Daikin ETSH16P30D, ETSH16P50D, ETSX16P30D, ETSX16P50D, ETSHB16P30D Installer reference guide [nl]

Uitgebreide handleiding voor de

installateur

Daikin Altherma 3 H HT ECH2O

ETSH(B)16P30D

ETSH(B)16P50D

06/2019

ETSX(B)16P30D

ETSX(B)16P50D

Warmtepomp (binnenunit) met geïntegreerde boiler

Uitgebreide handleiding voor de installateur

Nederlands

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave

1 Algemene veiligheidsmaatregelen 3

1.1 Bijzondere veiligheidsinstructies ............................................... 3

1.1.1 Neem de aanwijzingen in acht .................................... 4

1.1.2 Betekenis van de waarschuwingen en symbolen ....... 4

1.2 Veiligheidsinstructies voor de montage en de werking ............. 4

1.2.1 Algemeen.................................................................... 4

1.2.2 Reglementair gebruik.................................................. 5

1.2.3 Opstellingsruimte van het apparaat ............................ 5

1.2.4 Elektrische installatie .................................................. 6

1.2.5 Vereisten aan het verwarmings- en boilerwater.......... 6

1.2.6 Verwarmingsinstallatie en sanitairzijdige aansluiting .. 6

1.2.7 Werking....................................................................... 6

1.3 Onderhoud, oplossing van storingen en buiten bedrijf stellen... 6

1.4 Garantiebepalingen ................................................................... 7

2 Productbeschrijving 8

2.1 Opbouw en onderdelen ............................................................. 8

2.2 Functie van de 3-weg-omschakelkleppen ................................. 10

3 Plaatsing en installatie 11

3.1 Afmetingen en aansluitmaten.................................................... 11

3.2 Transport en bezorging ............................................................. 12

3.3 Warmtepomp plaatsen .............................................................. 12

3.3.1 Opstelplaats kiezen..................................................... 12

3.3.2 Apparaat plaatsen....................................................... 13

3.4 Apparaat voor installatie voorbereiden...................................... 14

3.4.1 Voorruit afnemen ........................................................ 14

3.4.2 Afdekking verwijderen................................................. 14

3.4.3 Regelingshuis op servicestand zetten ........................ 14

3.4.4 Regelingshuis openen ................................................ 15

3.4.5 Warmte-isolatie afnemen ............................................ 15

3.4.6 Ontluchtingsklep openen ............................................ 16

3.4.7 Positioneren van de aansluitingen van de toevoer-

en retourleidingen van de verwarmingsinstallatie ....... 16

3.4.8 Opening in de afdekking maken ................................. 17

3.4.9 Draaiknop van de regeling aanbrengen...................... 18

3.4.10 Kap beveiligen ............................................................ 18

3.5 Optioneel toebehoren installeren .............................................. 18

3.5.1 Montage van de elektrische Backup-Heater

(EKBUxx) .................................................................... 18

3.5.2 Montage aansluitset externe warmteopwekker........... 18

3.5.3 Montage DB-aansluitkit............................................... 19

3.5.4 Inbouw P-aansluitkit.................................................... 19

3.6 Wateraansluiting........................................................................ 19

3.6.1 Hydraulische leidingen aansluiten .............................. 20

3.7 Elektrische aansluiting............................................................... 21

3.7.1 Totaal bedradingsschema........................................... 22

3.7.2 Positie van de schakelprintplaten en klemrails ........... 23

3.7.3 Netaansluiting ............................................................. 23

3.7.4 Algemene informatie over de elektrische aansluiting.. 23

3.7.5 Warmtepomp buitenunit aansluiten ............................ 23

3.7.6 Buitentemperatuursensor (optioneel) aansluiten ........ 24

3.7.7 Extern schakelcontact................................................. 24

3.7.8 Extern warmteverzoek (EBA)...................................... 24

3.7.9 Externe warmteopwekker aansluiten .......................... 25

3.7.10 Kamerthermostaat aansluiten ..................................... 26

3.7.11 Aansluiting optionele systeemcomponenten............... 26

3.7.12 HP convector aansluiten ............................................. 26

3.7.13 Aansluiting schakelcontacten (AUX-uitgangen) .......... 27

3.7.14 Laagtarief netaansluiting (HT/NT) ............................... 27

3.7.15 Aansluiting intelligente regelaar (Smart Grid - SG) ..... 28

3.8 Installatie vullen......................................................................... 28

3.8.1 Waterkwaliteit controleren en manometer afstellen .... 28

3.8.2 Warmater warmteoverbrenger vullen.......................... 28

3.8.3 Boiler vullen ................................................................ 28

3.8.4 Verwarmingsinstallatie vullen...................................... 29

4 Configuratie 31

5 Inbedrijfstelling 32

5.1 Voorwaarden .............................................................................. 32

5.2 Inbedrijfstelling bij lage omgevingstemperaturen ....................... 32

5.3 Hydraulisch systeem ontluchten................................................. 32

5.4 Minimum debiet controleren ....................................................... 33

5.5 Dekvloerdroging starten (alleen indien nodig)............................ 33

5.6 Checklist voor inbedrijfstelling .................................................... 33

5.7 Aan de gebruiker overhandigen ................................................. 33

6 Inspectie en onderhoud 34

6.1 Algemene inspectie en onderhoud............................................. 34

6.2 Jaarlijkse onderhoudswerkzaamheden ...................................... 34

6.3 Boiler vullen, bijvullen................................................................. 35

6.4 Verwarmingssysteem vullen, bijvullen........................................ 35

7 Fouten en storingen 36

7.1 Fouten signaleren en storingen verhelpen ................................. 36

7.2 Overzicht van mogelijke storingen ............................................. 36

7.3 Foutcodes................................................................................... 39

7.4 Noodwerking .............................................................................. 48

8 Buitenbedrijfstelling 49

8.1 Tijdelijk stilleggen ....................................................................... 49

8.1.1 Aftappen van het voorraadvat...................................... 49

8.1.2 Leegmaken van het verwarming- en

warmwatercircuit .......................................................... 50

8.2 Definitieve buitenbedrijfstelling en afvoer................................... 50

9 Technische gegevens 52

9.1 Vermeldingen op het typeplaatje................................................ 52

9.2 Aanhaalmomenten ..................................................................... 52

9.3 Elektrisch aansluitschema.......................................................... 53

9.4 Buizenscherma koudemiddelcircuit............................................ 55

9.5 Hydraulische aansluiting ............................................................ 55

9.5.1 Aansluiting hydraulische systeem................................ 55

9.6 Technische gegevens ................................................................ 57

9.7 Combinatietabel ......................................................................... 59

9.8 Vermogenstabellen .................................................................... 59

9.9 Afmetingen ................................................................................. 60

9.9.1 Apparaat ...................................................................... 60

9.9.2 Aansluitset voor externe verwarming (optioneel)......... 61

9.10 Buizenschema ............................................................................ 62

9.11 Externe aannsluitschakelschema´s ............................................ 64

9.12 Inbedrijfneming ........................................................................... 65

9.12.1 Montage Backup-Heater .............................................. 65

9.12.2 Regelingsbehuizing...................................................... 66

9.13 Hydraulisch vermogen................................................................ 66

10 Aantekeningen 67

Uitgebreide handleiding voor de installateur

2

Warmtepomp (binnenunit) met geïntegreerde boiler

Daikin Altherma ETS(X/H)(B)-D

008.1447299_00 – 06/2019 – NL

1 Algemene

veiligheidsmaatregelen

1.1 Bijzondere veiligheidsinstructies

1 Algemene veiligheidsmaatregelen

WAARSCHUWING

Apparaten die niet correct ingesteld en
geïnstalleerd zijn, kunnen de functie
van het apparaat nadelig beïnvloeden
en/of ernstig of dodelijk letsel van de
gebruiker veroorzaken.

▪ Werkzaamheden aan de binnenunit

(zoals bijv. instelling, inspectie, aan­sluiting en eerste inbedrijfstelling) al­leen door personen laten uitvoeren,
die geautoriseerd zijn en voor de be­treffende werkzaamheden een, be-

voegdheidstechnische of bedrijfs­matige opleiding hebben genoten,

evenals aan een door een verant­woordelijke instantie erkende ver­volgopleiding hebben deelgenomen.
Hierbij horen met name verwar-

mingstechnici, elektrotechnici en
aircotechnici die op basis van hun
opleiding en kennis ervaring heb-

ben in de installatie en het onder­houd van verwarmings- koel- en air­cosystemen alsmede van warmwa­terboilers.

