1 = Wyświetlacz główny Aktualnie mierzona wilgotność materiału [procentowa zawartość
wilgotności]
2 = Dodatkowy wyświetlacz HLD: Mierzona wartość zostaje ‘zamrożona’ (Przycisk 6)
Aktualnie wybrany materiał (lub temperatura po naciśnięciu
przycisku 3)
Specjalne elementy wyświetlacza
3 = Ocena wilgotności: Ocena stanu materiału: za pomocą górnych strzałek: DRY (SUCHY) –
MEDIUM (ŚREDNI) – WET (MOKRY)
4 = trójkąt ostrzegawczy: Wskazuje niski poziom baterii
5 = “%u” lub “%w” Wyświetla jednostkę: zawartość wilgotności u lub zawartości wody
na podstawie zawartości wody w (zawartość wody).
Pozostałe strzałki nie posiadają w tej wersji funkcji.
Zob.: „Preselekcja ulubionych materiałów (‘Sort’)”
Lista wybieranych materiałów: Appendix A, Appendix B
Z ręczną kompensacja temperatury:
Po wyświetleniu temperatury (przywołać za pomocą przycisku 3 ‘Temp’):
Wprowadzanie danych temperatury
Up/Down (w górę/w dół) dla konfiguracji:
Aby wprowadzić wartości lub zmiany ustawień
Przycisk 6: Store/
- Pomiar:
Z wyłączną funkcją Auto-Hold: Zamrażanie aktualnej wartości pomiarowej (‘HLD’ na wyświetlaczu)
Z włączoną funkcją Auto-Hold: Rozpoczynanie nowego pomiaru, który jest gotowy, kiedy na
wyświetlaczu pojawia się ‘HLD’
Zob. rozdział „Funkcja Auto-Hold”
- Set/Menu lub dane wejściowe temperatury:
Potwierdzanie wybranych danych wejściowych, powrót do pomiaru
Przycisk 3: Podczas pomiaru:krótkie wyświetlanie temperatury lub zmiana wprowadzonych danych
temperatury.
3. Konfiguracja urządzenia
Aby skonfigurować urządzenie należy naciskać przycisk „Menu” (przycisk 4) przez 2 sekundy, pokaże
się pierwsze menu.
Należy wybrać pomiędzy pojedynczymi wartościami, które mogą zostać ustawione przez ponowne
naciśnięcie przycisku „Menu” (przycisk 4).
Pojedyncze wartości są zmieniane poprzez naciskanie przycisków (przycisków 2) lub
(przycisk 5).
Użyć przycisku „Store/(przycisk 6), aby opuścić konfigurację i zachować ustawienia.
Strona 3 z 37
Dystrybucja Conrad Electronic Sp. z o.o., ul. Królowej Jadwigi 146, 30-212 Kraków, Polska
Opóźnianie wyłączania zasilania w minutach. Urządzenie zostanie
automatycznie wyłączone po upływie ustawionego czasu i jeśli żaden
przycisk nie zostanie naciśnięty lub nie zostanie użyty interfejs.
Funkcja automatycznego wyłączania nieaktywna (konieczna dla
bezustannego działania).
Wskazówka: Ustawienia zostaną skonfigurowane do ustawień początkowych, jeśli przyciski ‘Set’ oraz
‘Store’ będą naciskane jednocześnie przez dłużej niż 2 sekundy.
4. Niektóre podstawy precyzyjnego pomiaru wilgotności materiału
4.1Zawartość wilgotności uoraz zawartość wody w
W zależności od zastosowania konieczna jest jedna z dwóch jednostek.
Cieśle, stolarze używają zazwyczaj zawartość wilgotności u (czasem określana jako MC).
Podczas oceniania drewna, zrębek, konieczna jest zawartość wody w.
Instrument może zostać skonfigurowany do obu tych wartości.
Zawartość wilgotności u lub MC (w stosunku do suchej masy) = zawartość wilgotności suchej
podstawy (należy uważać na strzałkę na dole po lewej stronie!)
Jednostka %, czasami używana: % MC.
