3. Wartość pH 'X' (np. pH 1.09 lub 4 lub 10 lub 12) w zależności od
warunków pracy.
Na co należy zwrócić uwagę dokonując pomiarów:
Wszystkie wartości wyrażające rezystancję (zarówno te pochodzące z elektrody pH jak i urządzenia
pomiarowego) są na ogół wartościami dość dużymi. Dlatego też podczas dokonywania pomiarów
elektroda nie powinna być obsługiwana gołymi rękami, lecz stabilnie położona, co ma na celu
uniknięcie nagłych skoków i zmian napięcia między elektrodą a urządzeniem pomiarowym. W
przypadku, gdy nie ma możliwości położenia urządzenia na stabilnej powierzchni, zaleca się
trzymanie jego komponentów jak najdalej od siebie. Pomocne w uniknięciu zmian napięcia może
okazać się również trzymanie elektrody w jednej ręce, a urządzenia w drugiej.
Główną zasadą użytkowania powinno być niedotykanie urządzenia w miejscu, w którym znajduje się
wtyczka pomiarowa - nagromadzenie ładunków w dłoni może być powodem niedokładności
pomiarowych. Warto też zauważyć, że nagłe skoki i zmiany napięcia odczytywane na wyświetlaczu
urządzenia podczas jego dotykania lub poruszania nie są wywołane przez wadliwe styki urządzenia,
lecz właśnie przez kontakt z dłońmi operatora.
Kalibracja miernika pH
Wymagane akcesoria: roztwór kalibracyjny dla ph7 i ph4 (odpowiednio ph10 i ph12 - patrz akcesoria
specjalne).
Przygotowanie roztworu kalibracyjnego:
- należy napełnić 2 plastikowe butelki (akcesoria specjalne) 100 mililitrami wody destylowanej każdą
(100ml wypełni każdą z butelek na wysokość ok 55mm od jej podstawy).
- należy kapsułę z ph7 (zielona) umieścić w jednej z butelek, a kapsułę z ph4 (pomarańczowa) w
drugiej (ph10 lub ph12).
Kapsuły doprowadzą do zabarwienia zawartości butelek na następujące kolory:
Należy upewnić się, że roztwory buforowe przygotowane są na czas, gdyż roztwory kalibrujące nadają
się do użycia od razu po przygotowaniu. Należy potrząsnąć butelkami z roztworami przed ich
użyciem. Elementy napęczniałej kapsuły, które mogą się znajdować w butelce nie mają negatywnego
wpływu na roztwór buforowy.
Strona 3 z 10
Dystrybucja Conrad Electronic Sp. z o.o., ul. Królowej Jadwigi 146, 30-212 Kraków, Polska
Aby zapewnić optymalną dokładność pomiarów, zakres kalibracji powinien być większy niż docelowy
zakres pomiarowy. Sugerujemy skorzystać z następujących roztworów kalibracyjnych dla pomiarów:
- poniżej pH7: pH 4.0 i pH 7.0
- powyżej pH 7.0: pH 7.0 i pH 10.0
Należy umieścić wtyczkę Cinch elektrody pH w odpowiednim gnieździe, a następnie włączyć
urządzenie za pomocą bocznego włącznika (liczba ze znakiem ułamkowym zostanie wyświetlona na
ekranie LCD). Należy ustalić temperaturę roztworu buforowego i wprowadzić ją korzystając z
centralnego pokrętła obrotowego (kontroler kompensacji temperatury od 0 do 90°C). 1 punkt = 10°C.
Należy następnie umieścić GPHR 1400 na stabilnej powierzchni - jeżeli jest to możliwe należy unikać
trzymania urządzenia w dłoni podczas kalibracji (patrz 'Na co należy zwrócić uwagę dokonując
pomiarów').
Ustalanie pierwszego punktu kalibracji:
Należy delikatnie zdjąć osłonę ochronną z elektrody (Uwaga: osłona zawiera 3 molowy roztwór KCI).