WAARSCHUWING

Het negeren van de volgende veilig­heidsinstructies kan leiden tot ernstig li­chamelijk letsel of de dood.

▪ Dit apparaat mag enkel door kinde-

ren van 8 jaar en ouder en personen
met beperkte fysieke, sensorische of
mentale vaardigheden of een gebrek
aan ervaring of kennis worden ge­bruikt wanneer ze onder toezicht
staan of worden geïnformeerd over
het veilige gebruik van het apparaat
en de daaruit voortvloeiende geva­ren begrijpen. Kinderen mogen niet
met het apparaat spelen. Reiniging
en onderhoud mogen niet door kin-
deren zonder toezicht worden uitge­voerd.

▪ De netaansluiting moet conform

IEC60335-1 via een scheidingsvoor­ziening worden gemaakt die de
scheiding van iedere pool met een
contactopeningswijdte conform de
voorwaarden van overspanningsca­tegorie III voor volle scheiding heeft.

▪ Alle elektrotechnische werkzaamhe-

den mogen alleen door elektrotech­nisch gekwalificeerd deskundig per­soneel met inachtneming van de na­tionale voorschriften en de instruc­ties in deze handleiding worden uit­gevoerd.
Zorg ervoor dat er een geschikt
stroomcircuit wordt gebruikt.
Onvoldoende belastbaarheid van het
stroomcircuit of ondeskundig uitge­voerde aansluitingen kunnen elektri­sche schokken of brand veroorza­ken.

▪ In het gebouw moet er een drukont-

lastingsvoorziening met een in­gangsdruk van kleiner dan als
0,6MPa (6bar) geïnstalleerd wor­den. De hierop aangesloten afvoer­leiding moet met een continue daling
en een vrije afloop in een vorstvrije
omgeving geïnstalleerd worden (zie

Hfst. 3.3).

▪ Uit de afvoerleiding van de drukont-

lastingsvoorziening kan water drup­pelen. De afvoeropening moet naar
de atmosfeer toe open blijven.

▪ De drukontlastingsvoorziening moet

regelmatig gebruikt worden om kalk­afzettingen te verwijderen en er ze­ker van te zijn dat hij niet geblok­keerd is.

▪ Boiler en warmwatercircuit kunnen

geleegd worden. De aanwijzingen in

Hfst. 8.1 moeten in acht worden ge-

nomen.

Daikin Altherma ETS(X/H)(B)-D
Warmtepomp (binnenunit) met geïntegreerde boiler

008.1447299_00 – 06/2019 – NL

Uitgebreide handleiding voor de installateur

3

1 Algemene veiligheidsmaatregelen

1.1.1 Neem de aanwijzingen in acht

▪ De oorspronkelijke documentatie is geschreven in de Duitse taal.

Alle andere talen zijn vertalingen.

▪ Lees deze installatie- en gebruiksaanwijzing aandachtig voor u

met de montage en de inbedrijfstelling begint of voor u aan de ver­warmingsinstallatie gaat werken.

▪ De in dit document beschreven veiligheidsinstructies gaan om

zeer belangrijke thema´s. Volg ze zorgvuldig op.

▪ De installatie van het systeem en van alle in deze handleiding en

in de overige van kracht zijnde documenten voor de installateur
beschreven werkzaamheden, moeten door een gecertificeerde in­stallateur uitgevoerd worden.

Documentatieset

Dit document maakt deel uit van een documentatieset van eveneens
geldige documenten. De volledige set bestaat uit:

▪ Installatiehandleiding voor de binnenunit (formaat: papier - in de

leveringsomvang van de binnenunit inbegrepen)

▪ Gebruiksaanwijzing voor de binnenunit (formaat: papier - in de le-

veringsomvang van de binnenunit inbegrepen)

▪ Bedrijfshandboek warmtepomp (formaat: papier - in de leverings-

omvang van de binnenunit inbegrepen)

▪ Installatiehandleiding voor de buitenunit (formaat: papier - in de le-

veringsomvang van de buitenunit inbegrepen)

▪ Installatiehandleidingen voor optionele componenten (formaat: pa-

pier - in de leveringsomvang van de betreffende component inbe­grepen)

▪ Uitgebreide handleiding voor de installateur van de binnenunit

(formaat: digitaal)

▪ Uitgebreide handleiding voor de installateur van de buitenunit (for-

maat: digitaal)

De referentiehandboeken bevatten de volledige set technische ge­gevens, de gedetailleerde beschrijving van beproefde procedures en
informatie omtrent onderhoud, oplossen van fouten en buiten bedrijf
stellen.

De digitale documenten en de nieuwste versies van de meegelever­de documentaties zijn op de plaatselijke Daikin-website of op aan­vraag bij uw dealer beschikbaar. De Daikin-website is comfortabel
via de QR-code op uw apparaat te bereiken.

1.1.2 Betekenis van de waarschuwingen en symbolen

In deze installatie- en gebruiksaanwijzing worden de veiligheidsaan­duidingen ingedeeld op basis van de ernst van het gevaar en de
kans dat het zich voordoet.

GEVAAR

Wijst op een direct dreigend gevaar.

Het negeren van deze waarschuwing leidt tot ernstig letsel
of de dood

WAARSCHUWING

Wijst op een mogelijk gevaarlijke situatie

Het negeren van deze waarschuwing kan leiden tot ernstig
letsel of de dood.

VOORZICHTIG

Wijst op een mogelijk schadelijke situatie

Het negeren van deze waarschuwing kan leiden tot schade
aan eigendommen en aan het milieu alsook tot licht letsel.

Dit symbool duidt op een tip en nuttige informatie voor de
gebruiker. Het is dus geen waarschuwing voor mogelijke
gevaren

Speciale waarschuwingssymbolen

Sommige gevaren worden door speciale symbolen aangegeven.

Elektrische stroom

Explosiegevaar

Gevaar voor brandwonden

Vergiftigingsgevaar

Geldigheid

Sommige informatie in deze handleiding heeft een beperkte geldig­heid. De geldigheid wordt aan de hand van een symbool aangege­ven.

Warmtepomp buitenunit

Binnenunit warmtepomp

FWXV-ATV3

Voorgeschreven aanhaalmoment in acht nemen

Geldt alleen voor apparaten met drukloze aansluiting van
het zonnesysteem (DrainBack).

Geldt alleen voor apparaten met bivalente aansluiting van
het zonnesysteem (Biv).

Aleen geldig voor binnenunits met koelfunctie

Taakoverzichten

1 Taakoverzichten worden op een lijst weergegeven. Wanneer ta-

ken in een bepaalde volgorde moeten worden uitgevoerd, wor­den ze genummerd.

è

Resultaten van een handeling worden met een pijl aangeduid.

1.2 Veiligheidsinstructies voor de montage en de werking

1.2.1 Algemeen

WAARSCHUWING

Apparaten die niet correct ingesteld en geïnstalleerd zijn,
kunnen de functie van het apparaat nadelig beïnvloeden
en/of ernstig of dodelijk letsel van de gebruiker veroorza­ken.

▪ Werkzaamheden aan de binnenunit (zoals bijv. instel-

ling, inspectie, aansluiting en eerste inbedrijfstelling) al­leen door personen laten uitvoeren, die geautoriseerd
zijn en voor de betreffende werkzaamheden een, be-

voegdheidstechnische of bedrijfsmatige opleiding
hebben genoten, evenals aan een door een verant-

woordelijke instantie erkende vervolgopleiding hebben
deelgenomen. Hierbij horen met name verwarmings-
technici, elektrotechnici en aircotechnici die op ba­sis van hun opleiding en kennis ervaring hebben in de
installatie en het onderhoud van verwarmings- koel- en
aircosystemen alsmede van warmwaterboilers.

▪ Schakel bij alle werkzaamheden aan de binnenunit de

externe hoofdschakelaar uit en beveilig hem tegen op­nieuw inschakelen.

▪ Laat geen gereedschap of andere voorwerpen onder

de kap van het apparaat achter als de installatie- en
onderhoudswerkzaamheden zijn voltooid.

Uitgebreide handleiding voor de installateur

4

Warmtepomp (binnenunit) met geïntegreerde boiler

Daikin Altherma ETS(X/H)(B)-D

008.1447299_00 – 06/2019 – NL

1 Algemene veiligheidsmaatregelen

Gevaren voorkomen

De binnenunit is volgens de laatste stand van de techniek en de er­kende technische regels gebouwd. Bij ondeskundig gebruik kan ech­ter lichamelijk letsel en materiële schade ontstaan. Ter voorkoming
van gevaren mogen de apparaten uitsluitend worden geïnstalleerd of
gebruikt:

▪ wanneer ze reglementair worden gebruikt,

▪ en wanneer ze in onberispelijke staat verkeren.

