KERN & Sohn GmbH
Ziegelei 1
E-mail: info@kern-sohn.com
Tel: +49-[0]7433- 9933-0
Internet: www.kern-sohn.com
Instrukcja obsługi
Waga do oznaczania gęstości
KERN EMB-V
Wersja 2.1
07/2013
PL
D-72336 Balingen
Faks: +49-[0]7433-9933-149
EMB-V-BA-pl-1321
2
KERN EMB-V
Waga do oznaczania gęstości
PL
Wersja 2.1 07/2013
Instrukcja obsługi
Spis treści
1 Dane techniczne ............................................................................................ 4
2 Przegląd urządzenia ...................................................................................... 5
2.1 Wag a KERN EMB 200-3V z zainstalowanym zestawem do oznaczania gęstości
KERN YDB-01 ....................................................................................................................... 6
2.2 Waga KERN EMB 2000-2V z zainstalowanym zestawem do oznaczania gęstości
KERN YDB-02 ....................................................................................................................... 7
2.3 Przegląd klawiatury .................................................................................................... 8
2.3.1 Wprowadzanie numeryczne ....................................................................................................... 8
3 Wskazówki podstawowe (inform acje ogólne) ............................................. 9
3.1 Zastosowanie zgodne z przeznaczeniem ................................................................... 9
3.2 Zastosowanie niezgodne z przeznaczeniem .............................................................. 9
3.3 Gwarancja ................................................................................................................. 9
3.4 Nadzór nad środkami kontrolnymi .............................................................................10
4 Podstawowe wskazówki bezpieczeństwa ................................................. 10
4.1 Przestrzeganie wskazówek zawartych w instrukcji obsługi .......................................10
4.2 Przeszkolenie personelu ...........................................................................................10
5 Transport i składowanie .............................................................................. 10
5.1 Kontrola przy odbiorze ..............................................................................................10
5.2 Opakowanie / transport zwrotny ................................................................................10
6 Rozpakowanie, usta wienie i uruchomieni e ............................................... 11
6.1 Miejsce ustawienia, miejsce eksploatacji ..................................................................11
6.2 Rozpakowanie, zakres dostawy ................................................................................11
6.3 Gniazdo sieciowe ......................................................................................................12
6.4 Praca z zasilaniem bateryjnym (opcjonalnie) ............................................................12
6.5 Pierwsze uruchomienie .............................................................................................13
6.6 Justowanie ................................................................................................................13
7 Tryb podstawowy ......................................................................................... 15
8 Oznaczanie gęstości ................................................................................... 17
8.1 Zasada oznaczania gęstości .....................................................................................17
8.1.1 Wielkości wpływające i źródła błędów ...................................................................................... 18
8.2 Oznaczanie gęstości ciał stałych ..............................................................................19
8.2.1 Oznaczanie gęstości przy użyciu zestawu do oznaczania gęstości KERN YDB-01 odra YDB-02
19
8.2.2 Oznaczanie gęstości za pomocą wyposażenia do ważenia pod podłogą ................................ 23
8.2.3 Oznaczanie gęstości ciał stałych o gęstości mniejszej niż 1 g/cm3 .......................................... 26
8.3 Oznaczanie gęstości cieczy ......................................................................................27
8.3.1 Oznaczanie gęstości przy użyciu zestawu do oznaczania gęstości KERN YDB-01 odra YDB-02
28
8.3.2 Oznaczanie gęstości za pomocą wyposażenia do ważenia pod podłogą ................................ 30
EMB-V-BA-pl-1321
3
9 Warunki precyzyjnych pomiarów ............................................................... 33
9.1 Obliczanie wyników ...................................................................................................33
9.2 Czynniki wpływające na błąd pomiaru .......................................................................33
9.2.1 Pęcherzyki powietrza ................................................................................................................ 33
9.2.2 Próbka ciała stałego ................................................................................................................. 33
9.2.3 Ciecze ....................................................................................................................................... 34
9.2.4 Powierzchnia ............................................................................................................................ 34
9.2.5 Wypornik do oznaczania gęstości cieczy ................................................................................. 34
9.3 Informacje ogólne .....................................................................................................34
9.3.1 Gęstość / gęstość względna ..................................................................................................... 34
9.3.2 Dryf wskazania wagi ................................................................................................................. 34
10 Tabela gęstości cieczy ................................................................................ 35
11 Niepewność pomiaru przy oznaczaniu gęstości ciał stałych .................. 36
12 Wskazówki użytkowe .................................................................................. 37
13 Menu ............................................................................................................. 38
13.1 Nawigacj a w menu ....................................................................................................38
13.2 Przegląd menu .........................................................................................................39
13.3 Opis poszczególnych punktów menu ........................................................................40
13.4 Par am etry interfejsu..................................................................................................43
14 Interfejs RS 232 C ........................................................................................ 45
15 Konserwacja, utrzymywanie w stanie sprawności, utylizacja ................. 47
15.1 Czyszczenie ..............................................................................................................47
15.2 Konserwacja, utrzymywanie w stanie sprawności .....................................................47
15.3 Utylizacja ..................................................................................................................47
16 Pomoc w przypadku drobnych awarii ........................................................ 48
17 Deklaracja zgodności .................................................................................. 49
EMB-V-BA-pl-1321
4
1 Dane techniczne
niedodana (klasa)
(F1)
(F1)
(typowy)
bateryjnym (opcjonalnie)
czas pracy: 12 h
bateryjnym)
KERN EMB 200-3V EMB 2000-2V
Dokładność odczytu (d) 0,001 g 0.01
Zakres ważenia (Maks.) 200 g 2000 g
Powtarzalność 0,001 g 0.02
Liniowość ±0,005 g ± 0.05 g
Zalecana masa kalibracyjna
Czas narastania sygnału
Czas nagrzewania 2 h
Jednostka g
Temperatura pracy +5°C…+35°C
Wilgotność powietrza maks. 80% (brak kondensacji)
Obudowa (S x G x W) mm 170 x 240 x 39
Płytka wagi mm Ø 82 Ø 150
Praca z zasilaniem
Zasilacz sieciowy 100 mA / 9 V
Funkcja AUTO-OFF
(automatyczne wyłączenie)
(przy pracy z zasilaniem
200 g
2000 g
2,5 s
bateria płaska 9 V
3 min
Ważenie pod podłogą hak, seryjny
Interfejs RS-232, seryjny
EMB-V-BA-pl-1321
5
2 Przegląd urządzenia
KERN EMB 200-3V
KERN EMB 2000-2V
Płytka wagi
Wskaźnik
Klawiatura
EMB-V-BA-pl-1321
Interfejs RS 2323
Baterię
5
Ważenie pod podłogą
6
6
2.1 Waga KERN EMB 200-3V z zainstalowanym zestawem do oznaczania gęstości KERN YDB-01
Górna szalka na próbki koszyczka zanurzeniowego
Płytka wagi „Zestaw do oznaczania gęstości”
Menzurka szklana
Dolna szalka na próbki koszyczka zanurzeniowego
Podstawka
EMB-V-BA-pl-1321
7
2.2 Waga KERN EMB 2000-2V z zainstalowanym zestawem do oznaczania gęstości KERN YDB-02
EMB-V-BA-pl-1321
Górna szalka na próbki koszyczka zanurzeniowego
Menzurka szklana
Dolna szalka na próbki koszyczka zanurzeniowego
Podstawka
Płytka wagi „Zestaw do oznaczania gęstości”
8
2.3 Przegląd klawiatury
Przycisk Funkcja
• Włączanie/wyłączanie
• Przekazywanie danych ważenia poprzez interfejs
• Wywoływanie menu (naciśnięcie i przytrzymanie przycisku)
• Przerwanie procesu/wprowadzania danych
• Przełączanie z trybu oznaczania gęstości w tryb ważenia
• Wprowadzanie numeryczne / wybór cyfry po prawej stronie
• Tarowanie/zerowanie
• Potwierdzanie
• Zapisywanie i opuszczanie menu
• Wywoływanie justowania (naciśnięcie i przytrzymanie przycisku)
• Wywoływanie trybu oznaczania gęstości dla substancji stałych
• W menu przewijanie do tyłu
• Wywoływanie trybu oznaczania gęstości dla cieczy
• W menu przewijanie do przodu
• Ważenie w powietrzu
• Ważenie w cieczy
2.3.1 Wprowadzanie numeryczne
Przycisk Funkcja
Wybór cyfry po prawej stronie, każdorazowo miga aktywna pozycja
Każde naciśnięcie przycisku powoduje zwiększenie wartości
liczbowej migającej cyfry
Potwierdzanie wprowadzonych danych
EMB-V-BA-pl-1321
9
3 Wskazówk i podstawow e ( informacje ogólne )
3.1 Zastosowanie zgodne z pr zeznaczeniem
Nabyta przez Państwa waga służy do oznaczania gęstości ciał stałych i cieczy.
Oznaczanie gęstości odbywa się z wykorzystaniem prawa Archimedesa, patrz
rozdz. 8.1.