Należy przepłukać elektrodę wodą destylowaną, a następnie osuszyć i umieścić w roztworze
buforowym pH 7.0. Odczekać 20-30 sekund do momentu, gdy wyświetlacz się ustabilizuje i za
pomocą obrotowego pokrętła po prawej stronie (pH 7) wybrać wartość 7.00.
Ustalanie drugiego punktu kalibracji:
Należy ponownie przepłukać elektrodę wodą destylowaną, a następnie osuszyć i umieścić w
roztworze buforowym pH 4.0. Odczekać 20-30 sekund do momentu, gdy wyświetlacz się ustabilizuje i
za pomocą obrotowego pokrętła po lewej stronie (pH X) wybrać wartość 4.00. W celu sprawdzenia
kalibracji, należy powtórzyć powyższe dwa kroki i za pomocą odpowiednich pokręteł wprowadzić
ewentualne poprawki.
W przypadku, gdy zamiast roztworu pH 4.0 przygotowano roztwór pH 10.0 lub pH 12.0,
odpowiadająca temu roztworowi wartość może zostać ustawiona (drugi krok kalibracji) za pomocą
lewego pokrętła (pH X).
Należy pamiętać, że każda kalibracja dla wartości pH 7.0 musi zostać wykonana za pomocą prawego
pokrętła (pH 7).
Zalecamy ponowić procedurę kalibracyjną przed każdą większą serią pomiarów, aby
zagwarantować największą dokładność wyników.
Strona 4 z 10
Dystrybucja Conrad Electronic Sp. z o.o., ul. Królowej Jadwigi 146, 30-212 Kraków, Polska
Po zakończeniu pomiarów należy zabezpieczyć elektrodę poprzez założenie osłony ochronnej
zawierającej 3 molowy roztwór KCI, który należy w osłonie umieścić. Lekkie ściśnięcie osłony usuwa z
niej powietrze ułatwiając wsunięcie elektrody.
Uwaga: Elektrody pH są niezwykle delikatne i czułe. Przed ich użyciem należy zapoznać się z ich
instrukcjami opisującymi sposoby ich użycia i konserwacji.
Producent nie ponosi odpowiedzialności gwarancyjnej, jeżeli ewentualna szkoda będzie wynikiem
braku kwalifikacji lub zaniedbania ze strony użytkownika (np. zepsucie lub wysuszenie elektrody).
Elektroda pH
Wprowadzenie:
Elektrody pH są elementami podlegającymi zużyciu, którego tempo zależy od chemicznych i
mechanicznych obciążeń którym podlegają. Elektrody, które pomimo zabiegów regeneracyjnych i
czyszczenia nie są w stanie utrzymać wymaganych parametrów dokładności pomiarów powinny
zostać wymienione. Należy również pamitętać, że roztwory wodne mogą mieć szkodliwe działanie na
szkło, ponadto pewne substancje chemiczne - podobnie jak roztwór KCI w elektrodzie - mogą
wchodzić w reakcje prowadzące do zablokowania się membrany.
Przykłady
- Przy wejściu w kontakt z roztworami zawierającymi proteiny (co może mieć miejsce w przypadku
pomiarów z dziedzin medycyny i biologii), KCI może prowadzić do denaturacji protein.
- Skoagulowane lakiery
- Roztwory zawierające wysokie stężenie jonów srebra.
Problemy mogą wystąpić również podczas przeprowadzania pomiarów w środowisku niskojonowym,
zawierającym rozpuszczalniki. Część z nich można wyeliminować poprzez zastosowanie elektrod
dwukomorowych wyposażonych w dopasowany do danej sytuacji elektrolit. Sugerujemy model GE
103.
Ponieważ nagromadzenie substancji mogących pozostać na elektrodzie jako efekt pomiarów może
prowadzić do przekłamania ich wyników, należy pamiętać o regularnym, mechanicznym czyszczeniu
elektrod.