Dit veronderstelt dat u de inhoud van deze installatie- en gebruiks­aanwijzing kent en toepast, dat u alle geldende veiligheids- en ar­beidsgeneeskundige voorschriften en alle voorschriften om ongeval­len te voorkomen naleeft.

Voorafgaand aan werkzaamheden aan het hydraulische
systeem

▪ Werkzaamheden aan de installatie (als bijv. plaatsing, aansluiting

en eerste inbedrijfstelling) alleen door personen die geautoriseerd
zijn en voor de betreffende werkzaamheid een desbetreffende
technische of ambachtelijke opleiding met succes hebben ge­volgd.

▪ Schakel bij alle werkzaamheden aan de installatie de externe

hoofdschakelaar uit en beveilig hem tegen onbedoeld inschake­len.

▪ Loodverzegelingen mogen niet beschadigd of verwijderd worden.

▪ Let er a.u.b. op dat de veiligheidsventielen bij aansluiting aan de

verwarmingszijde aan de eisen conform EN12828 en bij aanslui­ting aan de drinkwaterzijde aan de eisen conform EN12897 vol­doen.

1.2.2 Reglementair gebruik

De binnenunit mag uitsluitend worden gebruikt voor de warmwater­bereiding, als ruimteverwarmingssysteem en afhankelijk van de uit­voering ook als ruimtekoelsysteem.

De binnenunit mag alleen overeenkomstig de instructies in deze
handleiding opgesteld, aangesloten en in bedrijf gesteld worden.

Alleen het gebruik van een door de fabrikant goedgekeurd, hiervoor
passende buitenunit is toegestaan.

ETSH16P30D

ETSHB16P30D

ETSX16P30D

ETSXB16P30D

ETSH16P50D

ETSHB16P50D

ETSX16P50D

ETSXB16P50D

EPRA14DAV3 P

EPRA16DAV3 P

EPRA18DAV3 P

EPRA14DAW1 P

EPRA16DAW1 P

EPRA18DAW1 P

Tab.1-1 Toelaatbare combinaties

Ieder ander gebruik geldt als niet-reglementair. In dat geval is de ge­bruiker zelf aansprakelijk voor eventuele schade.

Het beoogde gebruik veronderstelt ook het naleven van de vereisten
ten aanzien van onderhoud en inspectie. Reserveonderdelen moe­ten aan de minimale technische vereisten van de fabrikant beant­woorden. Dit is bijvoorbeeld het geval bij originele vervangende on­derdelen.

1.2.3 Opstellingsruimte van het apparaat

WAARSCHUWING

De kunststofwand van de binnenunit kan door externe
warmte (>80°C) smelten en in extreme gevallen vuur van­gen.

▪ De binnenunit altijd met een minimum afstand van 1m

t.o.v. andere warmtebronnen (>80°C) (bijv. elektrische
kachel, gaskachel, schoorsteen) en brandbare materia­len plaatsen.

VOORZICHTIG

▪ De binnenunit alleen plaatsen indien een voldoende

draagkrachtige ondergrond van 1050kg/m2 plus veilig­heidstoeslag, wordt gegarandeerd. De ondergrond
moet vlak, waterpas en glad zijn.

▪ Een plaatsing buiten is niet toegestaan.

▪ De plaatsing in explosiegevaarlijke omgevingen is niet

toegestaan.

▪ De elektronische regeling mag in geen enkel geval aan

weersinvloeden als bijv. regen of sneeuw worden bloot­gesteld.

▪ De boiler mag niet permanent aan direct zonlicht wor-

den blootgesteld, omdat UV-stralen en weersinvloeden
het kunststof aantasten.

▪ De binnenunit moet op een vorstvrije locatie worden

geplaatst.

▪ Garanderen dat door het waterleidingbedrijf geen

agressief drinkwater wordt geleverd. Eventueel is een
geschikter watervoorbereiding vereist.

▪ Houd beslist de minimum afstanden t.o.v. muren en andere voor-

werpen aan (Hfst. 3.3).

VOORZICHTIG

▪ Indien er een DrainBack zonneverwarmingssys-

teem is aangesloten: Installeer de binnenunit ver ge­noeg beneden de zonnecollectoren om het volledige le­gen van het zonneverwarmingssysteem mogelijk te
maken. (Leef de aanwijzingen in het handboek van het
DrainBack zonnesysteem na). Onvoldoende hoogtever­schil kan tot vernieling van het DrainBack zonnesys­teem leiden.

▪ De binnenunit mag niet in vertrekken met omgevings-

temperaturen van boven de 40°C worden gebruikt.

VOORZICHTIG

▪ De noodzakelijke concentratie kan afahnkelijk van het

type glycol verschillen. Vergelijk ALTIJD de eisen in de
tabel bovenaan met de door de glycolfabrikant vermel­de technische gegevens. Voldoe indien nodig aan de
door de glycolfabrikant vastgelegde eisen.

▪ De concentratie van het toegevoegde glycol mag

NOOIT boven de 35% liggen.

▪ Als de vloeistof in het systeem is bevroren kan de

pomp NIET starten. Houd er rekening mee dat de vloei­stof in het systeem nog steeds kan bevriezen als het
systeem alleen tegen barsten is beschermd.

▪ Als er GEEN glycol aan het systeem wordt toegevoegd

en er een stroomuitval of een uitval van de pomp op­treedt, moet het water uit het systeem worden afgela­ten.

▪ Als het water binnen het systeem stilstaat kan het een-

voudiger bevriezen en daardoor het systeem beschadi­gen.

Daikin Altherma ETS(X/H)(B)-D
Warmtepomp (binnenunit) met geïntegreerde boiler

008.1447299_00 – 06/2019 – NL

Uitgebreide handleiding voor de installateur

5

1 Algemene veiligheidsmaatregelen

VOORZICHTIG

Glycol absorbeert water vanuit de omgeving. Voeg daarom
GEEN glycol toe dat aan de lucht blootgesteld is geweest.
Als de glycoltank niet met de dop wordt gesloten, neemt de
concentratie aan weter toe. De glycolconcentratie is dan
lager dan aangenomen. Als gevolg kunnen de hydraulis­chec componenten bevriezen. Neem preventieve maatre­gelen om verregaand te vermijden dat glycol aan de lucht
wordt blootgesteld.

VOORZICHTIG

Gebruik alleen propyleenglycol inclusief de noodzakelijke
inhibitoren geklassificeerd als categorieIII conform
EN1717.

VOORZICHTIG

▪ Als er een overdruk optreedt zet het systeem iets vloei-

stof via de drukontlastingsklep vrij. Als er glycol aan het
systeem is toegevoegd, dienen er geschikte maatrege­len te worden genomen om het glycol veilig op te van­gen.

▪ Zorg er in ieder geval voor dat de slang van de drukont-

lastingsklep ALTIJD vrij is om de druk af te laten. Zorg
ervoor dat er geen water in de slang achterblijft en/of
bevriest.

1.2.4 Elektrische installatie

▪ De elektrische installatie mag uitsluitend worden aangelegd door

elektrotechnisch deskundig personeel met inachtneming van de
van toepassing zijnde elektrotechnische richtlijnen en de voor­schriften van het elektriciteitsbedrijf.

▪ Vergelijk voor het aansluiten van de stroomtoevoer de netspan-

ning op het typeplaatje van de verwarmingsinstallatie met de voe­dingsspanning.

▪ Scheid de voeding alvorens werkzaamheden aan onder spanning

staande onderdelen uit te voeren (schakel de hoofdschakelaar en
de zekering uit en borg deze tegen onbedoeld herinschakelen).

▪ Breng na het voltooien van de werkzaamheden toestelbekleding

en onderhoudskleppen onmiddellijk weer aan.

1.2.5 Vereisten aan het verwarmings- en boilerwater

Schade door afzettingen en corrosie voorkomen: ter vermijding van
corrosieproducten en afzettingen, de desbetreffende regels van de
techniekin acht nemen.

Minimumvereisten voor de kwaliteit van vul- en aanvulwater:

▪ Waterhardheid (calcium en magnesium, berekend als calciumcar-

bonaat): ≤3mmol/l

▪ Geleidbaarheid: ≤1500 (ideaal: ≤100) μS/cm

▪ Chloride: ≤250mg/l

▪ Sulfaat: ≤250mg/l

▪ pH-waarde: 6,5- 8,5

INFORMATIE

Om voor vorstbescherming bij stroomuitval te zorgen kan
er glycol aan het verwarmingscircuit toegevoegd worden.
Neem hiervoor de aanwijzingen in Hfst. 3.8.4 in acht.