Ponadto waga może być również wykorzystywana do oznaczania wartości masy
materiału ważonego. Należy traktować ją jako „wagę niesamodzielną”, tzn.
przedmioty podlegające ważeniu umieszcza się ostrożnie ręcznie na środku płyty
wagi. Wartość ważenia można odczytać po osiągnięciu stabilnej wartości.
3.2 Zastosowanie nie z godne z przeznaczeniem
• Waga nie jest przeznaczona do ważenia dynamicznego, gdy zdejmowane lub
dokładane są niewielkie ilości materiału ważonego. Ze względu na istniejącą
„kompensację stabilizacji” waga mogłaby wskazywać błędne wyniki ważenia!
(Przykład: powolne wypływanie cieczy z pojemnika znajdującego się na wadze.)
• Nie poddawać płytki wagi działaniu długotrwałego obciążenia. Może to
spowodować uszkodzenie mechanizmu pomiarowego.
• Bezwzględnie unikać uderzeń i przeciążeń wagi ponad podane obciążenie
maksymalne (Maks.), odejmując już występujące obciążenie tarą. Mogłoby to
spowodować uszkodzenie wagi.
• Nigdy nie użytkować wagi w pomieszczeniach zagrożonych wybuchem.
Wykonanie seryjne nie jest wykonaniem przeciwwybuchowym.
• Nie wolno dokonywać zmian konstrukcyjnych wagi. Może to spowodować błędne
wyniki ważenia, naruszenie technicznych warunków bezpieczeństwa, jak również
zniszczenie wagi.
• Waga może być eksploatowana tylko zgodnie z opisanymi wytycznymi. Inne
zakresy użytkowania / obszary zastosowania wymagają pisemnej zgody firmy
KERN.
3.3 Gwarancja
Gwarancja wygasa w przypadku:
• nieprzestrzegania naszych wytycznych zawartych w instrukcji obsługi;
• użycia niezgodnego z opisanymi zastosowaniami;
• dokonania zmian lub otwierania urządzenia;
• mechanicznego uszkodzenia lub uszkodzenia w wyniku działania mediów, cieczy,
naturalnego zużycia;
• nieprawidłowego ustawienia lub niewłaściwej instalacji elektrycznej;
• przeciążenia mechanizmu pomiarowego.
EMB-V-BA-pl-1321
10
3.4 Nadzór nad środkami kontrolnymi
gdy macie
W ramach systemu zapewnienia jakości należy w regularnych odstępach czasu
sprawdzać techniczne własności pomiarowe wagi oraz ewentualnie dostępnego
odważnika wzorcowego. W tym celu odpowiedzialny użytkownik powinien określić
odpowiedni przedział czasowy, jak również rodzaj i zakres takiej kontroli.
Informacje dotyczące nadzoru nad środkami kontrolnymi, jakimi są wagi, jak również
niezbędne odważniki wzorcowe dostępne są na stronie domowej firmy KERN
(www.kern-sohn.com). Odważniki wzorcowe oraz wagi można szybko i tanio
skalibrować w akredytowanym przez DKD (Deutsche Kalibrierdienst) laboratorium
kalibracyjnym firmy KERN (przywrócenie do normy obowiązującej w danym kraju).
4 Podstawowe wskazówki bezpieczeństwa
4.1 Przestrzeganie wskazówek zawartych w instrukcji obsługi
Przed ustawieniem i uruchomieniem wagi należy dokładnie
przeczytać niniejszą instrukcję obsługi, nawet wtedy,
już Państwo doświadczenie z wagami firmy KERN.
4.2 Przeszkolenie personelu
Urządzenie może być obsługiwane i konserwowane tylko przez przeszkolonych
pracowników.
5 Transport i składowanie
5.1 Kontrola przy odbiorze
Niezwłocznie po otrzymaniu paczki należy sprawdzić, czy nie posiada ona
ewentualnych widocznych uszkodzeń, to samo dotyczy urządzenia po jego
rozpakowaniu.
5.2 Opakowanie / tra nsport zwrotny
Wszystkie części oryginalnego opakowania należy
zachować na wypadek ewentualnego transportu zwrotnego.
Do transportu zwrotnego należy używać tylko oryginalnego
opakowania.
Przed wysyłką należy odłączyć wszystkie podłączone kable
i luźne/ruchome części.
Należy ponownie zamontować zabezpieczenia
transportowe, jeżeli takie występują.
Wszystkie części, np. płytkę wagi, zasilacz itp. należy
zabezpieczyć przed ześliźnięciem i uszkodzeniem.
EMB-V-BA-pl-1321
11
6 Rozpakowanie, ustawienie i uruc hom ienie
6.1 Miejsce ustawienia, miejsce eksploatacji
Waga została skonstruowana w taki sposób, aby w normalnych warunkach
eksploatacyjnych były uzyskiwane wiarygodne wyniki ważenia.
Wybór prawidłowej lokalizacji wagi zapewnia jej dokładną i szybką pracę.
Na miejscu ustawienia należy przestrzegać następujących zasad:
• Wagę ustawiać na stabilnej, płaskiej powierzchni.
• Unikać ekstremalnych temperatur, jak również wahań temperatury
występujących, np. przy ustawieniu obok grzejników lub w miejscach
narażonych na bezpośrednie działanie promieniowania słonecznego.
• Zabezpieczyć przed bezpośrednim działaniem przeciągu powodowanego
przez otwarte okna i drzwi.
• Unikać wstrząsów podczas ważenia.
• Zabezpieczyć wagę przed wysoką wilgotnością powietrza, oparami i pyłem.
• Nie wystawiać urządzenia na długotrwałe działanie silnej wilgoci. Niepożądane
obroszenie (kondensacja na urządzeniu wilgoci zawartej w powietrzu) może
wystąpić, gdy zimne urządzenie zostanie umieszczone w znacznie
cieplejszym pomieszczeniu. W takim przypadku odłączone od sieci
urządzenie należy poddać ok. 2godzinnej aklimatyzacji do temperatury
otoczenia.
• Unikać ładunków statycznych pochodzących z ważonego materiału,
pojemnika wagi i osłony przeciwwiatrowej.
• Nie eksploatować urządzeń w obszarach zagrożonych wybuchem lub w
obszarach zagrożonych wybuchem gazów, oparów, mgieł, jak również pyłów!
• Utrzymywać z dala środki chemiczne (np. ciecze lub gazy), które mogą
oddziaływać agresywnie na wewnętrzne i zewnętrzne powierzchnie wagi oraz
je uszkodzić.
• W przypadku występowania pól elektromagnetycznych, ładunków
statycznych, jak również niestabilnego zasilania elektrycznego możliwe są
duże odchyłki wskazań (błędny wynik ważenia). Należy wówczas zmienić
lokalizację wagi.
6.2 Rozpakowanie, zakres dostawy
Wyjąć wagę i akcesoria z opakowania, usunąć materiał opakowania i ustawić ją
w przewidzianym dla niej miejscu pracy. Sprawdzić, czy wszystkie części należące
do zakresu dostawy są dostępne i nieuszkodzone.
EMB-V-BA-pl-1321
12
Zakres dostawy/ akcesoria seryjne:
• Waga, patrz rozdz. 2.0
„AF on”:
W celu oszczędzania baterii waga wyłączana jest automatycznie
3 minuty po zakończeniu ważenia.
„AF off”:
Funkcja wyłączania jest dezaktywowana.
• Zasilacz sieciowy
• Haki podpodłogowe
• Instrukcja obsługi
6.3 Gniazdo sieciow e
Zasilanie elektryczne odbywa się poprzez zewnętrzny zasilacz sieciowy.
Nadrukowana wartość napięcia musi być zgodna z napięciem lokalnym.
Należy używać tylko oryginalnych zasilaczy sieciowych firmy KERN. Zastosowanie
innych produktów wymaga zgody firmy KERN.
6.4 Praca z zasilaniem bateryjnym (opcjonalnie)
Zdjąć pokrywę zasobnika baterii w dolnej części wagi, podłączyć baterię płaską 9 V.
Ponownie założyć pokrywę zasobnika baterii.
W trybie zasilania bateryjnego waga dysponuje funkcją automatycznego wyłączania,
którą można aktywować i dezaktywować w menu (patrz rozdz. 13).
W trybie ważenia nacisnąć i przytrzymać wciśnięty przycisk , aż zostanie
wyświetlone wskazanie [Pr].
Ponownie nacisnąć przycisk , aż zostanie wyświetlone wskazanie „AF”.
Potwierdzić, naciskając przycisk .
Przycisk umożliwia wybór jednego z dwóch poniższych ustawień:
Potwierdzić wybór, naciskając przycisk . Waga zostaje przełączona
z powrotem w tryb ważenia.
Jeżeli baterie są zużyte, na wyświetlaczu wyświetlany jest komunikat „LO”. Nacisnąć
przycisk ON/OFF i natychmiast wymienić baterie.