Strona 5 z 10
Dystrybucja Conrad Electronic Sp. z o.o., ul. Królowej Jadwigi 146, 30-212 Kraków, Polska
1. Pomiary w środowisku niskojonowym (deszczówka, woda w akwariach, woda demineralizowana
stosowana np. podczas hobbystycznej hodowli ryb): specjalna elektroda fasetowana (Sugerujemy model GE 104). Przewodzenie > 50 μS/cm.
Model GE 106 dla przewodzenia > 100 μS/cm
Modele GE 100 or GE 014 dla przewodzenia > 200 μS/cm.
2. Akwaria z wodą morską
Standardowe elektrody pomiarowo-referencyjne z 3 molowym roztworem KCl (Sugerujemy modele
GE 100
lub GE 014).
3. Laboratoria fotograficzne
Należy korzystać z dwukomorowej elektrody ze stosownym elektrolitem (1 molowy roztwór azotanu
potasu); azotan potasu musi być wymieniany, gdy zachodzi taka potrzeba. Dla celów
przechowywania, należy przed założeniem osłony na elektrodę wypełnić ją roztworem azotanu
potasu (Sugerujemy typ GE 103).
4. Baseny
Standardowa elektroda pH z 3 molowym roztworem KCI (Sugerujemy typy GE 100 lub GE 014)
5. Badania gruntowe
Wielo-membranowa elektroda szklana (Sugerujemy typ GE 101). Należy w pierwszej kolejności
skorzystać z lancy!
6. Sery, owoce, mięso
Elektroda wsadowa (Sugerujemy typ GE 101)
Przeprowadzając pomiary pożywienia zawierającego proteiny (mleko, sery i inne) należy stosować
specjalny preparat do czyszczenia elektrody (roztwór pepsyny - który można u nas zamówić).
Standardowe czyszczenie: roztwór 0.1 molowy HCI przez co najmniej 5 minut lub proteinowy środek
czyszczący.
Generalnie, żywotność elektrody wynosi ok 8-10 miesięcy - który to okres może ulec wydłużeniu
nawet do 2 lat, pod warunkiem zachowania dbałości w przechowywaniu i obchodzeniu się z
elektrodą. Oczywiście żywotność zależy w dużej mierze od indywidualnego stosowania elektrody.
Jeżeli nie da się ustalić wartości pHX, może to oznaczać jedno z poniższych:
Strona 6 z 10
Dystrybucja Conrad Electronic Sp. z o.o., ul. Królowej Jadwigi 146, 30-212 Kraków, Polska
a) elektroda uległa zużyciu i musi zostać wymieniona lub
b) roztwór buforowy uległ zużyciu (trzeba przygotować nowy). Zachowanie nawet dużej ostrożności
podczas kalibracji (tak by pozostałości roztworów nie mieszały się ze sobą - co może mieć miejsce
jeśli elektroda nie została właściwie wysuszona lub oczyszczona) nie zmienia faktu, że roztwory
buforowe zachowują żywotność jedynie przez pewien okres czasu (ok 3-4 miesiące).
Kapsuły buforowe mogą być z kolei przechowywane w nieskończoność - sugerujemy więc
zaopatrzenie się w odpowiedni ich zapas. Ponadto polecamy zaopatrzyć się w odpowiednią ilość 3
molowego KCI w celu dokonywania koniecznych uzupełnień.
Instrukcje dotyczące konserwacji i pomiarów z wykorzystaniem standardowych elektrod GE014.
Ten typ elektrody pH przeszedł serię testów potwierdzających jego najwyższą jakość, spełniającą
wszelkie wymogi.
Elektroda może być używana do pomiarów pH mieszczącego się w granicach 2 do 12, w
temperaturze od 5 do 45°C i przewodzeniu > 200 μS/cm.
1. Należy przestrzegać poniższych zaleceń, aby uzyskać jak największą wydajność i dokładność
pomiarową elektrody.