Bij vul- en aanvulwater dat zeer hard is (>3mmol/l - som van calci­um- en magnesiumconcentraties, berekend als calciumcarbonaat)
moeten er maatregelen voor onzilting, ontharding of stabilisatie van
de hardheid worden genomen. Wij adviseren Fernox kalk- en corro­siebeschermingsmiddel KSK. Bij andere van de minimum eisen af­wijkende eigenschappen zijn er geschikte conditioneringsmaatrege­len noodzakelijk om aan de vereiste waterkwaliteit te voldoen.

Het gebruik van vul- en aanvulwater dat niet aan de vermelde kwali­teitsvereisten voldoet, kan een duidelijk verkorte levensduur van het
apparaat veroorzaken. Alleen de exploitant is hiervoor verantwoor­delijk.

1.2.6 Verwarmingsinstallatie en sanitairzijdige aansluiting

▪ Installeer de verwarmingsinstallatie in overeenstemming met de

veiligheidsvoorschriften van EN12828.

▪ De wateraansluiting moet aan de eisen van EN12897 voldoen.

Bovendien moet acht worden geslagen op de vereisten van

▪ EN1717 – Bescherming tegen verontreiniging van drinkwater in

waterinstallaties en algemene eisen voor inrichtingen ter voor­koming van verontreiniging door terugstroming (Protection
against pollution of potable water installations and general re­quirements of devices to prevent pollution by backflow)

▪ EN61770 – Elektrische toestellen verbonden met het waterlei-

dingnet - Voorkomen van terughevelen van niet-drinkbaar water
naar het net en het falen van slangstellen (Electric appliances
connected to the water mains – Avoidance of backsiphonage
and failure of hose-sets)

▪ EN806 – Eisen voor drinkwaterinstallaties voor gebouwen

(Specifications for installations inside buildings conveying water
for human consumption)

▪ en aanvullend, de wetgeving in het land van gebruik.

Bij de werking van de binnenunit kan de boilertemperatuur boven de
65°C komen te liggen.

▪ Bij de installatie van het systeem moet daarom een verbrandings-

bescherming (warmwater-mengvoorziening, bijv. VTA32) gemon­teerd worden.

Als de binnenunit op een verwarmingssysteem wordt aangesloten
waarin buizen, stalen verwarmingselementen of niet tegen diffusie
beveiligde buizen voor vloerverwarming voorkomen, is het mogelijk
dat slib, spaanders of vijlsel in de warmwaterboiler terechtkomen en
verstopping, plaatselijke oververhitting en corrosieschade veroorza­ken.

▪ Ter voorkoming van mogelijke schade moet er een vuilfilter of sli-

bafscheider in het retourcircuit van de installatie gemonteerd wor­den (SAS 1 of SAS 2).

▪ De vuilfilter moet op regelmatige intervallen worden gereinigd.

1.2.7 Werking

De binnenunit:

▪ pas gebruiken als de installatie en de aansluitwerkzaamheden zijn

voltooid.

▪ uitsluitend met volledig gevulde boiler (vulpeil controleren) en ver-

warmingcircuit gebruiken.

▪ met maximaal 3bar installatiedruk gebruiken.

▪ uitsluitend met drukregelaar aan de externe watervoorziening

(toevoerleiding) aansluiten.

▪ uitsluitend met gemonteerde afdekkap gebruiken.

De voorgeschreven onderhoudsintervallen moeten aangehouden en
inspectiewerkzaamheden uitgevoerd worden.

1.3 Onderhoud, oplossing van storingen en buiten bedrijf stellen

Werkzaamheden voor onderhoud, oplossen van storingen en buiten
bedrijf stellen mogen niet zonder kennis van de relevante veilig­heidsvoorzieningen en in geval van afvalverwijdering van de natio­nale richtlijnen worden uitgevoerd. Neem hiervoor de betreffende in­formatie in het uitgebreide handleiding voor de installateur in acht.

Uitgebreide handleiding voor de installateur

6

Warmtepomp (binnenunit) met geïntegreerde boiler

Daikin Altherma ETS(X/H)(B)-D

008.1447299_00 – 06/2019 – NL

Aanwijzingen voor de afvalverwijdering

Wij hebben de binnenunit milieuvriendelijk geconstrueerd. Bij de af­voer treedt er alleen afval op dat ofwel hergebruikt kan worden of
thermisch behandel kan worden. De gebruikte materialen die ge­schikt zijn voor hergebruik kunnen gesorteerd worden.

Wij hebben dankzij de milieuvriendelijke constructie van
de binnenunit de voorwaarden geschapen voor een milieuvriendelij­ke afvalverwerking. Het is de verantwoordelijkheid van de gebruiker
om de verwijdering op de juiste wijze en overeenkomstig de in zijn/
haar land geldende regels te laten plaatsvinden.

Het kenmerk op het product geeft aan dat elektrische en
elektronische producten niet bij het ongesorteerde huishoudelijk af­val horen.

Het is de verantwoordelijkheid van de gebruiker om de verwijdering
op de juiste wijze en overeenkomstig de in zijn/haar land geldende
regels te laten plaatsvinden.

▪ De demontage van het systeem en de hantering van koelmidde-

len, olie en andere onderdelen mogen uitsluitend door een ge­kwalificeerde monteur worden uitgevoerd.

▪ Voer uitsluitend af naar een inrichting die is gespecialiseerd in

hergebruik.

Voor meer informatie kunt u terecht bij uw installatiebedrijf of de
daarvoor verantwoordelijke lokale overheden.

1 Algemene veiligheidsmaatregelen

1.4 Garantiebepalingen

De wettelijke garantievoorwaarden zijn geldig. Onze verdere van
toepassing zijnde garantiebepalingen vindt u op internet. Vraag in­dien nodig uw leverancier.

Foutieve installatie, inbedrijfstelling en foutief onderhoud laten de ga­rantie vervallen. Neem bij vragen contact op met onze klantenservi­ce.

Recht op garantieprestaties is alleen van toepassing als aangetoond
kan worden dat de jaarlijkse onderhoudswerkzaamheden als ver­meld in het uitgebreide handleiding voor de installateur zijn uitge­voerd.

Daikin Altherma ETS(X/H)(B)-D
Warmtepomp (binnenunit) met geïntegreerde boiler

008.1447299_00 – 06/2019 – NL

Uitgebreide handleiding voor de installateur

7

2 Productbeschrijving

33

RoCon+ B1

26

24

10

25

2 Productbeschrijving

2.1 Opbouw en onderdelen

Buitenkant apparaat

Bovenkant apparaat

Afb.2-1 Opbouw en onderdelen - buitenkant van het apparaat

(1)

Afb.2-2 Opbouw en onderdelen - bovenkant van het apparaat

(1)

(1)

Legenda zie Tab. 2-1

Uitgebreide handleiding voor de installateur

8

Warmtepomp (binnenunit) met geïntegreerde boiler

Daikin Altherma ETS(X/H)(B)-D

008.1447299_00 – 06/2019 – NL

2 Productbeschrijving

Inwendige opbouw ETS(X/H)(B)16P30D

Inwendige opbouw ETS(X/H)(B)16P50D

Afb.2-3 Opbouw en bestanddelen - inwendige opbouw ETS(X/H)

(B)16P30D

(1)

Daikin Altherma ETS(X/H)(B)-D
Warmtepomp (binnenunit) met geïntegreerde boiler

008.1447299_00 – 06/2019 – NL

(1)

Legenda zie Tab. 2-1

Afb.2-4 Opbouw en bestanddelen - inwendige opbouw ETS(X/H)

(B)16P50D

(1)

Pos. Omschrijving Pos. Omschrijving

1 Zonne-energiesysteem -

25 Typeplaatje

toevoer

2 Koudwateraansluiting 26 Afdekkap

3 Warm water 27 Zonne-energiesysteem -

retour

4 Voeding ruimteverwar-

ming

28 Biv – aanvoer (alleen ty-

pe ETS(X/H)B)

5 Afvoer ruimteverwarming 29 Biv – retour (alleen type

ETS(X/H)B)

6 Circulatiepomp 30 Handmatige ontluchtings-

klep

Uitgebreide handleiding voor de installateur

9

2 Productbeschrijving

Pos. Omschrijving Pos. Omschrijving

7 Overdrukklep 31 Aansluiting watertoevoer

buitenunit

7a Circulatierem (toebeho-

ren)