Jeżeli waga nie będzie używana przez dłuższy czas, wyjąć baterie i przechować je
oddzielnie. Elektrolit wypływający z baterii mógłby spowodować uszkodzenie wagi.
EMB-V-BA-pl-1321
13
6.5 Pierwsze uruchom ienie
„0.000”.
dokładna wielkość ustawionej (patrz rozdz. 13.3) masy kalibracyjnej.
Czas nagrzewania trwający 2 godziny po włączeniu umożliwia stabilizację wartości
pomiarowych.
Dokładność wagi zależy od lokalnego przyspieszenia ziemskiego.
Bezwzględnie należy przestrzegać wskazówek zawartych rozdziale „Justowanie”.
6.6 Justowanie
Ponieważ wartość przyspieszenia ziemskiego nie jest równa w każdym miejscu
Ziemi, każdą wagę należy dopasować — zgodnie z zasadą ważenia wynikającą z
podstaw fizyki — do przyśpieszenia ziemskiego panującego w miejscu ustawienia
wagi (tylko, jeżeli waga nie została już wyjustowana fabrycznie w miejscu
ustawienia). Taki proces justowania należy wykonać przy pierwszym uruchomieniu,
po każdej zmianie lokalizacji wagi, jak również w przypadku wahań temperatury
otoczenia. Aby uzyskiwać dokładne wartości pomiarowe, dodatkowo zalecane jest
cykliczne justowanie wagi także w trybie ważenia.
+ Przygotowanie wymaganej masy kalibracyjnej.
Justowanie należy przeprowadzić za pomocą zalecanej masy kalibracyjnej
(patrz rozdz. 1 „Dane techniczne”). Justowanie można również wykonać za
pomocą mas o innych wartościach nominalnych (patrz rozdz. 13.3), nie jest
to jednak optymalne z punktu widzenia techniki pomiarowej.
+ Zadbanie o stabilne warunki otoczenia.
+ Zapewnienie wymaganego czasu nagrzewania (patrz rozdz. 1) w celu
stabilizacji wagi.
+ Na płytce wagi nie mogą znajdować się żadne przedmioty.
Realizacja (na przykład EMB 200-3V):
1. Włączyć wagę, naciskając przycisk , zostanie wyświetlona wartość
2. Nacisnąć i przytrzymać wciśnięty przycisk , na wyświetlaczu zostanie
wyświetlony na chwilę komunikat „CAL”. Następnie zostanie wyświetlona
3. W czasie tego wskazania ustawić wymaganą masę kalibracyjną na środku
płytki wagi.
EMB-V-BA-pl-1321
14
W przypadku błędu justowania lub błędnej masy kalibracyjnej zostanie
wagi.
4. Nacisnąć przycisk . Chwilę później zostanie wyświetlony komunikat
„CAL F”, a potem następuje automatyczny powrót do trybu ważenia. Na
wskaźniku wyświetlana jest wartość masy kalibracyjnej.
wyświetlony komunikat „CAL E”. Powtórzyć justowanie.
Masę kalibracyjną przechowywać przy wadze. W przypadku zastosowań
ważnych pod względem jakości zalecana jest codzienna kontrola dokładności
EMB-V-BA-pl-1321
15
7 Tryb podstawowy
8888
Na przykład EMB 200-3V
Włączanie
Wyłączanie
Nacisnąć przycisk ON/OFF.
Wykonywana jest samodiagnoza wagi. Waga jest gotowa
do ważenia zaraz po wyświetleniu wskazania masy.
Nacisnąć przycisk ON/OFF, wskaźnik zgaśnie.
Ważenie
Położyć materiał ważony.
Poczekać na wyświetlenie wskaźnika stabilizacji [g].
Odczytać wynik ważenia.
Jeżeli materiał ważony jest cięższy niż zakres ważenia, na
wyświetlaczu zostanie wyświetlony komunikat błędu „E”.
EMB-V-BA-pl-1321
16
Tarowanie
Położyć pusty pojemnik wagi, zostanie wyświetlona masa
pojemnika wagi.
Nacisnąć przycisk TARE, poczekać na wyświetlenie
wskazania zerowego. Masa tary pozostaje zapamiętana,
aż do jej skasowania.
Zważyć materiał ważony, zostanie wyświetlona masa netto.
Proces tarowania można powtarzać dowolną ilość razy, na
przykład przy odważaniu kilku składników mieszaniny
(doważanie). Granicę osiąga się w momencie wyczerpania
pełnego zakresu ważenia.
Kasowanie tary
Po zdjęciu pojemnika wagi jego masa wyświetlana jest jako
wskazanie ujemne.
Masa tary pozostaje zapamiętana, aż do jej skasowania.
Odciążyć wagę i nacisnąć przycisk TARE, poczekać na
wyświetlenie wskazania zerowego.
EMB-V-BA-pl-1321
17
ρ =
A
A-B
o
ρ
ρ =
m
V
8 Oznaczanie gęstości
1
g
cm
3
1
kg
m
3
1
g
l
8.1 Zasada oznaczania gęstości
Trzy ważne wielkości fizyczne to: objętość i masa ciał, jak również gęstość
substancji. Masa i objętość są ze sobą sprzężone poprzez gęstość:
Gęstość [ρ] jest to stosunek masy [m] do objętości [V].
Jednostką gęstości w układzie SI jest kilogram na metr sześcienny (kg/m
1 kg/m3 jest równy gęstości jednorodnego ciała, które przy masie 1 kg zajmuje
objętość 1 m3.
Innymi często stosowanymi jednostkami są:
3
).
,
,
.
Oznaczanie gęstości odbywa się z wykorzystaniem „prawa Archimedesa”, które
mówi, że każde ciało zanurzone w cieczy traci pozornie na ciężarze tyle, ile waży
ciecz wyparta przez to ciało.
Dzięki temu obliczenie gęstości odbywa się według następujących wzorów:
Oznaczanie gęstości ciał stałych
Za pomocą naszych wag ciała stałe można ważyć zarówno w powietrzu [A], jak
również w wodzie [B]. Jeżeli gęstość wypieranego medium [ρo] jest znana, gęstość
ciała stałego [ρ] oblicza się w następujący sposób:
ρ = Gęstość próbki
A = Masa próbki w powietrzu
B = Masa próbki w cieczy pomocniczej
ρ
= Gęstość w cieczy pomocniczej
o
EMB-V-BA-pl-1321
18
ρ =
V
A-B
Oznaczanie gęstości cieczy
Gęstość cieczy określana jest za pomocą wypornika, którego objętość [V] jest znana.
Wypornik ważony jest zarówno w powietrzu [A], jak również w cieczy badanej [B].
Zgodnie z prawem Archimedesa na ciało zanurzone w cieczy działa siła wyporu [G].
Siła ta jest wprost proporcjonalna do siły ciężkości (ciężaru) cieczy wypartej przez
objętość ciała.
Objętość [V] ciała zanurzonego jest równa objętości wypartej cieczy.
G = Wypór wypornika
Wypór wypornika =
Masa wypornika w powietrzu [A] – Masa wypornika w cieczy badanej [B]
A zatem:
ρ = Gęstość cieczy badanej
A = Masa wypornika w powietrzu
B = Masa wypornika w cieczy badanej
V = Objętość wypornika*
8.1.1 Wielkości wpływające i źródła błędów
Ciśnienie powietrza
Temperatura
Zmiana objętości wypornika
Naprężenie powierzchniowe cieczy
Pęcherzyki powietrza
Głębokość zanurzenia szalki na próbki względnie wypornika
Porowatość ciała stałego
EMB-V-BA-pl-1321
19
8.2 Oznaczanie gęstości ciał stałych
standardową płytkę wagi.
KERN YDB-01
KERN YDB-02
Przy oznaczaniu gęstości ciał stałych ciało stałe należy najpierw zważyć w powietrzu,
a następnie w cieczy pomocniczej o znanej gęstości. Z różnicy mas wynika wypór,
który oprogramowanie przelicza na gęstość.
Jako ciecz pomocnicza najczęściej stosowana jest woda destylowana lub etanol,
tabele gęstości, patrz rozdz. 10.
8.2.1 Oznaczanie gęstości przy użyciu zestawu do oznaczania gęstości
KERN YDB-01 odra YDB-02
W celu oznaczenia gęstości zalecamy pracę z naszym opcjonalnym zestawem do
oznaczania gęstości KERN YDB-01 odra YDB-02. Zawiera on wszystkie niezbędne
elementy i materiały pomocnicze potrzebne do wygodnego i precyzyjnego
oznaczania gęstości.
• Jeżeli to konieczne, przed instalacją zestawu do oznaczania gęstości
przeprowadzić wymagane justowanie, patrz rozdz. 6.6.
• Przy zainstalowanym zestawie do oznaczania gęstości nie jest możliwe
prawidłowe justowanie.