Jednostka wyraża zawartość wilgotności, jak obliczono poniżej:
Strona 5 z 37
Dystrybucja Conrad Electronic Sp. z o.o., ul. Królowej Jadwigi 146, 30-212 Kraków, Polska
Przykład: 1kg mokrego drewna, które zawiera 500g wody posiada zawartość wilgotności u 100%
Zawartość wody w (w stosunku do całkowitej wagi, należy zwrócić uwagę na strzałkę na dole po
lewej stronie!)
Zawartość wody wyraża stosunek masy wody do całkowitej masy substancji. Stosunek ten jest
przedstawiony przez poniższe równanie (jednostka także w %):
Przykład: 1kg mokrego drewna, które zawiera 500g wody posiada zawartość wilgotności u 50%
4.2 Specjalne funkcje urządzenia
466 gatunków drewna i 28 materiałów budowlanych jest zachowanych bezpośrednio w pamięci
urządzenia:
Można zatem osiągnąć dokładniejsze pomiary niż mogłyby kiedykolwiek osiągnąć popularne
urządzenia z wyborem grup.
Przestanie być konieczne nawet użycie zaawansowanych tabel konwersji dla materiałów
budowlanych!
Przykład: Popularne urządzenia do mierzenia wilgotności drewna używają jednej pojedynczej grupy
dla świerku i dębu, w rzeczywistości odchylenie tych charakterystyk wynosi więcej niż 3%! Podstawą
dla tego założenia są złożone badania statystyczne (uznany zakres pomiarowy 7-25%. Ten
przypadkowy błąd nie będzie się zdarzał dla całej serii GMH38xx, za pomocą pojedynczych krzywych
charakterystycznych można osiągnąć najwyższą dokładność.
Strona 6 z 37
Dystrybucja Conrad Electronic Sp. z o.o., ul. Królowej Jadwigi 146, 30-212 Kraków, Polska
Ekstremalnie szeroki zakres pomiarowy: 0-100% (w zależności od krzywej charakterystycznej)
zawartość procentowa wilgotności w drewnie.
Ocena wilgotności: W dodatku do wartości pomiarowej jednocześnie zostanie wyświetlona
pojedyncza ocena wilgotności.
4.3 Funkcja Auto-Hold
Zwłaszcza podczas pomiaru suchego drewna ładunki elektrostatyczne i inne podobne zakłócenia
mogą zachwiać wartość pomiarową. Z aktywną funkcją auto-hold urządzenie automatycznie pozyska
dokładną wartość pomiarową. Podczas pomiaru urządzenie może zostać odłożone, aby uniknąć
zakłóceń spowodowanych wyładowaniem odzieży itd. Po uzyskaniu wartości pomiarowej wyświetlacz
przejdzie do ‘HLD’. Wartość będzie zamrożona, dopóki nie zostanie zainicjowany nowy pomiar przez
naciśnięcie przycisku 6 (Store).
4.4 Automatyczna kompensacja temperatury (‘Atc’)
Dokładna kompensacja temperatury jest istotna dla wiarygodnego pomiaru wilgotności w drewnie.
Te urządzenia posiadają zintegrowany pomiar temperatury i ręczne wprowadzanie danych
temperatury.
Zatem użyta wartość temperatury to:
Menu Użyta wartość temperatury
Atc włączona (on) Wewnętrzny pomiar temperatury
Atc wyłączona (off) Ręczne wprowadzane temperatury: krótko
nacisnąć przycisk Temp, następnie użyć
(przycisk 2) lub (przycisk 5), aby
wprowadzić temperaturę, potwierdzić wybór za
pomocą ‘Store’ (przycisk 6)
Tabela 1: Użycie kompensacji temperatury
4.5 Pomiar w drewnie: pomiar za pomocą dwóch pomiarowych wtyków bagnetowych (igieł
pomiarowych)
Do pomiaru drewna należy wbić wtyki pomiarowe w poprzek do włókien drewna, zapewniając dobrą
styczność pomiędzy wtykami (igłami) i drewnem (pomiar wzdłuż włókien drewna powoduje
minimalne odchylenia).
NIE UDERZAĆ URZĄDZENIA, ANI NIE APLIKOWAĆ IGIEŁ UŻYWAJĄC SIŁY!
Urządzenie może zostać uszkodzone.
Należy wybrać prawidłowy rodzaj drewna (zob. appendix A).
