerstand R11
Bouwen
Ga volgens de navolgende lijst te werk. Soldeer eerst de onderdelen
aan de soldeerzijde en knip dan met een zijkniptang de uitstekende
draadeinden krap boven de soldering af. Let op de aanwijzingen voor
het solderen in hoofdstuk 3.
Let op: Diverse onderdelen moeten overeenkomstig hun poling
worden ingebouwd! Wanneer u deze onderdelen verkeerd om
soldeert, kunnen zij bij het in werking stellen beschadigd worden. In
het ergste geval kan de gehele schakeling stuk gaan. In elk geval is
het onderdeel zonder functie.
Pagina 20
tams elektronik
LC-modules Nederlands
1. Weerstanden Inbouwrichting willekeurig.
2. Diode´s,
Zenerdiode´s
Let op de poling! De doorlaatrichting wordt met
een ring aangegeven. Op de printopdruk is dit
weergegeven.
3. IC voetje Bouw het voetje dusdanig in, dat de markering
van de voet in dezelfde richting wijst als de
markering op de print!
4. Elektrolytische
condensatoren
("Elco’s")
Let op de poling!
Eén van de beide aansluitingen (de korter) is
voorzien van een min-teken.
5. Transistors Let op de poling!
De doorsnede van de kleine transistoren (b.v. BC
typen) in een SOT behuizing worden op de
printplaat afgedrukt.
6.
Printstrippen
7. IC Steekt u de IC in het ingesoldeerde IC voetje.
Raak de IC niet eerder aan voordat u ontladen
bent, b.v. door even de centrale verwarming vast
te pakken. Zorg er voor dat de pootjes niet
ombuigen als u ze in het voetje steekt. Let erop
dat de markeringen op de print, het voetje en het
IC in dezelfde richting liggen.
Een optische controle uitvoeren
Voer na het bouwen een optische controle uit en verwijder eventueel
aanwezige gebreken:
Verwijder alle losse delen zoals draadresten of tindruppels van de
print. Verwijder scherpe kanten of puntige draadeinden.
Controleer of dicht naast elkaar liggende soldeerplekken per ongeluk
met elkaar verbonden zijn. Kortsluitgevaar!
Controleer of alle delen juist gepoold zijn.
Wanneer alle problemen opgelost zijn gaat u verder met het volgende punt.
Pagina 21
tams elektronik
Nederlands LC-modules
7. De LC module aansluiten
Sluit de voedingsspanning, lampjes, LEDs of andere verbruikers en
eventueel schakelaar of drukknop volgens de onderstaande tabel en het
aansluitschema aan op de LC module. Let op ook op de navolgende
belangrijke aanwijzingen.
Voor het aansluiten van de draden (behalve voor JP2) zijn
aansluitklemmen bijgevoegd, die op de stiften van de print gestoken
kunnen worden en altijd weer kunnen worden losgemaakt.
JP1 Voedingsspanning (10-18 V)
Let bij het aansluiten van een gelijkspanning op de
poling. Bij het aansluiten van een wisselspanning is dit
niet belangrijk.
3-polig
JP4 Retourdraad voor de uitgangen 1 t/m 5
JP2 Schakelingang 1-polig
JP3 Uitgangen 1 t/m 5 | Max. stroom per uitgang: 100 mA 5-polig
Pagina 22
tams elektronik
LC-modules Nederlands
Gebruik van schakelingang JP2
Al naar gelang de versie kan via de schakelingang JP2 het
programmaverloop worden aangestuurd of één van de twee
programmavarianten worden gekozen. Al naar gelang de versie en de
werking kan de schakelaar of drukknop met een vaste
soldeerverbinding worden uitgevoerd.
LC-Versie Functie van JP2
LC-12, LC-13, LC-17,
LC-19, LC-20
Geen werking op het programmaverloop.