• W celu justowania należy zdjąć zestaw do oznaczania gęstości i założyć
EMB-V-BA-pl-1321
20
Instalacja zestawu do oznaczania gęstości
Odłączyć zasilanie elektryczne wagi.
Zdjąć standardową płytkę wagi i zamienić na zestaw do oznaczania gęstości.
! KERN EMB 2000-2V
Umieścić podstawkę pojemnika szklanego w taki sposób, aby nie dotykała
ona płytki wagi.
Umieścić menzurkę szklaną na środku podstawki. Nie może ona dotykać
stojaka.
Zawiesić koszyczek zanurzeniowy na środku stojaka. Musi być on zawieszony
centrycznie w wycięciu.
Wlać ciecz do menzurki szklanej. Wysokość napełnienia powinna wynosić
ok. ¾ pojemności. Zanurzyć termometr.
Tak długo regulować temperaturę cieczy, instrumentów lub wypornika, aż
będzie ona stała. Przestrzegać czasu nagrzewania wagi.
Bliższe informacje można znaleźć w instrukcji obsługi dołączonej do
zestawu do oznaczania gęstości.
EMB-V-BA-pl-1321
21
Realizacja
„0.000”.
aktywna pozycja).
+ Wywoływanie trybu oznaczania gęstości ciał stałych
5. Włączyć wagę, naciskając przycisk , zostanie wyświetlona wartość
6. Wskazanie wagi nie może wynosić „0.000”, nacisnąć przycisk .
7. Naciskając przycisk , wywołać tryb oznaczania gęstości ciał stałych.
(przykład: woda w temperaturze 19°C)
Na chwilę zostanie wyświetlony komunikat „SOLId”, a następnie zostanie
wyświetlona aktualnie ustawiona gęstość cieczy pomocniczej. W razie potrzeby
można ją zmienić w niżej opisany sposób.
+ Wprowadzanie gęstości cieczy pomocniczej przy uwzględnieniu
aktualnej temperatury (tabela gęstości, patrz rozdz. 10)
8. Nacisnąć przycisk , miga ostatnia cyfra.
9. Naciśnięcie przycisku powoduje zwiększenie wartości liczbowej
migającej cyfry.
Wybór cyfry po prawej stronie za pomocą przycisku (każdorazowo miga
EMB-V-BA-pl-1321
22
12. Nacisnąć przycisk , zostanie wyświetlona masa próbki w powietrzu.
13. Włożyć próbkę pod dolną szalkę na próbki i zanurzyć w cieczy pomocniczej.
i nie przylegały do niej pęcherzyki powietrza.
Gęstość ciała stałego zostanie określona przez wagę, a następnie zostanie
wyświetlony wynik.
Po podłączeniu opcjonalnej drukarki dane można wydrukować, naciskając
D-REF:
0.9976 g/cm^3
D-RSL:
8.0409 g/cm^3
10. Potwierdzić wprowadzone dane, naciskając przycisk .
(przykład: woda w temperaturze 23°C)
+ Oznaczanie gęstości ciał stałych
11. Położyć ciało stałe na górnej szalce na próbki.
(przykład)
Należy przy tym uważać, aby zanurzenie próbki wynosiło przynajmniej 1 cm
14. Nacisnąć przycisk , na chwilę zostanie wyświetlona masa próbki w cieczy
pomocniczej.
(przykład)
(przykład)
przycisk .
Przykład wydruku KERN YKB-01N:
Gęstość cieczy pomocniczej
Wynik (gęstość próbki)
W-AIR: 020.000 g
W-LDQ: 017.432 g
Masa próbki w powietrzu
Masa próbki w cieczy
Nacisnąć przycisk , waga zostanie przełączona z powrotem w tryb ważenia.
Kolejne pomiary rozpoczynać od kroku 2.
EMB-V-BA-pl-1321
23
8.2.2 Oznaczanie gęstości za pomocą wyposażenia do ważenia pod podłogą
Oznaczanie gęstości za pomocą wyposażenia do ważenia pod podłogą zalecane jest
w przypadku próbek, które ze względu na ich wielkość lub kształt nie mieszczą się na
szalce na próbki w menzurce szklanej opcjonalnego zestawu do oznaczania
gęstości.
W tej metodzie ciało stałe ważone jest najpierw w powietrzu.
Następnie ciało stałe zostaje zanurzone w ogrzanej cieczy pomocniczej w taki
sposób, aby nie dotykało dna menzurki szklanej, a mimo to w całości znajdowało się
w wodzie. Teraz następuje ponowne ważenie. Na podstawie obu wartości masy
następuje określenie gęstości przez wagę i jej wyświetlenie.
Przygotowanie wagi
Wyłączyć i odwrócić wagę.
Wyjąć zaślepkę w podstawie wagi.
Zawiesić hak do ważenia pod podłogą.
Ustawić wagę nad otworem.
Zawiesić przyrząd do zawieszania.
Wlać ciecz pomocniczą do menzurki szklanej.
Tak długo regulować temperaturę cieczy, instrumentów lub wypornika, aż
będzie ona stała. Przestrzegać czasu nagrzewania wagi.
EMB-V-BA-pl-1321
24
Realizacja oznaczania gęstości
zerowe, wytarować za pomocą przycisku .
aktywna pozycja).
+ Wywoływanie trybu oznaczania gęstości ciał stałych
Włączyć wagę za pomocą przycisku . Wskazanie wagi nie może być
Naciskając przycisk , wywołać tryb oznaczania gęstości ciał stałych.
(przykład: woda w temperaturze 19 °C)
Na chwilę zostanie wyświetlony komunikat „SOLId”, a następnie zostanie
wyświetlona aktualnie ustawiona gęstość cieczy pomocniczej.
+ Wprowadzanie gęstości cieczy pomocniczej przy uwzględnieniu
aktualnej temperatury (tabela gęstości, patrz rozdz. 10)
Nacisnąć przycisk , miga ostatnia cyfra.
Naciśnięcie przycisku powoduje zwiększenie wartości liczbowej migającej
cyfry.
Wybór cyfry po prawej stronie za pomocą przycisku (każdorazowo miga
EMB-V-BA-pl-1321
25
Nacisnąć przycisk , zostanie wyświetlona masa próbki w powietrzu.
Zanurzyć próbkę, w miarę możliwości unikając powstawania pęcherzyków,
przynajmniej 1 cm i nie dotykała ona menzurki szklanej.
pomocniczej.
(przykład)
Gęstość ciała stałego jest oznaczana przez wagę.
Odczekać, aż zostanie wyświetlony wynik.
(przykład)
Po podłączeniu opcjonalnej drukarki dane można wydrukować, naciskając
przycisk , przykład wydruku, patrz rozdz. 8.2.1.
Po naciśnięciu przycisku waga powraca do trybu ważenia.
Potwierdzić wprowadzone dane, naciskając przycisk .
(przykład: woda w temperaturze 23°C)
+ Oznaczanie gęstości ciał stałych
Zawiesić próbkę na przyrządzie do zawieszania.
(przykład)
w cieczy pomocniczej. Należy przy tym uważać, aby zanurzenie próbki wynosiło
Nacisnąć przycisk , na chwilę zostanie wyświetlona masa próbki w cieczy
EMB-V-BA-pl-1321
26
8.2.3 Oznaczanie gęstości ciał stałych o gęstości mniejszej niż 1 g/cm3
W przypadku ciał stałych o gęstości mniejszej niż 1 g/cm3 oznaczanie gęstości
możliwe jest dwoma różnymi metodami.
Metoda 1:
Jako ciecz pomocnicza stosowana jest ciecz o gęstości mniejszej od gęstości ciała
stałego, np. etanol ok 0,8 g/cm3.
Metodę tę należy stosować, gdy gęstość ciała stałego tylko nieznacznie różni się od
gęstości wody destylowanej.
Przed zastosowaniem etanolu należy sprawdzić, czy ciało stałe nie zostanie
uszkodzone.
W trakcie prac z etanolem należy koniecznie przestrzegać obowiązujących
przepisów bezpieczeństwa.
Metoda 2:
W tym przypadku próbka nie jest wkładana na, lecz pod szalkę z sitkiem. Do tego
celu wykorzystywany jest koszyczek zanurzeniowy do pływających substancji
stałych.
Rys.: Zestaw do oznaczania gęstości KERN YDB-01 z zainstalowanym koszyczkiem
zanurzeniowym do pływających ciał stałych
EMB-V-BA-pl-1321
27
Rys.: Zestaw do oznaczania gęstości KERN YDB-02 z zainstalowanym koszyczkiem
zanurzeniowym do pływających ciał stałych
Aktywować funkcję, patrz rozdz. 8.2.1.
Wprowadzić parametry cieczy pomocniczej, patrz rozdz. 8.2.1.
Oznaczyć gęstość, patrz rozdz. 8.2.1, w kroku 9 wprowadzić próbkę pod dolną
szalkę na próbki. Jeżeli wypór próbki jest tak duży, że koszyczek zanurzeniowy
jest unoszony, należy go obciążyć masą pozorowaną i wytarować podczas
ważenia w powietrzu.