32 Aansluiting waterafvoer

buitenunit

8 Automatische ontluchter 33 Statusweergave

9 Boiler (dubbelwandige

mantel van polypropy-

34 Kogelkraan (verwar-

mingscircuit)
leen met PUR-hard­schuim warmte-isolatie)

10 Vul- en leegaansluiting of

zonnesysteem - retour-

35 KFE-kraan (verwar-

mingscircuit)
aansluiting

11 Opname voor zonne-

energieregeling of hand­greep

12 Warmtewisselaar (roest-

vrij staal) voor de opwar-

37

Boilertemperatuursensor

t

DHW1

38 Aansluiting membraanex-

pansievat
ming van drinkwater

13 Warmtewisselaar (rvs)

39 Regelingsbehuizing
voor boilerlading resp.
verwarmingsondersteu­ning

14 Biv-warmtewisselaar

(rvs) voor de boilerlading
met ext. verwarming

41 EKSRPS4 (Optioneel):

zonnesysteem regelings­en pompeenheid

(bijv. zonne-energie)

15 Aansluiting voor optione-

le elektrische Backup­Heater EKBUxx

16 Zonne-energie - toevoer

gelaagde buis

3UVB13-weg-omschakelklep

(intern warmteopwek­kingscircuit)

3UV

3-weg-omschakelklep

DHW

(warm water / verwar­men)

17 Vulpeilweergave (boiler-

DS Druksensor
water)

18 Optioneel: elektrische

FLS Flowsensor
Backup-Heater (EKBUxx)

19 Voelerdompelhuls voor

boilertemperatuursensor
t

GHW1

20 Drukloos boilerwater t

t

Temperatuursensor van

V

de toevoertemperatuur

Toevoertemperatuursen-

V,BH

sor Backup-Heater

21 Zonnedeel RoCon

Bedieningsgedeelte re-

+ B1

geling

22 Warmwaterzone MAG Membraanexpansievat

23 Aansluiting van de veilig-

FS Stromingsschakelaar
heidsoverloop

24 Opname voor handgreep

Tab.2-1 Legenda bij Afb. 2-1 t/m Afb. 2-4

2.2 Functie van de 3-weg­omschakelkleppen

Afb.2-5 Functie 3 weg-omschakelklep

Uitgebreide handleiding voor de installateur

10

Warmtepomp (binnenunit) met geïntegreerde boiler

Daikin Altherma ETS(X/H)(B)-D

008.1447299_00 – 06/2019 – NL

3 Plaatsing en installatie

WAARSCHUWING

Ondeskundig opgestelde en geïnstalleerde koelinstallaties
(warmtepompen), airco's en verwarmingsinstallaties kun­nen het leven en de gezondheid van personen in gevaar
brengen en de werking ervan kan nadelig worden beïn­vloed.

▪ Werkzaamheden aan de binnenunit (als bijv. plaatsing,

reparatie, aansluiting en eerste inbedrijfstelling) mogen
alleen door personen uitgevoerd worden die hiervoor
geautoriseerd zijn en voor deze betreffende werkzaam­heid een technische of ambachtelijke opleiding met
succes hebben gevolgd en door de betreffende instan­ties erkende bijscholingen op hun vakgebied hebben
gevolgd. Hierbij horen met name verwarmingstechnici,
elektrotechnici en aircotechnici die op basis van hun
opleiding en kennis ervaring hebben in de installatie en
het onderhoud van verwarmings- koel- en aircosyste­men alsmede van warmtepompen.

Een ondeskundige installatie maakt de door de fabrikant gegeven
garantie voor het apparaat ongeldig. Bij problemen of vragen kunt u
contact opnemen met onze technische klantenservice.

3.1 Afmetingen en aansluitmaten

3 Plaatsing en installatie

Afb.3-2 Afmetingen bovenkant apparaat - type ETS(X/

H)B16P30D

Afmetingen ETS(X/H)B16P50D

Afmetingen ETS(X/H)B16P30D

Afb.3-1 Afmetingen zijaanzicht - ETS(X/H)B16P30D

Daikin Altherma ETS(X/H)(B)-D
Warmtepomp (binnenunit) met geïntegreerde boiler

008.1447299_00 – 06/2019 – NL

Afb.3-3 Afmetingen zijaanzicht - ETS(X/H)B16P50D

Uitgebreide handleiding voor de installateur

11

3 Plaatsing en installatie

Afb.3-4 Afmetingen bovenkant apparaat - type ETS(X/

Pos. Omschrijving Pos. Omschrijving

1 Zonne-energiesysteem -

2 Koud tapwater 8 Biv – aanvoer (alleen ty-

3 Warm water 9 Biv – retour (alleen type

4 Voeding ruimteverwar-

5 Afvoer ruimteverwarming A Voor

6 Aansluiting waterafvoer

Tab.3-1 Legenda bij Afb. 3-1 t/m Afb. 3-4

H)B16P50D

toevoer

ming

buitenunit

7 Aansluiting watertoevoer

buitenunit

pe ETS(X/H)B)

ETS(X/H)B)

B Achter

3.2 Transport en bezorging

WAARSCHUWING

De binnenunit is in lege hoedanigheid topzwaar en kan bij
transport gaan kantelen. Zo kunnen personen in gevaar
worden gebracht en het apparaat kan beschadigd raken.

▪ De binnenunit beveiligen, voorzichtig transporteren,

handgrepen gebruiken.

De binnenunit wordt op een pallet aangeleverd. Alle transportmidde­len voor de werkvloer, zoals vorkheftruck en steekwagen, zijn ge­schikt voor het vervoer.

Leveringspakket

▪ Binnenunit (voorgemonteerd),

▪ Zakje met toebehoren (zie Afb. 3-5),

▪ documentenpakket.

Afb.3-5 Inhoud zak met toebehoren

A Handgrepen (alleen voor transport nodig)
B Afdekking
C Slang-aansluitstuk voor veiligheidsoverloop
D Montagesleutel
E Kogelkraan

F Vlakke afdichting
G O-ring
H Kabelbinders

I Steekbeugel

J Ontluchtingsslang
K Afvoerslang deksel

L Draaitoets regeling

M Bouten voor kap

Verder toebehoren voor de binnenunit zie prijslijst.

3.3 Warmtepomp plaatsen

3.3.1 Opstelplaats kiezen

De opstelplaats van de binnenunit moet aan de volgende minimum
eisen voldoen (zie ook Hfst. 1.2.3).

Plaatsingsoppervlak

▪ De ondergrond moet vlak en glad zijn en voldoende draagkracht

van de ondergrond van 1050kg/m² exclusief veiligheidstoeslag

hebben. Zo nodig een voetstuk installeren.

▪ Opstelmaten in acht nemen (zie Hfst. 3.1).

Uitgebreide handleiding voor de installateur

12

Warmtepomp (binnenunit) met geïntegreerde boiler

Daikin Altherma ETS(X/H)(B)-D

008.1447299_00 – 06/2019 – NL

3 Plaatsing en installatie

Minimale afstand

GEVAAR: RISICO OM ZICH TE VERBRANDEN

De kunststofwand van de binnenunit kan door externe
warmte (>80°C) smelten en in extreme gevallen vuur van­gen.

▪ De binnenunit altijd met een minimum afstand van 1m

t.o.v. andere warmtebronnen (>80°C) (bijv. elektrische
kachel, gaskachel, schoorsteen) en brandbare materia­len plaatsen.

VOORZICHTIG

Als de binnenunit niet ver genoeg onder de vlakke
zonnecollectoren wordt geplaatst (bovenrand van de boiler
hoger dan de onderrand van de collector), kan het druklo­ze zonnesysteem buiten niet geheel leegllopen.

▪ De binnenunit bij zonne-aansluiting laag genoeg t.o.v.

van de vlakke zonnecollectoren plaatsen (minimum hel­ling van de verbindingsleidingen van het zonnesysteem
in acht nemen).

Aanbevolen minimale afstanden:

T.o.v. muur: (achterkant) ≥100mm, (zijkanten) ≥500mm

T.o.v. plafond: ≥1200mm, ten minste 480mm.

Afstanden t.o.v. buitenunit:

Bij de keuze van de opstelplaats moet met de vermeldingen in

Tab. 3-2 rekening worden gehouden.