LC-1, LC-2, LC-3,
LC-4, LC-5, LC-6,
LC-8, LC-14, LC-15,
LC-21, LC-22, LC-23
JP2 geopend oneindige herhaling.
JP2 met massa verbonden* verloop wordt
aan het einde van het programma gestopt.
LC-7
JP2 geopend Standaard gebruik.
JP2 met massa verbonden* verkeerslichten
schakelen op "geel knipperen".
LC-9
JP2 kort met massa verbonden (bv. door een
schakelimpuls van een drukknop) programma
wordt gestart/beëindigd.
LC-10
JP2 kort met massa verbonden (bv. door een
schakelimpuls van een drukknop) programma
wordt gestart/beëindigd.
JP2 met massa verbonden Defecte
fluorescentiebuis op uitgang 5.
LC-11
JP2 met massa verbonden "Woning".
JP2 geopend "Bureau".
LC-16
JP2 gereed voor het aansluiten van een
dimschakeling.
LC-18
JP2 met massa verbonden "staand voertuig".
JP2 geopend "rijdend voertuig".
* bv. door het sluiten van een schakelaar
Pagina 23
tams elektronik
!
!
Nederlands LC-modules
Aansluiten van gloeilampjes
In het algemeen kunt u twee gloeilampjes op één uitgang aansluiten.
Gloeilampen zijn niet gepoold. Sluit ze met één zijde aan de uitgang aan en
met de andere op de retourleiding.
Let op: De maximale stroom van 100 mA per uitgang mag niet
worden overschreden. In dat geval wordt de uitgang beschadigd. Let
daarom met name op het stroomverbruik van de lamp (aangegeven in
mA) op de lampvoet of op de verpakking van de gloeilamp.
Aansluiten van LEDs
Er kunnen meerdere LEDs parallel of serieel (in een rij) op een uitgang
worden aangesloten (zie volgende hoofdstuk). Welke aansluitvariant
het beste geschikt is hangt onder andere van de inbouw situatie af.
LEDs zijn gepoold. Sluit de kathode (-) op de uitgang aan en de anode
(+) op de retourleiding. Bij de versies met draden is de anode (+)
voorzien van het langere ”been”, bij de SMD versies is de kathode (-)
gemarkeerd (bv. door een schuine hoek, kleurmarkering
Let op: Lichtdiode’s moeten altijd met behulp van een
voorschakelweerstand worden aangesloten, daar zij andere bij het
inschakelen wordt vernield. Aanwijzing voor de keuze van een
voorschakelweerstand "Parallel/serieel aansluiten van LEDs".→
Pagina 24
tams elektronik
!
LC-modules Nederlands
Parallel aansluiten van LEDs
Bij het parallel aansluiten wordt elke LED via een eigen
voorschakelweerstand op de uitgang aangesloten. De totale stroom van de
uitgang wordt berekend door het optellen van de stromen van de LEDs.
Hoe hoog de stroom is, hangt af van de waarde van de
voorschakelweerstand. Hoe hoger de waarde van de voorschakelweerstand,
des te minder is de stroom en des te meer LEDs kunnen er op de uitgang
worden aangesloten. Echter hoe hoger de waarde van de
voorschakelweerstand des te minder fel lichten de LEDs op.
Let op: De maximale stroom van 100 mA per uitgang mag niet
worden overschreden. In dat geval wordt de uitgang beschadigd.
Pagina 25
tams elektronik
Nederlands LC-modules
Voorbeelden van parallel aansluiten van LEDs:
Voedingsspanning Voorschakel-
weerstand
Stroom
per LED
max. aantal LEDs
per uitgang
Trafo (~) | 12 V 1,5 kOhm 10 mA 10
Trafo (~) | 12 V 820 Ohm 20 mA 5
Trafo (~) | 15-16 V 2,2 kOhm 10 mA 10
Trafo (~) | 15-16 V 1 kOhm 20 mA 5
Trafo (~) | 18 V 2,7 kOhm 10 mA 10
Trafo (~) | 18 V 1,2 kOhm 20 mA 5
De berekening van de voorschakelweerstand wordt met de volgende formule gedaan:
Voorschakelweerstand (kOhm) = Spanning (V) / Stroom (mA)
Aanwijzing: De uitgangsspanning van een wisselspannings-trafo is ca. 1,4 maal de aangegeven
nominale spanning. Bij gelijkstroomadapters komt de uitgangspanning overeen met de
nominale spanning.