8.3 Oznaczanie gęstości cieczy
Przy oznaczaniu gęstości cieczy stosowany jest wypornik o znanej objętości.
Wypornik najpierw ważony jest w powietrzu, a następnie w cieczy, której gęstość
należy oznaczyć. Z różnicy mas wynika wypór, który oprogramowanie przelicza na
gęstość.
Gęstość dołączonego wypornika stalowego można określić w sposób opisany w
rozdz. 8.2.1.
Lub szybko i niedrogo w naszym laboratorium kalibracyjnym DKD.
Informacje dostępne są na stronie domowej firmy KERN (www.kern-sohn.com).
EMB-V-BA-pl-1321
28
8.3.1 Oznaczanie gęstości przy użyciu zestawu do oznaczania gęstości
„0.000”.
KERN YDB-01 odra YDB-02
+ Instalacja zestawu do oznaczania gęstości, patrz rozdz. 8.2.1
+ Wywoływanie trybu oznaczania gęstości cieczy
1. Włączyć wagę, naciskając przycisk , zostanie wyświetlona wartość
2. Wskazanie wagi nie może wynosić „0.000”, nacisnąć przycisk .
3. Naciskając przycisk , wywołać tryb oznaczania gęstości cieczy.
Na chwilę zostanie wyświetlony komunikat „Liquid”, a następnie zostanie
wyświetlona aktualnie ustawiona gęstość wypornika. Przy pierwszym
wprowadzaniu lub w razie potrzeby można ją zmienić w niżej opisany sposób.
Przy używaniu tego samego wypornika wprowadzona gęstość pozostaje
zapamiętana. Przy dalszych pomiarach pominąć następujące kroki i rozpocząć
oznaczanie gęstości cieczy (krok 7).
EMB-V-BA-pl-1321
29
aktywna pozycja).
8. Nacisnąć przycisk , zostanie wyświetlona masa wypornika w powietrzu.
9. Położyć wypornik na dolnej szalce na próbki i zanurzyć w cieczy badanej.
1 cm i nie przylegały do niego pęcherzyki powietrza.
Gęstość cieczy zostanie określona przez wagę, a następnie zostanie wyświetlony
wynik.
+ Wprowadzanie gęstości wypornika
4. Nacisnąć przycisk , miga ostatnia cyfra.
5. Naciśnięcie przycisku powoduje zwiększenie wartości liczbowej
migającej cyfry.
Wybór cyfry po prawej stronie za pomocą przycisku (każdorazowo miga
6. Potwierdzić wprowadzone dane, naciskając przycisk .
+ Oznaczanie gęstości cieczy
7. Położyć wypornik na górnej szalce na próbki.
(przykład)
Należy przy tym uważać, aby zanurzenie wypornika wynosiło przynajmniej
10. Nacisnąć przycisk , na chwilę zostanie wyświetlona masa wypornika
w cieczy próbnej.
(przykład)
(przykład)
EMB-V-BA-pl-1321
30
Po podłączeniu opcjonalnej drukarki dane można wydrukować, naciskając
przycisk .
Przykład wydruku KERN YKB-01N:
D-REF: 8.0409 g/cm^3
D-RSL: 0.9984 g/cm^3
W-AIR: 020.000 g
W-LDQ: 017.432 g
Gęstość wypornika
Wynik (gęstość cieczy badanej)
Masa wypornika w powietrzu
Masa wypornika w cieczy
Nacisnąć przycisk , waga zostanie przełączona z powrotem w tryb ważenia.
Kolejne pomiary rozpoczynać od kroku 2.
8.3.2 Oznaczanie gęstości za pomocą wyposażenia do ważenia pod podłogą
Przygotowanie wagi
Wyłączyć i odwrócić wagę.
Wyjąć zaślepkę w podstawie wagi.
Zawiesić hak do ważenia pod podłogą.
Ustawić wagę nad otworem.
Zawiesić przyrząd do zawieszania.
Wlać ciecz badaną do menzurki szklanej.
Tak długo regulować temperaturę cieczy, instrumentów i wypornika, aż będzie
ona stała. Przestrzegać czasu nagrzewania wagi.
EMB-V-BA-pl-1321
31
+ Wywoływanie trybu oznaczania gęstości cieczy
„0.000”.
aktywna pozycja).
1. Włączyć wagę, naciskając przycisk , zostanie wyświetlona wartość
2. Wskazanie wagi nie może wynosić „0.000”, nacisnąć przycisk .
3. Naciskając przycisk , wywołać tryb oznaczania gęstości cieczy.
Na chwilę zostanie wyświetlony komunikat „Liquid”, a następnie zostanie
wyświetlona aktualnie ustawiona gęstość wypornika. Przy pierwszym
wprowadzaniu lub w razie potrzeby można ją zmienić w niżej opisany sposób.
Przy używaniu tego samego wypornika wprowadzona gęstość pozostaje
zapamiętana. Przy dalszych pomiarach pominąć następujące kroki i rozpocząć
oznaczanie gęstości cieczy (krok 7).
+ Wprowadzanie gęstości wypornika
4. Nacisnąć przycisk , miga ostatnia cyfra.
5. Naciśnięcie przycisku powoduje zwiększenie wartości liczbowej
migającej cyfry.
Wybór cyfry po prawej stronie za pomocą przycisku (każdorazowo miga
EMB-V-BA-pl-1321
32
8. Nacisnąć przycisk , zostanie wyświetlona masa wypornika w powietrzu.
9. Zanurzyć wypornik, w miarę możliwości unikając powstawania pęcherzyków,
wynosiło przynajmniej 1 cm i nie dotykał on menzurki szklanej.
Gęstość cieczy zostanie określona przez wagę, a następnie zostanie wyświetlony
wynik.
Po podłączeniu opcjonalnej drukarki dane można wydrukować, naciskając
6. Potwierdzić wprowadzone dane, naciskając przycisk .
+ Oznaczanie gęstości cieczy
7. Zawiesić wypornik na przyrządzie do zawieszania.
(przykład)
w cieczy pomocniczej. Należy przy tym uważać, aby zanurzenie wypornika
10. Nacisnąć przycisk , na chwilę zostanie wyświetlona masa wypornika
w cieczy pomocniczej.
(przykład)
(przykład)
przycisk , przykład wydruku, patrz rozdz. 8.3.1.
Nacisnąć przycisk , waga zostanie przełączona z powrotem w tryb ważenia.
Kolejne pomiary rozpoczynać od kroku 2.
EMB-V-BA-pl-1321
33
ρ =
A
A-B
o
ρ
9 Warunki precyzyjnych pomiarów
W trakcie oznaczania gęstości istnieje wiele możliwości wystąpienia błędów.
W celu uzyskania precyzyjnych wyników przy stosowaniu tego zestawu do
oznaczania gęstości w połączeniu z wagą, niezbędne są: szczegółowa wiedza i
ostrożność.
9.1 Obliczanie wyników
Podczas oznaczania gęstości przez wagę wyniki wyświetlane są zawsze z 4
miejscami po przecinku. Nie oznacza to jednak, że wyniki są dokładne aż do
ostatniego wyświetlanego miejsca, jak przy obliczaniu wartości. Dlatego też do
wyników ważenia wykorzystywanych do obliczeń należy podchodzić krytycznie.
Przykład oznaczania gęstości ciała stałego:
W celu zapewnienia najwyższej jakości wyników, zarówno licznik, jak również
mianownik poniższego wzoru muszą charakteryzować się żądaną dokładnością.
Jeżeli jeden z nich jest niestabilny lub błędny, wówczas wynik jest również niestabilny
i błędny.
ρ = Gęstość próbki
A = Masa próbki w powietrzu
B = Masa próbki w cieczy pomocniczej
ρ
= Gęstość w cieczy pomocniczej
o
9.2 Czynniki wpływające na błąd pomiaru
9.2.1 Pęcherzyki powietrza
Mały pęcherzyk o średnicy 1 mm powoduje wypór 0,5 mg, podczas, gdy pęcherzyk
o średnicy 2 mm wytwarza już wypór 4 mg.
Dlatego należy zapewnić, aby do ciał stałych lub wyporników zanurzonych w cieczy
nie przylgnęły pęcherzyki powietrza.
Zaolejona powierzchnia powoduje powstawanie pęcherzyków powietrza przy
zanurzaniu w cieczy, dlatego:
odtłuścić próbkę ciała stałego odporną na działanie rozpuszczalników,
regularnie czyścić wszystkie zanurzane elementy i nie dotykać ich palcami.
Próbek ciała stałego (szczególnie przedmiotów płaskich) nie należy ustawiać na
szalce na próbki poza cieczą, ponieważ w trakcie wspólnego zanurzania powstają
pęcherzyki powietrza.
9.2.2 Próbka ciała stałego
Jeżeli objętość próbki jest zbyt duża, po jej zanurzeniu w cieczy następuje
podniesienie poziomu cieczy w menzurce szklanej. Powoduje to zanurzenie części
zawieszenia szalki z sitkiem, a tym samym zwiększenie wyporu. W wyniku tego
masa próbki w cieczy staje się mniejsza.