Maximale leidingenlengte tussen binnen- en buiten­unit

Maximaal hoogteverschil tussen binnen- en buiten­unit

Tab.3-2

50m

10m

Plaatsing

3.3.2 Apparaat plaatsen

WAARSCHUWING

De binnenunit is in lege hoedanigheid topzwaar en kan bij
transport gaan kantelen. Zo kunnen personen in gevaar
worden gebracht en het apparaat kan beschadigd raken.

▪ De binnenunit beveiligen, voorzichtig transporteren,

handgrepen gebruiken.

Voorwaarde

▪ De opstelplaats voldoet aan de nationale voorschriften en aan de

in Hfst. 3.3.1 beschreven minimum eisen.

Afb.3-6 Handgrepen monteren

A Handgreep
B Afdekking

F Draadeinde

1 Verpakking verwijderen en volgens voorschrift afvoeren.

2 De afdekplaten (Afb. 3-6, pos.B) aan de boiler aftrekken en de

draadstukken (Afb. 3-6, pos.F) uit de openingen draaien, waar­aan de handgrepen moeten worden gemonteerd.

3 Handgrepen (Afb. 3-6, pos.A) in de virjgekomen schroefdragen

draaien.

4 Binnenunit voorzichtig naar de opstelplaats transporteren, hand-

grepen gebruiken.

5 Binnenunit op de opstelplaats neerzetten.

Daikin Altherma ETS(X/H)(B)-D
Warmtepomp (binnenunit) met geïntegreerde boiler

008.1447299_00 – 06/2019 – NL

Uitgebreide handleiding voor de installateur

13

3 Plaatsing en installatie

3.4 Apparaat voor installatie voorbereiden

3.4.1 Voorruit afnemen

1 Bouten losdraaien (1.).

2 Steunnoppen aan de zijkant met de vingers omhoogdrukken

(2.), van boven met de duim tegenhouden.

3 Voorruit naar boven toe wegnemen (3.).

3.4.2 Afdekking verwijderen

1 Afdekking uit de naar achteren gerichte bevestigingsnoppen los-

haken (1.), van achteren optillen (2.) en naar voren toe wegne­men (3.).

Afb.3-8 Afdekking verwijderen

Afb.3-7 Voorruit afnemen

Uitgebreide handleiding voor de installateur

14

Afb.3-9 Zonder afdekking

3.4.3 Regelingshuis op servicestand zetten

Voor het eenvoudigere werken aan het hydraulische systeem van de
binnenunit kan de regelingskast op servicestand worden gezet.

1 Bouten(1) van de houder van het regelingshuis losdraaien.

Afb.3-10 Regelingshuis op servicestand zetten

Daikin Altherma ETS(X/H)(B)-D

Warmtepomp (binnenunit) met geïntegreerde boiler

008.1447299_00 – 06/2019 – NL

3 Plaatsing en installatie

2 Regelingshuis naar voren toe wegnemen en met de haken aan

de achterste beugels in de houder steken.

Afb.3-11 Regelingshuis op servicestand

3.4.4 Regelingshuis openen

Om de elektrische aansluitingen te maken moet het regelingshuis
zelf geopend worden. Dat kan op de normale stand en op service­stand gedaan worden.

1 Voorste bout losdraaien.

2 Deksel omhoogschuiven en naar voren lostrekken.

3.4.5 Warmte-isolatie afnemen

VOORZICHTIG

De warmte-isolatie bestaat uit drukgevoelige, gevormde
EPP-delen, die bij ondeskundige behandeling snel bescha­digd kunnen raken.

▪ Voer het verwijderen van de warmte-isolatie uitsluitend

uit in de hieronder aangegeven handelingsvolgorde en
de bij de betreffende handelingen aangegeven richtin­gen.

▪ Gebruik geen geweld.

▪ Gebruik geen gereedschappen.

1 Neem de bovenste warmte-isolatie in de onderstaande volgorde

van het apparaat:

▪ Isolatie-element zijkant (pos.A) in horizontale richting lostrek-

ken.

▪ Isolatie-element achterkant (pos.B) in horizontale richting los-

trekken.

▪ Isolatie-element voorkant (pos.C) in horizontale richting lostrek-

ken.

Afb.3-12 Regelingshuis openen

3 Deksel met de haken aan de zijkant aan het regelingshuis vast-

haken.

Afb.3-13 Deksel vasthaken

Afb.3-14 Bovenste warmte-isolatie afnemen

2 Indien nodig: onderste warmte-isolatie in de onderstaande

volgorde afnemen:

▪ Isolatie-element zijkant (pos.A) in verticale richting lostrekken.

▪ Isolatie-element achterkant (pos.B) in verticale richting lostrek-

ken.

Daikin Altherma ETS(X/H)(B)-D
Warmtepomp (binnenunit) met geïntegreerde boiler

008.1447299_00 – 06/2019 – NL

Uitgebreide handleiding voor de installateur

15

3 Plaatsing en installatie

Afb.3-15 Onderste warmte-isolatie afnemen

INFORMATIE

De montage van de warmte-isolatie verloopt in de omge­keerde volgorde.

3.4.6 Ontluchtingsklep openen

1 Warmte-isolatie afnemen (zie Hfst. 3.4.5).

2 Ontluchtingsklep aan de pomp één slag openen.

3.4.7 Positioneren van de aansluitingen van de toevoer- en retourleidingen van de verwarmingsinstallatie

VOORZICHTIG

Bij werkzaamheden aan het hydraulisch systeem moet
worden gelet op de montagepositie van de O‑ringen, om
beschadiging van de O‑ringen, en daarmee lekkages, te
voorkomen.

▪ O‑ringen moeten na demontage resp. voor montage

van een insteekkoppeling altijd op het in te steken deel
worden geplaatst (zie Afb. 3-19).

▪ De aansluitingen van verwarmingsleidingen die middels

insteekkoppelingen tot stand worden gebracht, moeten
steeds spanningsvrij worden ingericht. Vooral bij aan­sluitingen met flexibele leidingen (niet diffusieopen!)
moet worden gezorgd voor een geschikte spannings­ontlasting (zie Afb. 3-31).

VOORZICHTIG

Wanneer steekbeugels niet op jusite wijze worden ingesto­ken, kunnen koppelingen loskomen uit hun houders, wat
kan leiden tot zware resp. ononderbroken lekkage van
vloeistoffen.

▪ Controleer voor het insteken van de insteekbeugel, of

de steekbeugel goed in de groef van de koppeling
grijpt. Duw hiervoor de koppeling zo ver in de houder,
dat de groef zichtbaar wordt door de opname van de
steekbeugel.

▪ Steek de steekbeugel in tot aan de aanslag.

De aansluitingen van de toevoer- en retourleidingen kunnen aan de
voorzijde en aan de achterzijde uit het apparaat worden geleid, om
deze optimaal aan te passen aan de bouwkundige situatie van de
opstellingslocatie.

Afb.3-16 Ontluchtingsklep openen

Uitgebreide handleiding voor de installateur

16

Afb.3-17 Varianten voor het uitlijnen van verwarmingsaanvoer en

-retour

Het apparaat wordt standaard afgeleverd met naar voren gerichte
aansluitingen. Om de aansluitingen naar achteren te richten, zijn de
volgende ombouwstappen nodig:

1 Afdekking en bovenste warmte-isolatie afnemen (zie Hfst. 3.4.2).

Daikin Altherma ETS(X/H)(B)-D

Warmtepomp (binnenunit) met geïntegreerde boiler

008.1447299_00 – 06/2019 – NL

3 Plaatsing en installatie

Afb.3-18 Aansluitingen van toevoer- en retourleidingen van de

verwarmingsinstallatie naar boven gericht

2 Trek beide steekbeugels van de aansluitkoppelingen (Afb. 3-18,

pos.C) los.

3 Trek beide aansluitkoppelingen (Afb. 3-18, pos.B) los.

Afb.3-19 Hydraulische insteekkoppelingen

4 Montageplaat (Afb. 3-18, pos.A) verwijderen.

5 Steekbeugel van de afsluitdop (Afb. 3-18, pos.D) lostrekken.

6 Afsluitdop (Afb. 3-18, pos.E) uittrekken.

7 Hoekstuk (Afb. 3-18, pos.H) 90° naar achteren draaien.

8 Steekbeugel van het bochtstuk (Afb. 3-18, pos.G) lostrekken.

9 Bochtstuk (Afb. 3-18, pos.F) voorzichtig zo ver achterwaarts uit

de horizontale houder trekken, dat de montageplaat (Afb. 3-20,
pos.A) er verticaal tussen kan worden gestoken.