Serieel aansluiten van LEDs
Bij het serieel aansluiten worden alle LEDs (in een rij) via één
voorschakelweerstand op de uitgang aangesloten. Hoe hoog de stroom
is, is afhankelijk van de voorschakelweerstand. Hoe hoger de
voorschakelweerstand, des te lager de stroom. Doch de LEDs lichten
minder fel op indien een hogere voorschakelweerstand wordt gekozen.
Hoeveel LEDs in serie kunnen worden aangesloten, hangt af van de
nominale spanning van de trafo en de kleur van de LEDs. Wanneer
teveel LEDs worden aangesloten is de spanning niet voldoende en
lichten de LEDs niet op.
Pagina 26
tams elektronik
LC-modules Nederlands
Voorbeelden van serieel aansluiten van LEDs:
Nominale
spanning Trafo
(~)*
1
Uitgangsspanning*1 ca.
Doorlaat spanning
LED*
2
Max. aantal
LEDs*
3
per uitgang
12 V 17 V 2 V 7
4 V 3
16 V 22 V 2 V 10
4 V 4
18 V 25 V 2 V 11
4 V 5
*1 Nominale spanning en uitgangsspanning: De uitgangsspanning van een wisselspanningstrafo is ca. 1,4 maal de aangegeven nominale spanning. Bij gelijkstroomadapters komt de
uitgangspanning overeen met de nominale spanning.
*2
De doorlaatspanning van witte en blauwe LEDs is ca. 4 V, die van de andere kleuren ca. 2 V.
*3 Toleranties en/of spanningsschommelingen leiden er vaak toe, dat in de praktijk de bereikte
uitgangsspanning niet aanwezig is. Het is daarom aan te bevelen, een LED minder aan te
sluiten dan theoretisch mogelijk.
Bereken een goede voorschakelweerstand als volgt:
gem. RV [Ohm] = ( UB [V] – UF [V] x nLED ) / (IF [mA] x 0,001)
U
B
= Uitgangsspanning| U
F
= doorlaatspanning van de LED
n
LED
= Aantal LEDs | I
F
= stroom bij max. lichtweergave
Voorbeeld: aansluiten van 2 blauwe en 3 rode LEDs bij 18 V
wisselspanning. Gewenste stroom 20 mA:
gem. RV = (25 V – 4 V x 2 – 2 V x 3) / (20 mA x 0,001) = 550 Ohm
Gekozen wordt de volgende weerstandswaarde, die als standaard wordt
aangeboden, in dit geval dus een weerstand van 560 Ohm. Bij gebruik
van een weerstand met een hogere waarde wordt de stroom door de
LEDs minder en dus lichten de LEDs minder fel op.
Pagina 27
tams elektronik
Nederlands LC-modules
Tip: Veel LEDs op een LC-module aansluiten
Wanneer u een groot aantal LEDs op een LC-module wilt aansluiten (bv.
bij reclamelichten of in een kermisattraktie), sluit deze dan als volgt aan:
Schakel zoveel mogelijk LEDs in serie, wat is toegestaan op de ter
beschikking staande uitgangsspanning. Bij gebruik van een 18 V
wisselspanningstrafo kunt u bv. 7 witte of blauwe of 11 andere
gekleurde LEDs in serie aansluiten. Reduceer de stroom door gebruik
van een voorschakelweerstand dusdanig dat de helderheid van de
LEDs nog aan uw wensen voldoet.