Nie można mierzyć próbek o zmiennej objętości lub wchłaniających ciecze.
EMB-V-BA-pl-1321
34
9.2.3 Ciecze
W zasadzie ciała stałe są tak mało wrażliwe na wahania temperatury, że wynikające
z nich zmiany gęstości nie są uwzględniane. Ponieważ jednak oznaczanie gęstości
ciał stałych wykonywane jest z wykorzystaniem „zasady Archimedesa” za pomocą
cieczy pomocniczej, jej temperaturę należy uwzględnić. W przypadku cieczy
temperatura ma silniejszy wpływ i w większości przypadków powoduje zmiany
gęstości rzędu wielkości od 0,1 do 1‰ na każdy °C. Ma to już wpływ na wynik na
trzecim miejscu po przecinku.
9.2.4 Powierzchnia
Zawieszenie szalki na próbki przebija powierzchnię cieczy. Stan ten ulega zmianie
w sposób ciągły. Jeżeli próbka lub wypornik są względnie małe, napięcie
powierzchniowe pogarsza powtarzalność wyników. Dodanie niewielkiej ilości środka
do mycia naczyń pozwala na pominięcie napięcia powierzchniowego i zwiększenie
powtarzalności.
9.2.5 Wypornik do oznaczania gęstości cieczy
Chcąc oszczędzać badane ciecze przy oznaczaniu ich gęstości, należy używać małej
menzurki szklanej i odpowiedniego wypornika. Należy przy tym pamiętać, że większy
wypornik oznacza większą dokładność.
Wypór i objętość wypornika należy określić z maksymalną możliwą dokładnością.
Wyniki te wykorzystywane są przy obliczaniu gęstości cieczy, zarówno w
mianowniku, jak i w liczniku wzoru.
9.3 Informacje ogólne
9.3.1 Gęstość / gęstość względna
Gęstość względna jest to masa ciała badanego dzielona przez masę wody (przy 4°C)
o takiej samej objętości. Dlatego też gęstość względna nie ma żadnej jednostki.
Gęstość jest to masa dzielona przez objętość.
Jeżeli zamiast gęstości cieczy we wzorze wykorzystywana jest gęstość względna,
uzyskuje się błędny wynik. Dla cieczy miarodajna jest tylko jej gęstość.
9.3.2 Dryf wskazania wagi
Dryfowanie (systematyczna zmiana wyników w określonym kierunku) nie ma
żadnego wpływu na wynik końcowy oznaczania gęstości, chociaż wyświetlana masa
dotyczy ważenia w powietrzu. Dokładne wartości wymagane są tylko wtedy, gdy
gęstość cieczy oznaczana jest za pomocą wypornika.
W przypadku zmiany temperatury otoczenia lub lokalizacji wymagane jest justowanie
wagi. W tym celu należy zdjąć zestaw do oznaczania gęstości i przeprowadzić
justowanie wagi ze standardową płytką wagi (patrz rozdz. 6.6).
EMB-V-BA-pl-1321
35
10 Tabela gęstości cieczy
Temperatura
Gęstość ρ [g/cm
3
]
Woda
Alkohol etylowy
Alkohol metylowy
10
0,9997
0,7978
0,8009
11
0,9996
0,7969
0,8000
12
0,9995
0,7961
0,7991
13
0,9994
0,7953
0,7982
14
0,9993
0,7944
0,7972
15
0,9991
0,7935
0,7963
16
0,9990
0,7927
0,7954
17
0,9988
0,7918
0,7945
18
0,9986
0,7909
0,7935
19
0,9984
0,7901
0,7926
20
0,9982
0,7893
0,7917
21
0,9980
0,7884
0,7907
22
0,9978
0,7876
0,7898
23
0,9976
0,7867
0,7880
24
0,9973
0,7859
0,7870
25
0,9971
0,7851
0,7870
26
0,9968
0,7842
0,7861
27
0,9965
0,7833
0,7852
28
0,9963
0,7824
0,7842
29
0,9960
0,7816
0,7833
30
0,9957
0,7808
0,7824
31
0,9954
0,7800
0,7814
32
0,9951
0,7791
0,7805
33
0,9947
0,7783
0,7896
34
0,9944
0,7774
0,7886
35
0,9941
0,7766
0,7877
[°C]
EMB-V-BA-pl-1321
36
11 Niepewność pomiaru przy oznaczaniu gęstości ciał stałych
Przybliżone wskazanie przy pomiarach gęstości
(przy użyciu wagi o dokładności odczytu 0,01 g)
Masa próbki (g)
(g/cm3)
1
0,1
0,01
0,003
0,002
0,0005
0,0003
0,0003
0,0002
0,0002
3
0,4
0,04
0,01
0,005
0,001
0,001
0,0005
0,0004
0,0004
5
0,7
0,07
0,01
0,008
0,002
0,001
0,001
0,001
0,0006
8
1,2
0,1
0,02
0,01
0,003
0,002
0,001
0,001
0,001
10
1,5
0,1
0,03
0,02
0,004
0,002
0,001
0,001
0,001
12
1,7
0,2
0,04
0,02
0,004
0,002
0,002
0,001
0,001
20
2,9
0,3
0,06
0,03
0,01
0,004
0,003
0,002
0,002
W tabeli tej przedstawiono przybliżoną dokładność odczytu wagi w połączeniu z
zestawem do oznaczania gęstości. Należy przy tym pamiętać, że wartości te zostały
określone wyłącznie matematycznie i nie uwzględniają wpływających na nie wielkości
opisanych w rozdz. 6.
Gęstość próbki
1 10 50 100 500 1000 2000 3000 4000
*Przy użyciu wagi o dokładności odczytu 0,1 g liczby w tej tabeli należy pomnożyć przez 10.
W przypadku wagi o dokładności odczytu 0,001 g liczby należy podzielić przez 10.
Przykład odczytu z tabeli:
W przypadku wagi o rozdzielczości 0,001 g oraz próbki o masie 10 g i gęstości
wynoszącej 5 g/cm3 , skoki wskazania wynoszą 0,007 g/cm3.
EMB-V-BA-pl-1321
37
12 Wskazówki użytkowe
• Do utworzenia powtarzalnej wartości średniej koniecznych jest kilka pomiarów
gęstości.
• Próbkę/wypornik/menzurkę szklaną odporne na rozpuszczalniki należy odtłuścić.
• Szalki na próbki/wypornik/menzurkę szklaną należy regularnie czyścić, nie
dotykać rękami zanurzanego elementu.
• Próbkę/wypornik/pincetę po każdym pomiarze należy osuszyć.
• Wielkość próbki należy dopasować do szalki na próbki (idealna wielkość próbki
> 5 g).
• Stosować tylko wodę destylowaną.
• Przy pierwszym zanurzeniu lekko potrząsnąć szalką na próbki i wypornikiem
w celu uwolnienia ewentualnych pęcherzyków powietrza.
• Koniecznie zwracać uwagę, aby przy ponownym zanurzeniu w cieczy nie
powstawały dodatkowe pęcherzyki powietrza; najlepiej wkładać próbkę za
pomocą pincety.
• Silnie przylegające pęcherzyki powietrza ściągnąć za pomocą pincety lub innego
środka pomocniczego.
• Aby uniknąć przylegania pęcherzyków powietrza, próbkę o chropowatej
powierzchni należy wcześniej wygładzić.
• Zwracać uwagę, aby w trakcie ważenia woda z pincety nie kapała na górną
szalkę na próbki.
• Aby zredukować naprężenie powierzchniowe wody i tarcie cieczy o drut, do
cieczy pomocniczej dodać trzy krople dostępnego w handlu środka
powierzchniowo-czynnego (środek do mycia naczyń) (zmianę gęstości wody
destylowanej w wyniku dodania środka powierzchniowo-czynnego można
pominąć).
• Próbki owalne można łatwo chwycić pincetą za zarysy karbów.
• Gęstość porowatych substancji stałych można oznaczyć jedynie w przybliżeniu.
W trakcie zanurzania w cieczy pomocniczej nie całe powietrze zostaje wyparte
z porów, co prowadzi do błędów wyporu.
• Aby uniknąć silnych wstrząsów wagi, próbkę należy wkładać ostrożnie.
• Unikać wyładowań statycznych, np. wypornik czyścić tylko za pomocą
bawełnianej ściereczki.
• Jeżeli gęstość ciała stałego różni się jedynie niewiele od wody destylowanej, jako
ciecz pomocniczą można zastosować etanol. Ale wcześniej należy sprawdzić, czy
próbka jest odporna na rozpuszczalniki. Ponadto w trakcie prac z etanolem
należy koniecznie zachować obowiązujące przepisy bezpieczeństwa.