Afb.3-20 Aansluitingen van toevoer- en retourleidingen van de

verwarmingsinstallatie naar achteren gericht

10 Montageplaat tussen het bochtstuk en zijn horizontale houder

schuiven en het bochtstuk (Afb. 3-20, pos.F) door het middelste
gat in de montageplaat weer in zijn houder steken.

11 Borg het bochtstuk weer middels de steekbeugel (Afb. 3-20,

pos.G) in zijn houder.

12 Steek beide aansluitkoppelingen (Afb. 3-20, pos.B) door de

montageplaat in de houders aan de zijkant.

13 Borg beide aansluitkoppelingen middels steekbeugels

(Afb. 3-20, pos.C) in hun houders.

14 Steek de afsluitdop (Afb. 3-20, pos.E) in de bovenste houder.

15 Borg de afsluitdop met de steekbeugel (Afb. 3-20, pos.D).

16 Snij met behulp van een geschikt gereedschap doorgangen in

de zijkant van de warmte-isolatie (Afb. 3-21, pos.A).

Afb.3-21 Opening warmte-isolatie

Daikin Altherma ETS(X/H)(B)-D
Warmtepomp (binnenunit) met geïntegreerde boiler

008.1447299_00 – 06/2019 – NL

3.4.8 Opening in de afdekking maken

1 Bij een naar boven gerichte verwarmingstoevoer en -retour: af-

dekking met geschikt gereedschap langs de perforatie opentor­nen.

Uitgebreide handleiding voor de installateur

17

3 Plaatsing en installatie

Afb.3-22 Opening in de afdekking maken

3.4.9 Draaiknop van de regeling aanbrengen

1 Draaiknop op de houder van de RoCon+ HP plaatsen en vast-

drukken.

Afb.3-23 Draaiknop plaatsen

3.5 Optioneel toebehoren installeren

3.5.1 Montage van de elektrische Backup­Heater (EKBUxx)

INFORMATIE

Bij een lage plafondhoogte moet de boiler voor de monta­ge van de Backup-Heater in lege hoedanigheid gekanteld
worden. Dat moet vóór alle andere installatiestappen ge­beuren.

De binnenunit biedt de mogelijkheid om een elektrische extra ver­warmer (Backup-Heater EKBUxx) te monteren. Hiermee kan bijv. re­generatief opgewekte stroom worden gebruikt als extra warmtebron.

INFORMATIE

Bij deze component is afzonderlijke handleiding bijge­voegd, die o.a. instructies over het inbouwen en het ge­bruik bevat.

3.5.2 Montage aansluitset externe warmteopwekker

Voor de aansluiting van een elektrische Backup-Heater of van een
andere externe warmteopwekker moet de aansluitset voor externe
warmteopwekkers gemonteerd worden.

1 Huis openen; hiervoor de bout verwijderen.

2 Extra componenten uit het huis verwijderen (trekontlastingsclip,

kabelbinders, doorvoerhuls).

3 Aansluitset op het regelingshuis van de binnenunit aanbrengen.

Hiervoor de haken(1) van de aansluitset in de sleuven van het
regelingshuis(2) schuiven; vervolgens aansluitset omlaagdruk­ken.

3.4.10 Kap beveiligen

Na voltooiing van de installatie:

1 Bouten voor de bevestiging van de kap (zakje met accessoires)

aanbrengen.

Afb.3-24 Kap beveiligen

2 Voorplaat recht boven de draaiknop van de RoCon+ HP plaat-

sen. Boven en onder aandrukken tot de voorruit weer veilig is
vastgeklikt.

Afb.3-25 Aansluitset monteren

4 Doorvoerhuls(3) op de doorvoer tussen aansluitset(A) en rege-

lingshuis(B) aanbrengen.

5 Bevestigingsklinknagel(4) aanbrengen.

Afb.3-26 Kabeldoorvoer

6 Kabel EHS schakelprintplaat Ultra door de doorvoerhuls leiden

en op de RoCon BM2C aansluiten (zie Afb. 3-41).

Uitgebreide handleiding voor de installateur

18

Warmtepomp (binnenunit) met geïntegreerde boiler

Daikin Altherma ETS(X/H)(B)-D

008.1447299_00 – 06/2019 – NL

3 Plaatsing en installatie

7 Na afloop van de installatie en van het maken van de elektrische

aansluitingen (zie Hfst. 3.6 resp. Hfst. 3.7) het deksel weer plaat­sen en met de bout sluiten.

3.5.3 Montage DB-aansluitkit

De optionele DB-aansluitset zorgt voor een betere toegankelijkheid
voor het aansluiten van de DrainBack-leiding (toevoer zonnesys­teem).

Afb.3-27 DB-aansluitkit

A Aansluiting DB-leiding (zonnesysteem toevoer)
B FlowSensor (geen deel van de DB-aansluitkit, maar bij

EKSRPS4 inbegrepen)

C Debietbegrenzer (FlowGuard)
D

Aansluiting zonnesysteem - toevoer op de boiler

3.5.4 Inbouw P-aansluitkit

De optionele P-aansluitkit voor Biv-apparaten maakt een betere toe­gankelijkheid voor het aansluiten van de toevoer- en retourleiding
van de zonnesysteem met druk of van een andere externe warmte­opwekker op de boiler mogelijk. De set bevat twee geïsoleerde flexi­bele buizen, die met wartels worden gekoppeld aan de aansluitingen
van de boiler. Aan het andere einde van de flexibele buizen bevin­den zich adapters voor het aansluiten van de toevoer- en retourlei­dingen van verschillende afmetingen.

3.6 Wateraansluiting

Belangrijke opmerkingen

VOORZICHTIG

Als de binnenunit op een verwarmingssysteem wordt aan­gesloten waarin buizen, stalen verwarmingselementen
of niet tegen diffusie beveiligde buizen voor vloerverwar­ming voorkomen, is het mogelijk dat slib en spaanders in
de boiler terechtkomen en verstopping, plaatselijke over-
verhitting of corrosieschade veroorzaken.

▪ Toevoerleidingen voor het vullen van het apparaat

spoelen.

▪ Het warmtedistributienet doorspoelen (in een bestaand

verwarmingssysteem).

▪ Vuilfilter of slijkafscheider inbouwen in de retour van de

verwarmingsinstallatie (zie Hfst. 1.2.6).

VOORZICHTIG

Als de binnenunit op een koudwaterleiding wordt aangeslo­ten waarin stalen buizen zijn geplaatst kunnen er spaan­ders in de rvs ribbelbuis warmtewisselaar terechtkomen en
daarin achterblijven. Dat veroorzaakt contact-corrosiescha­de en dus tot lekkages.

▪ Toevoerleidingen voor het vullen van de warmtewisse-

laar spoelen.

▪ Vuilfilter in de koudwatertoevoer monteren (bijv. SAS1

of SAS2).

VOORZICHTIG: ALLEEN BIV

Als op de warmtewisselaar naar de zonne-energie-boi­lerlading (zie Hfst. 3.1, pos.8 + 9) een extern verwar-
mingsapparaat (bijv. een houtketel) wordt aangesloten,
kan door een te hoge toevoertemperatuur aan deze aan­sluitingen de binnenunit beschadigd of vernield worden.

▪ De toevoertemperatuur van het externe verwarmings-

apparaat tpt max. 95°C beperken.

VOORZICHTIG

Het binnendringen van lucht in het verwarmingswatersys­teem en een kwaliteit van het verwarmingswater die niet
aan de eisen in Hfst. 1.2.5 voldoet, kan corrosie veroorza­ken. Hierbij optredende corrosieproducten (deeltjes) kun­nen pompen en kleppen verstoppen en functiestoringen
veroorzaken.

▪ Apparaten mogen niet met diffusie-open flexibele lei-

dingen worden aangesloten.

Afb.3-28 P-aansluitkit voor Biv-apparaten

A Aansluiting voor toevoer (rood)
B Aansluiting voor retour (blauw)

Daikin Altherma ETS(X/H)(B)-D
Warmtepomp (binnenunit) met geïntegreerde boiler

008.1447299_00 – 06/2019 – NL

INFORMATIE

Conform EN12828 moet er een veiligheidsklep aan of in
de buurt van de warmteopwekker gemonteerd worden
waarmee de maximaal toegestane bedrijfsdruk in het ver­warmingssysteem kan worden beperkt. Tussen warmteo­pewekker en veiligheidsklep en mag zich geen hydrauli­sche afsluitarmatuur bevinden.

Eventueel vrijkomende stoom of verwarmingswater moet
via een afvoerleiding met geschikte en continue helling
vorstveilig, gevaarloos en zichtbaar afgevoerd kunnen wor­den.