Sluit andere "reeksen" van in serie geschakelde LEDs parallel aan op
dezelfde uitgang. Let daarbij op dat de maximale stroom van 100 mA
niet wordt overschreden. Is de stroom van een losse "reeks" bv
beperkt tot 10 mA, dan kunnen 10 reeksen parallel op dezelfde
uitgang worden aangesloten.
Ditzelfde geldt voor de vier andere uitgangen. In ons voorbeeld
kunnen op deze manier de navolgende series LEDs worden
aangesloten op de LC-module:
5 x 10 x 7 = 350 witte of blauwe LEDs of
5 x 10 x 11 = 550 anders gekleurde LEDs.
8. De LC-16 aansluiten
Aansluiten van de dimschakelaar (LC-16)
Sluit de licht gevoelige schakelaar en de lichtgevoelige weerstand aan
overeenkomstig het aansluitschema. De lichtgevoelige weerstand moet
zodanig worden geplaatst dat deze direct door het omgevingslicht
beïnvloed kan worden. Stel voor de instellen van de lichtgevoeligheid de
trimpot eerst in op het midden en verander de gevoeligheid voor zover
noodzakelijk. Wacht voor de verandering van een instelling ca 3 tot 4
seconden, daar de schakeling pas na deze tijd reageert.
Pagina 28
tams elektronik
LC-modules Nederlands
RL Relais
D3 Diode, 1N400x, x = 2...7
DS-1 Lichtgevoelige schakelaar
R11 Lichtgevoelige weerstand
Ausgang 1 Andere verbruikers
Ausgang 2-5 Straatlantaarns
Aansluiten van andere verbruikers (LC-16)
Bij de LC-16 dient uitgang 1 voor het aansluiten van een extra verbruiker
(bv. huisverlichting), die samen met de straatlantaarns, die op de
uitgangen 2 t/m 5 zijn aangesloten, via een lichtgevoelige schakeling
wordt aangesloten. Verbruikers met een max. stroomopname van 100
mA kunnen direct worden aangesloten, verbruikers met een hogere
stroomopname moeten via een monostabiele relais 1xUm 12 V (bvart.-nr.
84-61010-01) en een diode geschakeld worden (zie aansluitschema).
Pagina 29
tams elektronik
!
Nederlands LC-modules
9. Checklist voor storingen
Onderdelen worden heet en / of beginnen te roken.
Verbreek direct de verbinding met het net!!
Mogelijke oorzaak: Een of meerdere onderdelen zijn verkeerd
gesoldeerd. Wanneer u de schakeling zelf heeft gebouwd voer
dan een optische controle uit ( hoofdstuk 6.) en verwijder
eventuele fouten. Anders stuurt u de schakeling ter reparatie op.
De aangesloten lampen of LEDs lichten niet op.
Mogelijke oorzaken: een of meerdere onderdelen zijn verkeerd
gesoldeerd. à Voer een optische controle uit.
Mogelijke oorzaak: Een aangesloten schakelaar is gesloten.
à Controleer de stand van de schakelaar.
Mogelijke oorzaak: de lampen of LEDs zijn defect. Controleer de
lampen/LEDs.
Mogelijke oorzaak: de LEDs zijn verkeerd gepoold aangesloten.
Controleer de juistheid van de polen.
Mogelijke oorzaak: een of meerdere uitgangen zijn door
overbelasting stuk gegaan. Stuur de print ter reparatie op.
Mogelijke oorzaak: Bij een seriële aansluiting zijn er teveel LEDs
aangesloten. Verminder het aantal LEDs of verhoog de
voedingsspanning.
Pagina 30
tams elektronik
LC-modules Nederlands
Hotline
Bij problemen met uw bouwsteen kan onze Hotline u helpen (mailadres op de laatste pagina).