Strona 7 z 37
Dystrybucja Conrad Electronic Sp. z o.o., ul. Królowej Jadwigi 146, 30-212 Kraków, Polska
Zapewnić prawidłową temperaturę pomiarową.
Teraz odczytać wartość pomiarową lub po aktywowaniu funkcji auto-hold zainicjować nowy pomiar
naciskając (przycisk 6).
Zmierzona rezystancja będzie ekstremalnie wysoka podczas pomiaru suchego drewna (<15%), zatem
pomiar będzie potrzebować więcej czasu, aby osiągnąć końcową wartość, gdyż wyładowania
statyczne innych przedmiotów mogą chwilowo sfałszować pomiar.
Należy zatem pamiętać o wyładowaniu statycznym i odczekać wystarczająco długo, dopóki nie
zostanie wyświetlona stabilna wartość pomiarowa (niestabilna: miga „%”) lub użyć funkcji auto-hold.
Skrajnie dokładne pomiary mogą być przeprowadzane w zakresie 6 do 30%.
Poza tym zakresem dokładność będzie się zmniejszać, ale urządzenie dostarczy wartości
referencyjne, które nadal będą wystarczające.
Pomiar jest przeprowadzany pomiędzy pomiarowymi wtykami bagnetowymi z izolacją. Wymagania
dla dokładnego pomiaru:
- Wybrać prawidłowe miejsce do pomiaru: miejsce to powinno być pozbawione nieregularności, jak
zbitki żywiczne, sęki, pęknięcia, itd.
- Wybrać prawidłową głębokość pomiaru: Zalecenie: dla przyciętego drewna: docisnąć do 1/3
grubości materiału.
- Przeprowadzić wiele pomiarów: im bardziej pomiary zostaną uśrednione, tym dokładniejszy będzie
wynik.
- Należy zwrócić uwagę na kompensację temperatury: należy pozwolić, aby urządzenie dostosowało
się do temperatury drewna (Atc włączona – on) lub wprowadzić ręcznie dokładną temperaturę (Atc
wyłączona – off).
Częste źródła błędów:
-Należy uważać w przypadku suszonego drewna: rozproszenie wilgoci może być nieregularne, często
w rdzeniu jest więcej wilgoci niż na krawędzi.
- Wilgotność powierzchni/podłoża: Krawędź drewna może być bardziej wilgotna niż rdzeń, jeśli
drewno było przechowywane na zewnątrz i np. padał deszcz.
- Ochrona drewna i inne kuracje mogą fałszować pomiar.
- Zanieczyszczenie na przyłączach i wokół wtyków bagnetowych może skutkować błędnym
pomiarem.
Strona 8 z 37
Dystrybucja Conrad Electronic Sp. z o.o., ul. Królowej Jadwigi 146, 30-212 Kraków, Polska
Igły nie służą do przeprowadzania pomiarów na twardych materiałach budowlanych. Do pomiarów
takich materiałów zalecamy kabel GMK3810 oraz sondy szczotkowe GBSL91 lub GBSK91.
Należy odkręcić uchwyt igły i zamontować adaptery dla wtyków bananowych. Czerwony wtyk musi
zostać podłączony do gniazda po prawej stronie; to zmniejsza podatność na zakłócenia
elektromagnetyczne.
Wywiercić dwie dziury za pomocą Ø6mm (GBSK91) lub Ø8mm (GBSL91) w odstępach 8-10cm w
materiale, na którym ma zostać przeprowadzony pomiar. Nie należy używać gładkich wierteł: wynikłe
ciepło odparuje wilgotność, co będzie skutkować błędnymi pomiarami. Należy odczekać co najmniej
10 min., przedmuchać dziury, aby oczyścić je z pyłu. Nałożyć składnik przewodności na sondy typu
szczotkowego i wetknąć je w dziury. Wybrać prawidłowy materiał (zob. appendix B: dodatkowe
materiały), odczytać wartość pomiarową. Dopilnować, aby dziury wyschły jedna po drugiej,
(urządzenie zmierzy zbyt niską wartość), jeśli mają zostać użyte kilkakrotnie.