Op de Daikin Altherma 3 H HT ECH2O moet een voldoen­de gedimensioneerd en voor het verwarmingssysteem
vooraf ingesteld membraanexpansievat worden aangeslo­ten. Tussen warmteopewekker en membraanexpansievat
en mag zich geen hydraulische afsluitarmatuur bevinden.

Wij adviseren om voor het vullen van het verwarmingssys­teem een mechanische manometer te monteren.

Uitgebreide handleiding voor de installateur

19

3 Plaatsing en installatie

▪ Voor drinkwaterleidingen moeten de bepalingen van de EN806,

DIN1988, de hier bovenuit gaande geldige nationale regelingen
voor de drinkwaterinstallatie in acht genomen worden.

▪ Om van een circulatieleiding af te kunnen zien moet de binnenunit

in de buurt van het aftappunt gemonteerd worden. Als een circula­tieleiding beslist noodzakelijk is, moet die aan de hand van de
schematische weergaven inHfst. 9.5.1 geïnstalleerd worden.

3.6.1 Hydraulische leidingen aansluiten

GEVAAR: RISICO OM ZICH TE VERBRANDEN

Bij warmwatertemperaturen boven 65°C bestaat gevaar
voor brandwonden. Dit is mogelijk bij gebruik van installa­ties op zonne-energie, bij een aangesloten extern verwar­mingsapparaat, als de legionellabeveiliging geactiveerd is
of de gewenste temperatuur van het warme tapwater ho­ger dan65°C is ingesteld of bij een geactiveerde Smart­Grid functie.

▪ Verbrandingsbescherming (warmwater-mengvoorzie-

ning (bijv. VTA32)) monteren.

INFORMATIE

De binnenunit is met een druksensor uitgevoerd. De instal­latiedruk wordt elektronisch bewaakt en kan worden weer­gegeven wanneer het apparaat is ingeschakeld.

Toch raden wij aan om bijv. tussen binnenunit en mem­braanexpansievat een mechanische manometer te installe­ren.

▪ Monteer deze manometer zo, dat deze bij het vullen

goed zichtbaar is.

Voorwaarde: optionele accessoires (bijv. zonnesysteem, Backup­Heater) zijn aan de hand van de meegeleverde handleidingen aan
de Daikin Altherma 3 H HT ECH2O gemonteerd.

1 Koudwateraansluitdruk controleren (maximaal 6bar).

▪ Bij hogere drukken in de drinkwaterleiding moet een drukrege-

laar worden gemonteerd.

2 Hydraulische aansluitingen op de Daikin Altherma 3 H HT

ECH2O maken.

▪ Positie en dimensie van de verwarmingsaansluitingen en van

de buitenunitaansluitingen staan vermeld in Afb. 3-1 t/m

Afb. 3-4 en in Tab. 2-1. De details van de hydraulische verbin-

ding van de binnenunit met de wateraan- en -afvoer van de bui­tenunit staan vermeld in Afb. 3-29.

Afb.3-30 Verwarmingsaansluitingen maken

▪ Leg de leidingen zo dat na de montage de geluidsisolatiekap

zonder problemen geplaatst kan worden.

▪ Bij naar achteren gerichte aansluitingen: Hydraulische leidingen

aan de hand van de plaatsingsomstandigheden op een ge­schikte manier steunen, zie Afb. 3-31.

Afb.3-31 Naar achteren gerichte hydraulische leidingen steunen

▪ Wateraansluiting voor het vullen of bijvullen van het verwar-

mingssysteem conform EN1717 uitvoeren zodat een verontrei­niging van het drinkwater door recirculatie veilig wordt voorko­men.

3 Aflaatleiding aan de veiligheidsoverdrukklep en het membraan-

expansievat conform EN12828 aansluiten.

▪ Positie van de afvoerslang aan de overdrukklep controleren.

▪ Indien nodig eigen slang aansluiten en leggen.

4 Isoleer leidingen tegen warmteverliezen en ter voorkoming van

de vorming van condenswater (isolatiedikte ten minste 20mm).

▪ Watertekortbeveiliging: De druk- en temperatuurcontrole van de

regeling schakelt de Daikin Altherma 3 H HT ECH2O bij waterte­kort veilig uit. In het gebouw is verder geen beveiliging voor wa­tertekort vereist.

▪ Schade door afzettingen en corrosie vermijden: zie Hfst. 1.2.5

5 Afvoerslang met het slangaansluitstuk voor veiligheidsoverloop

(Afb. 2-3, pos.23) verbinden.

▪ Transparante afvoerslang gebruiken (vrijkomend water moet

zichtbaar zijn).

▪ Afvoerslang op een afvoerinstallatie met voldoende inhoud aan-

sluiten.

▪ Afvoer mag niet afsluitbaar zijn.

Afb.3-29 Hydraulische verbinding met de buitenunit maken

▪ Voorgeschreven aanhaalmoment in acht nemen (zie Hfst. 9.2).

Hierbij met geschikt gereedschap voor het nodige tegenmo­ment zorgen om beschadigingen te voorkomen, zie Afb. 3-30.

Uitgebreide handleiding voor de installateur

20

Warmtepomp (binnenunit) met geïntegreerde boiler

Daikin Altherma ETS(X/H)(B)-D

008.1447299_00 – 06/2019 – NL

Afb.3-32 Montage afvoerslang aan de veiligheidsoverloop

6 Afvoerstomp aan het deksel (Afb. 2-2, pos.30) met het meege-

leverde slangstuk op het afwatersysteem aansluiten.

7 Membraanexpansievat aansluiten (zie Afb. 3-33)

▪ Installeer een voldoende gedimensioneerd en voor de verwar-

mingsinstallatie vooraf ingesteld membraanexpansievat. Tus­sen warmteopewekker en veiligheidsklep en mag zich geen hy­draulische afsluitarmatuur bevinden.

▪ Membraanexpansievat op een goed toegankelijke plek aan-

brengen (onderhoud, vervanging van onderdelen)

3 Plaatsing en installatie

VOORZICHTIG

In de behuizing van de regeling van de binnenunit kunnen
bij een draaiend systeem hoge temperaturen optreden. Dit
kan ertoe leiden dat stroom voerende draden door opwar­ming hogere temperaturen kunnen bereiken tijdens wer­king. Deze leidingen moeten daarom een continue gebruik­stemperatuur van 90°C hebben.

▪

Voor de volgende aansluitingen alleen kabels met een
continue gebruikstemperatuur van ≥90°C gebruiken:
Warmtepomp buitenunit en optioneel: Elektrische Backup­Heater (EKBUxx)

VOORZICHTIG

Als de voedingskabel van de binnenunit wordt beschadigd,
moet hij door de fabrikant of zijn klantenservice of een een­der gekwalificeerd persoon worden vervangen om gevaren
te voorkomen.

Alle elektronische regel- en veiligheidsvoorzieningen van de binnen­unit zijn bedrijfsgereed aangesloten en gekeurd. Onbevoegde ingre­pen in de elektrische installatie zijn gevaarlijk en niet toegestaan. In
dat geval is de gebruiker zelf aansprakelijk voor eventuele schade.

Afb.3-33 Montage van het mebraanexpansievat

3.7 Elektrische aansluiting

GEVAAR: GEVAAR VOOR ELEKTROCUTIE

Stroomgeleidende onderdelen kunnen bij aanraking tot
een elektrische schok leiden en zo levensgevaarlijk letsel
en brandwonden veroorzaken.

▪ Voor werkzaamheden aan onder stroom staande on-

derdelen alle stroomcircuits van de installatie van de
voeding scheiden (externe hoofdschakelaar uitschake­len, zekering scheiden) en tegen onbedoeld opnieuw
inschakelen beveiligen.

▪ Opnieuw aansluiten op de elektriciteit en werkzaamhe-

den aan elektrische onderdelen mag alleen door elek-
trotechnisch deskundig personeel met inachtneming
van de van toepassing zijnde normen en richtlijnen en
van de instructies van het energiebedrijf en de aanwij­zingen in deze handleiding.

▪ Voer nooit constructieve wijzigingen aan stekkers of

andere elektrotechnische onderdelen uit.

▪ Afdekkingen en onderhoudskleppen na afloop van

de werkzaamheden onmiddellijk weer monteren.

Daikin Altherma ETS(X/H)(B)-D
Warmtepomp (binnenunit) met geïntegreerde boiler

008.1447299_00 – 06/2019 – NL

Uitgebreide handleiding voor de installateur

21