Reparaties: Een defecte bouwsteen kunt u voor reparatie naar ons
toezenden (adres op de laatste pagina). Schade die onder de garantie
valt wordt gratis gerepareerd. Bij schade, die niet onder de garantie
vallen, berekenen wij maximaal het verschil tussen de kant en klare
print en de bouwset volgens onze geldende prijslijst. Wij hebben het
recht, de reparatie van een bouwsteen te weigeren, wanneer deze
technisch of economisch niet mogelijk is.
Stuur een reparatiezending niet ongefrankeerd op. In een garantiegeval
vergoeden wij de verzendkosten tot de hoogte, die wij volgens onze
geldende prijslijst bij de levering van het product zouden moeten
berekenen. Bij reparaties, die niet onder de garantie vallen, draagt u de
kosten voor porto.
Pagina 31
tams elektronik
Nederlands LC-modules
10. Garantieverklaring
Op dit product wordt twee jaar garantie gegeven vanaf de datum van
aankoop aan de eerste koper, met een maximum van drie jaar na de
productie van het product. De eerste koper is de gebruiker die als
eerste het product bij ons gekocht heeft, bij een winkelier of een ander,
juridisch gezien, persoon, die het product in het kader van zijn
zelfstandige beroep doorverkoopt of inbouwt. De garantie bestaat naast
de wettelijke garantiebepalingen, uit de afspraken die de gebruiker met
de verkoper is overeengekomen.
De garantie omvat een gratis reparatie van gebreken, die aantoonbaar
terug te voeren zijn op materiaal of fabricage onzerzijds. Bij bouwsets
aanvaarden wij de verantwoordelijkheid voor de volledigheid en staat
van de componenten, evenals de karakteristieke functies van de
onderdelen in ongebouwde toestand. Wij garanderen de naleving van
de technische gegevens wanneer de schakeling volgens de handleiding
is samengesteld en zoals is voorgeschreven in gebruik werd genomen.
Wij behouden het recht van reparatie, verbeteringen, reserve
leveringen of teruggave van de koopprijs. Verdergaande aanspraken
zijn uitgesloten. Vorderingen tot vergoeding van gevolgschade of
productaansprakelijkheid worden alleen naar wettelijke voorschriften
erkent.
Voor waarde voor de aansprakelijkheid op garantie is de naleving van
de handleiding. Aanspraken op garantie vervallen ook in de navolgende
gevallen:
bij eigenmachtige verandering van de schakeling,
bij reparatiepogingen aan de kant en klare schakeling,
bij schade door derden,
bij foutief bedienen of schade door een verkeerde behandeling of
misbruik.
Pagina 32
tams elektronik
LC-modules Nederlands
11. EU-conformiteitsverklaring
Dit product voldoet aan de hierna genoemde EG- Richtlijnen en
heeft hiervoor het CE – certificaat.
2004/108/EG inzake elektromagnetische compatibiliteit. Als basis
dienende normen : EN 55014-1 and EN 61000-6-3.
Om de elektromagnetische verdraagzaamheid bij gebruik te garanderen
dient u de volgende voorzorgsmaatregelen in acht te nemen:
Sluit de transformator alleen aan op een door een erkende
installateur geïnstalleerde en beveiligde wandcontactdoos.
Breng geen wijzigingen aan in de originele onderdelen en volg de
aanwijzingen, de aansluitplannen en print lay-out van deze
handleiding nauwkeurig op.
Gebruik bij reparatie alleen originele reserve onderdelen.
2011/65/EG betreffende beperking van het gebruik van bepaalde
gevaarlijke stoffen in elektrische en elektronische apparatuur (RoHS).
Als basis dienende norm: EN 50581.
12. Verklaringen bij AEEA-richtlijn
Dit product voldoet aan de EG-richtlijn 2012/19/EG
betreffende afgedankte elektrische en elektronische
apparatuur (AEEA).
Verwijder dit product niet via het huisvuil, maar via een onderneming
voor hergebruik.
Pagina 33
tams elektronik
Nederlands LC-modules
Pagina 34
Loading...