Ten efekt może zostać zrekompensowany przez użycie składnika przewodności: włożyć /zaaplikować
sporo składnika przewodności pomiędzy dziury a sondę typu szczotkowego i pozostawić elektrodę
wetkniętą w dziurę przez ok. 30 min. przed przeprowadzeniem pomiaru (z wyłączonym
urządzeniem). Kompensacja temperatury nie odgrywa żadnej roli przy użyciu pomiaru materiału
budowlanego.
4.6.2 Materiały ‘miękkie’
Najważniejszą rzeczą jest dobra styczność pomiędzy materiałami i igłami pomiarowymi. Jeśli nie jest
to możliwe ze względu na teksturę materiału zalecamy użycie adaptera kabla GMK3810 z
odpowiednimi elektrodami, takimi jak GSE91, GHE91, GHE91.
Odkręcić uchwyt igły i zamontować adaptery dla wtyków bananowych. Czerwony wtyk musi zostać
podłączony do gniazda po prawej stronie; to zmniejszy podatność zakłóceń elektromagnetycznych.
Procedura jak opisano w rozdziale na temat pomiarów w drewnie.
4.6.3 Pomiar substancji sypkiej, belek i inne pomiary specjalne
Używalne sondy: bolce pomiarowe GMS 300/91 zamontowane na GSE91 lub GSG91 z kablem
GMK3810 (czerwone przyłącze do gniazda po prawej stronie).
Pomiar szyn, zrębek drewna, materiałów izolacyjnych tp.:
Przy użyciu bolców pomiarowych należy unikać oscylujących ruchów przy wpychaniu sond. W innym
wypadku zagłębienia pomiędzy sondami i materiałem mogą fałszować wynik. Materiał powinien
zostać odpowiednio skompresowany. W razie wątpliwości powtórzyć pomiar kilka razy: najwyższa
wartość pomiarowa jest najdokładniejsza.
Strona 9 z 37
Dystrybucja Conrad Electronic Sp. z o.o., ul. Królowej Jadwigi 146, 30-212 Kraków, Polska
4.7 Pomiar na materiałach, bez zachowanych krzywych charakterystycznych
Wybrać reprezentatywną uniwersalną grupą materiałów „h.A”, „h.b” oraz „h.d” (np. odpowiadające
A, B, C i D GHH91), jeśli istnieje tabela konwersji.
Uwaga: ocena wilgotności mokro/sucho tych materiałów jest ważna jedynie dla drewna!
Należy zachować w pamięci poniższe informacje, kiedy używana jest kompensacja temperatury:
Automatyczna kompensacja temperatury powinna być zawsze aktywna podczas pomiaru drewna
(Act on), w przypadku wszystkich innych materiałów automatyczna kompensacja temperatury
powinna być wyłączona (Act off), i temperatura o wartości 20°C powinna zostać wprowadzona
ręcznie.
Dodatkowo w przypadku GM3850:
GMH3850 może zachować do 4 dodatkowych krzywych charakterystycznych użytkownika. W tym
celu muszą zostać przeprowadzone pomiary odpowiedniego punktu referencyjnego, z których musi
zostać wyprowadzona dokładna zawartość wilgotności za pomocą Darr-Probe lub metody CM.
Wyniki mogą zostać zachowane w urządzeniu za pomocą oprogramowania GMHKonfig-Software, i
można w nie wejść bezpośpośrednio za pomocą urządzenia.
W dodatku do wartości pomiarowej wyświetlana będzie jednocześnie indywidualna ocena
wilgotności. Ta ocena wilgotności jest jedynie wartością zalecaną, ostateczna ocena jest zależna od
zastosowania materiału.
Np. drewno opałowe może być używane podczas gdy instrument nada wyświetla komunikat ‘wet’ –
mokre!
Należy przestrzegać odpowiednich standardów i instrukcji!
Urządzenie może jedynie uzupełnić umiejętności rzemieślnika, jednak nie może ich zastąpić!
5.2 Preselekcja ulubionych materiałów (‘Sort’)
Preselekcja różnych materiałów (do 8) może zostać wybrana z menu dla efektywnej pracy z
urządzeniem. Przykładowo, można ustawić Menu Sort na 4 i zapisać żądane materiały w Sor.1, Sor.2,
Sor.3 oraz Sor.4, jeśli mierzone są 4 różne materiały. (funkcja niedostępna, jeśli Sort = off –
wyłączona)..