1.1 Należy usunąć osłonę bezpieczeństwa ze szklanej membrany pH i przepłukać elektrodę wraz z
membraną w zwykłej wodzie z kranu. Należy następnie wysuszyć elektrodę wraz z membraną za
pomocą miękkiej chusteczki.
1.2 Ważne! Należy zawsze przechowywać szklaną membranę w warunkach lekko wilgotnych. Jeżeli
elektroda nie jest używana, należy przechowywać jej szklaną membranę w 3 molowym roztworze
KCI. Wysuszenie membrany może negatywnie wpłynąć na jej wydajność oraz dokładność pomiarową.
Aby doprowadzić do jej całkowitego nawilżenia należy zanurzyć ją w 3 molowym roztworze KCI na
czas 24 godzin.
1.3 Należy unikać dotykania szklanej membrany elektrody, gdyż nawet najmniejsze uszkodzenie lub
zadrapanie jej powierzchni może doprowadzić do przekłamania powiarów.
1.4 Z zasady należy zawsze sprawdzać czy w elektrodzie pH nie wystąpiły pęcherzyki powietrza
(membrana lub zewnętrzna komórka referencyjna). Gdy uda się zaobserwować wystąpienie
niniejszych pęcherzyków, można pozbyć się ich poprzez energiczny ruch w dół - analogiczny do tego,
którym wykonuje się wyzerowanie termometru rtęciowego.
1.5 Aby uniknąć nagromadzenia się ciśnienia lub próżni w elektrodzie referencyjnej, co ma na celu
zapewnienie bezproblemowej penetracji, należy wyregulować gumowy kołnierz znajdujący się u
wylotu otworu wlewowego elektrolitu. Do przechowywania kołnierz ten musi zostać na powrót
zamocowany, co ma na celu wyeliminowanie ryzyka wycieku elektrolitu.
Podczas pomiarów membrana boczna powinna wejść w kontakt z substancją, której pomiaru chcemy
dokonać. Minimalne zanurzenie dla GE 100 wynosi 20mm, maksymalne - 50mm.
Strona 7 z 10
Dystrybucja Conrad Electronic Sp. z o.o., ul. Królowej Jadwigi 146, 30-212 Kraków, Polska
1.6 Kabel elektrody wraz z wtyczką powinny zawsze być czyste i suche - nieprzestrzeganie tej zasady
może doprowadzić do uszkodzenia ich izolacji, co może prowadzić między innymi do przekłamań
podczas pomiarów.
2. Konserwacja:
2.1 Należy sprawdzać poziom elektrolitu referencyjnego w regularnych odstępach czasu. W razie
potrzeby należy go uzupełnić 3 molowym roztworem KCI za pomocą strzykawki lub pipety.
2.2 Elektrody brudne muszą zostać wyczyszczone. Poniżej znajduje się lista odpowiednich środków
czyszczących dla elektrod szklano-membranowych.
Dodatkowe akcesoria
GE 014 tania elektroda pH do zastosowań standardowych (2 do 12 pH; 5 do 45° C);
przewodzenie > 200μS/cm.
GE 100 elektroda pH do zastosowań standardowych, 3 molowy KCl (0 do 14 pH, 0 do 80° C);
przewodzenie > 200μS/cm.
GE 101 standardowa elektroda do miękkich środowisk (należy korzystać z lancetu podczas pomiarów w gruntach, mięsie itp...).
GE 103dwukomorowa elektroda do zastosowań fotograficznych (odczynniki fotograficzne itp...), 1 molowy elektrolit KNO3.
GE 104specjalna fasetowana elektroda dla niskojonowej wody (deszczówka, woda destylowana...) przewodzenie > 50 μS/cm.
GE 106 tania elektroda pH dla przewodzenia > 100μS/cm.
GE 105 elektroda Redox (z platynową końcówką) razem z roztworem testowym.
KCL 3M butelka wlewowa 100 ml z 3 molowym roztworem KCl do uzupełniania i/lub