• W celu uniknięcia uszkodzeń zestawu do oznaczania gęstości powodowanych
korozją, nie pozostawiać go zanurzonego w cieczy przez dłuższy okres czasu.
EMB-V-BA-pl-1321
38
13 Menu
przycisku .
BAUD�
patrz rozdz. 13.2 „Przegląd menu”.
RE CR�
13.1 Nawigacja w menu
Wejście do menu
W trybie ważenia nacisnąć i przytrzymać
wciśnięty przycisk PRINT, aż zostanie
wyświetlone wskazanie [Pr].
Wybór punktów menu
Zmiana ustawień
Przycisk umożliwia wybór kolejnych,
poszczególnych punktów menu.
Przewijanie do przodu za pomocą
przycisku .
Przewijanie do tyłu za pomocą
Przewijanie do przodu za pomocą
przycisku TARE, zostanie wyświetlone
aktualne ustawienie.
Przewijanie do przodu za pomocą
przycisku .
Przewijanie do tyłu za pomocą
lub
Zapamiętanie ustawień i opuszczenie
menu
przycisku .
Po każdym naciśnięciu przycisku
wyświetlane jest następne ustawienie,
Nacisnąć przycisk TARE, waga
powraca do trybu ważenia.
EMB-V-BA-pl-1321
39
13.2 Przegląd menu
Tryb transmisji danych
PR
Wyprowadzanie danych za
zdalnego (patrz rozdz. 14)
Wyprowadzanie danych po
(patrz rozdz. 14)
Ciągłe wyprowadzanie danych
(patrz rozdz. 14)
19200
9600*
4800
2400
1200
obciążenia włączona
obciążenia wyłączona
on*
Włączona
off
Wyłączona
50.000
100.000
150.000
200.000*
SIo*
slow
Std
standard
FSt
fast
rozdz. 13.3)
no*
nie
Opis funkcji
(patrz rozdz. 13.4)
Szybkość transmisji
(patrz rozdz. 13.4)
Auto off
(praca z zasilaniem
bateryjnym), patrz
rozdz. 6.4
Funkcja Parametr Opis możliwości wyboru
pomocą poleceń sterowania
rE CR*
naciśnięciu przycisku PRINT
AU PC
bAUd
AF
on*
off
Funkcja automatycznego
wyłączenia po 3 min bez zmiany
Funkcja automatycznego
wyłączenia po 3 min bez zmiany
Auto Zero
(patrz rozdz. 13.3)
Wybór masy kalibracyjnej
Filtr (patrz rozdz. 13.3)
w celu dopasowania do
warunków otoczenia
Resetowanie do ustawień
fabrycznych (patrz
Ustawienia fabryczne oznaczone są *.
tr
CAL
FiltEr
rSt
yes
Wolna/niewrażliwa
Szybka/czuła
tak
EMB-V-BA-pl-1321
40
13.3 Opis poszczególnych punktów menu
Dozowanie
Tl
Funkcja automatycznego zerowania (Auto-Zero) umożliwia
tr
on
Funkcja aktywna
tr
off
Funkcja nieaktywna
i śledzenie zera
automatyczne tarowanie małych wahań masy.
Jeżeli ilość ważonego materiału zostanie nieznacznie
zmniejszona lub zwiększona, wówczas umieszczony w wadze
mechanizm „kompensacyjno-stabilizacyjny” może powodować
wyświetlanie błędnych wyników ważenia! (Przykład: powolne
wypływanie cieczy z pojemnika znajdującego się na wadze).
Podczas dozowania z małymi wahaniami masy zalecane jest
wyłączenie tej funkcji.
Po wyłączeniu śledzenia zera wskazanie wagi staje się jednak
niespokojne.
W trybie ważenia nacisnąć i przytrzymać wciśnięty
przycisk , aż zostanie wyświetlone wskazanie [Pr].
Wielokrotnie nacisnąć przycisk , aż zostanie wyświetlone
wskazanie „tr”.
Potwierdzić, naciskając przycisk , zostanie wyświetlone
aktualne ustawienie.
Za pomocą przycisku wybrać żądane ustawienie.
Potwierdzić wybór, naciskając przycisk .
EMB-V-BA-pl-1321
41
Wybór masy
kalibracyjnej
Masę kalibracyjną można wybrać spośród czterech wstępnie
Ustawienia filtra umożliwiają dostrojenie wagi do wymagań
SIo*
Std
FSt
określonych wartości nominalnych (ok. 1/4; 1/2; 3/4; Maks.). Aby
uzyskiwać wyniki ważenia najbardziej wartościowe z punktu
widzenia techniki pomiarowej, zalecany jest wybór możliwie
największej wartości nominalnej.
W trybie ważenia nacisnąć i przytrzymać wciśnięty
przycisk , aż zostanie wyświetlone wskazanie [Pr].
Wielokrotnie nacisnąć przycisk , aż zostanie wyświetlone
wskazanie„CAL”.
Potwierdzić, naciskając przycisk , zostanie wyświetlone
aktualne ustawienie.
Za pomocą przycisku wybrać żądane ustawienie.
Potwierdzić wybór przyciskiem .
Filtr
określonych zastosowań lub warunków otoczenia.
W trybie ważenia nacisnąć i przytrzymać wciśnięty
przycisk , aż zostanie wyświetlone wskazanie [Pr].
Wielokrotnie nacisnąć przycisk , aż zostanie wyświetlone
wskazanie„FiltEr”.
Potwierdzić, naciskając przycisk , zostanie wyświetlone
aktualne ustawienie.
Za pomocą przycisku wybrać żądane ustawienie.
Wolna/niewrażliwa
Szybka/czuła
Potwierdzić wybór, naciskając przycisk .
EMB-V-BA-pl-1321
42
Resetowanie
RST�
Za pomocą tej funkcji wszystkie ustawienia wagi resetowane są do
rSt
yes
Ustawienia fabryczne wagi zostają przywrócone
rSt
no
Zostają zachowane indywidualne ustawienia wagi
do ustawień
fabrycznych
ustawień fabrycznych.
W trybie ważenia nacisnąć i przytrzymać wciśnięty
przycisk , aż zostanie wyświetlone wskazanie [Pr].
Wielokrotnie nacisnąć przycisk , aż zostanie wyświetlone
wskazanie„rSt”.
Potwierdzić, naciskając przycisk , zostanie wyświetlone
aktualne ustawienie.
Za pomocą przycisku wybrać żądane ustawienia.
Potwierdzić wybór, naciskając przycisk . Waga zostaje
przełączona z powrotem w tryb ważenia.
EMB-V-BA-pl-1321
43
13.4 Parametry interfejsu
Tryb przesyłania danych
PR�
sterowania zdalnego
PRINT
W trybie ważenia nacisnąć i przytrzymać wciśnięty
przycisk , aż zostanie wyświetlone
wskazanie [Pr].
Potwierdzić, naciskając przycisk , zostanie
wyświetlone aktualne ustawienie.
Za pomocą przycisku wybrać żądane
ustawienia.
Wyprowadzanie danych za pomocą poleceń
rE CR
AU PC
Wyprowadzanie danych po naciśnięciu przycisku
Ciągłe wyprowadzanie danych
Potwierdzić wybór, naciskając przycisk . Waga
zostaje przełączona z powrotem w tryb ważenia.
EMB-V-BA-pl-1321
44
Szybkość
transmisji
PR�
BAUD�
Szybkość transmisji określa szybkość przesyłania danych poprzez
interfejs, 1,bod = 1,bit na sekundę.
W trybie ważenia nacisnąć i przytrzymać wciśnięty
przycisk , aż zostanie wyświetlone wskazanie [Pr].
Wielokrotnie nacisnąć przycisk , aż zostanie wyświetlone
wskazanie„bAUd”.
Potwierdzić, naciskając przycisk , zostanie wyświetlone
aktualne ustawienie.
Za pomocą przycisku wybrać żądane ustawienia
9600 4800 2400 1200 19200.
Potwierdzić wybór, naciskając przycisk . Waga zostaje
przełączona z powrotem w tryb ważenia.
EMB-V-BA-pl-1321
45
14 Interfejs RS 232 C
Wyprowadzanie danych odbywa się za pomocą interfejsu RS,232,C.
W celu zapewnienia komunikacji pomiędzy wagą i drukarką muszą być spełnione
następujące warunki:
• Wagę połączyć z interfejsem drukarki/komputera za pomocą właściwego
przewodu.
Praca bez zakłóceń zapewniona jest tylko z odpowiednim przewodem
interfejsu firmy KERN (opcja).
• Parametry komunikacji (szybkość transmisji, bity i parzystość) wagi i drukarki
muszą być zgodne.