Jedynie 4 żądane materiały mogą zostać wybrane za pomocą przycisków up (w górę) oraz down (w
dół), po wyjściu z menu, a zmiana podczas pomiaru może zostać wygodnie wykonana. Wszystkie
materiału będą dostępne, kiedy funkcja Sort zostanie wyłączona – off. Sor. 1 do Sor.4 będą nadal
dostępne w ‘tle’; po ustawieniu menu Sort na 4, ograniczona selekcja 4 wprowadzonych materiałów
Strona 10 z 37
Dystrybucja Conrad Electronic Sp. z o.o., ul. Królowej Jadwigi 146, 30-212 Kraków, Polska
będzie ponownie aktywna. Jeśli użytkownik chce zmierzyć tylko jeden materiał: przy ustawieniu
menu Sort na 1 nie można dokonać zmiany na inny materiał, zatem nieprawidłowa operacja jest
niemożliwa.
6. Błędy i komunikaty systemowe
Wyświetlacz Znaczenie Rozwiązanie
Brak wyświetlacza, lub dziwny
wyświetlacz
Urządzenie nie reaguje na
naciskanie przycisku
Niskie napięcie baterii,
Wymienić baterię
urządzenie będzie działać przez
krótki czas
W przypadku zasilania
sieciowego: nieprawidłowe
napięcie
Wymienić zasilanie, jeśli wada
nadal istnieje: urządzenie
uszkodzone
Niskie napięcie baterii Wymienić baterię
W przypadku napięcia
sieciowego: nieprawidłowe
napięcie
Sprawdzić/wymienić zasilanie,
jeśli wada będzie nadal istnieć:
urządzenie uszkodzone
Niskie napięcie baterii Wymienić baterię
W przypadku zasilania
sieciowego: nieprawidłowe
napięcie
Sprawdzić/wymienić zasilanie,
jeśli wada nadal istnieje:
urządzenie uszkodzone
Błąd systemu Odłączyć baterię lub zasilanie,
odczekać jakiś czas, połączyć
ponownie
Urządzenie wadliweZwrócić do producenta w celu
---- Błąd czujnika: brak
podłączonego materiału
(wartość pomiarowa poniżej
dopuszczalnego zakresu), brak
ważnego sygnału
Ładunek na sondzie, urządzenie
wyładuje się (odpowiednio na
suchym drewnie)
Uszkodzony czujnik lub wadliwe Zwrócić do producenta w celu
Strona 11 z 37
Dystrybucja Conrad Electronic Sp. z o.o., ul. Królowej Jadwigi 146, 30-212 Kraków, Polska
Sprawdzić: Czy wartość
przekracza określony zakres
pomiarowy? temperatura
Uszkodzona sonda lub
urządzenie
Err. 2 Wartość poniżej zakresu
wyświetlacza
zbyt wysoka
Zwrócić do producenta w celu
przeprowadzenia naprawy
Sprawdzić: Czy wartość jest
poniżej określonego zakresu
pomiarowego? zbyt niska
temperatura!
Uszkodzona sonda, kabel lub
urządzenie
Zwrócić do producenta w celu
przeprowadzenia przez niego
naprawy
Err. 7 Błąd systemuZwrócić do producenta w celu
przeprowadzenia przez niego
naprawy
7. Sprawdzanie dokładności / Usługi regulacyjne
Dokładność może zostać sprawdzona przy użyciu adaptera testującego GPAD 38 (wyposażenie
dodatkowe).
Aby sprawdzić dokładność, należy wybrać krzywą charakterystyczną materiału „.rEF”, wybrać
wyświetlanie wilgotności „%u” i podłączyć adapter testujący do igieł. Urządzenie musi wyświetlać
drukowaną wartość dla GMH38xx.
Jeśli dokładność nie odpowiada dłużej nadrukowi GPAD 38, zalecamy przesłanie urządzenia do
producenta w celu wykonania nowej regulacji.
Strona 12 z 37
Dystrybucja Conrad Electronic Sp. z o.o., ul. Królowej Jadwigi 146, 30-212 Kraków, Polska