1. Dane techniczne
• 8-bitowy kod ASCII
• 1 bit startu, 8 bitów danych, 1 bit stopu, brak parzystości;
• szybkość transmisji wybieralna: 1200, 2400, 4800, 9600 i 19200 bodów
• niezbędna wtyczka miniaturowa (9-pinowa, D-Sub);
2. Obłożenie pinów gniazda wyjściowego wagi
Widok czołowy:
Pin 2: Przesył danych
Pin 3: Odbiór danych
Pin 5: Masa (Signal ground)
(Transmit data)
(Receive data)
EMB-V-BA-pl-1321
46
3. Opis transmisji danych
s
Funkcja:
Za pomocą interfejsu RS232 wysyłana jest stabilna
wartość ważenia.
w
Funkcja:
Za pomocą interfejsu RS232 wysyłana jest (stabilna lub
niestabilna) wartość ważenia.
t
Funkcja:
Nie są wysyłane żadne dane, wykonywane jest tarowanie
wagi.
1 2 3 4 5 6 7 8 9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
M
S
N1
N2
N3
N4
N5
N6
N7
N8
N9
N10
B
U1
U2
U3
CR
LF
1 2 3 4 5 6 7 8 9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
E
r
r
o
r
CR
LF
1 2 3 4 5 6 7 8 9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
M
S
N1
N2
N3
N4
N5
N6
N7
N8
N9
N10
B
B
B
B
CR
LF
1 2 3 4 5 6 7 8 9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
M
S
N1
N2
N3
N4
N5
N6
N7
N8
N9
N10
B
U1
U2
U3
CR
LF
1 2 3 4 5 6 7 8 9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
E
r
r
o
r
CR
LF
1 2 3 4 5 6 7 8 9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
M
S
N1
N2
N3
N4
N5
N6
N7
N8
N9
N10
B
B
B
B
CR
LF
rE Cr:
Przycisk PRINT
Po naciśnięciu przycisku PRINT wyprowadzana jest stabilna wartość ważenia.
Polecenia zdalnego sterowania
Polecenia zdalnego sterowania s/w/t wysyłane są z jednostki zdalnego sterowania do
wagi w postaci kodu ASCII. Po otrzymaniu poleceń s/w/t, waga wysyła niżej opisane
dane.
Należy przy tym pamiętać, że niżej wymienione polecenia zdalnego sterowania
muszą być wysyłane bez następujących po nich znakach CR LF.
a. Format wartości stabilnej
b. Format w przypadku błędu
c. Format wartości niestabilnej
AU PC:
Wartości ważenia przesyłane są w sposób automatyczny i ciągły, niezależnie od
tego, czy wartość jest stabilna lub niestabilna.
d. Format przy stabilnej wartości masy / liczbie sztuk / danej procentowej
e. Format w przypadku błędu
f. Format przy niestabilnej wartości masy / liczbie sztuk / danej procentowej
EMB-V-BA-pl-1321
47
Symbole
Przed rozpoczęciem wszystkich prac związanych z konserwacją,
czyszczeniem i naprawą odłączyć urządzenie od napięcia roboczego.
M Spacja lub M
S Spacja lub znak minusa (–)
N1 … N10 10 numerycznych kodów ASCII dla wartości ważenia wraz z
miejscami dziesiętnymi lub spacjami
U1 … U3 3 kody ASCII dla jednostki wagowej (sztuki, %) lub spacje
B Spacja
E, o, r Kod ASCII lub „E, o, r”
CR Powrót karetki (Carriage Return)
LF Następny wiersz (Line Feed)
15 Konserwacja, utrzymywanie w stanie sprawności, utylizacja
15.1 Czyszczenie
Nie stosować żadnych agresywnych środków czyszczących (rozpuszczalniki itp.),
lecz czyścić urządzenie tylko ścierką nasączoną łagodnym ługiem mydlanym.
Uważać przy tym, aby ciecz nie dostała się do wnętrza urządzenia, a po
wyczyszczeniu wytrzeć wagę do sucha za pomocą miękkiej ścierki.
Luźne resztki próbek/proszku można ostrożnie usunąć za pomocą pędzla lub
odkurzacza ręcznego.
Rozsypany materiał ważony natychmiast usuwać.
15.2 Konserwacja, utrzymywanie w stanie sprawności
Urządzenie może być obsługiwane i konserwowane tylko przez techników
serwisowych przeszkolonych i autoryzowanych przez firmę KERN.
Upewnić się, że waga jest regularnie kalibrowana, patrz rozdz. „Nadzór nad
środkami kontrolnymi”.
15.3 Utylizacja
Utylizację opakowania i urządzenia należy przeprowadzić zgodnie z prawem
krajowym lub regionalnym, obowiązującym w miejscu eksploatacji urządzenia.
EMB-V-BA-pl-1321
48
16 Pomoc w przypadku drobnych awar ii
Nieprawidłowo włożona lub rozładowana
bateria.
• Brak baterii.
statyczne (wybrać inne miejsce ustawienia
statyczne (wybrać inne miejsce ustawienia
W przypadku zakłóceń przebiegu programu wagę należy na chwilę wyłączyć i
odłączyć od sieci. Następnie proces ważenia należy rozpocząć od nowa.
Pomoc:
Zakłócenie Możliwa przyczyna
Wskaźnik masy nie świeci.
Wskazanie masy ulega ciągłej
zmianie.
Wynik ważenia jest ewidentnie
błędny.
• Waga nie jest włączona.
• Przerwane połączenie z siecią (kabel
zasilający niepodłączony/uszkodzony).
• Zanik napięcia sieci.
•
• Przeciąg / ruchy powietrza.
• Wibracje stołu/podłoża.
• Płytka wagi ma kontakt z ciałami obcymi.
• Pola elektromagnetyczne / ładunki
wagi / jeżeli to możliwe, wyłączyć
urządzenie powodujące zakłócenia).
• Wskaźnik wagi nie jest wyzerowany.
• Nieprawidłowe justowanie.
W przypadku wystąpienia innych komunikatów błędów wyłączyć i ponownie włączyć
wagę. Jeżeli komunikat błędu występuje nadal, powiadomić producenta.
• W aga nie jest ustawiona równo.
• Występują silne wahania temperatury.
• Pola elektromagnetyczne/ładunki
wagi/jeżeli to możliwe, wyłączyć
urządzenie powodujące zakłócenia).
EMB-V-BA-pl-1321
49
17 Deklaracja zgodności
KERN & Sohn GmbH
D-72322 Balingen-Frommern
E-Mail: info@kern-sohn.de
Tel: 0049-[0]7433- 9933-0
Internet: www.kern-sohn.de
D
Konformitätserklärung
Wir erk lären hiermit, dass das Produk t, auf das sich diese Erklärung bezieht,
mit den nachstehenden Normen übereinstimmt.
GB
Declaration of
conformity
We hereby declare that the product to which this declaration ref ers conforms
with the following standards.
CZ
Prohlášení o
shode
Tímto prohlašujem e, že výrobek, kterého se toto prohlášení týká, je v souladu
s níže uvedenými normami.
E
Declaración de
conformidad
Manifestamos en la presente que el producto al que se refiere esta
declaración está de acuerdo con las normas siguientes
F
Déclaration de
conformité
Nous déclarons avec cela respons abilité que le produit, auquel se rapporte la
présente déclaration, est conforme aux normes citées ci-après.
I
Dichiarazione di
conformitá
Dichiariamo con ciò che il prodotto al quale la presente dichiarazione si riferisce è conforme alle norme di seguito citate.
NL
Conformiteitverklaring
Wij verklaren hiermede dat het product, waarop deze verklaring betrekking
heeft, met de hierna vermelde normen overeenstemt.
P
Declaração de
conformidade
Declaramos por meio da presente que o produto no qual se refere esta
declaração, corresponde às normas seguintes.
PL
Deklaracja
zgodności
Niniejszym oświadczamy, że produkt, którego niniejsze oświadczenie dotyczy,
jest zgodny z poniższymi normami.
RUS
Заявление о
соответствии
Мы заявляем, что продукт, к которому относится данная декларация,
соответствует перечисленным ниже нормам.
EU Directive
Standards
EN 61000-3-3: 2008
2006/95/EC
EN 60950-1:2006+A11: 2009
Signature
Datum
27.03.2013
Ort der Ausstellung
Place of issue
72336 Balingen
Albert Sauter
KERN & Sohn GmbH
Geschäftsführer
Managing director
KERN & Sohn GmbH, Ziegelei 1, D-72336 Balingen, Tel. +49-[0]7433/9933-0
Fax +49-[0]7433/9933-149, E-Mail: info@kern-sohn.com, Internet: www.kern-sohn.com
Postfach 4052
Fax: 0049-[0]7433-9933-149
Konformitätserklärung
EG-Konformitätserklärung EC-Declaration of -Conformity
Déclaration de conformité EC-Declaración de Conformidad
ECEC-Dichiarazione di conformit à EC-Conformiteitverklaring
EC- Declaração de conformidade EC- Prohlášení o shode
EC-Deklaracja zgodności EC-Заявление о соответствии
Electronic Balan ce: KE RN E M B-V
2004/108/EC EN 61326-1: 2006
EN 61326-2-2: 2006
EN 61000-3-2: 2006
Date
EMB-V-BA-pl-1321
Signatur
Loading...